“Tutemwane mu Milimo na mu Cine”

1. Kutemwa nshi ukwacila ukutemwa konse, kabili mulandu nshi kwacilila ukutemwa konse? (Moneni icikope pa muulu.)

UKUTEMWA ukutungululwa na mashiwi ya kwa Lesa ayaba mu Cebo cakwe (a·gaʹpe), bupe ubo Yehova atupeela. Uku ukutemwa kwafuma kuli Lesa. (1 Yoh. 4:7) Ukutemwa kwa musango uyu kwalicila pa kutemwa konse. Umuntu uwakwata ukutemwa kwa musango uyu tapelela fye pa kumfwa ukuti alitemwa abantu, lelo alacitapo fimo ifilanga ukuti alibatemwa. Icitabo cimo citila ukutemwa kwa a·gaʹpe “kumonekela mu fyo umuntu acita.” Nga tulelanga ukutemwa kwa musango uyu, nelyo nga batulanga uku ukutemwa, tulaba ne nsansa.

2, 3. Bushe Yehova alanga shani ukuti alitemwa sana abantu?

² Yehova alilangile ukuti alitemwa abantu na lintu ashilabumba Adamu na Efa. Apangile isonde pa kuti abantu bakaleikalamo umuyayaya, kabili bali no kulaikala bwino sana. Ico Yehova acitile ifi, ni co alefwaya tuleba ne nsansa te kutila alefwaya ukuisekesha umwine. Na kabili alilangile ukutemwa ilyo apeele abana bakwe aba pe sonde ishuko lya kwikala umuyayaya mu Paradaise iyo abapekanishishe.

³ Pa numa Adamu na Efa babembuka, Yehova alicitilepo fimo ifilanga ukuti aliba no kutemwa kwa cine cine. Alipekenye ifyo ali no kulubula abali no kuba abana ba aba bacipondoka babili, alishibe ukuti abana bamo bali no kumutemwa. (Ukute. 3:15; 1 Yoh. 4:10) Na kuba, ilyo Yehova alaile ukuti akapeela Umwana wakwe ilambo, kuli ena cali fye kwati ilambo lyalipeelwe lilya line. Lyena pa numa ya myaka nalimo 4,000, Yehova aliitemenwe ukupeela Umwana wakwe uwafyalwa eka ukuti afwile abantu bonse pano isonde. (Yoh. 3:16) Ala tulatasha sana Yehova pa fyo aba no kutemwa kwa cine cine!

4. Finshi filanga ukuti abantunse abashapwililika kuti balanga ukutemwa ukwa cine?

⁴ Icilenga tulelanga ukutemwa kwa cine ni co twapangwa mu cipasho ca kwa Lesa. Ulubembu twapyana lulalenga ciletukosela ukulanga ukutemwa, lelo ici tacipilibula ukuti te kuti tulange ukutemwa. Ku ca kumwenako, Abele alilangile ukuti alitemenwe Lesa ilyo atuulile ifisuma ifyo akwete. (Ukute. 4:3, 4) Noa na o alilangile ukuti alitemenwe abantu ilyo abilile pa myaka iingi ubukombe ubo Lesa amwebele ukubila nangu ca kuti abantu tabalekutika. (2 Pet. 2:5) Ilyo Lesa aebele Abrahamu ukuti atuule umwana wakwe Isaki, alicitile ifyo amwebele pantu alitemenwe sana Lesa ukucila ifyo atemenwe umwana wakwe. (Yako. 2:21) Nga filya fine aba abaume abali ne citetekelo bacitile, na ifwe tufwile ukulalanga ukutemwa na lintu tuli na mafya.

UBUPUSANO BWABA PA KUTEMWA KWA CINE NO KWA CIMBEPA

5. Kuti twalanga shani ukuti twalikwata ukutemwa kwa cine cine?

⁵ Baibolo ilondolola ukuti umuntu uwakwata ukutemwa kwa cine tatemwa fye ku “mashiwi nangu ku lulimi,” lelo alatemwa na mu “milimo na mu cine.” (1 Yoh. 3:18) Bushe ici cilolele mu kuti te kuti tulange ukuti twalitemwa umuntu mu fyo tulanda? Awe! (1 Tes. 4:18) Cilolele mu kuti tatufwile ukutemwa abantu ku mashiwi fye, maka maka ilyo balekabila ubwafwilisho. Ku ca kumwenako, Umwina Kristu munensu nga takwete ifya kulya, ifya kufwala no mwakwikala, tatufwile ukupelela fye pa kumukoselesha. (Yako. 2:15, 16) E fyo caba na ku mulimo wa kubila imbila nsuma, tatulingile ukupelela fye pa kulomba Lesa ukuti ‘atume ababomfi mu mulimo wa kulobolola’ lelo ukutemwa twatemwa Lesa na bantu kufwile ukulenga twalabombesha muli uyu mulimo.—Mat. 9:38.

6, 7. (a) Bushe “ukutemwa ukushili kwa bumbimunda” ni cinshi? (b) Bantu nshi bamo abacitile ifyalangile ukuti bali no kutemwa kwa bufi?

⁶ Umutumwa Yohane alembele ati tufwile ukutemwa “mu milimo na mu cine.” Kanshi tatulingile ukuba no kutemwa “ukwa bumbimunda,” lelo tulingile ukuba no “kutemwa ukushili kwa bumbimunda.” (Rom. 12:9; 2 Kor. 6:6) Ici cilolele mu kuti te kuti tube no kutemwa kwa cine nga ca kuti tulefwaya fye bambi bamone ukuti twaliba no kutemwa. Nalimo kuti twalatontonkanya atuti, ‘Bushe kwaliba ukutemwa ukwa bumbimunda?’ Kwena takwaba. Ukutemwa kwa musango uyu kwa bufi kabili kwa cimbepa fye.

⁷ Natulande pa bantu bamo abali no kutemwa ukwa bufi. Mwi bala lya Edeni Satana acitile kwati alefwaya ifintu fiwamine Efa lelo ifyo acitile fyalangile ukuti ali na bukaitemwe no bumbimunda. (Ukute. 3:4, 5) Mu nshiku sha kwa Davidi, ifyo Ahitofele acitile fyalangile ukuti tali cibusa wa cine uwa Mfumu Davidi. Ahitofele alipondokele Davidi pa kuti amwenemo. (2 Sam. 15:31) Na muno nshiku abasangu na baleta amalekano mu cilonganino babomfya “insoso sha kusembeleka ne milandile ya kulumbilisha” pa kuti abantu babamone ukuti baliba no kutemwa, lelo ifiba mu mitima yabo ni fimbi fye.—Rom. 16:17, 18.

8. Cipusho nshi tulingile ukuyipusha?

⁸ Ukutemwa kwa bumbimunda kwalibipa sana pantu te kutemwa kwa cine cine. Ababa no kutemwa kwa bumbimunda kuti babepa abantu, lelo te kuti babepe Yehova. Na kuba Yesu atile aba bumbimunda bakakandwa “icine cine.” (Mat. 24:51) Te kuti tutwishike no kutwishika ukuti ababomfi ba kwa Yehova tabafwaya ukuba no kutemwa kwa bumbimunda. Na lyo line tulingile ukuyipusha atuti, ‘Bushe naliba no kutemwa kwa cine, ukushili kwa bukaitemwe nelyo ukwa bufi?’ Natulande pa fintu 9 ifyo twingacita pa kulanga ukuti twaba no “kutemwa ukushili kwa bumbimunda.”

IFYO TWINGALANGA UKUTI TWALIBA NO ‘KUTEMWA MU MILIMO NA MU CINE’

9. Bushe nga tuli no kutemwa kwa cine tukalacita finshi?

⁹ Twilabomba imilimo pa kuti fye abantu batumone. Tufwile ukuitemenwa ukubombela aba bwananyina “mu bumfisolo,” nelyo ukwabula bambi beshibe ifyo tulecita. (Belengeni Mateo 6:1-4.) Ifi e fyo Anania na Safira bafililwe ukucita. Tabalefwaya ukupeela ubupe ukwabula bambi beshibe, kabili tabatwele indalama shonse isho balaile, e ico balibakandile pa bumbimunda bwabo. (Imil. 5:1-10) Ifi te fyo twaba, ukutemwa kwa cine kulalenga tuleba ne nsansa ilyo tulebombela bamunyinefwe, tatulisha ipenga nelyo ukufwaya bambi batumone. Ku ca kumwenako, bamunyinefwe abafwilisha ababa mwi Bumba Litungulula ukupekanya ifya kulya fya ku mupashi tabafwaya ukwishibikwa, kabili tabebako abantu pa mpapulo bayafwilishe ukupekanya.

10. Kuti twacita shani pa kuti tulebalilapo ukucindika abantu bambi?

¹⁰ Mulebalilapo ukucindika bambi. (Belengeni Abena Roma 12:10.) Yesu alitulangile ifya kucindika abantu ilyo alebomba imilimo iyo abantu balemona ukuti ya pa nshi. (Yoh. 13:3-5, 12-15) Tufwile ukubombesha pa kuti tube abaicefya pa kuti tulecindika abantu nga fintu Yesu alecita. Nangu fye batumwa bene tabaishibe ico Yesu alecitila ifi mpaka ilyo bapokelele umupashi wa mushilo. (Yoh. 13:7) Kuti twalanga ukuti twalicindika bambi nga tatulemona ukuti twalibacila pa mulandu wa masambililo twakwata, ifyuma, nelyo imilimo tubomba mu cilonganino ca kwa Yehova. (Rom. 12:3) Na kabili tatulingile ukumfwila bambi akalumwa nga ca kuti babatasha, lelo tufwile ukusekelela pamo nabo nangu ca kuti tulemona ukutila na ifwe bafwile ukututasha pantu twalibombeleko umulimo balebatashishapo.

11. Mulandu nshi tulingile ukulatashisha bambi no mutima onse?

¹¹ Muletasha aba bwananyina no mutima onse. Tufwile ukulatasha aba bwananyina pantu amashiwi ayasuma ‘yalakuula.’ (Efes. 4:29) Na lyo line tulingile ukuba abafumacumi. Nga tatuli abafumacumi kuti twalatasha umuntu mu bumbimunda nelyo kuti twafilwa ukumufunda nga nalufyanya. (Amapi. 29:5) Nga twatasha umuntu e lyo ku mbali twalalanda ifyabipa pali ena ninshi tuli ba bumbimunda. Umutumwa Paulo tali no bumbimunda kabili alelanga ukutemwa kwa cine mu fyo aletasha abantu. Ku ca kumwenako, alitashishe Abena Kristu mu Korinti no mutima onse pa mibele imo iisuma iyo bakwete. (1 Kor. 11:2) Lelo ilyo balufyenye, tabatashishe, ali ne cikuuku pa kubalondolwela ico ashabatashishe kabili tabapitile na mu mbali.—1 Kor. 11:20-22.

12. Bushe kuti twalanga shani ukuti twalikwata ukutemwa kwa cine cine mu fyo tulanga bukapekape?

¹² Muleba bakapekape. Yehova atweba ukulapeelako aba bwananyina ifyo balekabila. (Belengeni 1 Yohane 3:17.) Lelo tatufwile ukuba no bumbimunda ilyo tulebafwa. Kuti twayipusha atuti: ‘Bushe ngafwa fye ifibusa fyandi, abantu abaishibikwa, nelyo abo ndemona ukutila kuti bampeelako fimo? Nelyo bushe ndafwa bamunyinane na bankashi abo nshaishiba bwino nelyo abashakwata ifyo bengampeela?’ (Luka 14:12-14) Kuti twacita shani nga ca kuti Umwina Kristu munensu aba mu bwafya pa mulandu wa kuti tapekenye bwino ifintu nelyo tatutashishe pa fyo twamwafwile? Ifi nga fyacitika, tufwile ukukonka ifyo Baibolo itufunda, itila: “Mulesekelelana ukwabula ukuilishanya.” (1 Pet. 4:9) Nga twakonka ifi Baibolo itufunda, tukaba ne nsansa ishaba mu kupeela no mweo onse.—Imil. 20:35.

13. (a) Ni lilali maka maka ilyo tulingile ukuba abatekanya? (b) Finshi twingacita pa kwafwa abanaka?

¹³ Mulekoselesha abanaka. Ifunde lya mu Baibolo ilitila “koselesheni abanaka, beni abashishimisha kuli bonse,” kuti lyatwafwa ukwishiba nga twaliba no kutemwa kwa cine cine. (1 Tes. 5:14) Nangu ca kuti abantu abengi abanaka mu kupita kwa nshita balakosa mu fya kwa Lesa, bambi bena balakabila ukubatekanishisha, ukutwalilila fye ukubafwa. Kuti twabafwa ukubomfya Amalembo, ukubombako nabo mu mulimo wa kubila, nelyo ukulakutika ilyo balelanda. Na kabili tatufwile ukulatontonkanya ukuti munyinefwe nelyo nkashi alikosa nelyo alinaka, tulingile ukwishiba ukuti bonse fye kwaliba ifintu umo twaba abakosa na umo twaba abanaka. Nangu fye mutumwa Paulo alilandile ukuti ali uwanaka muli fimo. (2 Kor. 12:7-10) Kanshi bonse kuti twanonkelamo nga tuleyafwana na Bena Kristu banensu.

14. Finshi tulingile ukulacita pa kuti tuleumfwana bwino na ba bwananyina?

¹⁴ Muletendeka ukumfwana nga mwapusana. Tulesha na maka yesu yonse ukuba aba mutende na ba bwananyina na lintu tulemona ukuti tabeshibe icilengele tucite nelyo tulande ifintu fimo nelyo nga twamona ukuti nabatufyenga. (Belengeni Abena Roma 12:17, 18.) Nga twakalifya umuntu, tulingile ukulomba ubwelelo ukufuma pa nshi ya mutima. Ku ca kumwenako, tatulingile ukulanda ukuti, “Munjeleleko nga nimukalifya,” lelo tufwile ukusumina ukuti natulufyanya, nalimo kuti twatila, “Munjeleleko pa mashiwi nacilanda aya mukalifye.” Umutende walicindama mu cupo. Abaupana tabafwile ukulabepekesha fye ukuti balitemwana nga bali pa bantu lelo ninshi ku ng’anda tabasoshanya, balalanda amashiwi ya musaalula nelyo balalwa.

15. Kuti twalanga shani ukuti natwelela uwatukalifye?

¹⁵ Muleelela. Tulanga ukuti natwelela uutukalifye nga ca kuti twasuulako ku cilubo acitile no kukanalaenda ne cikonko ku mukoshi. Baibolo itila: “Muleshishimisha no kushipikishanya mu kutemwa. Mule-esha nga nshi ukusungilila ukwikatana uko umupashi wamupeela mu mutende uwikatanya.” (Efes. 4:2, 3) Nga tulecita ifi kuti tuleelela na bengatukalifya mu kukanaishiba. Pa kuti twelele bambi ukufuma pa nshi ya mutima, tatufwile ukulatontonkanya pa fyo batulufyenye pa kuti ‘twilasunga ifilubo.’ (1 Kor. 13:4, 5) Nga ca kuti tuleenda ne cikonko ku mukoshi nelyo tulesunga ifilubo, bucibusa twakwata na ba bwananyina na Yehova kuti bwapwa. (Mat. 6:14, 15) Na kabili kuti twalanga ukuti natubelela abatukalifye uluse nga ca kuti tulebapepelako.—Luka 6:27, 28.

16. Bushe tulingile ukulamona shani imilimo tubomba mu mulimo wa kwa Yehova?

¹⁶ Mwilafwaya fye ifyakumuwamina. Nga batupeela imilimo mu cilonganino ca kwa Yehova, tulingile ukumona iyi milimo nge nshila twingalangilamo ukutemwa kwa cine. Baibolo itila tatufwile ‘ukulafwaya fye ifingatuwamina, lelo ukulafwaya ne fingawamina abanensu.’ (1 Kor. 10:24) Ku ca kumwenako, pa kulongana kwa muputule no kwa citungu, bakapyunga balafika bwangu pa cifulo ca kulonganinapo ilyo bambi bashilafika. Mu cifulo ca kuti baisalile kabili basalile no lupwa lwabo apakwikala apasuma, bakapyunga abengi tabekala apasuma. Ifi baipusula ukwikala apasuma, balanga ukuti balikwata ukutemwa kwa cine cine. Kuti mwabapashanya shani?

17. Bushe umuntu nga alikwata ukutemwa kwa cine akacita cinshi nga acita ulubembu ulukalamba?

¹⁷ Mulesokolola imembu isho mucita mu bumfisolo no kuleka ukushicita. Abena Kristu bamo balafisa imembu ishikalamba isho bacita pantu balatiina ukuseebana nelyo ukukalifya bambi. (Amapi. 28:13) Ukucita ifi takwawama pantu kulalenga uubembwike e lyo na bashibembwike bonse bacula. Kuti kwalenga Lesa afumya umupashi wakwe pa cilonganino kabili mu cilonganino te kuti mube umutende. (Efes. 4:30) Abena Kristu abakwata ukutemwa kwa cine nga bacita imembu ishikalamba balashisokolola kuli baeluda pa kuti babafwe.—Yako. 5:14, 15.

18. Bushe ukutemwa kwa cine kwacindama shani?

¹⁸ Ukutemwa kwalicila pa mibele yonse. (1 Kor. 13:13) Ukutemwa e kutwishibisha ukuti tuli basambi ba kwa Yesu no kuti tulapashanya Yehova pantu ukutemwa kwafuma kuli ena. (Efes. 5:1, 2) Paulo alembele ati, “Nga . . . ukutemwa nshakwata, ninshi tapali ico ndi.” (1 Kor. 13:2) Natutwalilile ukulanga ukutemwa ku “mashiwi,” “mu milimo na mu cine.”