Yehova Kuti Akukosha

“Apeela amaka ku wapomponteka, no kufusho kucincila ku ushakosoboka.”—ESAYA 40:29.

1, 2. Finshi fyaba e bushinino bumo ubwa maka yakalamba aya kwa Yehova?

YEHOVA ni Lesa “wa maka ayengi.” Kuti twamona ubushininkisho bwa “maka . . . ya pe na buLesa” ifya kwa Lesa mu kupuulama kwa bubumbo bwakwe ubumoneka. Abo abakaana ukupokelela ubushinino bwa musango yo ubwa buKalenga bwakwe babulwe ca kuleseshamo.—Ilumbo 147:5; Abena Roma 1:19, 20.

² Amaka ya kwa Yehova yacililako ukumonekesha ilyo basayantisti basapika mu kushikilako mu kubumbwa konse, mu kuba ne fipinda bushiku iminshipendwa ifyakupa intamfu ishingafimbwa fye no kubutuka kwa lubuuto imyaka imyanda ya mamilioni. Pa nshita ya bushiku bwabula amakumbi, lolekesha mu myulu no kumona nga te kuti uyumfwe nge fyayumfwile kemba wa malumbo ukuti: “Ilyo nalolesho muulu, umulimo wa minwe yenu, umweshi ne ntanda ifyo mwabumbile, ntila, Wa nshi umuntunse, apo mumwibukisha, no mwana wa muntu, apo [mumusakamana, NW]?” (Ilumbo 8:3, 4) Kabili mwandi Yehova alasakamana bwino umuntunse, alatusakamana! Alipayanishishe umwaume wa kubalilapo no mwanakashi umushi wayemba uwa pe sonde. Nangu fye mushili wa uko walikwete amaka—aya kukushe fisabwasabwa, ukumesha ifya kulya fyabamo mulyo, ifishakoweshiwa. Umuntu ne nama basanga amaka ya ku mubili ukufuma muli uku kulangisha amaka ukwa kwa Lesa.—Ukutendeka 1:12; 4:12; 1 Samwele 28:22.

3. Pa mbali ya fintu fimoneka ifya mu kubumbwa konse, cinshi cimbi icilangisha amaka ya kwa Lesa?

³ Pa mbali ya myulu ukube ya kucebusha ne fimenwa ne nama ifya pe sonde ukube fya kutemuna, fitulangisha amaka ya kwa Lesa. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Ukufuma ku kulengwa kwa pano isonde ifishimoneka fyakwe—amaka yakwe ya pe na buLesa bwakwe pamo—fyamonekesha, bafiilukila ku fibumbwa.” (Abena Roma 1:20) Lelo kwalibako ubushinino na bumbi ubwa maka yakwe ubwawamina ukusakamana kwesu no kutesekesha. ‘Cinshi,’ e fyo pambi wingapapa, ‘icilangisha amaka ya kwa Lesa ukucila pa kubumbwa konse?’ Icasuko ni Yesu Kristu. Na kuba, pa kupuutwamo umutumwa Paulo asoso kuti Kristu wapopeelwe e “maka ya kwa Lesa kabili mano ya kwa Lesa.” (1 Abena Korinti 1:24) ‘Mulandu nshi cabele fyo?’ e fyo pambi wingepusha, ‘Kabili kwambukila nshi cingakwata pa bumi bwandi pali nomba?’

Amaka Yamonekela mu Mwana Wakwe

4. Ni shani fintu amaka ya kwa Lesa yalangilwe mu kulundana no Mwana wakwe?

⁴ Amaka ya kwa Lesa yalangilwe pa kubalilapo lintu alengele Umwana wakwe uwafyalwa eka, uwacitilwe mu cipasho cakwe. Uyu Mwana mwaume wa ku mupashi abombeele Yehova pamo nga “kabomba mukalamba” pa kubomfya amaka ayengi aya kwa Lesa ku kulenga ifintu fyonse fimbi. (Amapinda 8:22, 30, NW) Paulo alembele kuli bamunyina ba Bwina Kristu mu Kolose ukuti: “Muli wene e mo fyalengelwe ifintu fyonse mu muulu na pano isonde, ifimoneka ne fishimoneka, . . . ifintu fyonse fyalengeelwe muli wene, kabili fyalengeelwe wene.”—Abena Kolose 1:15, 16.

5-7. (a) Ku nshita shapita, ni shani fintu abantunse babimbilwemo mu kulangisha amaka ukwa kwa Lesa? (b) Mulandu nshi wabako uwa kusuminino kuti amaka ya kwa Lesa kuti yalangwa mu mulandu wa Bena Kristu ilelo?

⁵ Twaba ulubali lwa ‘fintu fyalengelwe pano isonde.’ E co bushe amaka ya kwa Lesa kuti yatambulwilwa kuli ifwe fwe bantunse? Cisuma, ukupulinkana mu mibombele ya kwa Lesa na bantunse bashapwililika, Yehova ukufuma ku nshita ne nshita alipeela amaka yalundwako ku babomfi bakwe pa kuti bengapwilikisha imifwaile yakwe. Mose alishibe ukuti, mu cinkumbawile, abantunse bashapwililika bekala abomi imyaka 70 nelyo 80. (Ilumbo 90:10) Ni shani pa lwa kwa Mose umwine? Aikeleko uwa mweo ukufika ku mushinku wa myaka 120, lelo “amenso yakwe tayanakile, nangu ukuluma kwakwe takwapomponteke.” (Amalango 34:7) Ilintu ico tacilepilibulo kuti Lesa alalenga umo umo uwa babomfi bakwe ukwikalako inshita yalepe fyo nelyo ukutwalilila na mapiki ya musango yo, cilashininkisho kuti Yehova kuti akosha abantunse.

⁶ Ukulangilila mu kulundapo amaka ya kwa Lesa ukukosha abaume na banakashi ni cintu acitile ukukuma ku mukashi wa kwa Abrahamu. “Sara umwine [apokelele, NW] amaka ya kwimita, nelyo ni mu nshita ya bukote, apo atungile ukuti Wa cishinka uwalaile.” Nelyo languluka fintu Lesa akoseshe abapingushi na bambi mu Israele: ‘Gideone, Baraki na Samsone na Yefta, Dabidi na Samwele na bakasesema: bene . . . balengelwe aba maka ukufuma mu kunaka.’—AbaHebere 11:11, 32-34.

⁷ Amaka ya musango yo kuti yabomba na kuli ifwe bene. Kwena, te kuti pambi nomba twenekele ubufyashi ukupitila mu cipesha amano, nelyo te kuti pambi tulangishe ubulamba ukupala ubwa kwa Samsone. Lelo kuti twaba abakosa, nga fintu Paulo alumbwile ku bantunse ba cipimo ca lyonse mu Kolose. Ee, Paulo alembele ku baume, abanakashi, na bana banono, pamo nga bantu tusanga mu filonganino ilelo, kabili asosele ukuti baali “abakoshiwa ukukosa konse.”—Abena Kolose 1:11.

8, 9. Mu mwanda ya myaka uwa kubalilapo, ni shani fintu amaka ya kwa Yehova yalengelwe ukumonekesha ukukuma ku bantunse nga ifwe?

⁸ Mu kati ka butumikishi bwa kwa Yesu ubwa pe sonde, Yehova acilengele ukumfwika ukuti amaka yakwe yalebombela mu Mwana wakwe. Ku ca kumwenako, pa nshita lintu amabumba yakonkomokele kuli Yesu mu Kapernahumu, “amaka ya kwa Shikulu e po yali ku kuundapa.”—Luka 5:17.

⁹ Ukukonka pa kubuushiwa kwakwe, Yesu aebekeshe abakonshi bakwe ukuti baali no ‘kupokelela amaka lintu umupashi wa mushilo wali no kufika pali bene.’ (Imilimo 1:8) Fintu cali ica cine! Kalemba wa lyashi lya kale acita lipoti pa fya kucitika inshiku shinono pa numa ya Pentekoste mu 33 C.E. ukuti: “Ku maka yakalamba abatumwa baleshimiko kwima kwa kwa Shikulu Yesu ubunte.” (Imilimo 4:33) Paulo umwine aali umo uwalengelwe ukukosa ku mulimo uo Lesa amutumine ukucita. Pa numa ya kwaluka kwakwe no kubwesho kumona, “[aile] alekosa, alefundaula na ’baYuda abaikele mu Damaseke pa kushininkisho kuti uyu e Kristu.”—Imilimo 9:22.

10. Ni shani fintu amaka ukufuma kuli Lesa yabele aya kwaafwa mu mulandu wa kwa Paulo?

¹⁰ Mu cine cine Paulo akabile amaka yalundwako, lintu twalanguluka ulupikwe lwa ku mupashi no lwa ku muntontonkanya ulwalefwaikwa ku kucite nyendo sha bumishonari shitatu ishasanshishemo amakana ya bakilomita. Na kabili aali no kushipikisha amafya ya misango na misango, ukushipikisha ukupooswa mu cifungo no kulolenkana no kufwile cisumino. Ashipikishe shani? Ayaswike ati: “Shikulu aiminine kuli ine no kunkoselesha; ukuti ukubila kufishiwepo muli ine.”—2 Timote 4:6-8, 17; 2 Abena Korinti 11:23-27.

11. Ukukuma ku maka ya kwa Lesa, lisubilo nshi Paulo alosesheko ilya babomfi banankwe mu Kolose?

¹¹ Tacili ca kupapa, lyene, ukuti Paulo, lintu alelembela kuli ‘bamunyina . . . muli Kristu’ aba mu Kolose, abebekeshe ukuti baali no kuba “abakoshiwa ukukosa konse, umwabela amaka ya bukata [bwa kwa Yehova], ku kushipikisha konse no kutekanya pamo no kusekelela.” (Abena Kolose 1:2, 11) Nangu cingati ayo mashiwi yalungatikwe maka maka ku Bena Kristu basubwa, bonse abakonka mu nkasa sha kwa Kristu kuti bamwenamo apakalamba mu fyo Paulo alembele.

Balikoshiwe mu Kolose

12, 13. Finshi fyashingulukako kuli kalata wa ku bena Kolose, kabili cinshi mu kupalishako cali e kwankulako kuli wene?

¹² Icilonganino ca mu Kolose, icabelele mu citungu ca ciRoma ica Asia, nakalimo capangilwe ukupitila mu kushimikila kwa Mwina Kristu wa busumino Epafra. Cimoneka ukuti lintu aumfwile ulwa kupooswa mu cifungo ukwa kwa Paulo mu Roma mupepi na 58 C.E., Epafra aali uwapampamina ukutandalila umutumwa no kumukoselesha mu kuba na lipoti ashaiwamina uwa kutemwa no kushangila kwa bamunyina mu Kolose. Epafra na kabili mu kupalishako afishishe lipoti washintililwapo pa lwa mpika shimo isha mu cilonganino ca ku Kolose ishalekabila ukulungikwa. Mu kukonkapo, Paulo ayumfwile uwakuntwa ukulembela icilonganino kalata wa kukoselesha no kukonkomesha. Na iwe wine kuti wasangamo ukukoseleshiwa kukalamba ukufuma mu Col cipandwa 1 ica ulya kalata, pantu asanikila pa fintu Yehova engakosha ababomfi bakwe.

¹³ Kuti waelenganya fintu bamunyina na bankashi mu Kolose bafwile bayumfwile lintu Paulo abalondolwele nga “bamunyinefwe . . . aba cishinka muli Kristu.” Baali no kutashiwa pa ‘kutemwa kwabo abashila bonse’ na pa ‘kutwale fisabo fya mbila nsuma’ ukufuma pa nshita babele Abena Kristu! Bushe aya mashiwi yamo yene kuti yasoswa ulwa cilonganino cesu, kuli ifwe nga bantu umo umo?—Abena Kolose 1:2-8.

14. Cinshi cali e kufwaisha kwa kwa Paulo ukukuma ku bena Kolose?

¹⁴ Paulo aliseshiwe nga nshi na lipoti apokelele ica kuti aebele abena Kolose ukuti talekele ukubapepelako no kulombo kuti ‘besulemo ukwishibo kufwaya [kwa kwa Lesa] mu mano yonse no mucetekanya ifya bumupashi, ku kuleka bende umwawamina Shikulu.’ Apepele ukuti ‘mu mulimo onse usuma babe abatwale fisabo, kabili abalekula mu kwishiba Lesa. Ukuba abakoshiwa ukukosa konse, umwabela amaka ya bukata bwakwe, ku kushipikisha konse no kutekanya pamo no kusekelela.’—Abena Kolose 1:9-11.

Na Lelo Line Balakoshiwa

15. Ni shani fintu twingalangisha imibele ya mutima imo ine nga fintu yabelebeshiwe mu cintu Paulo alembele ku bena Kolose?

¹⁵ Mwandi ca kumwenako cishaiwamina Paulo atwimikile! Bamunyinefwe ukushinguluke sonde balakabila amapepo yesu pa kuti bengashipikisha no kusungilila ukusekelela kwabo te mulandu no kucula. Ukupala Paulo, tulingile ukuba aba kulungatika mu mapepo yesu lintu twapokelele fyebo fya kuti bamunyina mu cilonganino cimbi, nelyo icalo cimbi, bali mu mafya. Kuti pambi caba ukuti icilonganino cili lwa mupepi nacikumwako ku busanso bulengwa mu fyabumbwa pe sonde nelyo ubwafya bwa ku mupashi. Nelyo kuti pambi cabe fyo Abena Kristu baleshipikisha mu calo cilecululushiwa ku nkondo ya bana calo nelyo ukwipayana kwa pa kati ka mikowa. Mwi pepo tulingile ukulomba Lesa ukuti afwe bamunyinefwe ‘bende umwawamina Shikulu,’ ukulatwale fisabo fya Bufumu ilintu baleshipikisha, no kulakula mu kwishiba. Muli iyi nshila ababomfi ba kwa Lesa balapokelela amaka ya mupashi wakwe, ukuba “abakoshiwa ukukosa konse.” Kuti mwaba abashininkisha ukuti Shinwe akomfwa no kwankulako.—1 Yohane 5:14, 15.

16, 17. (a) Nga fintu Paulo alembele, cinshi tulingile ukubelapo aba kutootela? (b) Abantu ba kwa Lesa bapokolwelwe no kulekelelwa mu mano nshi?

¹⁶ Paulo alembele ukuti abena Kolose balingile ‘ukulatootela Shibo uwabalengele ukuwaminwa ukukumako ku bupyani bwa bashila mu lubuuto.’ Na ifwe bene natuletootela Shifwe wa ku muulu pa mulandu wa cifulo cesu mu kutantika kwakwe, nampo nga ni ku mekalo ya mu muulu nelyo aya mwi sonde aya Bufumu bwakwe. Ni shani fintu Lesa alengele abantunse bashapwililika ukuba abawaminwa mu cinso cakwe? Paulo alembele kuli bamunyina basubwa ukuti: “[Atupokolwele] ku lupaka lwa mfifi, no kutupilibwila mu bufumu bwa Mwana wakwe uwatemwikwa. Muli uyo e mo twakwatilo kulubuka, e kulekelelwe membu.”—Abena Kolose 1:12-14.

¹⁷ Te mulandu ne cingabe subilo lyesu, ilya ku muulu nelyo ilya pe sonde, tulatootela Lesa cila bushiku pa kupokololwa kwesu kuli iyi micitile ibifi iya mfifi, icipwilikishiwa no busumino bwesu mu kupayanya kwaumo mutengo ukwe lambo lya cilubula ilya Mwana wa kwa Yehova uwatemwikwa. (Mateo 20:28) Abena Kristu basubwa no mupashi balimwenamo mu cilubula ukubomfiwa kuli bene mu nshila yaibela ica kuti kuti ‘bapilibwilwa mu bufumu bwa Mwana wa kwa Lesa uwatemwikwa.’ (Luka 22:20, 29, 30) Lelo “impaanga shimbi” na sho shilamwenamo mu cilubula nangu fye ni nomba. (Yohane 10:16) Kuti bapokelela ukulekelela kwa kwa Lesa pa kuti bengakwata ukwiminina kwalungama pa ntanshi yakwe nge fibusa fyakwe. Balikwata ulubali lukalamba mu kubilishe “mbila nsuma iyi ya bufumu” muli ino nshita ya mpela. (Mateo 24:14) Ukucila pali ico, balikwata isubilo lya kusungusha ilya kusanguka abalungami umupwilapo no kupwililika lwa ku mubili, ukufika ku mpela ya Kuteka kwa kwa Kristu ukwa myaka Ikana limo. Ilyo ulebelenga ubulondoloshi bwa pa Ukusokolola 7:13-17, mona nga taulesumina ukuti ici cili no kuba bushininkisho bwa kupokololwa no kupaalwa.

18. Kuwikisha nshi ukwalumbulwa mu Abena Kolose uko Lesa acili alepwilikisha?

¹⁸ Kalata wa kwa Paulo atwaafwa ukwiluka fintu twalye misha ku muntu wakulisha uwabalile abako uwa mweo. Cinshi cintu Lesa alepwilikisha ukupitila muli Kristu? “[Cali] ukuwiikishisha ku Mwine ifintu fyonse, ifya pano nse ne fya mu muulu, pa kucito mutende ku mulopa wa ku [cimuti ca kucushiwilwapo, NW].” Imifwaile ya kwa Lesa yaba kubwesesha ububumbo bonse mu kumfwana kwapwililila na wene, nga fintu cali pa ntanshi ya kupondoka mu Edene. Umo uwabomfiwe ukubumba ifintu fyonse e Umo wine nomba uulebomfiwa ku kucita uku kuwikisha.—Abena Kolose 1:20.

Ukukoshiwa ku Mifwaile Nshi?

19, 20. Ukuba kwesu aba mushilo na babula akalema kwashintilila pali cinshi?

¹⁹ Ifishingamo fiisa kuli fwe bawikishiwa kuli Lesa. Akale twali ababembu kabili abanunuka kuli Lesa. Lelo nomba, pa kuba natubika ubusumino mwi lambo lya kwa Yesu ne mintontonkanya yesu ukukaanaba na kabili pa milimo iyabe ibifi, twaiminina mu kutendekelako mu mibele ‘yashila kabili iyabula akalema,’ ‘aba kaele ku cinso ca kwa [Lesa].’ (Abena Kolose 1:21, 22) Celenganye, kwati fye ni fintu Lesa ashali na nsoni kuli shilya inte sha busumino isha pa kale, e fyo ashaba na nsoni kuli ifwe, ukwitwa nga Lesa wesu. (AbaHebere 11:16) Ilelo, takuli nangu umo uwingatupeelo mulandu wa kusenda mu kulubana ishina lyakwe ilya lulumbi, nelyo ukuba kwesu no mwenso wa kubilisha lilye shina ku mpela she sonde!

²⁰ Lelo mona ukusoka uko Paulo alundileko pa Abena Kolose 1:23 ukwa kuti: “[Kulila fye, kwena NW] mwaikalilila mu citetekelo abakuulwa kabili abashangila kabili te bantu abafutukako ku kucetekela ku mbila nsuma iyo mwaumfwile, iyabililwe ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu.” E co ifingi fyashintilila pa kutwalilila kwesu aba citetekelo kuli Yehova, ukukonka mu nkasa sha Mwana wakwe watemwikwa. Yehova na Yesu balitucitila ifingi nga nshi! Shi natulelanga ukutemwa kwesu kuli bene pa kukonka ukufunda kwa kwa Paulo.

21. Mulandu nshi twakwatila umulandu wa kubela abacincimushiwa ilelo?

²¹ Abena Kristu ba ku Kolose bafwile balicincimushiwe ukumfwa ukuti ‘imbila nsuma intu baumfwileko’ kale kale “yabililwe ku cibumbwa conse ca mwi samba lya muulu.” Ilelo cili icacilanapo kucincimusha ukumfwa icipimo kuntu imbila nsuma iya Bufumu ilebilwa ku Nte abacila pa mamilioni yane na citika mu fyalo ukucila pali 230. Eya, cila mwaka abantu mupepi na 300,000 ukufuma mu nko shonse balewikishiwa kuli Lesa!—Mateo 24:14; 28:19, 20.

22. Nangu fye twingakumanya ukucula, cinshi Lesa engatucitila?

²² Nangu cingatila Paulo mu kumonekesha alindikwe mu cifungo pa nshita alembele kalata ku bena Kolose, talilishike pa cipendwilo cakwe mu nshila iili yonse. Ukucila, atile: “Nomba ndesekelela mu kucula kwandi pa mulandu wa imwe.” Paulo alishibe ifyo capilibwile “ukushipikisha konse no kutekanya pamo no kusekelela.” (Abena Kolose 1:11, 24) Lelo alishibe ukuti tacitile ci mu bukose bwakwe umwine. Yehova e wamukoseshe! Caba cimo cine na lelo. Amakana ya Nte abapooswa mu cifungo no kupakaswa tabalufya ukusekelela kwabo mu kubombela Yehova. Ukucila, balisa mu kutesekesha bucine bwa mashiwi ya kwa Lesa nga fintu yasangwa pali Esaya 40:29-31 aya kuti: “Apeela amaka ku wapomponteka, . . . abalolela Yehova bapepemuka amaka.”

23, 24. Cinshi caba e ca nkama calumbulwa pa Abena Kolose 1:26?

²³ Ubutumikishi bwa mbila nsuma ubwashimpwa pali Kristu bwapilibwile ifingi kuli Paulo. Afwaile bambi ukutesekesha ubucindami bwa lubali lwa kwa Kristu mu mifwaile ya kwa Lesa, e co alondolwele bwene nga “ica nkama icafishilwe ku nshita na ku nkulo isha pe.” Tayali na kutwalilila ukuba inkama nangu ni fyo. Paulo alundilepo kuti: “Nomba nacilengwa ukumoneka ku bashila bakwe.” (Abena Kolose 1:26) Lintu ukupondoka kwatendeke mu Edene, Yehova apeele ubulayo bwa fintu fyawaminako ifyali no kwisa, ukusobela ukuti ‘ulubuto lwa mwanakashi lwali no kucena umutwe wa nsoka.’ (Ukutendeka 3:15) Cinshi cintu ici capilibwile? Pa nkulo ishingi, pa myanda ya myaka, cabele ni nkama. Lyene Yesu aliishile, no “kuletela mu lubuuto umweo no kukanafwa mu mbila nsuma.”—2 Timote 1:10.

²⁴ Ee, “ica nkama” cashimpwa pali Kristu no Bufumu bwa buMesia. Paulo alumbwile “fya mu muulu,” ukulosha kuli abo abakaakana mu kuteka kwa Bufumu pamo na Kristu. Aba bakaba fibombelo mu kuleta amapaalo yashingalondololwa pali fyonse “ifya pano nse,” abo abakaipakisha paradise wa muyayaya pano pene. Kuti wamona fintu cali icalinga, pali ilya nshita kuli Paulo ukulosha ku “bucindami bwa bukata bwa ca nkama ici.”—Abena Kolose 1:20, 27.

25. Nga fintu calangililwa pa Abena Kolose 1:29, cinshi cilingile ukuba e mibele yesu iya mutima nomba?

²⁵ Paulo aloleshe ku ntanshi ku cifulo cakwe mu Bufumu. Lelo alishibe ukuti tacali cintu cimo ico aali no kulolela fye mu bwanalale no kusubila. “Ndecucutikila, ukupilikita umwabelo kubomba kwakwe ukubombela muli ine.” (Abena Kolose 1:29) Mona ukuti Yehova, ukupitila muli Kristu, akoseshe Paulo ku kupwilikisha ubutumikishi bwa kupususho bumi. Yehova kuti atucitila cimo cine ilelo. Lelo tulingile ukuipusha fwe bene ukuti, ‘Bushe nalikwata umupashi wa bukabila bwa mbila nsuma untu nakwete lintu pa kubalilapo fye nasambilile icine?’ Cinshi cili e casuko cobe? Cinshi cingaafwa umo umo uwa ifwe ukutwalilila ‘ukucucutika no kupilikita umwabelo kubomba kwa maka ya kwa Yehova’? Icipande cikonkelepo cikalalanda pali uyu wine mutwe.

Bushe Wacimona?

◻ Mulandu nshi twingabela abashininkisha ukuti Yehova kuti alangisha amaka yakwe mu kwimininako abantunse?

◻ Finshi fyashingulukako ku mashiwi ya kwa Paulo mu Abena Kolose icipandwa 1?

◻ Ni shani fintu Lesa alecita ukuwikisha ukwalumbulwa pa Abena Kolose 1:20?

◻ Ku maka yakwe, cinshi cintu Yehova engapwilikisha ukupitila muli ifwe?

[Mapu ne Cikope pe bula 8]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli magazini)

KOLOSE