Icipandwa 20
Ukuboko kwa kwa Yehova Takwaipipa
1. Bushe ifintu fili shani mu Yuda, kabili cinshi abengi baletwishika?
ULUKO lwa kwa Yuda lulaitunga ukuti lwalipingana icipingo na Yehova. Lelo, konse konse kuli amafya. Ubupingushi tabucitwa, ulukaakala no lumanimani fili mpanga yonse, no kusubila ukuti ifintu fikawama takufishiwapo. Pali cimo icilubene sana. Abengi baletwishika nga ca kutila Yehova akatala alungike fintu. Ifi e fyo ifintu fili mu nshiku sha kwa Esaya. Lelo ifi fyebo Esaya alembele pa lwa iyi nshita te lyashi fye lya kale. Ifyebo fyakwe fyaba kusoka kwa mu kusesema kuli bonse abaitunga ukupepa Lesa lelo abasuula amafunde Yakwe. Kabili ukusesema kwapuutwamo ukwalembwa muli Esaya icipandwa 59 kwaba kukoselesha kwa cikuuku kuli bonse abatukuta ukubombela Yehova nangu ca kuti baleikala mu nshita shayafya kabili isha kutiinya.
Abataluka Kuli Lesa wa Cine
2, 3. Cinshi Yehova alekele ukucingilila Yuda?
2 Taleni elenganyeni—abantu Yehova apingana na bo icipingo basanguka abasangu! Bakaana Kalenga wabo, e co baifumya mu kuboko kwakwe ukucingilila. Pa mulandu wa ici, balemanama icibi. Bushe napamo balepeela Yehova umulandu pa fyabipa ifilebacitikila? Esaya abebo kuti: “Moneni, ukuboko kwa kwa Yehova takwaipipa ku kupususha, kabili ukutwi kwakwe takwakoma ku kuumfwa. Lelo amampuulu yenu e yapaatulanya pa kati ka imwe na Lesa wenu; imembu shenu e shafise cinso cakwe kuli imwe, ku kuleka abulo kuumfwa.”—Esaya 59:1, 2.
3 Ayo mashiwi tayalepita mu mbali lelo ya cine. Yehova acili ni Lesa uwingapususha. Apo ‘Alomfwa ukupepa,’ alakutika ku mapepo ya babomfi bakwe aba cishinka. (Amalumbo 65:2) Lelo, tapaala incitatubi. Kuluba kwa bantu abene e kubatalwishe kuli Yehova. Ububifi bwabo e bulengele ukuti afise cinso cakwe kuli bene.
4. Milandu nshi Yuda apeelwe?
4 Kwena, ifyo Yuda aacita fibi icine cine. Ukusesema kwa kwa Esaya kwalumbula imilandu imo iyo Yuda apeelwe: “Indupi shenu shalitoolela ku mulopa, ne minwe yenu ku mampuulu; imilomo yenu isoso bufi, indimi shenu shilando bupondamishi.” (Esaya 59:3) Abantu balabepa no kulande fya bupondamishi. Ukulanda pa mashiwi ya kuti “indupi . . . shalitoolela ku mulopa” kulangilila ukuti bamo muli bene balipaya fye na bantu. We musaalula ulakula kuli Lesa, uo Ifunde lyakwe lishapeleela fye pa kubinda ukwipaya lelo lyabinda no ‘kupata munonko mu mutima obe’! (Ubwina Lebi 19:17) Ubu bupulumushi bwa bekashi ba mu Yuda ubwabulo kulamwa ne fili no kutumbukamo nangu cikabe shani fifwile ukutucinkulako ifwe umo umo ukuti tukabila ukulama amatontonkanyo yesu aya lubembu ne mitima. Nga te ifyo, kuti twasuka twacita ifintu fishaibipila ifingatupaatula kuli Lesa.—Abena Roma 12:9; Abena Galatia 5:15; Yakobo 1:14, 15.
5. Bushe ububifi bwa kwa Yuda bufikile pi?
5 Ulu lubembu nalwambukila no konaula uluko lonse. Ukusesema kutila: “Tapali uupinda aba mulandu mu bulungami, tapali no upingwila mu cishinka; kano ukusuubila mu [fintu ifishabako, NW] no kusoso bufi, ukwimito kucululusha no kupaapa buncitatubi.” (Esaya 59:4) Tapali uulesoso bulungami. Nangu fye ni mu cilye, temwakumonamo no wacetekelwa nelyo uwa cishinka. Yuda afutatila Yehova no kutetekela mu fipangano apangene ne nko, ukubikako fye no kutetekela utulubi utushaba na mweo. Fyonse fi “fintu ifishabako” ifishingaafwa nangu fye panono. (Esaya 40:17, 23; 41:29) Ne ci cilengele kube ifya kusose fingi, lelo fyonse fine fya fye. Amapange yalacitwa, lelo mufuma fye amafya na buncitatubi.
6. Bushe ifyo Kristendomu acita fipalene shani ne fyacitile Yuda?
6 Ubupulumushi no lukaakala ifili mu Yuda fyalipalana nga nshi ku fili mu Kristendomu. (Moneni akamutwe kaleti “Yerusalemu wa Busangu—Uwapalana na Kristendomu,” pe bula 294.) Inkondo shibili ishabipisha shalilwikwa isho ne fyalo ifiitunga ubuKristu fyalwileko. Ukufika na kuli buno bushiku, umusango wa mipepele ya Kristendomu walifilwa ukucincintila ukwipayana uko ababa muli wene bepayana ukwa kulofya imikowa ne mitundu yabo. (2 Timote 3:5) Nangu line Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukucetekela mu Bufumu bwa kwa Lesa, inko sha Kristendomu shitwalilila ukushintilila pa fyanso fya nkondo na pa fipangano bapangana na bakateka ukuti e fingabacingilila. (Mateo 6:10) Na cine, umusangwa abapanga sana ifyanso ni mu nko sha Kristendomu! Kanshi, ilyo Kristendomu alecetekela mu matukuto ya bantu na mu tubungwe ukuti e fikaleta umutelelwe ku ntanshi, ninshi na o wine alesuubila mu ‘fintu ifishabako.’
Ukulobololamo Ubucushi
7. Cinshi calenga ukuti mu mapange ya kwa Yuda mufume ukucula kweka kweka?
7 Ukupepo tulubi no kubulwo bufumacumi te kuti kulete ubwikashi busuma. Pa mulandu wa kwalukila ku mapange ya musango yo, aba baYuda babulwa bucishinka nomba balelobolola amafya ayo abene babyele. Tubelengo kuti: “Amani ya [nsoka ya busungu, NW] e yo batota, no bwile bwa tandabube e bo bapika; uulyapo amani yabo alafwa, ne lyatobwa mutotwamo [insoka iikali, NW].” (Esaya 59:5) Ukufuma apo Yuda acitiile amapange yakwe ukufika na ku kufishiwapo kwa yako tapali icituntulu icatumbukamo. Icafuma mu kutontonkanya kwabo ukwalubana bucushi bweka bweka, nga filya fine mu mani ya nsoka ya busungu mufuma fye insoka sha busungu. Kabili ici calenga uluko ukucula.
8. Cinshi calanga ukuti ukutontonkanya kwa kwa Yuda nakulubana?
8 Abekashi bamo mu Yuda kuti pambi bayalukila ku kucito lukaakala pa kuti fye beshe ukuicingilila, lelo bakafilwa. Ulupikwe lwa ku mubili te kuti lucingilile abantu ifyo ukucetekela muli Yehova ne milimo ya bulungami fingabacingilila nga filya fine ubwile bwa kwa tandabube bushingacila ubushishi bwakosa ku kwansha icikuuku ca mwela. Esaya atila: “Ifya bwile fyabo te kuti fibe ilaya, na bantu te kuti bakupane imilimo yabo; imilimo yabo ya buncitatubi, kabili ifya lufyengo fili mu minwe yabo. Amakasa yabo yabutukila ku kucito bubi, baangufyanya na ku kusumyo mulopa wa kaele; amapange yabo mapange ya buncitatubi, ukupumpunta no kutobaula fili muli bacinkwente babo.” (Esaya 59:6, 7) Ukutontonkanya kwa kwa Yuda nakulubana. Ifi aalukile ku lukaakala pa kuti apwishe amafya, alanga imibele ishili ya bukapepa. Ena tamwenemo bubi muli ifi abengi abo epeye ba kaele no kuti bamo babomfi bene bene aba kwa Lesa.
9. Mulandu nshi bashimapepo ba mu Kristendomu bashingasangila umutende wa cine?
9 Ifi fyebo fya kusesema ifyapuutwamo fitwibukishako pa lwa mulopa ushaifulila uo Kristendomu aasumya. Cine cine, Yehova akamulubulwisha pa kubifya ishina lya buKristu! Nga filya abaYuda ba mu nshiku sha kwa Esaya bali, e fyo na Kristendomu akonkelela imibele yapotongana pantu bashimapepo bakwe bacetekela ukuti iyo mibele yaba fye bwino. Nangu balanda pa lwa mutende, bacita fye ulufyengo. We bumbimunda we! Apo bashimapepo ba mu Kristendomu batwalilila no bo bumbimunda, tabakatale abasanga umutende wa cine. Cili fye nge fyo uku kusesema kwatwalilila ukulanda akuti: “Inshila ya mutende tabaishiba tamuli na bupingushi mu makuba yabo; bapondamika bakumba babo, onse uwendamo taishiba mutende.”—Esaya 59:8.
Ukupulumpunta mu Mfifi ya ku Mupashi
10. Kusumina nshi Esaya asumina ukulosha ku mulandu wa kwa Yuda?
10 Yehova te kuti apaale Yuda pa kupaasuka kwakwe no lukaakala. (Amalumbo 11:5) E co pa kulandilako ulu luko lonse, Esaya asumina umulandu wa kwa Yuda atila: ‘Ubupingushi bwalitaluka kuli ifwe, ni pali ici no bulungami tabutusangila; tulolelo lubuuto, lelo moneni imfifi, tulolele mibengelele, twenda umwafiita; tupampante cibumba ku minwe nge mpofu, nga bashaba na menso tupampanta ku minwe; tutalansuka akasuba pa kati ka mutwe nga muli muntungulya, pa kati ka bacincila tuli nga bafwa. Bonse tung’onta nga bere, no kulila tulila nge nkunda.’ (Esaya 59:9-11a) AbaYuda tabaleka Icebo ca kwa Lesa ukube nyali ku makasa yabo kabili ulubuuto ku nshila yabo. (Amalumbo 119:105) Ici cilengele kufiite kuli bene. Nangu ni lintu akasuba kali pa kati, balapulumpunta kwati nalimo bushiku. Bali fye kwati balifwa. Mu kufwaya ukwilulukwako, bang’ontesha kwati ni bere uuli ne nsala atemwa uulashilwe. Bamo balila bulanda bulanda, kwati ni nkunda shili sheka.
11. Mulandu nshi ukusubila kwa kwa Yuda mu bupingushi ne pusukilo kubelele ukwa fye?
11 Esaya naishiba bwino ukuti icilengele Yuda ukuba muli ubu bulanda mulandu wa bupulumushi bwakwe kuli Lesa. Atila: “Tulolelo bupingushi, lelo tapali, tulolelo kupususha, lelo kwataluka kuli ifwe. Pantu fyafule fya bupulumushi fyesu ku mulola wenu, ne membu shesu shilatushinina; pantu ifya bupulumushi fyesu fili na ifwe, na mampuulu yesu twaliyeshiba—ukupula mu mafunde, no kufutika kuli Yehova, no kufutatuka mu kukonka Lesa wesu, ukusoso lumanimani no busangu, ukwimite fyebo fya bufi no kufifumya mu mutima.” (Esaya 59:11b-13) Apo abekashi ba mu Yuda tabalapila, bacili tabalalekelelwa imembu shabo. Tamwaba bupingushi muli ici calo pantu abantu nabasha Yehova. Bailanga ukuba aba bufi muli fyonse fye, kabili bacito lumanimani na kuli bamunyinabo bene. Ifyo bapalene na bo ababa mu Kristendomu pali lelo! Abengi tabapeleela fye pa kusuula ubupingushi lelo balapakasa ne Nte sha kwa Yehova isha busumino, ishifwaya ukucito kufwaya kwa kwa Lesa.
Yehova Aleta Ubupingushi
12. Mibele nshi ikwete abashingamwa no mulimo wa kupingula mu Yuda?
12 Cilemoneko kuti mu Yuda tamuli bupingushi, ubulungami nelyo icishinka. “Ubupingushi bwafutatwilwa ku numa, no bulungami bwaiminino kutali; pantu icine cawa mu mansa, ne cishinka cafilwo kwingilamo.” (Esaya 59:14) Ku numa ya mpongolo sha musumba kwaba imansa umo abakalamba bakumanina ku kupingule milandu. (Ruti 4:1, 2, 11) Aba baume balingile ukupingwila mu bulungami no kukonka ubulungami, te kupoke fisakanwa. (Amalango 16:18-20) Lelo, bapingula ukulingana na mano yabo aya bukaitemwe. Icibipishe ca kuti, onse uuleesha ukucito busuma balamucusha. Tubelengo kuti: “Icine cabula, no ufuma ku bubi alatapwa.”—Esaya 59:15a.
13. Apo bakapingula ba kwa Yuda nabalekelesha umulimo wabo, cinshi Yehova akacita?
13 Abafilwa ukusoka mu kushipa pa mibele ya bupulumushi balalaba ukuti Lesa te mpofu, atemwa uushingeshiba ifilecitika nelyo ukubulwa amaka ya kucitapo cimo. Esaya alemba ati: “Yehova alimwene, cabipile na mu menso yakwe, pa kuti tapaba bupingushi. Ilyo amono kuti tapali muntu, no kupapa pantu tapali wa kupaapaatila, ukuboko kwakwe kwamucitiile ukucimfya, no bulungami bwakwe bwine bwalimutungilile.” (Esaya 59:15b, 16) Apo bakapingula basontwa nabalekelesha umulimo bapeelwa, Yehova ali no kucitapo cimo pali uyu mulandu. Nga acite co, akacitila mu bulungami kabili mu maka.
14. (a) Mibele nshi abengi bakwata pali lelo? (b) Bushe Yehova aipekanya shani ku kucitapo cimo?
14 Iyi mibele na lelo e ko ili. Twikele mu calo umo abengi bali “abakunkuma.” (Abena Efese 4:19) Banono bacetekela ukuti Yehova akatala acitapo cimo ku kufumyapo ububifi pe sonde. Lelo ukusesema kwa kwa Esaya kulangilila ukuti Yehova alabebeta fyonse ifyo abantunse bacita. Alapingula, kabili mu nshita yakwe iyalinga, alacitapo cimo ukulingana no ko kupingula. Bushe mwalibo mulinganya mu bupingushi bwakwe? Esaya alangilila ukuti e mo waba. Alemba pa lwa mulandu wa luko lwa kwa Yuda ati: “[Yehova] afwele no bulungami e ca kucingo mubili, ne pusukilo e cisote ca butale ku mutwe, afwele na malaya ya cilandushi, no kufimbano kucincila e tambatamba.” (Esaya 59:17) Aya mashiwi ya mu kusesema yalangilila Yehova nga kacimfya uuleikake lamba ku kuipekanya ku kulwa. Alefwaisha akafishepo ukupususha uko apanga. Nashininkisha pa lwa bulungami bwakwe ubwapulamo kabili ubushingacimfiwa. Kabili takatiine ilyo alecite fya bupingushi fyakwe mu kucincila. Tatuletwishika ukuti icalungama e cikatunguluka.
15. (a) Mibele nshi Abena Kristu ba cine bakalanga ilyo Yehova akaleta ubupingushi? (b) Cinshi twingalanda pa lwa bupingushi bwa kwa Yehova?
15 Pali lelo mu fyalo fimo, abalwani ba cine besha ukucilikilo mulimo wa babomfi ba kwa Yehova pa kusabankanya ubufi ne lyashi lya kubaseebanya. Abena Kristu ba cine tabashingashinga ukulwila icine, lelo tabesha kulandula ku maka yabo. (Abena Roma 12:19) Na lintu fye Yehova akalalubulwisha Kristendomu wa busangu, bakapepa bakwe aba pe sonde tabakacitepo nangu cimo ilyo akalaonaulwa. Balishibo kuti Yehova atila icilandushi cakwe no kuti akacita ifikakabilwa ukucitwa ilyo iyo nshita ikafika. Uku kusesema kutulaya akuti: “Ukulingana ne milimo yabo e fyo afishapo, icipyu ku fibambe fyakwe, icilandushi ku balwani bakwe; akapeela ku naamba ne fishi icilandushi.” (Esaya 59:18) Nga filya cali mu nshiku sha kwa Esaya, ubupingushi bwa kwa Lesa bukaba ubwa mulinganya kabili ubwapwililila. Bukafika na “ku naamba ne fishi” ku fifulo fya kutali. Tapali nangu umo uo ubupingushi bwa kwa Yehova bushakafikepo pa mulandu wa kuti ekala ukutali nelyo aba ku cifulo caba ceka.
16. Ni bani bakapusuka ubupingushi bwa kwa Yehova, kabili cinshi bakasambilila ku kupusuka kwabo?
16 Abapilikita mu kucite calungama Yehova akabapingwila mu bulungami. Esaya asobele ukuti ukufuma ku mpela sha pano isonde ukufika ku mpela sha pano isonde—e kutila mu calo fye conse—aba musango yo bakapusuka. Kabili apo bakamona ifyo Yehova abacingilila ico cikakosha nga nshi akatiina kabo no mucinshi kuli wene. (Malaki 1:11) Tubelengo kuti: “Aba ku masamba bakatiine shina lya kwa Yehova, na ba ku butulo bwa kasuba bakatiino bukata bwakwe; pantu akesa ngo mumana uupongola, uo [umupashi, NW] wa kwa Yehova utuninkisha.” (Esaya 59:19) Umupashi wa kwa Yehova ukakukulula fyonse ificilikila ukufishiwapo kwa kufwaya kwakwe nga filya icikuuku ca mwela cituninkisha amabimbi ya bonaushi ayali ku ntanshi no kukukulula fyonse ifili mu nshila. Umupashi wakwe walikwata amaka ayacila pa maka yonse ayo umuntu akwata. Ilyo akabomfya amaka yakwe ku kuleto bupingushi pa bantu na pa nko, akatunguluka fye bwino bwino mu co akacita.
Isubilo na Mapuaalo ku Balapila
17. Bushe Kalubula wa kwa Sione nani, kabili ni lilali alubula Sione?
17 Ukulingana na Malango ya kwa Mose, umwina Israele uwaishitishe mu busha, uwa kumulubula kuti amushita na kabili no kumufumya mu busha. Ku numa mwi buuku lya kusesema ilya kwa Esaya, Yehova alondolwelwe ukuti ni Kalubula wa bantu abalapila. (Esaya 48:17) Na kabili pano bamulondolola ukuti ni Kalubula wa balapila. Esaya alemba ubulayo bwa kwa Yehova atila: “Akesa ku kuba kalubula ku Sione, ku ba muli Yakobo abaaluka ku bupulumushi, cisemo ca kwa Yehova.” (Esaya 59:20) Ubu bulayo bwe subilo bwafishiwapo mu 537 B.C.E. Lelo bukwete ukufishiwapo na kumbi. Umutumwa Paulo ayambwile aya mashiwi mu Malembo ya Septuagint no kuyabomfya ku Bena Kristu. Alembele ati: “E fyo Israele onse akapusuka. Filya calembwa aciti: ‘Kalubula akafuma ku Sione no kufumya ukukanapepa muli Yakobo. Kabili ici e cipingo candi kuli bene, ilyo nkasenda imembu shabo.’” (Abena Roma 11:26, 27, NW) Cine cine, ukusesema kwa kwa Esaya kwalikwata ukufishiwapo kwatanununwa—ukwaisafika fye na mu nshiku shesu no kuya na ku ntanshi. Mu musango nshi?
18. Ni lilali kabili ni shani Yehova alengele “Israele wa kwa Lesa” ukupangwa?
18 Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, abashalapo banono aba mu luko lwa kwa Israele bapokelele Yesu ukuti ni Mesia. (Abena Roma 9:27; 11:5) Pa bushiku bwa Pentekoste wa mu 33 C.E., Yehova apongolwele umupashi wakwe uwa mushilo pa bantu nalimo 120 balya abasumine no kubengisha mu cipingo cakwe cipya ico Yesu Kristu abako kawikishanya. (Yeremia 31:31-33; AbaHebere 9:15) Pali bulya bushiku “Israele wa kwa Lesa,” alipangilwe, uluko lupya ulwapangwa na bantu abeshibikilwa ku kufyalwa ku mupashi wa kwa Lesa, te pa mulandu wa kuti bafumine mu bufyashi bwa kwa Abrahamu mu cifyalilwa fye. (Abena Galatia 6:16) Uwa kubalilapo mu Bena fyalo abashasembululwa abailundile kuli ulu luko ulupya ni Korneli. (Imilimo 10:24-48; Ukusokolola 5:9, 10) E fyo Yehova Lesa abapokelele kabili basangwike abana bakwe aba ku mupashi, impyani shinankwe isha kwa Yesu.—Abena Roma 8:16, 17.
19. Cipingo nshi Yehova apingana na Israele wa kwa Lesa?
19 Yehova nomba apingane cipingo na Israele wa kwa Lesa. Tubelengo kuti: “Yehova atila, Na ine, ici e cipingo candi kuli bene: Umupashi wandi uuli pali iwe, ne fyebo ifyo nabika mu kanwa kobe, tafyakafume mu kanwa kobe, nangu mu kanwa ka bufyashi bobe, nangu mu kanwa ka bufyashi bwa bufyashi bobe, ukutula pali nomba no kufika umuyayaya, e fyo asosa Yehova.” (Esaya 59:21) Nampo nga aya mashiwi yalibombele pali Esaya umwine atemwa iyo, ukwabulo kutwishika yalifishiwepo muli Yesu, uwalailwe ukuti ‘ali no kumono bufyashi bwakwe.’ (Esaya 53:10) Yesu alelande fyebo ifyo asambilile kuli Yehova, kabili umupashi wa kwa Yehova wali pali wene. (Yohane 1:18; 7:16) Kanshi calilinga ukuti, bamunyina kabili impyani shinankwe, ababa muli Israele wa kwa Lesa, na bo bapokelele umupashi wa kwa Yehova no kushimikila ubukombe ubo basambilila ukufuma kuli Shibo wa ku muulu. Bonse bene ‘bantu abasambilishiwa kuli Yehova.’ (Esaya 54:13; Luka 12:12; Imilimo 2:38) Yehova nomba ukupitila muli Esaya nelyo muli Yesu, uo Esaya emininako mu kusesema, acite cipingo ca kukanabapyanikapo na bambi kano ukubabomfya ku kube nte shakwe ku ciyayaya. (Esaya 43:10) Lelo, bushe, ubu “bufyashi” bwabo ni bani abo na bo abamwenamo muli ici cipingo?
20. Bushe ubulayo bwa kwa Yehova kuli Abrahamu bwafishiwepo shani mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo?
20 Ku kale Yehova alaile Abrahamu ukuti: “Mu bufyashi bobe e mo shikaifwailo kupaalwa inko shonse isha pano isonde.” (Ukutendeka 22:18) Mu kumfwana no bu bulayo, abashalapo banono aba muli Israele wa cifyalilwa abapokelele Mesia basalanganine mu nko ishingi, baleshimikila imbila nsuma pa lwa kwa Kristu. Ukutendekela pali Korneli Abena fyalo abengi abashasembululwa ‘baifwaile ukupaalilwa’ muli Yesu, uwali wa mu Bufyashi bwa kwa Abrahamu. Baishileilunda kuli Israele wa kwa Lesa no kuba ulubali lwa cibili ulwa bufyashi bwa kwa Abrahamu. Na bo bene baba mu “luko lwa mushilo,” ulwa kwa Yehova ulwapeelwa umulimo wa ‘kulondolole fya bulumba fya wabetile ukuti bafume mu mfifi bengile mu lubuuto lwakwe ulwapesha amano.’—1 Petro 2:9; Abena Galatia 3:7-9, 14, 26-29.
21. (a) “Bufyashi” nshi Israele wa kwa Lesa aleta muno nshiku? (b) Bushe icipingo, nelyo icipangano Yehova apingana na Israele wa kwa Lesa cisansamusha shani ubu “bufyashi”?
21 Pali lelo impendwa yakumanina iya kwa Israele wa kwa Lesa imoneko kuti yalilonganikwa kale. Lelo, inko shiletwalilila ukupaalwa—ukupaalwa icine cine. Shilepaalwa shani? Mu kuti Israele wa kwa Lesa alileta “ubufyashi,” bwa basambi ba kwa Yesu abakwata isubilo lya bumi bwa muyayaya mwi sonde lya paradise. (Amalumbo 37:11, 29) Aba muli ubu “bufyashi” na bo balasambilishiwa kuli Yehova no kulangwe nshila shakwe. (Esaya 2:2-4) Nangu kwena bashabatishiwa ku mupashi wa mushilo kabili tababamo na mu cipingo cipya, umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova ulabakosha ukucimfya ifipindami fyonse ifyo Satana aleta pa mulimo wabo uwa kushimikila. (Esaya 40:28-31) Pali nomba impendwa yabo ifikile mu mamilioni kabili ileya ilekulilako fye ilyo baleya baleikwatila ubufyashi bwabo. Icipingo, nelyo icipangano Yehova apingana na basubwa cilenga aba muli ubu “bufyashi” ukucetekelo kuti Yehova akatwalilila ukubabomfya na bo bene ukuba aba kumulandilako ku ciyayaya—Ukusokolola 21:3, 4, 7.
22. Kucetekela nshi twingacetekela Yehova, kabili ici cifwile ukutukuma shani?
22 Shi ifwe bonse, kanshi, natubake icitetekelo cesu muli Yehova. Alafwaya kabili alikwata na maka ya kupususha! Ukuboko kwakwe takwakatale akwipipa; lyonse fye akalapususha abantu bakwe aba cishinka. Bonse abatetekela wene balatwalilila ukusunga ifyebo fyakwe ifisuma mu tunwa twabo “ukutula pali nomba no kufika umuyayaya.”
[Akabokoshi pe bula 294]
Yerusalemu wa Busangu—Uwapalana na Kristendomu
Yerusalemu, umusumba wa bwangalishi uwa luko lwasalwa ulwa kwa Lesa, emininako ukuteyanya kwa kwa Lesa ukwa fibumbwa fya mupashi e lyo ne bumba lya Bena Kristu basubwa ababuushiwa ukuya ku muulu nga nabwinga wa kwa Kristu. (Abena Galatia 4:25, 26; Ukusokolola 21:2) Lelo ilingi line, abekashi ba mu Yerusalemu tabali aba cishinka kuli Yehova, kabili uyu musumba walondolwelwe nga cilende kabili ngo mucende. (Esekiele 16:3, 15, 30-42) Muli iyo mibele, Yerusalemu ali cipasho calinga ica kwa Kristendomu wa busangu.
Yesu aitile Yerusalemu ati ‘kepaya wa bakasesema kabili uupoola amabwe abatumwa kuli wene.’ (Luka 13:34; Mateo 16:21) Nga filya Yerusalemu wabulwa bucishinka aleitunga, e fyo Kristendomu aitunga ukubombela Lesa wa cine lelo alipaasuka icine cine ku nshila shakwe ishalungama. Kuti twacetekela ukuti Yehova akapingula Kristendomu ukubomfya ifipimo fyalungama fimo fine nga filya apingwilileko Yerusalemu wa busangu.
[Icikope pe bula 296]
Kapingula alingile ukupingwila mu bulungami, ukukonka ubulungi, te kupoke fisakanwa
[Icikope pe bula 298]
Ubupingushi bwa kwa Yehova bukakukulula ifipindami fyonse ificilikila ukucito kufwaya kwakwe nga filya ilyeshi likukulula
[Icikope pe bula 302]
Yehova alipinge cipingo ca kuti abantu bakwe tabakatale abapokwa ishuko lya kube nte shakwe