Bilisha Apabuuta Ishina lya kwa Yehova
“Tutuulile ilambo lya malumbo kuli Lesa, e kutila, icisabo ca milomo [iibilisha apabuuta ishina, NW] lyakwe.”—ABAHEBERE 13:15.
1. Cinshi cintu kasesema Hosea acincishe abena Israele banankwe ukucita?
KASESEMA wa kwa Yehova Hosea alikwatile abena Israele banankwe ubukombe bwakatama. Mu mwanda wa myaka walenga cinekonsekonse pa ntanshi ya Nshita Yaishibikwa, akonkomeshe abantu ba mu kasuba kakwe abapumbuka ukulapila. Acincishe ukuti: “Buuleni ifyebo muye na fyo, no kubwelela kuli Yehova; mutile kuli wene: Lekeleleni amampuulu yesu yonse, buuleni ne cisuma; muleke tufishe kuli imwe no tuombe twa milomo yesu.” (Hosea 14:2) Mu kucincisha abantu ukufisha kuli Yehova ‘utuombe twa milomo yabo,’ ubusesemo bwa kwa Hosea bwalekoselesha abena Israele ukulapila no kuninika amalambo ya malumbo yafumaluka kuli Lesa.
2. Musango nshi uwe lambo untu umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu ukutuula?
2 Inte sha kwa Yehova shilatuula ‘utuombe twa milomo yabo’ ilelo. Na kabili balomfwila ukukonkomesha kwa mutumwa Paulo, uwaloseshe kuli ayo mashiwi ya mu busesemo bwa kwa Hosea lintu alembele ukuti: “E ico muli [Yesu Kristu] e mo tutuulile ilambo lya malumbo kuli Lesa, e kutila, icisabo ca milomo iibilisha apabuuta ishina lyakwe.” (AbaHebere 13:15) Muli fyo, ababomfi ba kwa Lesa mu buseko balalumbanya Yehova, ukupitila mu mibombele yabo iya kushimikila Ubufumu.—Mateo 24:14.
3. Ni shani fintu twingatuulila Yehova “ilambo lya malumbo,” kabili mibombele ya bani twalalanguluka pali nomba?
3 Ukubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova lyaba lishuko lishaiwamina ilya bantunse bashapwililika. Fintu twaba aba nsansa ukwebako bambi pa lwa kwa Lesa wesu, muli fyo ukutuulila Yehova “ilambo lya malumbo,” “utuombe twa milomo yesu”! Pa kuti twingakoseleshiwa ukushimikila apabuuta imbila nsuma ya Bufumu ilelo, lekeni tubebete cintu Baibolo itweba pa lwa bakasesema ba kwa Lesa na babomfi bambi aba kwa Yehova. Ukufuma ku nshila shabo isha bumi, kuti twasambililako ifingi ifyo fikatwaafwa ukuipakisha imibombele yesu iya kushimikila.—Abena Roma 15:4.
Ulubali lwa Bakasesema
4, 5. (a) Mu ndimi sha kutendekelako isha Baibolo, cinshi caba ubupilibulo bwa kutendekelako ubwa mashiwi yapilibulwa “kasesema”? (b) Cinshi cilangilila ukuti bakasesema balikwete ulubali lwapulamo mu mitantikile ya kwa Lesa?
4 Bakasesema ba kwa Yehova balipeelwe ishuko lya kubilisha ubukombe bwakwe apabuuta. Inumbwilo ya ciHebere iye shiwi “kasesema” (na·viʼʹ) yakwata intuntuko ishishashininkishiwa, lelo ukubomfiwa kwa iko muli Baibolo kulangilila ukuti bakasesema ba cine baali ba kulandilako Yehova, abantu ba kwa Lesa abalesenda ubukombe bwapuutwamo. Ishiwi lya ciGreek ilyapilibulwa “kasesema” (pro·pheʹtes) mu kukonke shiwi lipilibula “uulanda mu kushipa,” ukusosa icintu cimo “pa menso” nelyo “pa ntanshi” ya umo. Kasesema ni umo uubilisha ubukombe bwasoswa ngo bwafuma ku ntulo ya bulesa. Ilingi line, lelo te lyonse, bakasesema ba cine aba kwa Lesa balisobele ifya kuponako fya ku nshita ya ku ntanshi.
5 Ukukuma ku lubali lwapulamo ulwa bakasesema mu mitantikile ya kwa Lesa, Cyclopædia ya kwa M’Clintock na Strong ilondolola ukuti: “Inshita shimo shimo baleipushiwa ukupanda amano . . . Lelo ilingi line nga nshi abene bayumfwile ukuseshiwa lwa nkati ku kulanda ku bantu ukwabula ukwipushiwa ukubapandako amano, kabili tabaali na mwenso wa kulanda mu kushipa mu fifulo umo ukumoneka kwabo, nakalimo, kwalekolomona ubukali no munsokwe.” (Volyumu VIII, ibula 640) Languluka ifya kumwenako fimo ifyakuntile bakasesema ukubuula ukwiminina kwashangila ukwa musango yo.
Imyumfwile no Kukuntwa
6, 7. Cinshi cintu Yehova aliishishe kasesema wakwe Esekiele, kabili kwambukila nshi kuntu ici cakwete?
6 Ilyo Yerusalemu talaonaulwa mu 607 B.C.E., Yehova alandile ku baYuda baulwilwe bunkole ku Babiloni ukupitila muli kasesema wakwe Esekiele. Yehova amwebele ukuti: “We mwana wa muntu, ulye ico wasanga, ulye umufungilo uno, uyesosa na ku ba ŋanda ya kwa Israele.” Esekiele alyumfwilile. Atile: “Awe, nayasamwine akanwa kandi, na o andishishe umufungilo uyo, no kutila kuli ine, We mwana wa muntu, uliishe ifumo lyobe, no kwisushamo mu nda yobe umufungilo uyu uo napeela kuli iwe. Ilyo naliile, na o wali mu kanwa kandi ngo buci ku kulowa.”—Esekiele 3:1-3.
7 Imibili yesu ifumya umulyo ku fya kulya ifyo tulya, kabili mu mano yamo uyu mulyo usanguka ulubali lwesu. Mu kupalako, “umufungilo” uwalilwe kuli Esekiele—ubukombe bwa kwa Yehova ubo kasesema aali no kubilisha—wali no kuba ulubali lwakwe, ukwambukila inkuntu shakwe. Amashiwi ya kwa Lesa yakumbile ukuyumfwa kwa lwa nkati ukwa kwa Esekiele ica kuti ukuyabilisha apabuuta kwali kubekwa kuli wene. Nga ca kuti uli Nte ya kwa Yehova, bushe ulasango buseko mu kubilisha apabuuta ubukombe bwa kwa Lesa?
8, 9. Cinshi caseseshe Amose ukusesema?
8 Languluka, na kabili, kasesema Amose. Ukwikalako mu mwanda wa myaka walenga pabula B.C.E., aali pa kati ka bakasesema ba ciHebere aba ntanshi ukulemba ibuuku lya Baibolo ilyainikwa ishina lyakwe. Ukupala Esekiele, Amose aali ni kabilisha wabulo kulamba uwa cebo ca kwa Yehova. Iye, inumbwilo ya kuti ‘e fyo Yehova atila’ yalibwekeshiwabwekeshiwapo ukupulinkana ibuuku ilyakwata ishina lyakwe! (Amose 1:3, 6, 9, 11, 13; 2:1, 4, 6; 3:12; 5:3, 4, 16; 7:17) Amose aumfwile ukukabila kwa kubilisha ifyebo fya kwa Lesa apabuuta.
9 Pamo nga kasesema wa kwa Lesa, Amose ayankwile ku kubilisha kwa bulesa pa kubuula incitilo ya mu kwangufyanya. Ukupitila muli Amose, Lesa atile: “Inkalamo nailila, n’ ani uushiletiina? Shikulu Yehova nasosa, n’ ani uushingasesema?” (Amose 3:8) Kasesema alikuntilwe na maka ukubilisha ubukombe bwa kwa Yehova.
10. Ni shani fintu ababomfi ba kwa Yehova aba mu kasuba ka nomba bankulako lintu umulimo wabo uwa kushimikila wakaanishiwa?
10 Mu mibele yaba nge ya nkalamo Yehova alabuluma ubukombe bwa bupingushi pa micitile ya calo iya nomba iibifi. Ukupala Amose, ababomfi ba kwa Yehova aba muno nshiku bayumfwa ukukuntwa kwa kubilisha ifyebo fya kwa Lesa apabuuta. Nelyo fye lintu batiinishiwa kuli bakakaanya, bakonka ica kumwenako ca batumwa Petro na Yohane, abo mu kushangila babilishe ukuti: “Pantu ifwe twafilwa ukuleko kulande fyo twamwene no kuumfwa.” Abatumwa na kabili bapampamine ukuti: “Tuli no kunakila Lesa ukucilo kunakila abantu.” (Imilimo 4:20; 5:29) Ni shani, lyene, pa lwa ifwe? Cili bwino ukubebeta ukuyumfwa kwesu pa lwa kubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova.
“Ku Kupaka kwa mu Mutima”
11. Cinshi cilingile ukutukunta ukuba aba mukoosha mu kubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova?
11 Te kuti kubeko ukutwishika ukuti bakasesema ba kwa Yehova baali aba kutasha pa mashuko yabo. Ukutasha kwapalako kuli Yehova kulingile ukutusesha ukubilisha apabuuta ishina lyakwe. Ilumbo 145:1, 2 lilondolola ukuti: “Ndemutonda, mwe Lesa wandi, mwe Mfumu, ndecindika ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya; inshiku shonse ndemucindika, ndetasha ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya.” Bushe ayo mashiwi yalabelebesha imibele yobe iya mutima? Isambililo lya Baibolo ilya lyonse lilatwaafwa ukulenga ukutesekesha cintu Yehova atucitila, cintu aletucitila, na cintu acili no kutucitila ukushikilako. Kabili lintu tulesambilila Baibolo capamo ngo lupwa, bushe tatusanga ukuti Icebo ca kwa Lesa caliluma, ukutulenga ukufwaya ukulanda pa lwa wene ne mifwaile yakwe? (AbaHebere 4:12) Pa kuti twingaba abafumamo cimo mu kubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova, na kabili tukabila ukubomfya mu kukumanina impapulo sha Bwina Kristu ishipayanishiwa na Yehova Lesa ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” uwasubwa.—Mateo 24:45-47.
12. Ni shani fintu fyonse fibili ukulongana kwa Bwina Kristu no kwetetula fingatwaafwa ukubilisha apabuuta?
12 Nga ca kuti tuli no kulumba Yehova ukufuma mu mitima yabamo kutasha, tulekabila ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu lyonse. Abantu ba kwa Yehova bonse balingile ukumfwila ukukonkomesha kwa mutumwa Paulo ukwa kuti: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana, ifyo wabo musango wa bamo, lelo tukonkomeshanye, pali bufi apo mulemono Bushiku bulya bulepalama.” (AbaHebere 10:24, 25) Bushe lyonse ulasangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu? Bushe ilingi line ulalanda pa lwa cine ca mu Malembo, ifya kukumanya fishaiwamina, ne lyashi lya kucincimusha ilya kutanunuka kwa teokratiki ifyo umfwa pa kulongana kwa bantu ba kwa Lesa? Nga ca kuti waliba uwashimunuka ukuilumbulwila pa lwa kwa Yehova ne mifwaile yakwe, sangako inshita ya kwetetula pa Cebo cakwe pa kuti amatontonkanyo yakwe yengapeka mu kushika mu mutima obe. (Ilumbo 77:12; 143:5) Ee, fyonse fibili ukulongana kwa Bwina Kristu no kwetetula lyonse pa Cebo ca kwa Lesa filingile ukukwaafwa ukutesekesha ishuko lyawamisha ilya kubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova.
13. Ni shani fintu ‘tufumya icisuma’ mu mitima yesu?
13 Mu kuba ne mitima iyaisulamo kutasha kuli Yehova, tulafumya ifintu fisuma. “Umuntu musuma afumye cisuma mu cipao cisuma ca mutima wakwe,” e fyapelulwile Yesu, “no mubifi afumye ca bubifi mu cipao cakwe ca bubifi; pantu ku kupaka kwa mu mutima wa muntu e ko akanwa kakwe kalandila.” (Luka 6:45) Ni nshila nshi ingacilapo kuwama iya ‘kufumishamo icisuma’ ukucila pa kubilisha apabuuta ishina lya kwa Yehova no kulanda pa lwa mifwaile yakwe ku bena mupalamano besu, abantu besu—mu cine cine, kuli bonse abo tukumanya?
Ifya Kufumamo fya Kubilisha Apabuuta
14. (a) Cinshi cintu kabilisha na komfwa wa bukombe bwa Bufumu bengakumanya? (b) Cinshi cilepwishishiwa ukupitila mu mulimo wa kushimikila Ubufumu?
14 Bakasesema ba kwa Lesa basangile ubuseko mu mulimo wabo, kabili cintu basosele canonseshe bakomfwa balekutika. Mu kulinganyako, ukubilisha apabuuta ukwa bukombe bwa Bufumu kuletako ubuseko bukalamba kuli bakabilisha ba buko. (Imilimo 20:35) Kabili fintu cinonsha bakakutika batesekesha! Ukupokelela imbila nsuma kulaafwa abantu ukucimfya ukupopomenwa nelyo ukubomba na kwene mu kutunguluka. Abafwilwa balasekelela pa filolelo fya kubuuka. Abakunkuma balalubuka ku busha bwa nicotine, heroin, ne fintu fimbi ifikunkumya. Abengi balaafwiwa mu mibele, kabili bonse abapokelela icine ca Baibolo balanonka ubuntungwa bwa ku mupashi. (Yohane 5:28, 29; 8:32) Ukwawila Ubufumu nge subilo lyeka fye ilya mutundu wa muntu na kabili kubomba ku kusoka ababifi, ilintu kuleletako ukwankulako kwabamo buseko ku ba mitima ya bufumacumi. Muli fyo abantu balepaatululwa atemwa ku “kulimunwa kwa muyayaya” nelyo ku “mweo wa muyayaya” lintu ubupingushi bwa bulesa bwaputunkanishiwa pali cino calo cibifi. (Mateo 24:14; 25:31-46; Esekiele 33:1-9; 1 Timote 2:3, 4) Umulimo wesu uwa kushimikila waba mibombele ya kupususha ubumi iishingalinganishiwako, ukubilisha kwacilishapo kusabankanishiwa mu kutanunuka no kusaalala kwacilapo ukwabala akubombwa pe sonde!
15. Cinshi cingacitwa ku kwaafwa abayana baenekelwa mu cifulo cesu ica kucitilamo bunte?
15 Pamo nge Nte sha kwa Yehova isha muno nshiku, mu buseko kabili mu cumfwila tupyungila Shifwe wa ku muulu. (Abena Roma 12:11) E ico, twaliba aba nsansa ukupaatulako inshita lyonse ku kuibimba mu mulimo wa kushimikila imbila nsuma apabuuta na ku ŋanda ne ŋanda. (Imilimo 5:42; 20:20) Amalipoti ya mu kusaalala kwa calo yalangilila ukuti kuciliko abayana mu fifulo fyesu ifya kubombelamo. Ilyo imibele mu calo ilealuka, abantu baleambukilwako mu nshila shalekanalekana. Abengi ukwabula ukwenekela balisanguka imbutushi, abalebeshi mu calo ca cilendo. Nakalimo kuliko bamo aba aba bantu mu cifulo cesu ica kucitilamo bunte. Nga ni fyo, lekeni tucite apo twingapesha ku kubaafwa lwa ku mupashi ilyo tuleba aba mukoosha mu “mulimo wa bushimapepo wa mbila nsuma.” (Abena Roma 15:16) Abena Kristu bamo balisambilila ululimi lumbi pa kuti bengabilisha imbila nsuma ya Bufumu ku bantu ba musango yo.
16. Cinshi cingatwaafwa ukuba aba mukoosha mu kubilisha ishina lya kwa Yehova?
16 Bakasesema ba kwa Lesa abengi bakwete umulimo uwayafya nga nshi. Tacali icayanguka kuli bene ukubilisha ubukombe bwa bulesa ku bantu bashaleankulako. Mu kupalako, te onse uwaipeela kuli Yehova uucisanga ukuba icayanguka ukubilisha apabuuta ishina Lyakwe, ukucilisha mu fifulo fya kubombelamo ifyacilamo ukukanaankulako. Nangu cibe fyo, pa kuba no kuicetekela uko kwisako ukupitila mwi sambililo lyabamo ipepo ilya Cebo ca kwa Lesa, ukwendela capamo no bukose ubo Yehova apeela, kuti twaba aba mukoosha mu kubilisha ubukombe bwa Bufumu. (Abena Filipi 4:13; Ukusokolola 14:6) Muli kuno kuloshako, cinshi cimbi twingasambilila ukufuma kuli bakasesema ba kwa Yehova na babomfi bakwe bambi aba nshita sha pa kale?
Ukubombela Pamo mu Butumikishi bwa mwi Bala
17. Fya kumwenako nshi fimo ifya mu Malembo ifya kubombela pamo ukwa kunonsha mu mulimo wa kwa Lesa?
17 Mu kusakamana umulimo wakwe, kasesema wa kwa Lesa Mose mu kubalilapo fye akwete ukwaafwa kwa kwa ndume nankwe umukalamba, Aarone. Yehova aebele Mose ukuti: “[Aarone] akabo wa kukusosela ku bantu abo; kabili wene akaba kuli iwe akanwa.” (Ukufuma 4:16) Languluka, na kabili, inshiku sha bakasesema Eliya na Elisha, lintu “aba bwina kasesema” batemfwime. Aba bamoneka nga baali amabumba ya babomfi ba kwa Lesa ababombeele capamo, ukwabulo kutwishika ukuipakisha bucibusa bwawamisha kuli umo no munankwe. (2 Ishamfumu 2:3-5; 4:38; linganyako 1 Samwele 10:5, 10.) Kwena, Mose na Aarone na “aba bwina kasesema” tababimbilwe mu kubilisha imbila nsuma iya Bufumu. Nangu ni fyo, ukubishanya kwabo kwali kwa kunonsha kuli bonse bene. Imyanda ya myaka pa numa Yesu Kristu atumine abasambi 70 mu butumikishi “babili babili,” kabili ukwabulo kutwishika aba balinonkelemo kufuma muli bucibusa bwapayanishiwe muli yo nshila.—Luka 10:1-16; linganyako Imilimo 17:10, 11; 20:20.
18. Ni shani fintu ukubombela pamo mu butumikishi kwabomba imifwaile yawamisha ilelo?
18 Mu mwaka wa 1953, Inte sha kwa Yehova shatendeke programu muli uyo bakabilisha ba Bufumu babombele capamo mu butumikishi bwa mwi bala. Kwena, ici tacacitilwe fye pa mulandu wa bucibusa. Uyu programu wa kukansha apekanishiwilwe ku kulenga ababomfi ba kwa Lesa ukuba bakasambilisha na bakashimikila bacilapo kufumamo cimo aba mbila nsuma. Mu kuba ne yo mifwaile mu muntontonkanya, bakasabankanya ba Bufumu abacilapo kubelesha baakene mu butumikishi na bapya. Uyu programu wa kukansha kwa ku ŋanda ne ŋanda aliba uwa kunonsha nga nshi kabili alyafwa abantu ba kwa Yehova ukuwamyako mu kubilisha apabuuta ishina lyakwe. (1 Timote 4:16) Ilelo, ukucingililwa kwaba e ca kusangwilako na cimbi icilenga cene ukubamo amano ku Bena Kristu ukuibimba mu butumikishi “babili babili,” ukucilisha mu ncende shimo.
19. Cinshi cilingile ukusungwa mu muntontonkanya ukukuma ku mabuyo ya pa lwesu mu butumikishi?
19 Nampo nga ulebomba no wasumina munobe mu butumikishi nelyo uleya ku mwinshi weka, cito kubombesha ku kufikilisha ubuyo bwa pa lobe nelyo imifwaile. Bulingile ukuba ubwa cine cine, ubwingafikwapo. Bushe ulekabila ukwaafwa mu kuteulula imitendekele yobe pa kuti ingemya ubuseko bwa bantu mu cifulo cobe ica kubombelamo? Nga ni fyo, nakalimo kuti waendela capamo na painiya, kabilisha wa Bufumu uwa nshita yonse, nelyo kasabankanya uwingaba uwacilishapo kufumamo cimo mu kubomfya imitendekele isuma. Umuntu ulebomba na o kuti pambi aba na maka ya kukwaafwa mu kupekanya no kubomfya imitendekele iyalondololwa mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu nelyo icitabo Ukupelulula Ukufuma Mu Malembo. Pa tushita tumo lintu mulecitila ubunte capamo ukufuma ku ŋanda ne ŋanda, kutika mu kusakamanishisha ku mipeelele ya muntu ulebomba na o. Lyene esha imipeelele yapalako we mwine ukufikila wabelesha ulu lubali lwa butumikishi.
20, 21. Cinshi cingalenga ukubombela pamo mu butumikishi bwa mwi bala ukucilishapo kuba ukwa kwaafwa?
20 Ni shani nga ca kuti ulekabila ukwaafwa mu kucita ifipempu fya kubwelelamo ifya kufumamo cimo mu kuba ne cilolwa ca kutampa isambililo lya Baibolo ilya mu ŋanda? Nakalimo ukupitila muli katungulula obe uwe Sambililo lya Citabo pa Cilonganino, imitantikile kuti yacitwa iya kuti ubombe mu mulimo wa mwi bala na kasabankanya wa Bufumu uwaba uwa kufumamo cimo nga nshi mu kutampa amasambililo ya Baibolo. Wiba uwa kutambako fye lintu mwacita ifipempu fya kubwelelamo capamo. Ukucila, pa numa lintu umuntu ulebomba na o alangisha fintu wene abomba pa kutandala kumo, kuti pambi wacisanga ica kunonsha ukubomfya imipeelele yapalako lintu ulecita icipempu ca kubwelelamo icakonkapo. Umuntu ulebomba na o akabapo ku kukwaafwa no kutambika ukupanda amano pa numa.—Linganyako Abena Galatia 6:6.
21 Ukwafwilisha kwa musango yo ukwabamo kutemwa ukufuma ku muntu ulebomba na o mu mulimo wa mwi bala kuti kwakwaafwa ukufika pa mifwaile yobe mu butumikishi. Uku kwaafwa no kutesekesha kobe ukwashika ukwa cikuuku ca kutemwa ica kwa Yehova mu kukusuminisha ukubomba uyu mulimo wabamo ishuko kukakulenga ukuba uwacilanapo kufumamo cimo mu mibombele yobe iya kushimikila Ubufumu. Kabili shi wingateesa ishuko lyobe ilya kucindika Yehova pa kumulandilako bwino lyonse na pa kubilisha apabuuta ishina lyakwe.—Ilumbo 145:1, 2, 9-13.
22. Fipusho nshi fintu isambililo lyesu ilikonkelepo likatwaafwa ukwasuka?
22 Pamo nge Nte sha kwa Yehova, tulacito kutandala kwabwekeshiwabwekeshiwapo mu butumikishi bwesu ubwa ku ŋanda ne ŋanda. Abengi balekutika ku mbila nsuma mu kuba no kutesekesha kwashika. Nangu cibe fyo, bamo kuti pambi baba abashimunuka ukukutika ku bukombe bwa Bufumu. Cinshi tulingile ukucita pe samba lya mibele ya musango yo? Ni shani fintu twingaba no mukoosha mu mulimo Yehova apeela abantu bakwe? Fya kumwenako fya mu Malembo nshi fingatwafwilisha nelyo ukututungulula? Ifi fipusho fikasukwa mu cipande cikonkelepo.
Bushe Wacumfwikisha Ifi Fishinka?
◻ Cinshi cintu bonse babili Hosea no mutumwa Paulo basosele pa lwa malambo kuli Lesa?
◻ Cinshi cakuntile Esekiele na Amose ukusesema?
◻ Ni shani fintu tulingile ukumona umulimo wesu uwa kushimikila Ubufumu?
◻ Bunonshi nshi bwingafuma mu kubombela pamo mu butumikishi bwa mwi bala?
[Ifikope pe bula 13]
Ukubombela pamo ukwabamo bupilibulo kuti kwatwaafwa ukuwamyako mu butumikishi