Umulimo wa Kushimikila no Kusambilisha Abantu pe Sonde Lyonse
Isonde Lyonse
IFYALO 239
BAKASABANKANYA 7,782,346
AMA-AWALA AYO TWABOMBELE MU MULIMO WA KUSHIMIKILA 1,748,697,447
AMASAMBLILO YA BAIBOLO 8,759,988
AFRICA
IFYALO 58
IMPENDWA YA BANTU 968,989,710
BAKASABANKANYA 1,312,429
AMASAMBILILO YA BAIBOLO 2,999,639
Taponeshe Ifumo
Mu musumba uukalamba uwa Addis Ababa, ku Ethiopia, mwali Saba, umukashana uwakwata ituuka. Bushiku bumo bankashi babili bamulangile Loleni! iyalelanda pa kuponya ifumo. Saba aebele bankashi ukuya nankwe mu kati ke tuuka, kabili atendeke ukubalondolwela ati alefwaya ukuponya ifumo, ninshi no kulila alelila. Ilyo balelanshanya pali ili lyashi, bonse batatu batendeke ukulila. Pali bulya bushiku, Saba asalilepo ukukanaponya ifumo kabili alyebele na bena mwakwe ico asalilepo ukukanaponya ifumo. Asukile akwata umwana umwanakashi umusuma sana. Alitendeke no kusambilila Baibolo no kubatishiwa abatishiwa. Pali ino nshita ni painiya wa nshita yonse kabili alitemwa pa kuba painiya. Abena mwakwe nabo balitendeke ukusambilila Baibolo mpaka babatishiwa, kabili mu April 2012, abana babo babili nabo balibatishiwe.
‘Bushe te Kuti Ciwame Tulandeko Nabo?’
Kangalila wa muputule mu Ethiopia aleya-aleshimikila ku ng’anda ne ng’anda na munyinefwe umo. Pa ng’anda imo, basangilepo umubomfi no kumwipusha nga kuti balanshanyako na bene ba ng’anda abaume. Ilyo abebele ukutila ico balefwaya te kuti cicitike, balimwipwishe nga kuti bashiilako abene ba ng’anda magazini. Aingile mu ng’anda no kuyabepusha nga kuti batemwa, nomba ilyo abwelele aebele bamunyinefwe ukuti balefwaya batale baimone magazini.
E ico bamunyinefwe bamupeele magazini pa kuti ayebalanga. Papitile fye inshita inono abwela, aeba na bamunyinefwe ukuti nabasumina ukuibelenga. Lyena umo pali bamunyinefwe atile: “Nga te kuti bafume, bushe te kuti ciwame twingile no kulanda nabo?” Na kabili umubomfi alingile mu ng’anda no kuyabepusha. Uyu muku alikokweleko, kabili bamunyinefwe bamwene kwati nalimo tabwele no kubwela. Asukile abwela no kubeba ukuti bengile mu ng’anda. Bamunyinefwe basangile ukuti abene ba ng’anda, ba Yirgu bali bakote kabili baleikala fye mu ng’anda pa myaka 10 pantu balefilwa ukubuuka nelyo ukwikala. Icalengele umubomfi ukukokola ni co alebafwako ukufwala no kubikako bwino utuntu mu muputule wabo.
Bamunyinefwe balishimikile aba bashikulubantu imbila nsuma. Balitemenwe sana kabili balisumine no kutendeka ukusambilila Baibolo. Ilyo batampile ukusambilila Baibolo, balitendeke no kumfwako bwino. Pa numa ya nshita iinono, balitampile ukwima pa busanshi no kwendako mu ncinga ya bashenda. Awe basukile batendeka no kulongana, kabili balibatishiwe pa kulongana kwa citungu ukwafumineko.
Icalici Ukwafumine Amabuuku ya Bawishi
Calvin uwikala ku Zimbabwe, ali ne myaka 4 ilyo bawishi bafwile. Bawishi bamushilile fye icola umwali Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya e lyo ne citabo ca Ukusesema kwa kwa Esaya—Ulubuuto lwa Bantu Bonse, Ibuuku 1. Bawishi bamwebele abati: “Uleya ku calici ukufuma ifi fitabo. E ko basambilisha icine.”
Ilyo banyina Calvin bafwile, banakulu e batampile ukumusunga. Pa myaka 9 Calvin alekaana ukuya ku calici ukwalepepa banakulu. Alelanda ati bushiku bumo akasuka akasange “icalici” ukufuma ifitabo ifyo bawishi bamupeele.
Bushiku bumo banakulu bakumenye nkashi yesu umo, lelo tabaishibe ukuti ni Nte. Batendeke ukumweba ukuti balikwata umwishikulu uwayafya sana, uukaana ukuya ku calici uko baya. Basosele no kuti pa Mulungu ekalila fye ukubelenga ibuuku ilyo bawishi bamushiila. Nkashi abepwishe ishina lye buuku. Banakulu batile limoneka kwati “libuuku lya ba Citawala.”
Nkashi abebele ati kuti atemwa ukumonana no mwishikulu wabo. Calvin alitemenwe sana ilyo amonene no yu nkashi. Ilyo line fye, nkashi atendeke ukumusambilisha Baibolo mu citabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? Tapapitile na nshita, Calvin alitendeke ukulongana nangu ca kutila banakulu balemukaanya. Alipanga ukuti akatwalilila ukusambilila icine kabili alalolela inshita ya kubuuka pantu alafwaisha ukwisamona banyina na bawishi. Calvin abatishiwe mu August mu 2012.
“Lesa Uo Ubombela Wa Maka”
Ilyo ba Caro abekala ku Uganda, batendeke ukusambilila Baibolo, papitile fye umweshi umo abena mwabo ba Martin, abapandile ubwanga batendeka ukubakaanya sana ukusambilila Baibolo. Batile: “Ifitabo fyobe nafilenga ifikolwe fyaleka ukwingila muli ino ng’anda.” Balebacusha no kubeba abati bakabepaya nga tabalekele ukusambilila Baibolo. Ba Martin balilekele no kupeela abena mwabo na bana ifyo balekabila. Ba Caro tabalelandapo nangu cimo, batwalilile fye ukuliisha ulupwa lwabo mu fyo balelima mu kalibala kali pa ng’anda, kabili balitwalilile no kusambilila Baibolo. Ilyo camoneke ukuti abena mwabo kuti basuka babepaya, ba Caro balifulumwike pa ng’anda. Calebafya ukukwata ifyo balekabila. Lelo ilyo baumfwile ukuti abana babo balwele, babuulile indalama ishinono isho bakwete no kubashitila umuti.
Ilyo papitile inshita, abena mwabo balibatumiine foni no kubeba ati: “Caro, ndefwaya ubwelele pa ng’anda. Nimona ukuti Lesa uo ubombela wa maka kabili alakwafwa. Ndefwaya webe abakusambilisha Baibolo ukuti baleisa mu kunsambilishako na ine. Ndefwaya sana ukwaluka.” Ca cine, ba Martin balefwaya sana ukwaluka. Ulu lupwa nomba lwalikatana kabili lwaliba ne nsansa. Ba Caro na ba Martin babatishiwe pa kulongana kwa citungu mu August 2012.
E Walebila fye Imbila Nsuma eka mwi Tauni umo Aleikala
Ilyo ba David baleikala mwi tauni limo ilyali ukutali sana na ku mwabo ku Kenya, batendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Papitile fye inshita inono babwelela ku mushi ku mwabo ku Lokichar, lwa ku kapinda ka ku kuso aka Kenya. Apali icilonganino icaliko mupepi pali amakilomita 165 ukufuma ku Lodwar. Pa myaka 4 ba Davidi tabamonenepo na ba Nte, lelo baleshimikila abena mupalamano babo na balupwa wabo ifyo basambilile pali ilya ine nshita iinono basambilileko Baibolo. Bamo balekutika, kabili mu nshita fye iinono ba Davidi batendeke ukutungulula amasambililo ya Baibolo ayengi. Mu 2007, balanshanye na bamunyinefwe mu Lodwar kabili balitendeke no kusambilila Baibolo na kabili. Baleya ku Lodwar imiku ibili pa mweshi, kabili baleya na honda, nelyo motoka atemwa basi.
Ilyo baleishibilapo ifingi muli Baibolo, ba David balebombesha na mu mulimo wa kushimikila. Balikuulile icikuulwa ca maloba mupepi ne ng’anda yabo umwa kuti balelonganina pa nshita iinono ninshi no kubatishiwa tabalabatishiwa. E mo balelonganina na bonse abalefwaya ukusambilila icine. Lelo muli ulya mushi, mwali abashalefwaya ba Davidi baleshimikila, kabili pa myaka ibili balebapuma no kubasaalula. Bushiku bumo ba Davidi balibomine sana ku bekalamushi pantu balebatunganya ukuti baliletele “imipepele ya Fibanda” mu mushi. Lelo ilyo ba Davidi bailesosa ku balashi ba muli lilya itauni, abantu balilekele ukubacusha, kabili balitwalilile ukushimikila. Ba Davidi batile: “Icine calicindama sana kuli ine. Nangu muncushe shani te kuti nshe cine.”
Mu 2009, ba Davidi balibatishiwe, kabili pali ino nshita babomfi batumikila kabili ni bapainiya. Ba Davidi no mwana wabo uwa myaka 15 e bakasabankanya fye baba muli iyi ncende, lelo mu April 2012, abekalamushi 60 balisangilweko ku Cibukisho ca Mfwa ya kwa Kristu, icali muli cilya cikuulwa ico ba Davidi bakuula mupepi ne ng’anda yabo.
“Bomfyeni Baibolo ku Kumushinina nga Bufi Alebepa”
Janet, painiya wa nshita yonse mu Ghana, alebelenga icitabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? ilyo ali pa bulendo ubutali. Shimapepo aninine mu basi no kutendeka ukupepesha, e lyo pa numa aeba abali muli basi ukuti bamusonkele indalama. Janet aebele uyu shimapepo ati: “Mwacilanda ukuti Yesu na Lesa bamo bene, ninshi nani uwalandile na Yesu ilyo alebatishiwa?”
Shimapepo atile: “Taishibikwa.”
Janet aiswile pa cipandwa 4, mu citabo citila ico Baibolo Isambilisha no kusalamo amalembo yamo e lyo aeba abali mu basi bamo ukuti babelenge. Alilondolwele ifyo Yesu apusana na Yehova, Lesa wa Maka Yonse.
Shimapepo aebele Janet ati: “Uli ndoshi.”
Abali mu basi balimupokolweleko, baebele shimapepo abati: “Mu nshita ya kumweba ukuti ni ndoshi, bomfyeni Baibolo ku kumushinina nga bufi alebepa.” Shimapepo alifulilwe kabili alikile mu basi pa citesheni cakonkelepo. Umukashana uwaikele mupepi aebele Janet ati: “Nalemona kwati Yehova lishina lya cikuulwa ico ba Nte bapepelamo. Nshaishibe ukuti lishina lya kwa Lesa, mpaka naumfwa ifyo wacilanshanya na shimapepo e lyo nacishiba.”
Balitwalilile ukulanshanya, kabili Janet alipokele inambala ya foni iya uyu umukashana no kumulaya ukuti akamutumina foni. Ilyo umwanakashi aile ku ng’anda, aileshimikilako banakulu ifyo alanshenye na Janet. Banakulu balipapile ilyo baishibe ukuti ishina lya kwa Lesa ni Yehova. Janet afwaile ba Nte aba kutwalilila ukulanshanya no yu umukashana na banakulu, kabili bonse babili balitendeka ukulongana.
AMERICA
IFYALO 57
IMPENDWA YA BANTU 946,087,916
BAKASABANKANYA 3,861,145
AMASAMBILILO YA BABOLO 4,196,922
Asambilile Icine Uko Ashale-enekela
Abalinshi ba cifungo mu Bolivia batintanishishe Andrea, umukashana uwali ne myaka 20 mu lubansa lwa cifungo ninshi alepunda no kutukana. Abengi balemutiina pa mulandu wa kuti aleuma abanankwe kabili alikwete sana amaka. Umukashana umbi, Leidy, Inte ya kwa Yehova uo babepeshe fye umulandu no kumukaka bamukaka, ena taletiina Andrea lelo alemumfwila uluse. Leidy alitemenwe ukubelenga ulwimbo lumo mu citabo ca nyimbo cila lucelo. Ilyo Andrea aumfwile Leidy alebelenga ninshi naikatisha ishiwi, amwipwishe ati, “Bushe uli Nte ya kwa Yehova?”
Leidy alisumine. Lyena Andrea atile: “Bamayo nabo ni ba Nte, kabili kale na ine naleya nabo mu kulongana. Balensambilisha Baibolo.” Ilyo Andrea apwishishe ukulanda, atendeke ukulila. Mu nshiku shakonkelepo, Leidy atendeke ukulanshanya ifya kwa Lesa na Andrea, kabili ilyo Andrea aleya mu kulubulula mu cilye, balipepele bonse no kulomba ubwafwilisho kuli Yehova. Andrea balimufumishe mu cifungo kabili alitwalilile no kusambilila pali Yehova. Papitile fye inshita iinono aba na kasabankanya uushabatishiwa kabili pali nomba alefwaya ukubatishiwa.
Leidy alibomfeshe bwino inshita ilyo bamukakile pa mulandu uo bamubepeshe fye pantu aletungulula amasambililo ya Baibolo 21 ilyo ashilafuma mu cifungo. Pali nomba alabwelelako ku cifungo imiku itatu ku kusambilisha abafwaya ukwishiba icine.
Icangafwile ni Webu Saiti ya ba Nte iya www.jw.org
Bushiku bumo pa Mulungu, mu 2011 ilyo umwaume umo no mwina mwakwe baingile mu Ng’anda ya Bufumu, mu Canada, bonse abalimo bamwene kwati ni Nte sha kwa Yehova abafumine ku musumba umbi. Munyinefwe Dominic, umubomfi utumikila muli cilya cilonganino alibebukishe ba Marc-André ilyo line fye, pantu alibatungulwileko isambililo lya Baibolo kale sana ninshi palipita ne myaka 17. Pa myaka ibili iyafumineko ba Marc-André na bena mwabo ba Josée, balebelenga Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni ifyo balefumya pa Intaneti pa www.jw.org. E calengele ukuti bena na bana babo bamone ukuti balingile ukutendeka ukuya ku Ng’anda ya Bufumu. Ilyo line fye ulupwa lonse lwalitendeke ukusambilila Baibolo no kulongana. Pa numa ya kusambilila Baibolo pa myeshi fye ibili, ulu ulupwa lwalitendeke ukukwata Amapepo ya Lupwa cila mulungu. Balitwalilila ukulunduluka kabili ba Josée balipeele ne lyashi lya kubalilapo mwi Sukulu Lya Bulesa, mu May, mu 2012.
‘Alimpeele Ifya Kulya na Kasote Kakwe’
Ilyo balelongana ukulongana kwa citungu mu Chile, mu 2010, Marcelo, uwa myaka 10 amwene ukuti abaume bamo abakalamba, ba Victor, abaikele mupepi na ena, tabakwete icitabo nangu cimo.
Atepeleshe banyina ati, “Aba abaume tabakwete Baibolo.”
Banyina bamwaswike abati: “Akubelenga nabo muli Baibolo yobe. E ico Marcelo aselele mupepi nabo no kutendeka ukubelenga nabo Baibolo yakwe. Pa nshita ya kutuusha Marcelo aebele banyina ati: “Ba Victor tabakwete ifya kulya.” Banyina bamwebele ukuti, abapeeleko ifya kulya fyakwe. E ico Marcelo alibapeeleko ifya kulya e lyo na tii. Ilyo ba Victor balelya ifya kulya, Marcelo alibabelengeleko amalembo ya mu Baibolo ayo aleibukisha.
Mu kasuba, kwalikabile icine cine pantu akasuba kalibalike sana. Marcelo aile kuli banyina na kabili no kubeba ati: “Tabakwete icisote.”
Banyina bamwebele abati, “Bapeele icisote cobe.” E fyo abapeele, na pa numa ya kulongana Marcelo alilayene na ba Victor.
Pa kulongana kwa citungu ukwakonkelepo, Marcelo ailealefwaya ba Victor mwi bumba. Alitemenwe sana ilyo asangile ukuti e ko bali, kabili uyu muku wena balifwele na tai! Ilyo ba Victor bamwene Marcelo, batile: “Uyu umwaice e ulengele ukuti mbe kuno na uno mwaka. Umwaka wapwile, kwali abanjitile ku kulongana, e calengele njise. Uyu umwaice alekele nalabelengako Baibolo yakwe kabili alimpeeleko ne fya kulya e lyo ne cisote. Nomba ndasambilila Baibolo!” Ba Victor nomba ni bakasabankanya abashabatishiwa.
Kalemba wa Lyashi Atasha Nte
Mu lyashi alembele mu nyushipepala, kalemba wa lyashi umo uwalumbuka mu Venezuela alondolwele ifyo cali ilyo atumine foni ku kampani ka mafoni muli ici calo pa kuti bamwafweko fimo ifyalubene. Uwayaswike foni pa kampani tamwafwile, alandile fye nankwe amashiwi yanono kabili ukwabula no mucinshi. Uo alandile nankwe umuku wa bubili ali mulumendo, uwamwebele ukuti ishina lyakwe ni “Misael.” Uyu ena amwaswike no mucinshi kabili alimwafwile bwino sana. Kalemba wa lyashi alembele ati: “Uyu umulumendo ali sana ne cikuuku, no mucinshi, e lyo alefwaya sana ukungafwa kabili alekutikisha ilyo nalelanda nankwe pa foni mpaka napwisha. Alingafwile ukupwisha ubwafya nakwete kabili nalishibe ne fya kucita ku ntanshi nga nakwata ubwafya.”
Ilyo uyu kalemba atashishe, uyu mulumendo alondolwele ukuti ni Nte ya kwa Yehova kabili alesha ukucita ku bantu bambi ifyo Yesu alandile. Kalemba we lyashi alombele ukuti alandeko no mukalamba wa ncito pa kampani apo Misael alebomba. Alitashishe Misael pa mibombele yakwe iisuma. Mu lyashi alembele mu nyunshipepala, atile, Misael ni Nte ya kwa Yehova kabili aba pa bena Venezuela ababa bwino sana. Pa kulekelesha atile: “Pa fifulo apafikilila abantu na mafoni, palingile ukuba abantu ababa nga Misael.”
“Tamulingile Ukuba Abatalama!”
Gabriela, nkomamatwi, uuli ne myaka 15, alitemenwe sana ilyo abatishiwe mu October 2011, pa kulongana kwa citungu mu Ecuador ukwali mu lulimi lwa bankomamatwi. Alitemenwe sana ica kuti ilyo abweleele ku sukulu pali Cimo, aipwishe bakafundisha wakwe nga kuti aebako abanankwe mu kalasi icintu cimo. Bakafundisha balisumine, kabili Gabriela aliminine ninshi nacincimuka no kweba abanankwe mu lulimi lwa ba nkomamatwi ati: “Ndefwaya ukumwishibisha ukuti pali Cisano, pa Cibelushi, na pa Mulungu, nali ku kulongana kwa citungu kabili nalibatishiwa no kuba Inte ya kwa Yehova. Ndefwaya no kumwebako ukuti tuli mu nshiku sha kulekelesha isha cino calo. Kushele fye inshita iinono! Kanshi mufwile ukwaluka mu kwangufyanya. E ico tamulingile ukuba abatalama. Muletiina Lesa!” Abana be sukulu banakwe balitemenwe sana.
Pali bulya bwine ubushiku, pa nshita ya kutuusha, Katty, nkomamatwi uwalekele ukulongana no kushimikila aile kuli Gabriela no kumwipusha ifyo ukulongana kwa citungu kwali. Gabriela atile: “Kwaliweme sana! Nomba ifi nabatishiwa ndefwaya ukuba uwa cishinka kuli Yehova. E ico bucibusa bwandi na iwe bwapwa, pantu iwe ulacita ifintu ifyo Lesa apata. Nga naba umunobe te kuti mbe cibusa wa kwa Lesa. Ufwile ukwaluka. Ulingile ukupepa kuli Yehova no kuyalanda na baeluda. Ninjishiba kuti wayaluka.” Ifyo Gabriela alandile ukwabula ukupita mu mbali, fyalengele Katty ukuyalanda na baeluda, kabili baeluda balimwafwile, atendeka no kushimikila na kabili.
Abomfeshe Kompyuta ya Bakafundisha Bakwe
Nkashi uwa myaka 16, uwikala ku United States balemwipusha sana pa mipepele yesu ku bana be sukulu banankwe bonse abo alesambilila nabo ikalasi limo, lelo takwete ifitabo nangu fimo, nangu fye ni Baibolo. Apo alefwaya ukubomfya amalembo pa kwasuka ifipusho balemwipusha, ayashime kompyuta ya bakafundisha wakwe no kuya pa Intaneti, pa www.jw.org, palya ba Nte babika ifyebo. Alisangile ifyasuko ku mepusho yonse ayo bamwipwishe kabili alibalangile ne fya kusanga ifyebo ifyo ba Nte babikapo. Aebele abana be sukulu banankwe ukuti nga bakwata icipusho ca mu Baibolo, nga takuli ba Nte mupepi, baleya fye pa Intaneti pa www.jw.org apo ba Nte babika ifyebo no kusanga ifyasuko. Ilyo ulya mulungu waleya ulepwa, alimwene ukuti abana be sukulu banankwe balilekele ukumwipusha sana ifipusho. Ilyo abepwishe ico balekeele ukwipusha sana, bamo batile balaisangila ifyasuko pa Intaneti, pa Webu saiti yesu ukubomfya amafoni yabo. Na bakafundisha bakwe nabo balabelenga ifibapo!
ASIA NA MIDDLE EAST
IFYALO 48
IMPENDWA YA BANTU 4,222,869,785
BAKASABANKANYA 674,608
AMASAMBILILO YA BAIBOLO 662,736
Icalengele Ukuti Besansa Umushi
Mu Indonesia, ba Nte abaleya ku cililo bapitile mu kamushi akanono. Painiya amwene abaice mu mbali ya musebo kabili ailelanshanya nabo no kubashiila broshuwa ya kuti Mulekutika Kuli Lesa pa Kuti Mukekale Umuyayaya. Ilyo papitile inshita, nkashi umo apitile pa cifulo cimo cine ilyo alebwelelamo ku ng’anda. Umwaume uwaikete iyi broshuwa aile kuli nkashi no kumutasha pa kupeela abana bakwe iyi broshuwa. Atile: “Iyi broshuwa naipususha abana bandi!” Apo uyu nkashi taishibe ico uyu umwaume alelandapo, amwipwishe icacitike. Uyu umufyashi alondolwele ati, abana bandi balefwaya ukuyasansa umushi umo. Ukulingana ne ntambi shesu, balefwaya ukuyasansa umunabo umo uwikala muli ulya mushi. Lelo ilyo babelengele broshuwa, balisambilile ukuti abacita ulubuli tabakengile mu Paradaise. E calengele ukuti imitima yabo itontoloke, babwelelamo na ku ng’anda ukwabula ukusansa ulya mushi. Ubukombe bwa mu Baibolo ubwaba muli broshuwa bwalengele aba abaice ukukanasansa umushi, pantu abasansa umushi abekala mushi nga balibemine.
Umwaume Uwaleimona Kwati Mwanakashi Ayaluka
Rek akulile mu lupwa ulusuma fye ku Cambodia, lelo ukutula fye ku bwaice, ena na mpundu munankwe baleimona kwati banakashi. Balitemenwe ukwangasha ifilubi no kufwala amalaya ya banakashi. Nyinabo calimupeseshe amano kabili aleumfwa insoni, e lyo taishibe ne fyo engacita pa kuti abaleshe. Pa kufuma pa ng’anda nga baleya ku sukulu, balefwala ifya kufwala fya caume, nomba nga bafika fye ku sukulu, balecinja bafwala ifya banakashi. Ilyo aba bampundu bali ne myaka 16, baleya na mu fiila umo abaume abaleimona kwati banakashi balecimfyanya pa kuti abantu bamone umusuma pali bonse. Calengele balamonekela na pa TV e lyo na mu mangalo ya kusekesha abantu. Awe Rek asukile atendeka ukulaulungana na baume banankwe e lyo no kwangala na baume bambi abaleimona kwati banakashi.
Banyina Rek batendeke ukuya ku calici kabili na Rek wine balemusenda. Nangu ca kutila alisumine ukulafwala ifya kufwala fya caume, ukubeya umushishi wakwe uutali kwena alikeene. Shimapepo alitemenwe ukupumya Rek pa fyo alemoneka. Na lyo line Rek tasakamene pantu ico alefwaya fye, kusambilila Baibolo ku calici. Umulungu wa kubalilapo, aimine lucelocelo no kuya ku calici ne ncinga apo aendele amakilomita ayengi, lelo shimapepo alikeene ukumusambilisha pantu alyumfwile ubunang’ani. Rek alyumfwile sana ububi ilyo shimapepo ashaile mu kumusambilisha no mulungu wakonkelepo.
Lelo ilyo Rek abwelele ku ng’anda, mpundu munakwe amwebele ukuti kwacisa abanakashi abacimweba ukutila kuti balemusambilisha Baibolo pa ng’anda ukwabula ukumulipilisha. Bamushiilile icitabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? Nkashi yesu no mwina mwakwe batendeke ukusambilisha Rek na mpundu munankwe Baibolo. Pa numa ya myeshi 6, mpundu munankwe wa kwa Rek alilekele ukusambilila Baibolo pantu talefwaya ukwaluka. Lelo Rek ena, amashiwi yaba pali 1 Abena Korinti 6:9, 10 yalimufikile pa mutima kabili alishibe ico alingile ukucita. Isambililo lya Baibolo, ukubelenga Baibolo, ipepo, e lyo no kulongana fyalimwafwile ukuwamya imibele. Banyina Rek nabo balasambilila Baibolo kabili balelunduluka. Ilyo Rek abatishiwe, banyina batile, “Natemwa sana pa kumona umwana wandi abatishiwa ninshi aleimona ukuti mwaume.” Balandile aya mashiwi ninshi ne filamba nafilengelela mu menso. Pali nomba, Rek ni painiya wa nshita yonse.
Uwalepupa Imipashi Aleka
Ba Or-Ya balepupa imipashi, balefwaila abantu imiti, bali impanda mano, kabili bali ni bakasobela. Ilyo munyinefwe umo no mwina mwakwe, bapainiya baibela ababombela mu Haifa, ku Israel, baleyabaleshimikila ku ng’anda ne ng’anda, basangile ba Or-Ya pa mwabo. Ba Or-Ya baebele aba bapainiya abati: “Nga fya kwa Lesa mwaishila, ingileni!” Mu ng’anda mwali ifinkolonkolo ifingi sana ifyo ba Or-Ya balebomfya mu kupupa imipashi na mu mapepo yabo. Batile balelanshanya na Lesa ukupitila mu mupashi wa kwa shimapepo wa baYuda uwafwile kale.
Balitemenwe ilyo munyinefwe na nkashi babebele ukutila kuti batemwa ukulabasambilisha Baibolo mu citabo ca Ico Baibolo Isambilisha. Ilyo aba bapainiya bailebamona, ninshi papitile fye inshiku shibili ukutula apo bapepeele kuli Lesa ukuti akabatumine uwa kubasambilisha Baibolo uushakulabikamo ifisambilisho fya bashimapepo abaYuda. Ilyo papitile fye umweshi umo baipwishe abati, “Bushe kwaliba na bambi abo mupepa nabo?” Ilyo baile mu kulongana, balitemenwe sana pa kumona ifyo bamunyinefwe batemwana ne fyo babapokelele bwino. Ukutula ilyo, tabapuswa mu kulongana.
Pa numa ya kusambilila Baibolo pa myeshi ibili, ba Or-Ya balefwaya ukwishiba ilyo kukaba ukulongana kukalamba. Batile: “Bushe te pa kulongana kukalamba apo abantu babatishiwa? Kanshi ninshi mwashala fye ne myeshi ibili iya kungafwa ukuipekanya ukubatishiwa!” Ica kubalilapo balipoosele fyonse ifyo balebomfya mu kupupa imipashi nangu ca kuti fyali ifya mutengo. Lyena balilekele ukucita fyonse ifya mipashi kabili batendeke ukushimikila. Bonse abaleya kuli bena kale ku kupoka umuti no kupandwa amano, balebapeela icitabo citila ico Baibolo Isambilisha e lyo na magazini. Ilyo ba Or-Ya balwele, balikeene ukundapwa ifyo baleundapwa kale. Ilyo balekele ukupupa imipashi tabakwetepo indalama pa myeshi ine. Na lyo line bapekenye ukuti balebomba ama-awala 6 cila bushiku pa nshiku shine mu mulungu pa kuti balekwata inshita ya kulongana no kushimikila. Awe basukile basanga ne ncito iisuma. Lyena balishitishe ing’anda yabo iikalamba no kukuukila mu kayanda akanono aka kusonkela.
Mu kupita kwa nshita, ba Or-Ya balifikilepo pa fifwaikwa pa kubatishiwa, lelo ilyo kwashele umulungu umo pa kuti kube ukulongana kukalamba, bali-ifunine ukulu. Na lyo line, tabasakamene, bailebatishiwa fye no kulu kwabo muli citute. Ba Or-Ya nomba ni bakasabankanya abacincila, kabili balashimikila abaleya kuli bena kale ku kupoka umuti no kupandwa amano e lyo balabatungulula na masambililo ya Baibolo.
Uwa mu Kalibumba ka Mapepo Asambilila Icine
Bamunyinefwe batendeke ukusambilila na balumendo babili, bampundu abakoma amatwi, abekala mu cifulo cimo ica mpili mu Philippines. Bonse babili bali mwi bumba lya mapepo ilyasumine ukuti nga nabafwala imikano, ifyanso te kuti fibalase pantu kuti ilebacingilila. Balisambilile ukubomfya imyele, ulupanga, ne mfuti kabili balilwile ne fipondo imiku iingi mu mpili. Abo balepepa nabo balibasuminishe ukulasambilila Baibolo pantu balishibe ukuti ba Nte tabakabapatikishe ukufuma mwi bumba lyabo.
Bamunyinefwe bakoseleshe aba bampundu ukuisalila abene ifya kucita ukulingana ne fyo basambilile mu Baibolo. Mpundu umo atile camukosela ukwalula imikalile yakwe pa kuti alebombela Lesa ukulingana ne fyo Lesa umwine afwaya. Lelo uyu umbi ena alitwalilile fye ukusambilila. Munyinefwe uwalesambilila nankwe akupukwile Baibolo no kumulondolwela mu lulimi lwa bankomamatwi ukutila: “Ishina lyobe, Samuel (Samwele), e mo lyaba mu Baibolo. Samuel wa mu Baibolo abombeele Lesa wa cine, Yehova mpaka fye no kukota. Na iwe kuti cawama nga uleumfwila Yehova.” Aya amashiwi yalimufikile pa mutima. Atile: “Nga ca kutila ishina lyandi e mo lyaba mu Baibolo, ninshi na ine mfwile ukuba umubomfi wa kwa Lesa.” Aebele aba mwi bumba lya mapepo umo ali ukutila alakuuka ukufuma mu mpili, e lyo alyocele imikano yakwe na fyonse ifyo alebomfya mu kumfwana ne mipashi kabili alilundulwike sana mu kusambilila Icebo ca kwa Lesa. Nomba mubomfi wa kwa Yehova uwabatishiwa, kabili alafwa sana bankomamatwi banankwe ukusambilila Baibolo.
Umwaice Uo Balecusha
Rajiv ekala mu mushi wabela ku kapinda ka ku kuso aka India. Ilyo ali ne myaka 9 ninshi ali mu gredi 4, kafundisha wakwe, Inte ya kwa Yehova, alesambilisha abana bonse mu kalasi imibele isuma, mu citabo citila Sambilila Kuli Kasambilisha Mukalamba. Rajiv alitemenwe sana ifyo balebasambilisha kabili alitendeke ukufikonka. Aebele kafundisha wakwe ukuti naleka ukubepa ubufi no kulwa na bana be sukulu banankwe e lyo abanankwe nga tabakwete ifya kulya pa nshita ya kutuusha, alebapeelako.
Ilyo asambilile ifingi pali Paradaise, atendeke ukubila imbila nsuma pali paradaise ku abantu mu mushi aleikala e lyo na ku bo ale-enda nabo mwi shitima. Ici calikalifye abafyashi bakwe. Bamwebele ukuleka ukulanda pali Yehova na Yesu. Ilyo atwalilile ukushimikila, batendeke ukumuuma, kabili banyina balemupoka ne fya kufwala nga abwela ku sukulu pa kuti elaya mu kushimikila abantu pa fyo asambilile mu Baibolo. Abafyashi bakwe tabalemusuminisha ukulaala pa busanshi bwakwe kabili balemupeela fye utwa kulya utunono sana. Ilyo bamwene ukuti ifi fyonse tafyalengele aleke ukushimikila, baitile shimapepo pa kuti amwalule.
Shimapepo aikele pa mwabo inshiku ishingi kabili aikalile fye ukupatikisha Rajiv ukukontamina akalubi. Ilyo Rajiv atile kalya akalubi te Lesa, libwe fye, shimapepo ayaswike ati uyu umwaice afwile ‘ukumona ici icimpashanya na menso ya ku mupashi,’ e lyo alamona ukuti te cimpashanya fye, lelo ni lesa. Rajiv na o abuulile ipepala no kulembapo “100 rupees.” Lyena apeele shimapepo no kumweba ati kashitenimo amaswiti, mumbwesesheko na cenji. Shimapepo atile, nshili cipuba uwa kuyashita switi mu cipepala fye. Rajiv e pa kwasuka ati, “nga mwamona ici icipepala na menso ya ku mupashi, mwalamona ukuti ici te cipepala fye, ni ndalama.” Bukali bukali, shaimapepo akontamike Rajiv pa ntanshi ya cilubi. Rajiv atile: “Nangu mwankontamika pa ntanshi ya cilubi, tamwakatale amwalula umutima wandi.” Shimapepo asukile aya, kabili atile uyu umwaice te kuti aluke, nga nakokolapo pano nine engaalula. Abafyashi ba kwa Rajiv bamutwele kwi sukulu limbi. Lelo taleka ukweba abantu pali Yehova na pali Paradaise iyo alaya. Nomba ali ne myaka 10 kabili alitwalilila ukushintilila pali Yehova pa kuti alemwafwa ukuba ne citetekelo cakosa.
Alisangile Baibolo Alefwaya
Ilyo Larisa aleshimikila ku mubomfi pe shitolo limo ilyo bashitishamo amabuuku mu Armenia, umwanakashi umo aingile mwi shitolo no kwipusha uwaleshitisha amabuuku nga alikwete Baibolo ya “Amalembo ya Calo Cipya.” Uwaleshitisha atile, takwete iyo Baibolo lelo amwebele ukutila kuti amupeela imbi iya mu ciArmenia. Umwanakashi amwipwishe ukuti: “Bushe yalyanguka ukumfwa?” Uwaleshitisha abelengelemo ifikomo fimo e lyo ayasuka ati, “Fileumfwika.” Umwanakashi tashininkishe kabili atwalilile ukufwaya Baibolo ya “Amalembo ya Calo Cipya.” Larisa alibukishe ukuti alikwete Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya mu ciArmenia mu cola. E ico alangile ulya umwanakashi no kumwipusha ukubelenga amashiwi yaba pa nkupo. Umwanakashi alibelengele kabili asangile ukuti ni Baibolo ya “Amalembo ya Calo Cipya” ilya ine alefwaya!
Umwanakashi atile, umwana wakwe umukashana no mwina mwakwe balitendeka ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova ku Greece. Apo tabalaishiba sana iciGriki, balombele banyina ukuti bakabatwalileko Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya iya mu ciArmenia nga baya ku Greece. Nkashi yesu apeele uyu umwanakashi Baibolo no kumweba ukuti, “Mukwai mukabebe ukutila ubu bupe ukufuma kuli Yehova.” Uyu umwanakashi alitemenwe sana ilyo Larisa amwebele ukutila kuti atemwa ukulamusambilisha Baibolo. Balipeleshenye amanambala ya foni pa kuti isambililo lya Baibolo likatendeke nga abwela fye ku Greece.
EUROPE
IFYALO 47
IMPENDWA YA BANTU 738,679,198
BAKASABANKANYA 1,595,888
AMASAMBILILO YA BAIBOLO 841,260
Alitwele ku Kapokola Icikwama Atoolele
Nina ni painiya wa nshita yonse ukwikala ku Bosnia, kabili alasambilisha ulupwa lwa ba Roma Baibolo. Bushiku bumo ilyo umwana wa ba Roma uwa myaka 10 ale-enda mu musebo, atoolele icikwama umwali indalama, amakardi bashitilapo ifintu pa nkongole e lyo ne fikalata fimbi. Nga ni lilya ashilasambilila icine, nga amwene kwati ukutoola icikwama cali lishuko. Lelo ilyo aipwishe banyina, apingwilepo ukutwala icikwama ku kapokola. Ico acitile calipapwishe abengi pantu ulu ulupwa bali bapiina ica kuti tabalekwata ne ndalama ya kushitamo fye no mukate. Ilyo papitile ama-awala yabili ukutula apo batwalile icikwama kuli kapokola uwapapile sana, babatumine foni ukuti babwelele ku kapokola. Basangile umwine wa cikwama alebalolela pa kuti abatashe no kubalambula. Abapeele amadola 30 (K150,000) indalama bengabombela pa nshiku shibili.
Alitemenwe Umutwe wa Cipande Muli Magazini
Ilyo Nihad uwikala ku Bosnia, apwishishe ukushimikila, abweleele uko ashiile motoka yakwe. Ilyo afikile asangile umwaume eminine mupepi na motoka alemulolela. Pa numa ya kumuposha, umwaume atile: “Mukwai nacimona magazini muli motoka yenu umuli icipande cileti, ‘Ifya Kucita pa Kuba Umufyashi Umwaume Umusuma.’ Kuti natemwa sana nga mwampeelako iyi magazini. Apo ntampile ukulolela, limbi napapita ne awala limo. Bushe te kuti mumpeeleko imo?” Nihad alitemenwe sana, kabili alipeele uyu mwaume magazini no kumushimikilako imbila nsuma.
Ababomfi ba mu Ngalaba Basansamushiwa
Ilyo munyinefwe umo no mwina mwakwe baleshimikila pa cabu ca Rotterdam, mu Netherlands baile ukwali ingalaba, uko basangile ababomfi abali no bulanda. Umukalamba pa babomfi abelele ati ingalaba naikwata amafya ayengi, ifintu ifingi fyalyonaike ilyo twafwaile ukupunkana ne ngalaba imbi. E ico atile, “Tupepeleniko.” Munyinefwe no mwina mwakwe abalaile ukuti akesalanda ilyashi lya kubakoselesha ilya mu Baibolo. Ubushiku bwakonkelepo, muli ba 19:00 hrs, uyu munyinefwe no mwina mwakwe na bamunyinefwe bambi babili na bena mwabo, balile ukwali ingalaba kabili ababomfi balibapokelele no kubengisha mu ngalaba ku ntanshi sana. Basangile ababomfi 15 nabalongana, kwabulile fye umo. Pa numa ya kupepa, munyinefwe alandile ilyashi ilyaleti: “Bushe Lesa E Uleta Utuyofi?” Ababomfi bonse balebelenga amalembo ayo alelanda pantu aba bakasabankanya balisendele amaBaibolo na yambi kabili baleafwa na babomfi ukusanga amalembo. Pa numa ye pepo lya kwisalila, ababomfi bonse batwalilile fye ukwikala no kulalanshanya na bamunyinefwe. Bakensha ba ngalaba balyumfwileko bwino kabili balitashishe sana. Umwaume umo atile, “Lesa ayasuka ipepo lyesu.” Ababomfi bapokele amabuuku 20 e lyo na maBaibolo ne mpapulo shimbi, na pa numa umukalamba pali bakensha apeele bakasabankanya enifulupu umwali amadola ya ku America 200. Atile, basangwilako ku mpapulo bapokele.
Balipepele pa Kuti Bengasanga uwa Kwafwa
Ba Irene abekala ku Sweden, balembele ukuti: “Ndi ne myaka 80, kabili pa mulandu kuti umubili ulakalipa, ndafilwa ukuya mu kushimikila. E ico nalipepele kuli Yehova pa kuti angafwe ukusanga umuntu uo natandalilepo kale, uwingafwaya ukuti ndelanshanya nankwe nelyo ukulamutandalila.
“Bushiku bumo, kwaishile foni, kabili abena mwandi e bayaswike. Umwanakashi uwatumine atile: ‘Mukwai ni mwe fye nacibukisha, e calenga imutumine foni. Bushe abena mwenu kuti batemwa ukwisantandalila no kulanshanya na ine Icebo ca kwa Lesa? Kale sana, imyaka 15 nelyo 20 iyapitapo, nalesambilila Baibolo, lelo abena mwandi balenkaanya ukusambilila ilyo bashilafwa, e calengele ndeke.’
“Ndeibukisha ukuti twalileko kuli uyu mwanakashi na nkashi umbi uwalemutungulula isambililo. Nalipapile ukumfwa ukuti uyu mwanakashi alenjibukisha. Nalitemenwe sana, kabili napekenye ukuyamumona. Ukutula ilyo, tulasambilila cila mulungu. Alisangilweko ku Cibukisho na ku lyashi lyaibela. Alesa na mu kulongana. Ndatasha Yehova cila bushiku pa kwasuka ipepo lyandi.”
Te Kuti Mbike Switi mu Kabokoshi ka Misangulo
Sergio uwa myaka 8, uwikala ku Italy alefwaya baeluda bamone ukutila alifikilepo ukuba kasabankanya uushabatishiwa. Bushiku bumo, akonkele bawishi abaleya mu kulungisha loko ya baume bamo na bena mwabo abali ne myaka muli ba 70. Sergio alisendele magazini iingi. Atile: “Ilyo batata balebomba, napeele abene ba ng’anda abaume magazini, kabili balipapile ica kuti bayaita na bena mwabo pa kuti babalange magazini. Nalilembele amashina yabo na adresi yabo, e lyo ne nambala ya foni pa kuti nkabatandalile na kabili. Pa numa ya kumpeela adresi ne nambala, abena mwabo bantambike switi iikulu.” Pa numa ya nshiku ishinono, Sergio na eluda umo balibweleleko. Sergio alishishe belu ya pa mwinshi, kabili ilyo abene ba ng’anda abanakashi bafumine, abebele ukuti alefwaya ukubapeela icitabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? Balitemenwe sana kabili balipokele no kumupeela switi na imbi. Sergio atile: “Apo te kuti mbike switi mu kabokoshi ka musangulo, nalile fye.” Asosele no kuti: “Baeluda balisukile bamona ukuti nalefwaisha ukuba kasabankanya uushabatishiwa.”
Shimapepo Alefwaya Ukusambilila na Fimbi
Ba Simeon bali ni bashimapepo mu calici ilyaba mu cifulo ca Gurkovo, mu Bulgaria, umushaba ba Nte. Ukusambilila Baibolo kwalengele bamona ukuti ifyo Baibolo isambilisha ne fyo basambilisha ku calici ku mwabo, fyalipusana. Bushiku bumo ilyo bali mwi shitima kwali ababapeele magazini yesu. Ba Simeon balitemenwe sana ilyo baishibe ukutila Yehova e Lesa wa cine no kuti muli ena tamwaba balesa batatu. Apo balefwaisha ukwishiba na fimbi, balembeele ku maofeshi ya Nte sha kwa Yehova na ku macalici yonse ayo baishibe. Kwali fye icalici limo ilyabaswike no kubeba ukuti belabika amano ku “fintu ifya buwelewele.” Lelo aba ku musambo bena baebele ba Nte babili ukuyabatandalila kabili baendele amakilomita 35 ukufuma ku Kazanlŭk. Batendeke ukusambilisha ba Simeon no lupwa lwabo Baibolo. Ba Simeon balitemenwe sana ifyo balesambilila kabili baleitako na bena mupalamano babo ne fibusa ukuti balesangwako. Tapapitile ne nshita iikalamba, abantu 25 balitendeke ukusambilila Baibolo capamo cila mulungu. Ilyo bashikulubantu bamo aba myaka 75 basangilweko kwi sambililo umuku wa kubalilapo, balandile ninshi ne filamba nafilengalenga abati, “Ifyo nasambilila mwi awala limo fingi sana ukucila ifyo nasambilila mu myaka 30 ku calici ku mwesu.” Abantu nalimo 60 e basangwako ku kulongana uko bamunyinefwe ba ku Kazanlŭk batungulula mu Gurkovo cila mweshi kabili abantu 79 balisangilweko na ku Cibukisho.
“Utwalilile Ukuba Ifi Fine Waba”
Valya, nkashi yesu uwa ku Ukraine, uuli ne myaka 15 amwene bakafundisha wakwe baishile ku sukulu ninshi bafwele ifyafiita no kulila balelila. Ilyo aishibe ukuti banyina ba bakafundisha bakwe nabafwa, Valya afwaile ukubasansamusha na malembo yalanda pa kubuuka. E ico abuulile Baibolo na mabroshuwa yabili ayatila, Cinshi Cicitika Nga Twafwa? ne itila Ilyo Untu Watemwa Afwa, kabili apingwilepo no kuti nga bainuka alayabamona. Atile: “Nalyumfwile sana umwenso ilyo nalebalolela pa ofeshi lyabo, e co nalipepele kuli Yehova pa kuti angafwe.”
Ilyo Valya aingile mwi ofeshi lya bakafundisha wakwe, bamwipwishe abati: “Cinshi ulefwaya?”
“Ndefwaya ukumusansamusha pantu ninjishiba ukuti muli no bulanda sana. Imyaka ya ku numa, na ine wine bashikulu balifwile.”
Bakafundisha balyumfwile bwino sana pa fyalandile Valya. Balandile bulanda bulanda ati pali balupwa lwabo na banabo tapaba nangu umo uwabalangapo icikuuku ca musango yu. Lyena Valya ababelengele Ukusokolola 21:3, 4, na pa numa bakafundisha bakwe balipokele amabroshuwa no kweba Valya abati: “Iwe tawaba nga bana be sukulu banobe.”
Valya alondolwele ukuti: “Ndabelenga Baibolo no kucita ifyo ilanda, kabili ndomfwila na bafyashi bandi.”
Inshita imbi, Valya alibatwaliile Baibolo ne citabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? ifyo balefwaya. Bakafundisha wakwe na kabili balitashishe sana kabili baebele Valya ati: “Ukupepa kwenu kwa cine, kabili walikwata abafyashi abasuma, abakusambilisha ukucita ifyalungama. “Utwalilile ukuba ifi fine waba.”
Atumine Foni ku Muntu Umbi
Pa bushiku bwa kubalilapo ubwa kulongana kwa citungu ukwa mu 2011 ukwali mu Malakasa, ku Greece, Natalie abuulile foni pa kuti atumine bawishi pa fya myendele ya mu kulongana. Lelo atumiine umuntu umbi, nomba uyo muntu tayaswike. Kashita kashita, uo atumiine amwene inambala pa foni yakwe na o e pa kutuma pa kuti eshibe uwacimutumina foni. Lelo ilyo atumine ninshi ukulongana nakutendeka kabili ilyo Natalie afwaile ukushimya foni yakwe alipushiile atinika pe batani lya kwasuka. Ici calengele umwaume uwatumine foni akutikeko ku lyashi lya kwa ceyamani ukwabula ukuti Natalie eshibe, kabili ulya umwaume alitemenwe sana ifyo aumfwile.
Pa numa ulya mwaume atumine Natalie amashiwi pa foni no kwipusha Natalie ati: “Ni we nani? Bushe ni we shimapepo?” Pa nshita ya kutuusha, Natalie amwene amashiwi yali pa foni yakwe kabili aebele uwatumine ati: “Te ine shimapepo, ndi Nte ya kwa Yehova, kabili ndi pa kulongana.”
Pa Cibelushi ulya umwaume alitumine foni na kabili no kwipusha Natalie nga kwali ukulongana na pali ubu bushiku. Bawishi Natalie balimushimikile, na pa numa uyu umwaume atile, “Ilyashi lilya naumfwile pa foni pa mamineti fye ayanono lyalyaswike ifipusho ifingi ifyalencusha.” Kanshi pali ilya nshita ifibanda fyalecusha ulupwa lwakwe kabili alefwaya ukwishiba ifyo ifibanda fyaba e lyo ne co fyalecushisha ulupwa lwakwe. Alondolwele ukuti: “Kale nshalefwaya ukulanshanya na ba Nte nangu fye panono, nomba kuti natemwa ukulanshanya nabo, kabili nga cingacitika kuti natemwa ukulanshanyako no walandile lilya ilyashi pali Cisano.”
Ico alefwaya calicitike. Aliile mu kulongana pa Mulungu kabili alipapile pa kumona ifyo abantu bafwele bwino ne fyo bali ne nsansa. Takwali ifisooso, nangu imilandile yabipa nelyo ukupeepa fwaka. Atile: “Nshaishibe ukutila pano calo paliba abantu ba musango yu! Ndemona kwati ndi fye ku calo cimbi.” Bawishi wa kwa Natalie balitwele uyu mwaume kwi ofeshi lya kwa ceyamani kabili alilanshenye nankwe. Ifyo aumfwile ne fyo ifyasuko akwete fyayaswike fyalengele uyu umwaume ukutemwa icine. Alipokele icitabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha?, kabili balimupeeleko na Baibolo e lyo na magazini e lyo balipangene ukuyamumona.
OCEANIA (IFISHI)
IFYALO 29
IMPENDWA YA BANTU 38,495,300
BAKASABANKANYA 94,924
AMASAMBILILO YA BAIBOLO 59,431
“Nshatalang’umfwapo Ulwimbo Ulusuma Nga Ulu”
Mu Savaii, ku Samoa, pa masukulu ayengi batendekelapo ukwimba ulwimbo ilyo bashilatampa ukusambilila. Lelo Celina uwa myaka 5 na Levaai, uwa myaka 6 baebele kafundisha mukalamba mucinshi mucinshi ukutila te kuti bembeko ulwimbo pa mulandu wa kuti ni Nte sha kwa Yehova. Ilingi line umwana we sukulu nga akaana ukwimbako ulwimbo, balamupanika. Lelo kafundisha mukalamba alefwaya aba abaice bomfwe nsoni, e ico atile: “Nga tamulefwaya ukwimbako ulwimbo lwesu, imbeni ulwimbo lwenu.” Awe e fyo Celina na Levaai baimbile ulwimbo 111 ulutila “Aketa,” ulo bafumine fye mu kusambilila pa Mapepo ya Lupwa. Ilyo bapwishishe ukwimba, ifilamba fyalilengeleele mu menso ya kwa kafundisha mukalamba. Atile: “Nshatalang’umfwapo ulwimbo ulusuma nga ulu. Bwekeshenipo.” Nabo balimbile na kabili. Lyena abebele ati, “Ukutula lelo, tamwakulaimbako inyimbo shesu, lelo mwakulaimba fye inyimbo shenu.”
Kale Lyonse Alepepa Kuli Yesu
Shimapepo umo mu Fiji apingwilepo ukusangwapo pe sambililo lya Baibolo. Ilyo balesambilila, aumfwile ukuti Yesu te Lesa. Ici calimucushishe sana ica kuti taleele. Ilyo umwina mwakwe amwene ukuti umulume wakwe nafilwa ukulaala, amwebele ati: “Mwikabwelelako na kabili kuli aba bantu!” Lelo alifililwe ukulaba ifyo aumfwile pe sambililo. Umulungu wakonkelepo, na kabili ailesangwapo pe sambililo. Pa numa ya kusangwa pe sambililo pa muku walenga bubili, papitile fye inshiku shinono aya na ku calici uko alepepa no kubeba ukuti naleka bushimapepo. Pali iyi nshita ninshi talakwata na ba kumusambilisha. Balupwa wakwe na bo alepepa nabo, balipapile kabili balifulilwe icine cine. Filya afumine mu calici capilibwile ukuti aleka incito iyalemuletela indalama ishingi. Ifyo asambilile muli Baibolo fyalengele aishiba icine pali Yesu, lelo alefilwa ukupepa kuli Yehova pantu kale lyonse alepepa kuli Yesu. Pa numa ya myeshi iingi, alitendeke ukupepa kuli Yehova. Nomba alebako bambi imbila nsuma kabili alabafwa ukwishiba Yehova no kumutemwa.
Abantu mu Mushi Uunono Basambilila Icine
Pa cishi ca South Pacific icaba ku Makatea, pekala fye abantu 62. Aba mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova ku Tahiti e basambilisha aba bantu pali Yehova. Abantu 9 e basambilila Baibolo lyonse pa foni. Pa kuti bakutike ku malyashi ya mu kulongana ukuba mu Tahiti, abantu 15 balalongana mu ng’anda ya mwaume umo uusambilila Baibolo. Pa basambilila Baibolo paliba no mwanakashi umo uo aba mu calici ilyo aleyako bashintililepo sana ica kuti balefwaya no kumupeela bunamapepo. Tapapitile inshita apo ailiile ku calici uko alepepa kale no kubalondolwela ico alekela ukuyako. Ilyo aile, alibalangile amashiwi ya mu Baibolo ayalanga ukuti umwanakashi tafwile ukusambilisha mu cilonganino. Alibalondolwelele no mulimo uo Yesu Kristu akwata e lyo no mwalola Umulaalilo wa kwa Shikulu, uo abantu balingile ukwibukisha fye umuku umo pa mwaka te lyonse pa Mulungu. Alibalondolwelele no kuti abantu 144,000 e bakayaba na Kristu ku muulu kabili aba bene e balingile fye ukulyako ifimpashanya pa Cibukisho. Umwanakashi na umbi alitemenwe sana ifyo aumfwile kabili alilekele ukuya ku calici, e lyo pali ino nshita alasambilila Baibolo lyonse na ba Nte.
Aba mu Lupwa Balisumine Ukuya ku Cibukisho
Baeluda babili pa cishi ca Solomon Islands abaile mu kwita abaleka ukulongana pa kuti bakasangweko ku Cibukisho ca Mfwa ya kwa Yesu, batandalile Joshua uwalekele ukulongana mu 1998. Joshua na balupwa wakwe 20 baendele ama-awala yabili pa kuyasangwa ku Cibukisho. Ifyo babapokelele bwino ku ba mu cilonganino fyalengele Joshua ukuponya ifilamba. Balupwa wakwe abengi baliile na mu kumfwa ilyashi lyaibela, kabili pa numa ye lyashi baebele baeluda ukutila balefwaya ukulasambilila Baibolo. Balipekenye ukuti balupwa wakwe 15 batendeke ukusambilila.
Alishibe Icasuko
Pa fishi 1,000 ifyo umusambo wa ku Guam wangalila, ifishi ukucila pali 100 e pekala abantu. Na lyo line fishi fye 13 e fyaba mupepi no kwabela icilonganino. Apo ba Nte batandalilako fye ifishi ifinono, bamunyinefwe bacili balefwayafwaya inshila sha kufikilako kuli ifi ifishi fimbi uko bashilafika. Mu April 2012, bakasabankanya baile no bwato pa cishi ca Polowat, icaba ukutali sana pali fyonse. Abantu baba pali ici cishi tabamonana na bantu ba ku fyalo fimbi. Abaume bafwala fye imibinda, balapanga utumato kabili tabekala pa fishi.
Kasabankanya umo uwaile mu kushimikila pali ici icishi aipwishe umulumendo umo ati: “Cinshi cicitika nga twafwa?”
Umulumendo ayaswike ati: “Ninjishiba icasuko!” Abuutukile mu ng’anda no kuyasenda icitabo citila Kuti Waikala Kuli Pe na pe muli Paradise Pe Sonde mu ciChuukese, no kukupukula pe bula apo batantika ifipande fyabamo. Aile pa cipandwa 8 icitila, “Cinshi Cicitika pa Mfwa?” kabili ilyo line fye atendeke no kulondolola ifyo asambilile muli ici citabo.
Bushe ni kwi afumishe ili ibuuku? Mu 2009, bakasabankanya bali pa cishi icikalamba ica Chuuk baile pa cabu mu kushimikila pa kuti balelandako na bantu abaleya ku fishi ifyaba ukutali sana kabili balipeele abantu ifitabo ifingi ifya, Kuti Waikala Kuli Pe na pe. Umuntu umo uwaleya ku Polowat alisumine ukusenda icibokoshi ca fitabo pa kuti akapeeleko abena mupalamano bakwe. Pa bapokeleko icitabo e pali no yu umulumendo.
Ilyo bashilafuma pa cishi ca Polowat, bamunyinefwe balitandalile uyu umulumendo imiku iingi ku kumukoselesha no kumulanga ifya kusambilila pa kuti alenonkelamo. Balimusambilishe ne fya kusanga amalembo no kulemba ifishinka mu citabo.
Natutemwa sana ukwishiba ukuti impapulo shesu shileafwa abantu pa fishi ukusambilila icine mu lulimi lwabo nangu ca kutila ifi ifishi fyaba ukutali sana ukushaba na ma TV, ama redio, inyunshipepala, nelyo Intaneti!
Amulangile Impolopolo Shitatu, Na o Amwebele Ifishinka Fitatu
Anna ali ni kasabankanya uushabatishiwa kabili akwete imyaka ukucilako fye panono pali 20 ilyo inkondo ya bekala calo mu Bougainville, ku Papua New Guinea yakosele. Mu 1991 ilyo kwali inkondo, Anna ali pali ba Nte 6 abakalamba na bana 7 aba mu cilonganino ca Arawa abafulumukiile mu mpanga no tupe fye utunono. Baleikala fye mu fipompa pa myaka ibili kabili balefwailisha fye utwa kulya. Nga balongana, balesambilila mu fitabo fibili fye ifyo bakwete, Baibolo ya kwa Anna e lyo ne citabo citila, Abaikatana mu Kupepa Lesa Umo Eka Uwa Cine. Balepepela capamo no kwimba inyimbo sha Bufumu kabili baleshimikila na bo balekumanya.
Abashilika abapondokeele ubuteko balibasangile kabili balefwaya bamunyinefwe babili bengile ubushilika, lelo apo balishibe ukuti ba Nte tabaitumpa mu fya calo, tababapatikishe. Umushilika umo alangile Anna impolopolo shitatu no kumweba ati, “Nalakwipaya nga tawasumine ukuti nkuupe.” Na o amwebele ifishinka fitatu ifyo ashingopilwa kuli ena. Ne cikalamba pa fyo alandile ca kuti, Baibolo itweba ukuupilwa “muli Shikulu epela.” (1 Kor. 7:39) Awe umushilika aongolweke fye, no kuya aya.
Mu 2012, ilyo Anna aumfwile ukuti bakasabankanya ba Bufumu balefwaikwa sana mu Arawa, apo nomba ni painiya wa nshita yonse, alibwelelemo na painiya umbi ku kuya-afwa ba Nte kulya ukupanga akalibumba. Ilyo bamwipwishe nga alyumfwile ububi ukubwelela ku ncende uko amwene imfwa sha bantu abengi kabili uko aculile sana mu nshita ya nkondo, atile: “Nintemwa sana ukubwelela kuno, pantu nimona ukuti takuli icingalesha umulimo wa kwa Yehova, nangu fye ni nkondo ya bana calo.”
[Icikope pe bula 42, 43]
Maine, ku United States of America: Bamunyinefwe “balondo ba bantu,” bapashanya Yesu
[Icikope pe bula 44]
Kaokoland, Namibia: Ishi impapulo ishafwa abantu ukusambilila Baibolo shalitemwikwa ku bakalamba na baice. Broshuwa ya kuti Mulekutika Kuli Lesa pa Kuti Mukekale Umuyayaya e mo yaba mu fitundu 452!
[Icikope pe bula 50]
Peru: Baleshimikila abalimi mu cifulo ca Utcubamba
[Icikope pe bula 54]
Umusumba wa Mexico, ku Mexico: Abengi pa bantu ukucila 1 milioni abasambilila Baibolo, batendeke ukusambilila ilyo bakasabankanya abaleshimikila mu musebo babashimikile
[Icikope pe bula 56]
Shau Kei Wan, ku Hong Kong: Baleshimikila ku mukashana pa maliketi
[Amashiwi pe bula 59]
“Mwashala fye ne myeshi ibili iya kungafwa ukuipekanya ukubatishiwa!”
[Icikope pe bula 61]
Erdenet, ku Mongolia: Baletungulula isambililo lya Baibolo ku mwanakashi uwikala mu mushi uwaba mwi lungu
[Amashiwi pe bula 62]
“Nangu mwankontamika pa ntanshi ya cilubi, tamwakatale amwalula umutima wandi”
[Icikope pe bula 64]
Gjógv, Faroe Islands: Pali ifi fishi, bakasabankanya mu 2012 bafikile 118
[Amashiwi pe bula 68]
“Ifyo nasambilila mwi awala limo fingi sana ukucila ifyo nasambilila mu myaka 30 ku calici ku mwesu”
[Icikope pe bula 68]
Georgia: Baleshimikila mwi bala lya myangashi
[Icikope pe bula 71]
Pittenweem, ku Scotland: Baleshimikila pa cabu
[Icikope pe bula 72]
Timor-Leste: Muli ici calo umwali sana inkondo, bakasabankanya balifulilako na mapesenti 9
[Amashiwi pe bula 73]
“Ukutula lelo, tamwakulaimbako inyimbo shesu, lelo mwakulaimba fye inyimbo shenu”
[Icikope pe bula 75]
Kingston, pa cishi ca Norfolk Island: Baleshimikila pa musebo uukalamba uwa Quality Row
[Amashiwi pe bula 77]
“Takuli icingalesha umulimo wa kwa Yehova, nangu fye ni nkondo ya banacalo”