DIANA,a mukashana uwacenjela icine cine kabili uwatemwa abantu, e lyo lyonse amoneka fye uwa nsansa. Lelo ifyo amoneka ku nse te fyo aba nakalya. Ilingi Diana alayumfwa uwa bulanda sana. Ici cilenga atendeke ukulaimona ukuti tacindama nangu panono. Diana atile: “Cila bushiku ndatontonkanya pa kufwa. Imona kwati nshakwata incito iili yonse pano calo.”

Diana atile tafwaya ukuipaya. Na lyo line, limo limo atontonkanya ukutila kuti cawama ukufwa ukucila ukutwalilila uwa mweo. Alandile no kuti: “Ico mfwaya sana ca kuti kukacitike ubusanso bumo e mo nkafwile. Ndafwaya sana ukufwa ica kuti nalileka ukutiina imfwa.”

Kwena, te Diana fye uumfwa ifi, kwaba abantu abengi abakwata ubu ubwafwa. Bamo balintontonkanyapo na pa kuipaya e lyo bambi bena balyeshapo no kuipaya. Abasoma pa fyo umuntu atontonkanya batila, abantu abengi abafwaya ukuipaya tabafwaya ukufwa, ico bafwaya kupwisha amacushi. Batontonkanya ukuti bafwile fye ukufwa pantu tabakwata incito iili yonse pa calo. Kanshi icingafwa abantu ba musango uyu kwishiba umulandu balingile ukutwalilila ukuba abomi.

Mulandu nshi mushilingile ukulatontonkanishisha ukuti ukufwa kwawama? Tontonkanyeni pa milandu itatu iyo mushilingile ukufwaila ukufwa.

Icitabo cimo calilanda bwino sana ukuti ilyo abantu basalapo ukuipaya balalaba ukuti amafya bakwete ya pa nshita fye iinono tayakatwalilile, lelo nga baipaya ninshi capwa e mpela yabo. Kanshi nangu ca kuti ubwafya mukwete bulemoneka kwati bwa mutatakuya mulingile ukushipikisha, limo ifintu kuti fya-aluka no bwafya kuti bwapwa.—Moneni akabokoshi akaleti “Amafya Bakwete Yalipwile.”

Nalimo kuti mwatila ubwafya mukwete te kuti bupwe. Na lyo line te kuti ciwame ukulatontonkanya sana fya ku ntanshi, nalimo pa fyo ubwafya mukwete bwakulaya bulebipilako. Yesu atile: “Mwilasakamikwa pa bushiku bwa mailo, pantu ubwa mailo bukaba na masakamika ya buko. Amafya ya mu bushiku bumo yalilinga kuli ubo bwine bushiku.”—Mateo 6:34.

Kwena cishinka ukuti kwaliba amafya yamo ayashingapwa. Kuti limbi mwalilwala ubulwele ubushipola, nelyo mwalilekana na bena mwenu, nangu limbi umuntu mwatemwa alifwa.

Nangu ca kuti amafya mukwete te kuti yapwe, imwe bene kuti mwayaluka mu fyo muyumfwa pali ayo amafya. Icingamwafwa kwishiba ukuti kwaliba ifintu ifyo mushingaalula. Ukwishiba ifi kukalenga mukaletontonkanya pa fisuma nangu ca kuti na mukwata amafya. (Amapinda 15:15) E lyo kabili cikamwafwa ukutontonkanya pa fyo mwingacita pa kuti mushipikishe ilyo mulepita mu mafya mu nshita ya kufwaya ukuipaya. Ici kuti calenga mwaleka ukusakamana sana.—Yobo 2:10.

MULEIBUKISHA ICI: Nga muli na mafya ayakalamba sana nalimo te kuti mwenekele ukutila yalapwa mu bushiku fye bumo. Lelo nga ca kuti cila bushiku mulecitapo fimo ifingacefyako ayo amafya nelyo ukuyapwisha, mukuya kwa nshita mukasanga ukuti amafya mwakwete nayacepako nelyo nayapwa.

IFYO MWINGACITA: Kuti mwaebako abanenu nelyo balupwa lwenu pa bwafya mukwete. Nalimo abo mwaebako kuti bamwafwa pa kuti mwilasakamikwa sana.—Amapinda 11:14.

Ilingi icilenga umuntu ukulafwaya ukuipaya kutontonkanya ukuti ubwafya akwete bukulu sana ica kuti te kuti abupwishe. Natulande pa fingamwafwa.

Ipepo. Ico tupepela kuli Lesa te kutila kufwaya fye ukuti tumfweko bwino nga twakwata ubwafya. Ipepo kulanshanya na Yehova Lesa. Yehova alimutemwa icine cine, afwaya ukuti mulemweba fyonse ifilemusakamika. Na kuba, Baibolo itweba ukuti: “Poosa icisendo cobe pali Yehova, na o akakukosha.”—Amalumbo 55:22.

Kanshi pepeni kuli Lesa lelo line, kabili ilyo mulepepa bomfyeni ishina lyakwe, Yehova. Mwebeni fyonse ifili mu mutima wenu. (Amalumbo 62:8) Yehova afwaya ukuti mumwishibe no kuba icibusa cakwe. (Esaya 55:6; Yakobo 2:23) Kuti mwapepa kuli Yehova ukuli konse uko muli kabili pa nshita fye iili yonse.

Abantu abamutemwa. Pa bantu abashifwaya mwafwa paba balupwa lwenu e lyo ne fibusa abalanga ukuti balimubikako amano. E lyo kwaliba na bantu bambi abamubikako amano abo mushamonapo no kumonapo. Ku ca kumwenako, Inte sha kwa Yehova nga baleshimikila balasanga abantu abalepita mu mafya ayakalamba, kabili bamo pali aba balitontonkanyapo na pa kuipaya. Ifi ba Nte bashimikila ku ng’anda ne ng’anda fyalilenga baafwa abantu abengi. Inte sha kwa Yehova balibika sana amano ku bantu banabo nga filya fine Yesu alecita. Na imwe bene, ba Nte balimubikako sana amano.—Yohane 13:35.

Badokota. Ilingi umuntu nga aletontonkanya sana pa kuipaya, ninshi kulwala kulelenga. Kuti nalimo uyo muntu alilwala ubulwele bwa kuba sana no bulanda. Nga ca kuti mwaliba sana no bulanda pa nshita ntali, mufwile ukwishiba ukuti bulwele e lyo tamufwile no kumfwa insoni sha kuya ku cipatala. Na kuba, ubu bulwele bwaba fye nga malwele yonse, kanshi umuntu fye uuli onse kuti alwala e lyo kuti bwaundapwa no kundapwa.a

MULEIBUKISHA ICI: Pa kuti umuntu uuponene mu cilindi icitali afume, alakabila abantu abali kunse aba kumwafwa. E fyo no muntu uuli sana no bulanda akabila aba kumwafwa. Kanshi nga mwaebako aba kumwafwa, kuti mwapola.

IFYO MWINGACITA: Esheni ukufwailisha icipatala icakwata badokota abaishiba bwino ifya kwafwa abantu ababa sana no bulanda pa nshita ntali.

Baibolo yalilondolola bwino ukuti abumi bwa muntu “bwaisulamo amacushi.” (Yobo 14:1) Pali ino inshita bonse tulakwata amafya ayalekanalekana. Nomba abantu bamo nga bakwata amafya bamona kwati ifintu tafyakatale afiwama mu bumi bwabo. Bushe na imwe e fyo mumfwa? Nga e fyo caba, muleibukisha ukuti Baibolo ilapeela abantu bonse isubilo lya cine cine. Ku ca kumwenako:

• Baibolo isambilisha ukuti Yehova Lesa alefwaya ukuti abantunse bakwate ubumi busuma.—Ukutendeka 1:28.

• Yehova alaya ukuti akalenga icalo ukuba paradaise.—Esaya 65:21-25.

• Ifyo Lesa alaya fyonse fikacitika. Pa Ukusokolola 21:3, 4 patila:

  “Itenti lya kwa Lesa lili pamo na bantunse, kabili akekala pamo na bo, kabili bakaba abantu bakwe. Na Lesa umwine akaba pamo na bo. Kabili akafuuta ifilamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko na kabili, takwakabe no kuloosha nangu ukuteta nangu ukukalipwa na kabili. Ifya ntanshi nafiya.”

Ifi Baibolo yatulaya te ciloto fye iyo, Yehova Lesa akalenga fikacitike. Na kuba, alafwaisha ukufikilisha ifyo alaya e lyo kabili alikwata na maka ya kuficita. Ifyo Baibolo ilanda filatulanga ukuti ku ntanshi ifintu fikawama. Kanshi nangu tukwate amafya ayabipa shani, tatufwile ukutontonkanya ukuti, “No kufwa kwawama!”

MULEIBUKISHA ICI: Amafya mulekwata kuti yalenga mwalacula nga nshi na matontonkanyo nga filya ubwato bengabupuma ku mabimbi ayema pali bemba. Lelo isubilo lyaba mu Baibolo kuti lyamukosha nga filya inanga ikata ubwato pa kuti bwisendwa ku mabimbi.

IFYO MWINGACITA: Tendekeni ukusambilila ifyo Baibolo ilanda pa fyo ifintu fikaba ku ntanshi. Inte sha kwa Yehova kuti bamwafwa ukwishiba isubilo lyaba mu Baibolo. Kuti mwalanda na ba Nte abekala ku ncende mwikala nelyo kuti mwasanga ifyebo ifingamwafwa pa Webu saiti ya jw.org/bem.a