Umulandu Bamo Bafyalilwa Libili

“NGO muntu tafyelwe [libili, NW], te kuti amone ubufumu bwa kwa Lesa.” (Yohane 3:3) Ayo mashiwi yalicincimusha kabili yalipelenganya abantu abengi ukutula apo Yesu Kristu asosele yene imyaka 1,900 iyapitapo.

Ku kumfwikisha kwalinga ukwa kulandapo kwa kwa Yesu pa lwa kufyalwa libili, tufwile intanshi ukwasuka ifi fipusho: Mifwaile nshi iya kwa Lesa ku mutundu wa buntunse? Cinshi cicitika ku mweo pa mfwa? Cinshi ico Ubufumu bwa kwa Lesa bwapangilwa ukucita?

Imifwaile ya kwa Lesa ku Mutundu wa Muntu

Umuntu wa kubalilapo, Adamu, abumbilwe ngo mwana wa kwa Lesa umuntunse uwapwililika. (Luka 3:38) Yehova Lesa tabalile apanga ukuti Adamu alingile ukufwa. Adamu no mukashi wakwe, Efa, balikwete icilolelo ca kuletako ulupwa lwa buntunse ulwabula ulubembu ulo lwali no kwikala kuli pe na pe no kwisusha isonde lya paradise. (Ukutendeka 1:28) Imfwa tayali lubali lwa mifwaile ya kwa Lesa iya kutendekelako ku mwaume no mwanakashi. Yaingilile injikalo ya buntunse pamo fye nge ca kufumamo ca kupondokela ifunde lya bulesa.—Ukutendeka 2:15-17; 3:17-19.

Uku kupondoka kwaimishe ifikansa fikalamba ifya mibele isuma, pamo nge nsambu sha bumulopwe bwa kwa Lesa na maka ya bantunse ukutwalilila aba busumino ku mafunde yakwe. Inshita yali no kukabilwa ku kupwisha ifi fikansa. Lelo imifwaile ya kwa Yehova Lesa ku mutundu wa muntu tayaalwike, kabili te kuti afilwe muli ico atendeko kucita. Apanga mu kukumanina ukwisusha isonde mu kuba no lupwa lwa buntunse ulwapwililika ulo lukaipakisha ubumi bwa muyayaya muli Paradise. (Ilumbo 37:29; 104:5; Esaya 45:18; Luka 23:43) Tufwile ukusungilila ici cine ca kutendekelako mu muntontonkanya lintu tulelanguluka amashiwi ya kwa Yesu pa lwa kufyalwa libili.

Cinshi Cicitika ku Mweo pa Mfwa?

Ababula ukwibukila pa fintu umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa wasokolwele kuli bakalemba ba Baibolo, aba mano ya buntunse aba ciGreek balishombweke ku kusanga ubupilibulo mu bumi. Tabaali na kusumina ukuti umuntu apangilwe ukwikala fye imyaka inono, ilingi line mu mibele ya bulanda, kabili lyene ukuleka fye ukubako. Muli ici balilungike. Lelo mu kusondwelela kwabo pa lwa filolelo fya muntu pa numa ya mfwa, balilubile. Basondwelele ukuti ukubako kwa muntunse kwalitwalilile mu musango umbi umo pa numa ya mfwa, ukuti mu kati ka muntu onse mwali umweo uushifwa.

AbaYuda na Bena Kristu baleitunga basongelwe ne mimwene ya musango yo. E fisosa icitabo Heaven—A History ukuti: “Uko konse uko abaYuda basalanganine mu fyalo fimbi bakumenye abasambilila bashilimuka abaGreek, imfundo ya mweo uushifwa yalibwike.” Icitabo cilundapo ukuti: “Ififundisho fya ciGreek pa lwa mweo fyapangile icifwati cibelelela pa fisumino fya baYuda na mu kupelako ifya Bena Kristu. . . . Pa kupanga ukukumbinkanishiwa kwaibela ukwa mano ya buntunse aya kwa Plato ne cishilano ca mu baibolo, Philo [uwa mano ya buntunse uwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo uwa ku Alexandria] akungwile inshila kuli bakatontonkanya ba Bwina Kristu abali no kukonkapo.”

Cinshi cintu Philo asuminemo? Icitabo cimo cine catwalilila ukuti: “Kuli wene, imfwa ibwesesha umweo ku mibele ya iko iya kutendekelako, iya pa ntanshi ya kufyalwa. Apantu umweo wa ku calo ca ku mupashi, ubumi mu mubili busanguka fye ciputulwa icipi, ilingi line ice shamo.” Nangu cibe fyo, ‘imibele ya pa ntanshi ya kufyalwa’ iya kwa Adamu yali iya kuli tapali. Ukulingana no bulondoloshi bwa Baibolo, Lesa tabalile afwaya ukukuuka kwa kuicitikilako ukuya ku bwikashi bumbi pa mfwa, kwati icalo cali fye cifulo ca kupekanishishapo ukubako kwasumbukako nelyo ukwacepako.

Icisumino ca kuti umweo wa buntunse taufwa tacisambilishiwa mu Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo no mupashi, Baibolo. Tacibomfyapo nangu fye limo inumbwilo “umweo uushifwa.” Cilondolola ukuti Adamu abumbilwe ngo mweo, te mu kuba no mweo. Ukutendeka 2:7 kusoso kuti: “Yehova Lesa abumbile umuntu ku lukungu lwa mushili, na mu myona yakwe apuutilemo umupu wa [bumi, NW]; no yo muntu abe cibumbwa ca mweo.” Umutundu wa muntu tawabalile aulolenkanapo atemwa ne cilolelo ca bumi bwa ciyayaya mu mulu nelyo ukulunguluka kwa muyayaya muli helo wa mulilo. Baibolo ilanga ukuti umweo, nelyo umuntu, uwafwa takwata ukubako kwa kwibukila. (Ilumbo 146:3, 4; Lukala Milandu 9:5, 10; Esekiele 18:4) Mu kukonkapo, aba mano ya buntunse balikwata imimwene ishili ya mu malembo pa lwa mweo. Tulekabila ukuba abapempwila ku mfundo sha kulufya isho shingafimbilikisha ukumfwikisha kwesu ukwa mashiwi ya kwa Yesu pa lwa kufyalwa libili.

Ukufyalwa Libili pa Kuteka nge Shamfumu

Yesu aebele Nikodemo ukuti abo ‘abafyalwa libili . . . bengila mu bufumu bwa kwa Lesa.’ (Yohane 3:3-5) Cinshi caba ubo Bufumu? Mu lulimi lwa cimpashanya, mu kubangilila mu lyashi lya kale ilya buntunse, Yehova Lesa apeele icishibisho ica mifwaile yakwe ku kubomfya “ulubuto” lwaibela—kateka waleisa—ku kushonaula umutwe wa Cisoka cikote, Satana Ciwa. (Ukutendeka 3:15, NW; Ukusokolola 12:9) Nga fintu casokololwa mu kulundulukilako mu Malembo, ulu “lubuto” lwaishibikwa nga Yesu Kristu, uuteka pamo na bakateka banankwe mu numbwilo yaibela iya bumulopwe bwa kwa Lesa, Ubufumu bwa buMesia. (Ilumbo 2:8, 9; Esaya 9:6, 7; Daniele 2:44; 7:13, 14) Ubu e Bufumu bwa mu mulu, kamfulumende mu myulu iyo ikebela bumulopwe bwa kwa Yehova no kupokolola umutundu wa muntu ukufuma ku busha ku lubembu ne mfwa.—Mateo 6:9, 10.

Ababishanya pamo na Yesu nga bakateka banankwe ni ba 144,000 abashitwa ukufuma mu mutundu wa buntunse. (Ukusokolola 5:9, 10; 14:1-4) Lesa alisala bamo ukufuma mu lupwa lwa buntunse ulushapwililika ulwa kwa Adamu ku kuba aba “bantu bashila ba Wapulamo,” abateka na Yesu mu Bufumu bwa buMesia. (Daniele 7:27; 1 Abena Korinti 6:2; Ukusokolola 3:21; 20:6) Aba baume na banakashi babikile icitetekelo muli Yesu Kristu, uwasosele ukuti baali no ‘kufyalwa libili.’ (Yohane 3:5-7) Ni shani kabili mulandu nshi uku kufyalwa kucitikila?

Aba bantu umo umo balibatishiwa mu menshi pamo nga bakonshi ba kwa Kristu. Lesa alilekelela imembu shabo pa cishinte ce lambo lya cilubula ilya kwa Yesu, alibalungamika, kabili alibapokelela nga bana baume ba ku mupashi. (Abena Roma 3:23-26; 5:12-21; Abena Kolose 1:13, 14) Ku ba musango yo umutumwa Paulo asoso kuti: “Mwapokelele umupashi wa bwana. Ilyo tubilikisha, atuti, Abba! Tata! e Mupashi wine uleshimikilo bunte pamo ne mitima yesu ukuti tuli bana ba kwa Lesa; kabili nga tuli bana, ninshi tuli impyani, impyani sha kwa Lesa, impyani shinankwe sha kwa Kristu; nga cine cine tuleculila pamo nankwe, ukuti no kucindamikwa tukacindamikilwe pamo nankwe.”—Abena Roma 8:15-17.

Pamo nga bakonshi ba kwa Kristu, aba balikwata ukufyalwa kupya, nelyo ukutendeka kupya, mu bumi. Cafumamo kushininwa kwa kuti bali no kwakana ubupyani bwa ku mulu ubwa kwa Yesu. (Luka 12:32; 22:28-30; 1 Petro 1:23) Umutumwa Petro alondolwele ukufyalwa cipya cipya muli iyi nshila: “Umwabelo luse [lwa kwa Lesa] ulwingi atufyalile libili ku kuba no kucetekela kwa mweo mu kubuuka kwa kwa Yesu Kristu ku bafwa, ku kukwato bupyani ubushingabola, ubushingakowela, ubushingabonsa, ubwabakilwa imwe mu mulu.” (1 Petro 1:3, 4) Ubu bumi bupya mu mulu buba ubwingacitikako ku bantu umo umo aba musango yo pa mulandu wa kuti Lesa alababuusha nga fintu abuushishe Yesu.—1 Abena Korinti 15:42-49.

Ni Shani pa lwe Sonde?

Ici tacipilibula ukuti umutundu wa muntu onse uwa cumfwila mu kupelako ukafyalwa libili pa kuti bafume pe sonde baye ku mulu. Imfundo ya musango yo iyalubana yali iyapalanako na ilya iyo aba mano ya buntunse bakwete ukupala Philo, uwatontonkenye ukuti “ubumi mu mubili [bwaba] fye ciputulwa icipi, ilingi line ice shamo.” Lelo takwali icili conse icalubene no bubumbo bwa pe sonde ubwa kutendekelako ubwa kwa Yehova Lesa.—Ukutendeka 1:31; Amalango 32:4.

Ubumi bwa buntunse tabwapangilwe ukuba ubwipi kabili ubwa kukalifya. Yesu Kristu na abo abafyalwa libili ku kubomba nge shamfumu na bashimapepo pamo na wene mu mulu bakafumyapo fyonse ifya kufumamo fya kucena ifya kupondoka kwa kwa Satana. (Abena Efese 1:8-10) Ukupitila muli bene pamo nge “mbuto sha kwa Abrahamu” ishalaiwa, “shikaifwailo kupaalwa inko shonse isha pano isonde.” (Abena Galatia 3:29; Ukutendeka 22:18) Ku mutundu wa muntu uwa cumfwila ici cikapilibula ubumi pe sonde lya paradise, ubwapusanininako fye ukufuma ku kubako kwa lelo ukwipi, ukwaisulamo ukukalipwa.—Ilumbo 37:11, 29; Ukusokolola 21:1-4.

Ni Bani Bakamwenamo?

Pa kati ka abo abakamwenamo ukufuma ku kupayanya kwa kwa Lesa ku kupaala umutundu wa muntu pakaba abafwa abakabuushiwa ababeleshe citetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu. (Yohane 5:28, 29; Imilimo 24:15) Icinabwingi cabo tababala abasambililapo pa lwa kwa Lesa na Kristu na muli ifyo tabaali na maka ya kulanga icitetekelo muli Yesu. Abo abakabuushiwa na kabili bakasanshamo abantu ba busumino pamo nga Yohane Kabatisha, uwafwile ilyo imfwa ya kwa Yesu tailaisula inshila ku bumi bwa mu mulu. (Mateo 11:11) Pa mbali ya aba, ‘ibumba likalamba abafuma mu luko lonse balisamba amalaya yabo no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga,’ Yesu Kristu. Balankulako bwino ku mulimo wa kushimikila Ubufumu uuletungululwa nomba na “bamunyina” ba kwa Yesu abafyalwa libili kabili bakapusunsuka ubulwi bwa kwa Lesa ubwa Armagedone ku kwikala mwi sonde lyasangululwa. (Ukusokolola 7:9-14; 16:14-16; Mateo 24:14; 25:31-46) Mu kutantika kwa kwa Lesa, kanshi, amamilioni bakapusuka, nangu cingati tabafyalwa libili pa kuteka pamo na Kristu mu myulu.—1 Yohane 2:1, 2.

Bushe ukaba pa kati ka abo bakapyana ubumi pe sonde lya paradise? Kuti waba nga ca kuti wabeleshe citetekelo mwi lambo lya kwa Yesu Kristu no kutendeka ukubishanya mu kucincila ne cilonganino ca Bena Kristu ba cine. Tacaboshiwa ku mano ya buntunse lelo catwalilila ukuba “ulupanda kabili ishintililo ifya Cine.” (1 Timote 3:15; linganyako Yohane 4:24; 8:31, 32.) Lyene kuti walolesha ku ntanshi ku nshita ya ku ntanshi iya kusungusha lintu abana baume ba kwa Lesa abafyalwa libili baleteka mu mulu na bana ba kwa Lesa aba pe sonde bonse babweshiwa ku kupwililika pe sonde lya paradise ilyawamisha. E co shukila ishuko lyobe ilya mu nshita ku bumi muli cilya calo cipya ica mapaalo ya ciyayaya.—Abena Roma 8:19-21; 2 Petro 3:13.

[Icikope pe bula 6]

Adamu tabalile apeelwa umwa kusengulwila atemwa ubumi mu mulu nelyo ukulunguluka kwa ciyayaya muli helo wa mulilo