Inshiku sha mu Busesemo bwa kwa Daniele ne Citetekelo Cesu

“[Wa nsansa, NW] uulelinda no kufika ku nshiku ikana limo ne myanda itatu na makumi yatatu na shisano.”—DANIELE 12:12.

1. Mulandu nshi abengi bafililwa ukusanga insansa sha cine cine, kabili ni kuli cinshi insansa sha cine cine shasuntinkanishiwa?

UULI onse alafwayo kuba uwa nsansa. Ilelo, nangu ni fyo, banono nga nshi baba aba nsansa. Mulandu nshi? Mu lubali ni pa mulandu wa kuti icinabwingi bafwaya insansa ku ntunga shalubana. Insansa bashifwaya mu fintu pamo nga amasomo, icuma, incito, nelyo ukukonkelela amaka. Yesu, nangu ni fyo, mu kwiswila kwa Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, asuntinkenye insansa no kukwata ukwiluka ukukabila kwa ku mupashi, uluse, ukusanguluka mu mutima, ne mibele yapalako. (Mateo 5:3-10) Umusango wa nsansa Yesu alandilepo wa cine cine kabili uubelelela.

2. Ukulingana no busesemo, cinshi cili no kutungulula ku nsansa mu nshita ya ku mpela, kabili fipusho nshi fimako ukukuma kuli ici?

² Ku bashalapo basubwa mu nshita ya mpela, insansa shasuntinkanishiwa ne cintu cimo icalundwako. Mwi buuku lya kwa Daniele, tubelengo kuti: “Kabiye, we Daniele; pantu ifyebo ifi fyalikakwa kabili fyalikomenenwa ukufika pa nshita ya ku mpela. Wa nsansa uulelinda no kufika ku nshiku ikana limo ne myanda itatu na makumi yatatu na shisano.” (Daniele 12:9, 12) Ciputulwa nshi ica nshita cintu ishi nshiku 1,335 shifimba? Mulandu nshi abo abaleikala ukupula muli shene babelele aba nsansa? Bushe ici calikwata icili conse ica kucita ne citetekelo cesu ilelo? Tulafwiwa ukwasuka ifi fipusho nga twalolesha ku numa ku nshita lintu Daniele alembele aya mashiwi, mu kwangufyanya pa numa ya kukakulwa kwa kwa Israele ukufuma mu bunkole mu Babiloni kabili mu mwaka walenga butatu uwa kwa Sailasi imfumu ya Persia.—Daniele 10:1.

Ukubweshiwa Kwaleta Insansa

3. Ni ncitilo nshi iya Mfumu Sailasi yaletele insansa shikalamba ku baYuda ba busumino mu 537 B.C.E., lelo lishuko nshi Sailasi ashapeele abaYuda?

³ Ku baYuda, ukukakulwa ukufuma ku Babiloni kali kashita ka kwanga kwa cine cine. Pa numa abaYuda babe nabashipikisha mupepi ne myaka 70 iya kuululwa, Sailasi Mukalamba abalaalike ukubwelela ku Yerusalemu ku kukuula cipya cipya itempele lya kwa Yehova. (Esra 1:1, 2) Abo abayankwileko balimine na masubilo yakalamba, ukufika mu calo ca ku mwabo mu 537 B.C.E. Nangu cibe fyo, Sailasi tabalaalike ukubwesha ubufumu pe samba lya ntuntuko ya Mfumu Davidi.

4, 5. (a) Ni lilali lintu bumfumu bwa cina Davidi bwapinwinwe? Mulandu nshi? (b) Kwebekesha nshi Yehova apeele ukwa kuti bumfumu bwa cina Davidi bwali no kubweshiwa?

⁴ Ico calimo ubupilibulo. Imyaka imyanda isano mu kubangilila, Yehova ali nalaya Davidi ati: “Iŋanda yobe no bufumu bobe fikabe fya cishinka umuyayaya ku cinso candi; icipuna cobe cikapampamikwa umuyayaya.” (2 Samwele 7:16) Ku ca bulanda, icinabwingi ca ntuntuko sha cifumu isha kwa Davidi basangwike aba bucipondoka, kabili umulandu wa mulopa uwa luko wabele uwakulisha ica kuti mu 607 B.C.E., Yehova asuminishe bumfumu bwa cina Davidi ukupinunwa. Pa mbali ya ciputulwa cinono ica kuba pe samba lya bena Maccabee, Yerusalemu ali pe samba lya kutekwa na bambi bambi ukutule lyo ukufika na ku bonaushi bwa uko ubwa cibili mu 70 C.E. Muli fyo, mu 537 B.C.E., “inshita ya bena fyalo,” mu kati ka iyo kushali na kubako umwana wa kwa Davidi ukuteka nge mfumu, yalitwalilile.—Luka 21:24.

⁵ Nangu ni fyo, Yehova talabile ubulayo bwakwe kuli Davidi. Ku kukonkana kwa fimonwa ne filoto, asokolwele ukupitila muli kasesema wakwe Daniele ifyebo fya kulonsha ifya fya kuponako fya mu calo ifya nshita ya ku ntanshi ifyali no kucilinganya imyanda ya myaka ukufuma ku kuteke calo ukwa Babiloni ukufika ku nshita lintu imfumu mu mutande wa kwa Davidi engateka na kabili mu bufumu bwa bantu ba kwa Yehova. Aya masesemo, ayalembwa muli Daniele ifipandwa 2, 7, 8, na 10-12, yaebekeshe abaYuda ba busumino ukuti, mu kupelako, icipuna ca bufumu ica kwa Davidi mu cituntulu “cikapampamikwa umuyayaya.” Mu kushininkisha, icine casokololwa ica musango yo caletele insansa kuli abo baYuda babwelele ku calo ca ku mwabo mu 537 B.C.E.!

6. Twaishiba shani ukuti yamo aya mu masesemo ya kwa Daniele yali no kufikilishiwa mu nshita yesu?

⁶ Icinabwingi ca balandapo pali Baibolo batunga ukuti amasesemo ya kwa Daniele yalifikilishiwe mupepi na mu kukumanina kwa yako pa ntanshi ya kufyalwa kwa kwa Yesu Kristu. Lelo ici mu kumonekesha te fyo cili. Pali Daniele 12:4, malaika aeba Daniele ati: “Kake fyebo ifi, komenena ne buuku, ukufika pa nshita ya ku mpela; bakasabanta abengi, no kwishiba kukafula.” Nga ca kuti ibuuku lya kwa Daniele lyali no kukakatulwa—ubupilibulo bwa liko ukusokololwa mu kukumanina—ni mu nshita ya ku mpela mweka, mu kushininkisha kwena yamo aya masesemo ya liko yafwile ukubomba kuli cilya ciputulwa ca nshita.—Moneni Daniele 2:28; 8:17; 10:14.

7. (a) Ni lilali inshita shasontwa isha nko shapwile, kabili cipusho nshi ice pamfya cali no kwasukwa pali iyo nshita? (b) Ni bani bashali “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka”?

⁷ Mu 1914 inshita sha bena fyalo shalipwile, kabili inshita ya mpela kuli ici calo yalitendeke. Ubufumu bwa cina Davidi bwalibweshiwe, te muli Yerusalemu wa pe sonde, lelo mu kukanamoneka mu “makumbi ya mu muulu.” (Daniele 7:13, 14) Pali ilya nshita, pa mulandu wa kuti “amankumba” ya buKristu bwa cimbepa yaletemfuma, imibele ya buKristu bwa cine tayali iyalengama—kwena ku menso ya buntunse. Nangu ni fyo, icipusho cacindama cali no kwasukwa ica kuti: “Nga kanshi ni ani umusha wa cishinka kabili uwashilimuka?” (Mateo 13:24-30; 24:45) Ni ani ali no kwimininako pe sonde Ubufumu bwa cina Davidi bwabweshiwa? Te bamunyina ba ku mubili aba kwa Daniele, abaYuda. Bali nabakanwa pa mulandu wa kuti balibulishe icitetekelo kabili baipunwine pali Mesia. (Abena Roma 9:31-33) Umusha wa cishinka tasangilwe mu nshila iili yonse pa kati ka mateyanyo ya Kristendomu! Imilimo yabo iya bubifi yashininkishe ukuti Yesu tabeshibe. (Mateo 7:21-23) Ni ani, lyene, aali e musha?

8. Ni bani bashininkisha ukuba “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” mu kati ka nshita ya mpela? Twaishiba shani?

⁸ Ukwabulo kutwishika ukuli konse, lyali libumba linono ilya bamunyina basubwa aba kwa Yesu abo mu 1914 baishibikwe pamo nga Abasambi ba Baibolo lelo ukutula mu 1931 baishibikwa nga Inte sha kwa Yehova. (Esaya 43:10) Ni bene beka fye e basabankanya Ubufumu bwabweshiwe mu mutande wa kwa Davidi. (Mateo 24:14) Ni bene beka fye e batwalilila ukuba abapaatukako ku calo kabili e bakusha ishina lya kwa Yehova. (Yohane 17:6, 14) Kabili ni pali bene beka fye e po amasesemo ya Baibolo ayakuma ku bantu ba kwa Lesa mu nshiku sha kulekelesha yafikilishiwa. Pa kati ka aya masesemo paba ukukonkana kwa fiputulwa fya nshita ifya mu busesemo ifyatantikwa muli Daniele icipandwa 12 ukusanshamo inshiku 1,335 ishikaleta insansa.

Inshiku 1,260

9, 10. Fya kuponako nshi fyaishibishe “umwaka umo ne myaka ibili na hafu wa mwaka” ifya muli Daniele 7:25, kabili ni mu malembo nshi yambi iciputulwa ca nshita icalinganako calumbulwa?

⁹ Pali Daniele 12:7, tubelenga ulwa ciputulwa ca nshita ica kubalilapo ica mu busesemo ukuti: “Ni ku mwaka umo ne myaka ibili na hafu wa mwaka, na kabili ilyo bakapwisho kusansaula amaka ya bantu ba mushilo, e lyo fikapwa ifi fintu fyonse.”a Ici ciputulwa ca nshita cimo cine calilumbulwa pa Ukusokolola 11:3-6, apasoso kuti inte sha kwa Lesa bali no kushimikila nabafwale nsamu pa myaka itatu na hafu kabili lyene no kwipaiwa. Na kabili, pali Daniele 7:25, tubelenga ukuti: “Ikasose fyebo fya misuula pa Wapulamo, no kupomponta abashila ba Wapulamo; kabili ikapango kutelule nshita ishalingwa ne fipope, na bashila bakapeelwa mu kuboko kwa iko ukufika pa mwaka umo ne myaka ibili na hafu wa mwaka.”

¹⁰ Muli ubu busesemo bwashalikishako, ‘ikasosa’ yali maka ya calo ayalenga busano ukupenda ukufuma pali Babiloni. Yaba “lusengo . . . lunono,” ulo mu kati ka nshita ya luko iya maka Umwana wa muntu apokelelo “kuteka, no bukata, no bufumu.” (Daniele 7:8, 14) Ulu lusengo lwa cimpashanya, mu kutendekelako Britain waleteka, lwalundulwike mu kati ka nkondo ya calo iya kubalilapo ukwisaba amaka ya calo yabamo yabili aya Anglo-America, nomba ayalamwa na United States. Pa nshita shitatu na hafu, nelyo imyaka, aya maka yali no kululunkanya abashila no kwesha ukutelula inshita ne cipope. Mu kupelako, abashila bali no kupeelwa mu minwe ya yako.—Moneni na kabili Ukusokolola 13:5, 7.

11, 12. Fya kuponako nshi fyatungulwile ku kutendeka kwa nshiku 1,260 isha mu busesemo?

¹¹ Ni shani fintu aya yonse amasesemo yalingana yafikilishiwe? Pa myaka iingi pa ntanshi ya Nkondo ya Calo iya I, bamunyina basubwa aba kwa Yesu basokele apabuuta ukuti 1914 ali no kumona ukusondwelela kwa nshita shasontwa isha nko. Lintu inkondo yabukile, cali icamonekesha ukuti ukusoka kwalisulilweko. Satana abomfeshe “iciswango” cakwe, ukuteyanya kwa calo ukwa bupolitiki ukwalaminwe pali iyo nshita no Buteko bwa cina Britain, mu kwesha kwa “kutelula inshita ne cipope,” ku kutantalisha inshita lintu Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kuteka. (Ukusokolola 13:1, 2) Alifililwe. Ubufumu bwa kwa Lesa bwalimikwe mu muulu, ukutali ukushingafika umuntunse.—Ukusokolola 12:1-3.

¹² Ku Basambi ba Baibolo, inkondo yapilibwile inshita ya bwesho. Ukutula mu January 1914 balelangisha Photo-Drama of Creation, ilyashi lya Baibolo ilya fikope ilyacebwishe ukusakamana ku masesemo ya kwa Daniele. Mu lusuba lwa ulya mwaka muli Citika we Sonde wabela ku Kapinda ka Kuso, inkondo yalibukile. Mu October, inshita shasontwa shalipwile. Ukufika ku mpela ya mwaka, abashalapo basubwa baleenekelo kupakaswa, nga fintu camonwa ukufuma ku cishinka ca kuti ilembo lya mwaka ilyasalilwe ilya 1915 lyali cipusho ca kwa Yesu ku basambi bakwe, “Bushe muli na maka ya kunwako ku lukombo lwandi?” ukushimpwa pali Mateo 20:22, King James Version.

13. Ni shani fintu Abasambi ba Baibolo bashimikile nabafwale nsamu mu kati ka nshiku 1,260, kabili cinshi cacitike pa mpela ya cilya ciputulwa ca nshita?

¹³ E ico, ukufuma mu December 1914, ili bumba linono ilya nte ‘balishimikile nabafwale nsamu,’ mu kuicefya ukushipikisha ilintu baleshimikila ifya bupingushi fya kwa Yehova. Icatulumwishe abengi cali, mu 1916, imfwa ya kwa C. T. Russell, presidenti wa kubalilapo uwa Watch Tower Bible and Tract Society. Ilintu ukusakatuka kwa mu nkondo kwaikatishe, bakumenye ukukaanya kwakulilako. Bamo balipooselwe mu fifungo. Abantu umo umo, pamo nga Frank Platt mu England na Robert Clegg mu Canada, balilungulushiwe ku mabulashi yakaluka. Mu kulekelesha, pa June 21, 1918, J. F. Rutherford, presidenti mupya, capamo na badairekita ba Watch Tower Bible and Tract Society, apingwililwe pa milandu ya bufi ukukakwa mu cifungo pa ciputulwa calepa. Muli fyo, pa mpela ya ciputulwa ca nshita ica mu busesemo, “ulusengo . . . lunono” lwaipeye umulimo wateyanishiwa uwa kushimikila kwa pabuuta.—Daniele 7:8, King James Version.

14. Ni shani fintu ifintu fyaalwike ku bashalapo basubwa mu 1919 na pa numa?

¹⁴ Ibuuku lya Ukusokolola lisesema icacitike mu kukonkapo. Pa numa ya ciputulwa ca nshita cinono ica kukanabomba—icasobelwe pamo nga inshiku shitatu na hafu isha kulaala abafwa mu musebo—abashalapo basubwa babele abomi kabili abacincila na kabili. (Ukusokolola 11:11-13) Pa March 26, 1919, presidenti na badairekita ba Watch Tower Bible and Tract Society balikakwilwe, na pa numa balifumishiweko umupwilapo ku kupeelwa kwabo imilandu ya bufi. Ilyo line pa numa ya kukakulwa kwabo, abashalapo basubwa batendeke ukuiteyanya cipya cipya ku mibombele yalundwako. Muli fyo, mu kufikilishiwa kwa kalanda ka kubalilapo aka mu Ukusokolola, bafumine mu cilindi ca ku Mbo ica kukanabomba ukupala makanta wa ku mupashi ukukonkwapo ne ntumba ya cushi, ukwishibisha inshita ya ku ntanshi yafitula iya butotelo bwa bufi. (Ukusokolola 9:1-11) Mu kati ka myaka inono iyakonkelepo, baliliishiwe lwa ku mupashi no kupekanishiwa ku cabalalilile pa ntanshi. Mu 1921 basabankenye icitabo icipya, The Harp of God, icapekanishiwe ku kwaafwa abapya na baice ukusambilila icine ca kutendekelako ica Baibolo. (Ukusokolola 12:6, 14) Ifi fyonse fyacitike mu kati ka ciputulwa ca nshita na cimbi icakatama.

Inshiku 1,290

15. Ni mu nshila nshi twingapendela ukutendeka kwa nshiku 1,290? Ni lilali ici ciputulwa ca nshita capwile?

¹⁵ Malaika atile kuli Daniele: “Kabili ukutula pa nshita ilyo ica kuninika ca pe [“ilambo lyatwalilila,” utulembo twa mwi samba, NW] cikafumiwa, kabili ica makankamike icipomona cikemikwa, kukabe nshiku ikana limo ne myanda ibili na makumi pabula.” (Daniele 12:11) Pe samba lye Funde lya kwa Mose, “ilambo lyatwalilila” lyaleocewa pa cipailo pe tempele mu Yerusalemu. Abena Kristu tabapeela amalambo yaocewa, lelo balapeela ilambo lyatwalilila ilya ku mupashi. Paulo aloseshe kuli ici lintu atile: “Tutuulile ilambo lya malumbo kuli Lesa, e kutila, icisabo ca milomo iitootele shina lyakwe.” (AbaHebere 13:15; linganyeniko Hosea 14:2.) Ili lambo lyatwalilila lyalifumiwepo mu June 1918. Cinshi, lyene, cali “ica makankamike”—ulubali lwa cibili ulwa kufwaya? Cali ni League of Nations, icatuninkishiwe na maka yacimfishe pa mpela ya Nkondo ya Calo iya I.b Cali ca makankamike pantu intungulushi sha Kristendomu shabikile cene mu cifulo ca Bufumu bwa kwa Lesa, ukulondolola League pamo nge subilo lyeka fye ilya muntu ilya mutende. League atubulwilwe mu January 1919. Nga twapenda inshiku 1,290 (imyaka itatu, imyeshi cinelubali) ukufuma pali ilya nshita, tufika pa September 1922.

16. Pa mpela ya nshiku 1,290, ni shani camoneke ukuti abashalapo basubwa bali abaiteyanya ku ncitilo?

¹⁶ Cinshi cacitike lyene? Cisuma, Abasambi ba Baibolo nomba balipembeswilwe, abalubuka ukufuma muli Babiloni Mukalamba, kabili abaipekanya ukuya mu kusansa. (Ukusokolola 18:4) Pe bungano ilyacitilwe mu September 1922 pa Cedar Point, Ohio, U.S.A., batendeke ukubilisha ifya bupingushi fya kwa Lesa pali Kristendomu ukwabulo mwenso. (Ukusokolola 8:7-12) Imbola sha bamakanta mu cituntulu shalitendeke ukucena! Icacilile napo, akalanda ka cibili aka mu Ukusokolola kalitendeke. Ibumba lya ba pali bakabalwe aba Bwina Kristu—ilyapangilwe mu kutendekelako na bashalapo basubwa na pa numa ilyakushiwe kwi bumba likalamba—lyalilulumwike ukupulinkane sonde. (Ukusokolola 7:9; 9:13-19) Ee, impela ya nshiku 1,290 yaletele ubuseko ku bantu ba kwa Lesa.c Lelo na fimbi fyalebalolela.

Inshiku 1,335

17. Ni lilali inshiku 1,335 shatendeke no kupwa?

¹⁷ Daniele 12:12 atila: “[Wa nsansa, NW] uulelinda no kufika ku nshiku ikana limo ne myanda itatu na makumi yatatu na shisano.” Ishi nshiku 1,335, nelyo imyaka itatu, imyeshi cinekonsekonse na hafu, mu kumoneka shatendeke pa mpela ya ciputulwa ca nshita citangilileko. Ukupenda ukufuma mu September 1922, ici catuleta ku kupwa kwa shinde (Citika we Sonde wa ku Kapinda ka ku Kuso) uwa 1926. Cinshi cacitike mu kati ka isho nshiku 1,335?

18. Fishinka nshi ifilanga ukuti ku numa mu 1922 kwali kuciliko ukulunduluka ukwali no kucitwa?

¹⁸ Te mulandu ne mibele yakatama iya fya kuponako fya mu 1922, mu kumoneka bamo balelolesha mu kufulukisha ku numa. Studies in the Scriptures, ifitabo fyalembelwe na C. T. Russell, fyali ficili e fyebo fya kutendekelako ifye sambililo. Mu kulundapo, akatabo kasabankanishiwe mu kusaalala Millions Now Living Will Never Die kaletele imimwene ya kuti mu 1925, imifwaile ya kwa Lesa ukukuma ku kubwesesha isonde kuli Paradise no kubuushiwa kwa ba busumino aba kale kwali no kutendeka ukufikilishiwa. Ukushipikisha kwa basubwa kwamoneke ukuba mupepi no kupwishishiwa. Nangu ni fyo, bamo ababishenye na Basambi ba Baibolo tabayumfwile abakuntwa ukwakana imbila nsuma na bambi.

19, 20. (a) Ni shani ifintu ifingi fyaalwike ku bantu ba kwa Lesa mu kati ka nshiku 1,335? (b) Fya kuponako nshi fyaishibishe impela ya ciputulwa ca nshita ica nshiku 1,335, kabili cinshi cintu fyalangilile ukukuma ku bantu ba kwa Yehova?

¹⁹ Ilintu inshiku 1,335 shalekunkuluka, conse ici calyalwike. Pa kukosha bamunyina, amasambililo ya mabumba aya lyonse aya Ulupungu lwa kwa Kalinda yaliteyanishiwe. Umulimo wa mwi bala walyebekeshiwe. Ukutendeka mu May 1923, uuli onse alilaalikwe ukwakana mu mulimo wa mwi bala pali Cibili ca kubalilapo ica cila mweshi, kabili inshita yalibikilwe pa mbali mu kulongana kwa cilonganino ukwa mu kati ka mulungu ku kubakoselesha muli uyu mulimo. Mu August 1923, pa kulongana kukalamba mu Los Angeles, California, U.S.A., calilangilwe ukuti umulumbe wa kwa Yesu uwa mpaanga ne mbushi wali no kufikilishiwa pa ntanshi ya Kuteka kwa Myaka Ikana. (Mateo 25:31-40) Umwaka wa 1924 wamwene ukutendeka kwa mulabasa wa WBBR, uwabomfiwe ku kusabankanya imbila nsuma pa matamba ya mwela. Icipande ca kuti “Ukufyalwa kwa Luko” muli The Watch Tower uwafumine uwa March 1, 1925, capeele ukumfwikisha kwateululwa ukwa Ukusokolola icipandwa 12. Mu kulekelesha, Abena Kristu ba busumino bali na maka ya kumfwikisha bwino ifya kuponako fyalulunkana ifya mu 1914-19.

²⁰ Umwaka wa 1925 waishile ku mpela ya uko, lelo impela yali icili tailaisa! Ukutendeka fye muli ba 1870, Abasambi ba Baibolo balebomba mu kuba no bushiku mu muntontonkanya—intanshi mu 1914, lyene mu 1925. Nomba, baishileiluka ukuti bafwile ukubomba ukufika pa butali bwa nshita Yehova alefwaya. The Watch Tower uwafumine uwa January 1, 1926, akwete icipande cakatama icaleti “Nani Akacindika Yehova?” ukwebekesha ukucila pali kale lyonse ubucindami bwe shina lya kwa Lesa. Kabili mu kulekelesha, mu May 1926 pe bungano, ilya mu London, England, ukusuminishanya kwakosa kwalipokelelwe ukwakwete umutwe wa kuti “Ubushininkisho Kuli Bakateka ba Calo.” Uku mu kwebelapo kwabilishe icine pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa no bonaushi buleisa ubwa calo ca kwa Satana. Pe bungano limo line, icitabo cakwetemo bukombe bwakosa Deliverance calikakwilwe, ukusanguka e ca kubalilapo ica kukonkana kwa kupyana pali Studies in the Scriptures. Abantu ba kwa Lesa nomba balelolesha ku ntanshi, te ku numa. Inshiku 1,335 shalisondwelele.

21. Cinshi cintu ukushipikisha ukupula mu ciputulwa ca nshiku 1,335 kwapilibwile ku bantu ba kwa Lesa ku numa kulya, kabili cinshi cintu ukufikilishiwa kwa busesemo ukukuma kuli ici ciputulwa ca nshita kupilibula kuli ifwe?

²¹ Bamo tabali abaitemenwa ukuteulukila kuli ifi fya kucitika, lelo abo abashipikishe bali mu cine cine aba nsansa. Mu kulundapo, ilintu twalolesha ku numa ku kwisushiwa kwa ifi fiputulwa fya nshita ifya mu busesemo, ne fwe bene tulaba aba nsansa pantu ukucetekela kwesu kulakoshiwa ukwa kuti ibumba linono ilya Bena Kristu basubwa abaikele ukupula muli shilya nshita mu cituntulu e musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Mu myaka ukutula lilya, ukuteyanya kwa kwa Yehova kwalitanunuka apakalamba, lelo umusha wa cishinka kabili uwashilimuka acili pa kati ka kuko, ukutungulula kwene. Fintu cabe ca kucincimusha, lyene, ukwishibo kuti ku basubwa ne mpaanga shimbi, insansa shacilanapo kufula shicili shilebalolela! Ici cili no kumonwa ilintu tulelanguluka na bumbi ubwa masesemo ya kwa Daniele.

[Amafutunoti]

Bushe Kuti Walondolola?

◻ Twaishiba shani ukuti amasesemo yamo aya muli Daniele yali no kufikilishiwa mu nshita yesu?

◻ Mulandu nshi twingabela abacetekela ukuti abashalapo basubwa e “musha wa cishinka kabili uwashilimuka”?

◻ Ni lilali inshiku 1,260 shatendeke no kupwa?

◻ Kupembesula nshi no kubweshiwa kuntu inshiku 1,290 shaletele ku bashalapo basubwa?

◻ Mulandu nshi abo abashipikishe ukufika ku mpela ya nshiku 1,335 babelele aba nsansa?

[Akabokoshi pe bula 11]

IFIPUTULWA FYA NSHITA IFYA MU BUSESEMO BWA KWA DANIELE

Inshiku 1,260:

December 1914 ukufika ku June 1918

Inshiku 1,290:

January 1919 ukufika ku September 1922

Inshiku 1,335:

September 1922 ukufika ku May 1926

[Icikope pe bula 8]

Ukutula 1919 cabe calengama ukuti “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” bantu bashalapo abasubwa

[Icikope pe bula 10]

Icishinte cikalamba ica League of Nations mu Geneva, Switzerland

[Abatusuminishe]

Icikope ca UN