Lekeni “Icebo” ca kwa Yehova Cimucingilile

MU 490 B.C.E. ilyo kwali inkondo yalumbuka mu lyashi lya kale iyabelele ku Marathon, abena Atena abali fye nakalimo 10,000 ukufika kuli 20,000 balwile no mulalo wa bena Persia uwa bashilika uwa maka nga nshi. AbaGriki batanteme mu mulongo ninshi nabatitikana sana. Ilyo batanteme, inkwela shabo shalishintene no kupanga icapale cibumba ico umulwani nangu umo ashingatulamo, ninshi na mafumo yabo nayasonta na ku ntanshi. Ukutantama muli ulya mulongo no kutitikana ilyo baleya mu kukumanya abalwani babo, kwalengele abena Atena ukucimfya umulalo wa maka nga nshi uwa bena Persia pali ilya nkondo ya ku Marathon.

Abena Kristu ba cine na bo baba pa nkondo ya ku mupashi. Balwa na balwani aba maka nga nshi, bakateka bashimoneka aba buno bwikashi, abo Baibolo yatila ‘bakateeka ba calo aba mfifi ino, ifimipashi fya bubifi mu mekalo ya mu muulu.’ (Abena Efese 6:12; 1 Yohane 5:19) Abantu ba kwa Lesa balacimfya, lelo tabacimfya ku maka yabo. Uulenga bacimfye ni Yehova, pantu alabacingilila no kubasambilisha, nge fyo Amalumbo 18:30 yasosa ayati: “Icebo ca kwa Yehova cintu calopolwa; wene ni nkwela kuli bonse abooba muli wene.”

Ico ca cine, mu “cebo” cakwe icasanguluka icaba mu Amalembo ya Mushilo, Yehova alacingilila abantu bakwe aba cishinka ku fingonaula bukapepa bwabo. (Amalumbo 19:7-11; 119:93) Ilyo alelanda pa mano ya mu Cebo ca kwa Lesa, Solomone atile: “Wiyaleka, na yo yakakubaka, uyatemwe, na yo yakakulinda.” (Amapinda 4:6; Lukala Milandu 7:12) Bushe amano ya kwa Lesa yatucingilila shani? Tontonkanyeni pa fyo Lesa acitile ku bena Israele, abantu bakwe aba kale.

Abantu Abacingililwe na Mano ya kwa Lesa

Amafunde ya kwa Yehova yacingilile abena Israele no kubatungulula muli fyonse ifyo balecita mu mikalile yabo. Ica kumwenako fye, kwali amafunde ya pa fya kulya, amafunde ya pa busaka, na ya pa balwele. Aya mafunde yalengele ukuti abena Israele belalwala amalwele ayengi ayo aba mu fyalo fimbi balelwalako. Filya Amafunde ya kwa Lesa yalandile, abasambilila sayansi bena bafishiibe nomba line muli ba 1800 ilyo baishibe ukuti kwaliba utushishi tuleta amalwele. Na kabili, kwali amafunde ya kuti impanga ifwile ukukwata umwine. Kwali na mafunde ya kulubula abasha, ukufuuta inkongole na yakeenye ukulundapo nsosela. Aya mafunde yonse yalengele ukuti abena Israele baleumfwana kabili bonse balemwenamo mu bunonshi bwa calo. (Amalango 7:12, 15; 15:4, 5) Batini amafunde ya kwa Yehova yalandile na pa kusunga bwino impanga ya mu Israele! (Ukufuma 23:10, 11) Ifunde lyabindile ukupepa utulubi lyacingilile bukapepa bwa bena Israele. Balicingililwe ku fibanda, bena tabaleipaya abana babo ukupeela amalambo, kabili tabalecitako ne fyabipa fimbi, kumo no musango wabipa uwaliko lilya uwa kufukamina utulubi.—Ukufuma 20:3-5; Amalumbo 115:4-8.

Kanshi ca cine, “icebo” ca kwa Yehova tacali “ca fye” ku bena Israele, abalecita ifyalandilwe muli yalya mafunde, bali no kwikala inshiku ishingi. (Amalango 32:47) Nangu ca kuti Abena Kristu tabakonka Amafunde ya muli cilya cipingo, abakonka amano ya kwa Lesa muno nshiku na bo bene balamwenamo. (Abena Galatia 3:24, 25; AbaHebere 8:8) Na kuba, Abena Kristu bena tabakwata amafunde ya kukonka ayatantikwa nga filya yalya yali, bena bakwata ifishinte ifingi ifya mafunde ya mu Baibolo ifibatungulula no kubacingilila mu mikalile yabo.

Abacingililwa ne Fishinte fya Mafunde ya mu Baibolo

Amafunde kuti yabomba mu fintu ifinono kabili limo kulaba no kuyafumyapo. Lelo, ifishinte fya mafunde ya mu Baibolo fyena fishinka ifikalamba, ifibomba mu fintu ifingi kabili filatwalilila ukubomba. Ica kumwenako, tontonkanyeni pa cishinte ca mafunde ica pali Yakobo 3:17, apatila: “Amano ayafuma mu muulu pa kubala ya musangwela, e lyo ya mutende.” Bushe ico cishinte ca mafunde kuti cacingilila shani abantu ba kwa Lesa aba muno nshiku?

Uwa musangwela muntu uwasanguluka. Kanshi, aba musangwela tabacita bulalelale, kabili tabafwaya kucitako ne fingalenga baponena mu bulalelale, ifili nga ukutontonkanya sana pa bulalelale no kutamba ifye shiku. (Mateo 5:28) Kanshi, abaleishishanya abakonka icishinte ce funde ica pali Yakobo 3:17 tabalanga sana icitemwiko ica kuti bafilwa no kuilama. Bafwaya ukucita ifintu ukulingana ne fishinte fya mafunde ya mu Baibolo, kanshi tabalaba ukuti bafwile ukutwalilila abasanguluka, tabatila cikulu tabapulile mwi funde, ninshi Yehova alebamona fye bwino. Balishiba ukuti Yehova “alamona mu mutima” kabili akapingula umuntu ukukonka ne fyo aba. (1 Samwele 16:7; 2 Imilandu 16:9) Abacite fyo, balaicingilila ku malwele ayengi ayeshila mu bulalelale ayaseekele shino nshiku, kabili tabakalifya ne mitwe yabo ku malangulusha, nga filya ciba ku bacita ifyabipa.

Na kabili, Yakobo 3:17 atila, amano yafuma ku muulu “ya mutende.” Twalishiba ukuti Satana afwaya twafuma kuli Yehova, kanshi alafwaya imitima yesu yatemwa ulukaakala. Cimo ico acita pa kuti tutemwe ulukaakala afwaya twatemwa ifitabo, bamagazini, amafilimu, inyimbo ne fyangalo fya pali kompyuta, ifilenga abantu bamo ukusanguka ifipondo! (Amalumbo 11:5) Satana alitunguluka mu matukuto yakwe, pantu ifipondo nafifula sana mu calo. Imyaka imo iyapita, ilyo inyunshipepala ya ku Australia iya The Sydney Morning Herald yalandile pa lukaakala, yalandile na pa mashiwi ya kwa kalemba Robert Ressler. BaRessler batile abantu abo baipwishe mu myaka ya ba 1970 ukuti balande icalengele basanguke ifipondo, basangile ukuti icalengele mulandu wa kutamba ifye shiku. “Nomba ino myaka, abantu baletamba ifye shiku ifibi sana ukucila ifyo abaliko ilya myaka baletamba.” BaRessler batile, “mwandini nshiishibe ne fyo cikaba ku ntanshi, ilyo ifipondo fyakulaya filefulilako fye.”

Tapapitile ne myeshi iingi ukufuma apo ili lyashi lyalembelwe, umuntu umo ku Dunblane, ku Scotland, aile ne mfuti pa sukulu lya ku nasari ilya bana banono no kwipaya abana bonse 16 pamo na kafundisha wabo, e lyo no mwine aipaya. Umweshi wakonkelepo, umbi na o uwa ku tauni lya Port Arthur ilya pa cishi ca Tasmania ku Australia, aipeye abantu 32 ku mfuti. Mu myaka ya nomba line, ifipondo fileipaya sana abana ba masukulu ku Amerika, kanshi abena Amerika abengi baleipusha abati, kanshi cinshi cilengele abantu ukusanguke fipondo? Mu June 2001, ku Japan na ko kwafumine ilyashi lyatenseshe calo ilyo icipondo cali no mwele caile pa sukulu no kwipaya abana be sukulu 8 abali mu gredi 1 na mu gredi 2 no kucenaula abantu na bambi 15. Kwena fingi filenga abantu ukube fipondo, lelo cilemoneka ukuti ulukaakala batamba pa TV na mu mavidio na lo lwalilengako ubu bwafya ukukula. Kalemba wa lyashi uwa ku Australia Phillip Adams atile: “Nga ca kutila ukutambisha ubukwebo pa TV mu masekondi 60 kuti kwalenga abantu ukushita sana ico cipe, nani engatila filimu wa maawala yabili uwapooselwepo indalama ishingi pa kupanga, wena te kuti onaule amano ya muntu?” Pantu na kuba, bakapokola basangile ukuti ulya muntu aipeye abana be sukulu ku Port Arthur, akwete amavidio 2,000 umwaba ulukaakala ne fye shiku, kabili baliyapokele no kuyapoka.

Abakonka ifishinte fya mafunde ya mu Baibolo tabaleka amano yabo yaonaulwa ku fya kutambatamba fyonse ifilanga ulukaakala. Kanshi, tabatekelesha “umupashi wa pano calo,” muli fyonse ifyo batontonkanya na mu fyo bacita. ‘Basambilishiwa ku mupashi’ wa kwa Lesa, kabili balabombesha ukutwala ifisabo fya mupashi, kabili cimo pali ifyo fisabo, mutende. (1 Abena Korinti 2:12, 13; Abena Galatia 5:22, 23) Bacite co ilyo basambilila ifya mu Baibolo lyonse, ukupepa lyonse, no kutontonkanyapo sana pa fyo basambilila. Na kabili, tabafwaya kutemwana na bantu ba lukaakala, lelo batemwana na bantu ababa nga bena, abafwaisha icalo cipya ica mutende ico Yehova akaleta. (Amalumbo 1:1-3; Amapinda 16:29) Awe mwandini amano ya kwa Lesa yalacingilila nga nshi!

Lekeni “Icebo” ca kwa Yehova Cicingilile Umutima Wenu

Ilyo Yesu atunkilwe kuli Satana mu matololo, alikeene ukumfwila Satana kabili amwaswike ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa. (Luka 4:1-13) Nomba icalengele ukuti Yesu acimfye Kaseebanya, te kutila e wasungiile amalembo ayengi ku mutwe ukucila Satana. Ilyo Yesu ayaswike Satana ifya mu Malembo, alandile ifyalefuma ku mutima, e mulandu wine ulya mucenjelo wa kwa Kaseebanya uwabombele bwino mu Edene, wafililwe ukubomba kuli Yesu. Na ifwe bene tukacimfya imicenjelo ya kwa Satana nga twaishiba bwino bwino icebo ca kwa Yehova. Takuli icintu cimbi ico tukamona kwati e cacindama sana, pantu mu mutima “e mwaba amatuntuko ya mweo.”—Amapinda 4:23.

Na kabili, tufwile ukutwalilila ukucingilila umutima wesu, kabili tatufwile ukushipula. Satana, ilyo afililwe ukutunka Yesu mu matololo, talekele lilya line, alibweleleko na kabili. (Luka 4:13) Na kuli ifwe, takaleke, akesha imicenjelo yalekanalekana pa kuti onaule bucishinka bwesu. (Ukusokolola 12:17) E ico kanshi, natupashanye Yesu, tutemwe sana Icebo ca kwa Lesa no kupepela lyonse umupashi wa mushilo na mano ya kwa Lesa. (1 Abena Tesalonika 5:17; AbaHebere 5:7) Yehova na o, alaya ukuti bonse abamucetekela, akabasunga abatuntulu muli bukapepa bwabo.—Amalumbo 91:1-10; Amapinda 1:33.

Icebo ca kwa Lesa Cilacingilila Icilonganino

Nangu Satana akosepo shani, ‘ibumba likalamba’ ilyasobelwe mu kusesema likapusuka ubucushi bukalamba. (Ukusokolola 7:9, 14) Na lyo line, akatwalilila ukufwaya ukonaula Abena Kristu pa kuti bamo bamo bakaleke ukuteemuna Yehova. E fyo acitile na kale ku bena Israele, abantu 24,000 balifwile ilyo bali mupepi no kwingila mu Calo Calailwe. (Impendwa 25:1-9) Kwena, Abena Kristu abalufyanya nga balapila icine cine kulaba ukubafwa pa kuti batwalilile ukupepa Yehova bwino bwino. Lelo, ababembu abashilapila nga filya fyali Simri wa mu Israele, kuti balenga na bambi baonaikilamo. (Impendwa 25:14) Tutile nga ca kuti abashilika bamo abali mu mulongo bapoosa inkwela shabo, kuti babepaya ku balwani, kabili kuti baipaisha na banabo.

E co Baibolo isosela ukuti: ‘Mwiyampana no muntu onse uwitwa uwa bwananyina uwa bulalelale nelyo umufunushi nelyo uupepo tulubi nelyo uutukana nelyo cakolwa nelyo umupuupu, nangu kulya no wabe fi te kwesha. . . . Fumyeni muli imwe imbifi iyo.” (1 Abena Korinti 5:11, 13) Na imwe bene mufwile kuti mwasumina ukuti ici “cebo” ico Lesa alanda ca mano pantu cilacingilila icilonganino ca Bena Kristu no kulenga catwalilila icasanguluka.

Nomba, abengi mu macalici ya mu Kristendomu pamo na basangu, tabafwaya kukosha amafunde ya mu Baibolo ayalesha imisango abantu muno nshiku batemenwe sana ukucita. Balatekelesha ne membu ishikalamba sana, kabili bamo abacita imembu ni ntungulushi sha mapepo. (2 Timote 4:3, 4) Lelo, moneni ukuti Amapinda 30:5, yalanda pa “cebo” ca kwa Yehova icicingilila ukuti ni nkwela, nomba mu cikomo 6 yatila: “Wilundako ku fyebo [fya kwa Lesa], epali akushinina, na iwe wasangwo wa bufi.” Kanshi bonse abalundako nelyo ukufumyako ku fya mu Baibolo, ba bufi, kabili Lesa takabalekepo fye pa bufi babepa! (Mateo 15:6-9) Mwandini kanshi natuletasha pa kuba mu kuteyanya kwa kwa Yehova ukukonka sana ifilanda Icebo ca kwa Lesa.

Ukucingililwa ku ‘Cena Cinunke Cisuma’

Abantu ba kwa Lesa balakonka sana ifyaba mu Baibolo no kushimikilako na bambi ubukombe bwa iko ubusuma nga nshi. Kanshi caba kwati bafumya ‘icena cisuma’ icipeela umweo kabili iciteemuna Yehova. Lelo ku bashalungama, abashimikila ubukombe bwa mu Baibolo, baba kwati bafumye “cena ca mfwa.” Kanshi imyona ya mampalanya iya babifi yalyonaulwa ne calo ca kwa Satana, bena tabafwaya kununshako icena cisuma, kabili balafulwa no kufulwa ilyo baumfwa ukuti kuli abalefumya “icena icinunke cisuma ica kwa Kristu.” Lelo ababomba umulimo wa kubila imbila nsuma bafumya “icena icinunke cisuma ica kwa Kristu mu balepusushiwa.” (2 Abena Korinti 2:14-16) Aba mitima ya bufumacumi bena balomfwa no muselu pa bumbimunda no bufi ifyaseeka mu kupepa kwa bufi. Kanshi, ilyo twabelenga na bo ifyalandwa mu Cebo ca kwa Lesa, ukubashimikila imbila nsuma ya Bufumu, balatemwa ukwisa kuli Kristu no kufwaya ukusambilila na fimbi.—Yohane 6:44.

E ico kanshi, mwifuupulwa nga mwamona bamo balekaana ukumfwa ubukombe bwa Bufumu. Ishibeni ukuti “icena icinunke cisuma ica kwa Kristu,” ca kucingilila bukapepa bwenu no kutandula abantu babipa abashalinga kuba muli paradaise wa ku mupashi umwikala abantu ba kwa Lesa. Na kabili, ishibeni ukuti icena cisuma e cilenga na ba mitima isuma ukwisa ku kupepa Yehova.—Esaya 35:8, 9.

AbaGriki abalwile inkondo ya pa Marathon batanteme ninshi nabatitikana mu mulongo no kwikatisha inkwela shabo, e calengele ukuti bacimfye nangu ca kutila abo balelwa na bo bali abengi nga nshi. Inte sha kwa Yehova aba cishinka na bo bene bakacimfya mu nkondo ya ku mupashi, pantu ukucimfya “e cikwatwa ca babomfi ba kwa Yehova.” (Esaya 54:17) E ico kanshi, Yehova lyonse akalatucingilila nga twatwalilila ‘ukwikatisha icebo ca bumi.’—Abena Filipi 2:16.

[Ifikope pe bula 31]

‘Amano yafuma ku muulu ya musangwela, kabili ya mutende’