!Naoia i Impoten Tumas Blong Stap Wekapgud!
“YUFALA i savegud taem ya we yumi stap long hem naoia. Hem i taem blong yufala i wekap, yufala i no moa slip.” (Rom 13:11, Knox) Aposol Pol i raetem ol tok ya i go long ol Kristin long Rom, 14 yia bifo long bigfala trabol we i finisim fasin blong ol man Jyu long 70 K.T. Ol man Jyu we oli Kristin, oli wekapgud long saed blong speret. Taswe, oli aot long Jerusalem long impoten taem ya, nao oli no ded mo oli no kam slef blong ol man Rom. ?Be olsem wanem oli save se oli mas aot long taon ya fulwan?
Jisas Kraes i bin givim woning se bambae ol enemi oli kam hivap raon long taon ya, mo bambae oli smasemgud ol man we oli stap insaed long hem. (Luk 19:43, 44) Afta long taem ya, Jisas i talemaot wan saen long ol trufala man blong hem. Saen ya i gat ol defren haf blong hem mo i isi blong luksave. (Luk 21:7-24) Ol Kristin we oli stap long Jerusalem oli mas aot long taon ya. Samting ya i minim se oli mas lego ol haos mo wok blong olgeta. Nating se i olsem, fasin blong wekapgud mo blong aot long taon ya i sevem laef blong olgeta.
Taem Jisas i stap tokbaot bigfala trabol we bambae i spolem Jerusalem, ol disaepol blong hem oli askem long hem se: “?Bambae ol samting ya oli kamtru wetaem? ?Mo wanem saen we bambae i soemaot we yu bambae yu kambak bakegen, mo wol ya i finis?” (Matyu 24:3) Jisas i ansa, i talem se taem ya we bambae hem i kambak bakegen long fyuja, i sem mak long taem blong Noa, jes bifo we Bigfala Wora i ron. Jisas i soemaot se Bigfala Wora ya i kilim i ded olgeta rabis man. (Matyu 24:21, 37-39) Olsem nao, Jisas i soem se bambae God i mekem wan bigfala trabol bakegen blong stretem ol problem blong olgeta man. ?Trabol ya bambae i kasem wanem mak? !Bambae hem i finisim fulwan olgeta fasin nogud blong wol ya! (Skelem wetem 2 Pita 3:5, 6.) ?Samting ya bambae i hapen long taem blong yumi?
?Evri Samting Oli Stap Sem Mak Nomo?
Long faswan handred yia, plante man Jyu oli no tingbaot nating se tabu taon blong olgeta, Jerusalem, bambae i lus olgeta. Hemia i sem mak long ol man we oli laef kolosap long wan volkeno. From we oli neva luk se volkeno ya i faerap, oli no save bilif se bambae hem i faerap wan dei. Taem oli harem woning, oli stap tingting se: “Samting ya bambae i neva hapen long taem blong mi.” Lionel Wilson, wan man blong stadi long volkeno, i eksplenem se: “Plante volkeno oli faerap evri tu no tri handred yia. Sipos wan volkeno i faerap long taem blong papa mama blong yu, yu save wari from. Be sipos hem i faerap finis long taem blong ol bubu blong yu, yu no nid blong wari.”
Taem yumi gat stret save long wan samting, hemia i save givhan long yumi blong luksave ol saen we oli soem denja, mo blong tinghevi long ol saen ya. Ol man we i laef taem Maon Pele i faerap, oli savegud ol samting long saed blong volkeno mo ol saen we oli soem denja. Ol saen olsem oli kamaot tu jes bifo we Maon Pinatubo i faerap. Ol man blong volkeno we oli stadi long ol samting we i stap hapen insaed long hil ya, oli givim woning long ol manples blong aot long eria ya.
I tru se oltaem bambae i gat sam man we oli sakemaot ol saen we oli soem denja. Mo oli no tingbaot nating se wan samting i save hapen. Maet oli laf long olgeta we oli tekem aksin. Aposol Pita i talemaot finis se plante man long taem blong yumi, bambae oli gat tingting olsem. Hem i talem se: “I gat wan samting we yufala i mas save. Long taem blong lasdei, bambae sam man oli save kamtru, we fasin blong olgeta blong wantem ol samting nogud, hem i bos long olgeta. Olgeta ya bambae oli laf long yufala, oli talem se ‘?Olsem wanem nao? ?Hem i promes finis blong kam, be hem i stap wea? Ol olfala blong yumi oli lus evriwan finis, be i no gat wan samting i jenis. I stat bifo olgeta, taem we God i mekem wol ya fastaem, i kam kasem tede, evri samting oli stap sem mak nomo.’”—2 Pita 3:3, 4.
?Yu yu bilif se yumi stap finis long “lasdei”? Insaed long buk ya, The Columbia History of the World, tufala man ya blong raetem histri, John A. Garraty mo Peter Gay, oli askem se: “?Yumi luksave se laef blong ol man i kam moa nogud?” Ale, tufala i traem faenemaot from wanem ol gavman oli kasem problem, fasin blong brekem loa i kam antap bigwan long wol, man i no moa obei, famle i seraot bigwan, sayens mo ol nyufala save oli no naf blong stretem ol problem, ol lida oli kasem trabol, mo gudfala fasin mo skul i stap lus. Tufala i talem se: “Sipos ol trabol ya oli no ol saen blong makem se en i kolosap tumas, be oli mas ol saen blong makem se yumi stap finis long taem blong en.”
Yumi gat gudfala risen blong bilif se “en” i kolosap tumas. Be, yumi no mas fraet se bambae graon ya i lus, from we Baebol i talem se God i “putum wol ya long faondesen blong hem, we bambae hem i no save muf nating.” (Ol Sam 104:5) Be, yumi mas save se i no longtaem nating, olgeta samting we oli stap mekem yumi harem nogud, bambae oli finis. ?Olsem wanem yumi save samting ya? From we yumi luk plante saen we oli soemaot se yumi stap finis long lasdei blong olfala wol ya, olsem Jisas Kraes i bin talem. (Lukluk bokis “Sam Saen Blong Lasdei.”) ?From wanem yu no traem skelem ol tok blong Jisas wetem ol samting we oli stap hapen long wol? Fasin ya bambae i givhan long yu mo famle blong yu blong mekem ol disisen we oli waes. Be ?from wanem i impoten blong tekem aksin naoia?
I Rili Impoten Blong Stap Wekapgud
Ol sayentis oli save talem sipos wan volkeno bambae i faerap i no longtaem. Be oli no naf blong talem stret, wanem taem bambae hem i faerap. Samting ya i sem mak long saed blong en blong olfala wol ya. Jisas i talem se: “Dei blong samting ya, mo taem blong hem, i no gat man i save. Ol enjel blong heven, mo mi tu we mi pikinini blong God, be mifala i no save. Papa blong mi, hem nomo i save.” (Matyu 24:36) Yumi no save stret taem we olfala wol ya bambae i finis. From samting ya, Jisas i givim woning se: “Yufala i mas save se sipos man i save wanem taem long naet man blong stil bambae i kam long haos blong hem, bambae hem i no save slip. Bambae hem i stap gad long haos blong hem, blong man ya i no brekem haos blong hem blong i stil. Nao from samting ya, oltaem yufala i mas rere, from we mi [Jisas], mi Pikinini blong man, bambae mi kamtru long taem we yufala i no tingbaot.”—Matyu 24:43, 44.
Ol tok blong Jisas oli soem se bigfala trabol blong finisim olfala wol ya, bambae i mekem ol man oli sek. Nomata we yumi man blong Jisas, be yumi mas ‘rere oltaem.’ Yumi sem mak olsem man ya we maet stilman i mekem hem i sek, i stil long haos blong hem, from we hem i no save wanem taem stilman ya bambae i kam.
Long sem fasin, aposol Pol i talem long ol Kristin long Tesalonaeka se: “Yufala i save finis we dei ya blong Masta blong yumi bambae i mekem ol man oli sek, olsem wan man blong stil, we i kamtru long naet. . . . Naoia yufala i no moa stap long tudak, mo i no stret blong dei ya bambae i kam kasem yufala olsem we man blong stil i mekem yufala i sek.” Pol i talem tu se: “I no stret blong yumi stap slip olsem ol narafala man. I stret blong yumi wekap, we hed blong yumi i klia gud.” (1 Tesalonaeka 5:2, 4, 6, futnot) ?I minim wanem blong stap “wekap, we hed blong yumi i klia gud”?
Long saed blong yumi tede, bambae yumi no aot long wan taon blong go haed long wan ples, olsem ol Kristin long faswan handred yia oli mekem taem oli aot long Jerusalem. Afta we Pol i givim advaes long ol brata sista blong hem long Rom blong wekapgud, hem i talem long olgeta se: ‘I gud yufala i lego ol fasin blong tudak’ mo “yufala i mas tekem Masta blong yumi Jisas Kraes” long laef blong yufala. (Rom 13:12, 14) Taem yumi stap folemgud Jisas, yumi soemaot se yumi luksave taem blong yumi, mo fasin ya blong stap wekapgud long saed blong speret bambae i mekem se God i sevem yumi taem hem i spolem rabis wol ya.—1 Pita 2:21.
Olgeta we oli folem Jisas Kraes oli haremgud mo laef blong olgeta i gat mining. Plante milyan Wetnes blong Jeova oli faenemaot se yok blong ol Kristin blong mekem disaepol, i no hevi mo hem i givim glad. (Matyu 11:29, 30, futnot) Blong kam wan disaepol, fastaem man i mas ‘kasem save long God, mo long hemia we hem i sanem i kam, Jisas Kraes.’ (Jon 17:3) Evri wik, ol Wetnes blong Jeova oli visitim plante milyan haos blong halpem ol man blong kasem ‘stret save long trutok.’ (1 Timote 2:4) Bambae oli glad blong mekem Baebol stadi wetem yu long haos blong yu, we yu no pem olgeta from. Taem yu stap kasem moa save long Tok blong God, i sua se bambae yu bilif se taem blong yumi naoia i defren olgeta. !Tru ya, naoia i impoten tumas we yumi wekapgud, yumi no moa slip!
[Bokis Blong Pija Long Pej 7]
SAM SAEN BLONG LASDEI
“Ol man bambae oli mekem faet long ol narafala man”; ‘bambae pis i finis long wol.’ (Matyu 24:7; Revelesen 6:4)
Tu bigfala faet blong wol we i kamaot long laswan handred yia wetem plante narafala faet, oli mekem se pis i finis long wol. John Keegan, wan man blong stadi long histri, i raetem se: “Faswan mo Seken Bigfala Faet blong Wol, i defren olgeta long ol faet we oli bin kamaot bifo. Tufala faet ya i strong olgeta, i kasem fulwol, i spolem plante moa samting, mo i kilim moa man bitim ol narafala faet bifo. . . . Long tufala Faet ya, i gat moa man i ded, moa mane i lus, mo ol man oli safa long plante moa ples i bitim ol narafala faet bifo.” Naoia, namba blong ol woman mo ol pikinini we oli stap ded long ol faet, i bitim namba blong ol soldia. ‘United Nations Children’s Fund’ i kaontem se long ol ten yia we oli jes pas, i gat tu milyan pikinini oli ded long ol faet.
“Hadtaem blong kasem kakae” (Matyu 24:7; Revelesen 6:5, 6, 8)
Long 1996, praes blong wit mo kon i go antap bigwan. ?From wanem? Namba blong wit mo kon we ol kantri oli givim long ful wol i godaon bigwan, mekem se i naf blong fidim evri man long wol blong 50 dei nomo. Namba ya i daon moa long ol narafala namba we oli bin raetem daon. From we praes blong ol kakae olsem i go antap tumas, samting ya i minim se plante handred milyan puaman raon long wol—plante long olgeta oli ol pikinini—bambae oli go slip evri naet we oli no kakae.
“Olbaot long wol, bambae graon i seksek” (Matyu 24:7)
Long ol laswan 2,500 yia, i gat naen etkwek we wanwan long olgeta i kilim i ded bitim 100,000 man. Fo long ol etkwek ya i kamaot afta long 1914.
“Bambae ol fasin nogud oli kam bigwan moa” (Matyu 24:12)
Taem yumi stap kam moa kolosap long yia 2000, fasin nogud, mo fasin blong brekem loa i stap kam bigwan moa. Ol teroris oli kilim i ded olgeta we oli no joen long faet, ol man oli kilim narafala i ded olsem nating nomo, mo fulap man oli ded long ol raf fasin we oli saen blong lasdei.
“Bambae i gat ol strong sik” (Luk 21:11)
Long ol yia stat long 1990, maet i gat 30 milyan man we bambae oli ded from sik ya tibi. Naoia, ol meresin oli no moa naf blong kilim i ded ol jem we oli karem sik i go olbaot. Malaria, wan sik we i givim ded, i stap kasem bitwin 300 mo 500 milyan man evri yia, mo hem i kilim i ded samwe long 2 milyan man evri yia. Kolosap long yia 2000, oli ting se bambae AIDS i kilim i ded 1.8 milyan man evri yia. Buk ya, State of the World 1996 i talem se: “Tede, man i stap kasem ol strong sik we i save kasem plante man kwiktaem.”
“Bambae ol man oli stap talemaot gud nyus ya se God i King blong olgeta man. Bambae oli talemaot long olgeta ples long wol.” (Matyu 24:14)
Long 1997, ol Wetnes blong Jeova oli spenem moa long wan bilyan haoa long wok blong talemaot gud nyus blong Kingdom. I gat bitim faef milyan Wetnes blong Jeova oli stap gohed blong talemaot mesej ya long ol man blong 232 kantri evriwan.
[Credit Lines]
FAO photo/B. Imevbore
U.S. Coast Guard photo
[Tok Blong Pija Long Pej 4]
Ol Kristin oli aot long Jerusalem from we oli stap wekapgud long saed blong speret