Umusalaba

Bushe Yesu afwilile pa musalaba?

IFYO ABANTU BAMO BALANDA

Abena Roma baipeye Yesu ilyo bamutanike pa musalaba uo bapangile ne milando ibili.

IFYO BAIBOLO ISAMBILISHA

Yesu bamwipeye ilyo bamupopeele “pa cimuti.” (Micitile 5:30, Diocese of Mbala) Amashiwi yonse yabili ayo abalembele Baibolo babomfeshe ku kulondolola ico babomfeshe pa kwipaya Yesu yalanda pa mulando umo te milando ibili. Icitabo citila Crucifixion in Antiquity calondolola ukuti Ishiwi lya ciGriki stau·rosʹ, “lipulibula ‘umulando’. Talipilibula ‘umusalaba.’” Ishiwi babomfya pa Imilimo 5:30, ni xyʹlon, kabili “ili ishiwi lipilibula fye icimuti icaololoka nelyo umulando uo abena Roma balebomfya pa kwipaya abantu abo batila balebatanika.”a

Baibolo ilanda no kuti inshila Yesu bamwipailemo yalipalana sana ne nshila ya kwipailamo abantu iyo amafunde ya Bena Israele aya kale yalandilepo. Amafunde yatile: “Kabili ngo muntu acita ulubembu lwa kufwilapo, kabili aipaiwa, kabili mwamukulika pa cimuti, . . . uwakulikwa pa cimuti untu watiipwa kuli Lesa.” (Amalango 21:22, 23) Ilyo umutumwa Paulo alelanda pali ili ifunde alembele ukuti Yesu “atulubwile ku citiipu . . . pa kutiipwa umwine pa mulandu wesu, pantu calembwa ati: ‘Abe uwatiipwa onse uwakulikwa pa cimuti.’” (Abena Galatia 3:13) Amashiwi ya kwa Paulo yalelangilila ukuti Yesu bamwipaile pa cimuti cimo.

“Eo wine baipeye, pa kumutanika pa cimuti.”—Micitile 10:39, Diocese of Mbala.

Bushe abasambi ba kwa Yesu balebomfya umusalaba pa kupepa nelyo ukuubomfya nga ica kubeshibilako ukuti Bena Kristu?

IFYO BAIBOLO ISAMBILISHA

Takwaba apo Baibolo yalanda ukuti Abena Kristu bakubalilapo balebomfya umusalaba nga ica kubeshibilako ukuti bena Kristu. Pali ilya nshita abena Roma e balebomfya umusalaba nga ica kwimininako tulesa twabo. Nomba ilyo papitile imyaka 300 ukutula apo Yesu afwilile, Constantine uwaleteka abena Roma atendeke ukubomfya umusalaba nga ica kwishibilako abashilika bakwe kabili pa numa ya ifi Abena Kristu nabo balitendeke ukuubomfya.

Apo abasenshi e balebomfya umusalaba pa kupepa tulesa twabo, bushe abasambi ba kwa Yesu baleubomfya ilyo balepepa Lesa wa cine? Awe. Pantu balishibe ukuti Lesa tafwaya ukumupepa ukubomfya “icipasho icili conse” kabili Abena Kristu tabalingile ukulapepa “utulubi.” (Amalango 4:15-19; 1 Abena Korinti 10:14) “Lesa Mupashi,” fwe bantu teti tumumone. Kanshi, Abena Kristu bakubalilapo tabalebomfya ifimpashanya ifili fyonse ifya kubamfwa ukumfwa kwati nabapalama sana kuli Lesa ilyo balepepa. Nga balepepa balemupepela “mu mupashi,” kabili baletungululwa no mupashi wa mushilo uushimoneka. Na kabili balemupepela mu “cine” ukulingana ne fyo afwaya ukupepa ifyo alanda mu Malembo.—Yohane 4:24.

“Bakapepa bene bene bakapepela Tata mu mupashi na mu cine”—Yohane 4:23.

Bushe Abena Kristu kuti balanga shani ukutila balicindika Yesu Kristu?

IFYO ABANTU BAMO BALANDA

Icitabo ca New Catholic Encyclopedia citila, Abena Kristu “balilingile fye ukulacindika no kulashinshimuna icibombelo icabomfiwe pa kuti tulubuke. . . . Umuntu uwatemwa ici icishibilo ninshi alitemwa no muntu cimininako.”

IFYO BAIBOLO ISAMBILISHA

Abena Kristu balingile ukucindika Yesu pantu imfwa yakwe e ilenga imembu shabo ukulaelelwa, ukuti balepepa kuli Lesa no kuti bakakwate umweo wa muyayaya. (Yohane 3:16; AbaHebere 10:19-22) Baibolo tayalanda ukuti pa kuti Abena Kristu balange ukuti balicindika Yesu bafwile ukulabomfya icimpashanya icimwimininako nelyo ukulalanda fye ukuti balimutetekela. Na kuba “icitetekelo nga tacakwata imilimo, ninshi califwa.” (Yakobo 2:17) Abena Kristu bafwile ukulacita ifilanga ukuti balitetekela Yesu. Finshi bafwile ukulacita pa kulanga ukuti balimutetekela?

Baibolo itila: “Ukutemwa kwa kwa Kristu e kutucincisha, pa kuti ici e co twapingula, atuti apo umuntu umo afwilile bonse . . . Aba mweo belaikalila abene beka kano ukulaikalila uwabafwilile kabili uwabuushiwe.” (2 Abena Korinti 5:14, 15) Ukutemwa kwa kwa Kristu kwalilenga abena Kristu baaluke mu fyo bacita pa kuti balemupashanya. Iyi e nshila balangilamo ukuti balicindika Yesu ukucila ukulabomfya ifimpashanya.

“Uku e kufwaya kwa kwa Tata, ukuti onse uwamona Umwana no kumutetekela abe no mweo wa muyayaya.”—Yohane 6:40.