Ol Lafet Blong Betde Oli Bin Givim Ded
PLANTE man tede oli tingbaot lafet blong ol betde olsem wan gudfala kastom we i no save mekem trabol. Be Baebol i no tokbaot kastom ya olsem we i agri long hem. Wan samting se, i no gat wan vas long Baebol we i tokbaot wan man blong God we i mekem ol lafet blong betde.
I gat tufala betde nomo we Baebol i tokbaot, hemia i blong ol rula we oli enemi blong God. I gat ded long wanwan long tufala lafet ya, blong mekem se ol man we oli kam long lafet ya oli save haremgud long ded blong man ya we i no mekem king i glad. Faswan, Fero, king blong Ijip, i kilim i ded man ya we i bos blong ol man blong mekem bred long haos blong hem. (Jenesis 40:2, 3, 20, 22) King ya blong Ijip i mekem olsem long taem blong lafet from we hem i stap kros long man blong wok blong hem. Sekenwan, Herod, rula ya blong Galili we i mekem rabis fasin, i katemaot hed blong Jon Baptaes blong mekem wan gel i glad, from we fasin blong gel ya blong danis long lafet i mekem king ya i glad. !Yumi harem nogud blong tingbaot samting ya!—Matyu 14:6-11.
?Be i tru se Baebol i jes tokbaot tu betde ya from samting we i hapen long olgeta? No gat. Man Jyu ya we i man blong histri bifo, Josephus, i talemaot se i no tufala taem ya nomo. Hem i raetemdaon ol narafala store tu long fasin ya blong kilim man i ded long lafet blong betde, blong mekem ol man oli glad.
Eksampel, sam lafet olsem oli kamaot afta we ol ami oli spolem Jerusalem long 70 K.T., taem wan milyan man Jyu oli ded mo 97,000 we oli laef oli go kalabus. Long rod i go long Rom, kapten blong ol ami blong Rom, Titus, i karem ol man Jyu ya we hem i holem olgeta oli kalabus, oli go kolosap long wan taon we i no stap longwe long olgeta, Sisaria, we i kolosap long solwora.
Josephus i raetem se: “Taem Titus i stap long Sisaria, hem i mekem lafet blong betde blong brata blong hem, Domitian, long wan bigfala fasin, ale i kilim i ded moa long 2,500 man we oli stap long kalabus long ol pleplei we oli mekem wetem ol wael anamol mo faea. Afta long samting ya, hem i wokbaot i go long Berytus [Beirut], wan ples long Fonisia we Rom i rul long hem, long ples ya hem i mekem lafet blong betde blong papa blong hem mo i kilim ded plante moa man we oli kalabus wetem wan flas lafet we i soem olgeta.”—The Jewish War, VII, 37, we Paul L. Maier i transletem long Josephus: The Essential Writings.
I no wan sapraes se The Imperial Bible-Dictionary i talem se: “Ol Hibru man biaen, oli luk fasin ya blong mekem ol lafet blong betde olsem haf long ol wosip blong aedol, mo samting we i pruvum tingting ya bigwan, hemia ol samting ya we ol man ya oli bin luk we i joen wetem ol lafet ya.”
Ol trufala Kristin blong faswan handred yia, bambae oli no laekem blong joen long wan kastom we Baebol i no talem se i gud, mo long lafet blong ol man Rom we i mekem blad i ron mo i givim ded. Tede, ol tru Kristin oli luksave se ol store blong Baebol long saed blong ol betde, oli sam long ol samting we ol man bifo oli bin raetemdaon blong tijim yumi. (Rom 15:4) Oli blokem ol lafet blong betde from we ol lafet olsem oli givim ona long man, we i no stret blong givim. Samting we i moa impoten se, ol man blong Jeova oli waes mo oli tingbaot se Baebol i no tokbaot ol betde long fasin we i agri long olgeta.
[Tok blong pija long pej 25]
Stad Long Sisaria