Abacaice Bepusha Ukuti . . .

Ni Shani Ningashimikila ku Banandi ba pa Sukulu?

Alberto atile: “Ilyo naleshimikila mu kupumikisha naishilekumanya untu naishibe. Amaka yalipwile! Uo twalebomba nankwe aishile ncilima no kutampa ukunandilako.”

James atile: “Naishibe ukuti umunandi wa pa sukulu umo aleikalila muli uyu wine musebo, e co nalekele umukalamba wandi ukutwalilila ukulanda kuli bonse abali pa mayanda. Mu nshita fye inono umukalamba wandi ayumfwile uwafunshika kabili anjipwishe ukulanda ku bali pa ng’anda yakonkelepo. Lilya ndekonkonsha pa ng’anda, cali munandi wa pa sukulu e wafumine! Nalitiinine nga nshi!”

ABACAICE ilingi line bayumfwa ukuti tacumfwika “bwino” ukulalanda pa lwa mipepele. Lelo, ku Bena Kristu ba cine, abacaice balikatamika ishuko lyaumo mutengo ilyo Lesa abapeela ilya kulanda na bantu bambi pa lwa citetekelo cabo. Abacaice abengi abali ni Nte sha kwa Yehova balabombako umulimo wa kushimikila ku mwinshi no mwinshi. Lelo bamo babomba no mwenso wa kuti limbi bakakumanya untu baishiba pa sukulu. Jennifer atile: “Ncili ndaba no mwenso lintu nakumanya abo nasambilile nabo isukulu,” nangu ca kuti palipite myaka apo apwishishe isukulu lya ku sekondari.

Nga uli Mwina Kristu wacaice, napamo inshita shimo kuti waumfwa cimo cine. Kwena, ifwe bonse tulatiina ukutusuula, e co e fyo caba fye ukuumfwa uwasakamikwa lintu ulelanda pa lwa mipepele no munobe wa pa sukulu.a Lelo tapaba umulandu wingalenga umwenso ukukucimfya. Bushe uleibukisha umuntu uo Baibolo ita ati “Yosefe wa ku Arimatea”? Asumine mu fyo asambilile kuli Yesu. Lelo Baibolo ilondolola Yosefe ukuti ali ‘musambi wa kwa Yesu, lelo uwa mu bumfisolo pa mulandu wa kutiina abaYuda.’ (Yohane 19:38) E co kuti waumfwa shani ngo munobe afwaya bucibusa bwa mu bumfisolo? (Luka 12:8, 9) Kanshi, te ca kupapa ukuti Lesa enekela Abena Kristu bonse ‘ukulumbula’ icitetekelo cabo. (Abena Roma 10:10) Ico cisanshamo ukulanda ku bacaice pa sukulu usambilila.

Yosefe uwa ku Arimatea alicimfishe umwenso untu akwete, ica kuti alipwishe ulusa lwa kushiika icitumbi ca kwa Yesu. Ni shani wingapwisha umwenso?

Ukulundulula Ukucincila mu Kushimikila

Umutumwa Paulo ukwabulo kutwishika tashingashingile ukulanda pa lwa citetekelo cakwe kuli bambi. Pa Abena Roma 1:15, ailondolola ati ali uwacincila ukubilisha ubukombe bwa Baibolo. Cinshi camulengele ukubo uwacincila? Nge fyo calembwa pa cikomo 16, atila: “Nshili na nsoni ku mbila nsuma; pantu e maka ya kwa Lesa aya kupusushisha onse uutetekela.” Ni shani pa lwa iwe? Bushe icine cine walishininkisha ukuti ici e cine? (Abena Roma 12:2) Bushe walishininwa pa lobe ukuti ubukombe bwa Baibolo “maka ya kwa Lesa aya kupusushisha”?

Ukusangwa fye ku kulongana pamo na bafyashi bobe takwakumanina. Uwacaice umo uwe shina lya Deborah atila: “Calyanguka ukuya fye ku kulongana, pantu abafyashi balakweba ukucite ci. Lelo abantu nga banjipusha ifipusho pa lwa Baibolo, nshaishiba fya kubasuka.” Uwacaice na umbi uwe shina lya Mi Young na o wine asuminisha ukuti: “Tulingile ukushininwa ukuti ici e icine.”

Cinshi cingakucincisha ukulanda kuli bambi pa fyo waishiba pali Baibolo? Kusambilila Baibolo pa lobe. Umusepela we shina lya Sean atila: “Nga watendeka ukusambilila Baibolo pa lobe, kuti walenge cine ukukutungulula. Ulesambilila ukuti ushininwe.” Ca cine, te bonse mu cifyalilwa abatemwa ukusoma. Shevon asumine ukuti: “Nshatemwa ukubelenga. Pa kubala calenkosela ukubelenga Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! nangu ukubelenga Baibolo lyonse. Lelo mu kupita kwa nshita, natendeke ukulabelenga.”

Cinshi cifuma mu kusambilila no mukosha wa musango yo? Umutumwa Paulo atile: “Ukutetekela kufuma ku caumfwika.” (Abena Roma 10:17) Ilyo icitetekelo cobe no kushininwa filelunduluka, imibele yobe iya mutima nayo ikaluka. Umusepela umo umwina Brazil uwe shina lya Elisângela atile: “Ukuba Umwina Kristu kwalicindama, te cintu ica kumfwilapo insoni nakalya.” Cine cine, ilyo icitetekelo cobe cilekula, ukasanga ukuti ukulanda kuli bambi na ku banobe ba pa sukulu pa lwa citetekelo kukalaishila fye. Paulo atile: ‘Tulatetekela, kabili e co tulandila.’ (2 Abena Korinti 4:13) Kabili, kuti waba shani uwa “kaele ku mulopa” uwa bambi nga ulekwinda ukulondolola ukwishiba kupeela ubumi ku bacaice umona cila bushiku?—Imilimo 20:26, 27.

Lelo abacaice ba Bwina Kristu bamo, tabayumfwa abafikapo ukulanda kuli bambi pali Baibolo. Uwacaice umo ishina lyakwe Joshua atila: “Nga tawishibe ifya kulanda, te kuti uipakishe ukushimikila.” Na kabili, ukulundako ukumfwikisha kwa Baibolo kukakwafwilisha ukubomba bwino. (2 Timote 2:15) Mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova, abacaice kuti baya kuli baeluda ba mu cilonganino no kwipusha ukwafwilishiwa pa lwabo mu kulundulula amaka ya kusambilisha. Uwacaice umwina Germany we shina lya Matthias atila: “Ilyo natendeke ukulanda ku bantu—te kubatambika fye impapulo sha Baibolo—natendeke ukuipakisha ukushimikila.”

Ica kulekelesha, kuti wapepa kuli Lesa ukukwafwilisha ukulanda no kushipa. (Imilimo 4:29) Muli uyu mulandu, umutumwa Paulo pa lwakwe akumenye ukwafwa kwa kwa Lesa. Pali 1 Abena Tesalonika 2:2, atile: “Twapamine muli Lesa wesu ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa mu kupilikita ukwingi.” Ukulingana ne citabo cimo, aya mashiwi kuti yapilibulwa, “Lesa afumishe umwenso mu mitima yesu.” E co mulandu nshi wa kukanapepa no kwipusha Lesa ukufumyamo umwenso mu mutima obe?

Ukuilondolola Ukuti uli Nte

Mu kumfwana nelyo ipepo, kuti wacita icintu cikabila ukushipa. Uwacaice umwina Britain ishina lyakwe Chic afundile ababiye ukuti: “Ishibisha abanobe ba pa sukulu ukuti uli Mwina Kristu.” Wilafwaya ukuba ‘umusambi wa mu bumfisolo.’ Uwacaice ishina lyakwe Rebecca asuminisha ukuti kale lintu alebombako umulimo wa kushimikila aleba no mwenso nga akumanya umuntu uo aishibe. Lelo asosa ukuti asangile ati “nga waishibisha abanobe ukuti uli Mwina Kristu kabili ulaya ku ng’anda ne ng’anda, limbi kuti bakwipusha ati, ‘Bushe ukatala aufika na pa ng’anda pa mwesu?’”

Lelo mulandu nshi uwakulolela ukukumanya umuntu umbi uwabulo kwenekela? Sange nshita ya kulanda pa citetekelo cobe kuli bambi aba pa sukulu. Ibukisha ifipusho ifyaipushiwe no mutumwa Paulo: “Bakatetekela shani uo bashaumfwile? Lelo bakomfwa shani, apabula kabila?” (Abena Roma 10:14) Ni we wingafwa abanobe ba pa sukulu ukuumfwa. Uwacaice ishina lyakwe Iraida atila: “Isukulu cifulo ca kushimikilamo fye fwe bana be sukulu.” E co abacaice abengi balashukila iyi nshita mu kushimikila kwa mu lyashi.

Lelo limo limo, kulaba ukupeelwa imilimo mu kalasi iipeela ishuko lya kulanda pa cine ca mu Baibolo. Umukashana umwina Britain we shina lya Jaimie ashimika ati: “Twalelanshanya pa kusanguka mwi kalasi lya sayansi, kabili nalondolwele ifyo nasuminamo. Umulumendo umo alimpumishe no kulanda ukuti Inte sha kwa Yehova tabakwata amano kabili tabalinga ukuba mu masukulu. Lelo, apo pene fye, abacaice bambi mu kalasi batendeke ukunandilako.” Ukwabulo kutwishika, ica kumwenako cakwe icisuma ica Bwina Kristu calyafwilishe. Jaimie kabinge atila: “Icafuminemo, napeelwe shuko lya kutambika icitabo icitila Is There a Creator Who Cares About You? ku o nsambilila nankwe.”b

Umukashana umo uwa mu Romania uwa myaka 14 uwe shina lya Micu ashimika ica kukumanya icapalako ati: “Kafundisha wandi atwishibishe ati kwali no kuba ukulanshanya mu kalasi pa bwalwa, fwaka, ne miti ikola. E co naishile na Loleni! uwa April 8, 2000 uwali no mutwe uwaleti ‘Ifyo Wingaleka Ukupeepa.’ Umunandi wa pa sukulu alimwene uyu magazini, alisendele, kabili tambweseshe. Pa numa ya kuubelenga, alandile ukuti alipampamine pa kuti akaleka ukupeepa.”

Te lyonse mukasanga abantu bangwa bwino. Lelo Lukala Milandu 11:6 atukonkomesha ukuti: “Ku lucelo tande mbuto shobe, ukufika na ku cungulo wileka kuboko kobe kutushe; pantu tawishibe ico cikashuka, ici napamo ici, nangu nga fyonse fibili pamo fikabe fisuma.” Nangu line takuli ukwankulako kusuma, ukulanda pa lwa fisumino fyobe pa sukulu kuti kwaimika apa kutendekela mu kulanshanya kusuma nga wakumanya umunobe wa pa sukulu mu butumikishi bwa ku ng’anda ne ng’anda. Uwacaice umwina Britain ishina lyakwe Jessica atila: “Ukushimikila kubo waishiba pa sukulu kwalyanguka pantu walibeleshanya nabo.” Kuti wasunguka ukumona bamo abanobe ba pa sukulu ifyo bafwaisha ukwishibilapo na fimbi pa fisumino fyobe.

Ca cine, te bonse abakakupokelela bwino. Lelo Yesu apandile mano yasuma aya kuti: “Kabili onse uushakamusekelele, nangu kuumfwe fyebo fyenu, mukafume mu ng’anda ilya . . . no kukunto lukungu ku makasa yenu.” (Mateo 10:14) E kutila, taufwile ukumona uku kukanwa kwati ni we balelwisha. Kuti wafumapo fye mu mutende ukwabula no kupoose ne nshita no kufwayako umuntu umbi uulefwaya ukukutika mu kuitemenwa. Mu kuya kwa nshita ukasanga aba mitima ya bufumacumi ababa ne nsala ya cine kabili abaitemenwa ukukutika. Bushe te kuti cibe ica kulambula nga ca kuti umo muli abo bantu ali musambi munobe? Nga cabe fyo, ukabo wasekelela ukuti walicimfya umwenso wa kulanda na banobe ba pa sukulu mu fyo wasuminamo.

[Amafutunoti]

[Amashiwi pe bula 28]

Sean atila: “Nga watendeka ukusambilila Baibolo pa lobe, kuti walenge cine ukukutungulula.”

[Icikope pe bula 26]

Wilatiina ukuilondolola ukuti uli Mwina Kristu

[Icikope pe bula 26]

Ukupeelwa umulimo mu kalasi ilingi kupeele shuko lya kulanda pa cine ca mu Baibolo