Amasakamika Yenu Yonse Bikeni Pali Yehova

“Ipetamikeni mwi samba lya kuboko kwa maka kwa kwa Lesa, ukuti amusansabike mu nshita iyene; amasakamika yenu yonse bikeni pali wene, pa kuti asakamana imwe.”—1 PETRO 5:6, 7.

1. Ni shani fintu amasakamika yengatwambukila, kabili ni shani fintu ici cingalangililwa?

AMASAKAMIKA kuti yaambukila ubumi bwesu apakalamba nga nshi. Kuti yapashanishiwa ku kufoloma uko inshita shimo kucilima iciunda cisuma icumfwika pa radio. Nga ca kuti takuli ukupumfyanishiwa kwa matamba ya radio, kuti kwaba ukuipakisha ukukonkoloka kwa lwimbo kwalowelela kabili kuti kwaletako imibele ya kutontolola. Nangu cibe fyo, icongo cakalabana ica kufoloma kuti canyonganya fye ne ciunda cishaiwamina, ukutuletela ukukalifya no kufulunganya. Amasakamika kuti yakwata ukwambukila kwapalako pa mutalalila wesu. Kuti yatufininina nga nshi ica kuti te kuti tusakamane na ku milandu yakatama. Mu cituntulu, “ukusakamana kwa mu mutima wa muntu kulaukontamika.”—Amapinda 12:25.

2. Cinshi cintu Yesu Kristu asosele pa lwa “masakamika ya bwikashi buno”?

² Yesu Kristu alandile pa lwa busanso bwa kupumbulwa ku masakamika yacishamo. Mu busesemo bwakwe ukukuma ku nshiku sha kulekelesha, acincishe ati: “Muyangwe, epali imitima yenu yalemenenwa ku buliili no kukolwakolwa na ’masakamika ya bwikashi buno, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha kwati citeyo; pantu cikesa pali bonse abaikala pano nse ponse. Lelo loleni mu nshita yonse, mube abapaapaata ukuti mukose ku kupusuka kuli ifi fyonse ifikesapona, no kwiminina ku menso ya Mwana wa muntu.” (Luka 21:34-36) Kwati fye ni fintu ubuliili no kukolwakolwa fingaletako imibele ya muntontonkanya iyanakuka, e fyo ukulemenenwa na “masakamika ya bwikashi buno” kwingatulenga ukulufya icilolwa cisuma ica ku muntontonkanya, mu kuba ne fya kufumamo fyabamo akayofi.

Cintu Amasakamika Yaba

3. Ni shani fintu “amasakamika” yalondololwa, kabili finshi fimo ifilenga yene?

³ “Amasakamika” yalondololwa nga “ukukanashikatala kwa ku muntontonkanya ukwa kulengo kukalipwa nelyo ukwa kuleto munsokwe ilingi line pa lwa bubi buleisa nelyo ubuleenekelwa.” Kwaba “kwangwako kwabamo mwenso nelyo ubuseko” pamo pene no “kuyumfwa kwa munsokwe wa kufulunganya kabili uwa kululunkanya no mwenso ilingi line uwishibikilwa ku fishibilo fya ku mubili (pamo nga ukupuuke libe, ukukanshika, ukukulunkunta kwa mutima ukwaingilishiwako), ukutwishika ukukuma ku kushininkishiwa ne mibele ya ico cintiinya, na ku kuitwishika kwa umo pa lwa maka yakwe aya kubomba mu kutunguluka na cene.” (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) E co amasakamika kuti yaba ni mpika yapikana. Pa kati ka filenga fya iko ifingi paba ukulwala, ukukota, umwenso wa musoka, ukulufye ncito, no kusakamikwa pa lwa butuntulu bwa lupwa lwa umo.

4. (a) Cinshi caba icisuma ukwibukisha pa lwa bantu na masakamika yabo? (b) Nga ca kuti tulekumanya amasakamika, cinshi cingacitwa?

⁴ Mu kumfwika, kwalibako ifipimo ku masakamika, pamo fye nga fintu kwabako imisango yalekanalekana nelyo imibele iingalenga yene ukubako. Te bantu bonse abankula ku mibele imo mu nshila imo ine. Muli fyo, tulekabila ukwiluko kuti nangu fye nga icintu cimo tacitucusha, kuti pambi caba ca kulenga amasakamika yatapata kuli bamo aba muli bakapepa banensu aba kwa Yehova. Cinshi cingacitwa nga ca kuti amasakamika yafika pa cipimo ca musango yo ica kuti te kuti tutontomeshe pa cine cabamo mumfwano kabili ica kutemuna icaba mu Cebo ca kwa Lesa? Ni shani nga twapumwa ku masakamika ica kuti tatuli na maka ya kusunga mu kulengama ifikansa fya bumulopwe bwa kwa Yehova na bumpomfu bwa Bwina Kristu? Te kuti pambi tube na maka ya kwalula imibele tulimo. Mu cifulo ca ico, tulekabila ukufwaya ifishinka fya mu Malembo ifingatwaafwa ukubomba mu kutunguluka na masakamika yashalinga ayalengwa ne mpika shayafya isha mu bumi.

Ukwaafwa Epo Kwaba

5. Ni shani pambi twingabomba mu kumfwana ne Ilumbo 55:22?

⁵ Lintu Abena Kristu balekabila ukwaafwa kwa ku mupashi kabili bali abafinininwa na masakamika, kuti basanga ukusansamusha ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa. Cilapayanya ubutungulushi bwashintililwapo kabili cilatupeela ukwebekesha ukwingi ukwa kuti tatwaba fweka pamo nga babomfi ba bucishinka aba kwa Yehova. Ku ca kumwenako, kemba wa malumbo Davidi aimbile ati: “Poosa pali Yehova icisendo cobe icafina, wene alekulama; pe fye takasuminishe uwalungama ukutelententa.” (Ilumbo 55:22) Ni shani fintu twingabomba mu kumfwana na aya mashiwi? Ni pa kupoosa pali Shifwe wa mu muulu wakwato kutemwa amasakamika yesu yonse, amalangulusha, umwenso, no kulengwe nsoni. Ici cikafwilisha ukutupeela ukuyumfwa kwa mutelelwe no kutalala kwa ku mutima.

6. Ukulingana na Abena Filipi 4:6, 7, cinshi cintu ipepo lingatucitila?

⁶ Ipepo lya lyonse ilya kufuma ku mutima lyalikatama nga tuli no kupoosa ifisendo fyesu ifyafina, ukusanshako na masakamika yesu, pali Yehova. Ici cikatuletela umutende wa lwa nkati, pantu umutumwa Paulo alembele ati: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na ’mapange yenu muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 4:6, 7) “Umutende wa kwa Lesa” uushingalinganishiwako waba mutelelwe ushili wa lyonse uuipakisha ababomfi baipeela aba kwa Yehova nelyo fye ni mu mibele yacilapo kwesha. Ufuma mu kwampana kwesu ukwapalamisha na Lesa. Ilyo tulepepelo mupashi wa mushilo no kuleka wene utukunte, tatwilulukwa ku mpika shonse isha bumi, lelo tulaipakisha icisabo ca mupashi ica mutende. (Luka 11:13; Abena Galatia 5:22, 23) Tatucimfiwa na masakamika, pantu twalishiba ukuti Yehova alalenga abantu bakwe aba busumino “ukwikalo mutelelwe” kabili takaleke icili conse ukucitika icikatuletela ukucena kubelelela.—Ilumbo 4:8.

7. Lubali nshi baeluda ba Bwina Kristu bengabomba mu kutwaafwa ukubomba mu kutunguluka na masakamika?

⁷ Nalyo line, ni shani nga ca kuti amasakamika yesu yatwalilila, nangu cingati tuleetetula pa Malembo no kuba aba mukoosha mwi pepo? (Abena Roma 12:12) Baeluda basontwa mu cilonganino na bo baba kupayanya kwa kwa Yehova ku kutwafwilisha lwa ku mupashi. Kuti batusansamusha no kutwafwilisha pa kubomfya Icebo ca kwa Lesa na pa kupepa na ifwe no kutupepelako. (Yakobo 5:13-16) Umutumwa Petro acincishe baeluda banankwe ukucema umukuni wa kwa Lesa mu kuitemenwa, mu kucincila, na mu nshila ya ca kumwenapo. (1 Petro 5:1-4) Aba baume baliba abasekelela nga nshi muli ifwe kabili bafwaya ukuba aba kwaafwa. Kwena, pa kunonkelamo mu kukumanina ukufuma mu kwaafwa kwa baeluda no kwenda bwino lwa ku mupashi mu cilonganino, ifwe bonse tulekabila ukubomfya ukufunda kwa kwa Petro ukwa kuti: “Mwe balumendo, petameni ku bakalamba. Awe, imwe bonse, ikakeni mu musana aka kufwala ka bupete ku kupyungilana; pa kuti Lesa acincintila aba miiya, lelo ku bapetama apeelo kusenamina.”—1 Petro 5:5.

8, 9. Kusansamusha nshi pambi kwingasangwa muli 1 Petro 5:6-11?

⁸ Petro alundilepo kuti: “E ico ipetamikeni mwi samba lya kuboko kwa maka kwa kwa Lesa, ukuti amusansabike mu nshita iyene; amasakamika yenu yonse bikeni pali wene, pa kuti asakamana imwe. Tekanyeni, loleni. Icibambe cenu, Kaseebanya wine, endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya untu engalya. Mukaanyeni; iminineni abakosa ndi mu citetekelo, pa kwishibo kuti bamunyinenwe ba pano isonde batuulo mutuulo uyo wine wa kucula. Awe Lesa wa kusenamina konse, uwamwitile ku kwisa mu bukata bwakwe bwa muyayaya muli Kristu Yesu, ilyo mukacula inshita inono, wene akamulengo kuti mube abapwililila, akamwikasha, akamukosha. Kuli wene kube amaka umuyayaya umuyayaya. Amene.”—1 Petro 5:6-11.

⁹ Fintu caba ica kusansamusha ukwiluka ifyo kuti ‘twabika amasakamika yesu yonse pali Lesa pa kuti asakamana ifwe’! Kabili nga ca kuti yamo aya masakamika yesu yafumamo ukwesha kwa kwa Ciwa ukwa konaula ukwampana kwesu na Yehova pa kuleta ukupakasa no kucula kumbi pali ifwe, bushe tacaba icisuma ukwishibo kuti icili conse cikafumamo busuma kuli bakasunga ba bumpomfu? Ee, pa numa ya kucula akashita akanininini, Lesa wa kusenamina konse akatulengo kupwililila kabili akatwikasha no kutukosha.

10. Petro wa Ntanshi 5:6, 7 alosha ku mibele nshi itatu iingafwilisha ukutamfya amasakamika?

¹⁰ Petro wa Ntanshi 5:6, 7 alosha ku mibele itatu iingatwaafwa ukubomba na masakamika mu kutunguluka. Imo yaba kuicefya, nelyo “ubupete.” 1Pe 5 cikomo 6 cisondwelela ne numbwilo “mu nshita iyene,” ukutubulula ukukabila kwa kutekanya. 1Pe 5 Icikomo 7 cilange fyo kuti mu kucetekela twabika amasakamika yesu yonse pali Lesa ‘pa kuti alatusakamana,’ kabili ayo mashiwi yakoselesha ukucetekela kwakumanina muli Yehova. E co natumone fintu ukuicefya, ukutekanya, no kucetekela kwakumanina muli Lesa kwingatwaafwa ukutamfya amasakamika.

Ifyo Ukuicefya Kwingaafwa

11. Ni shani fintu ukuicefya pambi kwingatwaafwa ukubomba na masakamika mu kutunguluka?

¹¹ Nga ca kuti tuli abaicefya, tukasumino kuti amapange ya kwa Lesa yalisumbuka apakalamba ukucila ayesu yene. (Esaya 55:8, 9) Ukuicefya kutwaafwa ukwishiba icipimo cesu ica muntontonkanya icapeleela mu kulinganya ku mimwene ya kwa Yehova iisanshamo fyonse. Alamone fintu ifyo tatwiluka, nga fintu calangililwa mu mulandu wa muntu mulungami Yobo. (Yobo 1:7-12; 2:1-6) Pa kuicefya fwe bene “mwi samba lya kuboko kwa maka kwa kwa Lesa,” twishiba icifulo cesu ica pa nshi mu kwampana kuli Mulopwe Wapulamo. Mu kukonkapo, ici citwaafwa ukubomba mu kutunguluka ne mibele intu asuminisha. Imitima yesu kuti pambi yafuluka ukwilulukwa kwa apo pene, lelo apantu imibele ya kwa Yehova yaba mu kushikatala kwapwililika, alishiba mu kulungatika inshita ne fya kubomba mu kutwimininako. Ukupala abana banono, lyene, mu kuicefya natwikatilile ku kuboko kwa maka ukwa kwa Yehova, ukucetekelo kuti akatwaafwa ukubomba mu kutunguluka na masakamika yesu.—Esaya 41:8-13.

12. Ni shani fintu amasakamika pa lwa kucingililwa kwa mu fya ku mubili yengabombwapo nga mu kuicefya twabomfya amashiwi ya pa AbaHebere 13:5?

¹² Ukuicefya kusanshamo ukuitemenwa ukubomfya ukufunda ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa, ico ilingi line cingacefyako amasakamika. Ku ca kumwenako, nga ca kuti amasakamika yesu yafuma ku kuibimbamo kwashika mu fikonkelelo fya ku mubili, kuti pambi cabe cisuma ukubelebesha pa kufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti: “Imibele yenu ibe iishatemwa ndalama; muteke imitima ku fintu ifyo mukwete, pantu [Lesa] atile, Nshakakupoose nakalya, nangu kukusha nakalya.” (AbaHebere 13:5) Pa kubomfya mu kuicefya ukufunda kwa musango yo, abengi balilubukako ku masakamika yakalamba pa lwa kucingililwa kwa mu fya ku mubili. Ilintu imibele yabo iya mu fya ndalama te kuti pambi iwamineko, tacifimbilikisha amatontonkanyo yabo ku konaulwa kwabo ukwa ku mupashi.

Ulubali lwa Kutekanya

13, 14. (a) Ukukuma ku kushipikisha kwatekanya, ca kumwenapo nshi cintu umwaume Yobo apayenye? (b) Mu kutekanya ukulolela pali Yehova kuti kwatucitila cinshi?

¹³ Inumbwilo “mu nshita iyene” pali 1 Petro 5:6 itubulula ukukabila kwa kushipikisha kwatekanya. Inshita shimo impika ilatwalilila pa nshita yalepa, kabili ico kuti catwala pa ntanshi amasakamika. Ukucilisha pali iyo nshita e po tukabila ukushiila imilandu mu maboko ya kwa Yehova. Umusambi Yakobo alembele ati: “Tuletila balishuka abashipikisha; mwalyumfwo kushipikisha kwa kwa Yobo, kabili mwalimwene ukupanga kwa kwa Shikulu, kwa kuti Shikulu wa luse ulwingi kabili wa congwe.” (Yakobo 5:11) Yobo akumenye ukonaika kwa fya bunonshi, alufishe abana ikumi mu mfwa, aculile ku bulwele bwa makankamike, kabili mu cilubo asenwikwe na bakasansamusha ba bufi. Kwena amasakamika yamo kuti yaba cintu icingenekelwa pe samba lya mibele ya musango yo.

¹⁴ Mu nshila iili yonse, Yobo aali ca kumwenako mu kushipikisha kwatekanya. Nga ca kuti tulepita mu bwesho bwatapata ubwa citetekelo, kuti pambi twakabila ukupembelela ukwilulukwa, nga fintu fye wene acitile. Lelo Lesa abombele mu kumwimininako, mu kupelako ukwilulula Yobo ukucula kwakwe no kumulambula mu kupaka. (Yobo 42:10-17) Mu kutekanya ukulolela pali Yehova kulalundulula ukushipikisha kwesu kabili cisokolola ukushika kwa kuipeelesha kwesu kuli wene.—Yakobo 1:2-4.

Tetekela Yehova

15. Mulandu nshi tulingile ukutetekelela Yehova mu kukumanina?

¹⁵ Petro acincishe abasumina banankwe ‘ukubika amasakamika yabo yonse pali Lesa pa kuti alabasakamana.’ (1 Petro 5:7) E co kuti twakwata kabili tulingile ukukwata ukutetekela kwakumanina muli Yehova. Amapinda 3:5, 6 yasoso kuti: “Tetekela Yehova umutima obe onse, na ku kwiluka kobe we mwine wishintililako; uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe.” Pa mulandu wa ca kukumanya capita, bamo abaisulamo na masakamika bacisanga ukube cayafya ukucetekela mu bantunse bambi. Lelo twalikwata umulandu uuli onse uwa kutetekela Kabumba wesu, Intulo ine na Kabaka wa bumi. Nangu fye tatwingacetekela ukwankulako kwesu kwine mu mulandu umo, kuti lyonse twashintilila pali Yehova ku kutupokolola mu tuyofi twesu.—Ilumbo 34:18, 19; 36:9; 56:3, 4.

16. Cinshi cintu Yesu Kristu asosele pa lwa masakamika ya pa fintu fya ku mubili?

¹⁶ Ukutetekela Lesa kusanshamo ukumfwila Umwana wakwe, Yesu Kristu, uwasambilishe cintu asambilile kuli Wishi. (Yohane 7:16) Yesu acincishe abasambi bakwe ‘ukututile fyuma mu muulu’ pa kubombela Yehova. Lelo ni shani pa lwa kukabila kwa ku mubili ukusanshamo ifya kulya, ifya kufwala, no mwa kwikala? ‘Mwilasakamikwa,’ e fyafundile Yesu. Alondolwele ukuti Lesa alalisha ifyuni. Alafwika amaluba mu kuyemba. Bushe ababomfi ba buntunse aba kwa Lesa tabacilapo kucindama pali ifi? Mu cine cine balicilapo. Muli fyo, Yesu acincishe ukuti: “Lelo mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe, ne fi fyonse fikalundwako kuli imwe.” Yesu atwalilile ukuti: “E ico mwilasakamikilwo bwa mailo; pantu ubwa mailo bukaisakamanina ubwine.” (Mateo 6:20, 25-34) Ee, tulakabila ifya kulya, ifya kunwa, ifya kufwala, no mwa kwikala, lelo nga ca kuti twatetekela Yehova, tatwakasakamikwe mu kukanalinga pa lwa ifi fintu.

17. Ni shani fintu pambi twingalangilila ukukabila kwa kufwaya intanshi Ubufumu?

¹⁷ Pa kufwaya intanshi Ubufumu, tufwile ukutetekela Lesa no kusunga ifiise ntanshi mu mukonkano walinga. Uwibila pa nshi ya menshi ukwabule cibombelo ca kupeemenamo kuti aipoosa pe samba lya menshi mu kufwaya impande iyakwatamo ilibwe lyaumo mutengo. Iyi e nshila yakwe iya kupayanishishamo ulupwa lwakwe. Iciisa intanshi mu cituntulu! Lelo cinshi cacilapo kucindama? Mwela! Afwile ukulaibuka libili libili ku kwisusha cipya cipya bapwapwa bakwe. Umwela uli e ciise ntanshi cacilapo. Mu kupalako, kuti pambi twaba ababimbwamo muli ino micitile ya fintu pa kuti twingasanga ififwaikwa fya mu bumi. Nangu cibe fyo, imilandu ya ku mupashi ifwile ukwise ntanshi pa mulandu wa kuti ubumi bwine ubwa ba mu ŋanda yesu bwashintilila pali ifi fintu. Pa kusengauka amasakamika yashalinga pa lwa kukabila kwa ku mubili, tufwile ukukwata ukutetekela kwakumanina muli Lesa. Mu kulundapo, “ukupikintika pe mu mulimo wa kwa Shikulu” kuti pambi kwayafwa ukutamfya amasakamika ilintu “ukusekelela muli Yehova” kuleshininkisha ukuba e maka yesu.—1 Abena Korinti 15:58; Nehemia 8:10.

Twalilila Ukubika Amasakamika Yobe Pali Yehova

18. Bushinino nshi bwabako ubwa kuti ukubika amasakamika yesu yonse pali Yehova kuti mu cituntulu kwatwaafwa?

¹⁸ Pa kutwalilila ukuba ne cilolwa calengama lwa ku mupashi, tufwile ukutwalilila ukubika amasakamika yesu pali Yehova. Lyonse ibukisha ukuti mu cituntulu alasakamana ababomfi bakwe. Ku kulangilila: Pa mulandu wa kubulwa bucishinka ukwa mulume wakwe kuli wene, amasakamika ya mwanakashi umo uwa Bwina Kristu yalingilishiweko ukufika ku cipimo ca kuti cali icishingacitikako kuli wene ukusendama. (Linganyako Ilumbo 119:28.) Mu busanshi, nangu cibe fyo, alebika amasakamika yakwe yonse pali Yehova. Alepongolwela umutima wakwe kuli Lesa, ukumweba ulwa kukalipwa uko wene na bana bakwe banono abanakashi babili balepitamo. Pa numa ya kukuuta ku kufwayo kwilulukwa mwi pepo lya kufuma ku mutima, lyonse aleba na maka ya kulaala utulo, pantu atetekele ukuti Yehova ali no kumusakamana na bana bakwe. Uyu mwanakashi walekwa mu nshila ya mu Malembo nomba alyupwa mu nsansa kuli eluda.

19, 20. (a) Ni nshila nshi shimo isho pambi twingabombelamo na masakamika mu kutunguluka? (b) Cinshi cintu tulingile ukutwalililo kucita na masakamika yesu yonse?

¹⁹ Pamo nga abantu ba kwa Yehova, twalikwata inshila shalekanalekana isha kubombelamo na masakamika. Ukubomfya Icebo ca kwa Lesa kwaliba ukucilisha ukwa kwaafwa. Twalikwata ica kulya ca ku mupashi icafumba icipayanishiwa na Lesa ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka,” ukusanshako ifipande fya kwaafwa kabili ifya kupembesula ifisabankanishiwa mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! (Mateo 24:45-47) Twalikwata ukwaafwa kwa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Ipepo lya lyonse kabili ilya kufuma ku mutima lilatunonsha apakalamba. Baeluda basontwa aba Bwina Kristu baliba abaiteyanya ku kupayanya ukwaafwa kwa ku mupashi no kusansamusha.

²⁰ Ukuicefya kwesu kwine no kutekanya fyalibe fya kunonsha apakalamba mu kubomba na masakamika ayo pambi yengatushinguluka. Maka maka icacindama caba kutetekela Yehova mu kukumanina, apantu icitetekelo cesu cilakuulililwa ilyo tulekumanya ukwaafwa kwakwe no butungulushi. Mu kukonkapo, icitetekelo muli Lesa kuti catutalusha ku kuba abasakamikwa mu kukanalinga. (Yohane 14:1) Icitetekelo cilatukunta ukufwaya intanshi Ubufumu no kutwalilila abapamfiwa mu mulimo wa buseko uwa kwa Shikulu, icingatwaafwa ukubomba na masakamika mu kutunguluka. Imibombele ya musango yo itulenga ukuyumfwa abacingililwa pa kati ka abo abakemba kuli Lesa amalumbo ku ciyayaya. (Ilumbo 104:33) Natutwalilile kanshi ukubika amasakamika yesu yonse pali Yehova.

Ni Shani Fintu Wingankulako?

◻ Ni shani fintu pambi amasakamika yengalondololwa?

◻ Ni nshila nshi shimo twingabombelamo na masakamika mu kutunguluka?

◻ Ni shani fintu ukuicefya no kutekanya fingatwaafwa ukutamfya amasakamika?

◻ Mu kubomba na masakamika, mulandu nshi cabela icakatama ukukwata ukutetekela kwakumanina muli Yehova?

◻ Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukubikila amasakamika yesu yonse pali Yehova?

[Icikope pe bula 24]

Bushe walishiba umulandu Yesu asoseele ukuti, ‘Mwilasakamikwa’?