Ol Lafet Mo Ol Pleplei—Haremgud Long Hem, Ronwe Long Ol Trap Blong Hem
“I no gat samting we i gud moa bitim we [wan man] i mas kakae mo i mas dring mo mekem sol blong hem i haremgud from ol hadwok blong hem.”—EKLESIASTIS 2:24.
1. ?Olsem wanem God i lidim ol man blong hem long saed blong ol lafet?
JEOVA i lidimgud ol man blong hem nao oli kasem plante gudfala samting. Yumi luk samting ya long ol lafet. Rod we hem i soemaot i givhan long ol Kristin blong oli no bitim mak long ol defren fasin blong mekem lafet. Sam man blong skul, we oli mekem ol strong rul long saed blong klos mo fasin oli stap lukluk kolosap evri samting we ol man oli stap haremgud long hem olsem wan sin. Be tu, plante man oli ronem ol samting we oli save haremgud long hem nating sipos samting olsem i agensem ol loa mo ol rul blong Jeova.—Rom 1:24-27; 13:13, 14; Efesas 4:17-19.
2. ?Olsem wanem God i soemaot tingting blong hem longtaem finis long saed blong ol samting we yumi save haremgud long hem?
2 ?Be, olsem wanem long ol man blong God? Plante we oli stat stadi Baebol oli sapraes blong lanem se God i wokem man blong i glad long laef blong hem. Hem i givim wok long tufala faswan papa mama blong yumi blong tufala i mekem—be hem i no wan hadwok we i save mekem tingting blong tufala i foldaon olsem ol man we oli no stretgud olgeta tede oli stap kasem. (Jenesis 1:28-30) Tingbaot olgeta samting we ol man oli save haremgud long hem long wan paradaes long wol. !Tingbaot fasin glad taem oli stap lukluk ol wael anamol we oli no save mekem trabol long man mo plante defren kaen anamol blong haos we evri dei oli stap laef wetem ol man! !Mo tingbaot kakae we oli save tekem long “ol tri ya [we] oli gud tumas blong luk, mo ol frut blong olgeta [we] oli gud tumas blong kakae”!—Jenesis 2:9; Eklesiastis 2:24.
3-5. (a) ?Spel i mas givhan olsem wanem? (b) ?From wanem yumi save se God i no daonem tingting blong ol man Isrel blong oli faenem gladtaem?
3 Ol samting ya, oli blong mekem ol man oli haremgud long hem, plan ya long Paradaes bambae i sem mak olsem tede: blong mekem bodi i haremgud mo blong mekem paoa i gohed blong mekem ol gudfala wok. Taem spel i givim samting ya long man, hemia i gud. ?Samting ya i min se ol trufala man blong wosip oli save spel, nating se oli no stap long Paradaes yet? Yes. Buk ya Insight on the Scriptures i tokbaot ol lafet no ol samting we ol man blong Jeova bifo oli stap mekem:
4 “Baebol i no toktok plante long saed blong ol pleplei mo spel blong ol man Isrel. Be, Baebol i soemaot se ol samting ya oli stret nomo mo oli gud long olgeta sipos oli laenap wetem ol rul blong nesen ya long saed blong wosip. Ol samting we oli stap spel blong mekem oltaem hemia, myusek, singsing, danis, storeyan, mo tu sam pleplei. Oli laekem blong askem ol had kwestin long olgeta mo ol mining blong ol pijatok.—Jajes 14:12.”—Volyum 1, pej 102.[1]
5 Taem Deved i kambak afta we hem i winim faet, ol woman Isrel oli yusum ol lut mo ol tambarin blong makem dei ya (Hibru, sa·chaqʹ). (1 Samuel 18:6, 7) Hibru tok ya i minim “laf,” mo sam translesen blong Baebol oli talem se “ol woman blong danis.” (Byington, Rotherham, The New English Bible) Taem oli muvum Bokis blong Loa blong God, “Deved mo olgeta man Isrel oli makem dei ya long fored blong Jeova wetem ol defdefren samting blong plei myusek.” Mikal, waef blong Deved, i gat rong tingting, from we hem i no wantem Deved i joen long ol samting olsem. (2 Samuel 6:5, 14-20) God i bin talem finis se ol man Isrel we oli kamaot long Babilon bambae oli save haremgud tu olsem.—Jeremaea 30:18, 19; 31:4; lukluk Ol Sam 126:2.
6. ?Olsem wanem Kristin Grik haf blong Baebol i givhan long yumi long saed blong pleplei?
6 Yumi mas traem blong skelemgud ol pleplei tu. ?Yumi glad we Jisas i no blokem olgeta samting we hem i save haremgud long hem? Hem i spel blong haremgud long kakae, olsem “bigfala kakae” we Livae i mekem. Mo taem ol flas man oli toktok smol blong daonem hem from we hem i kakae mo i dring, Jisas i sakemaot tingting ya mo fasin ya blong olgeta. (Luk 5:29-31; 7:33-36) Tingbaot, tu, se hem i go mo i givhan long wan lafet blong mared. (Jon 2:1-10) Jud, smol brata blong Jisas, i talem se ol Kristin oli stap gat ol “gudfala lafet,” i klia se ol puaman oli save haremgud long ol kakae ya mo spel blong joen wetem ol narafala.—Jud 12.
Stret Ples Mo Taem Blong Ol Lafet Long Laef Blong Yumi
7. ?Olsem wanem Tok blong God i leftemap tingting blong yumi blong skelemgud fasin blong pleplei mo spel?
7 Eklesiastis 10:19 i tokbaot ‘bred blong ol man blong wok we oli stap laf mo waen we i mekem laef blong man i haremgud.’ ?I luk olsem ol lafet oli no rong no oli nogud? Be, buk ya i se: “Blong evri samting i gat wan taem we i stret long hem. . . . Wan taem blong krae, mo wan taem blong laf. Wan taem blong krae bigwan, mo wan taem blong resis olbaot from glad.” (Eklesiastis 3:1, 4) Yes, Baebol i no blokem ol pleplei we oli stret, be hem i givim ol advaes long yumi blong lukaotgud. Hemia advaes blong mekem ol pleplei i stap long stret ples blong hem long laef blong yumi, long saed blong wetaem yumi save mekem mo hamas taem yumi save spenem long hem. Mo tu hem i givim woning long yumi long ol trabol we oli stap kamaot plante taem long ol bigfala grup.—2 Timote 3:4.
8, 9. ?From wanem taem we yumi stap laef long hem mo wok we God i givim long yumi i save jenisim fasin blong pleplei?
8 Yumi luk se ol man Jyu we oli aot long Babilon oli gobak—oli gat plante wok blong mekem—bambae oli glad blong spel tu. Be, bifo long taem ya Jeremaea i talem se hem bambae i no ‘sidaon wetem grup blong ol man blong mekem ol tokplei no oli laf mo glad bitim mak.’ (Jeremaea 15:17) God i givim wan impoten mesej long hem blong hem i talemaot se jajmen i stap kolosap, taswe hem i no stret taem long hem blong i ronem lafet.
9 Tede ol Kristin oli gat wok blong talemaot mesej blong hop blong God mo tu blong talemaot ol jajmen blong hem agens long rabis fasin blong wol ya we Setan i bos long hem. (Aesea 61:1-3; Ol Wok 17:30, 31) Taswe i mas klia long yumi se yumi no mas letem ol pleplei oli kam fas ples long laef blong yumi. Yumi save mekem eksampel long wan smol sol no wan spesel samting blong mekem kakae i tes gud. ?Bambae yu putum plante sol mekem se yu no save testem kakae? No gat. Stret long ol tok blong Jisas long Jon 4:34 mo Matyu 6:33, yumi mas tingbaot fastaem—kakae blong yumi—hemia se yumi mas mekem wil blong God. Nao pleplei i olsem sol. Hem i mas mekem bodi blong yumi i haremgud no i strong, be i no blong mekem yumi slak no yumi no moa gat paoa.
10. ?From wanem yumi mas skelemgud taem we yumi spenem long pleplei?
10 I gud blong tingbaot: Ating plante man bambae oli talem se oli no bitim mak long saed blong pleplei. Sipos oli harem se oli bitim mak, bambae oli mekem wan jenis finis. ?Yu ting samting ya i minim se yumi mas spel smol mo tingting dip, blong skelem olsem wanem fasin blong spel i rili gat paoa long laef blong yumi? ?Maet long fasin haed hem i kam bigfala samting long laef blong yumi? Eksampel, ?taem yumi kambak long haos faswan samting, se yumi stap putum video blong lukluk? ?Evri wik yumi stap makemaot wan bigfala taem blong pleplei, olsem long evri Fraede naet mo evri Sarede naet? Bambae yumi harem nogud sipos long dei ya yumi stap long haos nomo yumi no mekem plan blong goaot? Tu narafala kwestin bakegen: ?Nekis dei blong wan lafet olsem, yumi harem taed tumas from we yumi slip let tumas no yumi go longwe tumas, nao maet yumi no strong naf blong joen long Kristin minista wok no maet yumi wok hafhaf nomo long wok blong yumi long dei ya? Sipos oltaem, no samtaem, ol pleplei blong yumi oli spolem yumi olsem, ?yu ting se samting ya i stret mo i skelgud?—Lukluk Proveb 26:17-19.
11. ?From wanem i gud blong tingbaot sipos pleplei blong yumi i stret?
11 I gud tu blong tingbaot se pleplei ya i olsem wanem. From we yumi ol man blong God samting ya i no min se ol pleplei blong yumi oli stret oltaem. Tingbaot wanem aposol Pita i raetem long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta se: “Longtaem tumas yufala i stap long fasin blong hiten man. Bifo, oltaem yufala i stap mekem i nogud wetem woman, yufala i stap wantem ol samting nogud, mo yufala i stap dring we yufala i lusum hed. Bifo, oltaem yufala i stap mekem lafet blong ronem woman mo blong dring grog blong kam fuldrong. Mo yufala i stap prea long ol narafala god long ol fasin we i no stret nating. Naoia i naf.” (1 Pita 4:3) Hem i no poenem fingga long ol brata blong hem, olsem we hem i tok strong long olgeta from we oli stap mekem olsem ol man blong wol. No gat. Be, hem i impoten se ol Kristin (bifo mo naoia), oli mas wekapgud from we i isi blong foldaon long ol pleplei we oli save spolem yumi.—1 Pita 1:2; 2:1; 4:7; 2 Pita 2:13.
Lukaotgud Long Ol Trap
12. ?Fas Pita 4:3 i soem wanem trap?
12 ?Wanem kaen trap yumi mas lukaotgud long hem? Pita i tokbaot ‘dring we blong lusum hed. . . . lafet blong ronem woman mo blong dring grog blong kam fuldrong.’ Wan man Jemani i eksplenem ol Grik tok we oli yusum se “i minim dring long lafet.” Wan tija blong Swiselan i raet i se, bifo plante man oli stap mekem ol fasin ya: “Tok ya i stret long ol lafet we ol man no ol grup blong ol man oli stap joen wanples mo ol fasin ya blong sem nomo oli stap kamaot long taem olsem.”
13. ?Olsem wanem fasin blong yusum dring long ol lafet i olsem wan trap? (Aesea 5:11, 12)
13 Plante dring i stap spolem plante man long ol bigfala lafet. I no se Baebol i blokem fasin blong dring we i no bitim mak, no gat. Blong pruvum samting ya, Jisas i mekem waen long wan lafet blong mared long Kena. Long taem ya ol man oli no bitim mak long dring, from we Jisas bambae i folem advaes blong God blong hem i no save stap wetem ol man we oli stap dring we oli lusum hed. (Proveb 23:20, 21) Be tingbaot poen ya: Man we i lukaot long lafet ya i talem se long ol narafala lafet oli stap givim ol gudfala waen fastaem “biaen, taem we ol man oli drong, oli save givimaot ol narawan we i no beswan.” (Jon 2:10, NW) Taswe ol man Jyu oli stap drong long lafet blong mared we i gat plante waen i stap.
14. ?Olsem wanem Kristin we i mekem kakae i save blokem trabol we alkol i save mekem?
14 Olsemia nao, sam Kristin we oli holem lafet oli givim waen, bia, mo ol narafala alkol sipos oli save lukaotgud long ol man se oli no dring tumas. Sipos wan grup i bigwan tumas blong man we i mekem lafet i save lukaotgud long hem, olsem lafet blong mared blong ol man Jyu we yumi tokbaot, plante alkol i save kam wan bigfala trap. Maet i gat wan man i stap we i bin faet strong mo hem i winim fasin blong drong finis. Yu mas luksave se sipos i gat tumas alkol mo i no gat wan man blong givimaot smol alkol nomo long ol man, samting ya i save pulum man ya blong i bitim mak long dring mo i save spolem evri man long taem ya. Wan papa we i elda long Jemani i talem se famle blong hem i kasem blesing taem oli joen blong kakae wetem ol narafala man blong bilif. Be, hem i gohed i se, trabol i save kamaot taem i no gat mak long hamas bia blong givimaot.
15. ?Olsem wanem blong mekem gudfala plan blong lafet?
15 I gat wan “bos long lafet” blong mared long Kena. (Jon 2:8) Samting ya i no minim se wan famle we i askem ol man oli kam long wan kakae long haos no oli kam wanples blong sot taem nomo famle ya i mas putumap wan bos blong lukaot long olgeta. Hasban long famle nao bambae i lukaotgud long ol samting we oli kamaot long taem ya. Nating sipos wan grup blong tu famle no i bigwan moa, i mas gat wan man blong lukaot long ol samting we i stap kamaot long taem ya. Sam papa mama oli jekem fastaem blong luk sipos wan kakae we pikinini boe no gel blong olgeta i mas go long hem, i gat man blong lukaot long grup ya. Oli askem man we i mekem kakae blong save se hu bambae i lukaot long olgeta samting long taem ya, mo hu olgeta bambae oli stap go kasem en blong kakae long taem ya. Sam Kristin papa mama oli jenisim plan blong olgeta blong oli save stap long taem ya, olsemia nao ol olfala mo ol yangfala oli save haremgud long fasin joengud wanples.
16. ?Wanem stret tingting long saed blong namba blong ol man we oli kam long wan kakae?
16 Branj blong Watch Tower Sosaeti long Kanada i raetem se: “Ol advaes blong daonem namba blong ol man long ol lafet sam elda nomo oli luksave se ol lafet blong mared we i gat plante man i stap, hem i agensem advaes ya. Biaen oli talem se sipos advaes i se yumi mas daonem namba blong ol man long wan kakae, blong yumi naf blong lukaot long hem, i no stret blong yumi gat 200 no 300 man long wan lafet blong mared.”a I nogud blong yumi gat prapa tingting blong yumi long namba blong ol man long lafet olsem, be yumi mas tingbaot fastaem olsem wanem blong lukaot long samting ya, nating se i gat plante no smol man nomo i stap. Waen we Jisas i mekem long lafet blong mared ya long Kena i soemaot se plante man oli bin go, be i klia se oli lukaotgud long ol samting we oli kamaot long taem ya. Ol narafala lafet bifo oli no mekem olsem; maet from we plante man tumas oli stap go long olgeta mekem se ol man oli no naf blong lukaot long ol samting we oli stap kamaot long olgeta. Sipos plante man oli stap long wan kakae, i isi moa blong trabol i kamaot, from we i isi long ol man we oli slak long saed blong speret, we oli gat fasin blong bitim mak long dring, blong soemaot olgeta. Long ol kakae we i no gat bos blong hem maet oli save pulum sam narafala blong mekem fasin we i no stret tu.—1 Korin 10:6-8.
17. ?Olsem wanem Kristin i soemaot se hem i skelemgud ol samting taem hem i mekem plan blong wan lafet?
17 Man we i lukaotgud long kakae olsem i min se hem i mekem plan mo hem i mekemrere ol samting. I no nid blong mekem sam samting we i narakaen no ol man oli save makem lafet ya, we i folem fasin blong ol man long wol, olsem ol danis we oli stap putum ol spesel klos blong go long hem no ol lafet we ol man oli putum ol gyaman fes blong mekem fani. ?Yu ting se ol man Isrel we oli holemstrong long God long Promes Lan oli mekem wan plan blong mekem lafet we ol man oli putum klos olsem ol hiten man long Ijip no ol narafala kantri? ?Yu ting se bambae oli mekem plan blong mekem ol danis we i pulum filing blong man no ol rabis myusek we plante hiten man oli laekem? Bifo long hil ya Sinae, oli bin foldaon long trap ya blong mekem myusek mo danis olsem plante man long taem ya oli stap mekem mo ol man Ijip oli stap laekem. Yumi save olsem wanem God mo bigman blong wok blong hem, Moses oli tingbaot samting ya. (Eksodas 32:5, 6, 17-19) From samting ya, bos no man we i lukaot long wan lafet i mas tingbaot sipos i save gat singsing no danis long taem ya; mo sipos oli mekem olsem, hem i mas lukaotgud se hem i laenap wetem ol Kristin fasin.—2 Korin 6:3.
18, 19. ?Wanem samting yumi luksave from we ol man oli invaetem Jisas long wan lafet blong mared, mo olsem wanem blong folem eksampel ya?
18 Laswan samting, yumi mas tingbaot se “oli bin singaot Jisas tu wetem ol man blong hem blong oli joen” long lafet blong mared. (Jon 2:2) Wanwan Kristin no wan famle i save visitim sam narafala man blong oli gat wan gudfala taem mo lefleftemap tingting blong olgeta. Be blong mekem lafet, ol ekspiryens oli soemaot se i gud blong tingbaot fastaem ol man we bambae oli save kam long taem ya, samting ya i save givhan blong blokem ol trabol. Wan elda long Tenesi, Amerika, i soem olsem wanem samting ya i impoten. Hem i gat ol pikinini boe mo ol pikinini gel we oli stap mekem fultaem paenia. Bifo we hem no woman blong hem i agri, taem man i invaetem olgeta long wan lafet, no bifo we hem i letem ol pikinini blong hem oli go, fastaem hem i askem man we i mekem kakae blong savegud hu olgeta we hem i jusum blong bambae oli stap long lafet ya. Samting ya i blokem famle blong hem blong oli no foldaon long ol trap we sam man oli stap foldaon long olgeta from we rod i open long eniman nomo i save go joen long kakae, piknik, trening, no pleplei wetem bol.
19 Jisas i daonem fasin ya blong invaetem nomo ol famle, ol fren we yu savegud olgeta no ol man we oli gat sem yia wetem yumi no oli rij no oli pua olsem yumi. (Luk 14:12-14; lukluk Job 31:16-19; Ol Wok 20:7-9.) Sipos yu jusumgud ol man we yu wantem invaetem, i isi blong askem ol Kristin we ol yia blong olgeta oli no sem mak evriwan mo laef blong olgeta tu i no sem mak. (Rom 12:13; Hibrus 13:2) Maet sam long olgeta oli no strong long saed blong speret no olgeta we oli nyu long trutok we oli save kasem blesing taem oli joen wetem ol Kristin we oli bigman finis long saed blong speret.—Proveb 27:17.
PLeplei Long Prapa Ples Blong Hem
20, 21. ?From wanem pleplei i gat prapa ples blong hem long laef blong yumi?
20 I stret blong yumi ol man blong fraetgud long God yumi intres long pleplei blong yumi mo blong tingbaot sipos hem i stret mo skelemgud taem we yumi spenem long hem. (Efesas 2:1-4; 5:15-20) Man we God i yusum blong raetem Eklesiastis i tingbaot samting ya, se: “Mi mi talem se i gud blong haremgud, from we ol man oli no gat wan gudfala samting aninit long san bitim we oli kakae mo oli dring mo oli haremgud, mo samting ya i mas laenap wetem hadwok blong olgeta long olgeta dei blong laef blong olgeta, we trufala God i givim long olgeta aninit long san.” (Eklesiastis 8:15) Pleplei we man i skelemgud i save mekem bodi i haremgud mo i givhan long man blong i fogetem ol trabol mo ol wari we plante man oli stap kasem tede.
21 Blong soem samting ya, wan paenia long Ostria i raet long wan olfala fren blong hem se: “Sam dei i pas mifala i gat wan gudfala taem. Kolosap 50 long mifala i go long smol wora ya kolosap long Ferlak taon. Brata B—HS-.9,— i tekem trak blong hem, i karem tri samting blong kuk, ol jea mo tebel we oli stap benem, mo wan tebel blong ping pong tu. Mifala i haremgud tumas long taem ya. Wan sista i tekem wan piano wetem hem, nao mifala i singsing long plante singsing blong Kingdom. Ol brata, ol yangfala mo ol olfala, oli glad tumas blong stap tugeta.” Hem i glad blong tingbaot taem blong spel ya we man i lukaotgud long hem, mo i no gat ol samting blong pulum olgeta blong oli drong no oli mekem rabis fasin.—Jemes 3:17, 18.
22. ?Taem yumi stap haremgud long kakae wanples, wanem woning oltaem yumi mas tingbaot?
22 Pol i talem long yumi se yumi mas lukaotgud blong yumi no foldaon long ol tingting blong bodi we i no stretgud olgeta, mo tu yumi no mas mekem ol plan we oli save pulum yumi blong mekem ol rabis fasin. (Rom 13:11-14) Olsem plan blong mekem lafet mo pleplei. Sipos yumi folem advaes blong hem, bambae yumi save ronwe long ol samting we oli bin lidim sam man oli foldaon long saed blong speret. (Luk 21:34-36; 1 Timote 1:19) I defren nao, bambae yumi waes blong jusum ol pleplei blong spel we bambae i givhan long yumi blong yumi holemtaet fasin frengud wetem Jeova. Olsemia nao bambae yumi haremgud long pleplei we yumi stap tugeta we i olsem gudfala presen long God.—Eklesiastis 5:18.
[Futnot]
a Wajtaoa blong Epril (Engglis) no Julae (Franis) 15, 1984, i tokbaot ol gudfala advaes long mared mo lafet blong mared. I gud man mo woman we bambae tufala i mared, mo ol narafala man we bambae oli givhan long tufala, oli save lukluk long haf ya bifo we oli mekem plan blong mared.
?Yumi Lanem Wanem?
◻ ?Wanem tingting yumi faenem long Baebol long saed blong lafet mo pleplei?
◻ ?From wanem yumi mas tingbaot taem we yumi spenem long pleplei mo tingbaot sipos pleplei ya i stret no no gat?
◻ ?Wanem sam samting we wan Kristin we i mekem kakae i mas tingbaot blong blokem trap blong mekem man i foldaon long speret?
◻ ?Sipos pleplei i stret mo i skelgud, bambae hem i givhan olsem wanem long ol Kristin?
[Tok Blong Pija Long Pej 18]
Wan man blong lukaot no wan bos long wan lafet hem i mas lukaot se ol man we oli kam long lafet oli no foldaon long trap