Baacitile Ukufwaya kwa kwa Yehova

Umwina Samaria Abo Mwina Mupalamano Musuma

MU KASUBA ka kwa Yesu, mu kumonekesha abaYuda na Bena fyalo balipatene. Mu kupita kwa nshita, Mishnah ya ciYuda yasanshishemo ifunde lyabindile banacimbusa abena Israele ukwafwilisha abashili baYuda ukupaapa, apantu ico cali no kulenga fye Umwina fyalo na umbi ukwisa pe sonde.—Abodah Zarah 2:1.

Mu mipepele na ku mushobo, abaYuda balipalamineko ku bena Samaria ukucila ku Bena fyalo. Nalyo line, abena Samaria na bo bene balisuulilwe. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “AbaYuda tabendelana na bena Samaria.” (Yohane 4:9) Na kuba, Talmud yasambilishe ukuti “umukate uwapeelwa no mwina Samaria walikowela sana ukucila inama ya kapoli.” AbaYuda bamo babomfeshe ishiwi “umwina Samaria” nge numbwilo ya kushoba no kusaalula.—Yohane 8:48.

Pali uyu mulandu, mu fyebo ifyo Yesu alandile ku muntu uwasambilile amalango ya ciYuda mwaliba ukufunda ukusuma. Uyu muntu aishile kuli Yesu no kwipusha ati: “Mwe Kasambilisha, ncite shani ukuti mpyane umweo wa muyayaya?” Pa kwasuka, Yesu amutwele kwi Funde lya kwa Mose, ilikambisho ‘kutemwa Yehova no mutima obe onse, no mweo obe onse, na maka yobe yonse, na mano yobe yonse,’ kabili ‘ukutemwa no mubiyo nga we mwine.’ Lyene uyu loya aipwishe Yesu ati: “Ngo mwina mupalamano wandi nani?” (Luka 10:25-29, NW; Ubwina Lebi 19:18; Amalango 6:5) Ukulingana na baFarise, ishiwi “umwina mupalamano” lyalelosha ku muntu uwalebaka ifishilano fya ciYuda—te ku Bena fyalo nelyo ku bena Samaria. Uyu loya uwalefwailisha aali no kupapa sana nga ca kuti atontonkenye ukuti Yesu aali no kusuminisha iyo mimwene.

Umwina Samaria uwa Nkumbu

Yesu ashimike umulumbe pa kwasuka icipusho ca uyu muntu.a Atile: “Umuntu umo afumine ku Yerusalemu, alatentemukila ku Yeriko.” Ukufuma ku Yerusalemu ukuya ku Yeriko pali intamfu ya makilomita 23. Pa kati ka iyi misumba ibili pali inshila ya manshoko iyakwete ifimabwe fyasakalala mu mbali, umo ifipondo fyalefisama no kusansa abantu, e lyo no kufyuka. Nakabushe, mu mulumbe wa kwa Yesu, ulya mulendo “awilile na mu fipondo no kushingwa; ilyo fyamufuula no kumupume mpumo, fyafuminepo no kumushe mpondo.”—Luka 10:30.

Yesu akonkanyapo ati: “Awe cali nkuma, shimapepo umo aletentemukila mu nshila ilya, na pa kumumona alambile lubali lubiye. Awe, no mwina Lebi ifyo fine, pa kufika palya no kumumona, alambile lubali lubiye.” (Luka 10:31, 32) Bashimapepo na bena Lebi bali ni bakafundisha be Funde—ukubikako fye ne funde lya kutemwa umwina mupalamano. (Ubwina Lebi 10:8-11; Amalango 33:1, 10) Na kuba, pa bantu bonse e balekabila ukwafwilisha ulya mulendo uwacenenwe.

Yesu akonkanyapo ati: “Umwina Samaria umo uwa pa lwendo afikile uko ali.” Loya afwile alikutikishe lintu aumfwile Yesu alumbula umwina Samaria. Bushe Yesu aali no kusuusha uyu mushobo? Mu kupusanako, umwina Samaria “aiketwe inkumbu” lintu amwene umulendo uwali mu mbiko. Yesu atile: “Awe ailepo, akakile pa filaso fyakwe no kwitilapo amafuta no mwangashi; e lyo amuteka pa citekwa cakwe cine, amutwele ku ng’anda umulaala abeni, no kumutensha.b Kabili ulucelo afumye ndalama shibili, ashipeela kuli shibweni, no kutila, Ulemutensha; ne co ukapoosa ukucilamo, ine nkakubwesesha pa kubwela kwandi.”—Luka 10:33-35.

Yesu nomba aipusha loya ati: “Uleti nani wa muli aba batatu abo mwina mupalamano wa wawile mu fipondo?” Nangu cingati loya alishibe icasuko, camoneke kwati talefwaya ukulanda ukuti “mwina Samaria.” Mu cifulo ca ico ayaswike fye ati: “Uwamubelele uluse.” Lyene Yesu atile: “Kabiye ulecita ifyo fine na iwe.”—Luka 10:36, 37.

Ifyo Twingasambililako

Umuntu uwaipwishe Yesu acitile fyo “pa kufwayo kuilungamikila.” (Luka 10:29) Nalimo atontonkenye ukuti aali no kutashiwa kuli Yesu pa kukakatila kwi Funde lya kwa Mose mu kucishamo. Lelo uyu muntu uwaituntumbile alekabila ukusambilila icishinka caba mwi pinda lya Baibolo ilitila: “Imibele yonse ya muntu yaliwama mu menso yakwe; lelo uulingululo mutima ni Yehova.”—Amapinda 21:2.

Umulumbe wa kwa Yesu ulangililo kuti umuntu uwatambalala mu cine cine tanakila fye ku mafunde ya kwa Lesa lelo alapashanya ne mibele yakwe. (Abena Efese 5:1) Ku ca kumwenako, Baibolo itwebo kuti “Lesa taba na kapaatulula ka bantu.” (Imilimo 10:34) Bushe na ifwe tulapashanya Lesa muli ici? Umulumbe wa kwa Yesu ulangililo kuti aba luko lumbi, intambi shimbi, na ba mipepele imbi kuti baba abena mupalamano besu. Na kuba, Abena Kristu bakambishiwa ‘ukubombe icisuma kuli bonse’—te ku banabo, ku mushobo wabo, nelyo ku luko lwabo epela kabili te ku basumina banabo fye.—Abena Galatia 6:10.

Inte sha kwa Yehova balatukuta ukukonka uku kukonkomesha kwa mu Malembo. Ku ca kumwenako, lintu kwabako utuyofi, balafwilisha abasumina banabo ukubikako fye na bashili baNte.c Ukulundapo, cila mwaka bonse capamo bapoosa amaawala ukucila pali bilioni umo ku kwafwilisha abantu ukufika ku kwishibisha Baibolo. Balatukuta ukufisho bukombe bwa Bufumu kuli bonse, pantu ukufwaya kwa kwa Lesa kwa kuti “abantu bonse [bapusuke] no kufika ku kwishibe Cine.”—1 Timote 2:4; Imilimo 10:35.

[Amafutunoti]