Isambililo 10
Ukulundulula Ukulamuka kwa Kusambilisha
1-3. Finshi ifyo ukusambilisha kubimbamo, kabili mashuko nshi aya mu nshita twakwata aya kusambilisha?
1 Pamo nga Bena Kristu ba cine tulolesha kuli Yehova Lesa na Yesu Kristu pamo nga Bakasambilisha besu Bakalamba. Tuilunda kuli kemba wa malumbo uwapepele kuli Yehova ati: “Nsambilisheni ukucite co mutemenwe.” (Ilu. 143:10) Na ifwe bene twaliba aba muntontonkanya umo wine pamo nga balya basambi ba mu mwanda wa myaka wa kubalilapo aba kwa Yesu abalemwita pamo nga “Kasambilisha.” Kabili mwandi Yesu aba ni Kasambilisha! Pa numa apeele Lyashi lyakwe lya pa Lupili, “amabumba yapapile imisambilishishe yakwe; pantu alebasambilisha ngo waba [no bulashi, NW].” (Mat. 7:28, 29) Aba e Bakasambilisha Bakulisha, kabili tufwayo kubapashanya.
2 Ukusambilisha maka ayakabilo kulundululwa. Kubimbamo ukwasuka ifipusho pamo nga cinshi, shani, mulandu nshi, kwi kabili lilali ifya cintu ulelandapo. Umwina Kristu onse alakabilo kuwamyako amaka yakwe aya kusambilisha, ukucilisha mu cilolwa ca makambisho ya kwa Yesu ku basambi bakwe aya kuti: “Kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, . . . mulebasambilisha.” (Mat. 28:19, 20) Ukufunda kwa mutumwa Paulo kuli Timote ukwa kuti: “Konkomesha, mu kutekanya konse na mu [kulamuka kwa, NW] kusambilisha” kulangisho kuti uyu mulimo ufwayo kulamuka.—2 Tim. 4:2.
3 Kwalibako amashuko ayengi aya kusambilisha bambi. Abafyashi balakabilo kusambilisha abana babo. Bakabilisha ba mbila nsuma balakabilo kusambilisha abantu balesekelela abapya ukupitila mu masambililo ya Baibolo aya mu ŋanda. Ilingi kwalibako amashuko ya mu nshita aya kufunda bakasabankanya abapya. Kabili bamunyina abengi balapeelwe shuko lya kupeela amalyashi ya kukuulilila, atemwa mu Kulongana kwa Mulimo nelyo pamo nga malyashi ya cintubwingi. Abasambi bonse mwi Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi balingile ukufwaisho kulangisho kulunduluka kwabo pamo nga bakasambilisha. Ilyo ulelundulula amaka yobe aya kwakana muli ulu lubali lwa kusambilisha ulwa butumikishi, ukacisango kuba ica kwikusha mu cine cine kabili ica kulambula mu kufumba. Takwabako icakwatamo kuipakisha pamo ngo kusambilisha umo ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa kabili lyene ukumumona alelunduluka bwino lwa ku mupashi.
4, 5. Ni pali ani kabili pali cinshi tulingile ukushintililapo mu kupeelo kufunda?
4 Ukushintilila pali Yehova. Icifwaikwa cikalamba pa kuba kasambilisha wa kufumamo cimo wa mbila nsuma caba kushintilila pali Yehova, ukumwishiba, ukushintilila pa butungulushi bwakwe no kulomba ukwafwilisha kwakwe. (Amapi. 3:5, 6) Nangu ni Yesu atile, “Isambilisho lyandi te lyandi, lelo lya wantumine.” (Yoh. 7:16) Lyonse alelosha ku Cebo ca kwa Lesa, ukwambula nelyo ukuloshako mupepi na kuli citika wa mabuuku ya Malembo ya ciHebere mu kulanshanya kwakwe kwalembwa. E co lintu ulesambilisha bambi, shintilila pa Cebo ca kwa Lesa ica cine nga fintu Yesu acitile. Sanga amasuko yobe ukufuma muli cene, pantu kwabako fye icitabo cikalamba cimo ica kusambilishamo abantu ukusanguka abasambi ba kwa Yesu, kabili ico caba ni Baibolo wa Mushilo.—2 Tim. 3:16.
5 Nga mu cine cine washintilila pali Yehova, taulekabilo kuyumfwa uushafikapo. Lesa alatupeelo ukumfwikishe mifwaile yakwe nga fintu yaimikwa mu Cebo cakwe ca cine. Nga uleyakana ukwishiba kwa ici cine na bambi, Yehova akakutungilila. Takuli kukabila kwa kushimba, ukutila, “Ine nshili kasambilisha.” Kuti waba nga mu kubamo ipepo washintilila pali Yehova.—2 Kor. 3:5.
6-8. Lubali nshi ulo ukupekanya kubomba mu kusambilisha kwa kufumamo cimo?
6 Ukupekanya. Kwena, takwaba ica kupyanikapo pa kwishibe sambililo lyobe. Ukabilo kumfwikisha ifyebo intanshi taulafisambilisha kuli umbi. (Rom. 2:21) Ilyo ukukula kwa kwishiba kobe kulelundwako, mu kumonekesha ukasanguka kasambilisha wawaminako. Lelo nangu cingatila waishiba fye icine ca kutendekelako cinono, nalyo line kuti waba kasambilisha. Landa pa fintu waishiba. Nangu fye bana abanono kuti basambilisha abanabo ba ku sukulu icine basambilila ukufuma ku bafyashi babo. Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi likakwafwilisho kulundulula amaka yobe aya kusambilisha.
7 Nga uleya ku kutungulule sambililo lya Baibolo nelyo ukupeele lyashi, intanshi kwate fyebo fya kushinina ifileafwilishe fyebo mu kulengama mu muntontonkanya. Esho kupimo mulandu icintu cabelele fyo. Mona nga kuti wabike mfundo mu mashiwi yobe we mwine. Kwato kutesekesha kusuma kwa bushinino bwa mu Malembo. Ba uwaipekanya ukubomfya amalembo mu kufumamo cimo.
8 Ulubali na lumbi ulwa kupekanya lwaba kulangulukila libela ifipusho ifyo limbi fingema mu muntontonkanya wa musambi ku mulandu wa cikulilo cakwe ca mipepele. Ici kuti cakwafwilisho kuba uwaipekanya ne fyebo ifyo maka maka ifingabe fyalinga kuli uyo musambi. Pa kukwata mu muntontonkanya ifyo aishiba kale cikakwafwo kubike citendekelo ca fyebo fipya no kumwafwilisha ukulunduluka. Umusambi umbi limbi kuti akabilo musango wapusanako wa fyebo fya kushinina pa mulandu wa cikulilo cakwe. E co ukwishibo musambi obe cilakwafwilisha ukupekanya.
9. Ni shani fintu wingakoselesha abasambi ukwasuka mu mashiwi yabo abene?
9 Ifipusho. Ifipusho fyaliba ifyakwafwilisha sana mu kusambilisha kwa kufumamo cimo, pamo nga fintu Yesu Kristu ilingi alangilile. (Luka 10:36) E co lintu uletungulule sambililo lya Baibolo kuti wakonke nshila yakwe, ukubomfya ifipusho fyapulintwa mu mpapulo. Lelo nga uli kasambilisha wafikapo, te kuti ube uwaikushiwa nga umusambi abelenga fye icasuko mu citabo. Mu mulandu wa musango yo ulekabila ifipusho fyalundwapo ifingabimbula umusambi ukubika itontonkanyo mu mashiwi yakwe umwine. Inshita shimo ico wingakabila fye ukusosa ca kuti: “Ico calungama, lelo ni shani wingacilondolola mu mashiwi yobe?”
10. Londolola ukubomfya kwa fipusho fya kwaafwa.
10 Na kabili ukasanga ifipusho fya kwaafwa ukuba ifibomba mu kusambilisha. Ifi fili fipusho fikwafwilisha ukutungululo muntontonkanya wa uyo muntu, ukufika ku kusondwelela uko pambi ashabalile atontonkanyapo ukushintilila pa fintu aishiba kale. (Mat. 17:25, 26; 22:41-46) Mu cishinka ninshi ulepelulula ati: ‘Ninjishiba ifyo uyu musambi naishiba ici na cilya, e co nga namwipusha ifipusho fimo mu kukonkana kwabamo amano, kuti afika pa kusondwelela kwalungama. Lelo nga nacilauka ifipusho fya kwaafwa no kumwipusha fye ifipusho fikalamba, limbi kuti afika ku nsondwelelo yalubana.’ Mu mashiwi yambi, umusambi nakwate fyebo ifyo ifingamwaafwa ukufika pa casuko. Lelo alekabilo kwafwiwa. Inshila yayanguka, kwena, yaba kumweba icasuko. Lelo nga ca kuti wabomfya ifipusho fya kwaafwa, taulenga fye icasuko ukucilapo kupokelelwa pa mulandu wa kuti umusambi e wacilondololo mwine, lelo na kabili umwafwilisho kulundulula amaka ya kutontonkanya. Ifipusho fyobe fikatungululo muntontonkanya wakwe ukukonke ntampulo sha kutontonkanya kwabamo amano ukufika ku kusondwelela kwalungama. Ici cikaba ica mutengo wakulisha kuli wene pa numa.
11. Ni shani fintu ifipusho fya mimwene fingabomfiwa?
11 Inshita shimo ukacisango kube cafwaikwa ukwipusha ifipusho fya mimwene. Ukupitila muli fyene ufwayo kwishiba ico umusambi pa lwakwe asumina pa mulandu. Ku ca kumwenako, limbi kuti wamwipusha ico ifunde lya kwa Lesa lyaba pa bulalelale. Limbi kuti aba na maka ya kwambule lembo ililango kuti bwalilubana. Lelo bushe umusambi mu cine cine alesuminishanya ne casuko acipeela? Bushe iyo e mimwene ya pa lwakwe? Limbi kuti wafwayo kwipusha icipusho ukusanga ico mu cituntulu atontonkanya pa lwa bulalelale. Limbi kuti waipusha auti, “Kupusana nshi kubapo nampo nga tuleikala muli iyo nshila nelyo iyo?” Limbi kuti wamona intunga umo ukwafwilisha kwalundwapo kulekabilwa kabili kuti wakolobondamo. Ifipusho fya mimwene fya kukwafwilisha ukufika pa mutima wa musambi.
12, 13. Mulandu nshi ifipusho fyabela ifyawamo kubomfya mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda na lintu ulepeele lyashi pa cisebele?
12 Ifipusho na kabili filafwilisha mu butumikishi bwa ku ŋanda ne ŋanda. Ku ca kumwenako, ulefwayo kwishiba ico mwine ŋanda aletontonkanya pa kuti umwafwilishe ukutesekeshe cine ca Baibolo. Na kabili ulepusha ifipusho no kumulaalika ukulandapo pantu nawishibo kuti nga engapeelwe shuko lya kulumbulula imimwene yakwe, kuti acishapo kukongamina ku kukutika ku cintu ulesosa.
13 Nelyo fye lintu ulepeele lyashi pa cisebele, kwalibako inshita lintu wipusha ifipusho ifyo ufwayako icasuko. E co ulaalike bumba lyobe ukwankulako. Lelo kwalibako na kabili inshita lintu ubomfya ifipusho fya mu lyashi fye—ifipusho fipushiwa ku kubimbulo kutontonkanya, ukwabulo kwenekele casuko ukufuma mwi bumba. (Luka 12:49-51) We mwine ni we wine upeela ifyasuko. Utushita tumo limbi kuti wafwayo kubomfya ifipusho fyakonkana, ukwabulo kupeelako icasuko mpaka wafika na ku ca kusondwelela. Umusango wa cipusho ubomfya ushintilila pe bumba lyobe na pa cintu ulesambilisha.
14, 15. Mifwaile nshi ibombwa ku filangililo no kubwekeshapo?
14 Ifilangililo. Ifi fyapangile ulubali lwacindama ulwa kusambilisha kwa kwa Yesu. Mu kupalako, bakasambilisha ba Bwina Kristu ilelo kuti babomfya imbali shimo ne fya kukumanya fya mu bumi nge ntulo ya filangililo ifyo fikafwilisha ukwebekesho kufunda kushaiwamina pa mintontonkanya ya bakomfwa babo. (Mat. 13:34, 35) Bombela pa kulenga ifilangililo fyobe ukube fyayanguka, apantu ifyapikana ne fyakobenkana limbi kuti fyakosa ukukonkwa kabili limbi kuti fyafuma fye na ku fyebo fyobe ifya kushinina. Kalata wa kwa Yakobo abamo ifilangililo ifingi—ibimbi lya muli bemba, naosa wa ngalaba, imikobelo ya bakafwalo, icilola, na fimbipo. Fyonse fyabuulilwo kufuma ku fintu fyaishibikwa ifya mu bumi. Kasambilisha waibukila akafwayo kulenga icilangililo ukube cingabomba ku mibele ya musambi wakwe, imyaka ya bukulu, imipepele, umwata, na fimbipo. Ifilangililo, kwena, kuti fyabomfiwa mu malyashi, pamo pene na lintu ulesambilisha umuntu umo.
15 Ukubwekeshapo. Iyi nshila yalicindama ku kusambilisha kwatunguluka, te mulandu nampo nga uli pa cisebele nelyo ulesambilisho muntu umo ku ŋanda. Fwayo kufwatika amashiwi ya mpikwe ne longo lya mashiwi, no kucilisha amalembo, pa muntontonkanya wa musambi obe. Nga uli ne lyashi lya musambi mu kuba na mwine ŋanda, kuti waipusha ifipusho fya kupitulukamo, muli ifyo ukukomaila pa fishinka mu kubwekeshapo. Kuli iyi nshila kuti washininkisha ukuti umusambi naumfwikishe mfundo. Mu cishinka ukalaipusha nga fintu Yesu aipwishe ati: “Bushe mwailuka ifi fyonse?”—Mat. 13:51.
16. Nga kalanda ni kasambilisha musuma, finshi ukaba na maka ya kwibukisha pa numa ya kumfwe lyashi lyakwe?
16 Amalyashi ayo yasambilisha. Ulebukisha mu kuba no kutasha amalyashi ayo usambililamo ifyafula. E co languluka umulandu cabela ukuti bakalanda bamo ni bakasambilisha basuma. Mone cilenga amalyashi yabo kuba ayayanguko kwibukisha. Imipeelele yabo tayaba ya kukwankwanya. Limbi kuti babomfya ifipusho, nampo nga fya kuti ibumba lyasuke nelyo ifipusho fya mu lyashi fye ku kucincimusho kutontonkanya. Balepusha ukufwaya amalembo ya mpikwe no kukonkamo ilyo yalebelengwa, ukupelulula pali yene, ukulondololapo no kwebekeshe mfundo shikalamba. Bamo limbi kuti babomfye fya kwafwilisha ukumfwikisha. Lelo mu milandu yonse ukamono kuti calicilapo kwanguka ukwibukishe fishinka finono ifyalondololwa bwino ukucile fingi ifyo bakumyako fye. Lintu ukulamuka kwa kusambilisha kwabomfiwa, abaumfwe lyashi mu kwanguka balingile ukuba na maka ya kulondololo mutwe wa lyashi, ifishinka fikalamba kabili pambi ne lembo lyacipulamo nelyo yabili ayacibomfiwa.
17, 18. Ni shani kabili mulandu nshi tulingile ukulungatika ukusakamana kuli Bakasambilisha Bakalamba?
17 Ukulungatiko kusakamana kuli Bakasambilisha Bakalamba. Pamo nga kasambilisha wa Bwina Kristu ulingile lyonse ukwibukilo lwa kucindama kwa kulungatiko kusakamana kuli Yehova Lesa pamo nge Ntulo ya bumi na kuli Yesu Kristu pamo nge nshila ya kwa Lesa ukupitila muli uyo ubumi na mapaalo fiishila. (Yoh. 17:3) Tukusha ukulundulula muli bambi ukutesekesha kwakaba ukwa aba Bakasambilisha Bakalamba ba cine cine.
18 Ilyo ulebelesha ukulamuka kwa kusambilisha na kabili ukatesekesha ulubali luntu ukutemwa kubomba. Nga umusambi mu cine cine aisa mu kutemwa Yehova Lesa, lyene akamubombela mu busumino. E ico, ilyo mulesambilila, pa nshita shalinga, losha ukusakamana ku kukatama kwa fintu Lesa acita na fintu acili alecitila abantu ababembu. Ebekesha amano, ubulungi, ukutemwa na maka ya kwa Lesa, iyo mibele iibombela pamo mu kuwamisha ku busuma bwa bantunse ba cumfwila. Ngo mutima wa musambi untu walungama, mu kupita kwa nshita na o wine akomfwa bucishinka bwashika kuli Yehova no kufwaisho kwakana mu kukushe shina lyakwe.