-
Bushe Kuti Twacetekela Amabuuku Yalanda Pali Yesu?Ulupungu—2008 | October 1
-
-
Aba bene bantu batila Marko afwile e wabalilepo ukulemba ibuuku lyakwe pantu tapaba ifyacindama ifyo alundapo pa fyo Mateo na Luka balembele. Aba bantu batunga no kuti Mateo na Luka bafumishe ifyo balembele mwi buuku lya kwa Marko e lyo no kuti pali ne calembwa cimo umo balekopa.
-
-
Bushe Kuti Twacetekela Amabuuku Yalanda Pali Yesu?Ulupungu—2008 | October 1
-
-
Bushe Ibuuku lya kwa Marko E lyo Babalilepo Ukulemba?
Icitabo ca The Anchor Bible Dictionary citila, filya batila ibuuku lya kwa Marko e lyo babalilepo ukulemba no kuti e mo Mateo na Luka bakopele, te fyebo “fya cine cine nakalya.” Lelo, abasambilila abengi batontonkanya ukuti Marko alembele ibuuku lyakwe ilyo Mateo na Luka bashilalemba amabuuku yabo pantu tapaba ifyacindama ifyo Marko alandapo ifyo aba bambi bashalandapo. Ku ca kumwenako, uwasambilila sana Baibolo uwaliko mu ma 1900, Johannes Kuhn, akoselepo fye ukuti ibuuku lya kwa Marko e lyo babalilepo ukulemba. Kuhn atile, nga te ifyo, “umo kuti amona fye kwati Marko alibelengele ifyali muli Mateo na Luka, afibika pamo, no kulemba ibuuku lyakwe ukulingana ne fyo abelengele muli aya mabuuku yabili.”
Apo ibuuku lya kwa Marko e lyaipipisha, te kuti tupape ukuti ifyebo alembele ifyapusana ne fyo bambi balembele finono sana. Lelo ubu te bushininkisho bwa kuti e lyo babililepo ukulemba. Kabili, ukulanda ukuti tapaba ifyo Marko alandapo ifyo Mateo na Luka bashalandapo, bufi. Muli ili buuku umo Marko alondolwele bwino umulimo wa kwa Yesu, mwaba ifikomo ukucila pali 180 ne fyebo fimbi ifishaba muli Mateo na muli Luka, ukulanga ukuti ili ibuuku lyali-ibela mu fyo lilondolola ubumi bwa kwa Yesu.—Moneni ifili mu kabokoshi pe bula 13.
-
-
Bushe Kuti Twacetekela Amabuuku Yalanda Pali Yesu?Ulupungu—2008 | October 1
-
-
Ifyo abalelemba pa buKrisktu aba ku kale balembele, e lyo ne fyalembwa fya muntu uwasambilila ifya mapepo, Origen, na fyo filanga ukuti Mateo afwile e wabalilepo ukulemba ibuuku lyakwe. Origen atile: “Mateo, uwali kasonkesha wa misonko kabili uwaishileba umutumwa wa kwa Yesu Kristu, e walembele ili ibuuku lya kubalilapo, kabili alilembele mu ciHebere pantu alembeele abaYuda abasangwike Abena Kristu.” Kanshi, Mateo, uwali umutumwa kabili nsangwapo, talekabila ukukopela ifyo Marko, uushali nsangwapo, alembele.
-