Icipandwa 18
Yehova Alaya Daniele Icilambu Cishaiwamina
1, 2. (a) Mibele nshi iyacindama iyo uulebutuka alingile ukukwata pa kuti acimfye? (b) Ni shani fintu umutumwa Paulo alingenye ubumi bwa busumino mu mulimo wa kwa Yehova ku lubilo?
UULEBUTUKA aya alepalama ku mpela. Nanaka nafuma na kwi fupa, lelo aibikilishako na maka yonse pantu impela ya lubilo lwakwe yapalama. Pa kuibikilishako sana asuka afika pa mpela! Icinso cakwe calangisha ukuti apepemuka no kuti acimfya. Ukushipikisha ukufika ku mpela e kwalenga acimfye.
2 Pa mpela ya cipandwa 12 ica kwa Daniele, tusanga kasesema watemwikwa alepalamina impela ya “lubilo” lwakwe, e kuti ubumi bwakwe ubwa kubombela Yehova. Pa numa ya kulanda pa fya kumwenako fyalekanalekana ifya citetekelo pa babomfi ba kwa Yehova abaliko ilyo ubuKristu bushilatendeka, umutumwa Paulo alembele ukuti: “E ico na ifwe, pa kuba abashingulukwa kwi kumbi lya nte ilyakule fi, tube abafuule cifinine conse no lubembu ulwalambatila, tubutuke no mukoosha ulubilo ulwabikilwa ifwe, ukutonta amenso kuli Yesu, kelenganya kabili kawaminisha wa citetekelo cesu, uyo, pa mulandu wa kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe, ashipikishe ku [cimuti ca kucushiwilwapo, NW], ukusuule nsoni, no kwikala ku kulyo kwa cipuna ca bufumu ca kwa Lesa.”—AbaHebere 12:1, 2.
3. (a) Cinshi calengele Daniele ‘ukubutuka no mukoosha’? (b) Fintu nshi fitatu ifyapusana ifyo malaika wa kwa Yehova aebele Daniele?
3 Daniele ali pali lilye ‘kumbi lya nte ilikalamba.’ Ukwabulo kutwishika ‘abutwike no mukoosha,’ kabili icamulengele ukucite co cali kutemwa atemenwe Lesa. Yehova ali nasokolola ifingi kuli Daniele pa lwa fyali no kucitika ku mitekele ya calo, lelo nomba Amukoseleshe pa lwakwe ukuti: “Lelo iwe, kabiye, ikasuke impela ikabeko; ukalatusha, no kwima ku kuya ku cakupendwilwa ku mpela ya nshiku.” (Daniele 12:13) Malaika wa kwa Yehova aleeba Daniele ifintu fitatu ifyapusana: (1) ukuti Daniele afwile “ukuya, ikasuke impela ikabeko,” (2) ukuti ‘akalatusha,’ na (3) ukuti ‘akema’ ku ntanshi na kabili. Ni shani fintu aya mashiwi yengakoselesha Abena Kristu ilelo ukushipikisha ukufika ku mpela ya lubilo lwa ku mweo?
“KABIYE IKASUKE IMPELA IKABEKO”
4. Malaika wa kwa Yehova aloseshe mwi lintu atile “kabiye, ikasuke impela ikabeko,” kabili mulandu nshi ico tacali na kwangukila Daniele?
4 Ni mwi malaika aloseshe lintu aebele Daniele ukuti: “Iwe, kabiye, ikasuke impela ikabeko”? Impela ya nshi? Cilemoneka alelanda pa mpela ya bumi bwa kwa Daniele, iyo nakalimo yapaleme pantu ali mupepi ne myaka 100.a Malaika alekonkomesha Daniele ukushipikisha mu busumino ukufikila impela. Lelo ukucite co takwali na kwanguka. Daniele eko ali lintu Babele awishiwe na lintu abashelepo pali bankole abaYuda babwelele ku Yuda na ku Yerusalemu. Ico cifwile calengele uyu kasesema uwali nakota nomba ukusekelela nga nshi. Lelo tacalembwa nampo nga alikonkele pali lulya lwendo. Napamo pali ilya nshita ali nakotesha kale no kunaka. Nelyo napamo e fyo Yehova alefwaya ukuti ashale mu Babele. Lelo, mu cifyalilwa fye umo kuti afwaisha ukwishiba nga ca kuti Daniele aliketwe ubulanda ilyo abaYuda banankwe abali mu Babele baile ku Yuda.
5. Cinshi cilangilila ukuti Daniele alishipikishe ukufika ku mpela?
5 Ukwabulo kutwishika, Daniele alikoshiwe nga nshi ku mashiwi ya cikuuku aya kwa malaika aya kuti: “Kabiye, ikasuke impela ikabeko.” Ici kuti pambi catucinkulako ulwa mashiwi Yesu Kristu asosele pa numa ilyo papitile imyaka 600, aya kuti: “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka.” (Mateo 24:13) Ifyo e fyo Daniele acitile ukwabula no kutwishika. Ashipikishe ukufika ku mpela, e kuti abutwike mu busumino ulubilo lwa mweo ukufika na ku mpela kwine. Uyo kuti waba e mulandu umo uo alandilwapo bwino mu malembo yambi aya mu Cebo ca kwa Lesa. (AbaHebere 11:32, 33) Cinshi calengele Daniele ukushipikisha ukufika ku mpela? Ilyashi pa bumi bwakwe lyalatwafwa ukwasuka.
UKUSHIPIKISHA NGO MUSAMBI WA CEBO CA KWA LESA
6. Twaishiba shani ukuti Daniele alesambilila Icebo ca kwa Lesa mu mukoosha?
6 Kuli Daniele, ukushipikisha ukufika ku mpela kwabimbilemo ukutwalilila ukusambilila no kubebeta nga nshi amalayo yacincimusha aya kwa Lesa. Twalishiba ukuti Daniele alesambilila Icebo ca kwa Lesa no mukoosha. Ku ca kumwenako, aishibe shani pa lwa fyo Yehova alaile Yeremia ukuti bunkole bwali no kusenda imyaka 70? Daniele umwine alembele ukuti: “Nakutulwike mu malembo impendwa ya myaka.” (Daniele 9:2; Yeremia 25:11, 12) Ukwabulo kutwishika, Daniele afwailishe amabuuku ya Cebo ca kwa Lesa ayalipo pali ilya nshita. Ifyalembelwe kuli Mose, Davidi, Solomone, Esaya, Yeremia, Esekiele, fyonse ifyo engasanga, cine cine fyalengele Daniele ukuipakisha ukubelenga no kwetetula.
7. Lintu twalinganya inshita yesu ku nshiku sha kwa Daniele, twashuka shani mu kusambilila Icebo ca kwa Lesa?
7 Ukusambilila Icebo ca kwa Lesa, ukwikala muli cene, fyalicindama pa kuti tulundulule ukushipikisha ilelo. (Abena Roma 15:4-6; 1 Timote 4:15) Kabili twalikwata Baibolo onse, umwalembwa na fintu ukusesema kumo kumo ukwa kwa Daniele kwafishiwepo pa numa ya nshita iitali. Na kabili, twikala mu “nshita ya ku mpela,” iyasobelwa pali Daniele 12:4. Mu nshiku shesu shine, abasubwa balipeelwa ukushilimuka kwa ku mupashi, babalika nge fyengelo fya cine muli cino calo caba mu mfifi. Icafumamo ca kuti ukusesema ukwingi ukwakosa ukwiluka ukwa mwi buuku lya kwa Daniele, kumo ukwamupelengenye no kumupelenganya kulatukuma sana ilelo. E co, natutwalilile ukusambilila Icebo ca kwa Lesa cila bushiku, ukukanasenda ifi fintu buyefyabuyefya. Ukucite ci kukatwafwa ukushipikisha.
DANIELE ALI UWA MUKOOSHA KU KUPEPA
8. Ca kumwenako nshi Daniele aimike pa lwe pepo?
8 Ipepo nalyo lyaafwile Daniele ukushipikisha ukufika ku mpela. Cila bushiku alepepa kuli Yehova Lesa no kumweba ifili ku mukoshi mu busumino ne cicetekelo. Aishibe ukuti Yehova e ‘umfwo kupepa.’ (Ilumbo 65:2; linganyeniko AbaHebere 11:6.) Lintu Daniele afinininwe no bulanda pali bucipondoka bwa kwa Israele, aebele Yehova ifyo aleyumfwa. (Daniele 9:4-19) Na lintu Dariusi akambishe ukuti wene eo alepepwa eka pa nshiku 30, Daniele talekele ico ukumulesha ukupepa kuli Yehova Lesa. (Daniele 6:10) Bushe tacitufika pa mitima ukwelenganya ulya mukote wa busumino apama, ukupooswa mu cilindi ciswilemo inkalamo mu cifulo ca kulekulukamo ishuko lishaiwamina ilya kupepa? Tatwingatwishika ukuti Daniele afikile ku mpela mu busumino, ukupepa kuli Yehova mu mukoosha cila bushiku.
9. Mulandu nshi tushilingile ukusenda ishuko lye pepo buyefyabuyefya ?
9 Ipepo cintu cayanguka. Kuti twapepa inshita iili yonse, ukuli konse, mu kupongomoka nelyo mu mutima. Lelo tatufwile ukwangusha ili shuko lishaiwamina. Baibolo isuntinkanya ipepo ku kushipikisha, umukoosha, no kuba abalola lwa ku mupashi. (Luka 18:1; Abena Roma 12:12; Abena Efese 6:18; Abena Kolose 4:2) Bushe te ca kusungusha ifyo kuti twalanshanya pa nshita iili yonse no muntu wakulisha mu kubumbwa konse? Kabili alakutika! Ibukisheni inshita imo lintu Daniele alepepa, na Yehova atumine malaika mu kumwasuka. Malaika afikile ilyo Daniele aali alepepa! (Daniele 9:20, 21) Inshita yesu te nshita ya kutandalilwa na bamalaika, lelo Yehova taaluka. (Malaki 3:6) Nga fintu aumfwile ipepo lya kwa Daniele, akakutika na ku yesu. Kabili ilyo tulepepa, tukalapalama kuli Yehova, ukupanga bucibusa bukatwafwo kushipikisha ukufika ku mpela nga fintu Daniele acitile.
UKUSHIPIKISHA NGA KASAMBILISHA WA CEBO CA KWA LESA
10. Mulandu nshi ukusambilisha icine ca Cebo ca kwa Lesa kwacindamine kuli Daniele?
10 Daniele ali no ‘kuya ku mpela’ mu nshila na imbi. Ali no kushipikisha nga kasambilisha wa cine. Tabalile alaba ukuti ali umo uwa bantu basalwa abo Amalembo yalandilepo ukuti: “Imwe muli nte shandi, cisemo ca kwa Yehova, kabili muli babomfi bandi abo nasala.” (Esaya 43:10) Daniele alibombeshe ku kufishapo ulya mulimo. Umulimo wakwe ufwile wabimbilemo ukusambilisha abantu bakwe abali bankole mu Babele. Finono twaishiba pa fyo alebishanya na baYuda banankwe ukufumyako ifyo alebishanya na balya batatu abalandwapo nga “banankwe,”—Hanania, Mishaele, na Asaria. (Daniele 1:7; 2:13, 17, 18) Ukwabula no kutwishika, bucibusa bwabo ubwakosa bwalibafwile sana pa kuti umo na umo ashipikishe. (Amapinda 17:17) Daniele, uwakwete ukushilimuka kwaibela ukwapeelwe na Yehova ali ne fingi ifya kusambilisha abanankwe. (Daniele 1:17) Lelo ali no kusambilisha na fimbi.
11. (a) Cinshi cali icaibela pa mulimo wa kwa Daniele? (b) Daniele abombele shani mu kufishapo umulimo wakwe uwaibela?
11 Pali bakasesema bonse bambi, Daniele e wakwetepo umulimo walemupeela ishuko likalamba ilya kushimikila kuli bashimucindikwa Abena fyalo. Nangu cingati ilingi aletwala ubukombe bushatemwikwa, talemona aba bakateka nga baselausha kabili talebasuula. Alelanda kuli bene mu mucinshi kabili mano mano. Kwali bamo, pamo nga bakacingilila ba calo abali aba kalumwa abalepanga ukuti Daniele epaiwe. Lelo, bashimucindikwa bambi balimucindike. Pa mulandu wa kuti Yehova alengele Daniele ukulongola inkama shalepelenganye shamfumu na ba mano, uyu kasesema alishilelumbuka nga nshi. (Daniele 2:47, 48; 5:29) Ilyo aleya alekota, tali uwacincila nga fintu ali ku bulumendo. Ukwabulo kutwishika aile ku mpela ninshi acili alefwayafwaya mu busumino inshila iili yonse umo engabombela Lesa wakwe uwatemwikwa pamo nge nte yakwe.
12. (a) Milimo nshi iya kusambilisha ifwe pamo nga Bena Kristu tubombako ilelo? (b) Ni shani fintu twingakonka ukufunda kwa kwa Paulo ukwa ‘kwenda aba mano ku ba ku nse’?
12 Mu cilonganino ca Bwina Kristu ilelo, kuti twasanga ifibusa fya busumino ifingatwafwa ukushipikisha, nga fintu Daniele na banankwe batatu baafwene. Na kabili tulasambilishanya, muli fyo ‘ukusansamushanya.’ (Abena Roma 1:11, 12) Ukupala Daniele, twalikwata umulimo wa kushimikila ku bashasumina. (Mateo 24:14; 28:19, 20) E co tufwile ukunoonako ukulamuka kwesu ku kuleka ‘tulungike ukusosa icebo ca cine’ ilyo tulelanda na bantu pa lwa kwa Yehova. (2 Timote 2:15) Kabili tukaafwiwa nga twaumfwila ukufunda kwa mutumwa Paulo ukwa kuti: “Mwende aba mano ku ba ku nse.” (Abena Kolose 4:5) Amano ya musango yu yasanshamo ukumona abantu bashatetekela mu nshila yalinga. Tatusuula abantu ba musango yu ukulaimona kwati twalibacila. (1 Petro 3:15) Lelo, tufwaya ukubacebushisha ku cine, ukubomfya Icebo ca kwa Lesa mu kucenjela ku kuleka tubafike pa mitima. Tulasekelela sana lintu twafika umo pa mutima! Cine cine, ubuseko bwa musango yu bulatwafwa ukushipikisha ukufika ku mpela nga fintu Daniele acitile.
“UKALATUSHA”
13, 14. Mulandu nshi abena Babele abengi baletiinina imfwa, kabili imimwene ya kwa Daniele yapuseneko shani?
13 Malaika nomba alaya Daniele ukuti: “Ukalatusha.” (Daniele 12:13) Ni mwi ayo mashiwi yalolele? Daniele alishibe ukuti imfwa yalemupembela. Imfwa yaba ni mpela iyo abantunse bonse bashingasengauka, ukutula mu nshiku sha kwa Adamu ukufika mu shesu. Baibolo mu kulinga ita imfwa “umulwani.” (1 Abena Korinti 15:26) Lelo, kuli Daniele, imfwa yali cintu icapusanako ku fyo yali ku bena Babele aleikala na bo. Kuli bene, abayobeke mu kupepa kwapikana ukwa milungu ya bufi nalimo 4,000, imfwa yali cintu ca kutiinya. Basumine ukuti pa numa ya mfwa, abashali ne nsansa mu bumi nelyo abalefwa imfwa mbi baleisa mukuba ifimipashi filandula ifyalelolosha aba mweo. Abena Babele basumine na mu calo citiinya ica bafwa, icakwete fimukukulu fyalemoneka nga bantu ne finama.
14 Kuli Daniele, ifyo te fyo imfwa yalepilibula. Imyaka iingi ilyo Daniele ashilabako, Imfumu Solomone yapuutilwemo kuli Lesa ukusosa ukuti: “Abafwa bantu abashaishiba kantu nangu kamo.” (Lukala Milandu 9:5) Kabili pa muntu uwafwa, kemba wa malumbo aimbile ukuti: “Wafumo mupu wakwe, abwelela ku mushili wakwe, ubushiku bulya bwine yaloba amatontonkanyo yakwe.” (Ilumbo 146:4) E co Daniele alishibe ukuti amashiwi malaika amwebele yali no kufishiwapo. Imfwa yapilibwile ukutuusha. Ukwabula ukutontonkanya, ukulanguluka, ukulungulushiwa, kabili ukwabula fimukukulu. Yesu Kristu alandile ifyapalako lintu Lasaro afwile. Atile: “Lasaro umunensu nalaalo tulo.”—Yohane 11:11.
15. Ni shani fintu ubushiku bwa mfwa bwingawama ukucilo bushiku bwa kufyalwa?
15 Bebeteni umulandu na umbi uwalengele ukuti Daniele etiina imfwa. Icebo ca kwa Lesa cisosa ukuti: “Lisuma ishina lya mucinshi ukucila amafuta yasuma ayanona, no bushiku bwa mfwa bwawamo kucilo bushiku bwa kufyalwa.” (Lukala Milandu 7:1) Ni shani fintu ubushiku bwa mfwa, ubwaba ni nshita ya kuloosha bwingawamo kucilo bushiku bwa kusekelela ubwa kufyalwa? Inkama yaba mwi “shina.” “Amafuta yasuma” kuti yaba aya mutengo nga nshi. Inshita imo, Maria nkashi kwa Lasaro asubile amakasa ya kwa Yesu na mafuta yanunkila ayaleshitwa mupepi na malipilo ya pa mwaka! (Yohane 12:1-7) Ni shani fintu ishina fye lingaba ilya mutengo ifi? Septuagint wa ciGriki pali Lukala Milandu 7:1 atila, “ishina lisuma.” Icacindama cintu ishina limininako te shina fye iyo. Lintu umo afyalwa, aba talapanga ishina, talashimikwa pa milimo isuma, takulaba icibukisho cakatamikwa pa lwa buntu ne mibele ya mwine we shina. Lelo ilyo umo afwa ishina lipilibula fyonse fi. Kabili nga lishina lisuma mu menso ya kwa Lesa, ninshi lya mutengo nga nshi ukucila ifikwatwa ifili fyonse.
16. (a) Ni shani fintu Daniele abombeshe ku kupanga ishina lisuma na Lesa? (b) Mulandu nshi Daniele engayatuushisha no kucetekela ukuti napange shina lisuma na Yehova?
16 Mu bumi bwakwe bonse, Daniele alibombeshe ku kupanga ishina lisuma na Lesa, kabili Yehova talesuula ifi fyonse. Aleceeceeta Daniele no kubebeta umutima wakwe. E fyo Lesa acitile na ku Mfumu Davidi, iyaimbile ukuti: “Mwe Yehova, mwafwayafwaya muli ine, no kunjishiba: imwe mwaishibo kwikala kwandi no kwima kwandi, mwailukilo kutontonkanya kwandi ukutali.” (Ilumbo 139:1, 2) Ca cine ukuti Daniele tali uwapwililika. Afumine kuli Adamu uwali mubembu kabili ali mu luko lwa babembu. (Abena Roma 3:23) Lelo Daniele alilapile pa membu shakwe no kutwalilila ukwenda na Lesa mu nshila yalungama. E co uyu kasesema wa busumino kuti ashininkisha ifyo Yehova kuti alekelela imembu shakwe no kuti tengamukwatila icipyu. (Ilumbo 103:10-14; Esaya 1:18) Yehova afwaya ukwibukisha imilimo isuma iya babomfi bakwe aba busumino. (AbaHebere 6:10) E co, malaika wa kwa Yehova imiku ibili aitile Daniele “umuntu uwatemwikwa.” (Daniele 10:11, 19) Ici calolele mu kuti Lesa atemenwe Daniele. Daniele kuti aya ku kutuusha ninshi naishiba ukuti alipanga ishina lisuma na Yehova.
17. Mulandu nshi cipamfishe ukupanga ishina ilisuma na Yehova ilelo?
17 Umo umo uwa ifwe kuti aipusha ukuti, ‘Bushe nalipanga ishina lisuma na Yehova?’ Tuleikala mu nshita sha mafya. Te cintu ca kutiinya ukwiluka ukuti bushiku bumo uuli onse uwa ifwe kuti afwa lelo cintu ca cine cine. (Lukala Milandu 9:11) E co, nacicindama ukuti umo na umo uwa ifwe apingulapo ukupanga ishina lisuma na Lesa nomba, ukwabula ukushingashinga. Nga twacite co tatulekabila ukutiine mfwa. Yaba fye kutuusha, ngo kulaala. Kabili nga fintu ciba nga twalaala, kuti twabuuka!
‘UKEMA’
18, 19. (a) Malaika aloseshe mwi lintu asobele ukuti Daniele ‘akema’ ku ntanshi? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti Daniele alishibe pa lwe subilo lya kubuushiwa?
18 Ibuuku lya kwa Daniele lisondwelela no bulayo bwawamisha ubo Lesa atala ebapo umuntunse. Malaika wa kwa Yehova aebele Daniele ukuti: ‘Ukema ku kuya ku cakupendwilwa ku mpela ya nshiku.’ (Daniele 12:13) Cinshi malaika apilibwile? Apo ‘ukutuusha’ afumine fye mu kulandapo kwali ni mfwa, ubulayo bwa kuti Daniele ali no “kwima” ku ntanshi kuti bwapilibula fye icintu cimo, e kuti ukubuushiwa!b Na kuba, abasoma bamo batila icipandwa 12 ica kwa Daniele e cabalilapo ukusokolola bwino ukubuushiwa mu Malembo ya ciHebere. (Daniele 12:2) Lelo muli ci baliluba. Daniele alishibe bwino ukuti kwaliba isubilo lya kubuushiwa.
19 Ku ca kumwenako, Daniele alishibe aya mashiwi Esaya alembele imyanda ya myaka ibili ku numa aya kuti: “Bakaba no mweo abafwa benu; ifitumbi fyandi fikema. Shibukeni no kwaulo tupundu, mwe baikala mu lukungu! Pantu . . . [isonde line likaleka na bafwa abashingacita kantu bakafyalwe, NW].” (Esaya 26:19) Kale ilyo aya mashiwi yashilalembwa, Eliya na Elisha bapeelwe amaka kuli Yehova aya kubuusha abafwa. (1 Ishamfumu 17:17-24; 2 Ishamfumu 4:32-37) Na pa ntanshi ya kwa Eliya na Elisha, Hana nyina wa kwa kasesema Samwele, alishibe ifyo Yehova kuti abuusha abafwa ku mbo, e kuti ku nshishi. (1 Samwele 2:6) Ukubwelele myaka na imbi kabili, Yobo wa busumino alandile pe subilo lyakwe mu mashiwi aya kuti: “Umuntu uwafwa, nga engaba no mweo kabili, ninshi inshiku shonse sha kulwa kwandi kuti nalinda kukasuke akwiso kupepemuka kwandi; nga mwaita, na ine nayasuka, nga mwafuluke cacitwa ku minwe yenu.”—Yobo 14:14, 15.
20, 21. (a) Kubuushiwa nshi uko Daniele akabamo? (b) Ni mu nshila nshi umo ukubuushiwa mu Paradise kufwile kukacitilwa?
20 Ukupala Yobo, Daniele alikwete umulandu wa kucetekela ukuti Yehova akafuluka ukumubuusha bushiku bumo ku ntanshi. Nalyo line afwile alisansamushiwe apakalamba pa kumfwa icibumbwa ca maka ica ku mupashi ukushininkisha ilyo isubilo. Daniele akema pa “kubuuka kwa balungama” ukukacitika mu Kuteka kwa Myaka Ikana Limo Ukwa kwa Kristu. (Luka 14:14) Bushe ico cikaba shani kuli Daniele? Icebo ca kwa Lesa citweba ifingi pa lwa ico.
21 Yehova te ‘Lesa wa cimfulumfulu, lelo wa muyano.’ (1 Abena Korinti 14:33) Lyene ukubuushiwa mu Paradise kufwile kukacitwa mu muyano. Napamo inshita ikapitapo pa numa ya Armagedone. (Ukusokolola 16:14, 16) Ifishibilo fyonse ifya bwikashi bukote fikaba nafifuutwa, kabili ukwabulo kutwishika amapekanyo aya kupokelela abakabuushiwa yakaba nayapwishishiwa. Pa lwa nshila abafwa bakabuushiwa, Baibolo ipayanya uku kutantika ukwa kuti: “Onse mwi tulwe lyakwe line.” (1 Abena Korinti 15:23) Cimoneke fyo ukukuma ku “kwima ku bafwa kwa balungama na bashalungama,” abalungama bakabalilapo ukubuushiwa. (Imilimo 24:15) Muli iyo nshila, abantu ba busumino aba kale, pamo nga Daniele, bakaafwilishako mu bwangalishi bwa fya pe sonde, ukusanshako no kukansha iminshipendwa ya “bashalungama” abakabuushiwa.—Ilumbo 45:16.
22. Ukwabula no kutwishika, fipusho nshi fimo ifyo Daniele akafwaisha ukuti fyasukwe?
22 Ilyo Daniele ashilaipekanishisha ukubomba imilimo ya musango yu, ukwabulo kutwishika akakwata ifipusho. Na kuba, pa lwa kusesema kwakosa ukwiluka kumo uko aseekeshiwe, atile: “Naliumfwile, lelo nshailwike.” (Daniele 12:8) Fintu akacincimushiwa ilyo akasuka akeluke pa lwa ishi nkama shashila! Ukwabulo kutwishika akafwaya ukumfwa fyonse pa lwa kwa Mesia. Daniele akasekelela ilyo akalasambilila pa lwa mitekele yakwatishe amaka mu nshiku shakwe ukufika lelo, pa lwa “bashila ba Wapulamo,” abashipikishe te mulandu na mesho mu “nshita ya ku mpela” na pa lwa bonaushi bwa kupelako ubwa mabufumu yonse aya buntunse ku Bufumu bwa kwa Lesa ubwa buMesia.—Daniele 2:44; 7:22; 12:4.
ICAKUPENDWILWA CA KWA DANIELE MU PARADISE NE CENU!
23, 24. (a) Icalo Daniele akabuukilamo cikapusana shani ku calo aikelemo? (b) Bushe Daniele akakwata icifulo mu Paradise, kabili twaishiba shani?
23 Daniele akafwaya ukwishiba pa lwa calo akaisangamo pali ilya nshita, icalo capusana ku calo aikelemo. Icishibilo icili conse ica nkondo no lumanimani ifyo fyaonawile icalo aishibe fikaba nafiya. Takwakabe ubulanda, ukulwala, ne mfwa. (Esaya 25:8; 33:24) Lelo kukaba ifya kulya ifingi, amayanda ayengi, ne milimo ya kwikusha bonse. (Ilumbo 72:16; Esaya 65:21, 22) Abantunse bakaba lupwa lumo ulwaikatana ulwa nsansa.
24 Cine cine Daniele akakwata icifulo muli cilya calo. Malaika amwebele ukuti ‘ukema ku kuya ku cakupendwilwa.’ Ishiwi lya ciHebere apa ilyapilibulwa “icakupendwilwa” limo line na lilya ilibomfiwa ku maploti.c Daniele napamo alishibe ukusesema kwa kwa Esekiele ukwa kwakanya icalo ca Israele icabweshiwe. (Esekiele 47:13–48:35) Cinshi ukusesema kwa kwa Esekiele kulangilila ilyo kukafishiwapo mu Paradise? Ukuti bonse abantu ba kwa Lesa bakakwata icifulo mu Paradise, ne mpanga ine ikakaniwa mu muyano kabili mu mulinganya. Kwena, icakupendwilwa ca kwa Daniele mu Paradise tacakabe fye ni mpanga. Cikasanshamo umulimo wakwe mu mifwaile ya kwa Lesa mulya. Icilambu Daniele alaiwa calishininkishiwa.
25. (a) Finshi ifikacitika mu Paradise ifyo mwatemwapo sana? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti abantunse mu myabo ni mu Paradise?
25 Lelo ni shani pa lwa cakupendwilwa cenu? Amalayo yamo yene kuti yabomba kuli imwe. Yehova afwaya abantunse ba cumfwila “ukwima” ku kuya ku cakupendwilwa, ukukwata icifulo mu Paradise. Citontonkanyeni! Ukwabulo kutwishika cikaba ca kucincimusha ukwisakumana na Daniele, pamo na baume na banakashi ba busumino aba mu nshita sha mu Baibolo. Lyene kukaba iminshipendwa ya bambi abakalabuushiwa ku bafwa abakalakabila ukufundwa pa kuti beshibe no kutemwa Yehova Lesa. Elenganyeni ukuti mulesakamana isonde lyesu no kwafwa ukulisangula paradise wakwata ifintu fyapusanapusana no kuyemba kushakapwe. Tontonkanyeni pa lwa kusambilishiwa kuli Yehova, ukusambilila ukwikala ifyo alefwaya na kale abantunse ukulaikala. (Esaya 11:9; Yohane 6:45) Mwalikwata icifulo mu Paradise. Lelo kuli bamo ilelo Paradise kuti yaumfwika nge ceni. Lelo ibukisheni ukuti pa kubala Yehova apangile abantu ukwikala mu cifulo ca musango yu. (Ukutendeka 2:7-9) Muli iyo nshila, Paradise e cifulo ca cifyalilwa ica minshipendwa ya bantu pe sonde. E ku myabo. Ukwikalamo cikaba kwati kubwelela ku ng’anda.
26. Yehova alangilila shani ukuti alishibe ifyo ukulolela impela ya buno bwikashi takwatwangukila?
26 Tulatasha nga nshi lintu twatontonkanya pali ifi fyonse, bushe te ifyo? Bushe imwe tamufuluka ukubamo? E mulandu wine Inte sha kwa Yehova shifwaisha ukwishiba lintu impela ya buno bwikashi ikesa! Ukulolela takwayanguka. Yehova alishibe co, pantu atukonkomesha ‘ukulolela’ impela ‘nangu yashingashinga.’ Alosha mu kuti ifwe kuti twamona kwati ileshingashinga, pantu mwi lembo limo line atulaya ukuti: ‘Tayakashimbe iyo.’ (Habakuki 2:3; linganyeniko Amapinda 13:12.) Impela ikesa pa nshita yaimikwa.
27. Cinshi mufwile ukucita pa kuti mukeminine pa ntanshi ya kwa Lesa ku ciyayaya?
27 Cinshi mufwile ukucita ilyo impela ilepalama? Ukupala Daniele, kasesema watemwikwa uwa kwa Yehova, shipikisheni mu busumino. Sambilileni Icebo ca kwa Lesa no mukoosha. Pepeni no mukoosha. Mu kutemwa mulebishanya na basumina banenu. Sambilisheni icine kuli bambi mu kupimpa. Apo impela ya buno bwikashi bubifi ilepalama cila bushiku, pampamineni pa kuba umubomfi wa cishinka uwa Wapulamo no kuba katungilila wakamamo na menshi uwa Cebo cakwe. Angweniko ku kusesema kwa kwa Daniele ukwabulo kufilwa! Kabili shi Shikulu Mulopwe Yehova amupeele ishuko lya kwiminina mu buseko pa ntanshi yakwe ku ciyayaya!
[Amafutunoti]
a Daniele asendelwe bunkole ku Babele mu 617 B.C.E., afwile ali umupungwe. Apokelele ici cimonwa mu mwaka wa citatu kuli Koreshe, nelyo 536 B.C.E.—Daniel 10:1.
b Ukulingana ne citabo ca The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon, ishiwi lya ciHebere ilya “kwima” ilyabomfiwa apa lilanda pa “kubuushiwa ku bafwa.”
c Ishiwi lya ciHebere lyalyampana ne shiwi lya “libwe,” pamo ngo tumabwe twalebomfiwa ku kupendula. Inshita shimo e fyo baleakanya impanga. (Impendwa 26:55, 56) Icitabo ca A Handbook on the Book of Daniel cisosa ukuti ili shiwi apa lipilibula “ico (Lesa) apaatwila umuntu.”
FINSHI MWAILUKAMO?
• Cinshi caafwile Daniele ukushipikisha ukufika ku mpela?
• Mulandu nshi Daniele ashaletiinina mfwa?
• Icilayo ca kwa malaika kuli Daniele ica kuti ‘akema ku kuya ku cakupendwilwa’ cikafishiwapo shani?
• Bushe pa lwenu munonkelemo shani mu kwangwa ku kusesema kwa kwa Daniele?
[Icikope pe bula 307]
[Icikope pe bula 318]
Bushe mulangwa ku cebo ca kusesema ica kwa Lesa nga fintu Daniele acitile?