Icipandwa 9

Ukwikatisha kwi Shina lya kwa Yesu

PERGAMO

1. Cilonganino nshi capokelele ubukombe bwa kwa Yesu bwakonkapo, kabili musango nshi wa musumba umo abo Bena Kristu baikele?

UKWENDA amakilomita 80 ku kapinda ka ku kuso pali uyu musebo wa pa lulamba ukufuma ku Smurna lyene amakilomita 24 ukupula mu mupokapoka wa Mumana wa Caicus, twisa ku Pergamo, nomba uwitwa Bergama. Umusumba waishibikilwe kwi tempele lya uko ilya kwa Seu, nelyo Jupiter. Muli ba 1800, bakashula bafyashikama basendele ulufuba lwa lilye tempele ku Germany, uko limbi lucili lwingamonwa, pamo pene ne filubi ne filembo fya balesa ba cisenshi, mu Ŋanda ya Babenye iya Pergamon mu East Berlin. Bukombe nshi Shikulu Yesu engatuma ku cilonganino icaikele mu kati ka kupupe filubi konse uko?

2. Ni shani Yesu emika ukwishibikwa kwakwe, kabili kulangilila nshi ukwa kukwata kwakwe ‘ulupanga ulwatwila kubili kubili’?

² Intanshi, Yesu aibika mu kwishibikwa kwakwe, ati: “Na kuli malaika wa [cilonganino ca mu, “NW”] Pergamo lemba, auti: E fyo asosa uuli no lupanga ulwatwila kubili kubili.” (Ukusokolola 2:12) Yesu pano abwekeshapo ubulondoloshi bwakwe bwapeelwa pa Ukusokolola 1:16. Pamo nga Kapingula na Kaputunkanya, akapama bonse abo bapakasa abasambi bakwe. Fintu kwaba ukwakusansamusha uko kwebekesha! Ukukuma ku bupingushi, nangu cibe fyo, lekeni abo bali mu kati ka cilonganino na bo basokwe ukuti Yehova, ukubombela muli iyi “nkombe ya Cipingo,” Yesu Kristu, akabe “inte iyayanguka” ku baitunga Abena Kristu bonse ababelesho kupepo tulubi, bucisenene, ukubepa, no kubulo bufumacumi kabili abafilwa ukusakamana abali mu kukabila. (Malaki 3:1, 5; AbaHebere 13:1-3) Ukufunda no kwebaula uko Lesa alenga Yesu ukupeela kulingile ukumfwilwa!

3. Kupepa nshi kwa bufi kwacitike mu Pergamo, kabili ni shani cingasoswa ukuti “icipuna ca bufumu ica kwa Satana” cali mulya?

³ Yesu nomba aeba icilonganino ati: “Naishiba uko waikala, ukuli icipuna ca bufumu ica kwa Satana.” (Ukusokolola 2:13a) Icine cine, balya Bena Kristu bashingulwikwe no kupepa kwa busatana. Mu kulunda kwi tempele lya kwa Seu, kwali ulufuba kuli Aesculapius, umulungu wa kundapa. Pergamo na kabili aishibikwe pamo nga icifulo ca pa kati ica fya nanga ya kupepa kateka. Ishiwi lya ciHebere lyapilibulwa “Satana” lipilibula “Kakaanya,” kabili “icipuna ca bufumu” icakwe caimininako ukuteka kwakwe kwa calo ngo kwasuminishiwa kuli bulesa pa kashita. (Yobo 1:6, New World Translation Reference Bible, utulembo twa pe samba) Ukufula kwa kupepe filubi mu Pergamo kwalangishe ukuti “icipuna ca bufumu” ca kwa Satana caimikwe mu kukosa muli ulya musumba. Satana afwile ayumfwile ukukalifiwa pa kuti Abena Kristu tabakonteme kuli wene mu kupepa kwa buluko!

4. (a) Kutasha nshi kuntu Yesu apeele ku Bena Kristu ba mu Pergamo? (b) Cinshi ico uwa kwimininako wa ciRoma Pliny alembele Kateka Trajan mu kulosha ku misungile ya Bena Kristu? (c) Ukwabulo kusakamana ubusanso, ni nshila nshi Abena Kristu ba mu Pergamo babuulile?

⁴ Ee, “icipuna ca bufumu” ica kwa Satana cili mulya mwine mu Pergamo. “Kabili,” Yesu atwalilila ukuti, “waikatishe shina lyandi, ne citetekelo ca kuli ine tawakene, nangu ni mu nshiku sha kwa Antipa inte yandi ya cishinka, uwaipaiwe muli imwe, apaikala Satana.” (Ukusokolola 2:13b) Mwandi kutasha ukwa kukafyo mutima! Ukwabulo kutwishika ukwipailwa pa cisumino kwa kwa Antipa kwafumine ku kukaana kwakwe ukwendela pamo ne fibelesho fya buciwa no kupepa kateka wa ciRoma. Tapalepele ukutula apo Yohane apokelele ubu busesemo, Pliny Munono uwaleimininako Kateka wa ku Roma Trajan, alembele Trajan no kulondolola imicitile yakwe ya kubomba na bantu basenwikwe pa kuba Abena Kristu—imicitile iyo kateka asuminishe. Abo abakeene ukuba Abena Kristu balilekelweko lintu, nge fyo Pliny asosele, “babwekeshepo ukukonka ukulomba ku tumilungu, ukutambika icushi ce fungo no mwangashi ku cipasho cenu [ica kwa Trajan] . . . kabili, mu kulundapo, batukile Kristu.” Bonse abasangilwe ukuba Abena Kristu baliputunkanishiwe. Nangu fye balolenkene no busanso bwa musango yo, Abena Kristu mu Pergamo tabakeene citetekelo cabo. ‘Baikatishe kwi shina lya kwa Yesu’ mu kuti batwalilile ukucindika icifulo cakwe casumbuka nga Kebela wa kwa Yehova na Kapingula wasontwa. Muli bucishinka, bakonkele mu ntampulo sha kwa Yesu nge nte sha Bufumu.

5. (a) Cintu nshi capalana ica muno nshiku ica cifundisho ca fya manga fya kupepa kateka calengele ubwesho bwakulisha ku Bena Kristu muli uno mwanda wa myaka walenga 20? (b) Kwafwilisha nshi uko Ulupungu lwa kwa Kalinda lwapayanishisha Abena Kristu?

⁵ Pa tushita twalekanalekana, Yesu alengele ukwishibikwa ukuti Satana e uteka cino calo cibifi cabapo, lelo ku mulandu wa bumpomfu bwa kwa Yesu, Satana takwete kantu nangu kamo muli wene. (Mateo 4:8-11; Yohane 14:30) Muli uno mwanda wa myaka walenga 20, inko sha bulamba, mu kumwenekesha “imfumu ya ku kapinda ka ku kuso” ne “mfumu ya ku kapinda ka ku kulyo,” shilashombokela ukuteka kwa calo. (Daniele 11:40) Ukukuntukilwa kwa kutemwo luko kwalisumbana, ne cisumino ca kupepa kateka cakwate capalako ca muno nshiku mwi bimbi lya kupupo luko ilyapyangilile sonde. Mu fipande fya kukanabulamo ulubali muli The Watchtower iya November 1, 1939, na kabili ulwa June 1, 1980, na September 1, 1986, mwalumbulula mu kumfwika ukusambilisha kwa Baibolo pali ifi fikansa, mu kupeela ica kutungulula kuli abo Abena Kristu bafwayo kwenda mwi shina lya kwa Yehova no kucimfya icalo, nge fyo Yesu mu mu kushipa acitile.—Mika 4:1, 3 5; Yohane 16:33; 17:4, 6, 26; 18:36, 37; Imilimo 5:29.

6. Ukupala Antipa, ni shani Inte sha kwa Yehova shabuula ukwiminina kwashangila mu nshita sha muno nshiku?

⁶ Ukufunda kwa musango yo kwalifwaikwa mu kupamfiwa. Mu cilola ca kutemwo luko kwabulamo ukupelulula, Inte sha kwa Yehova, bonse abasubwa na banabo, baali no kwiminina abashangila mu citetekelo. Mu United States, imyanda ya baice na bakafundisha balitamfiwe mu masukulu pa kuti tabapikile sulupu ku mendela, ilintu mu Germany Inte shapakeswe bubi bubi pa kukaana ukupika sulupu kuli swastika. Nge fyo cimwenwe akale, abaNazi ba kwa Hitler baipeye amakana ya babomfi ba cishinka aba kwa Yehova pa kuti bakeene ukwakana mu kutemwo luko kwa musango yo ukwa kupepo tulubi. Muli ba 1930, mu kati ka kasuba ka kusekelela ka Japan aka kupepa kateka ukwa Shinto, abatumikishi ba bupainiya babili babyele imbuto ishingi sha Bufumu mu Taiwan watekelwe na bena Japan. Bakateka bafita ba bapoosele mu cifungo, muntu umo afwile pa mulandu wa kusungwa kwa bunkalwe. Umubiye pa numa alikakilwe, ku kupikwa fye imfuti mu numa—Antipa wa muno nshiku. Ukufika kuli buno bushiku, kwabako ifyalo umo ukupepa ifipasho fya luko no kuipeelesha kwapaatulwa ku Buteko fipindwa. Inte sha caice ishingi shalibikwa mu fifungo, kabili te banono baliputunkanishiwa, pa mulandu wa kwiminina kwabo ukwashipa nga Abena Kristu bashibulamo ulubali. Ngo li wacaice ulolenkene ne fikansa fya musango yo, sambilila Icebo ca kwa Lesa cila kasuba mu kuti ukwate “icitetekelo no kusunga [umweo obe, NW],” mu kuba no bumi bwa ciyayaya mu cilola.—AbaHebere 10:39–11:1; Mateo 10:28-31.

7. Ni shani abacaice mu India balolenkene ne fikansa fya kupupo luko, kabili mu kuba ne ca kufumamo nshi?

⁷ Abacaice mu sukulu balolenkene ne fikansa fyapalako. Mu 1985, mu citungu ca Kerala, India, Inte sha kwa Yehova shaice shitatu shakeene ukusuusuka ku citetekelo cabo cashimpilwe pali Baibolo, ukukana ukwimba ulwimbo lwa cishipa. Baiminine mucinshi mucinshi lintu bambi baimbile, lelo nangula ni fyo balitamfiwe ku sukulu. Shibo acitile apilu iyi mibombele ukufika fye na ku Cilye Cikalamba ica India, uko kuntu bakapingula babili bapingwilepo mu kusenamina kwa bana, ukulanda mu kushipa abati: “Icishilano cesu cisambilisha ukulekelela; amano yesu aya buntunse yasambilisho kulekelela; ifunde lyesu libelesho kulekelela; shi lekeni twisundula lyene.” Ukusabankanya kwa nyunshipepala ne mikululo yalembwa yalimo ifyafumine muli uyu mulandu fyaebele uluko lonse ulwaba mupepi ne cakaniko cimo ica muli fisano ica bekashi ba pe sonde ukuti mwalibamo Abena Kristu muli ilya mpanga abapepa Lesa wa cine Yehova no kuti aba baiminina aba cishinka ku fishinte fya Baibolo.

Ifya Kusonga Fibosha

8. Kushimaula nshi uko Yesu asango kubo kwafwaikwa ukupeela ku Bena Kristu ba mu Pergamo?

⁸ Ee, Abena Kristu ba mu Pergamo ni bakasunga ba bumpomfu. “Lelo,” e fyasosa Yesu, “ndi na tumo utwa kukushinina.” Cinshi bacitile ukuwaminwo kwebaulwa? Yesu atweba ati: “Walikwata uko abaikate sambilisho lya kwa Balaamu, uwasambilishe Balaki ukupoose ca [kupunwisha] ku ntanshi ya bana ba kwa Israele, ku kubalengo kulye fyaipailwe amalambo ku tulubi no kucito bulalelale.”—Ukusokolola 2:14.

9. Balaamu aali nani, kabili ni shani fintu ukufunda kwakwe kwabikile “ca [kupunwisha] ku ntanshi ya bana ba kwa Israele”?

⁹ Mu kasuba ka kwa Mose, Imfumu Balaki ya ku Moabu alembele Balaamu incito, kasesema uushali mwina Israele uwaishibe cimo ku lwa nshila sha kwa Yehova, ukutiipwila Israele. Yehova akenye Balaamu, ukumupatikisho kulumbulula amapaalo ku bena Israele na malanda ku balwani babo. Balaamu atontolwele ulupato lwafuminemo lwa kwa Balaki mu kutubululo kusansa kwalimo mucenjelo: Lekeni abanakashi ba mu Moabu basembeleke abaume ba mu Israele kuli bucisenene bwa bwamba bwabipisha no kupepe filubi ukwa kwa lesa wa bufi Baali wa ku Peore! Uyu mucenjelo walibombele. Icifukushi calungama ca kwa Yehova calibilime, lintu atumine icikuko caipeye 24,000 abo abena Israele ba bulalelale—icikuko icaleshiwe fye lintu shimapepo Finehasi abuulile imibombele yapingulwapo iya kufumyo bubi muli Israele.—Impendwa 24:10, 11; 25:1-3, 6-9; 31:16.

10. Fya kupunwisha nshi fyaingilile icilonganino mu Pergamo, kabili mulandu nshi abo Bena Kristu bayumfwilile ifyo Lesa kuti asuulako imembu shabo?

¹⁰ Nomba, mu kasuba ka kwa Yohane, bushe kwaba ifya kupunwisha fyapalako mu Pergamo? E ko fili! Bucisenene no kupepe filubi fyaingilile cilonganino. Abo Bena Kristu tabaumfwilile kusoka kwa kwa Lesa kwapeelwe ukupitila mu mutumwa Paulo. (1 Abena Korinti 10:6-11) Apo balishipikisha ukupakaswa, pambi baleyumfwa ukuti Yehova akasuulako imembu shabo isha kwampana kwa bwamba. E co Yesu acilengo kumfwika ukuti balingile ukutaluka ku bubi bwa musango yo.

11. (a) Kulwisha cinshi uko Abena Kristu bafwile ukupempwilako, kabili musango nshi uwa kutontonkanya balingile ukusengauka? (b) Pa myaka iingi, ni banga batamfiwa ukufuma mu cilonganino ca Bwina Kristu, kabili ukucilisha pa milandu nshi?

¹¹ Ukupalako ilelo, Abena Kristu balingile ukupempwila ku kusangula “ukusenamina kwa kwa Lesa wesu bucilende.” (Yuda 4) Twalikakililwa ku kupata icabipa no ‘kututaula imibili’ yesu pa kusupila inshila ya bulumba bwa Bwina Kristu. (1 Abena Korinti 9:27; Ilumbo 97:10; Abena Roma 8:6) Tatufwile ukutontonkanyo kuti ukupimpa mu mulimo wa kwa Lesa na bumpomfu pe samba lya kupakaswa kutupeele nsambu ya kwingila mu myendele yasekemuka iya kwampana kwa bwamba. Pa myaka iingi, bakabifya batamfiwa mu cilonganino ca Bwina Kristu ca mu kusaalala kwa calo, ukucilisha pa mulandu wa bucisenene bwa kwampana kwa bwamba, bafika ku makumi ya makana. Mu myaka imo balicila na pa bawile muli Israele wa pa kale pa mulandu wa kwa Baali wa ku Peore. Shi natusunge ukupempwila kwesu ica kuti twikawila mwi longo lya abo!—Abena Roma 11:20; 1 Abena Korinti 10:12.

12. Pamo nga ku babomfi ba kwa Lesa aba mu nshita sha mu kubangilila, fishinte nshi fibomba ku Bena Kristu ilelo?

¹² Yesu na kabili ashimaula Abena Kristu ba mu Pergamo pa ‘kulya ifyaipailwa amalambo ku tulubi.’ Cinshi ici cingabimbamo? Mu cilolwa ca mashiwi ya kwa Paulo ku abena Korinti, napamo bamo balebomfya bubi bubi ubuntungwa bwa Bwina Kristu na ku mufulo ukucena bakampingu ba bambi. Mu kupalishako, nangu ni fyo, balebuulo lubali ne nshila imo mu kusefya kwa filubi. (1 Abena Korinti 8:4-13; 10:25-30) Abena Kristu ba citetekelo ilelo balingile ukulanga ukutemwa kwabulamo akaso mu kubomfya kwabo ubuntungwa bwa Bwina Kristu, ukuba abasakamana ukukanapunwisha bambi. Mu kushininkisha, balingile ukusengauka imibele ya muno nshiku ya kupepo tulubi, pamo ngo kupepa impalume sha pa TV, ubunkolanya, ne fyangalo, nelyo ukusangula indalama lesa, nelyo fye amafumo yabo yene!—Mateo 6:24; Abena Filipi 1:9, 10; 3:17-19.

Sengauka Ukukonka Akabungwe!

13. Mashiwi nshi ya kwebaula ayo mu kukonkapo Yesu apeela ku Bena Kristu mu Pergamo, kabili mulandu nshi icilonganino cayakabile?

¹³ Yesu alundapo ukwebaula Abena Kristu ba ku Pergamo, ati: “Ifyo fine wakwata abaikate sambilisho lya bena Nikola.” (Ukusokolola 2:15) Mu kubangilila, Yesu atashishe abena Efese pa kupata kwabo imicitile ya aka kabungwe. Lelo Abena Kristu ba mu Pergamo bakabilo kufundwa mu kusunga icilonganino icalubuka ku kukonka akabungwe. Ukushangila kwalundwapo kulekabilwa mu kusumbula ifipimo fya Bwina Kristu mu kuti ukwikatana uko Yesu apepele pali Yohane 17:20-23 kubakililwe. Caliba icafwaikwa ukuti “abe na maka aya kukonkomesesha mwi sambilisho lituntulu no kushinina abapilika.”—Tito 1:9.

14. (a) Ukutula ku nshiku sha mu kubangilila, ni bani icilonganino ca Bwina Kristu cali no kulwisha, kabili ni shani fintu umutumwa Paulo abalondolwele? (b) Mashiwi nshi aya kwa Yesu yafwile ukumfwilwa ku uuli onse uwingasanguka uwakongamina ku kukonka ibumba lyapaasuka?

¹⁴ Ukutula ku nshiku sha mu kubangilila, icilonganino ca Bwina Kristu cali no kushomboka na basangu aba cilumba, abo ku nsoselo shatelela, isha kukopeka “abemyo kulekana ne fya kupunwisha, abakaanyo kusambilisha” ukupayanishiwa ukupitila mwi pitilo lya kwa Yehova. (Abena Roma 16:17, 18) Umutumwa Paulo asokele pa lwa ici cintiinya apepi na makalata yakwe yonse.a Mu nshita sha muno nshiku, lintu Yesu abwekeshapo icilonganino ca cine ku kusanguluka kwa ciko ukwa Bwina Kristu no kwikatana, ubusanso bwa tubungwe bucilipo. E co, bonse abengakongamina ku kukonka ibumba lyapaasuka, muli fyo ukupanga akabungwe, bafwile ukumfwila amashiwi yakonkapo ya kwa Yesu: “Lapila; nakaana nga taucitile ifi, nkesa bwangu kuli iwe, e lyo nkalwa na bo ku lupanga lwa mu kanwa kandi.”—Ukusokolola 2:16.

15. Ni shani ukukonka utubungwe kutendeka?

¹⁵ Ni shani fintu ukukonka akabungwe kutendeka? Napamo uuitunga ukuba kafundisha atanda ukutwishika, ukupikisha icine cimo ca mu Baibolo (pamo ngo kuba kwesu mu nshiku sha kulekelesha), na muli fyo ibumba lyapaasuka lyaputukako no kumukonka. (2 Timote 3:1; 2 Petro 3:3, 4) Nelyo umo alengulula inshila Yehova akwatilamo umulimo wakwe ukucitwa no kwipukisha ku mupashi wa kuishako ku kutunga ukuti tacaba atemwa ica mu Malembo nelyo icafwaikwa ukuya ukufuma ku ŋanda ne ŋanda no bukombe bwa Bufumu. Ukwakana mu mulimo wa musango yo ukukonke ca kumwenako ca kwa Yesu na batumwa bakwe kuti kwasunga aba abaicefya, lelo, basoobolapo ukupaasukako no kucibuula mu bwanalaale, pambi ukulabelenga fye Baibolo utushita tumo tumo pamo nge bumba lyaba lyeka. (Mateo 10:7, 11-13; Imilimo 5:42; 20:20, 21) Aba musango yo bapanga fye imfundo shabo pa lwa Cibukisho ca mfwa ya kwa Yesu, ifunde lya mu Malembo ilya kutaluka ku mulopa, ukusefya amaholide, no kubomfya kwa fwaka. Ukulundapo, baboteleshe shina lya kwa Yehova; mu kwangufyanya bawila ku numa ku nshila shamulekelesha isha Babiloni Mukalamba. Icacilapo ukubipa, bamo baseshiwa kuli Satana ukwalukila no ‘kuuma abasha banabo,’ abaali limo bamunyinabo.—Mateo 24:49; Imilimo 15:29; Ukusokolola 17:5.

16. (a) Mulandu nshi abo abapungushima pa mulandu wa kusonga kwa busangu bafwile ukwangufyanya ukulapila? (b) Cinshi cikacitika kuli abo bakaano kulapila?

¹⁶ Onse uupungushima pa mulandu wa kusonga kwa busangu alingile ukwangufyanya ukumfwilo kwita kwa kwa Yesu ku kulapila! Ukukubanya kwa busangu kulingile ukukaanwa pamo nga sumu e fintu kwaba! Icitendekelo ca kuko kalumwa no lupato, mu kucilana ne cine calungama, ca musangwela, catemwikwa ico Yesu aliisha ku cilonganino cakwe. (Luka 12:42; Abena Filipi 1:15 16; 4:8, 9) Kuli abo abakaano kulapila, Shikulu Yesu mu cine cine akalwa “na bo ku lupanga lwa mu kanwa [kakwe].” Aleela abantu bakwe mu kuti abake ukwikatana kuntu apepele mu kati ka cungulo cakwe ca kulekeleshako mu kuba na basambi bakwe pe sonde. (Yohane 17:20-23, 26) Apo abasangu bakaana ukufunda kwabamo ukutemwa no kwaafwa kupeelwa ku ntanda shaba mu lupi lwakwe lwa kulyo, Yesu abapingula no ‘kubalopola no kubakanda,’ ukubapaatwila “ku mfifi ya ku nse.” Balatamfiwa, ukukaanabomba na kabili nge citutumushi mu kati ka bantu ba kwa Lesa.—Mateo 24:48-51; 25:30; 1 Abena Korinti 5:6, 9, 13; Ukusokolola 1:16.

‘Mana Uwafiswa ne Libwe Lyabuuta’

17. Cilambu nshi cipembelela Abena Kristu basubwa ‘abacimfya,’ kabili cinshi ico Abena Kristu mu Pergamo bakabile ukucimfya?

¹⁷ Icilambu cakulisha cilolela bonse abomfwila ukufunda kwa kwa Yesu, ukupeelwa mu kutungulula kwa mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova. Kutikeni! “Uuli no kutwi, omfwe ico [umupashi] ulesosa ku [filonganino, “NW”]: Uwacimfya nkamupeelapo mana uwafiswa, no kumupeele libwe lyabuuta apalembwa ishina lipya ilishaishibikwa ku muntu kano uwalipokelela.” (Ukusokolola 2:17) Muli fyo, Abena Kristu mu Pergamo, ukupala Abena Kristu mu Smurna, bakoseleshiwa ‘ukucimfya.’ Nga bali no kutunguluka, abo mu Pergamo, umo icipuna ca bufumu ca kwa Satana caba, balingile ukutaluka ku kupepo tulubi. Balingile ukucimfya bucisenene, ukukonka utubungwe, no busangu bwalundene na Balaki, Balaamu, na kabungwe ka abena Nikola. Ukucite fyo, abo Bena Kristu basubwa baketwa ku kulya “mana uwafiswa.” Cinshi ici cipilibula?

18, 19. (a) Ni mana nshi uwo Yehova apayanishishe abena Israele? (b) Ni mana nshi uwafishilwe? (c) Cinshi cilangililwa ku kulya mana wafiswa?

¹⁸ Mu kasuba ka kwa Mose, Yehova apayenye mana ukubaka abena Israele mu kati ka lwendo lwabo ulwa mu matololo. Ulya mana tafishilwe, pantu ulucelo lumo na lumo—ukufumyako fye ulwe Sabata—alemoneka mu cipesha mano, ukupala utubulungwa twa mfula yabuuta ukufimbo mushili. Kwali kupayanya kwa bulesa mu kubaka abena Israele aba mweo. Pamo nge cibukisho, Yehova afundile Mose ukusunga umo uyu “mukate” muli mulongwe wa golde mu kati ka cipao cashila ica cipingo “ku kubakililwa ku nkulo sha [kwa Israele].”—Ukufuma 16:14, 15, 23, 26, 33; AbaHebere 9:3, 4.

¹⁹ Mwandi cilangililo calinganako! Uyu mana afishilwe mu kati ka muputule Washilisha uwe hema, umo ulubuuto lwa cipesha mano lwaleshunda pa nkupiko ya Cipao calangilile ukubapo kwa kwa Yehova. (Ukufuma 26:34) Takwali wasuminishiwe ukwingila muli ico cifulo cashila mu kuti alye mana wafiswa. Nangu cibe fyo, Yesu asosele ukuti abakonshi bakwe basubwa abakacimfya kuti balya “mana uwafiswa.” Ukupala Kristu pa ntanshi yabo, bengila, te “mwashila umwacitilwe ku minwe ya bantu (umwapala fye umwine mwine); lelo aingile mu mulu mwine.” (AbaHebere 9:12, 24) Pa kubuuka kwabo, bafwala ukukanabola na bumunshifwa—ukupayanya kwabamo icisungusho ukwa kwa Yehova, ukwapashanishiwe ku kupeelwa kwabo “mana uwafiswa” uushonaika. Fintu lyaba ilyashuka lilye bumba linono ilya bakacimfya!—1 Abena Korinti 15:53-57.

20, 21. (a) Cinshi cilangililwa ku kupeele libwe lyabuuta ku Bena Kristu basubwa? (b) Apo kwaba fye amabwe yabuuta 144,000, lisubilo nshi ilyo ibumba likalamba lyakwata?

²⁰ Aba na kabili bapokelela “ilibwe lyabuuta.” Mu filye fya ciRoma, amabwe yalebomfiwa mu kupeelo bupingushi.b Ilibwe lyabuuta lyapilibwile bukaele, lintu ilibwe lyafiita lyapilibwile ukusenukwa, ilingi line ku kwipaiwa. Ukupeela kwa kwa Yesu “ilibwe lyabuuta” ku Bena Kristu mu Pergamo kuti kwalangisha ifyo abapingula aba kaele, abasanguluka, na ba busaka. Lelo amashiwi ya kwa Yesu limbi kuti yakwete ubupilibulo bwalundwapo. Mu nshita sha ciRoma, amabwe na kabili yalebomfiwa nga matikiti ya kwingililapo ku fya kucitika fikaankala. E co ilibwe lyabuuta limbi kuti lyalosha ku cintu cimo icaibela apakalamba ica Mwina Kristu wasubwa wacimfya—ukupokelelwa kwakwe ku cifulo cacindikwa mu mulu ku cupo ca Mwana wa mpaanga. Yeka fye 144,000 amabwe ya musango yo e yapayanishiwa.—Ukusokolola 14:1; 19:7-9.

²¹ Bushe cipilibulo kuti naushiwa uwabulwo kulangulukwapo nga uli umo uwe bumba likalamba lya bakapepa banabo? Nakalya! Lintu taulepokelela ilibwe lyabuuta ilya kwingilila mu mulu, limbi, nga washipikisha, kuti wafuma mu bucushi bukalamba ukukwato lubali mu mulimo wabamo ukusekelela uwa kubwesha Paradise pe sonde. Ukwakana na iwe muli uyu kukabako aba citetekelo babuushiwa ukufuma ku nshita sha pa ntanshi ya Bwina Kristu na abo aba mpaanga shimbi abo limbi baafwile pali nomba line. Mu kupelako, abafwa bambi balubulwa bakasenaminwa no kubuukila ku mweo pe sonde lya paradise.—Ilumbo 45:16; Yohane 10:16; Ukusokolola 7:9, 14.

22, 23. Kwishibikwa nshi kwe shina lyalembwa pa libwe lipeelwa ku Bena Kristu basubwa, kabili kukoselesha nshi uko ici cifwile ukupayanya?

²² Lishina nshi ilipya ilyalembwa pa libwe? Ishina e nshila ya kwishibikilwako kwa muntu no kupaatulula uyo umo ukufuma ku banankwe. Aba Bena Kristu basubwa bapokelela ilibwe pa numa bapwisha kosi wabo wa pe sonde nga bakacimfya. Mu kumfwika, lyene, ishina pa libwe lili no kubomba ne shuko lyabo ilya kuba abaikatana na Yesu mu mulu—icifulo capalamisha ica mulimo wa cifumu cili no kutesekeshiwa mu kukumanina no kupakishiwa kuli abo beka abapyana Ubufumu bwa mu mulu. E co, lishina, nelyo kusontwa ku cifulo, “ilishaishibikwa ku muntu kano uwalipokelela.”—Linganyako Ukusokolola 3:12.

²³ Mwandi ca kusonga kwi bumba lya buYohane ukumfwa “ico [umupashi] ulesosa ku [filonganino, NW]” no kucibomfya! Kabili ifyo ici cikoselesha ababishanya na bo, ibumba likalamba, ukubomba mu kutetekela na bene lintu baleipakisha ubunabo pano isonde no kwakana na bene mu kulenga Ubufumu bwa kwa Yehova ukwishibikwa!

[Amafutunoti]

[Ifikope pe bula 43]

Ubu bushininkisho bwa kupepa kwa cisenshi kushalamwa bulangishiwa mu Ŋanda ya Babenye iya Pergamon mu East Berlin

[Icikope pe bula 45]

Icakaniko ca mana cafishilwe mu cipao ca cipingo. Ukupeelwa icimpashanya ca mana wafiswa cipilibula abasubwa abacimfya mu kuti bapokelela bumunshifwa

[Icikope pe bula 43]

Ilibwe lyabuuta lya abo bapokelelwa ku cupo ca Mwana wa mpaanga