Nelyo kuti wasoso kuti: ‘Ndi uwashininkisha ukuti mulesumina ifyo ubushinino bwa kulungatika bulingile ukwafwilisha ukupeelo mulandu kwabipisha ukwa musango yo. Bushe minisita wenu alilondolwele ifya kumwenako ifili fyonse ifya kulungatika? (Nga ca kuti mwine ŋanda alosha ku “kusobela” kwatunganishiwa kumo ukushacitike, bomfya ifyebo pe bula 73, no kufuma pa nshi ye bula 74 ukufika pa mulu wa 76.)’

Ukucitikako kumbi: ‘Ndi uwashininkisha ukuti nga ca kuti umuntu umo amupeele umulandu wapalako, kuti mwapokelela ishuko lya mu nshita mu kucefyako ilya kulondolola icifulo cenu nelyo imimwene, bushe te ifyo? . . . E co bushe kuti namulanga ukufuma muli Baibolo . . .?’

Bucaibela

Ubulondoloshi: Imibele umo umuntu tali uwashintilila nelyo aitunga ukukanashintilila, pali bambi, ukukananakila ku kutungulula kwabo nelyo ukusonga. Ukupeelwa amaka ya kuisalila, abantunse balikwata ukufwaisha kwa cifyalilwa ukwa cipimo ca kuikalila. Ukufika ukwalepesha, nangu cibe fyo, uku kufwaisha kwimya ukubulwe cumfwila, nelyo fye ukupondoka.

Lintu abantu bapoosa ifishinte fya mu Baibolo pa mbali, bushe mu cituntululu balanonka ubuntungwa?

Rom. 6:16, 23: “Bushe tamwaishibo kuti muli basha ba uyo muleumfwako, uyo mwaituulako abasha ku kumuumfwa; nalimo aba lubembu ulutwala ku mfwa, nalimo aba cumfwila icitwala ku bulungami? . . . Icilambu ca lubembu ni mfwa; lelo ica bupe ca kwa Lesa mweo wa muyayaya muli Yesu Kristu Shikulwifwe.”

Gal. 6:7-9: “Mwilufiwa; Lesa tasentekwa; pantu ico umuntu abyala, e co akalobolola, Uubyala ku mubili wakwe wine, ku mubili akalobololako ukubola; lelo uubyala ku mupashi, ku mupashi wine akalobololako umweo wa muyayaya. Awe twinenuka mu kucite cawama.”

Imibele ya kwampana kwa bwamba: “Uucito bulalelale abembukilo mubili wakwe wine.” (1 Kor. 6:18) “Uucito bucende no mwanakashi . . . aleonaulo mweo wakwe.” (Amapi. 6:32) (Ukukuma ku kulalana kwa ba bwamba bumo bwine, mona Abena Roma 1:24-27.) (Ukwampana kwa bwamba ukushili kwa mwi funde, pa kashita kamo, kuti kwamoneka ukuba ukwa buseko. Lelo kutungulula ku malwele ya kutiinya, ukwimita kushifwaikwa, ukuponya amafumo, ubufuba, kampingu wacushiwa, icimfulumfulu ca mu nkuntu, kabili mu kushininkisha ukukanasuminishiwa kuli Lesa, apo ifilolelo fyesu ifya bumi bwa ku ntanshi fyashintilila.)

Ukusupila ifimoneka: “Abafwayo kuba ne fyuma bawila mu kweshiwa kabili mu lukose, kabili mu lunkumbwa ulwingi ulwa kutumpa kabili ulwa kucena, ifyo fiibisha abantu mu kupomonwa kabili mu boni. Pantu ukutemwe ndalama e shinte lya bubi bonse; bamo pa kushitinamina balufiwa ukufuma ku citetekelo, no kuilasamo abene amalangulusha ayengi.” (1 Tim. 6:9, 10) “Nkeba no mutima wandi, nkatila, We mutima, uli ne fisuma ifingi ifikalaaluke myaka iingi; utauluke, ulye, unwe, usangalale. Lelo Lesa atile kuli wene, We watumpa, buno bushiku umutima obe balelondola kuli iwe; ne fyo upekenye fikaba fya kwa ani? E fyo cili ku uleibikilo mwine ifyuma, no kukanaba uwacindama kuli Lesa.” (Luka 12:19-21) (Ifikwatwa fya ku mubili tafileta insansa shibelelela. Ukubombesha kwa kunonka ifyuma ilingi line kutungulula ku ndupwa shabulwe nsansa, ubutuntulu bwabongoloka, ukonaulwa kwa ku mupashi.)

Ukucishamo ukuyobeka mu fya kunwa fikola: “Ni ani atila, Owe? ni ani atila, Iyee? ni ani ali ne fya lubuli? ni ani ali no kuilishanya? Ni ani amona apa fye ifilaso? ni ani alulukila amenso? Abakokwesha pa mwangashi, abaibika mu kulabulo wa cinkumbili. Lelo pa numa usuma nge nsoka, kabili ulasa nge folo.” (Amapi. 23:29, 30, 32) (Ukunwa pa kubalilapo kuti kwamoneka ukwaafwa umuntu ukulaba impika shakwe, lelo takupikulula shene. Lintu akololokwa, impika shicili palya, ilingi line mu kuba na shimbi ukulundwapo. Lintu fyabomfiwa mu kucishamo, ifya kunwa fikola filonaula umucinshi wa pa lwakwe uwa muntu, ubutuntulu bwakwe ubwa bumi, ubumi bwakwe ubwa lupwa, ukwampana kwakwe na Lesa.)

Ukubomfya bubi bubi imiti ikola: Mona amabula 155-161, pe samba lya “Imiti ikola.”