Icipandwa 8
“E Co Natumiinwe”
1-4. (a) Bushe mano nshi Yesu abomfya pa kuti asambilishe bwino umwanakashi umwina Samaria, kabili cinshi umwanakashi acita pa numa? (b) Bushe abatumwa bakwe bamona shani uyu mulandu?
YESU na batumwa bakwe nabeenda inshita iikalamba. Balefuma ku Yudea ukulola ku kapinda ka ku kulyo, ku Galili. Inshila iipi ukufuma ku Yudea ukuya ku Galili, kupita mu Samaria kabili isenda inshiku shitatu. Cilya akasuba kalafika pa kati ka mutwe, bafika mu musumba unono uwitwa ukuti Sukari, balatuusha pa kuti bapembukeko.
2 Ilyo abatumwa bakwe baya ku kushita ifya kulya, Yesu aikala mupepi ne cishima icaba ku nse ya musumba. Umwanakashi aisa ku kutapa amenshi. Yesu alafwaya nga talandile nankwe pantu ‘nanaka ku lwendo.’ (Yohane 4:6) Kanshi akanalanda no yu mwanakashi umwina Samaria nga cali fye bwino. Nga fintu twasambilile mu Cipandwa 4 muli cino citabo, uyu mwanakashi afwile aleenekela ukuti umuYuda fye uuli onse alimusuulile. Nomba Yesu ena atendeka ukulanshanya nankwe.
3 Atendeka ilyashi ne cilangililo, alanda pa co umwanakashi aishibe na kuba cintu ico uyu mwanakashi alecita ilya iine nshita. Eshile ku kutapa amenshi; Yesu alanda pa menshi ya mweo ayengapwisha icilaka ca kuumfwa Icebo ca kwa Lesa. Libili libili uyu mwanakashi alelanda ifintu ifyali no kuleta ukukansana.a Lelo Yesu atwalilila fye ukulanda ilyashi ilyo atendeke ukwabula ukubikana nankwe ifikansa. Alanda fye pa kupepa kwa cine, na pali Yehova Lesa. Mu fyebo alanda mwafuma ifisuma ifingi nga nshi, pantu uyu mwanakashi ayaebako abaume mu musumba, kabili na bo baisa ku kwisayumfwila abene kuli Yesu.—Yohane 4:3-42.
4 Bushe ilyo abatumwa babwela, baumfwa shani pa fintu ifisuma ifyo Yesu aleshimikila uyu muntu? Tabalemoneka ukuti nabatemwa nangu panono. Bapapa pa kusanga Yesu alelanda no yu mwanakashi, kabili cimoneka kwati tabamusoseshe no kumusosha uyu mwanakashi. Ilyo umwanakashi aile, babikilepo fye ukweba Yesu ukuti alye ifya kulya ifyo baileshita. Lelo Yesu abaswike ati: “Ninkwate fya kulya ifyo imwe mushishibe.” Ilyo alanda aya mashiwi bapapa, bamona kwati ca cine nakwata ifya kulya. Lyena abalondolwela ati: “Ica kulya candi kucito kufwaya kwa wantumine no kupwisho mulimo wakwe.” (Yohane 4:32, 34) E ico Yesu abasambilisha ukuti umulimo uo aishiile pano calo, walicindeme ukucila fye na pa kulya. Alefwaya ukutila na bo bene bacindamike umulimo nge fyo ena aucindamike. Mulimo nshi uyu wine?
5. Bushe mulimo nshi uwacindamishe uo Yesu alebomba, kabili finshi twalasambilila muli cino cipandwa?
5 Bushiku bumo Yesu atile: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:43) Kanshi Yesu bamutumine ku kwisashimikila abantu imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa no kubasambilisha.b Abakonka Yesu muno nshiku na bo bene bakwata umulimo umo wine. E ico kanshi tufwile ukwishiba umulandu Yesu alebilila imbila nsuma iya Bufumu, ico alelandapo ilyo aleshimikila abantu, ne fyo alemona umulimo wakwe.
Icalengele Yesu Aleshimikila Abantu
6, 7. Bushe Yesu alefwaya ukuti “uusambilisha icintubwingi” alemona shani umulimo wa kushimikila abantu imbila nsuma? Langilileni.
6 Natulande pa fyo Yesu aleumfwa pa cine ico alesambilisha; lyena twalalanda na pa fyo alemona abantu abo alesambilisha. Yesu apeele icilangililo caumfwika nga nshi pa kulangilila ifyo alemona umulimo wa kushimikila abantu icine ico Yehova amusambilishe. Atile: “Uusambilisha icintubwingi, lintu asambilishiwa ifya bufumu bwa mu muulu, apala umuntu, umwine ng’anda, uufumya mu cipao cakwe ifintu ifipya ne fya kale.” (Mateo 13:52) Mulandu nshi umwine wa ng’anda muli ici cilangililo aafumisha ifintu mu cipao cakwe?
7 Te kutila uyu mwine wa ng’anda aleitakisha pa fyuma fyakwe, nga filya Imfumu Hisekia yacitile pa fyuma fyaiko, yasuka yailetelela no kuiletelela pa mulandu wa kutakisha. (2 Ishamfumu 20:13-20) Cinshi calenga uyu mwine wa ng’anda ukufumya ifintu mu cipao cakwe? Natulangilile: Tutile mwatandalila kafundisha uo mwatemwa sana. Aya kwi tebulo aisula umo abika amakalata, afumyamo amakalata yabili, imo iya kale sana, e lyo imbi na yo iya nomba line. Aya makalata ni bawishi bamutumiine. Imo bamutumine kale sana ninshi acili fye umwaice, e lyo iyi imbi yena te kale sana bamutumine. Atampa ukumweba ukuti aya makalata yalicindama sana ninshi natemwa kabili alondolola ukuti muli aya makalata mwaba amashiwi ayasuma ayamwafwile nga nshi ayengamwafwa na imwe. Nacimoneka fye apabuuta tuutu ukuti kafundisha alicindamika sana aya makalata. (Luka 6:45) Taleitakisha pa kumulanga aya makalata iyo, kabili talefwaya ukuti mumupelepo fimo nga amulanga, lelo ico amulangila aya makalata ni co alefwaya ukumwebako amashiwi yasuma ayaba muli aya makalata.
8. Mulandu nshi tufwile ukumfwila ukuti icine ico twasambilila mu Cebo ca kwa Lesa calicindama sana?
8 Ifi twalandapo e fyalengele na Kasambilisha Mukalamba, Yesu ukusambilisha abantu bambi icine ca kwa Lesa. Alemona icine ico alebasambilisha ukuti calicindama nga nshi. Alicitemenwe nga nshi, kabili alefwaisha ukulashimikilako bambi. Alefwaya abasambi bakwe, bonse fye ‘abalesambilisha icintubwingi,’ ukutemwa icine nga fintu ena acitemenwe. Bushe na ifwe e fyo tumfwa? Twalishiba umulandu wine wine uo tufwile ukutemenwa icine conse ico tusambilila mu Cebo ca kwa Lesa. Twalicindamika ifyebo fya cine nampo nga kale twafisambilila nangu limbi ni nomba line twaumfwikisha icine. Nga tuli abacincimuka pa kulanda kabili tulelanda ukufuma pa nshi ya mutima e lyo kabili nga twatwalilila ukulatemwa ifyo Yehova atusambilisha, tukalanga ukutemwa nga filya Yesu alangile.
9. (a) Bushe Yesu aleumfwa shani pa bantu abo alesambilisha? (b) Kuti twapashanya shani Yesu ukubika amano ku bantu?
9 Kabili, tuli no kusambilila mu Cipande 3 ukuti Yesu alitemenwe abantu alesambilisha. Ubusesemo bwasobele ukuti Mesia aali no ‘kulililo bulanda umulanda no mubusu.’ (Amalumbo 72:13) Kanshi Yesu alesakamana abantu bambi. Alebika amano ku fyo abantu baletontonkanya na ku fyo imitima yabo yali; alipoosele amano ku macushi yabo na ku mafya ayalelenga ukuti balefilwa ukusambilila icine. (Mateo 11:28; 16:13; 23:13, 15) Ica kumwenako fye, bushe mulemwibukisha umwanakashi umwina Samaria? Afwile alyumfwile bwino nga nshi ukuti Yesu alimubikileko amano. Pa mulandu wa kuti Yesu alilwike ifyo ulya mwanakashi aali, ulya mwanakashi alisumine ukuti Yesu ni kasesema kabili alimine no kuyaebako bambi pali ena. (Yohane 4:16-19, 39) Kwena, abasambi ba kwa Yesu aba ino nshita te kuti beshibe ifili mu mitima ya bantu abo bashimikila. Lelo ukubasakamana kwena kuti twabasakamana nga fintu Yesu alesakamana abantu. Kuti twalanga ukutila twalibabikako amano nga tulelanda pa fyo batemwa, na pa fyo bafwaya e lyo na pa fingabafwa mu macushi yabo.
Ifyebo Yesu Aleshimikila Abantu
10, 11. (a) Finshi Yesu aleshimikilapo? (b) Cinshi calengele ukuti kube ukwimika Ubufumu bwa kwa Lesa?
10 Finshi Yesu aleshimikila abantu? Nga ca kutila mwali no kumfwa ifyo aba macalici abengi basambilisha, abatila bemininako Yesu, kuti mwamona kwati alesambilisha fye ifingaafwa abantu ukupwisha amafya yabo. Nelyo limbi kuti mwamona kwati alefwaya ukuti ubuteko bwaluke nelyo kwati ukupusuka kwakwe e kwacindeme sana. Lelo nga fintu tulandilepo kale, Yesu umwine alandile ati: “Ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa.” Bushe finshi fyali muli iyi imbila nsuma iyalebilwa?
11 Ibukisheni ukuti Yesu aali ku muulu ilyo Satana asuushishe ukuteka kwa kwa Yehova ukuti takwalungama. Cifwile calimukalipe nga nshi Yesu ukumona uko Wishi uwalungama balemuseebanya no kumubepesha ukuti ni Kateka wa lufyengo uufisa ifisuma ku fibumbwa fyakwe! Cifwile calikalipe Umwana wa kwa Lesa ilyo Adamu na Efa, abali no kuba abafyashi ba bantu bonse, basumine ubufi bwa kwa Satana! Umwana alimwene uko abantunse bapyene ulubembu ne mfwa pa mulandu wa kulya kupondoka. (Abena Roma 5:12) Na lyo line, afwile alisekelele nga nshi pa kwishiba ukuti bushiku bumo Wishi aali no kulungika ifintu!
12, 13. Finshi Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kulungika, kabili bushe Yesu alangilile shani ukuti umulimo abikileko amano sana wa kubila Ubufumu?
12 Lelo, cinshi icalefwaikwa sana ukulungika? Ishina lya mushilo ilya kwa Yehova lyalefwaikwa ukucindikwa, ukufumyapo umuseebanya fye onse uo Satana na bantu bakwe bonse baleta pe shina lyakwe. Ukuteka kwa kwa Yehova kwalefwaikwa ukwishibikwa ukuti e kuteka kwalungama. Takwali umuntu uwaishibe iyi milandu bwino ukucila pali Yesu. Mwi pepo lya cilangililo, Yesu asambilishe abasambi ukupepa intanshi ukuti ishina lya kwa Wishi libe ilya mushilo, e lyo no kupepela Ubufumu bwa kwa Wishi ukwisa, lyena no kuti ukufwaya kwa kwa Lesa kucitwe pano nse. (Mateo 6:9, 10) Ubufumu bwa kwa Lesa, umo Kristu Yesu e Mfumu, buli no kufumyapo ubuteko bwa kwa Satana ubwabipa kabili buli no kulangilila abantu ukuti ukuteka kwalungama ukwa kwa Yehova, e kwalinga.—Daniele 2:44.
13 Ubo Bufumu e bo Yesu alelandapo sana ilyo aleshimikila abantu. Ifyo alelanda fyonse ne fyo alecita, fyalengele abantu baishiba bwino bwino Ubufumu e lyo ne fyo bukafikilisha ukufwaya kwa kwa Yehova. Yesu tasuminishe icili conse ukumupumbula ku mulimo aishile ku kubomba uwa kubila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Ilyo aali pano calo kwali ifintu ifingi ifyalecusha abantu ifyo balefwaya balubukeko mu kwangufyanya, kwali ulufyengo lwa kapela makufi, lelo ifyo abikileko amano bukombe bwakwe no mulimo aishile ku kubomba. Bushe kuti twatila Yesu ali uwakosa umutima, takwete luse e lyo ne fyo alesambilisha fyaletendusha pantu ico abikileko sana amano kusambilisha fye abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa? Iyo nakalya!
14, 15. (a) Bushe Yesu ‘acilile shani pali Solomone’? (b) Bushe kuti twacita shani pa kuti tupashanye Yesu ilyo tulebila imbila?
14 Nga fintu twalamona mu fipandwa ifili muli cino cipande, Yesu alesambilisha bwino sana kabili alelanda pa fintu ifyalekanalekana. Alefika abantu pa mitima. Limbi kuti twayibukisha Imfumu ya mano Solomone, iyafwaile ifyebo ifisuma, amashiwi ayalungama aya cine, pa kuti ilembe ifyebo ifyo Yehova aipuutilemo ukulemba. (Lukala Milandu 12:10) Yehova apeele ulya muntu uushapwililika “ukwishiba kwa mutima ukwine kwine,” no kumwafwa ukwishiba ifintu ifingi ifyo alelandapo pamo nga ifyuni, isabi, imiti, ne nama. Abantu balefuma ukutali ku kuyayumfwila ifyo Solomone alelanda. (1 Ishamfumu 4:29-34) Nomba Yesu ena, ‘aalicilile pali Solomone.’ (Mateo 12:42) Ena, alikwete amano sana, kabili alicilile pa “kwishiba kwa mutima ukwine kwine.” Ilyo Yesu alesambilisha abantu alekonka ifyo asambilile mu Cebo ca kwa Lesa ne fyo aishibe pa fyuni, inama, isabi, ubulimi, imiceele, ifyalecitika mu calo, imilandu ya kale, e lyo ne fyo bwikalo bwali. Lelo, ilyo Yesu alesambilisha, taleitakisha pa fyo aishibe pa kuti abantu balekumbwa. Ifyo alesambilisha fyaleanguka ukuumfwa, kabili fyali ifyalondoloka bwino bwino. E mulandu wine abantu baletemenwa ukumfwa nga alelanda!—Marko 12:37; Luka 19:48.
15 Abena Kristu muno nshiku balesha na maka ukupashanya Yesu. Te kuti tukwate amano ayo akwete nangu ukwishiba ifyo aishibe, lelo ifwe bonse twalishibako fimo ifyo twingalanda pa kusambilisha abantu bambi icine caba mu Cebo ca kwa Lesa. Nga bafyashi, bena kuti balanda pa fyo bakusha abana nga balefwaya ukulangilila ifyo Yehova atemwa abana bakwe. Bambi kuti babomfya ifya kumwenako nelyo ifilangililo ifyo baishiba pa mulandu wa ncito babomba, pa mulandu wa ficitika ku sukulu, nelyo ificita abantu e lyo ne ficitika pano calo. Lelo tufwile ukucenjela pa kuti ifyo tulelanda tafilengele abantu ukufumya amano ku mbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa.—1 Timote 4:16.
Ifyo Yesu Alemona Umulimo Wakwe
16, 17. (a) Bushe Yesu alemona shani umulimo wakwe? (b) Bushe Yesu alangilile shani ukuti umulimo wakwe e wali uwacindama pa milimo yonse ilyo ali pano calo?
16 Yesu alemona ukuti umulimo wakwe wali uwacindama nga nshi. Alitemenwe ukwafwilisha abantu bambi ukwishiba ifyo Wishi wa ku muulu aaba, te filya bambi balesambilisha ifya mu mutwe fye wabo ne ntambi ifyalelenga ukuti Lesa eishibikwa bwino. Yesu alitemenwe nga nshi ukwafwilisha abantu ukuba abatemwikwa kuli Yehova no kukwata isubilo lya mweo wa muyayaya. Alitemenwe ukusansamusha abantu e lyo no kubebako imbila nsuma. Bushe alangilile shani ukuti e fyo alefwaya ifi fine? Moneni inshila shitatu.
17 Ica ntanshi, Yesu acindamike sana, umulimo wakwe. Ukulalanda pa Bufumu e mulimo ukalamba uo alebomba pano calo, e ko abikile sana amano. E mulandu wine Yesu ashafushishe imitabotabo, nga filya twasambilile mu Cipandwa 5. Abikile amano ku fintu ifyacindamishe nga filya fine apandileko bambi amano. Tafwaile ukukwata ifintu ifingi sana ifyo ali no kupoosapo indalama pa kufisunga bwino, nelyo ukulungisha atemwa ukushitilapo fimbi nga fyafwa mu kupita kwa nshita. Tafushishe ifya kucita pa kuti elapumfyanishiwa ku mulimo wakwe na pashilingile.—Mateo 6:22; 8:20.
18. Cinshi cilanga ukutila Yesu alebombesha mu mulimo wakwe?
18 Ica bubili, Yesu alebombesha sana. Alebomfya amaka yakwe yonse. Alyendele intamfu iitali mu Palestine monse, ku kufwaya abantu abo engabilako imbila nsuma. Alelanda na bo mu mayanda yabo, mu mansa, mu mamaliketi, e lyo na konse ukwaleba abantu. Alelanda na bantu nangu nanaka, nangu naumfwa insala, icilaka, nangu fye ilyo alefwaya ukuba fye na banankwe epela. Na lintu fye alefwa, atwalilile ukulabila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa ku bantu bambi!—Luka 23:39-43.
19, 20. Bushe Yesu alangilile shani ukuti umulimo wa kushimikila walefwaikwa ukubombwa bwangu bwangu?
19 Icalenga butatu, Yesu alishibe ukuti umulimo ufwile ukubombwa bwangu. Bushe muleibukisha ilyashi ilyo alandile no mwanakashi umwina Samaria pa cishima ku nse ya musumba uwa Sukari? Ilyo Yesu alelanda na ulya mwanakashi, kwati abatumwa bena tabamwene ukuti, nangu ca kuti bali ne nsala, imbila nsuma yalefwaikwa ukubilwa ku bantu. Yesu abebele ukuti: “Bushe tamutila kucili imyeshi ine ninshi kwaba ukulobolola? Moneni! Ndemweba, nati: Inuneni amenso yenu no kumona amabala, ukuti yabuutila ukulobolola.”—Yohane 4:35.
20 Yesu alandile icilangililo icafumine ku fyalecitika pali ilya ine nshita. Kwati ilyo alelanda aya mashiwi mwali ni mu mweshi wa Kislebu (November/December). Ukusepa barle kwali no kubako nga papita imyeshi ine, mupepi ne nshita ya Ca Kucilila, icalebako pa Nisani 14. E ico ilyo alelanda ifi, abalimi tabalemona ukuti ni nshita ya kubika sana amano ku kusepa. Pali no kupita inshita ikalamba pa kuti batendeke ukusepa. Nga ukulonganika abantu kwena? Kwena kwaibela, pantu abantu bena bengi abalefwaya ukumfwa, ukusambilila, no kuba abasambi ba kwa Kristu pa kuti bakwate isubilo lishaiwamina ilyo Yehova alaya. Cali kwati Yesu alelolesha mu mabala ya mampalanya no kumona ukuti ifisabo nafipya no kuteema fyaleteema umwela nga wakuuka, ukulangilila ukuti ukulobolola nakufika.c Yaali ni nshita ya kulobolola, kabili umulimo walefwaikwa ukubombeka bwangu bwangu! E ico ilyo abantu mu musumba umo balefwaya ukulesha Yesu ukuya, abebele ukuti: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.”—Luka 4:43.
21. Finshi twakulacita nga tulefwaya ukupashanya Yesu?
21 Mu nshila shonse shitatu isho twalandapo, kuti twamupashanya Yesu. Kuti twalenga umulimo wa Bwina Kristu ukuba uwacindama nga nshi mu bumi bwesu. Nangu twalikwata ulupwa kabili tulabomba incito, kuti twalangilila ukuti umulimo wesu walicindama nga twaba abacincila, abashimikila abantu lyonse, nga filya Yesu alecita. (Mateo 6:33; 1 Timote 5:8) Nga tulebombako lyonse umulimo, no kubomba apapeela amaka yesu, e lyo no kubomfya ifyuma fyesu muli uyu mulimo, ninshi tulebombesha. (Luka 13:24) Kabili tufwile ukulaibukisha lyonse fye ukuti umulimo wesu ufwile ukubombwa bwangu bwangu. (2 Timote 4:2) Tatufwile ukupanya ishuko lya kushimikila abantu nga lyamoneka!
22. Finshi twalalandapo mu cipandwa cikonkelepo?
22 Yesu alilangilile no kuti alicindamike umulimo wakwe pantu alipekanishishe limo ukuti nga afwa umulimo wena ukalabombwa. Aebele abasambi bakwe ukutwalilila ukulabomba umulimo wa kushimikila no kusambilisha. Uyo mulimo e o tuli no kulandapo mu cipandwa cikonkelepo.
[Amafutunoti]
a Ica kumwenako fye, ilyo umwina Samaria aipwishe umulandu umuYuda alelandila nankwe, abukulwile umulandu wa kale uwa myaka ne myaka uo abaYuda na bena Samaria bakansaninapo. (Yohane 4:9) Kabili cimbi ico uyu mwanakashi aleeba Yesu ca kuti, abantu bakwe baafumine mu cikolwe Yakobo, ifi na fyo abaYuda balekaaninina fye ndai ukusumina ukuti fya cine. (Yohane 4:12) AbaYuda baleita abena Samaria ukuti bena Kutu pa kuti babalange ukuti bafuma fye mu bantu bambi bambi.
b Ukushimikila abantu, kubila imbila, nelyo ukutwala ubukombe ku bantu. Ukusambilisha takwapusana sana no kushimikila, ni co fye pa kusambilisha umuntu, pena ufwile ukulondolola sana ico uleeba umuntu. Umuntu uusambilisha bwino alafwaya ne nshila sha kufikilamo abo alesambilisha pa mitima pa kuti bafwaya ukucita ifyo baleumfwa.
c Icitabo cimo calanda pali ici cikomo ukuti: “Ingano, nga shapya, shilaaluka, shalamoneka ishabuuta, ukulangilila ukuti inshita ya kuseepa yafika.”
Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mukonke Yesu?
● Bushe amapepo yesu ne fyo tucita kuti fyalanga shani ukuti twalishiba ukuti umulimo twapweelwa ufwile ukubombwa bwangu bwangu?—Mateo 9:35-38.
● Nga ca kutila twamona ukuti twaya tuleleka ukuba abacincila pa kubomba umulimo, bushe ifyo Yesu alebomba uyu mulimo kuti fyatukoselesha shani?—Marko 1:35-39.
● Ilyo tulebila imbila nsuma, tufwile ukumona shani abantu abapiina, abalecushiwa, nelyo abo bambi bakankamba?—Luka 18:35–19:10.
● Cinshi tushifwile kunenukila abantu nga tabalebikako amano nelyo nga baletucusha ilyo tulebila imbila nsuma?—Yohane 7:32-52.
[Icikope pe bula 78]