Lekeni Imisango Yenu Imwafwe

UYU mwaume aikele mu mushi wabela mu Athens imyaka 12. Cila bushiku, ilyo ainuka ku ncito alebomfya inshila imo ine pa kuya ku ng’anda. Lyene akuukile ku mushi umbi uwabela ku lubali lumbi ulwe tauni. Bushiku bumo, aleya ku ng’anda pa numa ya kwinuka ku ncito. Ilyo afikile uko aleikala kale e lyo akutulwike ukuti naluba. Pa mulandu wa kuti alibeleshe ukupita ilya nshila, aile ku ng’anda aleikala kale!

Te ca kupapa ukuti abantu batila fimo ifyo twabelesha fitulenga ukucita ifintu ukwabula no kutontonkanyapo, fintu ifikuma sana imikalile yesu. E co, imisango kuti yapashanishiwa ku mulilo. Umulilo kuti waba lubuuto mu mfifi, kabili kuti wakafya umubili ne filyo. Nalyo line, umulilo kuti waba cilwani cabipisha icipaya abantu no konaula ifipe. E fyo ne misango yaba. Nga ca kuti imisango yalundululwa bwino kuti yatwafwa apakalamba. Lelo na kabili kuti yatuletelela.

Ulwa mwaume tulandilepo pa kubala, ukupita inshila imo ine lyonse kwamulengele ukucelwa pa mulandu wa kufula kwa bamotoka mu musebo. Nga ni ku fintu ifyacindamisha, imisango kuti yalenga twatunguluka nelyo kuti yatuletelela. Moneni ifya kumwenako finono ifyacitike ifisangwa mu Baibolo ifilanga ifyo imisango ingatwafwa nelyo ukutubwesesha pa numa mu mulimo wesu kuli Lesa na bucibusa bwesu na wene.

Ifya Kumwenako Fisuma Ifya mu Baibolo Ifya Misango Isuma ne Yabipa

Noa, Yobo, na Daniele bonse bali fibusa sana na Lesa. Baibolo ilabatasha pa “bulungami bwabo.” (Esekiele 14:14) Icacindama ca kuti imikalile ya aba baume batatu yalangile ukuti bakwete imisango isuma.

Noa aebelwe ukukuula icibwato, icali no kulepa ukucila icibansa ca mupila wa ku makasa no kusansama ukucila icikuulwa ca ntunti shisano. Umulimo wakule fi nga walitiinishe umuntu onse uupanga amato uwa mu nshita sha ku kale. Noa na ba mu lupwa lwakwe 7 bapangile icibwato ukwabula ubwafwilisho bwa fisolobelo fya muno nshiku. Na kabili, Noa atwalilile ukushimikila kuba mu nshiku shakwe. Kuti twashininkisha kabili ukuti aleteyanishisha ulupwa lwakwe lwa ku mupashi na lwa ku mubili. (2 Petro 2:5) Pa kupwishishisha fyonse fi, Noa afwile abeleshe ukubombesha. Na kabili, Noa alembwa mu Baibolo ukuti muntu ‘uwaleenda na Lesa. Noa acitile umwabelele conse ico Yehova amwebele.’ (Ukutendeka 6:9, 22; 7:5) Apo Baibolo yatila ali “mulungami,” afwile atwalilile ukwenda na Lesa na pa numa ya Lyeshi kabili na pa numa abantu bapondokele Yehova pa Babele. Cine cine, Noa atwalilile ukwenda na Lesa ukufika ne nshita afwile ninshi ali ne myaka 950.—Ukutendeka 9:29.

Imisango isuma iya kwa Yobo yamulengele ukuba umuntu “uwa mpomfu kabili uwatambalala.” (Yobo 1:1, 8; 2:3) Akwete umwata nelyo umusango wa kuba shimapepo wa lupwa mu kutuulila abana bakwe amalambo pa numa ya mitebeto yabo, epali “nababembuka, no kutuka Lesa mu mitima yabo. E fyo Yobo alecita inshiku shonse.” (Yobo 1:5) Ukwabula no kutwishika, mu lupwa lwa kwa Yobo imyata ya kupepa kwa kwa Yehova yali iyacindama.

Daniele apyungile Yehova “pe” ubumi bwakwe bonse ubwa myaka iingi. (Daniele 6:16, 20) Misango nshi iisuma iya ku mupashi iyo Daniele akwete? Alepepa kuli Yehova lyonse. Te mulandu ne funde lya buteko ilyalelesha uyu musango, “imiku itatu akasuba na kasuba [Daniele], alapepa no kutootela Lesa filya fine alecita ukufuma ku kale line.” (Daniele 6:10) Taali na kuleka ukucita ico abeleshe ukucita e kuti ukupepa kuli Lesa, nangu ukucita ico cali no kumwipaisha. Ukwabula no kutwishika ukubelesha ukucite ci kwakoseshe Daniele mu mikalile yakwe iya bumpomfu bwine bwine kuli Lesa. Daniele afwile abeleshe ifisuma e kuti ukusambilila no kwetetula pa malayo ya kucincimusha aya kwa Lesa. (Yeremia 25:11, 12; Daniele 9:2) Ukubelesha ukucite fi fisuma kufwile kwamwafwile ukushipikisha ukufika ku mpela, ukubutuka ulubilo lwa mweo mu busumino ukufika ku mpela.

Dina wene aliiletelele pa mulandu wa misango yabipa. ‘Alefuma ku kuyatandala ku bana banakashi ba bana calo,’ abashalepepa Yehova. (Ukutendeka 34:1) Uyu musango akwete uwalemoneka kwati uli fye bwino walimuletelele. Ica ntanshi, alicendelwe kuli Shekemu, umulumendo uo baleti “wa bukata ukucila pali bonse aba mu ng’anda ya kwa wishi.” Lyene icilandushi ca ba ndume yakwe babili calengele baipaya abaume bonse aba muli ulya musumba. Mwandi icafuminemo calibipile!—Ukutendeka 34:19, 25-29.

Kuti twashininkisha shani ukuti imisango yesu ikatwafwa te kutuletelela?

Ukuba ne Misango Isuma

Uwa mano ya buntunse umo alembele ukuti: “Imisango ilingila libela ifintu.” Lelo te fyo cifwile ukuba. Baibolo ilalanga bwino ukuti kuti twasala ukuleka imisango yesu iyabipa no kulundulula iisuma.

Umuntu nga nakwata imisango iisuma, cilamwangukila ukukonkelela imikalile ya Bwina Kristu. Alex, Umwina Kristu wa ku Greece asosa ukuti: “Ukubelesha ukukonka inshita mu kupwishishisha imilimo kulanshilako sana inshita.” Theophilus, eluda wa Bwina Kristu alanda ukuti ukubelesha ukupekanishisha libela kulamwafwa ukubomba bwino. Asosa ukuti: “Nalishininwa ukuti nga nshibomba bwino imilimo ya Bwina Kristu ambula kubelesha ukupekanishisha libela ifintu.”

Fwe Bena Kristu, twalikonkomeshiwa “ukwendela mu ca lyonse.” (Abena Filipi 3:16, NW) Ica lyonse cisanshamo “ukubelesha . . . ukucita icintu cimo.” Imisango isuma iya musango yu ilatwafwa pantu tatupoosa inshita ukutontonkanya pa fyo twalacita—pantu kale kale twalibelela ukucita ifyo fintu fisuma. Ifyo twabelesha sana tuficita ukwabula no kutontonkanyapo. Nga fintu fye imyenseshe isuma ingafwa namutekenya ukupususha abantu ku busanso bwa pa musebo, imisango isuma kuti yatwafwa ukupingula ico twalacita kabili bwangu ilyo tuleenda mu mibele ya Bwina Kristu.

Nga fintu kalemba umuNgeleshi Jeremy Taylor asosa: “Imisango ifuma mu fyo tucita.” Nga ca kuti twaba ne misango isuma, kuti twalacita ifintu ifisuma ukwabula no bwafya. Ku ca kumwenako, nga ca kuti pamo nga batumikishi ba Bwina Kristu twalibelesha ukubombako lyonse umulimo wa kushimikila, cilanguka kabili cilatuletela insansa ukuya mu mulimo wa mwi bala. Ulwa batumwa, tubelenga ukuti “ubushiku no bushiku tabalekele ukusambilisha no kubila mwi tempele na ku myabo ukuti Yesu e Kristu.” (Imilimo 5:42; 17:2) Kabili, nga ca kuti tubombako fye mu butumikishi limo limo, kuti twasakamikwa, na muli fyo ukukabila inshita ikalamba pa kuti tutendeke ukumfwa bwino mu mulimo wacindama uwa Bwina Kristu.

E fyo caba na mu mbali shimbi isha lyonse isha Bwina Kristu. Imisango isuma kuti yatwafwa ‘ukulabelenga lyonse Icebo ca kwa Lesa akasuba no bushiku.’ (Yoshua 1:8; Amalumbo 1:2) Umwina Kristu umo abelesha ukubelenga Baibolo pa maminiti 20 ukufika kuli 30 ilyo ashilasendama. Nangu nanaka sana, asanga ukuti nga asendama ukwabula ukubelenga, talala bwino. Afwile ukubuuka no kusakamana uku kukabila kwa ku mupashi. Uyu musango usuma walimwafwa no kulabelenga Baibolo onse cila mwaka pa myaka iingi.

Ica Kumwenako cesu, Yesu Kristu abeleshe ukusangwa ku kulongana uko balelanshanya pali Baibolo. “Aingile na mwi sunagoge pa bushiku bwe sabata umwabelele umwata wakwe, no kwiminina ku kubelenga.” (Luka 4:16) Joe, eluda uwakwata ulupwa ulukalamba kabili uubomba amaawala ayengi, wene umusango wakwe wamwafwa ukulafwaisha ukusangwa ku kulongana lyonse. Asosa ukuti: “Uyu musango ulangafwa, ukumpeela ubukose bwa ku mupashi ubo nkabila sana pa kucimfya amafya.”—AbaHebere 10:24, 25.

Imisango yabe fi yalicindama mu lubilo lwa bumi ulwa Bwina Kristu. Lipoti wa ku calo uko abantu ba kwa Yehova bapakaswa atile: “Abakwata imisango isuma iya ku mupashi kabili abakatamika nga nshi icine tacibakosela ukushangila lintu amesho yaisa, lelo abo mu ‘nshita iyene’ abapuswa ku kulongana, abashibombako lyonse mu mulimo wa mwi bala no kunashako ifipimo fya kwa Lesa mu tumilandu tunono ilingi balawa lintu kwaba ‘ubwesho bukalamba.’—2 Timote 4:2.

Talukeni ku Misango Yabipa, no Kuba ne Misango Isuma

Batila ‘umuntu afwile fye ukulundulula imisango engatemwa yamuteka.’ Imisango yabipa iteka mu buluku. Nalyo line kuti yapwa.

Inshita imo Stella aletamba sana televishoni. Asosa ukuti: “Imisango yabipa iyo nkonkelela itendeka no mulandu uulemoneka kwati uli fye bwino.” E fyo cali ne cibelesho cakwe ica kutamba sana televishoni. Aleti akulatamba fye pa kuti “alesheko icitendwe panono” nelyo “ukucitako fye fimbi.” Lelo icibelesho cakwe calicililemo, ukumulenga ukutamba televishoni amaawala ayengi. Asosa ukuti: “Ici cibelesho calengele nilunduluka bwangu lwa ku mupashi.” Pa mulandu wa mupampamina asukile acefyako inshita ya kutamba televishoni no kutendeka ukusala sana ifya kutamba. Stella atila: “Lyonse ndesha ukwibukisha umulandu nalefwaila ukulekela ici cibelesho kabili nshintilila pali Yehova ukungafwa ukukakatila ku fyo napingulapo.”

Umwina Kristu uwitwa Charalambos asosa ukuti icibelesho cabipa icamulengele ukukanalunduluka bwangu lwa ku mupashi cali—kulaalikisha ifintu. Atila: “Lintu nakutulwike ukuti icibelesho ca kulaalikisha ifintu calibipa, natendeke ukubombelapo ku kwalula ubumi bwandi. Pa kutantika ifya kucita, naletantika bwino bwino lintu ningile ukutendeka ukubombelapo ne nshila ya kukonka pa kubomba ifyo fintu. Ukulakonka lyonse ifyo napingulapo ne fyo ndepekanya kwalingafwa, kabili kwaba cintu cisuma ico nabelesha ukufika na lelo.” Cine cine, imisango isuma e yawamisha ukupyanika pa yabipa.

Abo tubishanya na bo nabo kuti batulenga ukulundulula imisango isuma nelyo iyabipa. Imisango isuma tulambula nga fintu caba na ku misango yabipa. Nga fintu fye “ukubishanya kubi konaule mibele isuma,” ifibusa fisuma kuti fyaba fya kumwenako ifya misango isuma iya kupashanya. (1 Abena Korinti 15:33) Icacilapo ukucindama ca kuti, imisango kuti yakosha nelyo ukunenuna bucibusa bwesu na Lesa. Stella asosa ukuti: “Nga ca kuti twaba ne misango isuma, ilatwangushishako ifintu mu kutukuta ukubombela Yehova. Nga ca kuti yalibipa, ibwesesha pa nshi ukutukuta kwesu.”

Lundululeni imisango isuma, kabili lekeni imutungulule. Ikamwafwa sana mu bumi bwenu.

[Icikope pe bula 19]

Ngo mulilo, imisango kuti yamwafwa nelyo ukumuletelela

[Icikope pe bula 21]

Yesu akwete umwata wa kuba mu sunagoge pe Sabata ku kubelenga Icebo ca kwa Lesa

[Ifikope pe bula 22]

Imisango isuma iya ku mupashi ilakosha bucibusa bwesu na Lesa