Ukwikalilila ku Mulapo Obe uwa mu Cupo!

UBUSHIKU bwa bwinga bushiku bwa buseko. Na kabili bwaba kashita kacindamisha nga nshi. Nabwinga na shibwinga balalaya ubulayo bwakakala ubo buli no kubambukila ku nshita yashalako iya bumi bwabo. Abeni abasangwako ku bwinga balaba ni nte kuli ubu bulayo bwakakala, lelo Yehova Lesa e Nte ikalamba.

Baibolo tayaimika ifya kukonka fimo ifya kulungatika nelyo ukusefya kwa bwinga ukwaibela. Nalyo line, pa kwishiba ukuti catula kuli Lesa, icupo ukulinga no mwata cilengwo kube cakakala ukupitila mu kubomfya imilapo ya cupo mu kukumana kwa mapepo. Pa myaka iingi Inte sha kwa Yehova shibomfya umulapo wa cupo uwakonkapo: “Ine—— nakubuula—— ukubo (mukashi/umulume) wandi, ku kutemwa no kuteesa (Nabwinga: no mucinshi washika) mu kumfwana ne funde lya bulesa nga fintu lyaimikwa mu Malembo ya Mushilo ku (bakashi/balume) ba Bwina Kristu, ukufika apo ifwe babili tukekala capamo pano isonde mu kumfwana no kutantika kwa kwa Lesa ukwa cupo.”a

Ica Kutontonkanyapo

Nga ca kuti ulelanguluka ukwingila mu cupo, kuti caba icakatama sana ukutontonkanya pa lwa kushika kwa uyu mulapo no bupilibulo bwa uko ilyo ubushiku bwa bwinga tabulafika. Solomone atile: “Wiba wa bwangukanwa, no mutima obe wisuswa ku kufumye cebo ku cinso ca kwa Lesa.” (Lukala Milandu 5:2) Ni shani nga ca kuti walyupa kale? Lyene walamwenamo mu kwetetula pa bucindami bwa ubu bulayo bwakakala ubo walaile ku cinso ca kwa Yehova. Bushe uleikalilila kuli wene? Abena Kristu balakatamika amalayo yabo. Solomone akonkenyepo kuti: “Ico walaya, fisha; cisuma ukukanalaya, ukucilo kulaya no kukanafisha. Wisuminisha kanwa kobe ukulengo mubili obe ubembuke; kabili ku cinso ca nkombe witila, Pantu ca mu kuluba fye.”—Lukala Milandu 5:4-6.

Ukulanguluka umulapo wa bwinga mwi shiwi ne shiwi ukwabulo kutwishika kwalanonsha ukumfwikisha kobe ukwa ubu bulayo bwakakala.

“Ine—— nakubuula”: Aya e mashiwi ya kwiswila aya mulapo. Yebekesha ukuti niwe waisendela icishingamo pa kupingulapo kobe ukwa kuupa.

Mu Bwina Kristu, takwaba ukukakililwako kwa mu Malembo ukwa kuupa. Yesu Kristu umwine atwalilile fye ukwabula ukuupa kabili atashishe ubushimbe kuli abo ‘abengacipokelela.’ (Mateo 19:10-12) Pa lubali lumbi, abatumwa ba kwa Yesu abengi baali abaupa. (Luka 4:38; 1 Abena Korinti 9:5) Cili icaumfwika ukuti ukupingulapo kwa kuupa kwa muntu umo na umo pa lwakwe. Takwaba umuntunse uwakwata ubulashi bwa mu Malembo ubwa kupatikisha umbi ukwingila mu cupo.

E co, niwe ushingamwa nga ca kuti wapingulapo ukwingila mu cupo. Mu kupalako, niwe waisalile untu uleupana nankwe. Lintu walapa umulapo wa cupo, auti, ‘Ine nakubuula——,’ ninshi wabuula nelyo wapokelela uyo muntu mu kuba no busuma bwakwe bonse—lelo no tulema twakwe tonse.

Mu kupita kwa nshita, mu kupalishako ukasanga imbali isho ushaenekele ukusanga mu buntu bwa mwina myobe. Kukalabako ukulengwe nsoni mu tushita mu tushita. Baibolo isoso kuti “bonse nababembuka, kabili bapelebela ku bukata bwa kwa Lesa.” (Abena Roma 3:23) Kanshi kuti pambi wakabila ukuteulukako mumo mumo pa kuti cingawamina umwina myobe. Ici kuti pambi cayafya, kabili inshita shimo kuti wayumfwa ngo ulefwaya ukufumamo. Lelo ibukisha, umulapo wa mu cupo ulapwa ku cinso ca kwa Yehova. Kuti akwaafwa ukutunguluka.

“Ukubo (mukashi/mulume) wandi”: Pa bwinga fye bwa kubalilapo, lintu Efa aufiiwe kuli Adamu, Yehova Lesa atile “na bo babo mubili umo.” (Ukutendeka 2:24; Mateo 19:4-6) Ukwikatana kwa mu cupo kanshi e kwampana kwapalamisha ukwingaba pa bantunse babili. Icupo cimwingisha mu kwampana kupya. Ulasumina umuntu umo ukuba “umukashi obe uwa mu cupo” nelyo “umulume obe uwa mu cupo.” Capusanako no kwampana konse kumbi. Incitilo isho shingacena fye panono mu kwampana kumbi kuti shacena mu kushika mu cupo.

Ku ca kumwenako, buula ukufunda kwa mu Malembo ukusangwa pa Abena Efese 4:26. Palya Baibolo itila: “Kalipeni, lelo mwibembuka; mwileka kasuba kawe mucili no bukali.” Napamo taupwisha amafya na balupwa lobe ne fibusa mu kwangufyanya nga fintu ulingile ukucita. Lelo umwina myobe alipalamisha ukucila lupwa uuli onse nelyo icibusa. Ukufilwa ukupwisha bwangu imilandu no munobe wa mu cupo kuti pambi kwabika mu busanso ukwampana kwaibela ukwaba pali imwe.

Bushe ulaleka ukukanasuminishanya pa kati kobe no mwina myobe ukutwalilila no kuba ica kukalifya lyonse nelyo ica kucusha? Bushe ukukanaumfwana nelyo ifya kukalifya filatwalilila pa nshiku shafulilako? Nga uli no kwikalilila ku mulapo obe, lintu amafya yaima te kwesha ukuleka ubushiku bumo ukupitapo ukwabula ukuwikishanya no mwina myobe. Ici cilepilibula ukulekelela no kulabako pamo pene no kusumina ifilubo fyobe ne mpuso.—Ilumbo 51:5; Luka 17:3, 4.

“Ku kutemwa”: Uuli no kuba umulume alalapa “ukutemwa no kuteesa” nabwinga wakwe. Uku kutemwa kusanshako icintemwa ico mu kupalishako cabaletele capamo. Lelo ukutemwa kwa cintemwa takwakumanina. Ukutemwa uko Umwina Kristu alapa ukupeela umwina mwakwe kwaliba ukwashikako kabili ukwasaalala.

Abena Efese 5:25 batila: “Mwe balume, temweni abakashi benu, ifyo na Kristu atemenwe ulukuta.” Ukutemwa Yesu atemenwe ulukuta mu kushininkisha takwali musango umo wine no kutemwa kwa cintemwa ukuba pa kati ka ba bwamba bwapusana. Inumbwilo “temweni” na “atemenwe” ishabomfiwa muli ili lembo shafuma kwi shiwi a·gaʹpe, ililosha ku kutemwa ukutungululwa ne fishinte. Pano Baibolo ilekambisha abalume ukulangisha abakashi babo ukutemwa kwa lyonse, ukwabula ukwalukaaluka, ukwatwalilila.

Te kukuntukilwa fye kwa kusoso kuti “Nalikutemwa pantu walintemwa.” Umulume afwaila ifiwamina umukashi nelyo fye pa ntanshi talafwaya ifimuwamina, kabili umukashi atemwa umulume mu musango umo wine. (Abena Filipi 2:4) Ukulundulula ukutemwa kwashika ku munobe kukakwaafwa ukwikalilila ku mulapo obe uwa mu cupo.

“Ukuteesa”: Ukulingana na dikishonari umo, “ukuteesa” cipilibula ‘ukutemwisha, ukuyumfwa nelyo ukulangisha icitemwishi.’ Ufwile ukulumbulula ukutemwa kobe mu mashiwi na mu ncitilo! Umukashi na kucilisha alakabila lyonse ukulangwa ukutemwa ku mulume wakwe. Umulume kuti pambi asakamana ukukabila kwa ku mubili ukwa mukashi, lelo ici tacakumanina. Kwaliba abakashi abalya bwino ne ŋanda iisuma lelo ababulwe nsansa icine cine pa mulandu wa kulekeleshiwa nelyo ukusuulwako ku banabo ba mu cupo.

Pa lubali lumbi, umukashi uwaishiba ukuti alitemwikwa no kuteeswa mu cine cine alikwate milandu ya kubela uwa nsansa. Kwena, e fyo cingasoswa na ku mulume. Ukutemwa kwa cine kulakoshiwa apakalamba ukupitila mu mashiwi ya citemwishi aya kufuma pa nshi ya mutima. Mu Ulwimbo lwa Nyimbo, kacema uwatemwo mukashana abilikisha ati: “Ifyo kwayemba ukutemwa kobe, we nkashi yandi, we nabwinga wandi! Ifyo kwawamo kutemwa kobe ukucilo mwangashi!”—Ulwimbo lwa Nyimbo 4:10.

“No mucinshi washika”: Ukupulinkana imyanda ya myaka yonse, kwalibako abaume baba aba lucu ku banakashi no kubacefya. Nelyo fye ni lelo, ukulingana na magazini wa World Health, “abanakashi balakumanya ulukaakala mu calo icili conse na mu mekashi ayali yonse kabili ayakankaala nelyo ayapiina. Ukulingana ne ntambi ishingi, ukupuma umukashi cimonwa ukuti ni nsambu ya mwaume.” Abaume abengi pambi tabacite fyo. Nalyo line, cimoneko kuti abaume abengi balafilwa ukulangisha ubuseko bwine bwine mu milandu ikumine abanakashi. Icafumamo ca kuti abanakashi abengi baisaba no musuusha pa lwa baume. Calyumfwika ukuti abakashi bamo basoso kuti, “Nalitemwa abalume bandi, lelo ndafilwa ukubacindika!”

Nangu cibe fyo, Yehova Lesa aakatamika umwanakashi uutukuta ukucindika umulume wakwe—nelyo fye nga ca kuti mu nshita mu nshita alapelebela no kukanakumanisha ifyo umukashi enekela. Aleshiba ukuti alikwata umulimo wakwe, nelyo icifulo icapeelwa na Lesa. (1 Abena Korinti 11:3; Abena Efese 5:23) Ukupeela umulume umucinshi washika muli fyo lwaba lubali lwa kupepa kwakwe ne cumfwila kuli Yehova. Lesa tasuulako ku cumfwila ca banakashi ba bukapepa.—Abena Efese 5:33; 1 Petro 3:1-6; linganyako AbaHebere 6:10.

Umucinshi mu cupo ufwile ukufuma kuli bonse babili, kabili ulingile ukunonkwa ukucila fye ukwenekelwa nelyo ukupindwa. Ku ca kumwenako, imilandile ya kupumya nelyo iya kukalifya taifwile ukubamo mu cupo. Te kuti cibe kutemwa nelyo ukulangisha umucinshi nga ca kuti imilandile yobe ilesaalula umulume obe nelyo umukashi. Tamwaba ubusuma ubuli bonse mu kushimikilako bambi pa lwa mabunake ya mwina myobe nelyo ukulandapo mu lubansa. Nelyo fye mu nseko umo kuti alangisha ukubulwa umucinshi nga nshi muli ci. Amashiwi ya pa Abena Efese 4:29, 32 yalabomba ku balume na ku bakashi. Palya Baibolo itila: “Mwileka mu tunwa twenu mufume icebo cabipa nangu cimo, kano icawama ku kukuula icilingene no kukabila . . . Mubelane icongwe, mube aba mitima ya nkumbu.”

“Mu kumfwana ne funde lya bulesa nga fintu lyaimikwa mu Malembo ya Mushilo”: Lesa afwaya ukuti tuleipakisha ubuntungwa bwa kuisalila no kucite fyo tulefwaya. Tatutitikisha no mutande wa mafunde ayengi aya kutungululo bumi bwa mu cupo. Lelo pa kuti cituwamine alimika ifya kutungulula fimo fimo.

Ilelo, kwaliba impapulo shalekanalekana ishingi pa lwa cupo, kabili abantu abengi balikwata imfundo shabo. Lelo cenjela! Ifyebo ifingi ifilesabankanishiwa pa lwa cupo, fyalipusana na Baibolo.

Ishiba na kabili ukuti imibele ilapusanapusana ku baupana abali bonse. Abaupana, baba ngo tupaafya twa mfula yabuuta; tumoneka utwapalana ilyo uli ukutali, lelo mu cine cine kamo na kamo kaliibela, kalipusanako ku tubiye. Takuli nangu bamo abaupana mu calo conse abengambula ubuntu bobe ukubika pamo no buntu bwa mwina myobe. E co wisuswa ku kusumina imimwene ya bambi iya pa lwabo. Takwaba umuti wapangwa no muntu uwingabomba mu fyupo fyonse!

Mu kupusanako, amakambisho ya mu Baibolo yonse ya cine kabili yalabomba. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa, kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika.” (2 Timote 3:16; Ilumbo 119:151) Nga ca kuti wabelenga Baibolo no kusuminisha ifisambilisho fya iko ukukutungulula mu bumi bobe cila bushiku, ukaba na maka ya kwikalilila ku mulapo obe uwa mu cupo.—Ilumbo 119:105.

“Ukufika apo ifwe babili tukekala capamo pano isonde”: Ici cilondolola ukwikala pamo ukubelelela. Lesa akambisha ukuti ‘umwaume akaleka wishi na nyina, no kulambatila na ku mukashi wakwe.’ (Ukutendeka 2:24) Yehova afwaya imwe ukwikala capamo. Bombeleni Lesa capamo. Sambilileni Icebo cakwe capamo. Lubuleniko inshita ya kwendauka capamo, ukwikala capamo, no kuliila pamo. Ipakisheni ubumi capamo!

Abaupana bamo bamo balabombesha ku kulubulako inshita cila bushiku pa kuti balandeko ilyashi. Nelyo fye papite myaka apo mwaupanine, uku kuba capamo kwaliba ukwakatama nga kuli no kubako insansa mu cupo.

“Mu kumfwana no kutantika kwa kwa Lesa ukwa cupo”: Icupo bupe bwafuma kuli Yehova Lesa, uwacitantike. (Amapinda 19:14) Ukufilwa ukukonka ukutantika kwakwe kuti kwalenga insansa sha mu cupo no kwampana kwenu na Kabumba ukuba mu busanso. Pa lubali lumbi, lintu umulume no mukashi balundulula ukwampana kusuma na Yehova, ukulangishiwa mu cumfwila ku kutantika kwakwe, bakalayampana mu mutende na bambi, e lyo na bene na bene.—Amapinda 16:7.

Te kwesha ukulaba ukuti Inte ikalamba ku mulapo obe uwa cupo ni Yehova. Twalilila ukwikalilila kuli ubu bulayo bwakakala, kabili icupo cobe cikalaletela Yehova Lesa ilumbo no bukata!

[Futunoti]

[Amashiwi pe bula 22]

Abaupana, baba ngo tupaafya twa mfula yabuuta. Tonse kuti twamoneka utwapalana ilyo uli ukutali, lelo mu cine cine abaupana bonse balipusanako mu kuibela

[Abatusuminishe]

Utupaafya twa mfula yabuuta/Dover