Inshila ya Kamfyemfye Iitwala ku Buntungwa

ABANTU abanono abalamuka e bapaasha ukuti ububumbo butungululwa ku mafunde ya mu fintu fyabumbwa. Aya mafunde yalama icili conse ukutendekela kuli atomu wacepesha ukufika ku fipinda bushiku fyakulisha ifyakwatamo amabilioni ya ntanda. Ukwabula yene, te kuti kube ukwelenganya nelyo ukwishiba; ubumi bwine te kuti bubeko. Pa kumfwikisha amafunde ya mu fyabumbwa no kubomba na yene, umuntu aliba na maka ya kupwilikisha incitilo sha kupapusha, pamo ngo kwenda pa mweshi ne fikope fyabalabata ifyaimikwa ukufuma apali ponse pe sonde nelyo fye ni bushilya bwa lwelele lwe sonde ukufyambwila pali televisioni mu mayanda yesu.

Lelo ni shani pa lwa mafunde ya mibele isuma? Bushe ukuyomfwila kuti kwaba ukwa bunonshi kabili ukwa kulete fisabo? Abengi bamoneka ukuyumfwa ukuti takwaba amafunde pa lwa mibele isuma kabili basoobolapo amano ya buntunse aya kuilekelesha nelyo imipepele iilingana no lunkumbwa lwabo.

Kwalibako bamo, nangu ni fyo, abasoobolapo inshila imbi, ‘inshila ya kamfyemfye iitwala ku mweo’ nge fyo yalangililwa muli Baibolo. Tatulingile ukutulumushiwa ukuti uku e kusoobolapo fye kwa banono, apantu Yesu asosele pa lwa nshila ya kamfyemfye ati: “Banono abaisanga.” (Mateo 7:14) Mulandu nshi abanono?

Pantu inshila ya kamfyemfye yacilikilwa ku mafunde ya kwa Lesa ne fishinte. Kuti yacebusha fye umuntu uulefwaisha mu kufumaluka ukulinganya ubumi bwakwe ne fipimo fya kwa Lesa. Mu kupusanininako fye ne nshila yasaalala, iipeela ubuntungwa bwa kukopeka lelo mu cine cine iibika mu busha, inshila ya kamfyemfye, iimoneka iya fibindo, ilenga umuntu ukulubuka mu milandu iili yonse iyacindama. Imipaka ya iko yaimikwa na “malango ayatuntulu aya buntungwa.”—Yakobo 1:25.

Ifyo Inshila ya Kamfyemfye Ilubula

Ca cine, te lyonse ciba icayanguka ukwikalilila pa nshila ya kamfyemfye. Umuntunse onse uwa mweo tapwililika kabili alipyana ukukongama ukulola ku ncitilo yalubana. E co umuntu kuti pambi akongamina ku kupumbukako panono. Nangu ni fyo, ubusuma bwa kukakatila ku ‘nshila ya kamfyemfye’ bwawamina ukuisalapula ukuli konse ukwingakabilwa nelyo ukuteuluka, apantu Lesa ‘atusambilisha ukuti tucenjele.’—Esaya 48:17; Abena Roma 3:23.

Ku kulangilila: Abafyashi ba mano batantikila imiliile ya bana babo mu ‘nshila ya kamfyemfye.’ Ici inshita shimo kuti capilibula ukuba abasakamanisha pa nshita sha kulya. Lelo lintu abana bakula, bakatasha ukusalapula kwa bafyashi babo ukwabamo ukutemwa. Pamo nga bakalamba, bakaba nabalundulula ukutemwa umusango wa ca kulya icituntulu. Kabili ukulekanalekana kwasaalala ukwa ca kulya cabamo umulyo kukacilikila ukuyumfwa kwabo ukwingabako ukwa kubindwa.

Mu nshila ya ku mupashi, Lesa acita cimo cine na kuli abo ababa pa nshila ya kamfyemfye iitungulula ku bumi. Pa kati ka bafuuka alalundulula muli bene imibele isuma iyo itungulula ku nsansa no buntungwa bwa cine cine. Acite ci pa kupayanya Icebo cakwe, Baibolo. Mu kulundapo, atulaalika ukupepela umupashi wakwe ku kutwaafwa, kabili atukambisha ukubishanya na Bena Kristu banensu, abo abengatukoselesha ukwikalilila pa nshila ya kamfyemfye. (AbaHebere 10:24, 25) Ee, Lesa kutemwa, kabili iyi mibele yapulishamo yebekesha ubuyo bwakwe ne nshila shakwe shonse.—1 Yohane 4:8.

Lintu ukutemwa, umutende, ubusuma, ukuilama, ne fisabo fimbi ifya mupashi wa kwa Lesa fyaanana, inshila ya kamfyemfye taimoneka iya fibindo. Nge fyo ilembo lisoso kuti, “takuli mbela ya kupinkana na bacite fi.” (Abena Galatia 5:22, 23) “Ukuli Umupashi wa kwa Shikulu, e kuli ubuntungwa.” (2 Abena Korinti 3:17) Nelyo fye ni nomba, Abena Kristu bene bene kale kale balesonda ubu buntungwa. Balilubuka ku mwenso uwingi uwafyambata abantu ilelo, ukupala umwenso wa nshita ya ku ntanshi no mwenso wa mfwa ya kutiine mipashi. Ifyo cabe cawamisha ukwenekela inshita ya ku ntanshi lintu “icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba”! (Esaya 11:9) Lyene, nelyo fye mwenso wa lukaakala tawakabeko. Baloko ne fya kupindilila tafyakabeko. Bonse bakayumfwa abalubuka kabili abacingililwa—akasuba no bushiku, pa ŋanda na ku nse. Ubo bukaba buntungwa mu cituntulu!

Twalyebekeshiwa ku Kwaafwa kwa kwa Lesa

Ca cine, cisendako ukubombesha pa kwikalilila ku fipimo fya kwa Lesa, nalyo line “amafunde yakwe tayayafisha,” nelyo fye ni ku bantunse bashapwililika. (1 Yohane 5:3) Ilintu tuleteulukila ku nshila ya kamfyemfye no kumwenamo pa kwendamo, tulundulula ulupato lwakulisha ku ncitilo no kutontonkanya ifyo fishibisha ababa pa nshila yasaalala. (Ilumbo 97:10) Ukumfwila amafunde ya kwa Lesa kutucebushisha ku mbela yesu iisuma. Mu cifulo ca “kukalipwa kwa mutima” no “kuputuko musana” ifyaishibikwa ku bengi, Lesa alaya ati: “Moneni, ababomfi bandi bakaanga ku kubuuta ku mutima.” Ee, umutima wakanshiwa na Yehova waliba uwa nsansa kabili uwalubuka.—Esaya 65:14.

Yesu alifwile ku kulenga ubuntungwa bwa cine cine ukubako kuli ifwe. Baibolo isosa ati: “Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.” (Yohane 3:16) Nomba, pamo nge Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu, Yesu alepeela ukumwenamo kwa lilye lambo. Mu kwipipa, pa numa ya “bucushi bukalamba,” lintu inshila yasaalala na abo abendamo bakonaulwa, mu kutekanya akatendeka ukutungulula umutundu wa muntu uwa cumfwila ukupwishishisha inshila ya kamfyemfye ikashalako ukufika na ku mpela ya iko, ukupwililika kwa buntunse. (Ukusokolola 7:14-17; Mateo 24:21, 29-31) Mu kupelako tukakumanya ukufikilishiwa kwine kwine ukwa bulayo bukalamba ubwa kuti: “Ifibumbwa na fyo fikalubulwa ku busha bwa kubola no kutwalwa mu buntungwa bwa bukata bwa bana ba kwa Lesa.” Ubu buntungwa bwapeelwa na Lesa tapali icingabucila. Nelyo fye ni mfwa ikafumishiwapo.—Abena Roma 8:21; Ukusokolola 21:3, 4.

Pa kumona no kumfwikisha mu kulengama uko inshila ya kamfyemfye itungulula, umuntu kuti asala bwino iyi nshila no kutwalilila ukwendamo. Ukucilisha abacaice balaafwiwa ukukanamwena apepi kabili no kukanakalifiwa ku cintu bamona nge fibindo ifibikwa ne fipimo fya kwa Lesa. Basambilila ukumone fi ngo bushinino bwa kutemwa kwa kwa Lesa kabili nge ca kucinga ububifi bwa mu nshila yasaalala. (AbaHebere 12:5, 6) Kwena, umo akabila ukutekanya, ukwibukisha ukuti cisendako inshita pa kulundulula imibele ya bukapepa ne mifwaile, nge fyo cisendako inshita ku cimuti ca fisabo ukutwala ifisabo fisuma. Lelo icimuti cikatwala nga ca kuti casekwilwa no kwitililwa.

E co sambilila Icebo ca kwa Lesa, bishanya na Bena Kristu bambi, kabili ‘pepela [umupashi wa mushilo] no kukanaleka.’ (1 Abena Tesalonika 5:17) Cetekela Lesa ku kukwaafwa ‘ukutambalike nshila shobe.’ (Amapinda 3:5, 6) Lelo bushe conse ci kuti cacitika? Bushe mu cine cine cilabomba? Ee, calibombele kuli Tom pamo pene na kuli Mary, abalumbwilwe mu cipande ca kubalilapo.

Balilekele Ukwenda mu Nshila Yasaalala

Tom alemba ukuti: “Pa kati ka ba 1970, twakumene ne Nte sha kwa Yehova lintu umo uwa bene atandalile pa mwesu. Ukulanshanya kwatungulwile kwi sambililo lya Baibolo. Panono panono natendeke ukuwamya ubumi bwandi. Nabatishiwe mu 1982 kabili nomba ndalongana mu cilonganino ca cikaya. Umwana wesu na o alibatishiwa. Ndatasha umukashi wandi pa kushipikisha na ine imyaka yonse iyo ilyo nshilasambilila icine. Kabili pali fyonse ndatasha Yehova no Mwana wakwe, Kristu Yesu, pa cili conse ico batupeela ne subilo ilyo tukwete nomba ilya nshita ya ku ntanshi.”

Kabili ni shani pa lwa kwa Mary? Kwena, ayumfwile ukuti Lesa te kuti amulekelele, lelo afwaile ukusambilila pa lwa wene pa mulandu fye wa bana bakwe. Lintu aumfwile ukuti Inte sha kwa Yehova balesambilisha umwina mupalamano wakwe Baibolo, na o alombele ukwaafwa. Nangu cibe fyo, imibele yakwe yabipa iyashikinina muli wene yalengele ukulunduluka ukuba ukwaafya. Isambililo lyalilundulwike no kubwelele numa. Umwana wakwe umukashana wa myaka cinelubali, nangu ni fyo, alimukoseleshe. “Mwinenuka, Mayo. Kuti mwatunguluka!” e fyo alemweba. Lyene Mary aleesha na maka yonse.

Lintu umulume wakwe uushili wa mwi funde, na o wine uwalebomfya imiti ikola, abwelele ku ŋanda, na o wine ailundile kwi sambililo. Mu kupelako bonse bacimfishe imibele yabo iyabipa. Lyene, pa numa ya kulembesha icupo cabo mwi funde no kubatishiwa, bakumenye insansa shikalamba kabili bayumfwile ngo lupwa mu cine cine pa muku wa kubalilapo. Ku ca bulanda, mu kupelako bulwele bwa AIDS bwaipeye Mary, lelo afwile mu kuba no mutima wakwe uwapampamina pa bulayo bwa Baibolo ubwa kubuuka no bumi mwi sonde lya paradise, ilyasangululwa ku mulondo uuli onse uwa nshila yasaalala iyalwala.

Ee, kuti cacitika ukufumamo mu nshila yasaalala kabili iyapabuka iitungulula ku bonaushi. Kristu Yesu asosele ati: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Mulandu nshi, lyene te kuti upampamine pa kwenda mu nshila ya kamfyemfye iitungulula ku bumi? Pa kulanguluka mu kukatama no kubomfya ifyo ulesambilila ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa, kuti pa lobe wakumanya ubulayo bwa Baibolo ubwa kukafyo mutima ubwa kuti: “Mukeshibe cine, ne cine cikamulenga abantungwa.”—Yohane 8:32.