Mulandu Nshi uwa Kubela Uulekelela?

UWASOMA uwa ciYuda kabili kalemba Joseph Jacobs inshita imo alondolwele ishiwi ukulekelela pamo nga “ilyasumbukisha kabili ilyacishapo kwafya ilya masambililo yonse aya mibele isuma.” Mu cituntulu, abengi basanga ishiwi lya kuti “nakulekelela” ilyaafya nga nshi ukulisosa.

Ukulekelela, e fyo cimoneka, kwalipala sana ku ndalama. Kuti shapooswa mu kukakuka kabili mu nkumbu pali bambi nelyo kuti shafiswa mu kubamo butani ku kubomfya kwa umo pa lwakwe. Icibalilepo e nshila ya bukapepa. Tulingile ukulundulula ifibelesho fya kusalanganya muli bukapekape lintu caisa ku kulekelela. Mulandu nshi? Pantu Lesa alakoseleshe ci kabili pa mulandu wa kuti umupashi wabulo kulekelela, uwa kulandula kuti pambi walenga imilandu ukubipilako fye.

Abantu abengi batila: “Ine nshikalipa; nandula fye!” Ku ca bulanda, ici caba cishinte icitungulula mu myeo ya bengi ilelo. Umwanakashi umo, ku ca kumwenako, akeene ukulanda kuli bukwe bwakwe ukucila pa myaka cinelubali pa mulandu wa kuti, nga fintu umwine asosele, “alimbifishe icipesha mano kabili nshatala mba na maka ya kumulekelela.” Lelo ukukanasosha umuntu ukwa musango yo, lintu kwabomfiwa ngo musokofyo wa kufumishako kulombo kwelelwa kuli shimilandu nelyo nge canso ca kulimwinako, te lingi ciikusha ukufwaisha kwa kulandula. Ukucila, kuti pambi kwatantalisha fye ukukansana, ukusuminisha umufimbila wine wine ukulunduluka. Nga ca kuti iyi nshila ya kukalifya taiputwilwe, ukufyambata kwakwata maka ukwa kulandula kuti kwaonaula ukwampana nelyo fye ubutuntulu bwa bumi ubwa umo.

Ukucena kwa Mupashi Wabulo Kulekelela

Lintu umuntu ali uwabulo kulekelela, ukukangana uko kufumamo kuletako ukukanshika. Mu kukonkapo, ukukanshika kuti kwatungulula ku kulwala kwabipisha. Dr. William S. Sadler alembele ukuti: “Takuli nangu umo uwingomfwikisha mu kukumanina ukupala dokota peresenti wakule cipesha mano uwa kulwala kwa buntunse no kucula ifingalonshiwa mu kulungatika ku kusakamikwa, umwenso, ukukansana, . . . ukutontonkanya kushawama ne mikalile ishasanguluka.” Mu cine cine, nangu ni fyo, bwakula shani ubonaushi ubo ukufulungana kwa mu nkuntu kuletako? Ulupapulo lumo ulwa fya cipatala lwasuka ukuti: “Ifipendo . . . filanga ukuti ifyakaniko fibili muli fitatu ifya balwele abaile kuli shiŋanga bakwete ifishibilo ifyalengelwe nelyo ifyalengelwe ukubipa ku kukanshika kwa muntontonkanya.”

Ee, icilulo, ukukalifiwa, ne cifukushi tafyaba nangu panono ifyabulo kucena. Ishi nkuntu shakantuka shapala indalawa isho panono panono shikubulula icipampa ca motoka. Ku nse ya motoka kuti pambi kwamoneka ukusuma, lelo ukucila pali penti imibombele ya konaula ilecitika.

Icacilanapo ukucindama, ukukaana kwesu ukulekelela lintu kuliko icishinte ca nkumbu kuti na kabili catucena lwa ku mupashi. Mu menso ya kwa Yehova Lesa, kuti pambi twaba ukupala umusha mu cilangililo ca kwa Yesu. Umusha alekelelwe imisha ikalamba nga nshi kuli shikulu wakwe. Lelo, lintu umusha munankwe amupaapaatile ukumulekelela imisha iyali iyacepesha mu kulinganako, aali uwa culukusu kabili uwabulo kulekelela. Yesu acilengele ukumfwika ukuti nga ca kuti twaba mu kupalako ababulo kulekelela, Yehova akakaana ukulekelela imembu shesu. (Mateo 18:21-35) Nga ca kuti twaba abashilekelela, kanshi, kuti pambi twalufya kampingu wesu uwasanguluka pa ntanshi ya kwa Lesa kabili nangu fye isubilo lyesu ilya ku nshita ya ku ntanshi! (Linganyako 2 Timote 1:3.) Cinshi, lyene, twingacita?

Sambilila Ukulekelela

Ukulekelela kwa cine kufuma ku mutima. Kubimbamo ukwelela icilubo ca kwa shimilandu no kuleka ukufwaisha ukuli konse ukwa cilandushi. Muli fyo, ubulungi bwa kupelako no kulandula kwingacitikako fishilwa mu maboko ya kwa Yehova.—Abena Roma 12:19.

Cifwile ukumonwa, nangu cibe fyo, ukuti apantu “umutima wa kufutika ukucile fintu fyonse, kabili walilwalisha,” taukongamina lyonse ukulola ku kulekelela nangu fye lintu ulingile ukucite fyo. (Yeremia 17:9) Yesu umwine atile: “Mu mutima e mufuma amatontonkanyo ya bubifi, imisoka, ubucende, ubulalelale, ukwiba, ubunte bwa bufi, imiponto.”—Mateo 15:19.

Mu kubamo insansa, umutima wesu kuti wakanshiwa ukucite calungama. Nangu cibe fyo, ukukansha tukabila kufwile ukufuma ku ntulo yacilapo kusumbuka. Te kuti tucicite fweka. (Yeremia 10:23) Kemba wa malumbo wapuutilwemo muli bulesa alishibe ci kabili apepeele ubutungulushi bwa kwa Lesa. Apaapaatile Yehova mwi pepo ukuti: “Nsambilisheni ifipope fyenu, nengeni ukwiluko mwaye fya kulangulula fyenu.”—Ilumbo 119:26, 27.

Ukulingana ne lumbo limbi, Imfumu Davidi iya Israele wa pa kale aishile ku ‘kwiluke nshila’ ya kwa Yehova. Alicikumenye pa lwakwe no kusambilila kuli cene. Muli fyo, aali na maka ya kusosa ukuti: “Yehova wa nkumbu, kabili wa kusenamina, akokolo kukalipa, kabili afulo luse. Ifyo shibo acite nkumbu ku bana bakwe, e fyo Yehova acite nkumbu ku bamutiina.”—Ilumbo 103:8, 13.

Tukabila ukusambilila nge fyacitile Davidi. Sambilila mu kubamo ipepo ica kumwenapo capwililika ica kwa Lesa ica kulekelela, pamo ne ca Mwana wakwe. Muli fyo, kuti twasambilila ukulekelela ukufuma ku mutima.

Lelo, bamo kuti pambi baipusha abati: Ni shani pa lwa membu shabipisha? Bushe imembu shonse shifwile ukulekelelwa?

Ukufwaya Umulinganya

Lintu umuntu abifiwa apakalamba, ukukalipwa kuti kwaba ukwafinisha. Ici ciba ukucilisha ica cine nga ca kuti umo ali e cinakabupalu ca lubembu lwabipisha. Bamo kuti no kutwishika batwishika abati, ‘Ni shani ningalekelela umo untu mu kukaluka ansenwike no kuncena?’ Mu mulandu wa lubembu lukalamba ulwingalinga ukutamfiwilwapo, icinakabupalu kuti pambi akabila ukubomfya ukufunda kwa kwa Mateo 18:15-17.

Mu mulandu uuli onse, ifingi kuti pambi fyashintilila pali shimilandu. Ukutula pa kulufyanya bushe palibapo icishibilo icili conse ica kulapila kwa bufumacumi? Bushe kacita wa lubembu alyaluka, nakalimo nangu fye ukwesha ukucito kuwamya kwa cine cine? Mu menso ya kwa Yehova ukulapila kwa musango yo kwaba e lufungulo ku kulekelelwa nangu fye mu mulandu wa lubembu lwa kutiinya. Ku ca kumwenako, Yehova alekelele Manase, umo uwa shamfumu shabipisha mu lyashi lya kale ilya kwa Israele. Pa cishinte nshi? Lesa acitile co pa mulandu wa kuti Manase mu kupelako aliinashishe no kulapila ku nshila shakwe isha bubifi.—2 Imilandu 33:12, 13.

Muli Baibolo ukulapila kwa cine cine kubimbamo ukwaluka kwafumaluka mu mibele ya mutima, ukulanguluka kwa kufuma ku mutima pa kulufyanya kwacitilwe. Kuntu cingalinga kabili uko cingacitika, ukulapila kwendela pamo no kubombesha kwa kucito kubweseshapo ku cinakabupalu ca ulo lubembu. (Luka 19:7-10; 2 Abena Korinti 7:11) Ukushili ukulapila kwa musango yo, Yehova talekelela.a Mu kulundapo, Lesa tenekela Abena Kristu ukulekelela abantu abo pa nshita imo baali ababuutushiwa lwa ku mupashi lelo abo ku mufulo, mu kukanalapila babelesha ukulufyanya. (AbaHebere 10:26-31) Mu milandu yacishamo, ukulekelela kuti pambi kwaba ukushalinga.—Ilumbo 139:21, 22; Esekiele 18:30-32.

Nampo nga ukulekelela kuti kwacitikako nelyo iyo, icinakabupalu ca lubembu lwabipisha kuti pambi afwaya ukulanguluka icipusho na cimbi ica kuti: Bushe mfwile ukutwalilila mu kufulunganishiwa kwa nkuntu ukwatapata, ukuyumfwa uwacenwa apakalamba no wa cipyu, ukufikila umulandu wapwishishiwa mu kukumanina? Languluka ica kumwenako. Imfumu Davidi ayumfwile uwacenwa apakalamba lintu mushika wakwe mukalamba, Yoabu, aipeye Abnere na Amasa, “abaume babili abalungama kabili abasuma ukucila wene [Yoabu].” (1 Ishamfumu 2:32) Davidi alumbulwile ukukalifiwa kwakwe mu mashiwi kabili ukwabulo kutwishika kuli Yehova mwi pepo. Mu kupita kwa nshita, nangu ni fyo, ukukosa kwine ukwa kuyumfwa kwa kwa Davidi mu kupalishako kwalibwelele pa nshi. Tacimfiwe no kukalifiwa ukufika na ku mpela ya nshiku shakwe. Davidi atwalilile fye no kubomba na Yoabu, lelo talekelele fye uyu kepaya wabulo kulapila. Davidi alimwene kuli cene ukuti ubulungi bwalicitilwe mu kupelako.—2 Samwele 3:28-39; 1 Ishamfumu 2:5, 6.

Kuti pambi casendako inshita no kubombesha pa ntanshi abo abacenenwe ku lubembu lwabipisha ulwa bambi tabalacimfya icipyu cabo ica pa kutendeka. Imibombele ya kupola kuti yacilapo kwanguka lintu shimilandu asumina icilubo cakwe no kulapila. Nangu cibe fyo, icinakabupalu ca kaele ica lubembu alingile ukuba na maka ya kusanga ukupembesula ne cisansamushi mu kwishiba kwakwe ukwa bulungi bwa kwa Yehova na mano na mu cilonganino ca Bwina Kristu, te mulandu ne nshila ya kwa kacita wa fibi.

Ishiba, na kabili, ukuti lintu walekelela umubembu, ici tacipilibula ukuti uletekelesha ulubembu. Ku Mwina Kristu, ukulekelela cipilibula mu kubamo kusuubila ukushiila umulandu mu maboko ya kwa Yehova. E Kapingula walungama uwa mu kubumbwa konse, kabili akacito bulungi pa nshita yalinga. Ico cikasanshamo ukupingula “aba bulalelale na ’bacende” abafutika.—AbaHebere 13:4.

Ubunonshi bwa Kulekelela

Kemba wa malumbo Davidi aimbile ukuti: “Pantu imwe, mwe Shikulu, muli basuma, [abaiteyanya ukulekelela, NW], kabili mwafulo luse kuli bonse abalilila kuli imwe.” (Ilumbo 86:5) Bushe waliba, ukupala Yehova, ‘uwaiteyanya ukulekelela’? Ubunonshi bwaba ubwingi.

Ica kubalilapo, ukulekelela bambi kulundulula ukwampana kusuma. Baibolo icincisha Abena Kristu ukuti: “Mubelane icongwe, mube aba mitima ya nkumbu, ababelelano luse, ifyo na Lesa amubelele uluse muli Kristu.”—Abena Efese 4:32.

Ica cibili, ukulekelela kuleta umutende. Uyu tauli mutende fye na bantunse banensu lelo kabili no mutende wa lwa nkati.—Abena Roma 14:19; Abena Kolose 3:13-15.

Ica citatu, ukulekelela bambi kutwaafwa ukwibukisha ukuti na ifwe bene tulakabila ukulekelelwa. Ee, “bonse nababembuka, kabili bapelebela ku bukata bwa kwa Lesa.”—Abena Roma 3:23.

Mu kulekelesha, ukulekelela bambi kukungule nshila ku membu shesu ukulekelelwa kuli Lesa. Yesu atile: “Nga mwalekelela abantu amampuulu yabo, Shinwe wa mu muulu akalekelela na imwe.”—Mateo 6:14.

Elenganya ubwingi bwa fintu ifyo fifwile fyafimbilikishe umuntontonkanya wa kwa Yesu pa cungulo kasuba ica mfwa yakwe. Aali uwasakamikwa pa lwa basambi bakwe, umulimo wa kushimikila, kabili maka maka bumpomfu bwakwe kuli Yehova. Nalyo line, nangu fye lintu aleshikitika pa cimuti ca kucushiwilwapo, ni pa lwa cinshi alandile? Pa kati ka mashiwi yakwe aya kulekelesha paali aya kuti, “Tata, mubalekelele.” (Luka 23:34) Kuti twapashanya ica kumwenako capwililika ica kwa Yesu pa kulekelela umo no munankwe ukufuma ku mutima.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 5]

Bushe naumone cishinka ca mu cilangililo ca kwa Yesu ica musha wabulo kulekelela?

[Ifikope pe bula 7]

Ukulekelela bambi kulundulula ukwampana kusuma kabili kulete nsansa