Ukupupe Mipashi—Ukusonga Kwa Kuko Ukwa Kulufya

BAIBOLO e lyo ne lyashi lya kale ilya ku calo fisokolola ukuti ukupupe mipashi e ko kwali ukufuma fye na ku kale sana. Imipepele ya mu Egupti yaiswilemo na kwene. (Esaya 19:3) Kabili imipepele ya mu Babele (umusumba uwali na kabili e cifulo cikalamba ica mipepele ku bena Ashuri) yali ya kupupa imipashi.—Esaya 47:12, 13.

Intulo ya Kuko

Icapulamo sana mu kupupe mipashi caba kulanda na bafwa ukwatunganishiwa. Apantu abafwa “bantu abashaishiba kantu nangu kamo,” ukumfwana na bantu bafwa aba musango yo takwingacitika nangu panono. (Lukala Milandu 9:5) Ifunde lya kwa Lesa kuli Israele lyalibindile uuli onse ukwipusha ku mufwe kabili lyalengele ukubelesha ukupupe mipashi ukuba mulandu wa kwipailwapo. (Ubwina Lebi 19:31; 20:6, 27; Amalango 18:9-12; linganyeniko Esaya 8:19.) Kabili calilondololwa mu Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGreek ukuti bonse ababelesha ukupupe mipashi “tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.” (Abena Galatia 5:20, 21; Ukusokolola 21:8) Cilepilibula kanshi, ukuti ukulanda na bafwa ukuli konse ukwatunganishiwa, nga takuli kuibepaika fye kwa mwine uuletunga ukulanda na bafwa, kufwile ukufuma ku ntulo ibifi, intulo iyo ilwishanya na Yehova Lesa.

Baibolo mu kumfwika ilangililo kuti iyo ntulo ibifi yaba fimipashi fya bubifi, ifibanda. Ica kushininkisho yu mulandu cili “mukashana” uwa mu musumba wa Filipi. Aalemwena bashikulu wakwe ifyuma ifingi pa kubomfyo “kubuka,” ukwaba ni cimo ica fintu fyayampana ku kupupe mipashi. (Amalango 18:11) Ubulondoloshi mu kumfwika busoso kuti intulo ya kubuka kwakwe tayali ni Lesa, lelo “mupashi wa kalubi,” umupashi ubifi. E ico, lintu umutumwa Paulo atamfishe uyo mupashi ubifi, uyu mukashana alilufishe amaka yakwe aya kubuka.—Imilimo 16:16-19.

Amaka ya kwa Yesu Ayacila pa Fibanda

Lintu Yesu aali pano isonde, aishininkishe ukuti aali e Mesia, Uwasubwa wa kwa Lesa, pa kulafumye fibanda mu bafikwete. Afifumishe ukwabulo kusefya kwaibela nelyo ukukumana na ba fipuuta nelyo umusango uuli onse uwa malele. Akambishe fye ifibanda ukuti fifume, na fyo fyalyumfwilile ishiwi lyakwe. Nangu cingati fyaleshimunuka, ifibanda fyalepatikishiwa ukucindika amaka yakwe (Mateo 8:29-34; Marko 5:7-13; Luka 8:28-33), kwati fye ni fintu Satana acindike amaka ya kwa Yehova lintu Yehova amusuminishe ukucusha Yobo pa kumwesha lelo akambishe Satana ukukanaipaya Yobo. (Yobo 2:6, 7) Na kabili, Yesu abombele uyu mulimo ukwabulo kulipilisha.—Mateo 8:16, 28-32; Marko 1:34; 3:11, 12; Luka 4:41.

Pa numa ya kuposha kumo ukwa kwa Yesu ukwa musango yo, abalwani bakwe, abaFarise, bamupeele umulandu abati: “Uyu muntu tafumisha fiwa kumbi kano ku maka ya kwa Beelsebuli kateka wa fiwa.” Lelo, ubulondoloshi butila: “Pa kwishiba amatontonkanyo yabo, atile kuli bene, Ubufumu bonse ubwayakanika ubwine bulapomonwa, no musumba onse nangu ni ŋanda ifyayakanika ifine tafyakeminine; na Satana nga afumya Satana, apaatukana umwine; nga kanshi bukeminina shani ubufumu bwakwe? Kabili ine nga nafumishe fiwa ku maka ya kwa Beelsebuli, bushe abana benu abaume bafifumisha ku maka ya kwa ani kanshi? E ico bene bakaba aba kumupingula.”—Mateo 12:22-27.

AbaFarise balipatikishiwe ukusumino kuti amaka yacila pa ya buntunse e yalekabilwa pa kufumye fibanda. Lelo bafwaile ukulesha abantu ukukanasumina muli Yesu. E co batile uwashingemwe na maka yakwe aali ni Kaseebanya. Yesu lyene aebekeshe icingafuma mu kupaasha kwabo pa kulangilila fintu icingafuma mu kupaasha kwa musango yo cingapilibula. Ayaswike ukuti nga ca kuti aali cibombelo ca kwa Kaseebanya, ukufubalisha cintu Satana aacita, ninshi Satana mu cituntulu aaleilwisho mwine (cintu imfumu ya buntunse iili yonse ishingacita) kabili aali no kuwa mu kwangufyanya. Ukulundapo, aloseshe ukusakamana ku ‘bana babo abaume,’ nelyo abasambi, abo na bo abaleitunga ukufumye fibanda. Nga ca kuti ukupaasha kwa baFarise kwali kwa cine, ukwa kuti uwalefumya ifibanda alefifumisha ku maka ya kwa Satana, ninshi abasambi babo bene baaletuninkishiwa na aya yene maka, icintu ico abaFarise, kwena, bashafwaile ukusumina. Yesu asosele ukuti kanshi ‘abana babo bene abaume’ baali ni bakapingula abalesenuka bene pamo no kupaasha kwabo. Lyene Yesu atile: “Lelo ine nga nafumishe fiwa ku maka ya Mupashi wa kwa Lesa, ninshi ubufumu bwa kwa Lesa nabwisa pali imwe.”—Mateo 12:28.

Pa kupaasha kwakwe Yesu akonkeshepo kulondololo kuti takuli uwingengila mu ŋanda ya wa maka (iya kwa Satana) no kupoke fipe fyakwe kano nga ali na maka ya kukaka uyo muntu wa maka. Umulandu wa bufi abaFarise baleteleko walengele ukuti Yesu asoke pa lwa lubembu lwa kubembukila umupashi wa mushilo, apantu cali kupitila mu mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa e mo Yesu alefumisha ifibanda, kabili pa kulwisha uyu mulimo, abaFarise tabalelangisha fye ifyo bapatile Yesu lelo balepontela ubushininkisho bwamonekesha ubwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa.—Mateo 12:29-32.

Cintu Yesu Kristu asosele pa lwa kufumye fibanda tatulingile kucumfwa ukupilibula ukuti ‘abana baume’ aba baFarise na bonse bambi abaleitunga ukufumye fibanda mu cituntulu balebomfiwa na Lesa. Yesu alumbwile abantu abaali no kwipusha abati: “Mwe Shikulu, mwe Shikulu, bushe tatwasesemene mwi shina lyenu? bushe tatwafumishe ifiwa mwi shina lyenu? bushe tatwacitile ifya maka ifingi mwi shina lyenu?” Lelo ukubaasuka kwali no kuba kwa kuti: “Nshamwishiba nakalya; fumeni apa, mwe bacita amampuulu.” (Mateo 7:22, 23) Pa kukanaba abasambi ba cine aba kwa Yesu Kristu, bakacita wa mampuulu aba musango yo baali no kuba bana ba kwa Kaseebanya. (Linganyeniko Yohane 8:44; 1 Yohane 3:10.) E co, ukufumye fibanda ukuli konse uko baitungile te kuti kube, nga abalebomfiwa na Lesa, lelo nga babomfi ba kwa Kaseebanya. Pa kubomfya abantu pamo nga aba kutuntula, no kucitila fye na mwi shina lya kwa Yesu (linganyeniko ukwesha kwa bana baume 7 aba kwa Skefa pa Imilimo 19:13-16), Satana tengakanikana umwine. Mu cifulo ca ico, kuli uyu umoneka ukuba mulimo usuma uwa kufufya ukutekwo busha ku fibanda, Satana kuti aifungushanishako ku kuba “malaika wa lubuuto,” na muli yo nshila ukutwala pa ntanshi amaka yakwe no kusonga pali abo bantu abepa.—2 Abena Korinti 11:14.

Umulimo wa Bumubili

Ilintu pambi kuti catontonkanishiwa ku babelesha ukupupe mipashi ukuti caba ‘cibelesho ca bumupashi,’ Icebo ca kwa Lesa cainika kwene, te pamo ngo mulimo wa mupashi nelyo ngo lubali lwa fisabo fya uko, lelo waba mulimo wa bumubili. Moneni ifintu fya muselu ifyo kwayampana na fyo: “ubulalelale, ukukowela, bucilende, ukupepo tulubi, ubuloshi [“ukubelesho kupupe mipashi,” NW, mu kukonke shiwi, ukusongwa ne miti ikola], ulupato, ifikansa, akalumwa, icipyu, akafindwe, akapaatulula, bucaibela, akaso, ukukolwakolwa, iciwowo, ne fyalingana ne fi.” Kulacebusha ukufwaisha kwa mubili wa lubembu, te ku fintu fya ku mupashi, kabili umutumwa asoka ukuti “abalecite fyabe fi tabakapyane ubufumu bwa kwa Lesa.”—Abena Galatia 5:19-21, Kingdom Interlinear.

Ukulosha kuli Babele Mukalamba, uuli no kupooswa muli bemba, ukukanamoneka na kabili, lumo ulwa membu shintu aacita lwalumbulwa mu Ukusokolola ukuti: “Mu [cibelesho cobe ica kupupe mipashi, NW] e mwalufiwe abena fyalo fyonse.” (Ukusokolola 18:23) Ukukuma ku konaulwa kwa muyayaya ukwa abo babelesho kupupe mipashi, Ukusokolola kutila: “Bakuuwe, na bashitetekela, na baselausha, na ba misoka, na ba bulalelale, ne ndoshi [“ababelesho kupupe mipashi,” NW, mu kukonke shiwi, abasongwa ne miti ikola], na bapepo tulubi, na ba bufi bonse, ubwikalo bwabo bakabumona muli bemba uulepya ku mulilo ne libwe lya mingu; iyi ni mfwa ya cibili.”—Ukusokolola 21:8, Int.