‘Bileni Ukulubuka ku Bafungwa’

ILYO Yesu atendeke ukushimikila, alandile ukuti “ukubila ukulubuka ku bafungwa” kwali lubali lwa mulimo wakwe. (Luka 4:18) Abena Kristu ba cine balakonka ifyo Shikulwibo acitile pa kulashimikila imbila nsuma iya Bufumu ku ‘bantu ba misango yonse,’ ukubalubula ku busha bwa ku mupashi no kubafwa ukuwamya imikalile yabo.—1 Timote 2:4.

Pali lelo, uyu mulimo usanshamo ukushimikila ku bafungwa ba cine cine, e kutila abantu abakakwa pa misoka yapusanapusana iyo bacitile kabili abalefwaisha ukulubulwa ku mupashi. Ipakisheni ukubelenga lipoti walamukoselesha uulelanda pa fyo umulimo wa kushimikila uwa Nte sha kwa Yehova ulecitwa mu fifungo ku Ukraine na mu fyalo fimbi mu Bulaya.

Abakunkwime ku Miti Ikola Basanguka Abena Kristu

Imyaka 38 iyo baSerhiia baikala abomi, bapoosa imyaka 20 mu cifungo. Bapwishishe ne sukulu mu cifungo mwine. Bashimika ukuti: “Papita imyaka iingi apo bankakila pa mulandu wa bukomi, kabili ncili ne myaka na imbi iya kubomba mu cifungo. Nali umukalushi mu cifungo ica kuti abafungwa banandi balentiina.” Bushe ukuba umukalushi kwalengele baSerhii ukuyumfwa abalubuka? Awe nakalya. Pa myaka iingi, balitekelwe ubusha ku miti ikola, ukunwa ubwalwa, e lyo no kupepa fwaka.

Kasuba kamo umufungwa munabo abashimikile icine icaba mu Baibolo. Cali ngo kusanika ulubuuto mu mfifi. Mu myeshi fye inono, baSerhii balekele ukubomfya imiti ikola, ukunwa ubwalwa, no kupepa fwaka ifyabatekele ubusha. Basangwike bakabilisha ba mbila nsuma, kabili balibatishiwe. Pali ino nshita baSerhii balicincila mu cifungo, kabili ni bakabomba ba nshita yonse aba Nte sha kwa Yehova. Balyafwa bamukukulu 7 ukwalula imikalile yabo no kusanguka bamunyinabo aba ku mupashi. Pali aba, 6 balifuma mu cifungo, lelo baSerhii bena bacili mu cifungo. Tabayumfwa ukubipilwa pa kukanafuma mu cifungo pantu baliba aba nsansa ukwafwa bambi ukulubulwa ku mupashi.—Imilimo 20:35.

Bamo abo baSerhii basambilishe Baibolo mu cifungo ni baVictor, abakunkwime ku miti ikola, kabili baleshitisha ne miti ikola. Pa numa ya kufuma mu cifungo, baVictor batwalilile ukulunduluka ku mupashi ica kuti bapitile na mwi Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi mu Ukraine. Ino nshita ni bapainiya baibela mu Moldova. BaVictor batila: “Natendeke ukupepa fwaka ilyo nali ne myaka 8, lintu nali ne myaka 12 nayambile ukunwa sana ubwalwa, kabili ilyo nali ne myaka 14 natampile ukubomfya imiti ikola. Nalefwaya ukwalula imibele yandi, lelo lyonse nalefilwa. Lyena mu 1995, ilyo ine no mukashi wandi twalepanga ukuleka ukwampana na bantu babipa, umukashi wandi balimwipeye ku cipondo. Nalipelenganishiwe. ‘Ni kwi umukashi wandi ali nomba? Cinshi cicitika ku muntu nga afwa?’ Naleipusha lyonse aya mepusho lelo nshalesanga amasuko. Natendeke ukubomfya imiti ikola iingi pa kuti fye ncefyeko ukupelelwa. Balinjikete pa mulandu wa kushitisha imiti ikola kabili bankakile imyaka isano. Ni mu cifungo e mo baSerhii banjafwile ukusanga amasuko ku mepusho nakwete. Nalyeseshe imiku iingi ukuleka ukubomfya imiti ikola lelo nalifililwe, ni Baibolo fye e yanjafwile ukuleka ici cibelesho. Icebo ca kwa Lesa ca maka!”—AbaHebere 4:12.

Bamukukulu Baaluka

BaVasyl bena tabalebomfya imiti ikola, lelo nabo bene bali mu busha. Balondolola abati: Nalitekelwe ubusha ku bwangalo bwa nkonya no kupantana. Nali-isambilishe ukuma abantu ukwabula ukubacena.” Ifi fine ifyo baVasyl balecita pa kwibila bantu. Batila: “Balinkakile imiku itatu, ici calengele ukuti umukashi wandi ankaane. Mu kati ka myaka isano iya kulekelesha iyo nakakilwe, natampile ukubelenga sana impapulo sha Nte sha kwa Yehova. Ukubelenga ishi mpapulo kwalengele ukuti mfwaishe ukubelenga Baibolo, lelo nalitemenwe ubwangalo bwa nkonya no kupantana.

“Pa numa ya kubelenga Baibolo pa myeshi 6, nalyalwike. Pali iyi nshita ukucimfya ulubuli takwalendetela insansa nge fyo caleba kale. Ukubomfya ilembo lya kwa Esaya 2:4 natendeke ukutontonkanya sana pa bumi bwandi, kabili namwene ukuti nga nshalwike ninshi nkafwila fye mu cifungo mwine. E co napoosele fyonse ifyo nalebomfya pa kulwa kabili natendeke ukuwamya imibele yandi. Tacayangwike, lelo ipepo no kwetetula fyalinjafwile ica kuti nalekele ifibelesho fyabipa. Limo limo, nalelukusha ne filamba ukulomba Yehova ukumpeela amaka ya kuleka ifi fibelesho. Awe nasukile naleka.

“Pa numa ya kufuma mu cifungo nalibwelele ku lupwa lwandi. Ino nshita ndabomba pa mukoti. Ici calinenga ukukwata inshita yalinga iya kushimikila pamo no mukashi wandi no kubomba imilimo napeelwa mu cilonganino.

BaMykola ne fibusa fyabo balesansa amabanki mu Ukraine. Ici calengele ukuti babakake imyaka 10. Lelo, ilyo bashilabakaka, baile kwi calici umuku umo fye, ne yi nshita balefwaya ukwishiba ifyo bengasansa icalici line li. Ifintu tafyaendele bwino ukulingana ne fyo balefwaya. Lelo ulya muku basangilwe kwi calici wabalengele ukutontonkanya ukuti mu Baibolo mufwile mwaisula fye amalyashi aya kutendusha pali bashimapepo baOrthodox, bakandulo, e lyo ne nshiku sha kusefya ifya mapepo. BaMykola batila: “Nshaishiba bwino icalengele ukuti ntendeke ukubelenga Baibolo. Nalipapile ukusango kuti ifyaba mu Baibolo fyalipusana ne fyo naletontonkanya!” Batendeke ukusambilila Baibolo kabili mu 1999 balibatishiwe. Te kuti musumine ukuti uyu umubomfi utumikila uwaicefya, inshita imo ali mukukulu wa mabanki!

BaVladimir babapingwilile ukubepaya. Ilyo balelolela ukwipaiwa, balipepele kuli Lesa kabili balaile ukumubombela nga ca kuti tababepeye. Awe ifunde lyalyalwike, kabili babapingwilile ukufwila mu cifungo. BaVladimir batendeke ukufwaya ukupepa kwa cine pa kuti bafikilishe ifyo balaile. Batendeke ukusambilila Baibolo muli kosi wa kulembeshanya ne calici lya Adventist church, kabili balibapeele ifipepala fya diploma ifya kulanga ukuti balipwishishe uyo kosi, lelo nangu cali ifyo tabaikushiwe ne co.

Lelo, pa numa ya kubelenga bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! mu laibrare wa mu cifungo, baVladimir balembele iofesi lya musambo ilya Nte sha kwa Yehova mu Ukraine, ukulomba ukuti Nte alebatandalila. Ilyo bamunyinefwe aba kulya kwine ku Ukraine babatandalile, baVladimir bena baleimona nge Nte kabili baleshimikila ku bafungwa. Balibafwile ukuba bakasabankanya ba Bufumu. Ilyo ilyashi lino lyalelembwa, baVladimir na bakasabankanya bambi 7 balelolela ukubatishiwa. Lelo, balikwata ubwafya. Apo abafungwa abakakwa ukufwila mu cifungo basuminishiwa ukwikala mu muputule umo wine nabo bapepa nabo, baVladimir nabo bene bekala na bafungwa abo bapepa nabo. Nomba ni kuli bani bengashimikila? Balashimikila imbila nsuma ku balinshi e lyo na ku bantu bambi pa kubalembela bakalata.

BaNazar bafumine ku Ukraine ukuya ku Czech Republic, ilyo baile kulya batendeke ukwenda ne bumba lya bamukukulu. Ici calengele ukuti babakake imyaka itatu na hafu. Ilyo bali mu cifungo, balisumine ukuti Inte sha kwa Yehova ukufuma ku musumba wa Karlovy Vary balebatandalila, balisambilile icine, kabili balyalwike. Ilyo umulinshi umo amwene ifyo baNazar baalwike, aebele abafungwa banabo ba baNazar ukuti: “Imwe bonse nga mwali ngo yu umwina Ukraine, kuti naingila incito imbi.” Umbi nao atile: “Inte sha kwa Yehova balishiba sana ukusambilisha Baibolo. Abantu besa muno cifungo nge ntalamisoka, lelo bafuma muno cifungo abantu abasuma sana.” Nomba baNazar balifuma mu cifungo. Balisambilila umulimo wa bukabasa kabili balyupa, ica kuti bena na bakashi babo babomba umulimo wa kushimikila inshita yonse. BaNazar balatasha Inte pa kutandala bacita mu fifungo!

Ukusuminishiwa mwi Funde

Te bafungwa beka fye abatasha imilimo Inte sha kwa Yehova babomba mu cifungo. BaMiroslaw Kowalski, abeminishi ba cifungo cimo mu Poland, batile: “Tulatasha sana Inte sha kwa Yehova pa kutandala uko bacita. Abafungwa bamo tabakushiwe bwino. Limbi ni co babasungile buluku buluku. . . . Ukwafwa [uko Inte] bacita kwalicindama nga nshi pantu twakwata fye ababomfi abanono kabili aba kusambilisha abafungwa ifya kwikala bwino nga bakakulwa nabo bene banono.”

Umukalamba wa cifungo na cimbi mu Poland alembele kwi ofesi lya musambo, ukulomba Inte ukulatandalila sana abafungwa. Mulandu nshi? Alondolola ukuti: “Abeminishi ba Watchtower nga baletandalila abafungwa libili libili kuti nalimo caafwa abafungwa ukuba ne mibele isuma, no kucefyako ulubuli.”

Inyunshipepala ya ku Ukraine yalandile pa mufungwa uwapopomenwe, uwalefwaya ukuipaya lelo Inte sha kwa Yehova shalimwafwile. Inyushipepala yatila “pali ino nshita uyu mwaume aleya alepuputuka mu nkuntu. Alacita fyonse ifyo icifungo cifwaya kabili aba ica kumwenako cisuma ku bafungwa bambi.”

Balamwenamo ne lyo Bafuma mu Cifungo

Ubusuma bwa mulimo Inte sha kwa Yehova babomba bwa kuti ulanonsha abantu na lintu fye bafuma mu cifungo. Abafungwa balatwalilila ukunonkelamo na pa numa ya kukakulwa. BaNte babili, baBrigitte na baRenate, balyafwa abafungwa abanakashi pa myaka iingi muli iyi ine nshila. Inyunshipepala ya ku Germany iya Main Echo Aschaffenburg, yalandile pali aba banakashi ukuti: “Balasakamana abafungwa abanakashi nga bafuma mu cifungo pa myeshi itatu ukufika kuli isano. Ukulabakoselesha ukwishiba ifyo bengekala bwino, . . . Balisuminishiwa ukwafwilisha abafungwa pa kuti tababwelele ku mibele yabo iyabipa. . . . Na kabili balabomba bwino sana na babomfi ba mu fifungo.” Abengi baliipeela kuli Yehova pa mulandu wa kwafwa kwa musango yu.

Ababomfi ba mu fifungo nabo bene balanonkelamo mu mulimo wa kusambilisha Baibolo untu Inte sha kwa Yehova babomba. Ku ca kumwenako, baRoman balebomba mu cifungo cimo mu Ukraine nga bashilika kabili pa nshita imo ine bali ni badokota abasambilila ifyo abantu batontonkanya. Ilyo baNte babatandalile, balisumine ukulasambilila Baibolo. Lyene baishileishiba ukuti baNte tabasuminishiwe ukutandalila abafungwa pa cifungo balebombela. E co bapokele ulusa ku bakalamba ba cifungo ukuti balebomfya Baibolo pa kusambilisha abafungwa. Balibasuminishe, kabili mupepi na bafungwa 10 balefwaya ukusambilila Baibolo. BaRoman bale-ebako aba bafungwa ifyo balesambilila muli Baibolo ica kuti mu kubombesha kwabo mwafumine ifisuma. Ilyo abafungwa bamo babakakwile, balitwalilile ukulunduluka kabili balibatishiwe. Ilyo baRoman bamwene ifyo Icebo ca kwa Lesa cakwata amaka, balibikileko sana mano ku kusambilila Baibolo. Balilekele incito yabo iya bushilika no kutwalilila ukusangwa mu kulongana konse. Ino nshita balashimikila pamo no wali kale umufungwa.

Umufungwa umo alembele ukuti: “Ukubelenga Baibolo, impapulo sha Baibolo, e lyo ne sambililo lya Baibolo e fitwafwa sana muno mu cifungo.” Aya mashiwi yalelangisha fye ifyo abafungwa mu fifungo fimo bafwaisha impapulo sha Baibolo. Icilonganino cimo calanda pa mulimo wa kushimikila uubombwa mu cifungo, mu Ukraine mwine, ukutila: “Abangalila icifungo baletasha pa mpapulo tubapeela. Tulabapeela bamagazine 60 aba Ulupungu lwa kwa Kalinda na 60 aba Loleni!” Icilonganino cimbi calemba ukuti: “Tulasakamana icifungo icakwata amalaibrare 20 ayanono yanono. Twapeele laibrare imo imo ifitabo, bamagazini e lyo na mabroshuwa. Ishi mpapulo shali ifibokoshi 20.” Mu cifungo cimo, abalinshi balashininkisha ukuti bamagazini abafuma cila mweshi e mo bali pa kuti abafungwa balenonkelamo.

Mu 2002 iofesi lya musambo mu Ukraine lyapangile dipartimenti wa kusakamana abafungwa. Ukufika pali ino nshita iyi dipartimenti yalilembeshanya ne fifungo 120, kabili yalilashika ifilonganino ukulabasakamana. Cila mweshi abafungwa balatuma amakalata ukufika kuli 50. Mu makalata ayengi batuma bepusha ukubatumina impapulo nelyo ukufwaya ukusambilila Baibolo. Iofesi lilabatumina amabuuku, bamagazini, na mabroshuwa ukufikila bamunyinefwe ababela kuli iyo ncende babatandalila.

Paulo alembele ku Bena Kristu banankwe ukuti: “Ibukisheni ababa mu fikakilo fya mu cifungo.” (AbaHebere 13:3) Alelanda pali balya abakakilwe pa mulandu wa citetekelo cabo. Pali lelo, Inte sha kwa Yehova balebukisha ababa mu fifungo, kabili ‘balabila ukulubuka ku bafungwa.’—Luka 4:18.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 9]

Icifungo ca mu musumba wa L’viv, mu Ukraine

[Icikope pe bula 10]

BaMykola

[Icikope pe bula 10]

BaVasyl na bakashi babo baIryna

[Icikope pe bula 10]

BaVictor