Ukutemwa kwa Bumunyina Kwalicincila
Ifishinka Fikalamba Ukufuma Muli Filemone
YESU KRISTU apeele abakonshi bakwe “ifunde lipya” ukuti batemwane nga fintu fye abatemenwe. (Yohane 13:34, 35) Pa mulandu wa uko kutemwa, baali no kufwila fye umo no munankwe. Ee, ukutemwa kwa bumunyina kwaba ifyo ukwakosa kabili ukwacincila.
Umutumwa Paulo aali uwashininkisha ukuti ukutemwa kwa bumunyina kwali no kusesha Filemone, Umwina Kristu uwabishenye ne cilonganino pa Kolose, umusumba mu Asia Minor. Ukutemwa kwali kale kale nakucincisha Filemone ukusuminisha iŋanda yakwe ukubomfiwa nge cifulo ca kulonganinamo ica Bwina Kristu. Umusha wa kwa Filemone Onesimu alibutwike, nakalimo ukwiba indalama ku kulipila ulwendo lwakwe ulwa pa menshi ukuya ku Roma, uko pa numa akumenye Paulo no kufukatila ubuKristu.
Ilintu aali mu cifungo pa Roma mupepi na 60-61 C.E., Paulo alembele kalata ukucilisha ukulungatika kuli Filemone. Yaipukishe kuli Filemone ukupokelela Onesimu wabwelele mu mupashi wa kutemwa kwa bumunyina. Belenga uyu kalata, kabili ulemona ukuti ili ca kumwenapo cisuma ica kutemwa no mucenjelo—cimo ico abantu ba kwa Yehova bengapashanya bwino.
Ukutasha ku Kutemwa ne Citetekelo
Ukulanda kuli Filemone na bambi, Paulo mu kubalilapo apeele ukutasha. (Ifikomo 1-7) Umutumwa atwalilile ukumfwa pa lwa kutemwa Filemone akwete kuli Kristu na kuli bonse aba mushilo na pa lwa citetekelo cakwe. Ici caseseshe Paulo ukutasha Yehova no kumuletela ukusekelela ukwingi ne cisansamushi. Bushe pa lwesu tulatasha abasumina banensu aba fya kumwenako mu kutemwa ne citetekelo? Tufwile kucite fyo.
Ukukonkomesha pa cishinte ca kutemwa caliba lyonse icifwaikwa mu kubomba na Bena Kristu banensu, nga fintu amashiwi ya kwa Paulo yalangilila. (Ifikomo 8-14) Pa numa ya kutununuka kwakwe ukwa mucenjelo, umutumwa atile nangu cingati aali no kukambisha Filemone “[ukucita icalinga, NW],” asobwelepo ukumukonkomesha mu cifulo ca ico. Ukucita cinshi? Kwena, ukupokelela umusha Onesimu mu musango wa cikuuku! Paulo nga alitemenwe ukusungilila imilimo ya kwaafwa iya kwa Onesimu lelo taali na kucite ici ukwabula ukusuminisha kwa kwa Filemone.
Mu kumonekesha ifya kucitika fyabipa ilingi line fishininkisha ukuba ifya kunonsha, nga fintu Paulo mu kukonkapo alangilile. (Ifikomo 15-21) Mu cituntulu, icisuma califuminemo lintu Onesimu abutwike. Mulandu nshi? Pantu Filemone aali no kuba nankwe nomba ukubwela nga munyina wa Bwina Kristu uwaitemenwa, uwa bufumacumi, te pamo ngo ushaitemenwa, nakalimo umusha wabulo bufumacumi. Paulo aipwishe Filemone ukupokelela Onesimu nga fintu fye Paulo pambi ali no kupokelelwa. Nga ca kuti Onesimu alufyenye Filemone mu nshila iili yonse, umutumwa aali no kufuta. Ku kulenga Filemone ukucilapo uwaitemenwa ukumfwila, Paulo amucinkwile ukuti umwine wine aliile imisha ku mutumwa pa kuba Umwina Kristu. E ico, Paulo ali uwashininkisha ukuti Filemone aali no kucita nelyo fye ifyacilapo pa fyo aipushiwe ukucita. Mwandi kwipusha kwa mucenjelo, ukwabamo ukutemwa! Mu kushininkisha, iyi e nshila tulingile ukubombelamo na Bena Kristu banensu.
Paulo asondwelele kalata wakwe ne subilo, ukuposha, no kufwailo mutende. (Ifikomo 22-25) Asubile ukuti ukupitila mu mapepo ya bambi pa lubali lwakwe, aali no kulubulwa mu kwangufyanya ukufuma mu cifungo. (Nga fintu kalata wa cibili uwa kwa Paulo kuli Timote alangilila, ayo mapepo yalyaswikwe.) Ukusondwelela kalata wakwe, Paulo atumine ukuposha no kulumbulula ukufwaya kwa kuti ukusenamina kwa kwa Yesu Kristu kuti pambi kwaba no mupashi ulangishiwa na Filemone na bakapepa banankwe aba kwa Yehova.
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 23]
Uwacisho Musha: Ukulosha ku kubwela kwa musha wabutwike uwa kwa Filemone Onesimu, Paulo atile: “Pantu nalimo ni pali ici e po mwapaatukanine ku nshita imo, ica kuti umupokelele abe nobe umuyayaya, te pamo ngo musha kabili, lelo uwacisho musha, wa bwananyina uwatemwikwa, lelo uwacilamo kuli ine, pali bufi kuli iwe mu mubili na kabili muli Shikulu.” (Filemone 15, 16) Mu Buteko bwa ciRoma, ubusha bwalepatikishiwa na kamfulumende ya maka, kabili Paulo aishibe “bakateka bacilamo aba musango uyo.” (Abena Roma 13:1-7, NW) Tayaafwilishe ukupondoka kwa musha lelo yaafwile abantu umo umo aba musango uyo ukunonka ubuntungwa bwa ku mupashi nga Bena Kristu. Mu kumfwana no kufunda kwakwe kwine ku basha ukunakila bacibinda wabo, Paulo atumine Onesimu ukubwelela kuli Filemone. (Abena Kolose 3:22-24; Tito 2:9, 10) Onesimu nomba aali uwacila pa musha wa ku calo. Aali uwasumina munankwe uwatemwikwa uwali no kuba mu kunakila kwaampanako kuli Filemone ngo musha musuma, umo uutungulu-lwa ne fishinte fya bukapepa no ulangisha ukutemwa kwa bumunyina.