Sevem Laef Wetem Blad—?Olsem Wanem?
“Yu mas jusum laef. . . . Yu mas lesin long voes blong [God] . . . , from we hem i olsem laef blong yu, mo hem i olsem longfala blong ol dei blong yu.”—DUTRONOME 30:19, 20.
1. ?Olsem wanem fasin blong ol tru Kristin we oli respek long laef i defren long ol narafala man?
PLANTE man oli talem se oli respektem laef. Olgeta oli agensem sam fasin blong spolem laef, olsem panisim wan rabis man i ded, no spolem pikinini long bel blong mama, no lukaot ol anamol blong bus. Be ol tru Kristin oli mas soemaot respek long laef long wan spesel fasin. Sam 36:9 i talem se: “Yu [God] yu stampa blong laef blong olgeta samting.” Laef i wan presen we i kam long God. Taswe ol Kristin oli mas folem tingting blong God long blad we i karem laef.
2, 3. ?From wanem i stret we yumi folem tingting blong God long saed blong blad? (Ol Wok 17:25, 28)
2 Laef blong yumi i dipen long blad. Blad i karem oksijen i go olbaot long bodi blong yumi. Hem i tekemaot kabon daeoksaed we i stap long bodi. Hem i mekem bodi i save stap gud long kol no hot taem. Mo hem i agensem ol sik. Man we i givim laef long yumi, hem i givim blad tu, hemia wan nambawan kaen wora we i mekem man i laef. Wan samting i klia nao. Hem i wantem we ol man oli stap laef.—Jenesis 45:5; Dutronome 28:66; 30:15, 16.
3 Ol Kristin mo ol narafala man tu oli mas tingbaot kwestin ya, se: ‘?Blad i save sevem laef blong mi olsem wanem? ?Long gudfala wok we hem i stap mekem long bodi blong mi nomo? ?No maet long wan narafala rod we i bigfala moa?’ Plante man oli luksave se laef i dipen long ol wok we blad i stap mekem. Be i gat wan narafala samting moa we yumi mas tingbaot. Ol Kristin, ol man Maslim, mo ol man Jyu oli ting se God i givim laef, mo i talemaot tingting blong hem long laef mo blad. Yes, Man we i Wokem yumi i gat plante samting blong talem long saed blong blad.
Strong Tingting Blong God Long Blad
4. ?Longtaem finis, God i talem wanem long ol bubu blong yumi long saed blong blad?
4 Tok blong God, Baebol, i tokbaot blad i bitim 400 taem. Wan long ol faswan loa blong Jeova i talem se: “Olgeta samting we oli stap laef mo oli stap muv, bambae oli kakae blong yu. . . . Be yu yu no mas kakae mit we i gat blad blong laef i stap yet long hem.” Hem i ademap tok ya, i se: “From we blad blong laef blong man, bambae mi mi askembak long yu.” (Jenesis 9:3-5, New International Version) Jeova i talem samting ya long Noa, we i bubu blong olgeta man. Olgeta man long wol oli save makem nao se long tingting blong Hemia we i Wokem yumi, blad i minim laef. Evriwan we i agri se God i givim laef long yumi, oli mas agri tu se tingting blong hem i strong long fasin blong yusum blad, hemia laef.
5. ?From wanem impoten risen ol man Isrel oli no tekem blad?
5 Taem God i givim Loa blong hem long ol man Isrel, hem i tokbaot blad bakegen. Long Baebol Tanakh (Engglis) we sam man Jyu oli transletem, Levitikas 17:10, 11, i talem se: “Sipos enikaen man blong haos blong Isrel no blong ol strenja we oli stap long medel blong olgeta oli tekem enikaen blad, bambae mi mi tanem fes blong mi agens long man we i tekem blad, mo bambae mi mi katemaot hem long medel blong famle blong hem. From we laef blong bodi i stap long blad.” Loa ya i save mekem i gud long bodi blong man, be i gat wan samting we i moa impoten. Taem oli gat respek long blad olsem wan spesel samting, ol man Isrel oli soem se laef blong olgeta i dipen long God. (Dutronome 30:19, 20) Loa we i blokem blad i no blong lukaot gud long bodi blong olgeta nomo. God i givim loa ya from we blad i gat spesel mining long tingting blong hem.
6. ?From wanem yumi save se Jisas i folem tingting blong God long blad?
6 ?Wanem Kristin tingting long fasin blong sevem laef blong man wetem blad? Jisas i save wanem Papa blong hem i bin talem long saed blong fasin blong yusum blad. Jisas “i no mekem sin, [mo] i no gat gyaman tok i stap long maot blong hem.” Hemia i min se hem i folem Loa long wan fasin we i stret olgeta, taswe hem i folem loa blong blad tu. (1 Pita 2:22, Knox) Olsem nao, hem i soemaot rod long ol man we oli folem hem, yes hem i soemaot we ol man oli mas respektem laef mo blad.
7, 8. ?Olsem wanem i kam klia se ol Kristin oli mas folem loa blong God long blad?
7 Histri i soemaot wanem i hapen biaen. Wan kaonsel blong Kristin hed-kampani i toktok blong faenemaot sipos ol Kristin oli mas folem loa blong Isrel, no no gat. God i lidim olgeta, nao oli talemaot se ol Kristin oli no mas folem Loa blong Moses. Be i gat ol samting oli stap we oli “mas mekem,” olsem oli ‘no mas tekem ol samting ya we oli bin mekem sakrafaes long hem long ol aedol. Mo oli no mas yusum blad mo ol anamol we oli jokem nek blong hem nomo, mo oli no mas mekem nogud wetem woman.’ (Ol Wok 15:22-29) I klia nao long tingting blong olgeta se man we i tekem blad i mekem nogud, olsem man we i wosip long ol aedol no man we i mekem nogud wetem woman.a
8 Ol faswan Kristin oli holem strong loa ya blong God. Wan tija blong Engglan, nem blong hem Joseph Benson, i tokbaot tok ya, i se: “God i givim loa long Noa mo ol pikinini blong hem blong blokem olgeta, oli no save kakae blad. Biaen, ol man Isrel oli kasem loa ya bakegen. . . . Afta, God i neva finisim loa ya. Defren olgeta, Nyutesteman i talemaot loa ya bakegen. (Ol Wok 15) Mekem se loa ya i no save finis.” Be tede, ol man oli yusum plante meresin olsem ol blad transfyusen, we ol man oli no yusum long taem blong Noa mo ol aposol. ?Olsem wanem? ?Loa blong Baebol long saed blong blad i blokem ol fasin ya tu, no no gat?
Blad Mo Meresin
9. ?Long taem bifo, olsem wanem sam man oli yusum blad olsem meresin? ?Fasin olsem i narakaen long wanem fasin blong ol Kristin?
9 Fasin blong yusum blad olsem meresin, hem i no nyu. Wan man, nem blong hem Reay Tannahill, i raetem wan buk (Flesh and Blood). Hem i makem se long Ijip mo long narafala ples olsem, i gat 2000 yia finis, “ol man oli ting se blad i nambawan meresin blong stretem sik ya leprosi.” Ol man Rom oli bilif se man we i gat sik blong faol i save kamgud bakegen sipos hem i kakae blad blong man. Tertullian i tokbaot fasin blong yusum blad, we i olsem wan “meresin.” Hem i talem se: “Long ples blong wajem ol faet, yufala i save luk fasin blong sam man. Olgeta oli wantem tumas blong dring blad, ale oli go dring blad we i ronaot long ol man nogud . . . mo oli mekem olsem blong fiksimap sik blong faol blong olgeta.” Fasin ya i narakaen olgeta long fasin blong ol Kristin. Tertullian i talem se: “Taem mifala i kakae, mifala i no save kakae blad blong ol anamol . . . Blong traem ol Kristin, yufala i save givim sam sosis long olgeta, we oli fulap long blad. Yufala i savegud se fasin ya i agensem loa blong olgeta.” ?Ol tok ya oli soemaot wanem? Oli soemaot se long tingting blong ol faswan Kristin, blad i minim laef. Taswe oli no tekem blad, nating se oli save ded from.—Skelem wetem 2 Samuel 23:15-17.
10, 11. ?From wanem yumi save talem se loa blong God long blad, hem i blokem fasin blong tekem blad transfyusen tu?
10 I tru, long taem ya ol man oli no yusum blad transfyusen. Oli traem fastaem blong mekem ol transfyusen samwe long yia 1500 nomo. Be long yia 1600 samting, wan tija we i stadi bodi blong man long yunivesiti blong Kopenag, i talem se: ‘Olgeta we oli yusum blad blong man olsem wan meresin blong fiksimap sik blong olgeta, oli yusum blad long wan fasin we i no stret, mo oli mekem wan bigfala sin. Yumi agensem olgeta we oli kakae man. Mo yumi ting rabis long olgeta we oli kakae blad blong narafala man, nao oli stap mekem prapa trot blong olgeta i doti long blad, no? Oraet, fasin ya i sem mak nomo wetem fasin blong putum blad blong narafala man i go long wan string blong bodi, tru long maot no tru long ol tul blong mekem transfyusen. Kros blong God from loa blong hem, i stap long olgeta we oli mekem ol samting ya.’
11 Yes, long ol handred yia we oli pas bifo, ol man oli luksave se loa blong God i blokem fasin blong putum blad insaed long string, mo blong tekem blad tru long maot. Samting ya i save halpem ol man tede blong kasem save long tingting blong ol Wetnes blong Jeova. Yes, tingting blong olgeta i laenap wetem tingting blong God nomo. Ol tru Kristin oli tinghae long laef mo oli glad long help we ol dokta i save givim long olgeta. Be oli respektem laef tu olsem wan presen we i kam long Man we i Wokem olgeta. From samting ya, oli no traem tekem blad blong oli save laef longtaem moa.—1 Samuel 25:29.
?Wan Meresin We i Save Sevem Laef?
12. ?I gud we ol man we oli tingtinggud, oli tingbaot wanem long saed blong ol blad transfyusen?
12 Long plante yia, ol dokta oli talem strong se blad i save sevem laef. Sam dokta oli save storebaot man we i lusum plante blad, nao i gat blad transfyusen mo i harem gud bakegen. Taswe sam man oli save talem se: ‘?Long saed blong meresin, Kristin tingting i waes no i no waes?’ Taem wan man i wantem tekem meresin, i gud hem i tingtinggud fastaem, sipos meresin ya bambae i givhan long hem no i mekem trabol long hem. ?Olsem wanem long blad transfyusen? I klia we ol blad transfyusen oli save karem plante trabol long man, mo oli save mekem man i ded tu.
13, 14. (a) ?Blad transfyusen i save karem wanem trabol long man? (b) ?Olsem wanem ekspiryens blong pop i soemaot se bodi i save kasem trabol from blad?
13 I no longtaem, tu dokta, (L. T. Goodnough mo J. M. Shuck) oli talem se: “Nating we ol man oli traem jekemgud blad we oli tekem, be ol dokta oli save gud se blad transfyusen i save karem trabol long man. Hemia nao sam bigfala sik we ol man oli save kasem from blad transfyusen. Faswan, hem i non-A, non-B hepetaetas (NANBH). Hemia nao ol narafala sik: Hepetaetas B, alloimmunization, bodi i stap agensem blad we hem i kasem, bodi i no moa save faet gud agens long ol sik, mo tumas aeron i stap long blad.” Olsem nao, man i save kasem plante trabol from blad transfyusen. Sem ripot ya i tokbaot wan nomo blong ol trabol ya. Hem i talem se: “Yumi save talem se long yia ya nomo, kolosap 40,000 man (long Yunaeted Stet nomo) bambae oli kasem sik ya NANBH. Mo 4,000 blong olgeta ya, (10%) bambae oli kasem strong sik long leva olsem sirosis no kansa.”—The American Journal of Surgery, Jun 1990.
14 Plante moa man oli save se blad transfyusen i save karem sik i kam long bodi blong ol man. From samting ya, tingting blong olgeta long ol transfyusen i stap jenis. Hemia wan eksampel. Long 1981, sam man oli sutum pop, nao pop i go long haospetal. Samtaem biaen, hem i gobak tu manis long sem haospetal ya. Bodi blong hem i nogud tumas, nao ol dokta oli ting se hem i mas ritae from sik blong hem. ?From wanem? Hem i sik from cytomegalovirus, from blad we oli givim long hem. Ating sam man oli askem se: ‘Sipos blad ya we oli givim long pop i nogud, olsem wanem long ol transfyusen we ol dokta oli givim long mifala, we mifala i no gat haenem?’
15, 16. ?From wanem ol blad transfyusen oli save karem trabol long man, nating se oli jekem blad finis blong luk sipos i gat sik i stap long hem?
15 Ating sam man oli askem se ‘Be ol dokta oli stap jekem blad blong luk sipos i gat sik long hem, no?’ Yumi save tingbaot sik ya hepetaetas B. Wan buk (Patient Care, Febuwari 28, 1990) i makem se: “Taem ol dokta oli jekemgud blad we oli kasem, namba blong ol man we oli save kasem hepetaetas i godaon. Be stil 5 kasem 10% blong olgeta we oli kasem blad transfyusen, oli kasem hepetaetas B.”
16 Ol tes olsem, oli no naf. Yumi save luk samting ya wetem AIDS. Bigfala sik ya AIDS we i stap olbaot long wol, i wekemap tingting blong ol man long ol bigfala trabol we blad we i nogud i save karem long man. Be tede ol man oli faenem finis sam tes we oli save jekem blad, sipos hem i gat sik ya no no gat. Be oli no jekem blad long olgeta ples. I luk olsem se ol tes oli no save faenem oltaem AIDS long blad. Olsem nao, sam man oli gat AIDS i stap long blad blong olgeta long plante yia finis. Be taem ol man oli testem blad, oli no faenem. !Taswe sam man oli save gat AIDS—no oli gat AIDS finis—from wan blad we oli jekem finis!
17. ?Olsem wanem blad transfyusen i save spolem bodi blong man, nating se ol dokta oli no luk samting ya kwiktaem?
17 Tufala dokta Goodnough mo Shuck oli talem se sipos man i gat blad transfyusen, bambae bodi blong hem i no strong inaf blong blokem ol sik. Yes, nating se blad blong wan man i stret wetem blad blong narafala man, be i stap kam klia nao we blad ya i save spolem bodi blong man we i kasem, nao i no moa save blokem ol sik. Nao biaen, man ya i save gat kansa mo i save ded. Wan stadi we oli mekem long Kanada long ol “man we oli gat kansa blong hed mo nek, i soemaot se olgeta we oli kasem blad transfyusen long taem we oli katemaot pat blong bodi we i gat kansa, biaen bodi blong olgeta i no moa save blokemgud ol sik.” (The medical Post, Julae 10, 1990) Ol dokta blong Yunivesiti blong Saot Kalifonia oli ripotem se: “Ol dokta oli katem man we oli gat kansa long voesbokis long trot blong ol. Long olgeta we oli no kasem blad, i gat smolhaf nomo (14%) we oli gat kansa ya bakegen. Be, olgeta we oli kasem blad transfyusen, bighaf blong olgeta (65%) oli gat kansa bakegen. Long olgeta we oli gat kansa long maot, long trot (pharynx), long nus no long saenas blong olgeta, mo oli no gat transfyusen, i gat smolhaf nomo (31%) we oli gat kansa bakegen. Be long olgeta we oli gat transfyusen, bighaf (71%) i gat kansa bakegen.” (Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, Maj 1989) Plante dokta oli ting se taem oli katem man mo oli givim blad long hem, biaen bodi i no moa save faet gud agens long ol sik, nao ol man ya oli save kasem infeksen.—Lukluk bokis pej 10.
?I Gat Sam Narafala Meresin?
18. (a) ?Taem sam dokta oli luk ol trabol we blad transfyusen i save mekem, oli mekem wanem? (b) ?Yu yu save askem wanem long dokta blong yu long saed blong ol narafala meresin we yu save tekem?
18 Ating sam man oli ting olsem: ‘Oraet, ol transfyusen oli save mekem trabol long bodi blong man. ?Be olsem wanem? ?I gat sam narafala meresin we yumi save tekem?’ I tru we yumi wantem tekem sam gudfala meresin. ?Olsem wanem nao? Sipos yumi gat wan bigfala sik mo yumi no tekem blad, wan narafala meresin i save mekem yumi kamgud bakegen? Yes. Wan magasin (The New England Journal of Medicine, Jun 7, 1990) i talem se: “Ol dokta oli save gud se ol man oli save kasem [AIDS] mo sam narafala sik sipos oli tekem wan transfyusen. From samting ya, oli stap skelem bakegen ol trabol we blad i save mekem wetem ol gudfala samting we hem i save mekem tu. Nao, oli traem faenem sam narafala meresin blong tekem ples blong blad. Mo semtaem, oli traem blong no moa givim transfyusen tu.b
19. ?From wanem yu yu save sua se ol dokta oli save mekem yu yu kamgud bakegen, nating se yu no wantem blad?
19 Ol Wetnes blong Jeova oli no wantem tekem blad transfyusen nating. Oli mekem olsem from we oli wantem obei long loa blong God long blad. Oli no mekem olsem from we oli fraet long ol trabol we bodi blong olgeta i save kasem. (Ol Wok 15:28, 29) Plante dokta we oli gat gudhan, oli katem sam Wetnes. Oli no yusum blad, nating se fasin ya i save karem sam trabol tu. Be ol Wetnes ya oli kamgud bakegen. Wan buk blong dokta (Archives of Surgery, Novemba 1990) i tokbaot plante eksampel we oli soemaot samting ya. Wan eksampel, hemia ol Wetnes we oli kasem hat blong narafala man i kam long bodi blong olgeta. Ol Wetnes ya, voes blong tingting blong olgeta i letem olgeta oli mekem olsem, be oli no tekem blad. Ripot ya i talem se: “I gat bitim 25 yia we ol dokta oli katem hat blong ol Wetnes blong Jeova. Mo naoia oli save putum hat blong narafala man i kam jenisim hat blong olgeta. Be oli no tekem blad . . . Nao jes afta we oli katem olgeta, i no gat wan Wetnes we i ded. I tru, sam hat we oli putum long ol Wetnes, biaen oli kam nogud. Be hemia i sem mak nomo long ol man we oli gat blad transfyusen tu.”
Blad We i Gudwan Moa
20, 21. ?From wanem ol Kristin oli mas lukaot gud blong oli no gat strong tingting ya se: “Blad i wan nogud meresin”?
20 Be i gat wan bigfala kwestin we yumi wanwan i mas tingbaot. Hemia nao kwestin ya: ‘?From wanem mi tekem disisin blong no tekem blad transfyusen? ?Wanem stampa risen i pulum mi?’
21 Mifala i talem finis se i gat narafala meresin we yumi save tekem, sipos yumi no tekem blad. Olsem nao, man we i no tekem blad, i no save kasem ol trabol from blad transfyusen. Plante man oli no moa wantem tekem blad. Be oli no mekem olsem from we oli wantem folem loa blong God, no gat. Oli fraet nomo long ol sik we oli save kasem olsem hepetaetas mo AIDS. Samfala oli strong blong talemaot tingting ya blong ol, i olsem we oli wokbaot long rod wetem wan bigfala kaliko we i gat tok ya i stap long hem: “Blad i wan nogud meresin.” Ating sam Kristin tu oli joen long olgeta. Be fasin ya i blong nating nomo. ?From wanem?
22. ?Yumi mas tingbaot laef mo ded olsem wanem? (Eklesiastis 7:2)
22 Ol tru Kristin oli luksave se nating we wan man i go long wan haospetal we i gudwan tumas, be hem i save ded. Ol man oli ded, nating se oli tekem no oli no tekem blad transfyusen. Tok ya i no strong tumas, hem i tru nomo. Ded i stap. Plante taem, ol man we oli no obei long loa blong God long saed blong blad, oli save kasem trabol from blad kwiktaem nomo, no samtaem biaen. Sam oli ded from blad transfyusen. Oraet, i gat sam man tu we oli kasem blad, mo oli stap laef yet. Be oli no kasem laef blong olwe. Blad i sevem laef blong olgeta blong smoltaem nomo. Narafala samting nao. Olgeta we oli no tekem blad from we oli folem loa blong God no from we oli save kasem trabol long bodi blong olgeta, nao oli tekem narafala meresin, oli mekem i gud blong bodi blong olgeta. From samting ya oli save laef longtaem moa—be oli no save laef blong olwe.
23. Yumi sinman mo yumi nidim wan ransom. ?Olsem wanem loa blong God long blad i laenap long tufala samting ya?
23 Olgeta man we oli stap laef tede oli no stret olgeta mo bambae oli mas ded. Samting ya i lidim yumi long stampa samting we Baebol i talem long saed blong blad. Bifo, God i talem long olgeta man se oli no mas kakae blad. ?From wanem? From we blad i minim laef. (Jenesis 9:3-6) Long Loa blong Moses, God i givim loa blong soemaot se olgeta man oli sinman nomo. God i talem long ol man Isrel se oli mas mekem sakrafaes long ol anamol, from we oli nidim we God i kavremap sin blong olgeta. (Levitikas 4:4-7, 13-18, 22-30) I tru se God i no askem long yumi blong mekem samting ya tede. Be fasin blong olgeta bifo i impoten long yumi tede. God i gat plan blong mekem wan sakrafaes we i save pemaot ol sin blong ol man we oli bilif—hemia ransom. (Matyu 20:28) Hemia nao from wanem yumi mas gat wan tingting wetem God long saed blong blad.
24. (a) ?Man we i no tekem blad from we hem i no wantem kasem sik nomo, hem i mestem olsem wanem? (b) ?Wanem tru stampa tingting blong yumi long blad?
24 Man we i tingbaot ol trabol we bodi nomo i save kasem sipos hem i tekem blad, hem i mestem. Hemia i no tingting blong God. I tru se ol man Isrel oli blokem sam sik from we oli no tekem blad. Be oli blokem sam sik tu taem oli no kakae mit blong pig mo mit blong ol wael anamol we oli stap kakae dedbodi. (Dutronome 12:15, 16; 14:7, 8, 11, 12) Be yumi mas rimemba se taem God i givim raet long Noa blong kakae mit, hem i no putum tabu long mit blong ol anamol olsem. Ol man oli save kakae. Be hem i stanemap wan loa. Ol man oli no mas kakae blad. God i no givim loa ya blong blokem sam sik. Tru ya, hemia i no stampa poen we i kamaot long loa ya blong blad. Ol man we oli mekem wosip long hem oli no save tekem blad olsem kakae blong mekem laef blong olgeta i gohed. Be oli no mekem olsem blong blokem sam sik, no gat. Oli mekem olsem from we fasin ya i no tabu nating. Mo i no from we blad i save karem sik, be from we oli mas tinghae long blad. God i save fogivim olgeta from blad nomo.
25. ?Olsem wanem blad i save sevem laef blong olwe?
25 Samting ya i tru long yumi. Long Efesas 1:7, aposol Pol i eksplenem, i se: “From we blad blong Kraes i ron, God i mekem yumi ya we yumi joen long Kraes, yumi friman finis. Hem i fogivim yumi finis from ol sin blong yumi. Man, gladhat blong God, hem i bigfala tumas.” Sipos God i fogivim ol sin blong wan man, mo i luk hem olsem wan stret man, ale man ya i save gat hop se bambae hem i gat laef we i no save finis. Yes, ransom blong Jisas, blad blong hem, i save sevem laef—longtaem, tru ya, blong olwe.
[Ol futnot]
a Loa ya i finis olsem: “Sipos yufala i stap blokem gud ol samting ya, bambae laef blong yufala i gud. !Yufala i stap gud!” (Ol Wok 15:29, NW) Tok ya “yufala i stap gud” i no min se ‘sipos yufala i no yusum blad mo yufala i no mekem nogud wetem woman, bambae bodi blong yufala i stap gud,’ no gat. Tok ya i finisim leta ya nomo, olsem we oli talem ‘tata.’
b Buklet How Can Blood Save Your Life? i tokbaot ol defren kaen meresin we i save tekem ples blong blad transfyusen. Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., i wokem buklet ya long 1990.
?Yu Yu Save Eksplenem?
◻ ?From wanem stampa risen ol Wetnes blong Jeova oli no wantem blad transfyusen?
◻ ?Wanem samting i soemaot we ol man we oli obei long Baebol long saed blong blad oli no mekem krangke long saed blong meresin?
◻ ?Olsem wanem ransom i laenap wetem loa blong Baebol long blad?
◻ Blad i save sevem laef blong olwe long wan rod nomo. ?Wanem rod ya?
[Bokis blong pija long pej 10]
TRANSFYUSEN MO INFEKSEN
Wan dokta, nem blong hem Neil Blumberg, i soemaot olsem wanem blad transfyusen i save mekem man i kasem infeksen, from ol smol jem we oli spred long bodi blong hem. Hem i finisim tok blong hem olsem: “Long 12 stadi we mifala i mekem [long saed blong blad transfyusen], i gat 10 we oli soemaot se taem oli mekem plante moa transfyusen, plante moa man oli save kasem infeksen tu from ol smol jem ya bakteri . . . Mo tu, sipos oli mekem wan blad transfyusen bifo we oli katem man, bambae samting ya i save mekem bodi blong hem i no strong inaf blong blokem ol jem we oli wantem spred long hem. Bodi i gat paoa blong blokem ol jem ya, be ol stadi oli soemaot we transfyusen i spolem paoa ya blong bodi longtaem lelebet . . . Sipos ol stadi ya oli tru, hemia i min se ol infeksen we oli kamaot afta we dokta i katem man, hemia trabol namba wan we i kamtru from blad transfyusen.”—Transfusion Medicine Reviews, Oktoba 1990.
[Tok Blong Pija Long Pej 8, 9]
Pija blong ol red sel blong blad. Oli mekem pija ya i kam bigwan moa. “Long evri maekrolita (0.00003 ounce) blong blad, i gat 4 milyan kasem 6 milyan red sel blong blad.”—“The World Book Encyclopedia”
[Credit line]
Kunkel-CNRI/PHOTOTAKE NYC