Umulimo Henry VIII Abombele Pali Baibolo
MU CITABO cakwe ica History of the English-Speaking Peoples (Volyumu 2), Winston Churchill alembele ati: “Mu fisumino fya mapepo utubungwe twa mipepele utwakene icisambilisho ce calici lya Roma Katolika no kuba mu Protestanti twalengele ukwaluka kukalamba. Baibolo nomba yali ni ntulo ipya iya kupandwako amano no kukuma abantu mu nshila ishingi. Inkulo ya bakalamba yamwene ukuti Baibolo nga yalasangwa ku bantu abashasambilila kuti caleta ubwafya kabili abafwile fye ukuibelenga ni bashimapepo.”
Ili lyashi litwalilila ati: “AmaBaibolo yakumanina ayapulintwa, ayapilibwilwe mu ciNgeleshi kuli Tyndale na Coverdale, yafumine umuku wa kubalilapo ku kupwa kwa mibundo ya mu 1535, kabili ukutula ilya nshita amaBaibolo ayengi yalepangwa. Ubuteko bwakoseleshe bashimapepo ukukoselesha abantu ukulabelenga Baibolo.” Pa numa ya kuba abatuutu pa lwa Baibolo ne fyabamo pa myaka iingi, abena England nomba bali no kusambilila Baibolo, kabili uwalengele ci ni Henry VIII no buteko bwakwe, te calici iyo.a
“Na cimbi icacimfishe abakalamba ba ilya nkulo abakakatile ku fya kale ca kuti, Ubuteko bwatendeke umulimo wa kupulinta amaBaibolo ya ciNgeleshi ayengi nga nshi ku Paris, ayasuma nga nshi ukucila ayabalilepo, kabili mu September 1538 ubuteko bwatile icalici limo na limo mu calo lifwile ukushita Baibolo iyakulisha iya mu ciNgeleshi, no kubika mu calici cabo, umo aba muli ilyo calici bengalaya ku kuibomfya no kuibelenga. AmaBaibolo 6 yalibikilwe mu calici ca St Paul, mu Musumba wa London, kabili abantu abengi balebungana pa calici ubushiku bonse ku kubelenga aya maBaibolo, maka maka, nga kuli umo uwingapongomoka pa kubelenga.”
Ku ca bulanda, mu fyalo ifingi, abengi tababomfya bwino ili shuko bakwata ilya kubelenga Baibolo lyonse. Ici cilesakamika nga nshi, pantu ni Baibolo fye e “yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami.”—2 Timote 3:16.
[Futunoti]
a Imfumu Henry VIII yatekele England ukufuma mu 1509 ukufika mu 1547.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 32]
Henry VIII: Painting in the Royal Gallery at Kensington, from the book The History of Protestantism (Vol. I)