Inte sha Bwina Kristu Ababilisha Bumulopwe bwa Bulesa

“[Mulondolole] ifya bulumba fya wamwitile ukuti mufume mu mfifi mwingile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.”—1 PETRO 2:9.

1. Bunte nshi ubwa kufumamo cimo ubwapeelwe pa lwa kwa Yehova mu nshita shatangilile ubuKristu?

MU NSHITA sha pa ntanshi ya buKristu, ilongo likalamba ilya nte mu kushipa lyaikalile ubunte ukuti Yehova e Lesa wa cine eka fye. (AbaHebere 11:4–12:1) Pa kuba abakosa mu citetekelo, ukwabulo mwenso baumfwilile ifunde lya kwa Yehova kabili bakeene ukusuusuka mu milandu ya kupepa. Bapeele ubunte bwa maka kuli bumulopwe bwa mu kubumbwa konse ubwa kwa Yehova.—Amalumbo 18:21-23; 47:1, 2.

2. (a) Inte Yakulisha iya kwa Yehova nani? (b) Ni bani bapyene pa luko lwa Israele nge nte ya kwa Yehova? Twaishiba shani?

² Inte ya kulekelesha kabili iyakulisha iya pa ntanshi ya buKristu aali ni Yohane Kabatisha. (Mateo 11:11) Alikwete ishuko lya kubilisha ukwisa kwa Wasalwa, kabili alangilile Yesu nga Mesia walailwe. (Yohane 1:29-34) Yesu e Nte yakulisha iya kwa Yehova, “inte ya cishinka kabili iya cine.” (Ukusokolola 3:14) Pa mulandu wa kuti Israele wa ku mubili akeene Yesu, Yehova alibakeene kabili asontele uluko lupya, Israele wa ku mupashi uwa kwa Lesa, ukuba inte yakwe. (Esaya 42:8-12; Yohane 1:11, 12; Abena Galatia 6:16) Petro ayambwile ubusesemo pa lwa kwa Israele no kulango kuti bwabombele kuli “Israele wa kwa Lesa,” Icilonganino ca Bwina Kristu, lintu atile: “Muli lupwa ulwasalwa, bushimapepo bwa bufumu, uluko lwa mushilo, abantu abo aikwatila, ku kuleka balondolole ifya bulumba fya wamwitile ukuti mufume mu mfifi mwingile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.”—1 Petro 2:9; Ukufuma 19:5, 6; Esaya 43:21; 60:2.

3. Cishingamo nshi ica kubalilapo ica kwa Israele wa kwa Lesa ne ce “bumba likalamba”?

³ Amashiwi ya kwa Petro yalango kuti icishingamo ca kubalilapo ica kwa Israele wa kwa Lesa caba ca kucitilo bunte ku cintubwingi pa lwa bukata bwa kwa Yehova. Mu kasuba kesu kuli ulu luko lwa ku mupashi kwaliilunda “ibumba likalamba” ilya nte abo na bo bacindika Lesa apabuuta. Babilikisha ne shiwi likalamba pa kuti bonse bomfwe abati: “Ipusukilo lya kwa Lesa wesu uwaikala pa cipuna ca bufumu, ne lya Mwana wa mpaanga.” (Ukusokolola 7:9, 10; Esaya 60:8-10) Ni shani fintu Israele wa ku mupashi na banabo bengapwilikisha ubunte bwabo? Ni ku citetekelo cabo ne cumfwila.

Inte sha Bufi

4. Mulandu nshi abaYuda ba mu kasuba ka kwa Yesu babelele inte sha bufi?

⁴ Icitetekelo ne cumfwila fisanshamo ukwikalila ku fishinte fya bukapepa. Ubucindami bwa ici bumonekela ku cintu Yesu asosele pa lwa ntungulushi sha fya mipepele isha ciYuda isha mu kasuba kakwe. Shilya ntungulushi ‘shaikele pa cipuna ca kwa Mose’ nga bakasambilisha ba Malango. Baletuma fye na bamishonari ku kwalula abashasumina. Lelo, Yesu atile kuli bene: “Mukumana bemba no mulundu ku kucite nsangu imo; kabili ilyo asanguka, mumulengo mwana wa Gehena uwacila imwe bene imiku ibili.” Aba bantu ba fya mapepo baali ni nte sha bufi—abaumalala, ba bumbimunda, kabili ababulo kutemwa. (Mateo 23:1-12, 15) Pa kashita kamo Yesu asosele ku baYuda bamo ati: “Imwe muli ba kwa shinwe Kaseebanya, ne fya lunkumbwa fya kwa shinwe e fyo mufwayo kucita.” Mulandu nshi alandile icintu ca musango yo ku filundwa fya luko lwasalwa ulwa kwa Lesa? Ni pa mulandu wa kuti tabalebaka ifyebo fya Nte yakulisha iya kwa Yehova.—Yohane 8:41, 44, 47.

5. Twaishiba shani ukuti Kristendomu alipeela ubunte bwa bufi pa lwa kwa Lesa?

⁵ Mu nshila yapalako, mu kati ka myanda ya myaka ukutula pa nshita ya kwa Yesu, imyanda ya mamilioni ya bantu mu Kristendomu baliitunga ukuba abasambi bakwe. Nangu cibe fyo, tabacita ukufwaya kwa kwa Lesa na muli fyo tabaishibikwa kuli Yesu. (Mateo 7:21-23; 1 Abena Korinti 13:1-3) Kristendomu alituma bamishonari, ubwingi ubwa bene ukwabulo kutwishika baali abafumacumi. Lelo, basambilishe abantu ukupepa lesa Wabamo butatu uoca ababembu mu mulilo wa helo, kabili ubwingi bwa nsangu shabo tabalanga ubushinino bwakumanina ubwa kuba Abena Kristu. Ku ca kumwenako, icalo ca mu Africa ica Rwanda e cafulishamo bamishonari ba ciRoma Katolika. Nalyo line, baKatolika ba mu Rwanda baliilundileko no mutima onse mu nkondo ya mitundu iya pali nomba line muli cilya calo. Ifisabo fya muli lilye bala lya bumishonari filelango kuti talyapokelele ubunte bwa cine ubwa Bwina Kristu ukufuma kuli Kristendomu.—Mateo 7:15-20.

Ukwikalila ku Fishinte fya Bukapepa

6. Ni mu nshila nshi umo imyendele yalinga yabela lubali lwakatama ulwa kucitilo bunte?

⁶ Imyendele yalubana kuli abo abaitunga ukuba Abena Kristu ileta umuseebanya pa “Nshila ya cine.” (2 Petro 2:2) Umwina Kristu wa cine ekala ukulingana ne fishinte fya bukapepa. Teeba, tabepa, ukufinsha, nelyo ukucita bucisenene. (Abena Roma 2:22) Mu cine cine tengepaya umubiye. Abalume ba Bwina Kristu bangalila indupwa shabo no kutemwa. Abakashi mu mucinshi balatungilila ubo bwangalishi. Abana balakanshiwa na bafyashi babo na muli fyo balaipekanya ukuba Abena Kristu bakalamba abacetekelwa. (Abena Efese 5:21–6:4) Ca cine, ifwe bonse tatwapwililika kabili tulacite filubo. Lelo Umwina Kristu wa cine cine alacindika ifipimo fya Baibolo kabili alacito kubombesha kwine kwine ku kufibomfya. Ici cilamonwa kuli bambi kabili cilapeela ubunte bushaiwamina. Pa tushita tumo, abo akale balekaanya icine balimona imyendele yalinga iya Mwina Kristu kabili balikolopekwa.—1 Petro 2:12, 15; 3:1.

7. Cacindama shani ukuti Abena Kristu baletemwana?

⁷ Yesu alangile ulubali lwakatama ulwa myendele ya Bwina Kristu lintu atile: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:35) Icalo ca kwa Satana caishibikilwa ku “kuulungana . . . , ubucende, ububifi, ulwinso, abafula akafindwe, imisoka, ifikansa, ukufutika, umufulo; abasoso lwambo, aba miponto, abapata Lesa, aba misuula, aba miiya, aba mataki, abelenganye fibi, abashumfwa ku bafyashi.” (Abena Roma 1:29, 30) Mu mibele ya musango yo, ukuteyanya kwa mu kusaalala kwa calo ukwaishibikilwa ku kutemwa kuti kwaba bushinino bwa maka ubwa kuti umupashi wa kwa Lesa ulebomba—ubunte bwa kufumamo cimo. Inte sha kwa Yehova e bapanga ukuteyanya kwa musango yo.—1 Petro 2:17.

Inte Baba Basambi ba Baibolo

8, 9. (a) Ni shani fintu kemba wa malumbo akoshiwe ku kusambilila kwakwe Amalango ya kwa Lesa no kwetetula pali yene? (b) Ni mu nshila nshi umo ukusambilila Baibolo no kwetetula fitukosesha ku kutwalilila ukucitilo bunte?

⁸ Pa kutunguluka mu kupeela ubunte busuma, Umwina Kristu afwile ukwishiba no kutemwa ifishinte fyalungama ifya kwa Yehova kabili mu cine cine ukupata imibele yabotelela iya mu calo. (Ilumbo 97:10) Icalo caba ica kunashanasha mu kusumbula ukutontonkanya kwa ciko, kabili umupashi wa ciko kuti waba uwayafya ukucincintila. (Abena Efese 2:1-3; 1 Yohane 2:15, 16) Cinshi cingatwaafwa ukusungilila imibele ya mutima iyalinga? Ukusambilila Baibolo ukwa lyonse kabili ukwabamo bupilibulo. Kalemba wa Ilumbo 119 abwekeshepo imiku iingi ifyo atemenwe Amalango ya kwa Yehova. Aliyabelengele no kwetetula pali yene lyonse, “akasuba konse.” (Ilumbo 119:92, 93, 97-105) Pamo nge ca kufumamo, aali na maka ya kulembo kuti: “Ubufi nalibupata, no kubulinge ca muselu; amalango yenu naliyatemwa.” Mu kulundapo, ukutemwa kwakwe ukwashika kwamukuntile ukucitapo cimo. Atila: “Imiku cinelubali akasuba na ’kasuba ndamutasha, pa fya bupingushi fyenu ifyalungama.”—Ilumbo 119:163, 164.

⁹ Mu kupalako, ukusambilila kwesu lyonse ukwa Cebo ca kwa Lesa no kwetetula pali cene kukafika pa mitima yesu no kutusesha ku ‘kumutasha’—ukucitilo bunte pa lwa kwa Yehova—libili libili, nangu fye “imiku cinelubali akasuba na ’kasuba.” (Abena Roma 10:10) Mu kumfwana ne ci, kalemba we lumbo lya kubalilapo atila umo uwetetula lyonse pa cebo ca kwa Yehova “aba ngo muti uwalimbwa pa tumilonga twa menshi, uutwale fisabo fya uko mu nshita ya fiko, kabili amabuula ya uko tayalokota; conse ico acita cikalengwo kushuka.” (Ilumbo 1:3) Umutumwa Paulo na o alangishe amaka ya Cebo ca kwa Lesa lintu alembele ati: “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami; ukuti umuntu wa kwa Lesa abe uwapwililila, uwaiteyanya ku kubombo mulimo onse usuma.”—2 Timote 3:16, 17.

10. Cinshi caba icamonekesha pa lwa bantu ba kwa Yehova muli shino nshiku sha kulekelesha?

¹⁰ Ukwingilishiwako kwa lubilo lubilo mu mpendwa ya bakapepa ba cine muli uno mwanda wa myaka uwalenga 20 kulelangilila ukupaala kwa kwa Yehova. Ukwabulo kutwishika ukuli konse, pamo nge bumba, ishi nte sha kuli bumulopwe bwa bulesa isha muno nshiku shalilundulula ukutemwa ku malango ya kwa Yehova mu mitima yabo. Ukupala kemba wa malumbo, balaseshiwa ukumfwila amalango Yakwe na mu busumino ukucitilo bunte “akasuba no bushiku” pa lwa bukata bwa kwa Yehova.—Ukusokolola 7:15.

Imilimo ya kwa Yehova iya Bulamba

11, 12. Cinshi capwishishiwe ku fipesha amano ifyacitilwe na Yesu na bakonshi bakwe?

¹¹ Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, umupashi wa mushilo wapeele amaka inte sha Bwina Kristu ukucite fipesha amano, ifyapeele ubushininkisho bwakosa ubwa kuti ubunte bwabo bwali bwa cine. Lintu Yohane Kabatisha aali mu cifungo, atumine abasambi ku kwipusha Yesu ukuti: “Bushe ni ’we uo batile akesa? napamo tulelolela umbi?” Yesu tayaswike mu kulungatika. Mu cifulo ca ico, atile: “Kabiyeni no kulondolola kuli Yohane ifyo muleumfwa no kumona: impofu shilemona, abalemana amolu baleenda, aba fibashi balesangululwa, na bankomamatwi baleumfwa; na ’bafwa balebuushiwa; na ’babusu balebililwe mbila nsuma. Kabili alishuka uushiipununa ku ca muli ine.” (Mateo 11:3-6) Ifi fya maka fyabombele ngo bunte kuli Yohane ukuti Yesu mu cituntulu aali e ‘untu batile akesa.’—Imilimo 2:22.

¹² Mu kupalako, bamo mu bakonshi ba kwa Yesu balyundepe abalwele no kubuusha fye na bafwa. (Imilimo 5:15, 16; 20:9-12) Ifi fipesha amano fyali nga ubunte ubo Lesa umwine abashimikilileko. (AbaHebere 2:4) Kabili imilimo ya musango yo yalangishe amaka yonse aya kwa Yehova. Ku ca kumwenako, calibe ca cine ukuti Satana, “kateka wa pano isonde,” alikwata amaka ya mfwa. (Yohane 14:30; AbaHebere 2:14) Lelo lintu Petro abuushishe umwanakashi wa busumino Dorka ukufuma ku bafwa, aali no kucita fye cene ku maka ya kwa Yehova, apantu ni Wene fye eka e wingabweseshamo mweo.—Amalumbo 16:10; 36:9; Imilimo 2:25-27; 9:36-43.

13. (a) Ni mu nshila nshi umo ifipesha amano ficili fileikalilo bunte ku maka ya kwa Yehova? (b) Ni shani fintu ukufikilishiwa kwa busesemo kubomba ulubali lukalamba mu kushinina buLesa bwa kwa Yehova?

¹³ Ilelo, iyo milimo ya cipesha amano taicitika. Imifwaile ya iko yalibombwa. (1 Abena Korinti 13:8) Nangu ni fyo, tucili twalikwata ifyalembwa ifya fiko muli Baibolo, ifyaikalilwako bunte ku basangilweko. Lintu Abena Kristu ilelo balosha ukusakamana kuli ifi fya kushimika fya mu lyashi lya kale, iyo milimo icili ilapeela ubunte bwa kufumamo cimo ku maka ya kwa Yehova. (1 Abena Korinti 15:3-6) Mu kulundapo, ukubwelela ku numa mu kasuba ka kwa Esaya, Yehova asontele ku busesemo bwalungikwa pamo ngo bushinino bwapulamo ubwa kuti Wene e Lesa wa cine. (Esaya 46:8-11) Amasesemo ayengi ayapuutwamo yalefikilishiwa ilelo—ubwingi bwa yako yalefikilishiwa pa cilonganino ca Bwina Kristu. (Esaya 60:8-10; Daniele 12:6-12; Malaki 3:17, 18; Mateo 24:9; Ukusokolola 11:1-13) Ukusansha pa kusontako ukuti tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha,” ukufikilishiwa kwa aya masesemo kwebela Yehova nga Lesa wa cine eka fye.—2 Timote 3:1.

14. Ni mu nshila nshi umo ilyashi lya muno nshiku ilya Nte sha kwa Yehova lyabela bunte bwa maka ukuti Yehova e Shikulu Mulopwe?

¹⁴ Mu kupelako, Yehova acili alecitila abantu bakwe ifikalamba, ifya kusungusha. Ulubuuto lwa cine ca Baibolo ululeingilishiwako luletungululwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova. (Ilumbo 86:10; Ukusokolola 4:5, 6) Ukwingilishiwako kwamonekesha ukulecitwa lipoti ukushinguluke calo kuli bushininkisho bwa kuti Yehova ‘mu nshita ya ciko alecilengo kukalakasha.’ (Esaya 60:22) Lintu kwima ukupakasa kwatapata mu fyalo fyalekanalekana ukupulinkana mu nshiku sha kulekelesha, ukushipikisha kwabamo bukose ukwa bantu ba kwa Lesa kwalibako pa mulandu wa kutungilila kwa kukosha ukwa mupashi wa mushilo. (Ilumbo 18:1, 2, 17, 18; 2 Abena Korinti 1:8-10) Ee, ilyashi lya muno nshiku ilya Nte sha kwa Yehova mu line lyeka bunte bwa maka ubwa kuti Yehova e Shikulu Mulopwe.—Sekaria 4:6.

Imbila Nsuma ili no Kubilwa

15. Bunte nshi ubwatanunuka ubwali no kupeelwa ne cilonganino ca Bwina Kristu?

¹⁵ Yehova asontele Israele nge nte yakwe ku nko. (Esaya 43:10) Nangu cibe fyo, Bena Israele fye banono abo abakambishiwe na Lesa ukuyashimikila ku bashali Bena Israele, kabili ilingi line ici cali ni pa kuti bengabilisha ifya bupingushi fya kwa Yehova. (Yeremia 1:5; Yona 1:1, 2) Nangu ni fyo, amasesemo ya mu Malembo ya ciHebere yalanga ukuti kasuba kamo Yehova aali no kwalwila ukusakamana kwakwe ku nko mu nshila yasaalala, kabili alicite ci ukupitila muli Israele wa ku mupashi uwa kwa Lesa. (Esaya 2:2-4; 62:2) Ilyo talanina ukuya ku muulu, Yesu akambishe abakonshi bakwe ati: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi.” (Mateo 28:19) Ilintu Yesu atontomeshe pa “mpaanga ishaluba isha ŋanda ya kwa Israele,” abakonshi bakwe batuminwe ku “nko shonse” ukufika fye na “ku mpela ya pano nse.” (Mateo 15:24; Imilimo 1:8) Ubunte bwa Bwina Kristu bwali no kumfwika ku mutundu wa muntu onse.

16. Kutumwa nshi uko icilonganino ca Bwina Kristu ica mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo cafikilishe, kabili kufika ku cipimo nshi?

¹⁶ Paulo alangishe ukuti alyumfwikishe ici bwino. Ukufika mu mwaka wa 61 C.E., aali na maka ya kusoso kuti imbila nsuma ‘yaletwale fisabo pano isonde ponse.’ Imbila nsuma tayapeleshiwe fye ku luko lumo fye nelyo icakaniko cimo, pamo nga ico icaibimbile mu “kupepa bamalaika.” Ukucila, “yabililwe ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu” apabuuta. (Abena Kolose 1:6, 23; 2:13, 14, 16-18) Muli fyo, Israele wa kwa Lesa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo afikilishe ukutumwa kwakwe ukwa ‘kulondolola ifya bulumba fya wabetile ukuti bafume mu mfifi bengile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.’

17. Ni shani fintu Mateo 24:14 atwalilila ukufikilishiwa mu nshila yasaalala?

¹⁷ Nalyo line, kulya kushimikila kwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo kwali fye kusondela libela ukwa cali no kupwishishiwa mu nshiku sha kulekelesha. Ukusanikila ku ntanshi maka maka ku nshita yesu, Yesu atile: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.” (Mateo 24:14; Marko 13:10) Bushe ubu busesemo bwalifikilishiwa? Mu cituntulu, bwalifikilishiwa. Ukufuma ku ntendekelo inono mu 1919, ukushimikila kwa mbila nsuma kwatanunukila nomba ku fyalo ukucila pali 230. Ubunte buleumfwika mu fitungu fyatalalisha ifya ku kapinda ka Kuso na mu ncende shakabisha. Ifyalo fikalamba fyalicitilwamo ubunte, ne fishi fyabesho kutali filasapikwa pa kuti abekashi ba fiko bengapokelela ubunte. Nangu ni mu kati ka fimfulunganya, pamo nge nkondo ya mu Bosnia kabili Herzegovina, imbila nsuma ilatwalilila ukushimikilwa. Ukupala mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, ubunte buletwala ifisabo “pano isonde ponse.” Imbila nsuma ilebilishiwa apabuuta “ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu.” Cinshi cafumamo? Ica kubalilapo, abashalapo aba kwa Israele wa kwa Lesa balilonganikwa “[ukufuma] mu mikowa yonse na ’ba ndimi, na ’bantu na ’bantu, na ’ba nko.” Ica cibili, amamilioni ye “bumba likalamba” yatendeke ukuletwako ukufuma “ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na ’bantu na ’ba ndimi.” (Ukusokolola 5:9; 7:9) Mateo 24:14 atwalilila ukufikilishiwa mu nshila yasaalala.

18. Fintu nshi fimo ifilepwilikishiwa ku kushimikila kwa mbila nsuma ukwa mu kusaalala kwa calo?

¹⁸ Ukushimikila kwa mu kusaalala kwa calo ukwa mbila nsuma kwafwilisha ubushininkisho bwa kuti ukubapo kwa cifumu ukwa kwa Yesu kwalitendeka. (Mateo 24:3) Ukulundapo, e nshila ikalamba intu “ifya kulobolola fya pe sonde” filelobolwelwamo, ilyo iletungulula abantu kwi subilo lya cine fye lyeka ilya mutundu wa muntu, Ubufumu bwa kwa Yehova. (Ukusokolola 14:15, 16) Apantu Bena Kristu ba cine cine beka fye e baakana mu kushimikile mbila nsuma, uyu mulimo wacindama wafwilisha ukulekanya Abena Kristu ba cine ukufuma ku ba cimbepa. (Malaki 3:18) Muli iyi nshila, icifumamo lipusukilo kuli abo abashimikila pamo pene na kuli abo bankulako. (1 Timote 4:16) Icacishapo kucindama, ukushimikile mbila nsuma kulete lumbo no mucinshi kuli Yehova Lesa, uwakambishe ukuti ishimikilwe, uutungilila abo baishimikila, kabili uulenga ukuti isanduluke.—2 Abena Korinti 4:7.

19. Mupampamina nshi Abena Kristu bonse balekoseleshiwa ukukwata ilyo baleingila mu mwaka upya uwa mulimo?

¹⁹ E mulandu wine umutumwa Paulo aseshiwilwe ukusoso kuti: “Kalanda kuli ine, nga nshibila mbila nsuma!” (1 Abena Korinti 9:16) E fyo Abena Kristu bayumfwa ilelo. Caliba lishuko likalamba no kushingamwa kukalamba ukuba ‘ababombela pamo na Lesa,’ ukusanika ulubuuto lwa cine mu calo cayandatilwa ne mfifi. (1 Abena Korinti 3:9; Esaya 60:2, 3) Umulimo uwali fye uunono lintu watendeke mu 1919 nomba naufika pa cipimo ca kupapusha. Mupepi na Bena Kristu amamilioni yasano balecitilo bunte kuli bumulopwe bwa bulesa ilyo balepoosa amaawala ukucila pa mamilioni ikana limo cila mwaka ku kuleta ubukombe bwe pusukilo kuli bambi. Fintu cili buseko ukubombako uyu mulimo wa kushisha ishina lya kwa Yehova! Ilyo tuleingila mu mwaka wa mulimo uwa 1996, natupampamine pa kukananenuka. Mu cifulo ca ico, ukucila na pali kale lyonse tuli no kumfwila amashiwi ya kwa Paulo kuli Timote aya kuti: “Bile cebo; cincila.” (2 Timote 4:2) Ilyo tulebila, tulepepa ne mitima yesu yonse ukuti Yehova atwalilile ukupaala ukubombesha kwesu.

Bushe Uleibukisha?

◻ Ni bani bapyene pali Israele nge “nte” ya kwa Yehova ku nko?

◻ Ni shani fintu imyendele ya Bwina Kristu isangwila ku kucitilo bunte?

◻ Mulandu nshi ukusambilila Baibolo no kwetetula pali yene kwabela ukwakatama ku Nte ya Bwina Kristu?

◻ Ni mu nshila nshi ilyashi lya muno nshiku ilya Nte sha kwa Yehova libomba ngo bushininkisho bwa kuti Yehova e Lesa wa cine?

◻ Cinshi cipwishishiwa ku kushimikila kwa mbila nsuma?

[Ifikope pe bula 15]

Mu cifulo ca kuba iyapeleela, imbila nsuma nomba ilebilwa “ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu”