Twalilileni Ukulakuulana

“Mwileka mu tunwa twenu mufume icebo cabipa nangu cimo, kano icawama ku kukuula.”—ABENA EFESE 4:29.

1, 2. (a) Mulandu nshi cingasoselwa mu kulungika ukuti ukulanda cipapwa? (b) Kusoka nshi kwalinga ukukuma ku fintu tubomfya ululimi lwesu?

“UKULANDA kwaba bushishi bwa kusungusha ubo bukakilila ifibusa, indupwa na masosaite capamo . . . Ukufuma mu muntontonkanya wa buntunse no kupaapala kwakondenkanishiwa ukwa mincincili [ya lulimi], tupanga ifiunda ifyo fipuutamo ukutemwa, ukufinuka, umucinshi—mu cine cine inkuntu ya buntunse iili yonse.”—Hearing, Taste and Smell.

² Ululimi lwesu lwalicila pa kuba fye icilundwa ca kwaafwa ukumina nelyo ukusonda; lwaba lubali lwa maka yesu aya kwakana cintu tuletontonkanya no kuyumfwa. “Ululimi cilundwa cinono,” e fyalembele Yakobo. “Ku lulimi tutashishako [Yehova, NW] kabili Shifwe, kabili ku lulimi tutukilako abantu abalengwa umwabele cipasho ca kwa Lesa.” (Yakobo 3:5, 9) Ee, kuti twabomfya indimi shesu mu nshila shisuma, pamo ngo kulumba Yehova. Lelo pa kuba abashapwililika, mu kwanguka kuti twabomfya indimi shesu ukulanda ifintu fya kucena nelyo ifyabipa. Yakobo alembele ukuti: “Mwe bamunyinane, taciyene ifi fintu ukube fi.”—Yakobo 3:10.

3. Ni mbali nshi shibili isha milandile yesu tulingile ukupeelako ukusakamana?

³ Ilintu takwaba umuntunse uwingalama ululimi lwakwe mu kupwililika, mu kushininkisha tulingile ukutukuta ukuwamyako. Umutumwa Paulo atupanda amano ukuti: “Mwileka mu tunwa twenu mufume icebo cabipa nangu cimo, kano icawama ku kukuula icilingene no kukabila, ukuti cipeele ukusenamina ku baleumfwa.” (Abena Efese 4:29) Moneni ukuti ili kambisho likwete imbali shibili: ico tulingile ukutukuta ukusengauka ne co tulingile ukwesha ukucita. Natulanguluke imbali shonse shibili.

Ukusengauka Ifyebo Fyabipa

4, 5. (a) Kushomboka nshi uko Abena Kristu bakwata ukukuma ku lulimi lwabipa? (b) Kumoneka nshi kwingalinga inumbwilo “icebo cabipa”?

⁴ Abena Efese 4:29 intanshi batucincisho kuti: “Mwileka mu tunwa twenu mufume icebo cabipa nangu cimo.” Ico pambi te kuti cibe icayanguka. Umulandu umo uli wa kuti umusaalula waliba uwaseeka mu calo catushinguluka. Imisepela iingi iya Bwina Kristu balomfwa umusaalula cila bushiku, pantu abanabo ba pa sukulu kuti pambi batontonkanya ukuti cilalundako ukukomailapo nelyo cibalenga ukumoneka abacilapo ukukosa. Te kuti pambi tube na maka ya kusengauka mu kukumanina ukumfwa amashiwi yabipa, lelo kuti kabili tulingile ukubombesha mu kusakamanisha ukukanaambula aya. Tayakwata incende mu mintontonkanya yesu nelyo utunwa.

⁵ Icikosha ukusoka kwa kwa Paulo lishiwi lya ciGreek ilyo lilosha kwi sabi lyabola nelyo icisabo cabola. Bikeni ici mu cikope: Mwamona umuntu atendeka ukubilima kabili lyene akalipa umupwilapo. Mu kupelako apuuka mu bukali, kabili mwamona isabi lyabola lyafuma mu kanwa kakwe. Lyene mwamona icisabo cabola, icilenunka catoboka, ukusabukila bonse abali mupepi. Ni nani? Fintu cingaba icabipa nga ca kuti aali uuli onse uwa ifwe! Nalyo line, ukumoneka kwa musango yo kuti kwalinga nga ca kuti ‘twaleka mu tunwa twesu mwafume cebo cabipa.’

6. Ni shani fintu Abena Efese 4:29 babomba ku milandile ya kulengulula, iyabipa?

⁶ Ukubomba na kumbi ukwa Abena Efese 4:29 kwa kuti tusengauke ukuba abalengulula mu kucishamo. Ca cine, ifwe bonse twalikwata imimwene no kusoobolapo pa lwa fintu tushatemwa nelyo ifyo tushipokelela, lelo bushe walisangwapo pa muntu umo uulandapo bubi bubi (nelyo ukulandapo ukwingi) pa lwa muntu uuli onse, icifulo, nelyo icintu calumbulwa? (Linganyeniko Abena Roma 12:9; AbaHebere 1:9.) Amashiwi yakwe yalabongolola, yalalenga ukupelelwa, nelyo ukonaula. (Ilumbo 10:7; 64:2-4; Amapinda 16:27; Yakobo 4:11, 12) Te kuti pambi eluke fintu apala apakalamba abantu ba kulengulula abo Malaki alondolwele. (Malaki 3:13-15) Fintu engatulumushiwa nga ca kuti uwiminine lwa mupepi amwebele ukuti isabi lyabola nelyo icisabo cabola calefuma mu kanwa kakwe!

7. Kuibeebeeta nshi ukwa pa lwakwe uko umo umo uwa ifwe alingile ukucita?

⁷ Ilintu caliba icayanguka ukwishiba lintu umo libili libili alelanda bubi bubi nelyo ukulengulula, ipushe we mwine ukuti, ‘Bushe nakongamina ku kupala ifyo? Mu cine cine, bushe e fyo naba?’ Kuti caba ica mano ukubelebesha libili libili pa mibele ya mashiwi yesu. Bushe yaba maka maka ayabipa, aya kulengulula? Bushe tumfwika nga bakasansamusha ba bufi batatu aba kwa Yobo? (Yobo 2:11; 13:4, 5; 16:2; 19:2) Mulandu nshi te kufwaila ulubali lusuma ulwa kulumbula? Nga ca kuti ukulanshanya kuli ukucilisha ukwa kulengulula, mulandu nshi te kupindulwila kwene mu milandu ya kukuulilila?

8. Lisambililo nshi Malaki 3:16 apayanya ukukuma ku milandile, kabili ni shani fintu twingalanga ukuti tulebomfya isambililo?

⁸ Malaki apeele uku kucilana “Abali na katiina kuli Yehova balesoshanya; na o Yehova alepeepeka, no kuumfwa, ne buku lya kwibukisha lyalembelwe ku cinso cakwe, ilya babela Yehova akatiina, ilya batontonkanye shina lyakwe.” (Malaki 3:16) Bushe mwacimona ifyo Yehova ayankwileko ku milandile ya kukuulilila? Cinshi mu kupalako cali e ca kufumamo ca kulanshanya kwa musango yo pa ba kubishanya nabo? Pa lwesu kuti twasambililako isambililo ukulosha ku milandile yesu iya cila bushiku. Fintu cingaba icawamisha kuli ifwe na kuli bambi nga ca kuti umusango wa kulanshanya kwesu ubelebesha ‘ilambo lya malumbo kuli Lesa.’—AbaHebere 13:15.

Bombeleni pa Kukuulilila Bambi

9. Mulandu nshi ukulongana kwa Bwina Kristu kwabela tushita tusuma ku kukuulilila bambi?

⁹ Ukulongana kwa pa cilonganino kashita kawamisha aka kulanda “icawama ku kukuula icilingene no kukabila, ukuti cipeele ukusenamina ku baleumfwa.” (Abena Efese 4:29) Kuti twacite fyo lintu tulepeele lyashi pa fyebo fya mu Baibolo, ukwakana mu cilangililo, nelyo ukulandapo mu kati ka mbali sha fipusho ne fyasuko. Muli ifyo tushininkisha Amapinda 20:15 ukuti: “Icipe icaumo mutengo: e milomo ya kwishiba.” Kabili nani wishiba imitima tukunta no kukuulilila?

10. Pa numa ya kubelebesha pa bantu abo twalanshanya nabo, kuteuluka nshi kwingaba ukwalinga? (2 Abena Korinti 6:12, 13)

¹⁰ Inshita pa ntanshi na pa numa ya kulongana yaliba iyalinga ku kukuulilila bambi mu kuba no kulanshanya kusuma kuli bakakutika. Kuti caba icayanguka ukupoosa ifi fiputulwa fya nshita mu kulanshanya kusuma na bantu besu ne mpendwa inono iya fibusa abo tuyumfwa abakakuka ukulandako. (Yohane 13:23; 19:26) Nangu cibe fyo, mu kumfwana na Abena Efese 4:29, mulandu nshi te kufwaila bambi aba kulanda nabo? (Linganyeniko Luka 14:12-14.) Kuti twapimina libela ukusosa ifyacila pa kuposha kwa lyonse nelyo ukwa mu lupita ku bapya bamo, abacikalamba, nelyo abacaice, nelyo fye ukwikalako pa nshi na bacaice pa kuti tufike pa cipimo cabo. Ubuseko bwesu ubwa cine cine ne fiputulwa fya milandile ya kukuulilila fikalenga bambi ukuba na maka ya kubwekeshapo amashiwi ya kwa Davidi pa Ilumbo 122:1.

11. (a) Cibelesho nshi abengi balundulula ukukuma ku mikalile? (b) Mulandu nshi bamo mu kuitemenwa bapusanishisha apa kwikala?

¹¹ Ica kwaafwa na cimbi ku kulanshanya kwa kukuulilila caba kupusanya apa kwikala pa kulongana. Nyina uonsha kuti pambi akabila icipuna capalamina ku fimbusu, nelyo umuntu walwalilila kuti pambi akabila icipuna cabela mupepi no kwa kupita, lelo ni shani pa lwa ifwe bambi? Icibelesho fye kuti pambi catulenga ukulaikala pa cipuna cimo cine nelyo incende; nelyo fye icuni mu kuba no mununsha cibwelela ku cisansala ca ciko. (Esaya 1:3; Mateo 8:20) Ukwabula ukulamba, nangu ni fyo, apantu kuti twaikala apali ponse, mulandu nshi te kupusanishisha apa kwikala—ku lubali lwa ku kulyo, ku lubali lwa ku kuso, mupepi na ku ntanshi, ifyo fine—na muli ifyo ukubeleshanya bwino na bantu bapusanapusana? Ilintu takwabako ifunde lya kuti tulingile ukucita ici, baeluda na bambi abakosoka abalekanyalekanya apa kwikala balicisanga ukuba icayanguka ukulanda ifisuma ku bengi mu cifulo ca fibusa fyabo abanono fye mu kulinganishiwako.

Kuulilileni mu Nshila ya Bukapepa

12. Kukongama nshi ukushawama ukwamoneka ukupulinkana ilyashi lya kale lyonse?

¹² Ukufwaisha kwa Mwina Kristu ukwa kukuulilila bambi kulingile ukumusesesha ku kupashanya Lesa muli uku kuloshako ukucila ukukonka ukukongama kwa buntunse ukwa kupanga amafunde ayengi.a Abantu bashapwililika pa nshita ntali balikongamina ku kuteka abo babashinguluka, kabili nelyo fye ni bamo aba babomfi ba kwa Yehova balinakilako kuli uku kukongama. (Ukutendeka 3:16; Lukala Milandu 8:9) Mu nshita sha kwa Yesu intungulushi sha ciYuda ‘baletwika ifisendo ifyafina pali bambi lelo tabalefwaya kufisenda.’ (Mateo 23:4) Bayalwilile imyata yaanguka mu kuba ifishilano fya cipope. Mu kwangwako kwabo kwacilapo pa lwa mafunde ya bantunse, balisuulile ifintu ifyo Lesa aishibishe nge fyakwata ubupilibulo bukalamba. Tapali nangu umo uwakuulililwe ku kupanga kwabo amafunde yashili ya mu Malembo ayengi; inshila yabo tayali ni nshila ya kwa Lesa.—Mateo 23:23, 24; Marko 7:1-13.

13. Mulandu nshi cishabela icalinga ukupangila Abena Kristu banensu amafunde ayengi?

¹³ Abena Kristu bafwaya ukukakatila ku mafunde ya bulesa mu kufumaluka. Nelyo fye ni fwe, nangu ni fyo, kuti twaba ifinakabupalu ku kukongama kwa kupanga amafunde yayafisha. Mulandu nshi? Ku cintu cimo, ukusobolapo nelyo ifyo twatemwa fyalipusana, kabili bamo kuti pambi bapokelela cintu bambi bapata no kuyumfwa ukuti cilingile ukufumishiwapo. Abena Kristu balipusana, nabo bene, mu kulunduluka kwabo ukulola ku kukosoka kwa ku mupashi. Lelo bushe ukupanga amafunde ayengi e nshila ya bukapepa iya kwaafwilamo umo ukulunduluka ukulola ku kukosoka? (Abena Filipi 3:15; 1 Timote 1:19; AbaHebere 5:14) Nelyo fye ni lintu umuntu mu cishinka alesupila inshila iyo ilemoneka ukuba iyacishamo nelyo iya busanso, bushe ifunde lya kubinda e kupikulula kwawamisha? Inshila ya kwa Lesa ya kuti abafikapo beshe ukututubula umuntu wa cilubo ukupitila mu kupelulushanya no yo muntu mu kutekanya.—Abena Galatia 6:1.

14. Mifwaile nshi yabombelwe na malango ayo Lesa apeele abena Israele?

¹⁴ Ca cine, ilintu alebomfya Israele nga bantu bakwe, Lesa alimike imyanda ya malango pa lwa kupepa kwa pe tempele, amalambo, nelyo fye ubusaka bwa ku mubili. Ici cali icalinga ku luko lwaibela, kabili ayengi aya malango yalikwete ubupilibulo bwa mu busesemo kabili yaafwile ukutungulula abaYuda kuli Mesia. Paulo alembele ukuti: “Amalango yali kafundisha wesu ukufika na kuli Kristu, ukuti tulungamikilwe ku kutetekela. Lelo apo icitetekelo caisa, tatuli abena kafundisha kabili iyo.” (Abena Galatia 3:19, 23-25) Pa numa Amalango yafumishiwepo pa cimuti ca kucushiwilwapo, Lesa tapeele Abena Kristu umutande ukalamba uwa mafunde pa mbali ishingi isha bumi, kwati iyo yali e nshila ya kubasungilamo abakuulililwa mu citetekelo.

15. Butungulushi nshi buntu Lesa apayanya kuli bakapepa ba Bwina Kristu?

¹⁵ Kwena, tatwaba ababula amalango. Lesa atukambisha ukutaluka ukufuma ku kupepo tulubi, ubulalelale no bucende, na ku kubomfya bubi bubi ukwa mulopa. Mu kulungatika alibinda ubukomi, ukubepa, ukupupe mipashi, ne membu shimbi ishalekanalekana. (Imilimo 15:28, 29; 1 Abena Korinti 6:9, 10; Ukusokolola 21:8) Kabili apeela ukupitila mu Cebo cakwe ukufunda kwalengama pa milandu iingi. Nalyo line, ku cipimo cikalamba nga nshi ukucila abena Israele, twaliba abashingamwa ukusambilila no kubomfya ifishinte fya Baibolo. Baeluda kuti bakuulilila bambi pa kubaafwa ukusanga no kulanguluka ifi fishinte ukucila ukufwaya fye nelyo ukupanga amafunde.

Baeluda Bakuulilila

16, 17. Cipasho nshi cintu abatumwa baimike ukukuma ku kupangila bakapepa banabo amafunde?

¹⁶ Paulo alembele ukuti: “Ico twafikapo, muli ico cine e mo twendele.” (Abena Filipi 3:16) Mu kumfwana ne yo mimwene ya bukapepa, umutumwa abombele na bambi mu nshila iyo yalekuulilila. Ku ca kumwenako, icipusho calimine pa lwa nampo nga kuti balye nama iyo pambi iyafumine mwi tempele lya tulubi. Bushe uyu eluda, nakalimo mwi shina lya kushangila nelyo ukwangusha, alipangile ifunde kuli bonse mu cilonganino ca mu kubangilila? Iyo. Alisuminishe ukuti ukulekanalekana mu kwishiba no kulunduluka ukulola ku kukosoka kuti pambi kwatungulula abo Bena Kristu ku kusobolapo kwapusana. Kumfwa kuli wene, ali uwapampamina ukwimika ica kumwenapo cisuma.—Abena Roma 14:1-4; 1 Abena Korinti 8:4-13.

¹⁷ Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGreek yalangilila ukuti abatumwa bapayenye ukupanda amano ukwaafwa pa milandu imo iya muntu pa lwakwe, pamo nga pa lwa mifwalile ne misakwile, lelo tabayalukile ku kupanga amafunde ya nshita yonse. Ilelo ici ca kumwenako cisuma kuli bakangalila ba Bwina Kristu, ababa abasekelela mu kukuulilila umukuni. Kabili citanununa inshila ya kubombelamo intu Lesa akonkele nelyo fye ku bena Israele ba pa kale.

18. Mafunde nshi Yehova apeele Israele ukukuma ku mifwalile?

¹⁸ Lesa tapeele abena Israele amalango yapikana pa lwa mifwalile. Mu kupalishako abaume na banakashi balebomfya imingila yapalana, nelyo ifya kufwala fya ku nse, nangu cingati imingila ya banakashi kuti pambi yayemfiwa nelyo ukuba iyacilapo ukubalabata. Bonse abaume na banakashi balefwala sa·dhinʹ, nelyo ica kufwala ca mu kati. (Abapingushi 14:12; Amapinda 31:24; Esaya 3:23) Malango nshi pa lwa mifwalile Lesa apeele? Abaume nelyo abanakashi tabali no kufwala ifya kufwala ifyaishibishiwe no wa bwamba bwapusana, mu kumonekesha mu kuba ne mifwaile ya ba kulaalana ba bwamba bumo bwine. (Amalango 22:5) Ukulangilila ukuba kwabo abapusanako ukufuma ku nko shabashingulwike, abena Israele baali no kulepula inseela ku mpela ya mingila yabo, mu kuba no mwando wa kafiifi pa mulu wa nseela, kabili nakalimo icifundo ku mpela ya mingila. (Impendwa 15:38-41) Ico mu kutendekelako e conse cintu Amalango yapeele pa lwa mibele ya mifwalile.

19, 20. (a) Kutungulula nshi kuntu Baibolo ipeela Abena Kristu pa lwa mifwalile ne misakwile? (b) Mimwene nshi intu baeluda balingile ukukwata pa lwa kupanga amafunde ukukuma ku mimonekele ya muntu?

¹⁹ Ilintu Abena Kristu tababa pe samba lya Malango, bushe twalikwata amafunde yambi ayashika pa lwa mifwalile nelyo ukusaama ayaimikilwa ifwe muli Baibolo? Te sana. Lesa apayenye ifishinte fyashikatala ifyo twingabomfya. Paulo alembele ukuti: “Abanakashi, ukufwala bafwale ukuyene, pamo no bufuuke no kutekanya; beipulamikila imishishi iyalukwa, nangu ni golde, nangu ni bamargariti, nangu malaya ayaumo mutengo.” (1 Timote 2:9) Petro acincishe ukuti ukucila ukutontomesha pa kufwala kwa ku mubili, abanakashi ba Bwina Kristu balingile ukutontomesha pa “muntu uwabelama uwa mu mutima, icisamo icishingabola ica mutima uwafuuka kabili uwatalala.” (1 Petro 3:3, 4) Icishinka ca kuti ukufunda kwa musango yo kwalilembelwe citubulula ukuti Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo kuti pambi bakabile ukuba abacilapo ukulinga kabili abailama mu mifwalile yabo ne misakwile. Nalyo line, mu cifulo ca kukabila—nelyo ukubinda—imisango imo, abatumwa bapayenye fye ukupanda amano kwa kukuulilila.

²⁰ Inte sha kwa Yehova balingile kabili mu cinkumbawile baliba abacindikwa ku mimonekele yabo iyalinga. Nangu ni fyo, imisango ilalekanalekana ukufuma ku calo cimo ukuya ku cibiye kabili nelyo fye mu kati na nkati ka ncende nelyo icilonganino. Kwena, eluda ukwete imimwene yakosa nelyo ukusobolapo kumo mu mifwalile ne misakwile kuti pambi aipingwila umwine no lupwa lwakwe mu kulinganako. Lelo ukukuma ku mukuni, alingile ukusunga mu muntontonkanya icishinka ca kwa Paulo ica kuti: “Te kutila tuli na bucibinda pa citetekelo cenu, lelo tuli ababombela pamo na imwe ku kumuletelo kusansamuka; pantu mwaimininina ku citetekelo cenu.” (2 Abena Korinti 1:24) Ee, ukucincintila ukutuninkisha ukuli konse ku kwimikila icilonganino amafunde, baeluda babomba ku kukuulilila icitetekelo ca bambi.

21. Ni shani fintu baeluda bengapayanya ukwaafwa kwa kukuulilila nga ca kuti umo acishamo mu mifwalile?

²¹ Pamo nga mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, inshita shimo umupya nelyo uwanakuka lwa ku mupashi kuti pambi akonka inshila yatwishikwa nelyo iya buwelewele mu mifwalile nelyo mu kubomfya ifya kusubasuba nelyo ifibekobeko. Cinshi lyene? Na kabili, Abena Galatia 6:1 batambika ukutungulula kuli baeluda ba Bwina Kristu abo mu kufumaluka abafwaya ukwaafwa. Pa ntanshi eluda talapingulapo ukutambika ukufunda, kuti pambi mano mano alanshanya na eluda munankwe, nga cingacitika ukukanaya kuli eluda untu aishiba ukuti akana ukusobolapo nelyo ukutontonkanya kumo kwine na wene. Nga ca kuti ukukongama kwa ku calo mu mifwalile ne misakwile kulemoneka ukwambukila abengi mu cilonganino, ibumba lya baeluda kuti balanshanya ifya kupayanya bwino ukwaafwa, pamo nga ukupitila mu lubali pa kulongana ulwa cikuuku, ulwa kukuulilila nelyo ukupitila mu kupeela ukwaafwa ku muntu umo umo. (Amapinda 24:6; 27:17) Ubuyo bwabo kuti bwaba kukoselesha imimwene yabelebeshiwa pali 2 Abena Korinti 6:3 iya kuti: “Tatubika ca kupunwisha nangu cimo, ukuti bukapyunga bwesu bwitungwa kabi.”

22. (a) Mulandu nshi tacilingile ukubela ica kupumfyanya nga ca kuti kwaba ukupusana kunono ukwa mimwene? (b) Ca kumwenako nshi cawama cintu Paulo apayenye?

²² Baeluda ba Bwina Kristu ‘abacema umukuni wa kwa Lesa uuli kuli bene’ bafwaya ukucita nga fintu Petro alondolwele, uko e kuti, ‘ukukanaumyo lupaka pa baseekeshiwa kuli bene.’ (1 Petro 5:2, 3) Mu mulimo wabo uwabamo ukutemwa, ifipusho pambi kuti fyaima pa milandu uko kwingabako ukupusana kwa fyatemwikwa. Nakalimo caba mwata wa cikaya ukwiminina ku kubelenga amaparagrafu mu kati ke Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda. Ukutantika kwe bumba ku mulimo wa mwi bala ne fintu fimbi pa lwa butumikishi ubwine kuti pambi fyabombwapo ukulingana no mwata. Nalyo line, bushe kuti caba busanso nga ca kuti umo akwete inshila yapusanako panono? Bakangalila bakwata ukutemwa bafwaya ukuti “fyonse ficitwe busaka busaka kabili mu kukonkana,” inumbwilo intu Paulo abomfeshe ukulosha ku fya bupe fya cipesha amano. Lelo amashiwi yashingulukako yalangisha ukuti ukwangwako kukalamba ukwa kwa Paulo kwali kwa “kukuulo lukuta.” (1 Abena Korinti 14:12, 40) Talangishe ukukongama ukuli konse ukwa kupanga amafunde ya mutatakuya, kwati ukulingana kwakumanina nelyo ukubomba bwino kwakumanina kwali e kufwaya kwakwe ukukalamba. Alembele ukuti: “Shikulu ampeele [ulupaka] ku kukuula imwe, kabili te ku kumukuululula.”—2 Abena Korinti 10:8.

23. Ni nshila nshi shimo shintu twingapashanishishamo ica kumwenako ca kwa Paulo ica kukuulilila bambi?

²³ Paulo ukwabulo kutwishika abombele ku kukuulilila bambi ukupitila mu milandile yashininkishiwa kabili iya kukoselesha. Ukucila ukubishanya fye ne fibusa ifinono, alibombeshe ku kutandalila bamunyina ne nkashi abengi, abali abakosa lwa ku mupashi na bo ukucilisha abakabile ukukuulililwa. Kabili akomaile pa kutemwa—ukucila pa mafunde—pantu “ukutemwa kulakuula.”—1 Abena Korinti 8:1.

[Futunoti]

Ifishinka fya Kupitulukamo

◻ Mulandu nshi ukwaluka kubelele ukwalinga nga ca kuti twakongamina ukulola ku milandile yabipa nelyo iya kulengulula?

◻ Cinshi cintu twingacita ku kuba abacilapo ukukuulilila mu cilonganino?

◻ Cipasho nshi ica bukapepa pa lwa kupangila bambi amafunde ayengi?

◻ Cinshi cikaafwa baeluda ukusengauka ukupangila umukuni amafunde ya buntunse?