Nani Alenga Abantu Ukwilula Baibolo?

ISHIWI lya “kwilula” lyalondololwa mu nshila imo ngo “kumfwikisha ukulingana ne fyo umo asuminamo, ubupingushi bwesu, nelyo imibele.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) E co, ilingi line ifilenga umuntu ukwilula fimo mu nshila yakwe fyaba cikulilo na masomo.

Lelo ni shani pa lwa kwilula Baibolo? Bushe twalikwata ubuntungwa bwa kwilula ifyebo fya mu Baibolo ukulingana ne fyo “twasuminamo, ubupingushi bwesu, nelyo imibele”? Mu cifyalilwa fye, abasoma Baibolo abengi na bakapilibula batunga ukuti tabacite co lelo ukuti batungululwa na Lesa.

Ica kumwenapo cimo caba pa fyalandwapo pa tulembo twa pe samba pali Yohane 1:1 mu lupapulo lwa A New Version of the Four Gospels, ulwasabankanishiwe mu 1836 na John Lingard mwi shina lya kuifungushanya ilya “A Catholic.” Lutila: “Abantu ba mipepele iili yonse basumina ukuti basanga ubushinino bwa fyo basuminamo ifyaibela mu Amalembo ya Mushilo: na kuba Amalembo teyabeshibisha lelo belula ifyo Amalembo yashilelangilila.”

Nangu cingati ici cishinka cili fye bwino, cinshi cali imifwaile ya kwa kalemba? Ifyebo fyakwe fyaletungilila ifyo alongwele cilya cikomo, ico apilibwile ukuti: “Mu kutendeka mwali ‘cebo,’ kabili ‘cebo’ ali pamo na Lesa, kabili ‘cebo’ ali ni Lesa,” cine cine kupilibula kwa basumina mu cifundisho ca Balesa Batatu.

Cinshi calengele uyu kalemba ukupilibula Yohane 1:1 mu kumfwana ne cifundisho ca Balesa Batatu? Bushe ‘Amalembo e yabeshibishe’ co? Iyo, pantu mu Baibolo tamwabapo icifundisho ca Balesa Batatu. Moneni ifyo icitabo ca The New Encyclopædia Britannica cisosa pali ci ukuti: “Ishiwi lya kuti Balesa Batatu nelyo icifundisho calondololwa tafisangwa mu Icipingo Cipya.” Na kabili, E. Washburn Hopkins, profesa wa pa Yale University atile: “Kuli Yesu na Paulo icifundisho ca kuti kwaba Balesa Batatu cimoneka kwati tabacishibe; . . . tabalandapo icili conse pali cene.”

E co, cinshi twingasondwelela pa batungilila ukwilula kwa basumina mu cifundisho ca kuti kwaba Balesa Batatu ukwa pali Yohane 1:1 nelyo icikomo icili conse mu Baibolo? Ukulingana na ba Lingard, “Amalembo teyabeshibisha lelo belula ifyo Amalembo yashilelangilila.”

Ku ca nsansa, twalikwata Icebo ca kwa Lesa ku kututungulula pali ci. Umutumwa Petro atile: “Pa kwishibila kabela ici, ica kuti ukusesema konse ukwalembwa takwaba ukwa kuiilwila; pantu ku kufwaya kwa buntu takwaletwa kusesema nangu limo, lelo ni pa kobelwa ku Mupashi wa mushilo e po abantu ba mushilo balandiile.”—2 Petro 1:20, 21.