Imitebeto Ikalamba iya Bena Israele

“Abaume benu bonse bakamoneke ku cinso ca kwa Yehova Lesa wenu kulya kuntu uko asala imiku itatu mu mwaka. . . . Kabili bekamoneka ku cinso ca kwa Yehova iminwe mikutwa.”—AMALANGO 16:16.

1. Cinshi cingasoswa pa lwa mitebeto yalembwa mu Baibolo?

NGA mwaumfwa ati umutebeto cinshi mutontonkanyapo? Imitebeto imo iyalebako mu nshita sha pa kale yaishibikilwe ku kulya kwacishamo na bucisenene. E fyo caba na ku mitebeto ya pali ndakai imo imo. Lelo imitebeto yalondololwa mu Malango ya kwa Lesa ayapeelwe kuli Israele yalipuseneko. Ilintu shaleba ni nshita sha kusekelela, kuti na kabili shalondololwa ukuti shaleba “kulaalikwa kwa mushilo.”—Ubwina Lebi 23:2.

2. (a) Cinshi cintu abena Israele abaume balefwaikwa ukucita imiku itatu mu mwaka? (b) “Umutebeto” cinshi ukulingana na fintu ili shiwi lyabomfiwa pa Amalango 16:16?

² Abena Israele ba busumino abaume—ilingi line ukusanshako ne ndupwa shabo—balesango buseko ubwine bwine mu kuya ku Yerusalemu, ‘icifulo ico Yehova asalile,’ kabili baalesangwilako apakalamba kuli iyi mitebeto itatu iikalamba. (Amalango 16:16) Icitabo ca kuti Old Testament Word Studies cilondolola ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa “umutebeto” pa Amalango 16:16 ukuti “kashita ka kusekelela kukalamba . . . apo ukusenamina kwa kwa Lesa kumo kumo ukwaibela kwalesefiwa ukupitila mu kupeela amalambo no kucito mutebeto.”a

Ubucindami bwa Mitebeto Ikalamba

3. Mapaalo nshi yantu imitebeto ya pa mwaka itatu yaleibulula?

³ Apantu abena Israele baali balimi, bashintilile pa kuti Lesa abapaale ne mfula. Imitebeto ikalamba itatu mu Malango ya kwa Mose yalebako pa nshita ya kulonganika barle walobololwa mu kubangilila kwa shinde, pa kulobolola ingano cilya shinde aya ku kupwa, e lyo na pa kulobolola kwashala ku kupwa kwa lusuba. Ishi shaleba ni nshita sha kusekelela kukalamba no kutootela ku Mwine wa mfula kabili Kalenga wa calo icimesha ifilimwa. Lelo imitebeto tayalepelela fye pali ifyo fine.—Amalango 11:11-14.

4. Ca kucitika nshi casefiwe pamo no mutebeto wa kubalilapo?

⁴ Umutebeto wa kubalilapo walebako mu mweshi wa ntanshi pali kalenda wa pa kale uwa Baibolo, ukufuma pa Nisani 15 ukufika pa 21, mu nshita yesu ni ku kupwa kwa March nelyo ku kutampa kwa April. Waleitwa Umutebeto wa Mukate Ushatutumuka, kabili apantu walekonkana fye ne Ca Kucilila ca pa Nisani 14, waleitwa no kuti “umutebeto wa ca kucilila.” (Luka 2:41; Ubwina Lebi 23:5, 6) Uyu mutebeto walecinkulako abena Israele pa fyo balubwilwe ku bucushi bwa mu Egupti, umukate ushatutumuka waleitwa “umukate wa bucushi.” (Amalango 16:3) Walebacinkulako ukuti ilyo balefulumuka mu Egupti balikwankwenye ica kuti takwali ne nshita ya kubika icitutumushi ku mufuba bakandile no kupembelela ukuti ututumuke. (Ukufuma 12:34) Mu nshita ya uyu mutebeto abena Israele tabasuminishiwe ukuba no mukate watutumuka mu mayanda yabo. Uwalesefyako onse, ukusanshako umulebeshi, uwaliile umukate watutumuka aali no kwipaiwa.—Ukufuma 12:19.

5. Lishuko nshi ilyo umutebeto wa cibili walecinkulako, kabili ni bani bali no kusekelelako?

⁵ Umutebeto wa cibili walebako pa numa ya milungu 7 (inshiku 49) pa numa ya Nisani 16 kabili ici caleba pa bushiku bwalenga 6 ubwa mweshi wa citatu, uwa Sivan, nga ni lelo ninshi ni ku kupwa kwa May. (Ubwina Lebi 23:15, 16) Waleitwa Umutebeto wa Milungu (mu bushiku bwa kwa Yesu, waleitwa no kuti Pentekoste, e kutila “Ubwalenga 50” mu ciGriki), kabili walebako mupepi ne nshita ya mwaka ilyo Israele aingile mu cipingo ce Funde pa lupili lwa Sinai. (Ukufuma 19:1, 2) Pali uyu mutebeto abena Israele ba busumino bafwile baleetetula pe shuko lyabo ilya kupaatulwako ku kuba uluko lwa kwa Lesa ulwa mushilo. Apantu baali abantu baibela aba kwa Lesa balefwaikwa ukumfwila Amalango ya kwa Lesa, pamo nge funde lya kusakamana abalanda pa kuti na bo bene bengaipakishako umutebeto.—Ubwina Lebi 23:22; Amalango 16:10-12.

6. Ca kucitika nshi cintu umutebeto wa citatu walecinkulako abantu ba kwa Lesa?

⁶ Umutebeto wa kupelako pa mitebeto ya pa mwaka itatu waleitwa Umutebeto wa Kulonganika, nelyo Umutebeto wa Nsakwe. Walebako mu mweshi walenga 7, uwa Tishri, nelyo Etanimu, ukufuma pa bushiku bwalenga 15 ukufika pa bwalenga 21, e kutila ku kwamba kwa October nga ni lelo. (Ubwina Lebi 23:34) Pali iyi nshita, abantu ba kwa Lesa baaleikala pa nse nelyo pa mitenge ya mayanda umwa kutubilisha (mu nsakwe) isho balekuula ukubomfya imisambo na mabula ya miti. Ici calebacinkulako ulwendo lwabo ulwa myaka 40 ukufuma mu Egupti ukuya ku Calo Calaiwe, ilyo uluko lwalefwaikwa ukushintilila pali Lesa ku kubapeela ifikabilwa fyabo ifya cila bushiku.—Ubwina Lebi 23:42, 43; Amalango 8:15, 16.

7. Tumwenamo shani mu kubebeta imitebeto ya kwa Israele wa pa kale?

⁷ Natulanguluke imitebeto imo iyashininkishe ukuba iikalamba ku bantu ba kwa Lesa aba pa kale. Ici cilingile ukutukoselesha ilelo, apantu na ifwe twalyebwa ukulalongana pamo cila mulungu lyonse e lyo imiku itatu mu mwaka kulaba ukulongana kukalamba na mabungano.—AbaHebere 10:24, 25.

Ilyo Ishamfumu Isha mu Mutande wa kwa Davidi Shaleteka

8. (a) Kusefya nshi ukukalamba ukwaliko mu nshiku sha kwa Solomone? (b) Kalume nshi akakulisha akalepashanishiwa ku Mutebeto wa Nsakwe ako twingafwaisha ukumona?

⁸ Ukusefya kwa lulumbi ukwa Mutebeto wa Nsakwe kwaliko mu kuteka kwa busambashi ukwa Mfumu Solomone, mwana Davidi. “Ibumba likalamba nga nshi” lyalilongene ukufuma ku mpela sha Calo Calaiwe ukwisa ku Mutebeto wa Nsakwe no kupeelwa kwe tempele. (2 Imilandu 7:8) Ilyo umutebeto wapwile, Imfumu Solomone yalekele abantu baye, na bo “bapaalile imfumu, no kuya ku mahema yabo nabasamwa kabili ne mitima iyasekela pa busuma ubo Yehova acitile kuli Davidi umubomfi wakwe, na ku bena Israele abantu bakwe.” (1 Ishamfumu 8:66) Ulya mwandini wali mutebeto ukalamba. Ilelo, ababomfi ba kwa Lesa benekela nga nshi akalume kakalamba aka calepashanishiwa ku Mutebeto wa Nsakwe pa kupwa kwa Kuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwa kwa Solomone Mukalamba, Yesu Kristu. (Ukusokolola 20:3, 7-10, 14, 15) Pali ilya nshita, abantu mu ncende shonse isha pano nse, ukusanshako abakabuushiwa na bakapusunsuka Armagedone, bali no kwikatana mu kupepa Yehova Lesa ne mitima iyasekelela.—Sekaria 14:16.

9-11. (a) Cinshi calengele ukuti kubeko umutebeto ukalamba mu nshiku sha Mfumu Hisekia? (b) Ca kumwenako nshi abengi baimike ukufuma ku bufumu bwa mikowa 10 ubwa ku kapinda ka ku kuso, kabili cinshi cintu citucinkulako ilelo?

⁹ Umutebeto umbi uwa lulumbi uwashimikwa mu Baibolo waliko pa numa ya kuteka kwa Mfumu yabipa Ahasi, uwaisele itempele no kulenga ubufumu bwa kwa Yuda ukuba cisanguka. Uwapyene Ahasi aali ni Mfumu isuma Hisekia. Mu mwaka wa ntanshi uwa kuteka kwakwe, ilyo aali ne myaka 25, Hisekia atendeke imibombele yakulisha iya kubwesha no kubukulula ukupepa kwa cine. Ilyo line fye aiswile itempele no kupekanya ukuliwamya. Lyene imfumu yatumine bakalata ku bena Israele abaleikala mu bufumu bwa mikowa 10 ubwa kwa Israele wa bulwani ku kapinda ka ku kuso, ukubeta ku kusefya kwa Ca Kucilila no Mutebeto wa Mukate Ushatutumuka. Abengi balishile, te mulandu no kupumya kwa bantu banabo.—2 Imilandu 30:1, 10, 11, 18.

¹⁰ Bushe umutebeto walitungulwike? Baibolo ishimiko kuti: “Awe abana ba kwa Israele abasangilwe mu Yerusalemu bacitile umutebeto wa fishatutumuka inshiku cinelubali ne nsansa ikalamba; na bena Lebi na bashimapepo baletasha Yehova ubushiku no bushiku ku maka yabo yonse.” (2 Imilandu 30:21) Mwandi ca kumwenako cishaiwamina ico balya bena Israele baimikile abantu ba kwa Lesa ilelo, abengi abashipikisha ukukaanya kabili abenda intamfu yalepa ukuyasangwa ku mabungano!

¹¹ Ku ca kumwenako, langulukeni Amabungano ya Citungu yatatu aya “Ukuipeelesha kwa Bukapepa” aya mu Poland mu 1989. Pa basangilweko 166,518 palipo amabumba ayakalamba ukufuma ku yali kale Soviet Union ne fyalo fimbi ifya ku Bulaya wa ku Kabanga uko umulimo wa Nte sha kwa Yehova wabindilwe pali ilya nshita. Icitabo Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdomb cishimiko kuti: “Bamo abasangilwe kuli aya mabungano, wali e muku wa kubalilapo ukusangwako ku kubungana kukalamba ukwa bantu ba kwa Yehova abacilile pali 15 nelyo 20. Imitima yabo yaiswilemo ukutasha ilyo bamwene amakana amakumi na makumi mu fibansa, ukuilunda kuli bene mwi pepo, no kwimbila Yehova amalumbo bonse capamo.”—Ibula 279.

12. Cinshi calengele ukuti kubeko umutebeto ukalamba ilyo Imfumu Yoshia yaleteka?

¹² Pa numa ya mfwa ya kwa Hisekia, abaYuda na kabili babwelele ku kupepa kwa bufi ilyo batekelwe ne Mfumu Manase na Amone. Lyene imfumu isuma yalitekele, Yoshia wacaice, uwabombele mu kushipa ku kubwesha ukupepa kwa cine. Ilyo aali ne myaka 25, Yoshia akambishe ukuti itempele liwamishiwe. (2 Imilandu 34:8) Pa kuwamya, ibuuku lya Malango ilyalembelwe kuli Mose lyalisangilwe mwi tempele. Ico Imfumu Yoshia abelengele mu Malango ya kwa Lesa calimufikile nga nshi pa mutima kabili apekenye ukuti ibuuku libelengelwe ku bantu bonse. (2 Imilandu 34:14, 30) Lyene, mu kumfwana ne calembelwe, ateyenye ukusefya Ica Kucilila. Kabili imfumu yaimike ica kumwenako cishaiwamina ukupitila mu kusangwilako apakalamba kuli uku kusefya. Pali uyu mulandu, Baibolo ishimiko kuti: “Takwacitilwe ica kucilila nge co muli Israele ukutula pa nshiku sha kwa Samwele kasesema.”—2 Imilandu 35:7, 17, 18.

13. Cinshi cintu imitebeto ya kwa Hisekia na Yoshia itucinkulako ilelo?

¹³ Ukuwamye fintu ukwa kwa Hisekia na Yoshia kwalingana no kubwesha ukupepa kwa cine ukwacitika ku Bena Kristu ba cine ukutula lintu Yesu Kristu abikilwe pa cipuna ca bufumu mu 1914. Nga fintu cali ukucilisha ku kuwamye fintu ukwa kwa Yoshia, uku kubwesha kwa muno nshiku kwashimpwa pa calembwa mu Cebo ca kwa Lesa. Kabili, ukulingana ne nshiku sha kwa Hisekia na Yoshia, ukubwesha ukupepa kwa cine ukwa muno nshiku kwaendela pamo no kulongana kukalamba na mabungano ukuba ubulondoloshi bwa kucincimusha ubwa masesemo ya mu Baibolo ne fyo ifishinte fya Baibolo filebomba mu nshita yesu. Ukulunda pa buseko bwa ishi nshita sha kusambilishiwa caba ni mpendwa ikalamba iya balebatishiwa. Ukupala abena Israele balapila mu nshiku sha kwa Hisekia na Yoshia, ababatishiwa abapya balisha ifibelesho fyabipa ifya mu Kristendomu ne calo conse ica kwa Satana. Mu 1997 ukucila pali 375,000 balibatishiwe ku kulangilila ukuipeela kwabo kuli Lesa wa mushilo, Yehova—nga kwakanya pa nshiku sha mwaka ninshi cila bushiku kwalebatishiwa abantu 1,000.

Pa Numa ya Kululwa

14. Cinshi calengele ukuti kubeko umutebeto ukalamba mu 537 B.C.E.?

¹⁴ Pa numa ya mfwa ya kwa Yoshia, uluko na kabili lwabwelele ku kupepa kwa bufi ukwabotelela. Kwi pele pele, mu 607 B.C.E., Yehova alikandile abantu bakwe ukupitila mu kuleta imilalo ya bena Babele ku kulwisha Yerusalemu. Umusumba ne tempele fyalyonawilwe, kabili icalo cashele amapopa. Icakonkelepo ku baYuda ni bunkole mu Babele pa myaka 70. Lyene Lesa abukulwile abaYuda bashalapo abalapila, ababwelele ku Calo Calaiwe ku kubwesha ukupepa kwa cine. Bafikile mu musumba waonaulwa uwa Yerusalemu mu mweshi walenga 7 mu mwaka wa 537 B.C.E. Ico babalilepo ukucita cali kukuula iciipailo apa kuninika amalambo cila bushiku nga fintu calondolwelwe mu cipingo ce Funde. Awe ne nshita yalifikile iya kusefya na kumbi ukukalamba. “Bacitile no mutebeto wa nsakwe umwabelele icalembwa.”—Esra 3:1-4.

15. Mulimo nshi wali no kubombwa na bashalapo babweshiwa mu 537 B.C.E., kabili mulimo nshi uwapalileko mu 1919?

¹⁵ Aba bankole babwelele balikwete umulimo ukalamba—ukukuululula itempele lya kwa Lesa na Yerusalemu ne fibumba fya uko. Kwaliko ukukaanya kukalamba ku bena mupalamano ba kalumwa. Ilyo itempele lyalekuulwa, bwali “bushiku bwa tunono.” (Sekaria 4:10) Ici capalile ku mibele ya Bena Kristu basubwa aba busumino mu 1919. Muli ulya mwaka ushingalabwa, balikakwilwe muli bunkole bwa ku mupashi kuli Babele Mukalamba, ubuteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi. Bali fye amakana ayanono kabili aba pano isonde balibakalukiile. Bushe abalwani ba kwa Lesa baali no kulesha ukulunduluka kwa kupepa kwa cine? Icasuko kuli ico cipusho ciletwibukisha imitebeto ibili iyalembwa mu Amalembo ya ciHebere.

16. Cinshi capulilemo pa mutebeto wa mu 515 B.C.E.?

¹⁶ Itempele lyasukile lyakuulwa mu mweshi wa Adar 515 B.C.E., awe ninshi ne nshita ya mutebeto wa muli shinde wa mu Nisani yafika. Baibolo ishimiko kuti: “Bacitile umutebeto wa cishatutumuka inshiku cinelubali ne nsansa; pantu Yehova abalengele ukusamwa, ayalwilile umutima wa mfumu ya Ashuri pali bene ku kukoshe minwe yabo mu mulimo wa ng’anda ya kwa Lesa, Lesa wa kwa Israele.”—Esra 6:22.

17, 18. (a) Mutebeto nshi uukalamba uwaliko mu 455 B.C.E.? (b) Ni mu nshila nshi tukwatile umutebeto wapalako ilelo?

¹⁷ Pa numa ya myaka 60, mu 455 B.C.E., icintu ca kwibukisha na cimbi calicitike. Umutebeto wa Nsakwe ulya mwaka wasefiwe pa numa ya kupwisha ukukuululula ifibumba fya Yerusalemu. Baibolo ishimiko kuti: “Ulukuta lonse lwa babwela ukufuma muli bunkole bacitile insakwe, no kwikala mu nsakwe (ico abana ba kwa Israele tabacitile ukutula pa nshiku sha kwa Yoshua mwana Nuni ukufika pa bushiku ubo); kabili kwali insansa ikalamba nga nshi.”—Nehemia 8:17.

¹⁸ Mwandi uko kwali kubwesha ukupepa kwa cine ukwa kwa Lesa ukushingalabwa te mulandu no kukaanya kwabipisha! E fyo caba na lelo. Te mulandu no kupakasa kwakulisha no kukaanya, umulimo ukalamba uwa kushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa walifika ku mpela sha pano nse, kabili amapingushi ya kwa Lesa yalibilishiwa mpanga yonse. (Mateo 24:14) Ukukakatika kwa kupelako ukwa bashalapo pali ba 144,000 basubwa nakupalama. “Impaanga shimbi” abacilile pali 5,000,000 balilonganikwa ukufuma mu nko shonse ukwisaba “umukuni umo” na bashalapo basubwa. (Yohane 10:16; Ukusokolola 7:3, 9, 10) Mwandi kufikilishiwa kushaiwamina ukwa caleimininwako no Mutebeto wa Nsakwe! Kabili uyu mulimo ukalamba uwa kulonganika ukatwalilila na mu calo cipya lintu amabilioni ya bakabuushiwa bakalaalikwa ukuilunda ku kusefya icalepashanishiwa ku Mutebeto wa Nsakwe.—Sekaria 14:16-19.

Mu Mwanda wa Myaka uwa Kubalilapo C.E.

19. Cinshi calengele Umutebeto wa Nsakwe mu 32 C.E. ukuba uwaibela?

¹⁹ Pa mitebeto yalembwa mu Baibolo ukwabulo kutwishika iyapulilemo nga nshi ni ilya yasangilweko Umwana wa kwa Lesa, Yesu Kristu. Ku ca kumwenako, langulukeni lintu Yesu asangilwe ku Mutebeto wa Nsakwe (nelyo, uwa Mahema) mu 32 C.E. Abomfeshe kalya kashita ku kusambilisha icine cacindama no kutungilila ukusambilisha kwakwe ukupitila mu kwambula Amalembo ya ciHebere. (Yohane 7:2, 14, 37-39) Cali mwata pali uyu mutebeto ukwasha inyali shikalamba mu lubansa lwa mu kati ke tempele. Ici calelenga ukuti kube ukuipakisha ukusefya kwa mutebeto ukwalefika fye no bushiku. Cimoneka kwati, Yesu aloseshe kuli ulu lubuuto lukalamba lintu atile: “Nine lubuuto lwa calo; uukonka ine takende mu mfifi, lelo akaba no lubuuto lwa mweo.”—Yohane 8:12.

20. Mulandu nshi Ica Kucilila ca mu 33 C.E. cabelele icaibela?

²⁰ Kabili kwaishile Ica Kucilila no Mutebeto wa Mukate Ushatutumuka mu mwaka wacindamisha uwa 33 C.E. Pali bulya Bushiku bwa Ca Kucilila, Yesu alipaiwe ku balwani bakwe kabili aishileba icalepashanishiwa ku Mwana wa mpaanga uwa Ca Kucilila, uwafwile ku kusendo “lubembu lwa ba pano isonde.” (Yohane 1:29; 1 Abena Korinti 5:7) Pa numa ya nshiku shitatu, pa Nisani 16, Lesa alibuushishe Yesu mu mubili wa bumunshifwa, uwa ku mupashi. Ici cafikile pamo no kuninika kwa fisabo fya ntanshi ifya kuseepa kwa barle nga fintu calondolwelwe mu Malango. E co, Shikulu Yesu Kristu wabuushiwa abele “icisabo ca ntanshi ku balaala.”—1 Abena Korinti 15:20.

21. Cinshi cacitike pa Pentekoste 33 C.E.?

²¹ Umutebeto wapulilemo icine cine wali ni Pentekoste 33 C.E. Pali ubu bushiku abaYuda abengi ne nsangu balilongene mu Yerusalemu, ukusanshako abasambi ba kwa Yesu mupepi na 120. Ilyo bacili balesefya uyu mutebeto, Shikulu Yesu Kristu wabuushiwa apongolwele umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa pa bantu 120. (Imilimo 1:15; 2:1-4, 33) Muli fyo balisubilwe no kuba uluko lupya ulwa kwa Lesa ulwasalwa ukupitila mu cipingo cipya ico kawikishanya wa ciko ni Yesu Kristu. Pali ulya mutebeto shimapepo mukalamba uwa ciYuda aleshinshika kuli Lesa imikate ibili iyatutumuka iyalepangilwa ne ngano sha fisabo fya ntanshi. (Ubwina Lebi 23:15-17) Iyi mikate ishatutumuka yaleimininako abantunse bashapwililika ba 144,000 abo Yesu ‘ashitiile Lesa’ ku kube “shamfumu kabili bashimapepo, kabili bakaba no bufumu pe sonde.” (Ukusokolola 5:9, 10; 14:1, 3) Icishinka ca kuti aba bakateka ba ku muulu bafuma ku mbali shibili isha bantunse ababembu, abaYuda na Bena fyalo, pambi na co e caleimininwako ne mikate ibili iyatutumuka.

22. (a) Mulandu nshi Abena Kristu bashisefesha imitebeto ya cipingo ce Funde? (b) Cinshi tuli no kulanguluka mu cipande cikonkelepo?

²² Lintu icipingo cipya catendeke ukubomba pa Pentekoste 33 C.E., capilibwile ukuti icipingo ce Funde ica kale calilekele ukubomba mu menso ya kwa Lesa. (2 Abena Korinti 3:14; AbaHebere 9:15; 10:16) Ico tacilepilibula ukuti Abena Kristu basubwa tababa na malango. Bakonka amalango ya bulesa ayasambilishiwa na Yesu Kristu kabili yalembwa pa mitima yabo. (Abena Galatia 6:2) E ico, imitebeto itatu mu mwaka, apantu yali mu cipingo ce Funde ica kale, taisefiwa na Bena Kristu. (Abena Kolose 2:16, 17) Nangu ni fyo, kuti twasambililako ifingi ku fyo ababomfi ba kwa Lesa aba pa ntanshi ya buKristu balemona imitebeto yabo no kubungana kumbi ukwa kupepa. Mu cipande cikonkelepo, tuli no kulanguluka ifya kumwenako ifyo ukwabula ukutwishika fikalenga bonse ukutesekesha ukukabila kwa kulasangwa lyonse ku kulongana kwa Bwina Kristu.

[Amafutunoti]

Ifipusho fya Kupitulukamo

◻ Imitebeto ya bena Israele itatu yabeleleko imifwaile nshi?

◻ Finshi fyacitike pa mitebeto ya kwa Hisekia na Yoshia?

◻ Cintu nshi casefiwe mu 455 B.C.E., kabili mulandu nshi cabela ica kukoselesha kuli ifwe?

◻ Cinshi cali icaibela pa lwa Ca Kucilila na Pentekoste ifya mu 33 C.E.?

[Akabokoshi pe bula 12]

Ifyo Twingasambililako ku Mitebeto Ilelo

Bonse abakanonkelamo mu kubelelela mwi lambo lya kukonsolwela imembu ilya kwa Yesu bafwile ukukonka icaleimininwako no Mutebeto wa Mukate Ushatutumuka. Uyu mutebeto walepashanishiwako waba kusefya kwa buseko ukwa Bena Kristu basubwa pa mulandu wa kulubulwa kuli ci calo cibifi no kulubulwa kwabo ku kusenukilwa ku lubembu ukupitila mu cilubula ca kwa Yesu. (Abena Galatia 1:4; Abena Kolose 1:13, 14) Imitebeto ya cine cine yalepwa inshiku 7—impendwa iyo muli Baibolo imininako ukukumanina kwa ku mupashi. Umutebeto walepashanishiwako uli no kupwa lintu icilonganino ca Bena Kristu basubwa capwa pe sonde kabili ufwile ukusefiwa mu “bufumacumi ne cine.” E kutila ukuba abapempwila lyonse ku citutumushi ca mampalanya. Mu Baibolo icitutumushi cibomfiwa ku kwimininako ifisambilisho fyabotelela, ubumbimunda, no bubifi. Bakapepa ba cine aba kwa Yehova bafwile ukupata ico citutumushi, ukukanacileka ukukowesha ubumi bwabo no kukantaika icilonganino ca Bwina Kristu ica busaka.—1 Abena Korinti 5:6-8; Mateo 16:6, 12.

[Icikope pe bula 9]

Umwanshi wa barle walepeelwa cila mwaka pa Nisani 16, ubushiku ubo Yesu abuushiwe

[Icikope pe bula 10]

Yesu afwile alelosha ku nyali sha pa mutebeto lintu aitile umwine “ulubuuto lwa calo”