Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

Bushe kwakatama shani ukukobekela pa kati ka Bena Kristu?

Ukukobekela kulalete nsansa, lelo na kabili waba mulandu wakakala. Umwina Kristu wakosoka tafwile ukwangusha ukukobekela, ukutontonkanye fyo kuti akupwisha nga alefwaya. Bunkobekela na kabili ni nshita isuma iya kwishibana bwino ilyo mushilaupana.

Ilyo tulelanda pali uyu mulandu, tulekabila ukwiluka ukuti imyata ya cupo, ne fitangilila ukuupana fyalipusanapusana ukulingana ne fifulo ne nshita. Baibolo ilalangilile ci.

Abana banakashi ba kwa Lote babili, ‘abashaishibe mwaume,’ balikobekelwe ku baume babili abaleikala mulya mwine. ‘Bashifyala kwa Lote bakobekele abana bakwe,’ lelo Baibolo taitweba umulandu bakobekelelwe mulya atemwa ifyo cali pa kukobekelwa. Bushe abana banakashi bali bakalamba? Bushe balikwete amaka ya kuisalila uwa kuupwako? Bushe balecitako fimo pa kuti icintubwingi beshibe ukuti nabakobekelana? Tatwaishiba. (Ukutendeka 19:8-14) Twalishiba kwena ukuti Yakobo aumfwene fye umwine na wishi kwa Rakele ukuti ali no kuupa Rakele nga amubombela pa myaka 7. Nangu ca kuti Yakobo alandile pali Rakele ati “umukashi wandi,” tabasendeme pamo muli ilya myaka yonse. (Ukutendeka 29:18-21) Ica kumwenako na cimbi, ca kuti ilyo Davidi ashilaupa mwana Shauli, aali no kucimfya abaPelishiti. Ilyo acitile ico Shauli alefwaya, e lyo Davidi aali no kuupa mwana Shauli, Mikali. (1 Samwele 18:20-28) Kulya “kukobekelana” kwalipusenepusene kabili kwalipusana na kuntu twaishiba ilelo mu fyalo ifingi.

Amalango ya kwa Mose yalikwete amafunde pa lwa cupo no kukobekela. Ku ca kumwenako, umuntu kuti apalika; kuti aleka umukashi pa milandu yalekanalekana, nangu ca kuti cimoneke fyo umukashi wena talefuma ku mulume. (Ukufuma 22:16, 17; Amalango 24:1-4) Umwaume nga abeleleka umukashana uushatala opwa kabili uushakobekelwa no kulaala nankwe ali no kumuupa nga wishi wa mukashana asuminisha, kabili te kuti akamutamfye. (Amalango 22:28, 29) Kwali amafunde yambi mu cupo, pamo nga yalelanda pa nshita sha kukanasendama no mukashi. (Ubwina Lebi 12:2, 5; 15:24; 18:19) Mafunde nshi yali pa fya kukobekela?

Ukulingana ne funde umwina Israele wakobekelwa balipusene no ushakobekelwa; uwakobekelwa alemonwa ngo waupwa. (Amalango 22:23-29; Mateo 1:18, 19) Abena Israele tabalekobekelana nelyo ukuupana na balupwa bamo bamo. Ici ilingi line cakumine balupwa bapalamana, lelo ukukobekelana kumo kumo ne fyupo fyaleleshiwa umulandu ne nsambu sha bupyani. (Ubwina Lebi 18:6-20; moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 1, 1978, amabula 17-21.) Nacimoneka fye apabuuta ukuti ababomfi ba kwa Lesa tabaleangusha ukukobekela.

Abena Israele balekonka amafunde ya musango yo yonse aya mu Malango, lelo Abena Kristu tabatungululwa na Malango, ukusanshako na mafunde ya yako pa lwa kukobekela nelyo icupo. (Abena Roma 7:4, 6; Abena Efese 2:15; AbaHebere 8:6, 13) Na kuba, Yesu asambilishe ukuti umusango wa buKristu pa lwa cupo walipusana no wali mu Malango. (Mateo 19:3-9) Nalyo line, tacefeshe ukukakala kwa cupo, nelyo ukukobekela. E co kuti twatila shani pali uyu mulandu uwa kukobekelana pa kati ka Bena Kristu?

Mu fyalo ifingi, abantu balaisalila untu balefwaya ukuupana nankwe. Lintu umwaume no mwanakashi balayana ukuti bali no kuupana, bamonwa ukuti nabakobekelana. Ilingi line, takuba na fimbi ififwaikwa ku kwishibisha ukuti nabakobekelana. Ca cine ukuti mu ncende shimo, caliseeka ku mwaume ukupeela uukaba umukashi wakwe inindaminwe ukwishibisha ukuti nabakobekelana. Nelyo umwata kuti waba kubilisha kuli balupwa ne fibusa, napamo ilyo bakumene capamo balelya nelyo pa kubungana kwa lupwa kumbi. Te mu kuti e fifwaya Amalembo, lelo caba ku muntu umo na umo pa lwakwe. Ukusuminishanya kwa aba babili ukuti bali no kuupana, e kukobekela.a

Umwina Kristu tafwile ukupupumina ukutendeka ukwishishanya, ukukobekela, nelyo ukuupa. Tulasabankanya ifyebo fyashimpwa pali Baibolo ifingafwa abashimbe ukupingulapo nampo nga cilimo amano ukutendeka ukwishishanya nelyo ukufwaya ukukobekela nelyo ukuupa.b Icapulamo muli uku kufunda ca kuti icupo ca Bwina Kristu, cupo cibelelela.—Ukutendeka 2:24; Marko 10:6-9.

Abena Kristu babili bafwile ukwishibana bwino ilyo bashilatendeka ukutontonkanya pa lwa kukobekelana. Umo umo kuti aipusha umwine ati, ‘Bushe nalishininwa ulwa bumupashi bwa uyu muntu no kuipeelesha kwakwe kuli Lesa? Bushe kuti naelenganya ukubombela Lesa nankwe ubumi bwandi bonse? Bushe twalishibana sana utumisango tumo tumo? Bushe ndeshininkisha ukuti tukaba abayana mu kubelelela? Bushe twalishibanina ifingi ifya ku numa ne fya nomba?’

Lintu Abena Kristu babili bakobekelana, caliba fye bwino ukwenekela ukuti icikakonkapo cupo kabili na bambi e fyo benekele fyo fine. Yesu akonkomeshe ukuti: “Leka icebo cobe cibe Ee, ee, napamo Iyo, iyo.” (Mateo 5:37) Abena Kristu abakobekelana bafwile ukwiminina fye pa kuupana. Lelo inshita shimo, Abena Kristu bakobekelana kuti basanga icintu cimo icabipisha kuli nkobekela icishalumbwilwe nelyo icafishilwe ilyo bashilakobekelana, lelo ici tacaseeka sana. Napamo kuti caba cintu cimo icikulu icapita, napamo bumpulamafunde nelyo bucisenene. Umwina Kristu pa kwishibe ci afwile ukupingula ica kucita. Napamo kuti balandapo sana pali uyu mulandu no kusuminishanya ukutwalilila bunkobekela bwabo. Atemwa kuti bapingushanya ukupwisha bunkobekela bwabo. Nangu ca kuti ukucite fyo mulandu wa pa lwabo, ukupingulapo kwa musango yo caba cintu cimo icakakala ico bambi bashifwile ukuitumpamo, ukwesha ukutunganya, nelyo ukupingula. Lubali lumbi, kuti caba ifyo ilyo aishiba pa lwa mulandu wakakala, umo kuti afwaya ukupwisha bunkobekela, nangu ca kuti nkobekela wakwe alefwaya fitwalilile.—Moneni “Ifipusho Ukufuma ku Babelenga” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 15, 1976.

Cisuma ukupwisha amafya ya musango yo ilyo mushilaupana. Yesu atile umulandu fye weka uwa mu Malembo uwa kulekaninapo no kuupana na umbi waba ni por·neiʹa, e kuti umo mu cupo nga acita bucisenene bwabipisha. (Mateo 5:32; 19:9) Tasosele fyo icupo calembeshiwa kuti capwa nga ca kuti umo aisaishiba ulwa bwafya nelyo icilubo ico ashaishibe pa ntanshi ya bwinga.

Ku ca kumwenako, mu nshiku sha kwa Yesu cali icayanguka kuli umo ukwambula ifibashi. Nga ca kuti umulume umuYuda aishiba ukuti umukashi aali ne fibashi ilyo baleupana (nampo nga alishibe nelyo iyo), bushe kuti amuleka? UmuYuda waletungululwa na Malango kuti amulekelapo, lelo Yesu aebele abasambi bakwe ukuti ici tacalinga. Natulande pa fingacitika muno nshiku. Tutile umwaume wayambula akasele, ubulwele bwa filonda ku bwamba, HIV, nelyo ubulwele bumbi ubwa lwambu aupa ukwabula ukweba umwanakashi. Napamo ayambwile mu kulaalana kwa bucisenene ilyo bashilakobekelana nangu libe alikobekela kale. Umukashi nga aisaishiba ulwa ubu bulwele nelyo pa lwa bucisenene bwa ku numa (nangu fye nga aishiba ukuti umulume tafyala nelyo nga takwata amaka ya bwaume), tacilepilibula ukuti ifintu fyayaluka pantu nomba balyupana. Imibele yabipa iyacitilwe ilyo mushilaupana te cishinte ca mu Malembo ica kupwishishapo icupo kwati fye fintu icupo cishingapwa nga mwanakashi e wayambwile ubulwele atemwa alefisa ifumo lya mwaume umbi ilyo bashilaupana. Nomba balyupana kabili baliipeelesha kuli umo no munankwe.

Ca cine ukuti ifya musango yo tafyaseeka, lelo ifi fya kumwenako filingile ukukosha icishinka ca kuti: Ukukobekelana takufwile ukusendwa mu kwanguka. Abena Kristu bafwile ukutukuta ukwishibana bwino ilyo bashilakobekelana na lintu bali pali bunkobekela. Bafwile ukulanda tonse uto nkobekela wabo alefwaya ukwishiba nelyo uto afwile ukwishiba. (Mu fyalo fimo abakobekelana balafwaikwa ukuyapimwa ku cipatala ilyo bashilaupana. Bambi kuti baifwaila fye abene ukuyapimwa pa kwishibako fimo fimo.) Muli fyo ukusekelela no kukatama kwa kukobekelana kukaba kwa mucinshi ilyo abakobekelana balelola ku cupo icacilapo no kuba ica kusekelela no kukatama.—Amapinda 5:18, 19; Abena Efese 5:33.

[Amafutunoti]