Elisabete alikwete lupwa lwakwe umukashana, ishina lyakwe ni Maria kabili aleikala mu musumba wa Nasarete ku Galili. Maria alikobekelwe kuli Yosefe, uwalebomba umulimo wa bukabasa. Ilyo papitile imyeshi 6 ukutula apo Elisabete akwatile ifumo, malaika Gabriele aile kuli Maria. Lyena amwebele ati: ‘Mwapola Maria. Yehova nakupaala sana.’ Lelo Maria taishibe umo malaika aloseshe. E ico malaika Gabriele amwebele ati: ‘Ukemita no kukwata umwana umwaume kabili ukamwinike ati Yesu. Akaba Imfumu, kabili Ubufumu bwakwe bukekala umuyayaya.’

Lyena Maria alandile ati: ‘Nine nacisungu kuti nakwata shani umwana?’ Awe Gabriele amwebele ati: ‘Takuli nangu cimo ico Yehova engafilwa ukucita. Umupashi wa mushilo ukesa pali iwe, kabili ukakwata umwana umwaume. Elisabete lupwa obe na o nakwata ifumo.’ Lyena Maria alandile ati: ‘Ndi musha mwanakashi uwa kwa Yehova. Nacibe ukulingana ne fyo mwalanda.’

Awe Maria aile ku musumba uwali mu mpili mu kumona Elisabete. Ilyo Maria aposeshe Elisabete, Elisabete aumfwile umwana mwi fumo lyakwe atoloka. Umupashi wa mushilo waishile pali Elisabete kabili aebele Maria ati: ‘Maria, Yehova nakupaala. Natemwa ifi nyina wa kwa Shikulu wandi aisa mu ng’anda yandi.’ Lyena Maria alandile ati: ‘Ndelumbanya Yehova no mutima wandi onse.’ Maria aikele na Elisabete pa myeshi itatu, pa numa alibwelelemo uko aleikala ku Nasarete.

Ilyo Yosefe aishibe ukuti Maria ali ne fumo, talefwaya ukumuupa. Lelo malaika aile kuli ena mu ciloto no kumweba ati: ‘Witiina ukumuupa. Tacitile icabipa nangu cimo.’ E ico Yosefe alyupile Maria kabili alimusendele na ku ng’anda yakwe.

Kaisare Augusti kateka wa buteko bwa bena Roma aebele abaYuda bonse ukuya ku misumba uko bafumine mu kulembesha. E ico Yosefe na Maria baile ku Betelehemu, uko ulupwa lwa kwa Yosefe lwafumine. Pali iyi nshita ninshi Maria ali fye mupepi no kukwata umwana.

Ilyo bafikile mu Betelehemu, takwali umwa kwikala, e ico baileikala umwaleikala inama. Umu mwine e mo Maria akwatile umwana wakwe Yesu. Maria apombele Yesu mu nsalu iisuma kabili amulaalike umwaleliila inama.

Mupepi no musumba wa Betelehemu kwali bakacema mu mpanga abalesunga impaanga. Mu kupumikisha malaika aileiminina apo bali kabili ubukata bwa kwa Yehova bwalibasanike. Aba bakacema balyumfwile umwenso, lelo malaika abebele ati: ‘Mwitiina. Namuletela ilyashi ilisuma. Mesia acifyalwa lelo mu Betelehemu.’ Ilyo line fye bamalaika abengi balimoneke mu muulu, kabili balelanda ati: “Natulumbe Lesa mu muulu, na pe sonde pabe umutende.” Lyena bamalaika balilekele ukumoneka. Bushe bakacema bacitile shani?

Bakacema balandile ati: ‘Natuleya ku Betelehemu nomba line.’ Awe bwangu bwangu balile kabili bailesanga Yosefe na Maria umwaleikala inama ninshi bali na kanya.

Abantu bonse abaumfwile ifyo malaika aebele bakacema balepapa. Maria aletontonkanya pa mashiwi ayo malaika amwebele kabili tayalabile. Pa numa ya kumona umwana, bakacema balibwelelemo mu kusunga impaanga shabo, baile baletasha Yehova pali fyonse ifyo bamwene e lyo ne fyo baumfwile.

Mu calo icali ku kabanga ka calo ca Israele mwali abantu abasumiine ukuti intanda kuti shabatungulula. Bushiku bumo mu nshita ya bushiku, abaume aba ku kabanga bamwene icalemoneka ngo lutanda cile-enda mu muulu, kabili balicikonkele. Ici icalemoneka ngo lutanda cabatungulwile ku Yerusalemu. Aba baume batendeke ukwipusha abantu abati: ‘Ali kwi umwana uukaba imfumu ya baYuda? Twaisa mu kumufukamina.’

Ilyo Herode imfumu ya mu Yerusalemu aumfwile ukuti kuli imfumu iipya, alisakamene sana. Aipwishe intungulushi sha bashimapepo ati: ‘Ni kwi uko imfumu ilingile ukufyalilwa?’ Bashimapepo bamwebele ati: ‘Bakasesema balandile ati akafyalilwa mu Betelehemu.’ Lyena Herode aitile abaume aba ku kabanga kabili abebele ati: ‘Kabiyeni ku Betelehemu e ko muyefwaya uyu mwana. Mukabwele mukesenjeba uko ali. Ndefwaya na ine nkayemufukamina.’ Lelo ifi alandile bwali bufi.

Icalemoneka ngo lutanda calitendeke ukwenda na kabili. Abaume balicikonkele kabili cabatungulwile ku Betelehemu. Caileiminina pa muulu wa ng’anda kabili abaume balingiile mu ng’anda. Ilyo baingile mu kati basangile Yesu ali na Maria, nyina. Awe balifukamine umwana kabili balimupeele golde, ububani na muri. Bushe ni Yehova e watumine aba baume ukuya mu kufwaya Yesu? Awe.

Mu nshita ya bushiku, Yehova aebele Yosefe mu ciloto ukuti: ‘Herode alefwaya ukwipaya Yesu. Senda umukashi obe no mwana, kabiyeni ku Egupti. Mukekale muli ici cine calo mpaka nkamwebe ukubwela.’ Ilyo line fye Yosefe no lupwa lwakwe baile ku Egupti.

Yehova alyebele abaume aba ku kabanga ukuti bebwelela kuli Herode. Ilyo Herode ailwike ukuti abaume tababwelele, alifulilwe sana. Apo alifililwe ukusanga Yesu, atumine abakuyaipaya abana abaume bonse mu Betelehemu abali ne myaka iyo Yesu akwete. Lelo Yesu tali mu Betelehemu ali ku Egupti ukutali sana.

Mu kupita kwa nshita, Herode alifwile. Lyena Yehova aebele Yosefe ati: ‘Nomba uwalefwaya ukwipaya umwana nafwa kuti mwabwelelamo.’ E ico Yosefe, Maria na Yesu balibwelelemo ku Israele, kabili batendeke ukwikala mu musumba wa Nasarete.

Yosefe na Maria baleikala mu Nasarete pamo na Yesu na bana babo bambi abaume na banakashi. Yosefe alebomba umulimo wa bukabasa pa kuti alesunga ulupwa lwakwe, kabili alesambilisha abana bakwe pali Yehova e lyo na pa Mafunde yakwe. Yosefe no lupwa lwakwe baleya lyonse kwi sunagoge mu kupepa, kabili cila mwaka baleya ku Yerusalemu mu kusefya Icakucilila.

Ilyo Yesu ali ne myaka 12, ulupwa lwa kwa Yosefe lwalimine ubulendo ubutali ukuya ku Yerusalemu nga fintu balecita cila mwaka. Mu musumba mwali abantu abengi abaile mu kusefya Icakucilila. Ilyo Icakucilila capwile, Yosefe na Maria balitendeke ukubwelelamo uko bafumine. Ilyo baleya, balemona kwati Yesu ali pamo na bantu bale-endela pamo nabo. Lelo ilyo balemufwaya muli balupwa lwabo, tabamusangile.

E ico balibwelelemo ku Yerusalemu, kabili pa nshiku shitatu, balefwaya umwana wabo. Basukile baya kwi tempele. Awe basangile Yesu naikala na bakasambilisha, alekutika kabili alebepusha amepusho. Bakasambilisha balitemenwe ifyo Yesu alelanda ica kuti batendeke ukumwipusha amepusho. Na kabili, balepapa amasuko aleasuka. Balimwene ukuti Yesu alishibe Amafunde ya kwa Yehova.

Yosefe na Maria balisakamene sana. E ico Maria aebele Yesu ati: ‘We mwana natukufwaya sana! Waciba kwi?’ Yesu abebele ati: ‘Bushe tamwaishiba ukuti mfwile ukuba muno mu ng’anda ya kwa Tata?’

Yesu aile na bafyashi bakwe ku Nasarete. Yosefe alisambilishe Yesu ifya kubomba umulimo wa bukabasa. Bushe ulemona ukuti Yesu ali shani ilyo ali umulumendo? Ilyo Yesu alekula, alikwete sana amano kabili Lesa na bantu balimutemenwe.

Wishi wa kwa Yohane ali ni Sekaria, e lyo nyina ali ni Elisabete. Ilyo Yohane akulile aishileba kasesema. Yehova atumine Yohane ukweba abantu ukuti Mesia ali no kwisa. Nomba taleya mu kushimikila abantu mu masunagoge nelyo mu matauni, aleya mu mpanga. Abantu balefuma mu Yerusalemu na mu Yudea monse ukuya kuli Yohane ukuti abasambilishe. Alebasambilisha ukuti, pa kuti Lesa abatemwe balingile ukuleka ukucita ifyabipa. Nga bakutika kuli Yohane, abengi balelapila ku membu shabo kabili Yohane alebabatisha mu Mumana wa Yordani.

Yohane takwete ifintu ifingi. Alefwala ifya kufwala ifyo balepangila na masako ya ngamila kabili alelya ifipaso no buci bwa mu mpanga. Abantu balefwaya ukwishiba ifingi pali Yohane. Nangu fye baFarise na baSaduke baleya mu kumumona. Yohane alebeba ati: ‘Mulingile ukuleka ukucita ifyabipa no kulapila. Mwilamona kwati ifi muli bana ba kwa Abrahamu mwalicindama sana. Mwilamona kwati apo muli bana ba kwa Abrahamu ninshi muli bana ba kwa Lesa.’

Abantu abengi baleya kuli Yohane kabili balemwipusha ati: ‘Finshi tulingile ukucita pa kuti Lesa atutemwe?’ Yohane ale-eba abaYuda ati: ‘Nga mwalikwata ifya kufwala fibili, cimo peeleniko uushikwete.’ Bushe nawishiba ico abebeele ukucita ifi? Alefwaya abasambi bakwe beshibe ukuti pa kuti Lesa abatemwe, balingile ukutemwa abantu banabo.

Yohane aebele abalesonkesha imisonko ati: ‘Muleba ne cishinka, mwilaibila abantu.’ Aebele abashilika ati: ‘Mwilapoka ifintu ku bantu pa kuti mubacitileko fimo, kabili mwilabepa.’

Bashimapepo na bena Lebi nabo balile kuli Yohane kabili bamwipwishe ati: ‘Niwe nani? Abantu bonse balefwaya ukwishiba.’ Yohane abaswike ati: ‘Nine ishiwi lya ulebilikisha mu mpanga, ililetwala abantu kuli Yehova, nge fyo kasesema Esaya alandile.’

Abantu balitemenwe ifyo Yohane alebasambilisha. Abengi balefwaya ukwishiba nga ca kuti Yohane e wali Mesia. Lelo abaswike ati: ‘Uwancila amaka aleisa. Nshalinga no kukakula intambo sha ndyato shakwe. Ine ndemubatishisha ku menshi, lelo ena akamubatishisha ku mupashi wa mushilo.’

Yohane ale-eba abantu ati: ‘Umuntu uwancila aleisa.’ Ilyo Yesu ali ne myaka nalimo 30, afumine ku Galili no kuya ku Mumana wa Yordani, uko Yohane alebatishisha abantu. Yesu alefwaya Yohane amubatishe, lelo Yohane amwebele ati: ‘Ine nshifwile ukukubatisha. Niwe ufwile ukumbatisha.’ Yesu aebele Yohane ati: ‘Yehova alefwaya ukuti umbatishe.’ E ico Yohane atwele Yesu mu Mumana wa Yordani no kumwibisha mu menshi umubili onse.

Ilyo Yesu afumine mu menshi, alipepele. Ilyo line fye, ku muulu kwaliswike, no mupashi wa kwa Lesa uwalemoneka kwati ni nkunda waishile pali ena. Lyena Yehova alilandile ukufuma ku muulu ati: “Uli Mwana wandi uo natemwa, niwe nsekelamo.”

Ilyo umupashi wa kwa Yehova waishile pali Yesu, e lyo aishileba Kristu nelyo Mesia. Nomba ali no kutendeka ukubomba umulimo Yehova amutumine ukwisa mu kubomba pano isonde.

Ilyo fye Yesu abatishiwe, aile mu mpanga umo aileikala inshiku 40. Ilyo abwelele, aile mukumona Yohane. Nomba ilyo aleya uko ali, Yohane atile: ‘Uyu e Mwana wa mpaanga uwa kwa Lesa, uulesenda ulubembu lwa ba mu calo.’ Ifi Yohane alandile fyalengele abantu baishiba ukuti Yesu e Mesia. Bushe nawishiba ifyacitikiile Yesu ilyo ali mu mpanga? Leka tumone.

Ilyo Yesu abatishiwe, umupashi wa mushilo walengele aya mu matololo. Taliile nangu cimo pa nshiku 40, kanshi alyumfwile sana insala. Lyena Satana Kaseebanya aile kuli Yesu mu kumwesha, amwebele ati: ‘Nga ca kuti uli Mwana wa kwa Lesa, eba aya mabwe yabe umukate.’ Lelo Yesu amwaswike ifyaba mu Malembo ati: ‘Amalembo yatila te fya kulya fye ifingalenga umuntu aba no bumi. Afwile no kulaumfwila Yehova.’

Satana Kaseebanya na kabili aebele Yesu ati: ‘Nga ca kuti uli Mwana wa kwa Lesa, toloka ukufuma pa muulu we tempele. Amalembo yatila Lesa akatuma bamalaika abakukwanka.’ Lelo Yesu na kabili alandile ifyo Amalembo yalanda, atile: ‘Amalembo yatila taulingile ukwesha Yehova.’

Lyena, Satana alangile Yesu amabufumu yonse aya pano isonde ne fyuma ifyabamo, kabili atile: ‘Nalakupeela aya mabufumu yonse no bucindami bwa aya mabufumu nga wampepako fye umuku umo.’ Lelo Yesu amwaswike ati: ‘Fuma apa, we Satana! Amalembo yatila ufwile ukupepa fye Yehova eka.’

E fyo Satana Kaseebanya afuminepo no kuya aya, kabili bamalaika baile kuli Yesu bamupeela ne fya kulya. Ukutula lilya line, Yesu atendeke ukubila imbila nsuma ya Bufumu. E mulimo uo Lesa amutumine ukwisabomba pano isonde. Abantu balitemenwe ifyo Yesu alebasambilisha, kabili balemukonka konse uko aleya.

Yesu aile ku Yerusalemu nalimo mu mweshi wa April mu mwaka wa 30. Abantu abengi balile ku musumba wa Yerusalemu mu kusefya Icakucilila. Pa kusefya Icakucilila, baletuula ne nama pe tempele. Bamo baleya ne nama shabo, lelo bamo baleshita inama mu Yerusalemu mwine.

Ilyo Yesu aile pe tempele, asangile abantu baleshitisha inama. Balepanga indalama mu ng’anda ya kupepelamo Yehova! Bushe Yesu acitile shani? Apangile ica kufopwelako ica ntambo e lyo afumya impaanga ne ng’ombe isho baleshitisha mwi tempele. Awishishe amatebulo ya balekabusha indalama kabili amakoini yalipasangene. Yesu aebele abaleshitisha inkunda ati: ‘Fumyeni ifi muno! Mwilapanga ing’anda ya kupepelamo Tata ukuba iya kushitishishamo ifintu!’

Abantu abali pe tempele balipapile ifyo Yesu acitile. Abasambi bakwe baibukishe ifyo bakasesema baseseme pali Mesia ati: ‘Nalitemwisha ing’anda ya kwa Yehova.’

Mu mwaka wa 33, Yesu aliwemye itempele na kabili. Talefwaya abantu ukulacita ifyo bashalingile ukucita pa ng’anda ya kwa Wishi.

Ilyo Icakucilila capwile, Yesu na basambi bakwe bapitile mu Samaria pa kubwelelamo ku Galili. Ilyo bafikile mupepi no musumba wa Sukari, Yesu aile pa cishima ico baleita ati icishima ca kwa Yakobo. Ilyo aletuusha pa cishima, abasambi bakwe baile mu musumba mu kushita ifya kulya.

Kwali umwanakashi uwaile mu kutapa amenshi pa cishima. Yesu amwebele ati: “Mpeelako amenshi ya kunwa.” Umwanakashi atile: ‘Cinshi ulelandila na ine? Ine ndi mwina Samaria. AbaYuda tabalanda na bena Samaria.’ Yesu amwebele ati: ‘Nga naunjishiba, kuti wanomba amenshi kabili kuti nakupeela amenshi ya mweo.’ Umwanakashi aipwishe Yesu ati: ‘Menshi nshi mulelandapo? Pantu tamukwete ne ca kutapilamo amenshi.’ Yesu atile: ‘Onse uwanwa amenshi ayo mpeela takomfwepo icilaka.’ Umwanakashi atile: “Mukwai, mpeeniko ayo menshi.”

Yesu aebele umwanakashi ati: ‘Kasende umulume obe wise nankwe kuno.’ Umwanakashi atile: ‘Nshakwata umulume.’ Yesu atile: ‘Ifyo walanda fya cine. Walyupwapo imiku 5 kabili umwaume uo wikala nankwe pali ino nshita te mulume obe.’ Umwanakashi atile: ‘Naishiba nomba ukuti nimwe kasesema. Abantu bandi balanda ati kuti twapepela Lesa muli ulu lupili, nomba imwe mwe baYuda mulanda ati tulingile fye ukupepela Lesa mu Yerusalemu. Nalisumina ukuti Mesia nga aisa akatweba ifya kupepa.’ Lyena Yesu aebele umwanakashi ifyo ashaebelepo umuntu nangu umo, amwebele ati: ‘Nine Mesia.’

Umwanakashi alibutukiile ku musumba kabili aile-eba abena Samaria ati: ‘Ndemona kwati ninsanga Mesia. Alishiba fyonse ifyo nacita. Iseni mumumone!’ Abantu baliile nankwe ku cishima kabili batendeke ukukutika ku fyo Yesu alebasambilisha.

Abena Samaria baebele Yesu ati ekaleko nabo mu musumba. Pa nshiku shibili, alebasambilisha kabili abantu abengi balimutetekele. Baebele umwanakashi umwina Samaria ati: ‘Pa numa ya kukutika ku fyo uyu mwaume acilasambilisha, twaishiba ukuti uyu e mupusushi wa calo.’

Ilyo papitile fye inshita iinono ukutula apo Yesu abatishiwilwe, atendeke ukubila ati: ‘Ubufumu bwa kwa Lesa nabupalama.’ Abasambi bakwe balemukonka ilyo aleya mu Galili monse na mu Yudea. Ilyo Yesu abwelele kwi tauni aleikala ilya Nasarete, aile mwi sunagoge, aiswile ibuuku lya kwa Esaya, atendeka no kubelenga ati: ‘Umupashi wa kwa Yehova waba pali ine, pantu ansubile ukuti mbile imbila nsuma.’ Bushe aya mashiwi yalolele mwi? Yalolele mu kuti, nangu ca kuti abantu balefwaya Yesu alecita ifipesha amano, ico Lesa amupeelele umupashi wa mushilo ni pa kuti alebila imbila nsuma. Pa numa aebele abalekutika ifyo alebelenga ati: ‘Ubu ubusesemo nabufikilishiwa ubushiku bwa lelo.’

Lyena Yesu aile kuli Bemba ya Galili, uko asangile abasambi bakwe 4 abali abalondo be sabi. Abebele ati: ‘Nkonkeni, kabili muli no kuba abalondo ba bantu.’ Amashina yabo ni Petro, Andrea, Yakobo na Yohane. Apo pene balilekele umulimo balebomba no kukonka Yesu. Balibilile imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Yehova mu Galili monse. Balebila mu masunagoge, pa maliketi, na mu misebo. Abantu abengi balebakonka konse uko baleya. Abantu mu ncende shonse na ba ku Siria kumo, balelanda pali Yesu.

Mu kupita kwa nshita, Yesu alipeeleko abasambi bakwe amaka ya kundapa abalwele na ya kufumya ifibanda mu bantu. Abasambi bambi baleya nankwe mu kubila imbila nsuma mu misumba na mu mishi yonse iyo aleyako. Abanakashi abali ne cishinka ukubikako fye na Maria umwina Magadala, Yoana, Susana na bambi balesakamana Yesu na basambi bakwe.

Ilyo Yesu asambilishe abasambi bakwe ifya kubila imbila nsuma, alibatumine mu kubila. Ilyo balebila imbila nsuma mu Galili monse, abantu abengi baishileba abasambi kabili balibatishiwe. Abengi balefwaya ukuba abasambi ba kwa Yesu, e calengele alande ukuti bali kwati libala ilyalingilwe ukusombolwa. Atile: ‘Lombeni Yehova ukuti atume aba kubomba umulimo wa kusombola.’ Pa numa alisalile abasambi 70 kabili alibatumine babili babili mu kubila imbila nsuma mu Yudea monse. Balesambilisha abantu abapusanapusana pa Bufumu. Ilyo abasambi babwelele, balefwaisha ukweba Yesu ifyalecitika ilyo baleshimikila abantu imbila nsuma. Satana Kaseebanya alifililwe ukulesha umulimo wa kubila imbila nsuma.

Yesu alyebele abasambi bakwe ukuti nga abwelelamo ku muulu bakatwalilile ukubomba uyu mulimo uwacindama sana. Abebele ati: ‘Mulebila imbila nsuma mu calo conse fye. Mulesambilisha abantu pa Cebo ca kwa Lesa, kabili mulebabatisha.’

Yesu aishile pano isonde mu kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Pa kuti Yehova atulange ifyo Yesu akacita nga aba Imfumu, alimupeele umupashi wa mushilo pa kuti alecita ifipesha amano. Aleundapa amalwele yonse fye. Konse uko aleya, abalwele baleya kuli ena pa kuti abafwe, kabili alebaposha bonse. Impofu, shaletendeka ukumona, bacibulu baletendeka ukulanda, abalemana baletendeka ukwenda, alefumya ne fibanda mu bantu. Nangu baikata fye ku ca kufwala cakwe, balepola. Abantu balekonka Yesu konse uko aleya. Yesu taletamfya abantu abalemukonka nangu ni lintu alefwaya ukuba eka.

Inshita imo, abantu baletele umwaume uushale-enda mu ng’anda umo Yesu aleikala. Nomba ing’anda yaliswile ica kuti balifililwe ukwingila mu kati. E ico batulile icipunda pa mutenge e po bamwingishishe pa kuti bamufishe apaali Yesu. Lyena Yesu aebele umwaume uwalwele ati: ‘Ima akwenda.’ Ilyo uyu mwaume atendeke ukwenda, abantu bonse balipapile.

Inshita imbi, ilyo Yesu aleingila mu mushi umo, abaume 10 abalwele ifibashi baiminine apatali e lyo balebilikisha ati: ‘Mwe Yesu, twafweni!’ Pali ilya nshita, abalwele ifibashi tabalebasuminisha ukuba mupepi na bantu abashalwele. Yesu aebele aba baume ukuya kwi tempele, pantu Amafunde ya kwa Yehova yalandile ukuti umuntu nga ali ne fibashi e lyo apola alingile ukuya kwi tempele. Ilyo baleya mu nshila, balipolele. Ilyo umo pa balwele ifibashi amwene ukuti apola, alibwelele kuli Yesu mu kumutasha kabili alilumbenye Lesa. Pali balya bonse 10, ni uyu wine fye e waile mu kutasha Yesu.

Kwali no mwanakashi uwalwele pa myaka 12 uwalefwaisha ukupola. E ico aile ku numa ya kwa Yesu ninshi ali pa bantu abengi e lyo aikata ku mpela ya ca kufwala ca kwa Yesu. Ilyo line fye alipolele. Ilyo ici cacitike, Yesu aipwishe ati: “Nani wankumya?” Uyu umwanakashi alitiinine sana, na lyo line alile kuli Yesu no kumweba icishinka. Yesu alimusansamwishe, amwebele ati: ‘We mwana, kabiye umutende.’

Umukalamba we sunagoge uo baleita ukuti Yairo apaapeete Yesu ati: ‘Tuleyeni ku ng’anda ku mwandi! Akamwana kandi akakashana nakalwala sana.’ Nomba ilyo Yesu ashilafika ku ng’anda ya kwa Yairo, umwana alifwile. Ilyo Yesu afikile, asangile abantu abengi baleloosha pamo na balupwa. Yesu abebele ati: ‘Lekeni ukulila; umwana aleele fye utulo.’ Lyena aikete akamukashana ku kuboko e lyo alanda ati: “We mwana, buuka!” Apo pene fye, akamukashana kalimine kabili Yesu aebele abafyashi ba kako ukuti bakapeeleko ifya kulya. Bushe ulemona ukuti abafyashi ba aka akamukashana baumfwile shani?

Ilyo Yesu ashimikile abantu imbila nsuma pa mwaka umo ne myeshi 6, alingile ukusala aba kubomba nabo. Ni bani aali no kusala? Ni bani aali no kusambilisha imilimo pa kuti baletungulula mu cilonganino ca Bena Kristu? Pa kuti asale bwino, Yesu alefwaya Yehova amwafwe. E ico aile ku lupili pa kuti abe fye eka, kabili alipepele ubushiku bonse. Ilyo bwacele, Yesu aitile abasambi bamo no kusalapo abatumwa 12. Bushe walishiba amashina yabo? Amashina yabo ni aya: Petro, Andrea, Yakobo, Yohane, Filipi, Bartolomeo, Toma, Mateo, Yakobo mwana Alfeo, Tadeo, Simone, na Yuda Iskariote.

Aba 12 baleya na Yesu konse uko aleya. Pa numa ya kubasambilisha, alibatumine ukuya beka mu kubila imbila nsuma. Yehova alibapeele amaka ya kufumya ifibanda mu bantu no kundapa abalwele.

Yesu aleita aba 12 ati abanankwe, kabili alibacetekele. AbaFarise balemona ukuti abatumwa bali fye bacabecabe no kuti bali abashasambilila. Lelo Yesu alibasambilishe ifya kubomba bwino umulimo wabo. Bali no kuba na Yesu pa nshita iyacindama sana mu bumi bwakwe, pamo nga ilyo ashilafwa na lintu abuushiwe. Abengi pali aba 12 abo Yesu asalile, nabo bali bena Galili. Bamo balyupile.

Abatumwa bali abashapwililika kabili balelufyanya no kulufyanya. Inshita shimo balelanda ukwabula no kutontonkanishisha libela pa fyo balalanda, kabili balelufyanya na pa kupingula pa fintu. Inshita shimo tabaletekanya, baletalikana na pa wali uwacindamapo pali bena. Na lyo line bali abantu abasuma kabili balitemenwe Yehova. E babalilepo ukuba mu cilonganino ca Bena Kristu lintu Yesu abwelelemo ku muulu.

Pa numa Yesu asala abatumwa 12, afumine pa lupili no kuya ukwali ibumba lya bantu. Aba abantu bafumine ku Galili, ku Yudea, ku Turi, ku Sidone, na mu ncende shimbi ishali bushilya bwa Yordani. Baletele abalwele na bamo abali ne fibanda. Yesu alibondepe bonse. Lyena aikele mu mbali ya lupili e lyo atampa ukulanda. Alilandile ifyo tulingile ukucita nga tulefwaya ukuti Lesa abe cibusa wesu. Tulingile ukwishiba ukuti tulakabila Yehova, kabili tulingile ukumutemwa. Lelo te kuti tutemwe Lesa nga tatwatemwa abantu banensu. Tulingile ukuba ne cikuuku no mulinganya ku bantu bonse, na ku balwani besu.

Yesu atile: ‘Taulingile ukutemwa fye abanobe. Ulingile no kutemwa abalwani bobe no kulabelela abantu uluse. Nga ca kuti umuntu naumfwa ububi pa fyo ucitile, ulingile ukuyalomba ubwelelo. Ulingile ukulacitila abantu ifyo wingatemwa na iwe balekucitila.’

Yesu na kabili alipandileko abantu amano pa fyuma. Atile: ‘Icacindama sana kuba cibusa wa kwa Yehova te kukwata indalama ishingi. Kabolala kuti aiba indalama shenu, lelo takuli nangu umo uwingeba bucibusa mwakwata na Yehova. Mwilasakamana pa fyo mukalya, ifyo mukanwa, ne fyo mukafwala. Moneni ifyuni. Lesa lyonse alafipeela ifya kulya. Pantu nangu musakamane te kuti mulundeko ubumi nangu panono. Muleibukisha ukuti Yehova alishiba ifyo mukabila.’

Abantu tababalile abomfwapo umuntu uwalelanda nga Yesu. Bashimapepo tababalile ababasambilishapo ifi fintu. Mulandu nshi Yesu abelele kasambilisha mukalamba? Pantu fyonse ifyo alesambilisha fyafumine kuli Yehova.

AbaFarise balitemenwe ukucita ifintu pa kuti fye bailange ku bantu. Balelanga icikuuku pa kuti fye abantu babamone ukuti ba cikuuku. Balepepa pa cintubwingi pa kuti bonse balebamona. AbaFarise balisungiile amapepo ayatali kabili baleyapepa lyonse mu masunagoge na mu misebo pa kuti fye abantu bomfwe ifyo balepepa. E ico abantu balipapile ilyo Yesu abebele ati: ‘Mwilapepa nga filya abaFarise bapepa. Bamona kwati Lesa alatemwa nga balepepa amapepo ayatali, lelo Lesa tatemwa. Ipepo lifwile fye ukuba pali imwe na Yehova. Mwilabwekeshapo amashiwi yamo yene nga mulepepa. Yehova afwaya mulemweba ifili mu mutima.’

‘Mulepepa ifi, amuti: “Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu libe ilya mushilo. Ubufumu bwenu bwise. Ifyo mufwaya ficitwe pano isonde nga mu muulu.”’ Yesu abebele no kutila, bafwile ukupepa ukuti abapeele ifya kulya, ababelele uluse pa membu, e lyo na pa fintu fimbi.

Yesu atile: ‘Mwilaleka ukupepa. Mulelomba Shinwe, Yehova ifintu ifisuma. Umufyashi onse alafwaya ukupeela umwana wakwe ifintu ifisuma. Nga ca kuti umwana wenu alomba umukate, bushe kuti mwamupeela ilibwe? Bushe nga alomba isabi kuti mwamupeela insoka?’

Lyena Yesu alilondolwele ico alandiile ifi, atile: ‘Imwe nga mwalishiba ukupeela abana benu ifya bupe ifisuma, bushe Shinwe Yehova ena te kuti acilepo ukumupeela umupashi wa mushilo? Mulemulomba fye.’ Bushe ulacita ifyo Yesu asambilishe? Fintu nshi upepelapo?

Ilyo Icakucilila cishilatendeka mu mwaka wa 32, abatumwa balibwelele uko baile mu kubila imbila nsuma. Balinakile, e ico Yesu abasendele mu bwato no kuya ku Betsaida, uko bali no kutuushisha. Nomba ilyo bafikile mupepi na ku lulamba, Yesu amwene ukuti abantu abengi sana balibakonkele. Nangu ca kuti Yesu alefwaya fye ukuba na batumwa bakwe, ali ne cikuuku ku bantu kabili tabatamfishe. Alyundepe abalwele kabili atendeke ukubasambilisha. Akasuba konse Yesu alibasambilishe pa Bufumu bwa kwa Lesa. Ilyo cali mu cungulo, abatumwa bakwe bamwebele ati: ‘Abantu bali ne nsala. Lekeni baleya pa kuti bayefwayako ifya kulya.’

Lelo Yesu abaswike ati: ‘Tabafwile ukuya. Bapeeleni ifya kuti balye.’ Abatumwa bamwipwishe ati: ‘Bushe mulefwaya tuleya mu kubashitila umukate?’ Umutumwa Filipi, atile: ‘Nangu atukwata indalama ishingi, te kuti tushite umukate uwingakumana abantu bonse aba.’

Yesu abepwishe ati: ‘Fya kulya nshi tukwete?’ Andrea ayaswike ati: ‘Tukwete fye imikate 5 ne sabi ilinono libili. Ifya kulya tukwete tafyakumane abantu.’ Yesu atile: ‘Leteni umukate ne sabi line ilyo.’ Kabili aebele abantu ukwikala pa fyani mu mabumba 50 na 100. E lyo abula umukate ne sabi, alolesha ku muulu no kupepa. Lyena apeele abatumwa bakwe ifya kulya, nabo bapeele abantu. Abaume 5,000 na banakashi na bana bonse baliliile mpaka baikuta. Ilyo bapwile ukulya, abatumwa ba kwa Yesu balonganike ifya kulya ifyashelepo pa kuti fionaika. Ifya kulya fyashelepo fyaliswile imiseke 12! Ici Yesu acitile cali cipesha mano, bushe te fyo?

Abantu balitemenwe sana ica kuti balefwaya no kubika Yesu pa bufumu. Lelo Yesu alishibe ukuti inshita tayafikile iya kuti Yehova amubike pa bufumu. E ico aebele abantu ukuti baleya, kabili aebele abatumwa bakwe ukuti baye ku lubali lumbi ulwa Bemba ya Galili. Abasambi balininine mu bwato, e lyo Yesu na o aile ku lupili eka. Cinshi ailile eka? Pantu alefwaya ukupepa kuli Wishi. Nangu ca kuti Yesu alikwete ifya kucita ifingi, alepepa lyonse kuli Lesa.

Yesu aleundapa abalwele, alebuusha abafwa kabili alikwete amaka pa mwela na pa mfula. Ilyo Yesu apwile ukupepa ninshi ali pa lupili, amwene umwela uukalamba pali Bemba ya Galili. Abatumwa bakwe bali mu bwato, ninshi bale-esha ukooba ubwato lelo umwela walicililemo. Yesu afumine pa lupili no kuya pali Bemba kabili atendeke ukwenda pa menshi, ukuya ukwali ubwato. Ilyo abatumwa bamwene umuntu ale-enda pa menshi, balitiinine sana. Lelo Yesu abebele ati: ‘Mwitiina, nine.’

Petro aebele Yesu ati: ‘Shikulu, nga nimwe, njebeni njise.’ Yesu aebele Petro ati: ‘Isa.’ E ico Petro alifumine mu bwato atendeka no kwenda pa menshi ukuya ukwali Yesu ninshi pali bemba pali icimwela. Nomba ilyo ali mupepi no kufika kuli Yesu, Petro aloleshe amabimbi kabili alitiinine. E ico atendeke ukwibila. Petro apundile ati: ‘Mwe Shikulu, mpususheni!’ Yesu aikete ukuboko kwa kwa Petro e lyo amweba ati: ‘Cinshi wacitwishikila? Bushe tawakwata icitetekelo?’

Yesu na Petro baninine mu bwato kabili apo pene ne cimwela calilekele. Bushe ulemona ukuti abatumwa baumfwile shani pa fyacitike? Baebele Yesu ati: “Cine cine, uli Mwana wa kwa Lesa.”

Inshita imbi Yesu na kabili alitalalike umwela. Ilyo Yesu na basambi bakwe baleabuka bemba mu bwato, Yesu alileele mu bwato. Nomba kwaishile icimwela icikalamba. Amenshi yatendeke ukwingila mu bwato. Abatumwa babuushishe Yesu no kumweba ati: ‘Mwe kasambilisha twalafwa! Twafweni!’ Yesu alibuukile no kweba bemba ati: “Ba tondolo!” Apo pene fye umwela na mabimbi fyalilekele. Yesu aipwishe abatumwa ati: ‘Bushe tamwakwata icitetekelo?’ Batendeke ukulanda beka beka ati: “Nangu fye mwela na bemba filamuumfwila.” Abatumwa balisambilileko ukuti nga bacetekela sana Yesu, tabali no kulatiina icintu nangu cimo.

AbaFarise balipatile sana Yesu kabili balefwaya apa kumupeelela umulandu pa kuti bamwikate. Balelanda ati, Yesu talingile ukulaundapa abalwele pe Sabata. Bushiku bumo pe Sabata, Yesu asangile umwaume uwafyelwe impofu mu musebo alelombelesha. Aebele abasambi bakwe ati: ‘Moneni ifyo amaka ya kwa Lesa yala-afwa uyu mwaume.’ Yesu asankenye amate ne loba e lyo asuba umwaume pa menso. Yesu amwebele ati: ‘Kabiye kasambe ku menso mu cishiba ca Siloamu.’ Umwaume acitile ifyo bamwebele, pa numa alitendeke ukumona.

Abantu balipapile sana. Batile: ‘Bushe uyu e mwaume uwaleikala mu musebo alelombelesha, nelyo muntu fye umbi uwamupala?’ Umwaume atile: ‘Nine wine, nafyelwe impofu!’ Abantu bamwipwishe ati: ‘Caciba shani pa kuti utampe ukumona?’ Ilyo abebele ifyo cali, bamutwele ku baFarise.

Umwaume aebele abaFarise ati: ‘Yesu acisankanya amaloba na mate e lyo ansuba pa menso kabili acinjeba ati nje nsambe ku menso. Naciyasamba e fyo nacitendeka ukumona.’ AbaFarise batile: ‘Nga ca kuti Yesu alondapa pe Sabata ninshi amaka abomfya te ya kwa Lesa.’ Lelo bambi batile: ‘Nga ca kuti amaka abomfya te ya kwa Lesa, te kuti aleundapa abalwele.’

AbaFarise baitile abafyashi ba mwaume uwali mpomfu no kubepusha ati: ‘Caciba shani pa kuti umwana wenu atampe ukumona?’ Abafyashi bakwe bali no mwenso wa kwasuka pantu abaFarise baletila umuntu onse uwatetekela Yesu baali no kumutamfya mwi sunagoge. E ico batile: ‘Tatwishibe. Mwipusheni umwine.’ AbaFarise baipwishe umwaume amepusho na yambi mpaka abeba ati: ‘Nimweba kale ifyo caciba. Cinshi mulenjipushisha na kabili?’ AbaFarise balifulilwe sana kabili bamutamfiishe panse.

Yesu alile mu kufwaya uyu mwaume, ilyo amusangile amwipwishe ati: ‘Bushe walitetekela Mesia?’ Umwaume ayaswike ati: ‘Kuti namutetekela nga ca kuti nalimwishibe.’ Yesu amwebele ati: ‘Nine Mesia.’ Yesu aali ne cikuuku kuli uyu mwaume! Tapelelele fye pa kumundapa lelo alimwafwile ukuba ne citetekelo.

Yesu alikwete abanankwe batatu abaleikala mu Betani. Aba abanankwe bali ni Lasaro na bankashi yakwe babili, Maria na Marita. Bushiku bumo ilyo Yesu ali ku lubali lumbi ulwa Yordani, Maria na Marita balitumine uwa kuyamweba ati: ‘Lasaro mulwele sana. Iseni bwangu!’ Nomba Yesu taile apo pene. Aliloleleleko mpaka papita inshiku shibili e lyo aeba abasambi bakwe ati: ‘Tiyeni ku Betani. Lasaro nalaala utulo, nalaya mubuusha.’ Abatumwa batile: ‘Nga Lasaro nalaala utulo, alaumfwako bwino.’ E ico Yesu abebele ati: ‘Lasaro nafwa.’

Ilyo Yesu afikile mu Betani, ninshi apo bashikiile Lasaro palipita ne nshiku 4. Abantu abengi balishile mu kusansamusha Marita na Maria. Ilyo Marita aumfwile ati Yesu aleisa, abutukiile uko ali pa kuti amukumanye. Marita aebele Yesu ati: “Mwe Shikulu, amuba kuno ndume yandi nga taafwile.” Yesu amwaswike ati: ‘Ndume yobe alabuuka. Bushe wasumina ifi nakweba Marita?’ Marita ayaswike ati: ‘Nalisumina ukuti akema ilyo kukaba ukubuuka.’ Yesu amwebele ati: “Nine kubuuka kabili umweo.”

Lyena Marita aile kuli Maria no kumweba ati: ‘Yesu naisa.’ Maria alibutukiile Yesu kabili ibumba lya bantu lyalikonkele. Maria alifukamine Yesu kabili alelila fye ukwabula ukuleka. Aebele Yesu ati: ‘Mwe Shikulu, nga mwali kuno, ndume yesu nga taafwile!’ Ilyo Yesu amwene ifyo ali no bulanda, na o atendeke ukulila. Ilyo abantu bamwene alelila, batile: ‘Moneni ifyo Yesu atemenwe Lasaro.’ Lelo bamo baleipusha abati: ‘Cinshi alekeele umunankwe afwa?’ Finshi Yesu acitile?

Yesu aile uko bashiikile Lasaro, pa nshiishi yakwe balibikilepo icilibwe icikulu. Abebele ati: ‘Fumyenipo ilibwe.’ Marita aebele Yesu ati: ‘Nomba napapita inshiku 4! Alanunka nga mwafumyapo icilibwe.’ Na lyo line, balifumishepo icilibwe kabili Yesu alipepele ati: ‘Tata, ndemutootela pantu namung’umfwa. Nalishiba ukuti lyonse mulang’umfwa; lelo nalanda ifi pa mulandu wa bantu bali pano, pa kuti basumine ukuti nimwe mwantumine.’ Lyena abilikishe ati: “Lasaro, fuma!” Awe e fyo Lasaro afumiine kunse ya nshiishi, ninshi napombwa ne fisalu. Yesu atile: “Mukakuleni, mulekeni aleya.”

Abantu abengi abamwene ifyo Yesu acitile, balimutetekele. Lelo bamo baile mukweba abaFarise ifyo acitile. Ukutula lilya line, abaFarise balefwaya ukwipaya Lasaro na Yesu wine. Umo pa batumwa ba kwa Yesu uo baleita ati Yuda Iskariote, aile ku baFarise no kubepusha ati: ‘Ni shinga mukampeela nga namwafwa ukusanga Yesu?’ Bamwebele ati bakamupeela indalama sha silfere 30, kabili Yuda atampile ukufwaya inshita iisuma iya kuti abaFarise bakekatilepo Yesu.

AbaYuda balesefya Icakucilila cila mwaka pa bushiku bwalenga 14 mu mweshi wa Nisani. Ico balesefesha ni pa kuti baleibukisha ifyo Yehova afumishe abena Israele mu Egupti umo bali abasha no kubatwala ku Calo ca Bulayo. Mu mwaka wa 33, Yesu na batumwa bakwe balisefeshe Icakucilila mu muputule uwali pa muulu mu Yerusalemu. Ilyo bapwishishe ukulya, Yesu atile: ‘Umo pali imwe alenjalukila.’ Abatumwa balipapile ifyo alandile, kabili bamwipwishe ati: ‘Ni nani walamwalukila?’ Yesu ayaswike ati: ‘Mwaume uo nalapeela uyu mukate.’ Lyena apeele Yuda Iskariote umukate. Apo pene, Yuda alimine aya no kuya.

Yesu alipepele, amokaula umukate, e lyo apeela abatumwa bakwe abashelepo. Yesu abebele ati: ‘Lyeni uyu umukate. Uleimininako umubili wandi, uo nalapeela pa mulandu wenu.’ Lyena apepele na pa mwangashi, kabili apeele abatumwa bakwe. Abebele ati: ‘Nweni uyu umwangashi. Uleimininako umulopa wandi, uo nalapeela pa kuti imembu shile-elelwa. Namulaya ukuti mukaba imfumu ku muulu pamo na ine. Mulecita ifi fine cila mwaka pa kuti mulenjibukisha.’ Cila mwaka abasambi ba kwa Yesu balakumana icungulo pali ubu bushiku. Uku ukukumana bakwita ukuti Umulaalilo wa kwa Shikulu.

Ilyo bapwile ukulya, abatumwa batendeke ukutalikana, balefwaya ukwishiba uwali umukalamba pali bena. Nomba Yesu abebele ati: ‘Umukalamba sana pali imwe ni uyo uuimona ukuti mwaice pali bonse, uuimona ukuti tacindama ukucila bambi.’

‘Muli banandi. Ndamweba fyonse ifyo Tata afwaya ukuti imwebe. Nomba line nalabwelelamo kuli Tata ku muulu. Tamwakakonke, lelo abantu bakeshiba ukuti muli basambi bandi nga muletemwana. Mulingile ukutemwana nge fi fine namutemwa.’

Pa kulekelesha, Yesu alipepele, alombele Yehova ati alecingilila abasambi bakwe bonse. Alombele Yehova ukuti alebafwa pa kuti balebombela pamo mu mutende. Apepele ukuti ishina lya kwa Yehova libe ilya mushilo. Lyena Yesu na batumwa bakwe balimbile inyimbo sha kulumbanya Yehova kabili balifumine panse. Inshita yalipaleme iya kuti Yesu bamwikate.

Ilyo Yesu na batumwa bakwe baile ku Lupili lwa Miolife, bapitile mu mpanga ya Kidrone. Cali ni pa kati ka bushiku ninshi umweshi naubalika. Ilyo bafikile kwi bala lya Getsemane, Yesu aebele abatumwa bakwe ati: “Ikaleni pano, kabili mutwalilile ukuba abalola.” Lyena Yesu alyendeleko panono e lyo afukama. Aali no bulanda sana, e ico apepele kuli Yehova ati: “Ifyo mulefwaya e fyo ficitike.” Yehova atumine malaika pa kuti akoseleshe Yesu. Ilyo Yesu abweleele apali abatumwa bakwe batatu, asangile nabalaala. E lyo abeba ati: ‘Shibukeni! Ino te nshita ya kulaala! Inshita yafika iya kuti abalwani bandi banjikate.’

Tapakokwele Yuda afika no kufika, ninshi ali na bantu abengi abali na mapanga ne nkonto. Yuda alishibe uko Yesu ali pantu ilingi line baleya kuli ili bala. Yuda alyebele abashilika ukuti ali no kubalanga Yesu. E ico aile kuli Yesu no kumweba ati: ‘Muli shani mwe Kasambilisha,’ e lyo amutomona. Yesu amwebele ati: ‘Yuda, bushe wanjalukila pa kuntomona?’

Lyena Yesu aipwishe abantu abaile mu kumwikata ati: “Nani mulefwaya?” Ba-aswike abati: “Tulefwaya Yesu umwina Nasarete.” E lyo abeba ati: “Nine wine,” awe abaume balibwelele ku numa no kuwa panshi. Na kabili Yesu abepwishe ati: “Bushe nani mulefwaya?” Na kabili bamwaswike abati: “Ni Yesu umwina Nasarete.” Yesu abaswike ati: ‘Nimweba nati, nine wine. Lekeni aba baume baleya.’

Ilyo Petro amwene ifyalecitika, abuulile ulupanga no kuputula ukutwi kwa kwa Maliki, umusha wa kwa shimapepo mukalamba. Lelo Yesu aikete ukutwi kwa kwa Maliki no kumundapa. Pa numa aebele Petro ati: ‘Bika ulupanga. Nga ulelwa ukubomfya ulupanga ukafwa ku lupanga.’ Abashilika baikete Yesu no kumukaka amaboko, kabili abatumwa bakwe balibutwike. Pa numa ibumba lya bantu lyamutwele kuli Anasi uwali intungulushi ya bashimapepo. Anasi atendeke ukulubulwisha Yesu e lyo pa numa amutuma ku ng’anda ya kwa Kayafa Shimapepo Mukalamba. Finshi fyacitike ku batumwa bakwe?

Ilyo Yesu ali na batumwa bakwe mu muputule wa pa muulu, abebele ati: ‘Bonse mulembutuka lelo ubushiku.’ Petro amwebele ati: ‘Ine nshamubutuke! Nangu aba bonse bamubutuke, ine nshamubutuke.’ Lelo Yesu aebele Petro ati: ‘Ilyo mukolwe talalila walalanda imiku itatu ukuti tawanjishiba.’

Ilyo abashilika batwele Yesu ku ng’anda ya kwa Kayafa, abatumwa bakwe abengi balibutwike. Lelo abatumwa babili bena bali mwi bumba lya bantu ilyakonkele abasendele Yesu. Umo pali aba abakonkele ni Petro. Aile mu lubansa lwa ng’anda ya kwa Kayafa kabili aleonta umulilo. Ilyo umukashana amwene Petro, atile: ‘Ninkwishiba! Na iwe wali pamo na Yesu!’

Petro atile: ‘Awe, ulembepesha fye! Nshishibe ifyo ulelandapo!’ E ico alifuminepo aya ku mwinshi. Tapakokwele umubomfi umwanakashi na umbi alimumwene kabili aebele abantu ati: ‘Uyu umwaume aali pamo na Yesu!’ Petro ayaswike ati: ‘Na Yesu wine uyo ine nshamwishiba!’ Umwaume umo atile: ‘Wali nabo! Imilandile yobe ilelanga fye ukuti uli mwina Galili kwati fye ni Yesu.’ Lelo Petro atendeke ukulapa ati: ‘Nshamwishiba ine uyu muntu!’

Ilyo line fye mukolwe alililile. Awe Petro amwene Yesu apilibuka amulolesha no kumulolesha. Petro aibukishe ifyo Yesu amwebele, afumiine panse e lyo alila icine cine.

Aba mu cilye ca Sanhedrini baile ku ng’anda ya kwa Kayafa pa kuti balubulwishe Yesu. Balipangile kale ukuti balaipaya Yesu, ico balefwaya fye mulandu uwa kuti bamwipailepo. Lelo balifililwe ukumusanga no mulandu, mpaka Kayafa aipusha Yesu ati: ‘Bushe uli Mwana wa kwa Lesa?’ Yesu amwaswike ati: ‘Ee.’ Kayafa atile: ‘Mwayumfwila ifyo alanda. Apontela Lesa!’ Awe icilye conse casuminishenye ati: ‘Uyu mwaume afwile ukufwa.’ Batendeke ukutoba Yesu amapi, ukumufwishila amate, balimukakile pa menso, e lyo balamuuma, uku ninshi balelanda abati: ‘Nga niwe kasesema, twebe uwakuuma!’

Ilyo bwacele, batwele Yesu ku cilye ca Sanhedrini e lyo bamwipusha na kabili ati: ‘Bushe uli Mwana wa kwa Lesa?’ Yesu abaswike ati: ‘Nimwe mulelanda ukuti ndi Mwana wakwe.’ E fyo bamupeele umulandu wa kupontela Lesa kabili bamutwele ku ng’anda ya kwa Ponti Pilato, kateka umwina Roma. Finshi fyailecitika uko bamutwele? Natumone.

Intungulushi sha bashimapepo shatwele Yesu ku ng’anda ya kwa kateka. Pilato abepwishe ati: ‘Mulandu nshi uyu muntu acitile?’ Ba-aswike ati: ‘Aletila ni mfumu!’ Pilato aipwishe Yesu ati: “Bushe uli mfumu ya baYuda?” Yesu amwaswike ati: “Ubufumu bwandi te bwa pano calo.”

Lyena Pilato atumine Yesu kuli Herode, kateka wa Galili, pa kuti amone nga ca kuti Yesu nakwata umulandu. Herode alifililwe ukusanga Yesu no mulandu uuli onse, e ico amutumine kuli Pilato na kabili. Lyena Pilato aebele abantu ati: ‘Ine na Herode natufilwa ukusanga umulandu uo uyu muntu acitile. Nalamufumya.’ Abantu bapundile ati: ‘Mwipayeni! Mwipayeni!’ Abashilika balifopawile Yesu, balimufwishiile amate, kabili balimumine. Bamufwikile icilongwe ca myunga e lyo balemuseka abati: “Mwapoleni, mwe Mfumu ya baYuda!” Na kabili Pilato aebele abantu ati: ‘Nshimusangile no mulandu uyu muntu.’ Lelo balepunda fye ati: “Mukobekeni pa cimuti!” E ico Pilato alibapeele Yesu ukuti bayemwipaya.

Batwele Yesu ku cifulo baleita ati, Golgota, balimupoopeele pa cimuti kabili balicimike no kucimika. Yesu alipepele ati: ‘Tata babeleleni uluse, pantu tabeshibe ifyo balecita.’ Abantu baleseka Yesu ati: ‘Nga uli Mwana wa kwa Lesa ikila pa cimuti! Ipusushe.’

Umuntu umo uwali icipondo uo bapoopeele mupepi na Yesu amwebele ati: “Mukanjibukishe ilyo mukengila mu Bufumu bwenu.” Yesu amulaile ati: “Ukaba na ine mu Paradaise.” Mu nshita ya kasuba, kwalifiitile pa ma-awala yatatu. Abasambi bamo baiminine mupepi ne cimuti, pamo na Maria nyina wa kwa Yesu. Yesu aebele Yohane ukulasakamana Maria nga filya fine engasakamana banyina.

Pa kulekelesha, Yesu atile: “Nimpwisha ukucita fyonse ifyo mwanjebele ukucita!” Ainamike umutwe aleka no mweo. Ilyo afwile, kwali icinkukuma icikalamba. Insalu iyafina iyali mwi tempele iya-akenye Umuputule wa Mushilo no Muputule wa Mushilo Nga Nshi yalilepwike pa kati. Umukalamba wa bashilika alandile ati: ‘Cine cine uyu ali Mwana wa kwa Lesa.’

Ilyo Yesu afwile, umwaume umo uwakwete sana indalama uo baleita ati Yosefe, aile kuli Pilato no kumulomba ukuti amusuminishe ukusenda umubili wa kwa Yesu uku-ufumya pa cimuti. Yosefe apombele umubili wa kwa Yesu mu nsalu iisuma, ausuba na mafuta ayanunkila e lyo aulaalika mu nshiishi iyo bashabalile abashiikamo umuntu. Pa mwinshi wa nshiishi akunkulushishepo icilibwe icafina. Intungulushi sha bashimapepo shaebele Pilato ati: ‘Tuletiina ukuti abasambi bamo aba kwa Yesu bakasenda umubili wakwe e lyo bakale-eba abantu ati Yesu nabuuka.’ E ico Pilato abebele ati: ‘Kesalenipo pa nshiishi kabili mubikepo na ba kulonda.’

Pa numa ya nshiku shitatu, lucelocelo abanakashi bamo baile ku nshiishi kabili basangile pa nshiishi tapali ilibwe. Mu nshiishi mwali malaika uwaebele abanakashi ati: ‘Mwitiina. Yesu nabuushiwa. Kabiyeni kebeni abasambi bakwe baye ku Galili e ko balayamusanga.’

Maria umwina Magadala alyendeshe ukuya mu kufwaya Petro na Yohane. Ilyo abasangile abebele ati: ‘Kuli umuntu uusendele umubili wa kwa Yesu!’ Petro na Yohane babutukiile ku nshiishi. Ilyo basangile ukuti tamuli nangu cimo, babweleele ku mayanda yabo.

Ilyo Maria abweleele ku nshiishi, amwene bamalaika babili bali mu kati, e ico abebele ati: ‘Nshishibe uko batwele umubili wa kwa Shikulu.’ Lyena amwene umwaume, uo amwene kwati mulimi, e ico amwebele ati: ‘Shikulu, mukwai njebeni uko mumutwele.’ Ilyo umwaume atile, “Maria!” apo pene alishibe ukuti ali ni Yesu. Apundile ati: “Mwe Kasambilisha!” e lyo aya mukumbatila. Yesu amwebele ati: ‘Kabiye webe bandume nandi ukuti naumona.’ Apo pene fye Maria alibutwike ukuya ku basambi no kubeba ukuti namona Yesu.

Bulya bwine ubushiku, abasambi babili balefuma ku Yerusalemu baleya ku Emao. Umwaume umo alibasangile atendeka no kwendela pamo nabo, kabili abepwishe ifyo balelandapo. Bamwebele ati: ‘Bushe tawaumfwa ifyacitika? Napapita inshiku shitatu ukutula apo intungulushi sha bashimapepo shaipaile Yesu. Nomba abanakashi bamo balelanda ati nabuushiwa!’ Umwaume atile: ‘Bushe mwalicetekela ifyalembele bakasesema? Bakasesema batile Kristu ali no kufwa kabili ali no kubuushiwa.’ Atwalilile ukubalondolwela Amalembo. Ilyo bafikile ku Emao, abasambi baebele umwaume ukuti aye nabo. Ilyo balelya ica kulya ca bushiku alipepele pa mukate, e lyo abasambi bailwike ukuti ali ni Yesu. Apo pene alilubile.

Aba basambi babili balyendeshe ukuya ku ng’anda mu Yerusalemu uko abatumwa balongene kabili baileshimika ifyacitike. Ilyo bali mu ng’anda, Yesu alimoneke kuli bonse. Pa kubala abatumwa tabasumine ukuti ali ni Yesu. E lyo abebele ati: ‘Moneni mu minwe yandi; njikateni. Amalembo ya mushilo yalilandile ukuti Kristu akabuuka nga afwa.’

Ilyo papitileko inshita ukutula apo Yesu amonekele ku batumwa, Petro asalilepo ukuya mu kwipaya isabi pali Bemba ya Galili. Toma, Yakobo, Yohane na basambi bambi balikonkele Petro mu kwipaya isabi. Nomba tabaipeye isabi nangu limo ubushiku bonse.

Lucelocelo ubushiku bwakonkelepo, bamwene umwaume naiminina ku lulamba. Abilikishe ati: ‘Bushe namwipayapo isabi nangu limo?’ Bamwaswike abati: “Awe!” Umwaume abebele ati: “Pooseni isumbu ku kulyo kwa bwato.” Ilyo bacitile ifyo abebele, mwi sumbu mwaiswile isabi ica kuti balifililwe no kulingisha mu bwato. Yohane apo pene alilwike ukuti uyu mwaume ni Yesu, e ico atile: “Ni Shikulu!” Ukwabula no kupoosa inshita, Petro atolokele mu menshi no kutendeka ukowa mpaka afika ku mulundu. Abasambi bambi nabo balile no bwato kuli Yesu.

Ilyo bafikile ku lulamba lwa bemba, bamwene umukate ne sabi filepya pa mulilo. Yesu abebele ukubulapo isabi pa lyo baipeye pa kuti nalyo balyoce. Lyena abebele ati: ‘Iseni mulye.’

Ilyo bapwile ukulya, Yesu aipwishe Petro ati: ‘Bushe walintemwa ukucila ukwipaya isabi?’ Petro ayaswike ati: ‘Ee mwe Shikulu, mwalishiba ukuti nalimutemwa.’ Yesu amwebele ati: ‘Kanshi uleliisha utwana twandi utwa mpaanga.’ Yesu na kabili amwipwishe ati: ‘Petro, bushe walintemwa?’ Petro ayaswike ati: ‘Mwe Shikulu, mwalishiba ukuti nalimutemwa.’ Yesu epa kumweba ati: “Ulecema utwana twandi utwa mpaanga.” Yesu amwipwishe cimo cine na pa muku walenga butatu. Ici calengele Petro aumfwa sana ububi. E lyo ayasuka ati: ‘Shikulu, mwalishiba fyonse. Mwalishiba ukuti nalimutemwa.’ Yesu atile: “Uleliisha utwana twandi utwa mpaanga.” Lyena aebele Petro ati: “Ulenkonka.”

Yesu akumene na basambi bakwe mu Galili. Abapeele umulimo uwacindama sana, atile: ‘Kabiyeni mu kulenga abantu ba mu fyalo fyonse baleba abasambi. Mulebasambilisha fyonse ifyo namwebele kabili mulebabatisha.’ Lyena abalaile ati: ‘Muleibukisha ukuti, nakulaba na imwe lyonse fye.’

Pa nshiku 40 ukutula lintu Yesu abuushiwe, alimoneke ku basambi abengi mu Galili na mu Yerusalemu. Alebasambilisha ifintu ifyacindama kabili alecita ne fipesha amano. Lyena pa muku wa kulekeleshako, Yesu akumene na batumwa bakwe pa Lupili lwa Miolife. Abebele ati: ‘Mwikafuma mu Yerusalemu. Mukatwalilile ukulolela ifyo Tata amulaya.’

Abasambi bakwe tabaishibe umo ifyo alandile fyalolele. E ico bamwipwishe ati: ‘Bushe nomba mwalaba Imfumu mu Israele?’ Yesu atile: ‘Inshita tailafika iya kuti Yehova ambike pa Bufumu. Nomba line mukapokelela amaka ya mupashi wa mushilo kabili mukaba inte shandi. Mukashimikile mu Yerusalemu, mu Yudea, mu Samaria na ku ncende ishabela ukutali pano isonde.’

Lyena Yesu atendeke ukuya mu muulu mpaka amakumbi yamufimba. Abasambi bakwe batwalilile fye ukulolesha mu muulu, lelo alilekele ukumoneka.

Abasambi bafumine pa Lupili lwa Miolife no kuya ku Yerusalemu. Lyonse baleba pamo mu muputule wa pa muulu balepepa. Balelolela ukuti Yesu abebe na fimbi ifya kucita.