Ol Fasin We Oli No Olsem Lav (Agape)—Mo Ol Fasin We Oli Olsem Lav (Agape)
“Yufala i gat fasin blong laekem tumas ol brata blong yufala, ale yufala i mas joenem long fasin blong laekem tumas olgeta man.”—2 PITA 1:5, 7.
1. (a) ?Baebol i stap leftemap wanem fasin i moa long ol narafala fasin? (b) ?Wanem fo wod long lanwis Grik we plante taem oli stap transletem i kam “lav,” mo weswan nao 1 Jon 4:8 i tokbaot?
SIPOS i gat wan gudfala fasin we Tok blong God, Baebol, i stap leftemap moa long ol narafala fasin, hemia lav. Long lanwis Grik, we oli yusum blong raetem Kristin haf blong Baebol, i gat fo wod we plante taem oli transletem i kam “lav.” Lav we yumi wantem lukluk long hem naoia i no hemia eʹros (wan wod we i no stap long Kristin Grik haf blong Baebol), we i stanap long filing blong seks; mo tu i no hemia stor·geʹ, we i stanap long filing blong famle; mo tu hem i no phi·liʹa, filing olsem fren we i stanap long fasin blong tinghae long narafala, olsem laswan stadi i tokbaot. Be, hem i a·gaʹpe—lav we i stanap long ol rul, we maet yumi save talem se hem i kolosap sem mak long fasin blong man i no tingbaot hem wan, lav ya we aposol Jon i tokbaot taem hem i talem se: “God i stampa blong fasin ya blong laekem tumas ol man.”—1 Jon 4:8.
2. ?Ol man oli talem wanem long saed blong lav (a·gaʹpe)?
2 Long saed blong lav ya (a·gaʹpe), Profesa William Barclay i talem insaed long buk blong hem (New Testament Words), i se: “Agapē i stap long tingting: hem i no wan filing we i gru hem wan long hat blong yumi [olsem phi·liʹa i save mekem]; hem i wan rul we yumi jusum blong folem long laef blong yumi. Agapē i joen wetem strong tingting blong mekem wan samting. Hem i wan samting we man i mas winim, olsem we man i win long faet, mo wan mak we man ya i kasem. I no gat wan man we i save laekem ol enemi blong hem olsem nomo. Blong man i laekem enemi blong hem, fasin ya i olsem we man i winim from hem i faet agensem trufala tingting mo ol filing blong hem. Rili agapē . . . hem i paoa we i pulum yumi blong laekem samting we i hadwok blong laekem, blong yumi laekem ol man we yumi no laekem olgeta.”
3. ?Olsem wanem Jisas Kraes mo Pol tufala i stap tokbaot lav?
3 Yes, wan long ol samting we oli mekem klin wosip blong Jeova God i defren long ol narafala wosip, hemia lav ya we oltaem klin wosip blong Jeova i stap leftemap. I stret nomo olsem Jisas Kraes i talemaot tufala loa ya we oli hae moa long ol narafala, i se: “Loa ya we i nambawan blong folem, hemia we i talem se . . . ‘Mo yu mas laekem Hae God ya we i God blong yu long olgeta tingting blong yu, mo long olgeta laef blong yu, mo long olgeta maen blong yu, mo long olgeta paoa blong yu.’ Mo namba tu long ol loa ya i talem se ‘Yu mas laekem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu.’ I no gat sam narafala loa we i hae moa long tufala ya.” (Mak 12:29-31) Aposol Pol tu i stap mekem sem kaen toktok long saed blong lav long 1 Korin japta 13. Afta we hem i tokbaot se lav i nambawan fasin we yumi no mas lego, nao hem i finisim tok blong hem, i se: “I gat trifala fasin oli stap we oli no save lus. Man i stap bilif long God. Man i stap putum tingting blong hem i strong long God. Mo man i stap laekem God mo man tumas. Be nambawan long trifala ya, hemia we man i laekem God mo man tumas.” (1 Korin 13:13) Jisas i talem stret se lav bambae i makemaot ol man blong hem.—Jon 13:35.
Ol Fasin We Oli No Olsem Lav
4. ?Hamas samting we oli no olsem lav mo hamas samting we oli olsem lav we Pol i tokbaot long 1 Korin 13:4-8?
4 I gat wan tok i se, i moa isi blong luksave ol fasin we oli no olsem lav bitim ol fasin we oli olsem lav. Samting ya i tru, from we long 1 Korin 13, hemia japta we aposol Pol i tokbaot lav, long vas 4 kasem 8, hem i tokbaot naen fasin we oli no olsem lav mo seven fasin we oli olsem lav.
5. ?Olsem wanem diksonari i givim mining blong fasin “jelas”, mo Baebol i yusum gudfala saed blong hem olsem wanem?
5 Faswan samting we Pol i talem se hem i no olsem lav, hemia se man we i gat lav “i no save jelas.” I nidim blong eksplenem samting ya smol from we i gat ol gud saed mo ol nogud saed long fasin jelas. Wan diksonari i givim mining blong “jelas” olsem “tingting se i no wantem narafala i winim hem” mo olsem “tingting blong wantem se wosip i go nomo long hem.” Taswe, Moses i talem long Eksodas 34:14 se: “I tabu blong yufala i mekem wosip long ol narafala god, from we Jeova, we nem blong hem Jelas, hem i wan God blong jelas.” (NW) Long Eksodas 20:5, Jeova i talem se: ‘Mi mi Jeova, mi God blong yufala, nao mi mi no save letem yufala i mekem wosip long narafala god bakegen.’ Long sem samting, aposol Pol i raetem se: ‘Mi mi stap jelas long yufala, mo mi wantem tumas blong yufala i blong God nomo.’—2 Korin 11:2.
6. ?Wanem ol eksampel long Baebol we oli soem se man we i gat lav hem i no save jelas?
6 Be, plante taem fasin “jelas” i gat wan nogud mining long hem, taswe fasin ya i stap tu wetem ol fasin blong ol man we oli stap mekem ol rabis samting we tingting blong olgeta i wantem, olsem long Galesia 5:20. Yes, fasin jelas olsem hem i fasin blong man i tingbaot hem nomo mo i pulum man blong i no laekem nating narafala man, mo fasin blong no laekem nating narafala man hem i defren olgeta long fasin blong lav. Fasin jelas i mekem se Ken i no laekem nating Ebel ale biaen hem i kilim ded Ebel, mo fasin jelas i mekem se ol ten haf brata blong Josef oli no laekem hem nating ale biaen oli wantem kilim hem i ded. Man we i gat lav i no stap jelas long ol narafala man from olting blong olgeta no ol gudfala samting we oli kasem, olsem King Ehab i jelas from plantesin blong Nebot.—1 King 21:1-19.
7. (a) ?Wanem i hapen blong soem se Jeova i no laekem nating fasin blong tokflas? (b) ?From wanem man we i gat lav i no save tokflas nating se from we hem i no tingtinggud fastaem?
7 Pol i talem nekiswan samting long yumi se man we i gat lav hem i “no tokflas.” (NW) Fasin blong tokflas i soem se yumi no gat lav, from yumi stap tingbaot yumi se yumi hae moa long ol narafala. Jeova i no laekem ol man we oli stap tokflas, olsem hem i daonem King Nebukadnesa taem hem i tokflas. (Daniel 4:30-35) Plante taem man i no tingtinggud taem hem i stap tokflas, be hem i tokflas from hem i haremgud bitim mak long ol samting we hem i mekem no long olting we hem i gat. Sam man oli wantem blong stap tokflas from frut we oli kasem long Kristin minista wok. Ol narafala oli olsem wan elda ya we hem i harem se hem i mas telefon long ol fren blong hem blong talem se hem i pem wan nyufala trak we mane blong hem i kolosap 6 milyan vatu. Olgeta fasin olsem oli soem se man i no gat lav from i soem man ya we i tok flas olsem se hem i hae moa long ol man we oli lesin long hem.
8. (a) ?Wanem tingting blong Jeova long olgeta we oli flas? (b) ?From wanem man we i gat lav i no mekem olsem?
8 Nao Baebol i talem long yumi se man we i gat lav hem i “no save flas.” Man we tingting blong hem i go antap tumas, no i flas, hem i no gat lav, hem i stap leftemap hem wan nomo i bitim ol narafala. Tingting olsem i no waes from we “God i stap blokem man we i mekem flas, be i stap givhan long gladhat blong hem, long man we tingting blong hem i stap daon.” (Jemes 4:6) Man we i gat lav, fasin blong hem i defren; hem i stap tingbaot ol narafala se oli hae moa long hem. Pol i raetem long Filipae 2:2, 3 se: “Bambae i no gat long yufala, we wan man i mekem wan samting blong leftemap hem nomo, no blong hem bambae i save tok flas from. Yufala i mas mekem tingting blong yufala i stap daon, mo yufala i mas stap luk ol narafala man olsem we oli gud moa long yufala.” Tingting olsem i mekem ol narafala man oli haremgud long tingting blong olgeta, be wan flas man i no mekem ol narafala oli haremgud long tingting blong olgeta from we hem i stap wantem winim ol narafala man.
9. ?From wanem man we i gat lav i no save jikim man?
9 Pol i gohed i se man we i gat lav “hem i no save jikim man.” Diksonari i givim mining blong “jikim” olsem “ol rabis fasin no ol fasin we oli agensem ol gudfala fasin no ol stret fasin.” Man we i stap jikim man (i no gat lav) i no kea nating long ol filing blong ol narafala. Plante translesen blong Baebol oli transletem Grik tok ya olsem “spolem man.” Man olsem i stap daonem ol samting we oli stret mo oli gud. Yes, man we i tingbaot ol narafala man wetem fasin lav i min se hem i no mekem ol samting we oli save spolem no jikim ol narafala, ol samting we oli save mekem ol narafala oli kros no maet oli save sek from.
Ol Narafala Samting We Oli No Olsem Lav
10. ?Olsem wanem man we i gat lav i no save tingbaot hem nomo?
10 Nekiswan samting Baebol i talem long yumi se man we i gat lav “i no save tingbaot hem nomo,” hemia, long saed blong ol intres blong yumi wanwan mo ol intres blong ol narafala man. Aposol Pol i talem long narafala ples se: “Nao i no gat man we i stap lukluk nogud long bodi blong hem, i stap spolem bodi blong hem, no gat. Ol man oli stap kakae gud blong mekem bodi blong olgeta i strong.” (Efesas 5:29) Be, taem yumi wantem sem samting we narafala i wantem tu mo i no gat ol narafala rul blong Baebol long saed ya, yumi mas mekem olsem Ebraham i mekem, wetem fasin lav letem narafala i jusum fastaem.—Jenesis 13:8-11.
11. Man we i gat lav i no save kros kwik, ?samting ya i minim wanem?
11 Man we i gat lav i no stap kwik blong kam kros. Taswe Pol i talem long yumi se man we i gat lav “i no save kros kwik.” Sipos man i talem wan samting we i no laenap wetem tingting blong hem be hem i no save kros kwik. Hem i bos long tingting blong hem. Ol hasban mo waef nao oli mas tingting gud long advaes ya blong oli no singsingaot no faerap long tufala. I gat samtaem we i isi blong kam kros kwik, from samting ya Pol i harem se hem i mas givim advaes long Timote se: “Mo man blong wok blong Masta blong yumi, hem bambae i no man blong faet. Hem i mas wan man blong mekem i gud long olgeta man, wan gudfala man blong tij, we tingting blong hem i longfala”—yes, hem i no save kros kwik—“hem i mas wan man we i save stretem ol man we oli agens long hem, long fasin we i kwaet nomo.”—2 Timote 2:24, 25.
12. (a) ?Olsem wanem man we i gat lav i no save kros longtaem? (b) ?From wanem i no waes blong stap holem kros longtaem?
12 Gohed wetem ol fasin ya we oli no olsem lav, Pol i givim advaes se: “Man we i stap laekem tumas ol man, . . . i no save stap kros longtaem.” Samting ya i no min se man ya we i gat lav i no luksave taem narafala i mekem i no stret long hem. No gat. Jisas i soem olsem wanem yumi save winim bisnes olsem taem narafala i mekem bigfala rong long yumi. (Matyu 18:15-17) Be lav i mekem se yumi no gohed blong kros, blong stap holemtaet kros ya long tingting blong yumi. Blong no save stap kros longtaem i min se yumi mas fogivim narafala mo fogetem bisnes ya afta we yumi folem rul long Baebol blong stretem. !Yes, i nogud blong stap kilim yu wan no spolem yu wan taem yu gohed blong stap tingbaot wan rong we narafala man i mekem long yu, mo stap kros longtaem!
13. ?Fasin blong man i no save glad taem i luk narafala man i mekem i no stret i minim wanem? ?Mo from wanem man we i gat lav i no mekem olsem?
13 Antap moa, Baebol i talem long yumi se man we i gat lav hem “i no save glad taem i luk we wan narafala man i mekem i no stret.” Ol man long wol oli glad taem oli luk fasin we i no stret, olsem yumi luk long plante man we oli laekem ol buk, sinema, mo ol program blong televisin we oli stap soem ol raf fasin mo rabis pija. Man we i glad blong luk ol samting olsem man ya i stap tingbaot hem wan nomo, hem i no tingbaot ol stret rul blong God no ol narafala man. Man we i stap tingbaot hem wan nomo blong haremgud long ol samting olsem, hem i stap planem sid blong rabis fasin we tingting blong hem nomo i wantem mo bambae biaen hem i save kasem frut blong hem, we i ded nomo.—Galesia 6:8.
14. ?From wanem yumi save talem stret se lav i no save finis samtaem?
14 Naoia laswan samting we lav i no save mekem: “Fasin ya we man i stap laekem ol man tumas, bambae i no save finis samtaem.” Wan samting se, lav bambae i no save finis from we God hem i lav, mo hem i “king we rul blong hem i no save finis.” (1 Timote 1:17) Rom 8:38, 39, i talem long yumi se lav blong Jeova long yumi i no save finis: ‘Mi mi save finis we i no gat wan samting nating we i save tekemaot yumi long God we hem i stap laekem yumi tumas. Bambae yumi ded, be hemia i no save tekemaot yumi, mo laef blong yumi i no save mekem. I no gat sam enjel, no sam haeman, no sam narafala paoa long heven we i save mekem. I no gat wan samting we i stap we i save mekem. I no gat samting blong ples blong God, mo i no gat samting blong ples blong ol dedman, we i save tekemaot yumi long hem. I no gat wan samting nating long olgeta samting we God i mekem, we i save tekemaot yumi long God, we hem i laekem yumi ya tumas, we yumi joen long Jisas Kraes, Masta blong yumi.’ Mo tu, lav i no save finis samtaem from we neva hem i sot long sam samting. Lav i naf blong winim evri samting, enikaen traem we yumi fesem.
Ol Fasin We Oli Olsem Lav
15. ?From wanem Pol i raetem daon fasin blong gat longfala tingting fastaem long ol narafala gud fasin blong lav?
15 Naoia tokbaot gudfala saed blong lav, ol fasin we oli olsem lav, Pol i stat i se: “Man we i stap laekem ol man tumas, tingting blong hem i longfala.” I gat wan tok we i talem se, i no save gat fasin blong joengud olsem Kristin sipos ol man oli no gat longfala tingting, hemia se, sipos oli no stap gat longfala tingting blong givgivhan long ol narafala. I olsemia from we yumi evriwan yumi no stretgud olgeta, mo ol samting we yumi stap mekem we oli no stretgud olgeta mo ol slak fasin blong yumi oli traem tingting blong ol narafala. !Taswe yumi no sapraes we aposol Pol i raetem daon fasin ya fastaem blong soem se lav i olsemia!
16. ?Olsem wanem ol memba blong famle oli save soem fasin kaengud long olgeta wanwan?
16 Pol i talem tu se man we i gat lav hem “i kaengud.” (NW) I min se, man we i gat lav hem i rere blong givhan, tingbaot, mo soem fasin kaen long ol narafala man. Man we i kaengud, hem i soemaot long ol bigfala samting mo long ol smol samting tu. Man Sameria ya i rili kaengud long man ya we ol stil man oli kilim hem. (Luk 10:30-37) Man we i gat lav i glad blong talem se “plis.” Blong talem se, “Givim bred ya” tok ya i olsem wan strong oda we yu talem long narafala. Blong yusum tok ya “plis” wetem, hem i kam olsem wan tok we yu askem samting. Ol hasban oli kaengud long ol waef blong olgeta taem oli folem advaes long 1 Pita 3:7 se: “Yufala man we i mared, yufala i mas tingtinggud long ol woman blong yufala, long ol laef blong yutufala long mared. Yufala i mas ona long ol woman blong yufala, from we oli no strong olsem yufala, mo from we promes blong God i stap long yutufala. Nao long fasin ya bambae i no gat samting we i save blokem ol prea blong yutufala.” Ol waef oli kaengud long ol hasban blong olgeta taem oli “onagud long” olgeta. (Efesas 5:33) Ol papa oli kaengud long ol pikinini blong olgeta taem oli folem advaes long Efesas 6:4 se: ‘Yufala ol papa, bambae yufala i no agensem ol pikinini blong yufala oltaem. Fasin ya bambae i mekem olgeta oli kros. Yufala i mas stretem olgeta, mo yufala i mas tijim olgeta, olsem we Jeova i stap stretem yumi, i stap tijim yumi.’
17. ?Wanem tu rod man we i gat lav i save soem se hem i glad long trutok nomo?
17 Man we i gat lav i no save glad taem i luk we wan narafala man i mekem i no stret be “hem i save glad long trutok nomo.” Lav mo trutok tufala i kolosap sem mak—God hem i lav, mo tu hem i “God blong trutok.” (Ol Sam 31:5, NW) Man we i gat lav i glad taem hem i luk trutok i win mo i soemaot gyaman tok long klia ples; samting ya i wan long ol samting we i mekem se namba blong ol man blong wosip long Jeova oli kam plante moa tede. Be, from trutok i defren tumas long ol fasin we oli no stret, tingting i stap se lav i save glad tu long stret fasin. Man we i gat lav hem i glad taem stret fasin i win, olsem oda ya we i talem se ol man we oli stap wosip long Jeova oli mas mekem taem Bigfala Babilon i foldaon.—Revelesen 18:20.
18. ?Olsem wanem tingting blong man we i gat lav i no save kam nogud?
18 Pol i talem tu long yumi se man we i gat lav “tingting blong hem i no save kam nogud.” Olsem Baebol ya Kingdom Interlinear i soem, tingting se lav ya i kavremap olgeta samting. Man olsem i no save “spolem nem” blong wan brata, olsem ol rabis man oli stap mekem. (Ol Sam 50:20; Proveb 10:12; 17:9) Yes, tingting long ples ya i sem mak long tingting we i stap long 1 Pita 4:8 se: “Fasin blong laekem tumas ol man, hem i save blokem plante sin.” I tru, fasin blong stap tru long Jeova bambae i mekem se man i no haedem bigfala sin agensem Jeova mo agensem Kristin kongregesen.
19. ?Olsem wanem man we i gat lav i bilivim olgeta samting?
19 Man we i gat lav hem “i bilivim olgeta samting.” (NW) Man we i gat lav hem i stap tingbaot ol gudfala saed blong ol samting hem i no stap tingbaot ol nogud saed oltaem. Samting ya i no min se i isi blong gyaman long man we i gat lav. Man we i gat lav i no kwik blong bilivim ol toktok blong pulum intres blong man mo mekem hem i sek. Be blong wan man i save bilif long God, man ya i mas wantem blong bilif. Taswe man we i gat lav hem i no stap traem faenem fol long samting, mekem tumas toktok from nating. Hem i no stap blokem fasin ya blong bilif olsem ol man we oli no gat bilif nating long God, oli stap talem se i no gat God, mo tu olsem ol man we oli no wantem bilif, we oli talem se i hadwok blong save olsem wanem man i kam long wol, from wanem yumi stap long wol, mo fyuja bambae i olsem wanem. Tok blong God i givhan long yumi long olgeta samting ya. Man we i gat lav hem i rere tu blong bilif from hem i gat fasin blong trastem, hem i no tingting se i gat nogud samting i stap.
20. ?Olsem wanem lav i joen wetem hop?
20 Aposol Pol i gohed blong talem long yumi se man we i gat lav “hem i hop long olgeta samting.” (NW) From man we i gat lav i stap tingbaot ol gud saed nomo blong ol samting, be i no ol nogud saed blong olgeta, man ya i gat strong hop long olgeta samting we Tok blong God i promes long hem. Baebol i talem long yumi se: ‘Ol man we oli go wok fastaem blong planem garen, mo ol man we oli go wok biaen blong tekem kakae long hem, oli mas gat hop, se bambae oli save tekem kakae long garen ya.’ (1 Korin 9:10) From man we i gat lav i gat fasin blong trastem, long sem fasin man we i gat lav hem i gat hop tu, oltaem hem i gat hop long gudfala samting.
21. ?Baebol i talem wanem blong soem se man we i gat lav tingting blong hem i longfala long olgeta trabol?
21 Laswan samting, Baebol i talem long yumi se man we i gat lav “tingting blong hem i longfala long olgeta trabol.” (NW) Man we i gat lav i save mekem olsem from samting we Pol i talem long yumi long 1 Korin 10:13 se: “Ol samting ya we oli stap traem yufala, oli sem mak nomo long olgeta samting we oli stap traem olgeta man. Be God i stap holem promes blong hem. Mo hem i no save letem wan samting bambae i traem yufala, we i strong tumas long yufala. Be stret long taem ya we samting olsem i traem yufala. God bambae i mekem rod blong yufala, blong yufala i winim samting ya.” Lav bambae i pusum yumi blong lukluk i go long plante eksampel blong ol man blong God long Baebol we oli stap holem tingting blong olgeta i longfala long olgeta trabol, jif long ol eksampel ya hem i Jisas Kraes, olsem Hibrus 12:2, 3 i talem long yumi.
22. ?Olsem ol pikinini blong God, wanem nambawan fasin yumi mas tingbaot oltaem blong soem long laef blong yumi?
22 Tru ya, lav (a·gaʹpe) hem i nambawan fasin we yumi olsem ol Kristin, Wetnes blong Jeova, yumi mas gat, ol fasin ya we oli no olsem lav mo tu ol fasin ya we oli olsem lav. Olsem ol pikinini blong God, i gud oltaem yumi tingbaot blong soemaot frut ya blong speret blong God long laef blong yumi. Sipos yumi mekem olsem bambae yumi gat fasin olsem God, from we tingbaot, “God i stampa blong fasin ya blong laekem tumas ol man.”
?Yu Yu Tingbaot Yet?
◻ ?Olsem wanem Jisas Kraes mo Pol tufala i leftemap lav moa long ol narafala fasin?
◻ ?Olsem wanem man we i gat lav hem i no save jelas?
◻ ?Olsem wanem ‘tingting blong man we i gat lav i no save kam nogud’?
◻ ?From wanem yumi save talem se lav i no save finis samtaem?
◻ ?Long wanem tufala rod man we i gat lav i save soem se hem i glad long trutok?
[Bokis blong pija long pej 21]
LAV (AGAPE)
Fasin We Oli Olsem Lav Ol Fasin We Oli No Olsem Lav Ol
1. Jelas 1. Longfala tingting
2. Hem i no tokflas 2. Kaengud
3. Hem i no flas 3. Glad long trutok nomo
4. Hem i no jikim man 4. Tingting i no save kam nogud
5. Hem i no tingbaot hem nomo 5. Bilivim olgeta samting
6. Hem i no save kros kwik 6. Hop long olgeta samting
7. Hem i no kros longtaem 7. Holem tingting i longfala long olgeta trabol
8. Hem i no glad long ol fasin
we i no stret
9. Hem i no save finis samtaem
[Tok Blong Pija Long Pej 18]
Jeova i daonem tingting blong Nebukadnesa from hem i tokflas