Icipowe Calisobelwe
MU MYAKA ya nomba line itontonkanyo lya kutulumusha ilya cipowe lyasanguka ilyabeleshiwa mu malipoti ya malyashi ya mu calo. Ukufuma ku Ethiopia no kuli konse kumbi kwalifuma ifikope fishingalabwa ifya kucululuka. Mu 1992 ukwangwa kwa calo kwatontelwe ku finakabupalu fya ku Somalia ifya kayofi ka cipowe, icaletwako ku cilala ne nkondo. International Herald Tribune yacitile lipoti mu September 1992 ukuti: “Tapali nangu umo uwaishiba impendwa ya bena Somalia abafwa, lelo baRed Cross babika icipendo ukucila pali 100,000. Imyanda, nga te makana, balafwa cila bushiku.”
Ifipendo tafilangisha ukupelelwa kwa cine cine no kukalipwa kwa bantu umo umo ababimbwamo. Yvette Pierpaoli, umwiminishi wa ku Europe uwa kabungwe ka mbutushi aka Refugees International, alembele muli magazini ya United Nations iya Refugees ati: “Mu New York nelyo Geneva, icipusho ca mbutushi cimoneka ukuba ica mulungamina; ifipendo filaloshiwako kabili ukukonkana kwa ba zero abakonkapo kucilenge cayafya ukumfwikisha. Lelo amakana ya bakilomita ukutalukako, pa mipaka ya fyalo ifyo ifyafuma mu kulamwa, icikonko cilakwikata pa mukoshi kabili ubukalamba bwa kucululuka ni cikanga ukuute.”
Ilintu baRed Cross baleti ukubombesha kwabo ku kwafwilisha Somalia kuleimininako imibombele ya buntu iya kukumbusuka iyakulisha iyabala aicitwa, aba kubebeta abengi balailishanya abati icikope ca cinkumbawile ni co ica kwafwilisha ukwacepesha, kabili mu kucelwa nga nshi. Pierpaoli alilishika ati: “Ifyalo fipeela ukukumbusuka fileshimba, nafitendwa ukwaafwa Africa iyo iilebongoloka. . . . Bapeela abena Africa umulandu pa bwangalishi bwabo ubwabipa, ubufunushi bwa ntungulushi shabo, ku kukangana ukumoneka ukwa mutatakuya.”
Baibolo yasobele inshita lintu kwali no kuba ukucepelwa kwa fya kulya “uku no ku.” Uku kucepelwa kwa fya kulya, capamo ne fya kuponako ifipya ifingi, pamo nge nkondo, ifinkukuma, ne fikuko, filangilila ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa nabupalama. (Luka 21:11, 31) Baibolo mu kulundapo ilangilila ukuti pe samba lya ubu Bufumu bwa kwa Lesa bwawamisha, kukabako ukupaka kwa fya kulya ku mutundu wa muntu onse. “Mube ukupaka kwa ngano mu calo,” e fyalembele kemba wa malumbo. “Pa muulu wa mpili, fifukile.”—Ilumbo 72:16.