Imyeni Amaboko ya Mushilo mu Kupepa

“Ndefwaya abaume ukupepa mu ncende shonse, baleimya amaboko ya mushilo, ababulo bukali ne fikansa.”—1 TIMOTE 2:8.

1, 2. (a) Bushe 1 Timote 2:8 abomba shani kwi pepo lya bantu ba kwa Yehova? (b) Cinshi twalasambilila nomba?

YEHOVA enekela abantu bakwe ukuba na bucishinka kuli wene na pa kati kabo. Umutumwa Paulo alingenye bucishinka kwi pepo lintu alembele ati: “Ndefwaya abaume ukupepa mu ncende shonse, baleimya amaboko ya mushilo, ababulo bukali ne fikansa.” (1 Timote 2:8) Cilemoneka kwati, Paulo aalelosha kwi pepo lya pa cintubwingi “mu ncende shonse” umwalelonganina Abena Kristu. Ni bani baleimininako abantu ba kwa Lesa pa kupepa ipepo pa kulongana kwa cilonganino? Baume ba mushilo, abalungami, abakwete akatiina kabili ababombele Lesa imilimo yonse iya mu Malembo. (Lukala Milandu 12:13, 14) Baalekabila ukuba abasanguluka lwa ku mupashi na mu mibele kabili abaipeela kuli Yehova Lesa umupwilapo.

² Baeluda ba mu cilonganino e balekabila maka maka ‘ukwimya amaboko ya mushilo mu kupepa.’ Amapepo ya pa nshi ya mutima ayo bapepela muli Yesu Kristu yalangilila bucishinka kuli Lesa kabili yalabaafwa ukusengauka ifikansa no kububuka mu bukali. Na kuba, onse uupeelwa ishuko lya kwimininako icilonganino ca Bwina Kristu mwi pepo lya pa cintubwingi tafwile kubo mukali, uwakaluka, kabili uwabulwa bucishinka kuli Yehova na ku kuteyanya kwakwe. (Yakobo 1:19, 20) Fya kwaafwa nshi fyalundwako ifya mu Baibolo ifingaafwa abapeelwa ishuko lya kwimininako bambi mwi pepo lya pa cintubwingi? Kabili fishinte nshi fimo ifya mu Malembo tufwile ukulabomfya mu mapepo ya pa lwesu na mu ya lupwa?

Tontonkanishisheni Libela Ifya Kupepa

3, 4. (a) Mulandu nshi cawamina ukutontonkanishisha libela ifya kupepa ipepo lya pa cintubwingi? (b) Cinshi Amalembo yalanda pa fyo amapepo yalingile ukuleepa?

³ Nga natwebwa ukupepa pa cintubwingi, kwena kuti twatontonkanishisha libela ifya kupepa. Nga twacite fyo tukalanda pa milandu yacindama ukwabulo kulefya ipepo, ukulasabaila fye. Kwena, na mapepo ya pa lwesu yene te kuti yabe fye ya mu mutima. Tayakwata cipimo ca butali. Yesu apepele ubushiku bonse ilyo ashilasala abatumwa bakwe 12. Nangu cibe fyo, cilemoneke fyo amapepo aapepele pa mukate no mwangashi lintu aimike Icibukisho ca mfwa yakwe yali ayepi. (Marko 14:22-24; Luka 6:12-16) Kabili twalishibo kuti na mapepo ya kwa Yesu wine ayepi yalepokelelwa kuli Lesa umupwilapo.

⁴ Tutile twapeelwa ishuko lya kupepa pa ca kulya mu lupwa. Ipepo lya musango yo lifwile ukwipipako, lelo fyonse ifyalumbulwamo fifwile ukuba fya kutasha pa ca kulya. Nga ni pa cintubwingi tulepepa pa kutendeka nelyo pa kusondwelela ukulongana kwa Bwina Kristu, tatulekabila kulefya amapepo no kulumbula ifintu ifingi. Yesu ashimawile bakalemba ‘abalepepa amapepo ayatali aya bumbimunda.’ (Luka 20:46, 47) Umuntu wa bukapepa takabale afwaya ukucite fyo. Nangu cibe fyo, limo limo ipepo lya pa cintubwingi ilyalepako kuti lyalinga. Ku ca kumwenako, eluda uusalilwe ukupepa ipepo lya kusondwelela pe bungano afwile ukulitontonkanishisha libela kabili kuti afwaya ukulumbulamo ifintu ifyafulilako. Lelo, nangu fye lipepo lya musango yo talifwile ukulepesha.

Cindikisheni Lesa Ilyo Mulemutununuka

5. (a) Ilyo tulepepa pa cintubwingi cinshi tulingile ukulaibukisha? (b) Mulandu nshi uwa kupepela mu mucinshi?

⁵ Lintu tulepepa pa cintubwingi tulingile ukwibukisha ukuti te bantunse tulelandako. Lelo, fwe balepaapaata kuli Shikulu Mulopwe Yehova tuli fibumbwa fya lubembu. (Ilumbo 8:3-5, 9; 73:28) E co tufwile ukulangisha akatiina ka kumucindikisha aka kukanamufulwisha ku fyo tulanda nankwe no musango tufilandilamo. (Amapinda 1:7) Kemba wa malumbo Davidi aimbile ati: “Lelo ine mu bwingi bwa luse lwenu kuti naingila mu ng’anda yenu; kuti nashinshimwina mu katiina ka kuli imwe ukulola kwi tempele lyenu lya mushilo.” (Ilumbo 5:7) Nga twalikwata ako katiina, mashiwi nshi twingabomfya ilyo twaebwa ukupepa pa cintubwingi pa kulongana kwa Nte sha kwa Yehova? Kwena, nga ni ku mfumu ya buntunse tulelanda, kuti twacite co mu mucinshi. Bushe amapepo yesu tayafwile ukucilapo kuba aya mucinshi, apo tulepepa kuli Yehova, “Imfumu ya muyayaya”? (Ukusokolola 15:3) Kanshi ilyo tulepepa kuti twasengauka ukubomfya amashiwi pamo nga, “Mwashibukeni, Yehova,” “Twamutumina ukutemwa kwesu,” nelyo “Shalenipo.” Amalembo yalangilila ukuti Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka, Yesu Kristu, tabalile apepa kuli Wishi wa ku muulu muli iyo nshila.

6. Cinshi tufwile ukwibukisha lintu ‘tulepalamina no kupama ku cipuna ca bufumu ica kusenamina’?

⁶ Paulo atile: “Tupalamine no kupama ku cipuna ca bufumu ica kusenamina.” (AbaHebere 4:16) Pa mulandu wa citetekelo cesu mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu kuti twapalamina kuli Yehova no “kupama” te mulandu no kuba ababembu. (Imilimo 10:42, 43; 20:20, 21) Lelo, “ukupama” kwa musango yo takupilibula ukuti tulelanda ilyashi lya kwisha na Lesa; nangu ukuti tulingile ukulande fintu fyabulwamo mucinshi kuli wene. Nga tulefwaya amapepo yesu aya pa cintubwingi ukutemuna Yehova, tufwile ukupepa mu mucinshi, kabili te kuti cilinge ukubomfya amapepo ku kubilishishamo fimo, ukufundilamo bamo, nelyo ukwebawilamo ibumba.

Icefyeni Ilyo Mulepepa

7. Bushe Solomone aicefeshe shani pa kupepa ilyo itempele lya kwa Yehova lyalepeelwa?

⁷ Nampo nga tulepepa pa cintubwingi nelyo pa lwesu, icishinte ca mu Malembo icacindama ukwibukisha ca kuti tufwile twaicefya ilyo tulepepa. (2 Imilandu 7:13, 14) Imfumu Solomone yaliicefeshe pa kupepa pa cintubwingi ilyo itempele lya kwa Yehova mu Yerusalemu lyalepeelwa. E lyo fye Solomone apwile ukukuula cimo pa fikuulwa fya lulumbi ifyabala afikuulwapo pe sonde. Lelo, apepele mu kuicefya ati: “Bushe cine cine Lesa kuti aikala pano isonde? Moneni, umuulu, nangu umuulu wa muulu te kuti imukumane; pali bufi ing’anda ino iyo imukuulile!”—1 Ishamfumu 8:27.

8. Ni nshila nshi shimo twingaicefeshamo ilyo tulepepa pa cintubwingi?

⁸ Tufwile ukuicefya ilyo tuleimininako bambi mwi pepo lya pa cintubwingi, nga fintu Solomone aicefeshe. Nangu ca kuti tulingile ukusengauka umucinshi wa bumbimunda, kuti twalanga ukuicefya mu myumfwikile ye shiwi. Amapepo yapepwa mu kuicefya teyakuilanga nelyo aya bumbimunda. Tayakatamika uulepepa, lelo yakatamika Lesa. (Mateo 6:5) Ukuicefya kumonekela na mu fyo tulandapo mwi pepo. Nga tulaicefya pa kupepa, tatwakalelanda kwati tulepinda Lesa ukucite fintu fimo mu nshila tulefwailamo. Lelo, tukalapaapaatila Yehova ukutwasuka ukulingana no kufwaya kwakwe ukwashila. Kemba wa malumbo alangilile imibele yalinga ilyo apaapeete ati: “Shi, mwe Yehova, shi pususheni! Shi, mwe Yehova, shi tulengeni ukushuka.”—Ilumbo 118:25; Luka 18:9-14.

Pepeni Ukufuma pa Nshi ya Mutima

9. Kufunda nshi kushaiwamina Yesu apeele ukusangwa pali Mateo 6:7, kabili kuti twakubomfya shani?

⁹ Nga tulefwaya amapepo yesu aya pa cintubwingi nelyo aya pa lwesu ukutemuna Yehova, yafwile ukufuma pa nshi ya mutima. E co, tatwakalebwekeshapo fye umusango umo wine uwa kupepelamo ukwabulo kutontonkanya pa fyo tulelanda. Mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, Yesu afundile ati: “Pa kupepa, mwisosa cisosesose nga Bena fyalo; pantu [mu kuluba] batila ni ku fyebo fyabo ifingi bakomfwilwa.” (Mateo 6:7) Mu mashiwi yambi, Yesu atile: “Mwilalongofyanya; mwilalanda cilandelande.” (NW, utumashiwi twa pe samba).

10. Mulandu nshi cishingabipila ukupepela icintu cimo cine pa miku iingi?

¹⁰ Kwena, limbi kuti twakabila ukupepela icintu cimo cine pa miku iingi. Ico tacingalubana pantu Yesu acincishe ati: “Twalilileni ukulomba, kabili cilepeelwa kuli imwe; twalilileni ukufwaya, kabili mulesanga; twalilileni ukukunkunsha, kabili kuleiswilwako kuli imwe.” (Mateo 7:7, NW) Limbi kuti Ing’anda ya Bufumu iipya ilekabilwa pa mulandu wa kuti Yehova alelenga umulimo wa kushimikila mu ncende yenu ukutunguluka. (Esaya 60:22) Kuti calinga ukutwalilila ukulasansha ici mu mapepo ya pa lwenu nelyo lintu mulepepa pa cintubwingi pa kulongana kwa bantu ba kwa Yehova. Nga twacite fyo tacakapilibule ukuti ‘tulelande cilandelande.’

Muleibukisha Ukutasha no Kulumba

11. Kuti twabomfya shani Abena Filipi 4:6, 7 mu mapepo ya pa lwesu na ya pa cintubwingi?

¹¹ Abengi bapepa fye pa kuti balombepo fimo, lelo nga twalitemwa Yehova Lesa tukafwaya ukutasha no kumulumbanya mu mapepo ya pa lwesu na ya pa cintubwingi. Paulo alembele ati: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na mapange yenu muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 4:6, 7) Cine cine, ukulunda pa fya kupaapaata ne fya kulomba, tufwile ukutasha Yehova pa mapaalo ya ku mupashi na ku mubili. (Amapinda 10:22) Kemba wa malumbo aimbile ati: “Ipaila Lesa ilambo lya kutootela, no kufisha ku Wapulamo imilapo yobe.” (Ilumbo 50:14) Kabili mu lwimbo lwe pepo Davidi aimbile mwali aya mashiwi ya kufika pa mutima: “E lyo nkatashishe shina lya kwa Lesa ku lwimbo, no kumulumbila ku lwa kutootela.” (Ilumbo 69:30) Bushe te fyo tulingile ukucita mu mapepo ya pa cintubwingi na ya pa lwesu?

12. Ni shani fintu Ilumbo 100:4, 5 lilefikilishiwa ilelo, kabili ni pali cinshi twingatashisha no kulumba Lesa?

¹² Kemba wa malumbo aimbile pa lwa kwa Lesa ati: “Iseni mu mpongolo shakwe no lwimbo lwa kutootela, mu mansa shakwe no lwa kutasha; mutooteleni, cindikeni ishina lyakwe. Pantu Yehova musuma; lwa muyayaya uluse lwakwe, ne cishinka cakwe ku nkulo ne nkulo.” (Ilumbo 100:4, 5) Ilelo, abantu ba mu nko shonse baleingila mu mansa sha mwashila mwa kwa Yehova, kabili pali ici kuti twamulumba no kumutootela. Bushe mulatasha Lesa pa Ng’anda yenu iya Bufumu no kulango ukutasha kwenu pa kulasangwa kulya lyonse pamo na batemwa Lesa? Ilyo muli kulya, bushe mulasansula ishiwi lyenu mu buseko pa kwimba inyimbo sha kulumba no kutootela kuli Shifwe wa ku muulu uwa kutemwa?

Te Kwesha Kumfwa Nsoni sha Kupepa

13. Ca kumwenako nshi ica mu Malembo icilango kuti tufwile ukupaapaata kuli Yehova nangu fye twayumfwa abashalinga ico tuli no mulandu umo?

¹³ Nangu fye twayumfwa abashalinga ico tuli no mulandu umo, tufwile ukupaapaata kuli Lesa mu mukoosha. Lintu abaYuda babembwike pa kuupa abanakashi bambi bambi, Esra alifukeme, afungulwile iminwe yakwe iya mushilo kuli Lesa, no kupepa mu kuicefya ati: “Mwe Lesa wandi, ninjikatwe nsoni no kuseebana ku kwinune cinso candi kuli imwe, mwe Lesa wandi; pantu amampuulu yesu nayafula nayatupita na pa mitwe, no lubembu lwesu nalukula ukufika ku muulu. Ukufuma ku nshiku sha bashifwe ifwe twaba mu lubembu lukalamba, ukufika pali buno bushiku . . . Kabili pa numa ya conse icaisaponena pali ifwe ku micitile yesu ibi, na ku lubembu lwesu lukalamba, apo imwe, mwe Lesa wesu, mwatukandile apanono no kutuleka pa mampuulu yesu, no kupeela kuli ifwe umushashi uwapusuka ngo yu, bushe tubwekeshepo ukufulunganya amafunde yenu, no kuufishanya na bantu ba fya muselu ifi? Bushe te kuti mutukalipile ukufika pa kutupwishishisha, ukubulo kusho mushashi nangu uwapusuka? Mwe Yehova, Lesa wa bena Israele, muli balungama; pantu; natushala umushashi uwapusuka, nga muli buno bushiku: moneni, tuli ku cinso cenu mu lubembu lwesu; pantu tapali wa kwiminina ku cinso cenu pali uyu mulandu.”—Esra 9:1-15; Amalango 7:3, 4.

14. Nge fyacitile aba mu nshiku sha kwa Esra, cinshi cikabilwa pa kuti Lesa atulekelele?

¹⁴ Pa kuti Lesa atulekelele, ukuyebelela kuli wene kufwile kwaendela pamo no kubipilwa ne “fisabo ifyawamino kulapila.” (Luka 3:8; Yobo 42:1-6; Esaya 66:2) Mu nshiku sha kwa Esra ukulapila kwabimbilemo ukucitapo cimo ku kulungika icalubene ukupitila mu kutamfya abanakashi bambi bambi. (Esra 10:44, muli Baibele wa Cibemba uwa mu 1983; linganyeniko 2 Abena Korinti 7:8-13.) Nga tulefwaya Lesa ukutulekelela pa membu shabipisha, natuyebelele mwi pepo lya kuicefya no kulange fisabo fyawamino kulapila. Imibele ya kulapila no kufwaisha ukulungika icilubene na fyo fikatulenga ukufwaya baeluda ba Bwina Kristu batwaafwe lwa ku mupashi.—Yakobo 5:13-15.

Sansamushiweni Ukupitila mwi Pepo

15. Bushe icacitikile Hana cilanga shani ukuti ipepo kuti lyatusansamusha?

¹⁵ Lintu icintu cimo ciletulungulusha mu mutima, kuti twasansamushiwa ukupitila mwi pepo. (Ilumbo 51:17; Amapinda 15:13) Hana wa busumino alisansamushiwe. Aaliko pa nshita ukufyala abana abengi kwaseekele mu Israele, lelo Hana taafyelepo mwana. Umulume wakwe, Elkana, akwete abana baume na bana banakashi mu mukashi umbi, Penina, uwaletumfya Hana pa buumba bwakwe. Hana alipepele mu mukoosha no kulaya ukuti nga engafyalo mwana umwaume, ‘ali no kumupeela kuli Yehova inshiku shonse isha mweo wakwe.’ Pa kusansamushiwa ne pepo apepele na mashiwi shimapepo mukalamba Eli amwebele, Hana ‘tali ne cinso ca bulanda kabili iyo.’ Aishilefyala umwana mwaume no kumwinike shina Samwele. Pa numa, amutwele ku kupyungila Yehova umwashila mwakwe. (1 Samwele 1:9-28) Pa kulango kutasha pa nkumbu Lesa amulangile, Hana apepele ipepo lya kutootela, umo aalumbenye Yehova nga umo uushingalinganishiwa ku cintu nangu cimo. (1 Samwele 2:1-10) Kuti twasansamushiwa ukupitila mwi pepo, no kucetekelo kuti Lesa alaasuka ukulomba konse ukwalingana no kufwaya kwakwe nga fintu ayaswike Hana. Nga twamweba ifili ku mutima wesu, ‘twiba na bulanda kabili iyo,’ pantu akafumyapo icisendo cesu icafina nelyo ukutupeela umwa kusengulwila.—Ilumbo 55:22.

16. Nga fintu calangililwa mu cacitikile Yakobo, mulandu nshi tulingile ukupepela nga twatiinishiwa nelyo twasakamikwa?

¹⁶ Nga ca kuti fimo fyatutiinya, fyalungulusha umutima, nelyo fyatusakamika, twifilwa kupepa kuli Lesa ukuti atusansamushe. (Ilumbo 55:1-4) Yakobo alitiinine ilyo ali mupepi no kuyakumanya munyina bashaleumfwana nankwe, Esau. Lelo, Yakobo apepele ati: “Mwe Lesa wa kwa tata Abrahamu kabili Lesa wa kwa tata Isaki, mwe Yehova, mwe banjebele, amuti, Bwelela ku calo ca ku mwenu, na ku bantu bobe, na ine nkakucite cisuma; nincepako ku fya luse fyonse na ku fya cishinka fyonse ifyo mwancita, ne mubomfi wenu; pantu nayabwike uyu Yordani ne nkoto yandi, kabili nomba nabe fikunka fibili. Shi mpokololeni mu minwe ya kwa munyinane, mu minwe ya kwa Esau; pantu namutiina, epali aisa no kung’uma, na nyina na bana. Kabili imwe mwatile, Ukucite cisuma nkakucite cisuma, no kulengo bufyashi bobe bube ngo musensenga uwa pali bemba uushingapendwa ku bwingi.” (Ukutendeka 32:9-12) Esau taumine Yakobo na bo aali na bo. E co, Yehova ‘alicitile icisuma’ kuli Yakobo pali bulya bwafya.

17. Ukulingana ne Ilumbo 119:52, ni shani ipepo lingatusansamusha lintu twaeshiwa icabipisha?

¹⁷ Ilyo tulepaapaata, kuti twasansamushiwa nga twaibukisha ifyasoswa mu Cebo ca kwa Lesa. Mwi lumbo ilyalepesha mwalimbwo lwimbo lwe pepo ulusuma, nakalimo Hisekia, umwana wa mfumu e waimbile ukuti: “Naibukishe fya bupingushi fyenu ifyafuma umuyayaya, mwe Yehova, no kuisansamusha.” (Ilumbo 119:52) Ilyo twapepa mu kuicefya lintu twaeshiwa icabipisha, kuti twaibukisha icishinte ca mu Baibolo nelyo ifunde ilingatwafwilisha ukukonka inshila ingatulenga ukusansamushiwa pa kucetekelo kuti tuletemuna Shifwe wa ku muulu.

Ababile ba kwa Lesa ba Mukoosha mu Kupepa

18. Mulandu nshi twingasoselo kuti ‘bonse ababile ba kwa Lesa bakapepa kuli wene?’

¹⁸ Bonse ababile ba kwa Yehova ‘ba mukoosha mu kupepa.’ (Abena Roma 12:12) Mu Ilumbo lyalenga 32, ilyo Davidi afwile alembele pa numa ya kubembuka na Bati-sheba, alondolwele ifyo aalungulwike pa kukanalombo kulekelelwa no kupepemuka uko ukulapila no kuyebelela kuli Lesa fyamuletele. Lyene Davidi aimbile ati: “Pali ici [pa mulandu wa kuti Yehova aleleela abalapila mu cishinka] lekeni apaapaate kuli imwe umubile onse pa nshita aba mu mpatapata.”—Ilumbo 32:6.

19. Mulandu nshi tulingile ukwimisha amaboko ya mushilo mu kupepa?

¹⁹ Nga tulateesa bucibusa bwesu na Yehova Lesa, tukapepela inkumbu shakwe ukubomfya ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Mu citetekelo, kuti twapalamina no kupama ku cipuna ca bufumu ica kusenamina ukuti tumone uluse no kusango kusenamina no kwaafwa pa nshita ya kukabila. (AbaHebere 4:16) Lelo ifilenga ukuti tulepepa fingi icine cine! E co ‘natulepepa no kukanaleka’—libili libili ukulalumbanya Lesa no kumutasha ukufuma pa nshi ya mutima. (1 Abena Tesalonika 5:17) Natuleimya amaboko ya mushilo akasuba no bushiku, mu kupepa.

Kuti Mwayasuka Shani?

◻ Busuma nshi bwaba mu kutontonkanishisha libela ifya kupepa ipepo lya pa cintubwingi?

◻ Mulandu nshi tulingile ukupepela mu mucinshi?

◻ Mibele nshi tulingile ukulanga ilyo tulepepa?

◻ Mulandu nshi tushilingile ukulaba ku kutasha no kulumbanya ilyo tulepepa?

◻ Ni shani Baibolo ilanga ukuti ipepo kuti lyatusansamusha?

[Icikope pe bula 17]

Imfumu Solomone yaliicefeshe pa kupepa pa cintubwingi ilyo itempele lya kwa Yehova lyalepeelwa

[Ifikope pe bula 18]

Kuti mwasansamushiwa ukupitila mwi pepo nga fintu cali kuli Hana