Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w15 12/1 amabu. 12-14
  • Bushe Petro E Wali Papa wa Kubalilapo?

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Bushe Petro E Wali Papa wa Kubalilapo?
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—2015
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • “PALI ICI ICILIBWE E PO NKAKUULA ICALICI LYANDI”
  • “NIWE PETRO . . . ”
  • BUSHE PAPA E WAPYANA PALI PETRO?
  • Bushe Ba Papa E “Bekala pa Cifulo ca kwa Petro Mutakatifu”?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2011
  • Alitwalilile Ukuba ne Cishinka na Lintu Aeshiwe
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2010
  • Ubusangu—Inshila ya Kuya Kuli Lesa Yacilikilwa
    Ukusapika Lesa Ukwa Mutundu wa Muntu
  • Inshishi ya kwa Petro—Bushe Yaba mu Vatican?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1994
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—2015
w15 12/1 amabu. 12-14
Umutumwa Petro alelanda na Yesu

Bushe Petro E Wali Papa wa Kubalilapo?

“Ba shikofu, ba Jorge Mario Bergoglio S.J., nababasala ukuba ba papa be calici abalenga 265, ukutula apo Petro abelelepo.”—VATICAN INFORMATION SERVICE, VATICAN CITY, MARCH 13, 2013.

“Shikofu wa ku Roma e wakwata sana amaka aya kutungulula icalici pantu e wapyana Petro Umutakatifu, uo Yesu Kristu apeele amaka.”—THE PRIMACY OF THE BISHOP OF ROME DURING THE FIRST THREE CENTURIES, 1903, BY VINCENT ERMONI.

“Nga ca kuti kwaliba umuntu uuli onse uutila . . . Papa te mpyani ya kwa Petro Umutakatifu, ninshi uyo muntu musangu.”—THE FIRST VATICAN COUNCIL, JULY 18, 1870.

BA KATOLIKA abengi mu calo fye conse basumina ukuti tapali uwingaluula ifyo icilye ca kubalilapo ica Vatican calandile mu 1870, kabili ifi fine e fyo basambilisha no kusambilisha. Nomba bushe ifi basumina e fyo Baibolo isambilisha? Bushe kuti twatila ba Francis, ba papa, e bapyana umutumwa Petro? Bushe Petro e wali papa wa kubalilapo?

“PALI ICI ICILIBWE E PO NKAKUULA ICALICI LYANDI”

Ifyo Icilye ca Vatican capingwile mu 1870 fyashimpwa pa fyo batila e mwalola amashiwi yaba pali Mateo 16:16-19 na pali Yohane 21:15-17. Ifyo Yesu alanshenye na Petro ifyaba muli aya amalembo ya mu Baibolo yabili e lyo na malembo yambi, filanga fye ukuti umutumwa Petro alebomba umulimo uukalamba mu cilonganino ca Bena Kristu ica kubalilapo. Na kuba, ilyo Yesu amwene Petro pa muku wa kubalilapo, alimwenene libela ukuti Petro aali no kuba uwashipa. (Yohane 1:42) Nomba bushe Kristu alipeele Petro amaka ukucila abasambi bambi?

Baibolo pali Mateo 16:17, 18, ilanda pa fyo Yesu aebele Petro ati: “Ndekweba nati, ni we Petro [uo ishina lyakwe lyalola mu kuti “Ilibwe”], kabili pali ici cilibwe e po nkakuula icalici lyandi.”a Bushe Yesu alelanda ukuti “icalici,” nelyo icilonganino caali no kukuulwa pali Petro, umuntu fye? Bushe Petro e wali no kuba umukalamba pa basambi ba kwa Yesu bonse? Finshi abatumwa bambi abalipo baletontonkanya pa fyo Yesu aebele Petro? Mu Baibolo tulabelengamo ukuti pa tushita tumo, abatumwa balekansana pa wali umukalamba. (Mateo 20:20-27; Marko 9:33-35; Luka 22:24-26) Nga ca kuti Yesu alipeelele libela Petro amaka aya kuba umukalamba, bushe abatumwa nga balekansana pali wali umukalamba?

Bushe Petro ena alemona ukuti ni mwi mwalolele amashiwi Yesu amwebele? Apo Petro aali mwina Israele, afwile alishibe amasesemo yamo yamo ayalanda pe “libwe” nelyo “ilibwe lya pa koona.” (Esaya 8:13, 14; 28:16; Sekaria 3:9) Ilyo ayambwile ubusesemo bumo muli kalata alembeele Abena Kristu banankwe, Petro alilondolwele ukuti “ilibwe lya pa koona,” ni Shikulu Yesu Kristu, Mesia. Petro abomfeshe ishiwi lya ciGriki ilya kuti pe’tra (ishiwi limo line ilyo Yesu abomfeshe pali Mateo 16:18) ilyo alelanda pali Kristu.—1 Petro 2:4-8.

Umutumwa Paulo na o ali musambi wa cishinka uwa kwa Yesu. Bushe Paulo na o aishibe ukuti Yesu alipeele Petro amaka ukucila abatumwa bambi? Paulo alandile pa cifulo ico Petro akwete mu cilonganino ca kubalilapo ica Bena Kristu ilyo alandile ukuti Petro aali pa bantu “abaishibikwe ukuti ni nceshi.” Kanshi Paulo aishibe ukuti te muntu umo uwali “inceshi” mu cilonganino. (Abena Galatia 2:9) Na kuba, nga ca kuti Yesu e wasontele Petro ukuba umutwe wa cilonganino, ninshi cinshi umutumwa Paulo alandiile ukuti Petro ali fye pa baishibikwe ku Bena Kristu banankwe ukuti ni nceshi?

Ilyo Paulo amwene ifyo Petro acitile ifishaweme, alimwebele mu mucinshi. Atile: “Nalimukeenye ukwabula ukumupita mu mbali pantu alilufyenye.” (Abena Galatia 2:11-14) Paulo taletontonkanya ukuti Kristu akuulile icalici nelyo icilonganino pali Petro, nelyo pa muntu uuli onse uushapwililika. Aishibe ukuti icilonganino cakuulilwe pali Yesu Kristu. Kanshi Paulo alishibe ukuti “Kristu e cilibwe.”—1 Abena Korinti 3:9-11; 10:4.

“NIWE PETRO . . . ”

Ni mwi mwalola amashiwi ya kuti: “Ni we Petro, kabili pali ici cilibwe e po nkakuula icalici lyandi”? Pa kuti tumfwikishe umwalola aya amashiwi, tulingile ukwishiba icalengele Yesu alande aya amashiwi. Cinshi Yesu na Petro balelandapo? Yesu e lyo aipwishe fye abasambi bakwe ukuti: “Bushe imwe mutila nine ani?” Lilya line fye Petro ayaswike ati: “Ni mwe Mesia, Umwana wa kwa Lesa wa mweo.” Yesu alitashishe Petro kabili amwebele ukuti akakuula “icalici” nelyo icilonganino pa “cilibwe” icakosa, kabili ico icilibwe ni Yesu, uo Petro atetekeele.—Mateo 16:15-18.

Ni mwi mwalola amashiwi Yesu alandile aya kuti: “Ni we Petro, kabili pali ici cilibwe e po nkakuula icalici lyandi”?

Ifi fine e fyo na bakalemba be calici abengi balelemba ukuti icilibwe ico Baibolo yalandapo pali Mateo 16:18 ni Kristu. Ku ca kumwenako, Augustine, uwaliko mu myaka ya ba 400 alembele ukuti: “Ilyo Petro aebele Yesu ukuti ‘Ni mwe Kristu Umwana wa kwa Lesa wa mweo,’ e lyo Shikulu atile: ‘Pali ici cilibwe e po nkakuula icalici lyandi.’ Kanshi ni pali ici icilibwe, ico walandapo e po nkakuula Icalici.” Augustine alilembele pa miku iingi ukuti “Kristu e Cilibwe (Petra).”

Ukulingana ne fyo ba Katolika basambilisha muno nshiku, kuti twatila Augustine na bakalemba bambi nga babamona ukuti basangu. Na kuba, shimapepo wa ku Switzerland, Ulrich Luz, alandile ukuti ifyo abasoma ifya mu Baibolo balanda pali ili lyashi te kuti aba mu Cilye ca Vatican icaliko mu 1870 basumine pantu kuti bamona kwati busangu fye.

BUSHE PAPA E WAPYANA PALI PETRO?

Umutumwa Petro tabalile omfwapo ishiwi lya kuti “papa.” Na kuba, ukushinta mu myaka ya ba 800, bashikofu abengi abashali ku Roma, e baleyita ukuti ba papa. Na lyo line, ishiwi lya kuti “papa” tabalelibomfya sana ukushinta mu myaka ya ba 1,000. Na kuba, Abena Kristu ba kubalilapo tabaletontonkanya ukuti amaka ayo abantu batila Yesu apeele Petro yalipeelwe na ku bantu bambi abali no kumupyana. Ici e calengele ba Martin Hengel, abasambilila sana ifya mapepo aba ku German balande ukuti “takwaba icili conse ico basambilila ku masukulu ya fya mapepo ifilenga balelanda ukuti ‘papa’ e wakwata amaka ya kutungulula icalici.”

Kanshi kuti twayipusha atuti, Bushe Petro e wali papa wa kubalilapo? Bushe kwali abamupyene? Ifi ba Katolika balanda ukuti papa e mukalamba we calici, bushe e fyo na Baibolo ilanda? Icasuko ku mepusho yonse aya, ni iyo. Icishinka ca kuti Yesu, akuulile icalici, icilonganino cakwe ica cine, pa mwine wine. (Abena Efese 2:20) Kanshi icipusho ico bonse twingayipusha ca kuti, Bushe nalishiba icilonganino ca cine?

a Amalembo yonse ayo twambwile muli cino cipande yafumine muli Baibolo ya ba Katolika iya New American Bible, iyo babomfya pa webusaiti ya Vatican.

Icilye ca kubalilapo ica Vatican ica mu 1869-1870

Ifyo Papa Aishileipeela Amaka

  • 32 C.E.: Yesu alanda ukuti akakuula icalici nelyo icilonganino pa mwine wine; te pa mutumwa Petro iyo

  • 55-64: Paulo na Petro balemba amakalata ayalelanga ukuti Yesu fye eka e mufula wa cilonganino ca Bena Kristu

  • 254-257: Stephen, shikofu wa ku Roma, alanda ukuti e wapyana Petro kabili e mukalamba pali bashikofu bonse, lelo bashikofu bambi pamo nga Firmilian uwa ku Kaisarea e lyo na Cyprian uwa ku Carthage bakaana ifyo Stephen alandile

  • 296-304: Balemba ishiwi lya kuti “papa” pa muku wa kubalilapo pa kulanda pali shikofu wa ku Roma

  • Muli ba 400: Leo I, shikofu wa ku Roma na o alanda pa mashiwi yaba pali Mateo 16:18, ukuti yalanda pa maka ayo akwata ukucila bashikofu bambi

  • Muli ba 500: Ba shikofu ba ku Roma balebeta sana ukuti papa, lelo na bashikofu abashali ba ku Roma batwalilile ukubeta ati papa mpaka mu myaka ya ba 800

  • 1075: Kalemba wa lyashi lya kale alanda ukuti uyu e mwaka ilyo Gregory VII alandile ukuti shikofu wa ku Roma e o fye balingile ukulaita ati “papa,” kabili abantu balingile ukulakonka fyonse ifyo aalanda pantu “e wapyana Kristu”

  • 1870: Icilye ca Vatican ica kubalilapo capingula ukuti “Papa wa ku Roma e wapyana Petro Umutakatifu, Umukalamba pa Batumwa bonse kabili e wimininako Kristu, Umutwe wa Calici”

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi