Ulupato Lwawama no Lwabipa

BAIBOLO ilasenuka umuntu uupata umubiye. Lelo ilanda na pa lupato ulo ababomfi ba kwa Lesa bafwile ukukwata.

Pa kuti umuntu engomfwikisha ifyo Lesa amono lupato, afwile ukutesekesha ukuti ishiwi lya kuti “ulupato” mu Malembo lipilibula ifingi. Kuti lwaba lucu, ulo lusanshamo ukucite fintu ku mufulo ifyo fingakalifya bambi. Ulupato lwa musango yo kuti lwaba ni nkuntu yaluma iya kufwaya ukucita ububi ku o wapata. “Ulupato” na kabili kuti lwaba kukanatemwa icintu cimo lelo ukukanaba ne pange lya kucita ububi kuli ico cintu, lelo ukufwaya ukucitaluka pa mulandu wa kucipata. Baibolo na kabili ibomfya ishiwi “ulupato” ukupilibula ukutemwa panono.—Ukutendeka 29:31, 33; Amalango 21:15, 16.

Ulupato Lwabipa

Ifunde ilyo Lesa apeele Abena Israele lyatile: “Wilapata munonko mu mutima obe.” (Ubwina Lebi 19:17) Nga ca kuti umo alefwaya ukuitula umwine ngo waipeye umuntu mu kukanaishiba no kufwaya ukuuba mu mushi wa kushinamo, icalefwaikwa cimo ca kuti tapatile uo aipeye.—Amalango 19:4, 11-13.

Ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kutemwa abalwani besu kulomfwana na cintu Amalembo ya ciHebere yasambilisha. (Mateo 5:44) Yobo wa busumino alishibe ukuti ukusekelela pa bubi bwaponeno wa mupata kuti caba icalubana. (Yobo 31:29) Ifunde lya kwa Mose lyapeele abena Israele umulimo wa kwafwilisha abena Israele bambi abo balemona nga balwani babo. (Ukufuma 23:4, 5) Ababomfi ba kwa Lesa tabaebwa ukusekelela pa kayofi kaponena umulwani wabo, lelo baebwa ukuti: “Uwakupata nga aumfwe nsala, umuliishe ica kulya; kabili nga aumfwe cilaka, umunwenshe amenshi.”—Amapinda 25:21.

Icisambilisho ca kuti abalwani bafwile ukupatwa cali pa fisambilisho ifyo bakasambilisha ba ciYuda babikile mu mafunde ya kwa Lesa. Apo Amalango yaebele abena Israele ukuti bafwile ukutemwa abena mupalamano babo, aba bakasambilisha batendeke ukusambilisha ukuti ici calepilibula ukupata abalwani babo. (Ubwina Lebi 19:18) Amashiwi “icibusa” na “umwina mupalamano” yatendeke ukumonwa nga yalelosha fye ku baYuda, lyene mu cifyalilwa cabo balemona bambi nga balwani babo. Ukulingana no kumfwikisha kwabo ukwa cishilano ukwe shiwi “umwina mupalamano” ne myata yabo iyalekoselesha ukupata Abena fyalo, kuti twamona umulandu babikile amashiwi ya kuti “no kupato mulwani obe” mu mashiwi ya kwa Lesa.—Mateo 5:43.

Mu kupusanako, Umwina Kristu aebwa ukutemwa abalwani bakwe, e kuti, abo abaicita abene beka ukuba abalwani. Ukutemwa (iciGriki a·gaʹpe) kwa musango yo takwaba kukuntukilwa fye ukwashimpwa pa kutemwa kobe, nga fintu ciba ilingi, lelo kutemwa kusuma ukulangwa ku bantu bonse ukwashimpwa pa kusuminisha kwa cimo pa mulandu wa cishinte, umulimo, ne fyalungama, mu kufumaluka ukufwaya ukucitila bambi ifisuma ukulingana ne calungama.

A·gaʹpe (ukutemwa) ilaansho lupato lwa muntu, tailenga umuntu ukulandula no kukanakonka ifishinte fyalungama. Umubomfi wa kwa Lesa kuti apepelako abantu abo mu kukanaishiba bakaanya imilimo yakwe iya Bwina Kristu no kumupakasa pa kuti bengeluka icine pa lwa kwa Lesa no kufwaya kwakwe.—Mateo 5:44.

Talukeni ku Lupato Lwabipa

Pa numa ya kuba Abena Kristu, abantu abapatene balatemwana. (Tito 3:3) Umuntu uwapata munyina ninshi acili mu mfifi, kabili nga aitunga ukuti alitemwa Lesa ninshi wa bufi. Ukupata munonko cimo cine no kwipaya.—1 Yohane 4:20; 3:15.

Ukukuntukilwa kuti kwalenga umo ukukanalekanya ukutemwa no lupato, nge fyo cali kuli Davidi ilyo akuntukilwe pa mwana wakwe umwaume Abishalomu. (2 Samwele 18:33; 19:1-6) E co ca cine ukuti “uushibomba ku nkonto yakwe apato mwana wakwe umwaume; lelo untu amutemwa abangililo kumufunda.”—Amapinda 13:24.

Nga umo ataluka ku kuipoosa mu milandu ya bambi no kubalangulukilako mu kutemwa, te kuti alenge bambi ukumupata. E co batwebela ukuti: “Leko lukasa lobe lube mumpo mumpo fye mu ng’anda ya mubiyo, epali akutendwa no kukupata.”—Amapinda 25:17.

Ulupato Lwawama

Ilyo muli mu mibele imo na pa nshita shimo caliba fye bwino ukupata. “Kwabe . . . nshita ya kutemwa, ne nshita ya kupata.” (Lukala Milandu 3:1, 8) Calisoswa ukuti nangu fye ni Yehova apatile Esau. (Malaki 1:2, 3) Lelo ici te kuti citulenge nangu panono ukusosa ukuti Lesa alyumina kumo. Esau umwine alangile ukuti tawaminwe ukutemwa kwa kwa Yehova ilyo asuulile ububeli bwakwe no kubushitisha pamo na malayo na mapaalo ya bulesa ayalimo. Na kabili, alefwaya ukwipaya munyina Yakobo.—Ukutendeka 25:32-34; 27:41-43; AbaHebere 12:14-16.

Apo baliba na bucishinka kuli Yehova, ababomfi bakwe balipata ico apata na bo apata. Kemba wa malumbo alembele ukuti: “Bushe abamupata nshabapata, mwe Yehova? bushe abamwimina nshabafiitilwa? Nabapato lupato lutuntulu; balingwa abalwani bandi.”—Amalumbo 139:21, 22.

Lelo ulu lupato te lwa kufwaya ukucitila bambi ububi kabili lwalipusana no lucu nelyo umufulo. Lelo, kupata icabipa, ukutaluka ku fyabipa na bo abapata Yehova. (Abena Roma 12:9, 17, 19) Abena Kristu balipata bonse abo mu cine cine baba balwani ba kwa Lesa, pamo nga Satana ne fibanda fyakwe, na bantu abalwisha Yehova ku mufulo.

Nangu cingati Abena Kristu tabatemwa abantu abasangulo kusenamina kwa kwa Lesa bucilende, tabapata abantu abacite fyabipa lelo abalinga ukweleelwa. Te mubembu walapila uo bapata, lelo lubembu ulo acita, bapata “umwingila uwakantaikwa ku fya mubili.”—Yuda 4, 23.