Ukulingana na Baibolo

Ukukongweshanya na Banensu

“UMUBIFI ALAASHIMA, NO KUKANABWESHA; LELO UWALUNGAMA ACITA NO LUSE, KABILI ALAPEELA.”—ILUMBO 37:21.

Kalemba wa fyangalo umuNgeleshi William Shakespeare akomaile pa mano yakokwesha ati: “Wiba kashimisha nelyo kashima pantu indalama shilaluba, kabili na bucibusa bulonaika.” Cine cine, finono pa kwampana kwa buntunse ifingemya akapuuka ka bukali ukucila pa kukongweshanya indalama. Nelyo fye lintu kuli amapange yasuma ne mifwaile yafumaluka, te lyonse ifintu fisa mu kuba bwino.—Lukala Milandu 9:11, 12.

Limo imibele kuti yakosa no kulenga uwakongwele ukufilwa ukubwesha. Nelyo umwine wa ndalama kuti mu kupumikisha aisanga alekabila indalama akongweshe. Lintu ico cacitika, bucibusa kuti bwaonaika nga fintu Shakespeare alandile.

Kwena, umuntu kuti nakwata imilandu isuma iya kukongwela indalama. Kuti nalimo alefwaya indalama pa mulandu wa busanso bwabipisha asangilwemo atemwa alitamfiwa incito. Baibolo ilakoselesha abakwete amaka ya kwafwilisha ababulishe ukucite co. (Amapinda 3:27) Ici kuti casanshamo no kukongwesha indalama. Nangu cibe fyo, ni shani fintu Abena Kristu bakongweshanya balingile ukumona uyu mulandu?

Ifishinte fya Kutontonkanyapo

Baibolo te citabo ca kusambililamo ifya ndalama. Tailanda mu kushika fyonse ifyabimbwamo mu kukongwesha nelyo ukukongola indalama. Cikashintilila ku bene ukumfwana nampo nga nsonsela akabikwako nelyo iyo.a Nangu cibe fyo, ifishinte Baibolo yapayanya fintu fyaumfwika, ifisuma ifilingile ukutungulula uulekongola nelyo uulekongwesha.

Langulukeni ifishinte fingakuma uukongola. Umutumwa Paulo akonkomeshe Abena Kristu ukukanaba “ba misha ku muntu nangu umo kano iya kutemwana.” (Abena Roma 13:8) Nangu cibe ukuti Paulo pano alelanda mu cinkumbawile, ukupanda mano kwakwe kuti kwatusoka ukukanaingila mu nkongole. Inshita shimo cawamapo ukubulwa ukucila ukuba mu nkongole. Mulandu nshi? Amapinda 22:7 yalondolola ukuti “uwashima musha ku muntu uumwashima.” Lyonse lintu uwa nkongole talabwesha indalama, afwile ukwibukisha ukuti nashingamwa. Mu nshila imbi, ifyo akwete te fyakwe umupwilapo. Pa kucingilila amafya, icilingile ukubikwa pa ntanshi mu bumi cili kubwesha indalama mu kumfwana ne cipangano.

Ku ca kumwenako, nge nshita yapitapo ukwabula ukubwesha indalama, umwine wa ndalama kuti afulwa. Nga uwakongwele ndalama alashita ifya kufwala fisuma, alelya bwino, no kuya mu kwangala kuti umwine wa ndalama alamutunganya fimbi. Kuti amufulilwa. Bucibusa bwabo nelyo fye pa kati ka ndupwa shabo kuti bwabipilako. Ifyo e fibi fingafumamo ngo wakongwele talekele icebo cakwe ee ukuba ee.—Mateo 5:37.

Lelo ni shani nga ca kuti mu kupumikisha icishingasengaukwa caponena umo kabili afilwa ukubwesha indalama? Bushe ninshi inkongole shapwa? Te sana. Kemba wa malumbo atila umulungami “nga alapo mulapo wa kuicushako, tatelula.” (Ilumbo 15:4) Inshila isuma kabili iya mano ku wakongwele ndalama mu mulandu wa musango yo, kulondolwela bwangu bwangu umwine wa ndalama icacitika. Lyene kuti baumfwana ifya kucita fimbi. Ici cikaleto mutende no kusekesha Yehova Lesa.—Ilumbo 133:1; 2 Abena Korinti 13:11.

Na kuba, umuntu alailangisha fintu aba ukupitila mu fintu acita ne ndalama akongwele. Umulekelesha no kukanabwesha inkongole cilangililo ca kukanasakamana bambi. Mu nshila imbi, uwa mibele ya ifyo ni kaitemwe uufwaya ifyakwe intanshi. (Abena Filipi 2:4) Umwina Kristu ukaana ukubwesha inkongole ku mumbo fye alafulwisha Lesa, no kulangisha umutima ubifi uwa bufunushi.—Ilumbo 37:21.

Uukongwesha

Nangu ca kuti uwashingamwa sana sana untu akongola, kwalibako ne fishinte fibomba ku ulekongwesha. Baibolo ilangisha ifyo nga tuli na maka ya kwafwa ababulishe, tulingile ukucite co. (Yakobo 2:14-16) Lelo ico tacipilibula ukuti umuntu alishingamwa ukukongwesha indalama pantu fye uulekongola ni munyina wa ku mupashi. Baibolo itila: “Uwacenjela amono bubi no kubelama.”—Amapinda 22:3.

Umuntu uulingulula akatontonkanya mu kusakamanishisha nga alombwa inkongole, akalanguluka ifiteyo fyaba mu kukongwesha no kukongola. Bushe kulomba kwa cine cine? Bushe uulefwaya ukukongola natontonkanyapo mu kusakamanishisha? Bushe wa muyano kabili balamushimika bwino? Bushe kuti asaina ukusuminishanya kwalembwa? (Linganyeniko Yeremia 32:8-14.) Bushe cine cine aliipekanya ukubwesha?

Ico tacilepilibula ukuti Umwina Kristu alingile ukukana ukwafwa ubulilwe uulemoneka ngo ushingabwesha inkongole. Umwina Kristu afwile ukutemwa bambi te kulanguluka fye pa fya kubwesha nelyo ukukanabwesha. Umutumwa Yohane aipwishe ukuti: “Lelo untu akwete amaliila ya pano isonde, kabili amona munyina alekabila, no kumwisalile nkumbu shakwe, ukutemwa kwa kwa Lesa kwaikala shani muli wene?” Umwina Kristu tafwile ‘ukutemwa ku cebo nangu ku lulimi, lelo ku milimo na ku cine.’—1 Yohane 3:17, 18.

Inshita shimo umo kuti apingulapo ukukanakongwesha indalama kuli munyina ulekabila. Kuti nalimo apingulapo ukumupeela ubupe nelyo ukumwafwa mu nshila imbi. Cimo cine na lintu kwaba ubwafya pa lwa kubwesha, umwine wa ndalama kuti alangisha uluse. Nalimo kuti alangulukilako uwakongwele pa mulandu ne mibele yalwike no kutantalishako inshita, ukumucefeshako inkongole nelyo ukushilabako fye. Uku kupingulapo kuntu umo umo alingile ukupingula pa lwakwe.

Abena Kristu balingile ukwishiba ukuti Lesa alamona fyonse kabili akatupingula pa fyo tucita ne fyo tubomfya ifikwatwa fyesu. (AbaHebere 4:13) Ukufunda kwa Baibolo ukwa kuti “ifyo mucita, ficitilwe mu kutemwa” kulabomba ku Bena Kristu ukukuma ku kukongweshanya na banensu.—1 Abena Korinti 16:14.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 16]

“Kakabusha wa Ndalama no Mukashi Wakwe” (1514), calengelwe na Quentin Massys

[Abatusuminishe]

Scala/Art Resource, NY