Balishibe Ishina lya kwa Lesa
ICIPIMFYA ca kubalilapo ica fitabo icaishibikwa nge calembelwe no kusabankanishiwa mu fyalo fya mu America ifyaletekwa na England caali ni Bay Psalm Book. Ukulembwa kwa ciko ukwa kutendekelako kwapulintilwe na Stephen Daye mu Massachusetts Bay Colony mu kati ka mwaka wa 1640. Lulya lupapulo lwa mu kubangilila lwakwetemo ibuku lya Baibolo ilya Amalumbo, ilyapilibwilwe ukufuma mu ciHebere ukutwalwa mu lulimi lwa ciNgeleshi nga fintu lwalelembwa no kulandwa pali ilya nshita.
Ulubali lwawamina ukumonwa ulwa Bay Psalm Book lwali mibomfeshe ye shina lya bulesa mu fikomo fimo. E co, uuli onse uwabelengele ico citabo ukubwelela ku numa sana imyaka imo 350 iyapitapo aali mu cifulo ca kwishiba ishina lya kwa Kabumba wesu. Muli kulya kulembwa, ku ca kumwenako, Ilumbo 83:17, 18 libelengwa ukuti: “Lekeni babe abafulunganishiwa lyonse, kabili abacushiwa icabipisha: ee, lekeni balengwe insoni, no kulofiwa. Ukuti abantu pambi bengeshiba; ukuti imwe ishina lyenu IEHOVAH mweka fye, pano isonde ponse mwalisumbuka mu kupulishamo.”
Kwena, Lesa wapulishamo afwaya ifyacila na pa kusuminisha ukuti ishina lyakwe ni Yehova (Iehovah). Muli Bay Psalm Book, Ilumbo 1:1, 2 lisosa ukuti “umuntu wapaalwa” tenda mu kupanda amano kwa babifi, “lelo mu malango ya kwa Iehovah, e mwaba ukufuluka kwa kucankwa kwakwe.” New England Psalms iyalembwa cipya cipya iya mu 1648 isosa ukuti: “Lelo wene pe funde lya kwa Yehova e po emika ukucankwa kwakwe konse.”
Pano New World Translation of the Holy Scriptures iya mu mwanda wa myaka walenga 20 ibelengwa ukuti: “Wa nsansa umuntu uushaendela mu kufunda kwa babifi, kabili mu nshila ya babembu taimininamo, kabili mu cipuna ca bakapumya taikalamo. Lelo ukucankwa kwakwe kwaba mu malango ya kwa Yehova, kabili mu malango yakwe abelengamo mu kutepelesha kwe shiwi akasuba no bushiku.”
Pa kuba uwa nsansa mu cine cine, umuntu afwile ukukaana ukufunda kwa babifi. Tafwile ukukonka ica kumwenako ca babembu kabili te kuti ailunde mu kubishanya na bakapumya bashili ba bukapepa. Pa kati ka fintu fimbi, alekabila ukusengauka ukubishanya kwa abo ukupanda amano kwabo ne myendele kuti fyamubelelekela muli bucisenene bwa kwampana kwa bwamba, ukubomfya bubi bubi ukwa miti ikola, ne ncitilo shimbi ishapusana ne funde lya kwa Lesa. Ee, insansa sha cine cine shashintilila pa kusambilila pa lwa kwa Lesa wa cine, uo ishina lyakwe ni Yehova, no kubomfya ifunde lyakwe nga fintu lyasokololwa muli Baibolo.