Ifyo abantu bamona ukunwa ubwalwa fyalipusanapusana. Bamo balatemwa ukunwako ubwalwa inshita shimo ilyo bali ne fibusa. Bambi bena basalapo ukukananwa. E lyo bambi nabo balanwa ica kuti bakolwa no kukolwa. Finshi Baibo ilanda pa kunwa ubwalwa?

1. Bushe calibipa ukunwa ubwalwa?

Baibo tayakaanya ukunwa ubwalwa. Na kuba pa fya bupe ifingi ifyo Lesa atupeela ifyo Baibo yalandapo, paba no “mwangashi uulenga umutima wa muntu wasekelela.” (Amalumbo 104:14, 15) Na babomfi ba kwa Yehova bamo abaume na banakashi aba cishinka abo Baibo yalandapo inshita shimo balenwa umwangashi.—1 Timote 5:23.

2. Finshi Baibo yalanda ifingafwa abanwa ubwalwa?

Yehova alipata ukunwesha ubwalwa na bucakolwa. (Abena Galatia 5:21) Baibo ilanda ukuti: “Wiba pa banwesha umwangashi.” (Amapinda 23:20) Kanshi nga twasalapo ukunwa ubwalwa, nangu ni lintu tuli fweka, tatulingile ukunwa ubwingi ica kuti twaleka ukutontonkanya bwino, twalalanda nelyo ukucita ifintu ifyo tushicita nga tatunwine ubwalwa, nelyo ica kuti twaonaula no bumi bwesu. Kanshi nga tulefilwa ukulinga ukunwa ubwalwa, kuti cawama twaleka fye ukunwa.

3. Kuti twalanga shani ukuti twalicindika abantu abasalapo ukunwa ubwalwa nelyo abasalapo ukukananwa?

Cila muntu afwile ukuisalilapo nampo nga afwile ukunwa ubwalwa nelyo iyo. Tatufwile ukupingula umuntu nga asalapo ukunwa ubwalwa mu kulinga, kabili tatufwile ukupatikisha umuntu nga talefwaya ukunwa ubwalwa. (Abena Roma 14:10) Tulasalapo ukukananwa ubwalwa nga twaishiba ukutila kuti kwapunwisha abantu bambi. (Belengeni Abena Roma 14:21.) ‘Tatufwaya fye ifingatuwamina, lelo tulafwaya ne fingawamina abanensu.’—Belengeni 1 Abena Korinti 10:23, 24.

SAMBILILENI NA FIMBI

4. Kuti mwaishiba shani nga mulingile ukunwa ubwalwa nelyo iyo?

Bushe Yesu alemona shani ukunwa ubwalwa? Pa kuti twishibe icasuko, natubalilepo ukulanda pa cipesha amano ica kubalilapo ico acitile. Belengeni Yohane 2:1-11, lyena lanshanyeni aya mepusho:

• Finshi tulesambilila ku cipesha amano Yesu acitile pa fyo amona ukunwa ubwalwa e lyo na banwa ubwalwa?

• Apo Yesu talandile ukuti abantu tabalingile ukulanwa ubwalwa, bushe Umwina Kristu alingile ukulamona shani abasalapo ukulanwa ubwalwa?

Na lyo line, nangu ca kuti Umwina Kristu alikwata insambu sha kunwa ubwalwa, tacipilibula ukuti afwile ukulanwa ubwalwa lyonse. Belengeni Amapinda 22:3, lyena lanshanyeni ifyo ifishinka fyakonkapo fingamwafwa ukwishiba nga mulingile ukunwa ubwalwa nelyo iyo:

• Nga mwalatendeka ukwensha motoka nelyo ukubombela pali mashini.

• Nga muli pa bukulu.

• Nga ca kuti badokota balimulesha ukunwa ubwalwa.

• Nga ca kutila cilamukosela ukunwa fye ubwalwa ubwalinga.

• Nga ca kuti ifunde te kuti limusuminishe ukunwa ubwalwa.

• Nga ca kuti muli no muntu uwasalapo ukuleka ukunwa ubwalwa pa mulandu wa kuti calemukosela ukunwa fye ubwalinga.

Bushe mulingile ukupekanya ubwalwa pa bwinga nelyo ilyo muleangalila capamo na balupwa ne fibusa? Pa kuti mwishibe ifyo mwingacita, tambeni VIDIO.

VIDIO: Bushe Mfwile Ukupekanya Ubwalwa? (2:41)

Belengeni Abena Roma 13:13 na 1 Abena Korinti 10:31, 32. Pa numa ya kubelenga ilembo limo na limo, lanshanyeni ici cipusho:

• Bushe ukukonka ishinte lye funde ilili pali ili ilembo kuti kwalenga shani mwasalapo ukucita ifingalenga Yehova ukusekelela?

5. Kuti mwaishiba shani ubwingi bwa bwalwa mulingile ukunwa?

Nga mwasalapo ukunwa ubwalwa, mufwile ukulaibukisha ukuti: Nangu ca kuti Yehova takaanya ukunwa ubwalwa, alipata ukunwesha ubwalwa. Mulandu nshi? Belengeni Hosea 4:11, 18, lyena lanshanyeni ici cipusho:

• Finshi fingacitika nga ca kuti umuntu anwesha ubwalwa?

Kuti twacita shani pa kuti twilanwesha ubwalwa? Tufwile ukuilama nelyo ukwishiba apa kupeleela ilyo tulenwa ubwalwa. Belengeni Amapinda 11:2, lyena lanshanyeni ici cipusho:

• Cinshi cawamina ukwishiba apo tulingile ukupeleela ilyo tulenwa ubwalwa?

6. Cinshi cingafwa umuntu pa kuti aleke ukunwesha ubwalwa?

VIDIO: ‘Nalefwaisha Ukuleka Ukunwa Ubwalwa’ (6:32)

• Bushe ba Dmitry abo twatamba muli vidio balecita shani nga bakolwa?

• Bushe balekele fye ukunwa ubwalwa pa muku umo?

• Finshi bacitile pa kuti baleke ukunwesha ubwalwa?

Belengeni 1 Abena Korinti 6:10, 11, lyena lanshanyeni aya mepusho:

• Cinshi bucakolwa bwabipila?

• Finshi filanga ukuti no muntu uunwesha ubwalwa kuti ayaluka?

Belengeni Mateo 5:30, lyena lanshanyeni ici cipusho:

• Ukuputula ukuboko kwesu cipilibula ukuleka ukucita fimo pa kuti tulelenga Yehova ukusekelela. Finshi mwingacita nga ca kuti cilamukosela ukuleka ukunwesha ubwalwa?a

Belengeni 1 Abena Korinti 15:33, lyena lanshanyeni ici cipusho:

• Bushe ukusala bwino ifibusa kuti kwamwafwa shani ukuleka ukunwesha ubwalwa?

IFYO MUSAMBILILE

Ico Yehova apangile umwangashi ni co alefwaya tulesansamuka, lelo alipata ukunwesha ubwalwa na bucakolwa.

Ukupitulukamo

• Finshi Baibo yalanda pa kunwa ubwalwa?

• Bubi nshi bwaba mu kunwesha ubwalwa?

• Kuti twalanga shani ukuti twalicindika abantu abasalapo ukunwa ubwalwa nelyo abasalapo ukukananwa?

ISHIBILENIPO NA FIMBI

Finshi fingafwa abacaice ukwishiba nga balingile ukunwa ubwalwa nelyo iyo?

Uletontonkanya pa Fingafumamo nga Wanwa (2:31)

Moneni fimo ifyo mwingacita pa kuti muleke ukunwesha ubwalwa.

“Ifya Kucita pa Kucefyako Ukunwesha Ubwalwa” (Ulupungu lwa kwa Kalinda, January 1, 2010)

Bushe Umwina Kristu afwile ukulapuminkanya amabotolo nelyo amatambula pa kunwa?

“Amepusho Ukufuma ku Babelenga” (Ulupungu lwa kwa Kalinda, February 15, 2007)

Belengeni ilyashi ilileti “Nali Kwati Lidalamu Ilyatulika,” pa kuti mumone ifyo umwaume umo alekele ukunwesha ubwalwa.

“Baibolo Ilaalula Abantu” (Ulupungu lwa kwa Kalinda, May 1, 2012)

Bonse fye kwaliba ifyo tufwaya ukulafwala e lyo ne fyo tufwaya ukulaiyemfya. Nga twakonka amashinte ya mafunde ya mu Baibo, tatwakulafwala ifya kufwala pa mulandu fye wa kuti twalifitemwa. Lelo twakulafwala ifya kulalenga Yehova alesekelela. Natulandeko pa mashinte ya mu Baibo yamo.

1. Mashinte nshi aya mafunde ya mu Baibo ayengatwafwa ukulasala bwino ifya kufwala ne fyo tufwile ukuiyemfya?

Tufwile ukulasala ifya kufwala “ifyalinga, ifya mucinshi, kabili ifilanga ukuti [twalikwata] amano ayatuntulu.” Tufwile no kutwalilila ukuba aba busaka pa kulangilila ukuti ‘tulatiina Lesa.’ (1 Timote 2:9, 10) Tontonkanyeni pali aya mashinte ya mafunde 4: (1) Tufwile ‘ukulafwala bwino.’ Nalimo mwalimona ukuti abantu ba kwa Lesa nga bali pa kulongana balafwala ifya kufwala ifyalekanalekana, lelo ifyo bafwala, ifyo babeya umushishi, ifyo basakula e lyo ne fyo baluka umushishi filanga ukuti balicindika Lesa bapepa. (2) Ukufwala “ifyalinga” kabili “ifya mucinshi,” e kutila ukufwala ifya kufwala ifishingalenga abantu balatontonkanya pa kucita ubulalelale, nelyo babika sana amano kuli ifwe. (3) Ukufwala “ifya mucinshi.” Kuti tulefwala ifya mucinshi nga ca kuti tatulefwala fashoni yonse fye iya fya kufwala iyafuma. (4) Imimonekele yesu ifwile ukulanga ukuti ‘tulatiina Lesa,’ kabili ifwile ukulenga abantu baishiba ukuti tupepa Lesa wa cine.—1 Abena Korinti 10:31.

2. Bushe imimonekele yesu kuti yakuma shani aba bwananyina?

Nangu ca kuti twalikwata insambu sha kusala ifyo tulefwaya ukufwala, tufwile ukutontonkanya pa fyo imimonekele yesu yalakuma bamunyinefwe na bankashi. Tulesha na maka ukukanapunwisha umuntu nangu umo, pantu tufwaya ukulacitila “abanensu ifingabawamina kabili ifingabakuula.”—Belengeni Abena Roma 15:1, 2.

3. Bushe ifyo tufwala ne fyo tuiyemfya kuti fyalenga shani abantu balafwaya ukusambilila pali Yehova?

Nangu ca kuti lyonse tulafwaya ukufwala bwino, tulabikako sana amano ku fyo twalafwala ilyo tuleya mu kulongana na lintu tuleya mu kubila imbila nsuma. Tatufwaya abantu bakaana ukukutika imbila nsuma pa mulandu ne fyo tufwele. Lelo tufwaya ukuti imimonekele yesu ilelenga abantu balafwaya ukusambilila icine, kabili ‘ileyemfya isambilisho lya kwa Lesa, Umupusushi wesu.’—Tito 2:10.

SAMBILILENI NA FIMBI

4. Nga ca kuti imimonekele yesu ili iisuma, tukalanga ukuti twalicindika Yehova

Cinshi icacindama sana icifwile ukulenga tulebika amano ku fyo tumoneka? Belengeni Amalumbo 47:2, lyena lanshanyeni aya mepusho:

• Bushe ukulaibukisha ukuti twimininako Yehova kufwile ukulenga twalafwala shani?

• Bushe mulemona ukuti caliba fye bwino ukubika amano ku fyo twalafwala ilyo tuleya mu kulongana na lintu tuleya mu kubila imbila nsuma? Cinshi mwalandila ifyo?

5. Ifingatwafwa ukusala bwino ifyo tulingile ukufwala ne fyo tulingile ukuiyemfya

Tambeni VIDIO.

VIDEO: “Citeni Fyonse ku Kucindika Lesa” (10:18)

Nampo nga ifya kufwala fyesu fya mutengo nelyo iyo, fifwile ukuba ifya busaka kabili ifyalinga ukulingana ne fyo tulecita. Belengeni 1 Abena Korinti 10:24 na 1 Timote 2:9, 10. Lyena lanshanyeni ico tushilingile ukufwalila ifya kufwala . . .

• ifingalenga twamoneka abasanku nelyo abailekelesha.

• ifyapapatila, ifyabengela, nelyo ifingalenga umuntu atendeka ukutontonkanya pa kucita ubulalelale.

Nangu ca kuti fwe Bena Kristu tatukonka amafunde ya kwa Mose, yalatwafwa ukwishiba ifyo Yehova atontonkanya. Belengeni Amalango 22:5, lyena lanshanyeni ici cipusho:

• Cinshi tushilingile ukufwalila ifya kufwala ifilenga abaume balamoneka kwati banakashi nelyo abanakashi balamoneka kwati baume, nelyo ukuiyemfya ica kuti nga tuli baume twalamoneka kwati tuli banakashi nelyo nga tuli banakashi twalamoneka kwati tuli baume?

Belengeni 1 Abena Korinti 10:32, 33 na 1 Yohane 2:15, 16, lyena lanshanyeni aya mepusho:

• Mulandu nshi tushifwile ukusuulilako fye nga twaishiba ukuti, ifyo tufwala nelyo ifyo tuiyemfya filapunwisha abantu ku ncende twikala nelyo mu cilonganino?

• Fya kufwala fya musango nshi ifyo abantu abengi batemwa ukufwala ku ncende mwikala, kabili finshi bacita pa kuiyemfya?

• Bushe kuli fimo ifyo bafwala nelyo ifyo baiyemfya ifyo mulemona ukuti Umwina Kristu talingile ukucita? Cinshi mwa-asukila ifyo?

IFYO MUSAMBILILE

Nga tulesala bwino ifya kufwala ne fyo tuiyemfya, ninshi tulelanga ukuti twalicindika Yehova na bantu.

Ukupitulukamo

• Mulandu nshi Yehova abikila amano ku fyo tufwala na ku fyo tuiyemfya?

• Mashinte nshi yamo ayengatwafwa ukusala bwino ifyo tulingile ukufwala ne fyo tufwile ukuiyemfya?

• Bushe imimonekele yesu kuti yalenga abantu balamona shani ukupepa kwa cine?

ISHIBILENIPO NA FIMBI

Belengeni ici icipande pa kuti mumone ifyo abantu bengatontonkanya pali imwe nga bamona ifyo mufwele.

“Bushe Imifwalile Yandi Yaba Shani?” (Icipande ca pa jw.org)

Belengeni ici icipande pa kuti mumone ico cacindamina ukutontonkanyapo sana ilyo mushilailemba inembo nelyo ama tattoo.

“Finshi Baibolo Yalanda pa Kuilemba Inembo?” (Icipande ca pa jw.org)

Moneni amashinte ya mafunde na yambi ayengatwafwa ilyo tulesala ifya kufwala.

“Bushe Imifwalile Yenu Ilalenga Lesa Acindikwa?” (Ulupungu lwa kwa Kalinda, September 2016)

Cinshi calengele umwanakashi umo acindike ifyo bambi basalapo ukufwala no kuiyemfya?

“Ifyo Naishibe pa Mifwalile no Kuiyemfya Fyalilengele Nakokola Ukusambilila Icine” (Loleni!, December 22, 2003)