Ifyebo Ififumine mu Mpapulo Shili mu Katabo ka Mikalile no Mulimo Tubomba
MARCH 4-10
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | ABENA ROMA 12-14
“Umo Calola Ukuba no Kutemwa kwa Bwina Kristu”
it-1 ibu. 55
Ukutemwa
Bonse ababa mu cilonganino ca Bena Kristu bafwile ukutemwana. Ishiwi lya kuti ukutemwa aba bwananyina mu ciGriki, phi·la·del·phiʹa, lyalola mu kuti, “ukutemwa uwa bwananyina.” (Rom. 12:10; Heb. 13:1; moneni na 1 Pet. 3:8) Kanshi aba mu cilonganino balingile ukuba ifibusa, ukulaumfwana, e lyo no kutemwana kwati fye ba mu lupwa lumo. Nangu ca kuti aba mu cilonganino balitemwana kale, balebakoselesha ukucishapo ukutemwana.—1 Tes. 4:9, 10.
Ishiwi lya ciGriki ilya phi·loʹstor·gos, ilipilibula “ukutemwana sana,” balibomfya nga balelanda pa bantu abatemwana sana. Ili shiwi lyafuma kwi shiwi lya sterʹgo, ililosha ku kutemwa ukuba pa ba mu lupwa lumo. Umutumwa Paulo alebakoselesha ukuba na iyi mibele. (Rom. 12:10) Paulo na kabili alandile ukuti mu nshiku sha kulekelesha abantu bakaba “abashatemwa abantu banabo” (mu ciGriki aʹstor·goi) kabili atile abantu ba musango uyu bali no kufwa.—2 Tim. 3:3; Rom. 1:31, 32.
‘Beni Aba Mutende Ku Bantu Bonse’
3 Belengeni Abena Roma 12:17. Paulo atile ilyo baletucusha, tatulingile ukulandula. Calicindama ukukonka uku kufunda, maka maka mu ndupwa umo bamo tabapepa Yehova. Mu ndupwa sha musango yu, Umwina Kristu alesha na maka ukukanalandula mu milandile nangu mu micitile. Tamwaba ubusuma nangu bumo ‘mu kubwesesha ububi pa bubi.’ Lelo, ukulandula kuti kwalenga fye ubwafya ukukulilako.
w07 7/1 amabu. 24-25 amapara. 12-13
“Mwiba Ababwesesho Muntu Nelyo Umo Ububi pa Bubi”
12 Paulo nomba atufunda ifyo tufwile ukwampana na basumina banensu, ne fyo imibele yesu ifwile ukuba ku bashasumina. Atila: “Mwiba ababwesesho muntu nangu umo ububi pa bubi.” Ifyo Paulo alandile pali ici cikomo fyalyampana sana na filya alandile pa cikomo 9 apatila: “Patisheni icabipa.” Pantu na kuba, umuntu kuti alanda shani ukuti alipata sana icabipa, nga ca kuti icabipa cine e co acita ku munankwe pa mulandu wa kufwaya ukulandula? Nga acite fyo ninshi apusana ne fyalandile Paulo ukuti tube no kutemwa ‘ukwabula ubumbimunda.’ Lyena Paulo atile: “Tontonkanishisheni kabeela ukucita ifisuma mu menso ya bantu bonse.” (Abena Roma 12:9, 17) Kuti twacita shani ifi Paulo alandile pano?
13 Ilyo Paulo talalembela abena Roma, muli kalata yakwe imbi iyo alembele ku bena Korinti alandile pa fyo abatumwa balebacusha ku bantu. Atile: “Twaba ica kutamba ku ba pano calo, na kuli bamalaika, na ku bantu. . . . Ilyo baletutuka, tulapaala; ilyo baletupakasa, tulashipikisha; ilyo baletusebaanya, tulapaapaata.” (1 Abena Korinti 4:9-13) Ifi fine e fyo caba na ku Bena Kristu ba muno nshiku, na bo bene caba kwati balatambwa ku bantu bonse pano calo. Abantu nga bamona tuli ne mibele isuma nangu ca kuti kuli abaletucusha, kuti batampa no kutemwa imbila nsuma iyo fwe Bena Kristu tubashimikila.—1 Petro 2:12.
Mulebelelana Uluse
13 Inshita shimo uushili Umwina Kristu kuti amukalifya, lelo ifyo mwacita kuti fyalenga afwaya ukwishiba ifya mu Baibolo. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “‘Umulwani obe nga ali ne nsala, umupe ifya kulya; nga ali ne cilaka, umupe ifya kuti anwe; pantu nga wacita ifi ninshi watuulika amalasha ayaleaka umulilo pa mutwe wakwe.’ Wileka ububi bukucimfye, lelo ulecimfisha ububi pa kucita ifisuma.” (Rom. 12:20, 21) Nga mulecita ifisuma ilyo bamukalifya, kuti mwalenga na bantu abayafya sana bayaluka, baba na bantu abasuma. Nga muleba ne nkumbu no kulangulukilako umuntu uwamukalifya, kuti mwalenga asambilila icine ca mu Baibolo. Nampo nga kuti ayaluka nelyo iyo, nga tuli abafuuka kuti twalenga uutulufyenye ukulatontonkanya pa calenga ukuti tube ne mibele iisuma.—1 Pet. 2:12; 3:16.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Ifyo Twingacita pa Kusala Ifya Kuleseshamo Icitendwe Ifisuma
5 Fyonse ifyo tucita kuti fyalenga Yehova apokelela ukupepa kwesu nelyo iyo. Paulo alandile ati: “Mutuule imibili yenu nge lambo ilituntulu, ilyasanguluka, ilingapokelelwa kuli Lesa.” (Abena Roma 12:1) Yesu atile: “Muletemwa Yehova Lesa wenu no mutima wenu onse, no mweo wenu onse, no kutontonkanya kwenu konse, na maka yenu yonse.” (Marko 12:30) Lyonse tufwaya ukupeela Yehova ifisuma. Kale abena Israele nga baletuula inama kuli Yehova, balingile ukutuula inama iisuma. Nga ca kuti batuula inama iili na kalema, Lesa talepokelela umutuulo. (Ubwina Lebi 22:18-20) Na ifwe bene ifi kuti fyatucitikila, Yehova kuti akaana ukupokelela ukupepa kwesu. Cinshi twalandila ifi?
6 Yehova atweba ati: “Muleba aba mushilo, pantu ine ndi wa mushilo.” (1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11) Yehova kuti apokelela fye ukupepa kwesu nga ca kuti kuli ukwasanguluka nelyo ukwa busaka. (Amalango 15:21) Ukupepa kwesu te kuti kube ukwasanguluka nga ca kuti tulecita ifintu ifyo Yehova ashifwaya, pamo nga ubupulumushi, ubunkalwe ne fintu ifyakuma imipashi. (Abena Roma 6:12-14; 8:13) Na kabili Yehova te kuti atemwe nga ca kuti tuletamba, tulebelenga, nelyo tulekutika ifintu umwaba ifya musango uyu. Nga tulecita ifya musango uyu, Yehova kuti alemona ukupepa kwesu ukuti kwalikowela kabili ici kuti calenga bucibusa bwesu na ena bwapwa.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba Muli Kalata ku Bena Roma
13:1—Bushe Lesa abika shani bakateka bacilamo “mu fifulo fyabo ifyacepako”? Amashiwi ya kuti Lesa alibika bakateka “mu fifulo fyabo ifyacepako” yapilibula ukuti Lesa alibasuminisha ukuteka, kabili limo limo Lesa aleishibila libela ifyo imitekele yabo ikaba. Icilanga ifi ni filya Baibolo yasobele imitekele ya bakateka bamo.
MARCH 11-17
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | ABENA ROMA 15-16
“Muleleka Yehova Alemwafwa Ukushipikisha E lyo no Kumusansamusha”
“Lilileni Pamo na Balelila”
11 Ilyashi ililanda pa fyo Yesu ali no bulanda ilyo Lasaro afwile, lyaba pa malyashi ayengi ayatusansamusha ayaba mu Cebo ca kwa Lesa. E mulandu wine Baibolo ilandila ukuti, “pantu fyonse ifyalembelwe kale fyalembelwe ku kutufunda, pa kuti mu kushipikisha kwesu na mu cisansamushi ca mu Malembo tube ne subilo.” (Rom. 15:4) Kanshi nga ca kuti lupwa wenu alifwa, amalembo ayakonkapo kuti yamusansamusha:
▪ “Yehova ali mupepi ku baba ne mitima ya bulanda; kabili apususha abasakamikwa imitima.”—Amalu. 34:18, 19.
▪ “Ilyo amatontonkanyo ya kusakamika yafulile muli ine, e lyo ifya kusansamusha fyenu [Yehova] fyantalalike umutima.”—Amalu. 94:19.
▪ “Kabili Shikulwifwe Yesu Kristu umwine na Lesa Shifwe, uwatutemenwe no kutupeela icisansamushi ca muyayaya ne subilo ilisuma mu cikuuku ca kwa Lesa, basansamushe imitima yenu no kumukosha.”—2 Tes. 2:16, 17.
“Muleleka Ukushipikisha Kwenu Kwapwisha Umulimo wa Kuko”
5 Mulepapa ukuti Yehova alemukosha. Yehova ni “Lesa uupeela ukushipikisha no kusansamusha.” (Abena Roma 15:5) Yehova e waishiba bwino ifyo tukabila pa kuti tuleshipikisha pantu aleshiba bwino ifyo ifintu fili, aleshiba ifyo tuleumfwa kabili alishiba ne nkulilo yesu. Baibolo itila: “Akacitila ababa na katiina kuli ena ifyo balefwaya, akomfwa ne nkuuta yabo, kabili akabapususha.” (Amalumbo 145:19) Bushe Lesa asuka shani amapepo tupepa aya kuti aletwafwa ukushipikisha?
“Uletemwa Yehova Lesa Obe”
11 Yehova ‘alitupeela isubilo ililenga tube ne nsansa no mutende.’ (Rom. 15:13) Isubilo Lesa atupeela lilenga tuleshipikisha amesho. Abasubwa abakatwalilila ‘aba cishinka ukufika na ku mfwa, bakabapeela icisote ca bufumu ica mweo.’ (Ukus. 2:10) Ababa ne subilo lya kwikala pe sonde abakatwalilila ukuba aba cishinka, bakapaalwa icine cine muli Paradaise iikaba pano isonde lyonse. (Luka 23:43) Bushe tufwile ukumfwa shani pali ifi Lesa atulaya? Tufwile ukuba ne nsansa no kukanasakamikwa, tufwile no kutemwa Lesa uutupeela “ica bupe conse icisuma no bupe bonse ubwapwililika.”—Yako. 1:17.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
w89 12/1 ibu. 24 para. 3
“Ubwesho Bwa Kutemwa Kobe Ukwa Cine Cine”
Mu cine cine, bamunyinabo Abena Fyalo balingile baliseshiwe ku kwankula ku kupelelwa kwabo. Na kuba, bakwete “imisha” yaibela ku Bena Kristu mu Yerusalemu. Bushe tacali kufuma ku Yerusalemu kuntu imbila nsuma yaananishiwe ku Bena Fyalo? Paulo atontonkenye ukuti “Nga ca kuti Abena Kristu ba ciYuda bayakene ifyuma fya ku mupashi na Bena Fyalo, Abena Fyalo bakwato mulimo waumfwika ku kusangwila ku kukabila kwabo ukwa ku mubili.”—Abena Roma 15:27, The New English Bible.
it-1 ibu. 858 para. 5
Ukusobela, Ubusesemo
Mesia nelyo Kristu ali no kuba Umwana walaiwe umo abantu bonse abalungama pe sonde bali no kupaalilwa. (Gal. 3:8, 14) Umuku wa kubalilapo balandilepo pali uyu “mwana” ni lintu Adamu na Efa bapondweke mwi bala lya Edeni, lelo ninshi Abele talafyalwa. (Ukute. 3:15) Ifi fyacitike nalimo imyaka 4,000 ninshi “inkama ya kwa Lesa” tailasokololwa iya kuti Mesia e “mwana” balelandapo. Ukwabula no kutwishika, iyi nkama ‘yalifishilwe pa nshita ntali.’—Rom. 16:25-27; Efes. 1:8-10; 3:4-11.
MARCH 18-24
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 ABENA KORINTI 1-3
“Bushe Mukonkelela Ififwaya Umutima Wenu Nelyo Mutungululwa no Mupashi?”
Bushe Umuntu Uutungululwa no Mupashi wa kwa Lesa Aba Shani?
4 Natubalilepo ukulanda pa fyo uukonkelela ififwaya umutima wakwe aba. Abantu abengi mu calo babika fye amano ku fifwaya imitima yabo. Paulo atile batungululwa no “mupashi uyo nomba ubomba mu bana bacintomfwa.” (Efes. 2:2) Uyu mupashi ulenga abantu abengi balakonkelela icinabwingi abacita fye ifyo imitima yabo ifwaya. Ifi bacita fyalenga abantu abengi balacita fye ifyo abene balemona ukuti fyalilungama, kabili tabaibikilishako no kukonka amafunde ya kwa Lesa. Ilingi line uukonkelela ififwaya umutima wakwe abika fye amano ku kufwaya ukulumbuka na ku kukwata ifyuma ifingi nelyo ku kucingilila insambu shakwe.
5 Finshi fimbi ifyo twingeshibilako umuntu uukonkelela ififwaya umutima wakwe? Abantu ababa ne “micitile ya muntu umubembu” ninshi bakonkelela ififwaya imitima yabo. (Gal. 5:19-21) Muli kalata ya kubalilapo iyo Paulo alembeele icilonganino ca mu Korinti alilandile pa fyo abakonkelela ififwaya imitima yabo bacita. Balacita ifilenga kwaba amalekano, balaibika mu malyashi ayashibakumine, balalwishanya abantu, balatwalana ku filye, tabacindika abaletungulula, baliili, kabili balanwesha ubwalwa. Umuntu uukonkelela ififwaya umutima wakwe nga atunkwa alafilwa ukuilama. (Amapi. 7:21, 22) Yuda alilandile pa bantu abali no kulakonkelela sana ififwaya imitima yabo ica kuti tabali no ‘kukwata umupashi wa kwa Lesa.’—Yuda 18, 19.
Bushe Umuntu Uutungululwa no Mupashi wa kwa Lesa Aba Shani?
6 Nomba bushe “umuntu uutungululwa no mupashi wa kwa Lesa” aba shani? Uutungululwa no mupashi wa kwa Lesa alibika sana amano kuli bucibusa bwakwe na Lesa, lelo ifi te fyo umuntu uukonkelela ififwaya umutima wakwe aba. Abatungululwa no mupashi wa kwa Lesa balaibikilishako ‘ukupashanya Lesa.’ (Efes. 5:1) Ici cilolele mu kuti balabombesha ukwishiba ifyo Yehova amona ifintu no kulafimona nge fyo afimona. Balishininkisha ukuti Lesa e ko aba. Balesha ukukonka amafunde ya kwa Yehova muli fyonse ifyo balecita lelo abakonkelela ififwaya imitima yabo te fyo bacita. (Amalu. 119:33; 143:10) Uutungululwa no mupashi wa kwa Lesa alaibikilishako ukuba ne “fisabo fya mupashi.”—Gal. 5:22, 23.
Bushe Umuntu Uutungululwa no Mupashi wa kwa Lesa Aba Shani?
15 Finshi tufwile ukulacita pa kuti tulepashanya Kristu? Baibolo pali 1 Abena Korinti 2:16 itweba ‘ukulatontonkanya nge fyo Kristu atontonkanya.’ Na kabili pa Abena Roma 15:5 itweba “ukuba no mutima umo wine uo Kristu Yesu akwete.” Kanshi pa kuti tube nga Kristu, tulingile ukwishiba ifyo aletontonkanya ne fyo ali. Nga twaishiba, lyena tufwile ukulamupashanya. Yesu abika sana amano kuli bucibusa bwakwe na Lesa. Kanshi ukuba nga Yesu kulenga twapalama sana kuli Yehova. E ico nacicindama ukwishiba ifyo twingacita pa kuti tuletontonkanya nge ifyo Yesu atontonkanya.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2 ibu. 1193 para. 1
Amano
Abantu ba muli cino calo baleimona ukuti ba mano kabili balemona ubupe ubo Lesa abapeele ukupitila muli Kristu ukuti buwelewele; nangu ca kuti intungulushi shabo shali na mano ya kutungulula abantu, ‘shalipopele Shikulu uwacindama pa cimuti.’ (1 Kor. 1:18; 2:7, 8) Lelo Lesa alilengele aba mano bamoneka ukuti bawelewele, ilyo abomfeshe abantu abo aba mano balemona kwati Lesa alebamona ukuti ‘bawelewele,’ e lyo nabo balemona ukuti bawelewele, balisuulwa, kabili balinaka, ku kufikilisha ubufwayo Bwakwe. (1 Kor. 1:19-28) Paulo aebele Abena Kristu bali mu Korinti ukuti ‘amano ya bwikashi buno kabili na mano ya ntungulushi sha bwikashi buno’ yali no kupwa; kanshi aya te mano ayo abatumwa balelandapo mu fya kwa Lesa (1 Kor. 2:6, 13) Na kabili alisokele Abena Kristu bali mu Kolose ukukanatekwa ubusha “ku mano ya buntunse [Ishiwi lya ciGriki phi·lo·so·phiʹas, lipilibula ukutemwa amano] no bucenjeshi ukulingana ne ntambi sha bantu.”—Kol. 2:8; linganyeniko ne fikomo 20-23.
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mu Makalata ku Bena Korinti
2:3-5. Ilyo Paulo aleshimikila mu Korinti, umusumba uwafulilemo abaGriki aba mano ya buntunse, nalimo alisakamene nga kuti alanda ifyebo ifinganashanasha abalemukutika. Na lyo line, talekele ubwafya ubuli bonse nelyo umwenso ukumulenga ukufilwa ukubomba umulimo uo Lesa amupeele. Na ifwe bene, tatulingile ukuleka amafya ukulenga twaleka ukushimikila imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. Lelo, tulingile ukushintilila pa kwafwa kwa kwa Yehova nga filya Paulo acitile.
MARCH 25-31
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA | 1 ABENA KORINTI 4-6
“Icitutumushi Cinono Citutumusho Mufuba Onse”
it-2 ibu. 230
Icitutumushi
Umutumwa Paulo alandile pa cilangililo ca citutumushi ilyo aleeba Abena Kristu bali mu cilonganino ca mu Korinti ukutamfya umwaume uwali ne mibele yabipa mu cilonganino, atile: “Bushe tamwaishiba ukuti icitutumushi cinono citutumusho mufuba onse? Fumyenimo icitutumushi ca kale, ukuti imwe mube umufuba upya, apo tamufwile ukuba icitutumushi muli imwe. Pantu, Kristu, impaanga ya pa ca kucilila alipeelwa ilambo.” Lyena alilondolwele umo aloseshe ilyo alandile pa “citutumushi” atile: “Kanshi natucite umutebeto uwa mukate ushatutumuka uwa bufumacumi ne cine te wa citutumushi ca kale, nangu uwa citutumushi ca bubi no lubembu.” (1 Kor. 5:6-8) Pali ili lembo Paulo alelondolola ifyalecitika pa mutebeto uo abaYuda balesefya uwa Mukate Uushatutumuka, uwalekonka pa Ca Kucilila. Ukupala filya fine icitutumushi cinono cilenga umufuba onse watutumuka, icilonganino conse naco Yehova ali no kulacimona icakowela nga ca kuti tabatamfishemo umwaume uwali ne mibele yabipa. Balingile ukufumya “icitutumushi” mu kati kabo, nga filya fine Abena Israele balefumya icitutumushi mu mayanda yabo ilyo kwaleba imitebeto.
it-2 amabu. 869-870
Satana
Bushe calola mwi ‘ukupeela umuntu kuli Satana pa kuti imibele yabipa ifume mu cilonganino’?
Ilyo umutumwa Paulo aleeba aba mu cilonganino ca mu Korinti ifyo bali no kucita uwali mu cilonganino uwalecita ishiku no mukashi wa kwa wishi, abalembele ati: “Mukapeele uyo muntu kuli Satana pa kuti iyi mibele yabipa ifume mu cilonganino.” (1 Kor. 5:5) Ili lyali lifunde lya kutamfya umwaume mu cilonganino, no kuleka ukwampana nankwe. (1 Kor. 5:13) Pa ku mupeela kuli Satana bali no kumutamfya mu cilonganino no kuleka alatungululwa na Satana kateka kabili lesa wa cino calo. Nga filya fine “icitutumushi cinono” citutumusha “umufuba onse,” uyu mwaume ali ne mibele yabipa mu cilonganino; kanshi ukufumya mu cilonganino uyu mwaume walecita ishiku, kwali no kulenga bafumya mu cilonganino imibele yabipa. (1 Kor. 5:6, 7) Ifi fine e fyo na Paulo acitile, alipeele Humenai na Alekisanda kuli Satana, pantu balikeene icitetekelo na kampingu musuma kabili balibunshishe icitetekelo cabo.—1 Tim. 1:20.
lvs ibu. 241, Ifyebo na Fimbi
UKUTAMFYA UMUNTU MU CILONGANINO
Nga ca kuti umuntu uucitile ulubembu ulukalamba talapile kabili alekaana ukukonka amafunde ya kwa Yehova, te kuti atwalilile ukuba mu cilonganino, alingile ukutamfiwa. Umuntu nga atamfiwa, tatufwile ukulayampana nankwe no kulalanda nankwe. (1 Abena Korinti 5:11; 2 Yohane 9-11) Ukutamfya abashilapila kulafumya umuseebanya pe shina lya kwa Yehova kabili kulacingilila ne cilonganino cakwe. (1 Abena Korinti 5:6) Ukutamfya umuntu mu cilonganino nako kusalapula uulufyenye pa kuti alapile abwelele na kuli Yehova.—Luka 15:17.
▸ Icipandwa 3, paragrafu 19
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Bamalaika—“Mipashi ya Kubombela Abantu”
16 Ilyo Abena Kristu bali mu bwesho, baba ‘ica kutamba kuli bamalaika.’ (1 Kor. 4:9) Bamalaika balatemwa sana ukumona bucishinka bwesu kabili balatemwa ilyo umubembu umo alapila. (Luka 15:10) Bamalaika balamona imibele ya bukapepa iya banakashi Abena Kristu. Baibolo ilanda ukuti “pa mulandu wa bamalaika umwanakashi afwile ukuba ne cishibilo ca kulanga ukunakila ku mutwe wakwe.” (1 Kor. 11:3, 10) Kanshi bamalaika balatemwa ukumona abanakashi Abena Kristu na babomfi ba kwa Lesa bambi pe sonde balenakila Lesa no kukonka bumutwe ubo abikako. Icumfwila ca musango yo cilacinkulako aba bana baume ba kwa Lesa ukuti na bo bafwile ukulanakila.
it-2 ibu. 211
Ifunde
Ifunde lya Bamalaika. Bamalaika balikwatisha amaka ukucila abantu, na lyo line, balanakila amafunde ne fipope fya kwa Lesa. (Heb. 1:7, 14; Amalu. 104:4) Yehova alyebele umulwani wakwe Satana ifya kucita kabili alimwebele no mwakupelela. (Yobo 1:12; 2:6) Mikaele malaika mukalamba alilangile ukuti alacindika icifulo Yehova Kapingula Mukalamba akwata ilyo aumene na Satana, amwebele ati: “Yehova nakukalipile.” (Yuda 9; linganyeniko Seka. 3:2.) Yehova Lesa alipeela Yesu Kristu imfumu amaka pali bamalaika. (Heb. 1:6; 1 Pet. 3:22; Mat. 13:41; 25:31; Fil. 2:9-11) E calengele Yesu atume malaika kuli Yohane. (Ukus. 1:1) Nomba pali 1 Abena Korinti 6:3 umutumwa Paulo alandile pali bamunyina ba kwa Kristu ukuti bakapingula bamalaika, nalimo nico ilyo Yesu akalapingula imipashi yabipa nabo bakapingulako.