?God i Agri Long Weswan Skul?

SORE tumas be, fasin blong skul blong agensem narafala skul, we i hapen long ol yia 15 handred long Franis, i no finis long taem ya. Long handred yia we i kam biaen, ol man Yurop oli seraot from fasin blong no laekem ol man we oli defren. Ale, ol Katolik mo Protestan oli faet bakegen long faet we oli kolem Faet blong Tate Yia (1618-1648). Ol man we oli talem se oli Kristin oli stat kilkilim olgeta i ded bakegen long nem blong God.

Fasin blong ol skul blong no laeklaekem mo blong kilim i ded ol man blong narafala skul, hem i no finis yet. I no longtaem i pas, ol Katolik mo Protestan oli kilkilim olgeta i ded long Aerlan, mo ol memba blong Otodoks jyos mo Katolik jyos oli mekem sem mak long kantri we bifo hem i Yugoslavia. Mo, yumi sapraes se long taem blong Faswan mo Seken Bigfala Faet blong Wol, ol Katolik mo Protestan oli kilim plante handred taosen memba blong prapa skul blong olgeta i ded long ol faet. ?Oli gat wan gudfala risen blong kilim ol man ya oli ded? ?Wanem tingting blong God long saed ya?

Oli Mekem Eskyus

Buk ya 1995 Britannica Book of the Year i talem se: “Long 1994, plante defren grup blong man we oli stap stadi blong kam haeman blong skul, oli traem mekem eskyus from raf fasin blong ol skul.” Mo tu, bitim 1,500 yia bifo, wan waesman blong Katolik jyos, “Tabu” Augustine, i traem mekem eskyus from fasin ya blong kilim man i ded. Folem tok blong New Catholic Encyclopedia, man ya i olsem “stampa blong bilif ya se olgeta faet oli stret nomo.” Buk ya i gohed blong talem se tingting blong hem i ‘gat paoa long tingting blong plante man tede.’

Ol jyos blong Katolik, Otodoks, mo Protestan, oli bin agri long ol faet blong kilim man i ded long nem blong God, mo oli sapotem ol faet ya tu. Nating se long taem ya ol skul ya nomo oli bin mekem fulap blad blong man i ron, be ol narafala bigfala skul blong wol oli sem mak nomo. Taswe, ?olsem wanem yu yu save makemaot ol man we oli mekem trufala wosip?

I no naf blong lesin nomo long wanem we wan skul i talem se hem i bilif long hem. Long saed ya, Jisas Kraes i givim woning se: “Lukaot long ol gyaman profet we oli kam long yufala olsem ol sipsip be oli rili olsem ol wael dog we oli wantem tumas blong kakae man. Bambae yu luksave olgeta from ol frut blong olgeta. . . . Wan gudfala tri i givim gudfala frut be wan rabis tri i givim rabis frut. . . . Wan tri we i no givim gudfala frut, man i save katemaot mo sakem i go long faea.” (Mifala nomo i putum italik.)—Matyu 7:15-20, The New Jerusalem Bible.

Luksave Olgeta From Ol Frut Blong Olgeta

Plante milyan man we oli gat gudhat, oli stap luksave se ol skul blong wol ya oli olsem ol “rabis tri” we oli karem ol “rabis frut,” antap moa, taem oli sapotem ol faet we oli mekem blad blong ol man i ron. Baebol i tokbaot olgeta gyaman skul blong wol olsem wan woman blong rod long saed blong speret, we nem blong hem ‘Bigfala Babilon.’ Baebol i talem se “oli faenem we blad blong ol profet mo blad blong ol man blong God i stap long hem. Yes, oli faenem we blad blong olgeta man we ol man oli kilim olgeta, be i stap long ples ya Babilon.”—Revelesen 17:3-6; 18:24.

Taswe, God i no agri nating long ol faet we ol lida blong ol skul oli stap blesem. I no longtaem, bambae hem i jajem mo givim panis long olgeta skul ya we oli kilim man i ded long nem blong hem. Bambae hem i mekem profet tok blong Baebol i kamtru, we i talem se: “Babilon, yu yu wan bigfala taon. . . . [God] bambae i sakemdaon yu, we bambae man i no save luk yu bakegen samtaem.” Long gladtaem ya nao, God bambae i ‘jajem woman ya blong rod mo givim panis long hem.’ Bambae hem i ‘givimbak long hem, from ol man blong hem, we woman ya i kilim olgeta oli ded.’—Revelesen 18:21; 19:2.

Ol man we oli harem nogud long fasin ya blong ol skul blong kilim man i ded long nem blong God, maet oli wantem save sipos i gat sam Kristin we oli rili mekem laef blong olgeta i laenap wetem profet tok ya long Baebol we i se: “Bambae olgeta oli tekem hama, oli tanem ol naef blong faet blong olgeta oli kam aean blong brekem graon long garen, mo ol spia blong olgeta oli kam sisis blong katem han blong tri. Bambae wan nesen i no leftemap naef blong faet agens long narafala nesen, mo bambae oli no moa lanem fasin blong faet.” (Aesea 2:4) ?Yu yu save wan grup blong man we oli fraetgud long God mo we oli no joen nating long ol faet?

Skul We God i Agri Long Hem

Wan stadi long saed blong fasin blong ol man blong laef wanples, we Yunivesiti blong Mijigan i raetem ripot ya long hem, “Moa Save Long Saed Blong Eskyus Blong Mekem Raf Fasin,” i talem se: “Stat jes biaen long yia 1900 kam kasem naoia, ol Wetnes blong Jeova oli bin holemstrong oltaem long ‘Kristin fasin blong no joen nating long ol faet,’ nating se i gat tufala bigfala faet blong wol mo ol smosmol faet blong ‘Kol Wo.’” Stadi ya i makemaot from wanem ol Wetnes oli no joen long ol faet, i se: “Ol tijing blong ol Wetnes blong Jeova oli stanap strong long bilif blong olgeta se Baebol hem i tok blong God.”

Yes, ol Wetnes blong Jeova oli mekem laef blong olgeta i laenap wetem Baebol, we i tijim se: “Fasin blong man i stap soemaot hu i pikinini blong God, mo hu i pikinini blong Setan. Man we i no mekem ol stret fasin, no we i no laekem brata blong hem, hem i no pikinini blong God, hem i pikinini blong Setan. . . . yumi mas laeklaekem yumi. I nogud yumi olsem man ya Ken bifo. . . . hem i kilim brata blong hem i ded.”—1 Jon 3:10-12.

Plante taem, ol Wetnes blong Jeova oli pulum ol man blong luksave se olgeta skul blong wol oli gat fol from we oli kilim fulap man i ded. Mo tu, oli stap talemaot impoten tok ya blong Baebol, se: “Ol man blong mi, yufala i kam. Yufala i kamaot long hem [Bigfala Babilon]. I nogud yufala i stap joen wetem hem long ol sin ya we hem i stap mekem, mo i nogud we bambae yufala i joen wetem hem blong panis wetem hem. Ol sin ya blong hem i stap hivap i go kasem heven, mo God i stap tingbaot ol rabis fasin blong hem.”—Revelesen 18:4, 5.

Plante man we oli gat gudhat oli stap obei long tok ya blong kamaot long olgeta gyaman skul blong wol. Sipos yu yu sapraes bigwan long fasin blong ol skul blong kilim plante man i ded long ol faet, mifala i pulum yu blong storeyan wetem hemia we i givim Wekap! ya long yu, no maet yu save raetem leta i go long wan long olgeta adres we oli stap long pej 5. Ol Wetnes blong Jeova bambae oli glad blong halpem yu blong kasem save long promes blong Baebol long saed blong nyufala wol we bambae stretfasin nomo i stap long hem, mo we i no moa gat faet long hem.—Ol Sam 46:8, 9; 2 Pita 3:13.

[Tok Blong Pija Long Pej 10]

“Ol man ya oli stap talem se oli save god, be ol fasin we oli stap mekem, oli soemaot we tok ya blong olgeta i no tru.” taetas 1:16