“Tingting Blong Yu i Mas Strong, Mo Yu No Mas Fraet”
“Tingting blong yu i mas strong, mo yu no mas fraet, yu mas stanap strong oltaem. . . . Bambae mi stap wetem yu. . . . Mi mi Hae God, mi God blong yu.”—JOS. 1:7-9.
?BAMBAE YU YU ANSA OLSEM WANEM?
․․․․․
?Inok mo Noa tufala i soemaot olsem wanem se tufala i no fraet?
․․․․․
?Sam woman bifo oli soemaot olsem wanem se oli bilif long God mo oli no fraet?
․․․․․
?Sam yangfala oli soemaot olsem wanem se oli no fraet?
1, 2. (a) ?Samtaem yumi mas gat wanem fasin blong yumi mekem samting we i stret evri dei long laef blong yumi? (b) ?Bambae yumi tokbaot wanem long stadi ya?
FASIN blong man we i no fraet i defren long man we i slak no i stap sem. Man we i no fraet, tingting blong hem i strong, mo hem i save tok stret. Be samtaem man we i wantem mekem fasin we i stret evri dei long laef blong hem, hem i no mas fraet.
2 Samfala we Baebol i tokbaot olgeta oli no fraet taem bigfala trabol i kasem olgeta. Sam narafala oli soemaot fasin ya long ol samting we oli mekem evri dei. Hemia ol samting we i save hapen long laef blong olgeta man blong Jehova. ?Yumi lanem wanem long olgeta ya we Baebol i tokbaot olgeta se oli no fraet? ?Yumi save mekem wanem blong yumi no fraet?
OL WITNES WE OLI NO FRAET, NATING SE OL MAN OLI NO OBEI LONG GOD
3. ?Inok i talemaot se wanem bambae i hapen long ol man we oli no obei long God?
3 Bifo we Bigfala Wota i ron long taem blong Noa, ol man long wol oli nogud olgeta. Taswe, ol Witnes blong Jehova long taem ya oli no mas fraet. Inok i “namba seven long laen blong Adam.” Hem i no fraet blong talemaot profet tok ya long ol man se: “Yufala i luk. Bambae Hae God i kam wetem plante taosen tabu enjel blong hem. Bambae hem i jajem olgeta man, nao bambae hem i givim panis long ol man we oli no obei long hem from ol samting nogud we oli mekem, mo from ol tok nogud we oli sakem long fes blong hem.” (Jud 14, 15) Ol tok blong Inok oli soemaot we hem i bilif strong se profet tok ya bambae i kamtru. Yes, ol rabis man oli ded long bigfala wota we i kavremap fulwol.
4. ?Noa i fren gud wetem God, nating se wol i olsem wanem?
4 Bigfala Wota i ron long yia 2370 B.K.T. Hemia bitim 650 yia afta we Inok i ded. Long ol yia ya, Noa i bon, i mared, i gat pikinini, mo hem wetem ol boe blong hem oli wokem wan bigfala sip. Ol rabis enjel oli jenisim bodi blong olgeta oli kam man. Oli luk se ol woman long wol oli naes, nao oli tekem ol woman ya. Ol woman ya oli gat bel, mo oli bonem ol pikinini boe. Ol pikinini ya oli kam ol bigbigfala man we oli dabolbun. Bighaf blong ol man long taem ya oli rabis, mo raf fasin i fulap long olgeta ples long wol. (Jen. 6:1-5, 9, 11) Nating se wol i olsem, “oltaem [Noa] i stap fren gud wetem God,” mo hem i “wan prija we i stap talemaot stret fasin.” (Ridim 2 Pita 2:5.) Long ol las dei, yumi tu yumi mas gat fasin ya blong no fraet.
OLI SOEMAOT SE OLI BILIF LONG GOD MO OLI NO FRAET
5. ?Moses i soemaot olsem wanem se hem i bilif long God mo hem i no fraet?
5 Moses i soemaot gudfala eksampol blong man we i bilif mo i no fraet. (Hib. 11:24-27) Long ol yia 1513 B.K.T. kasem 1473 B.K.T., God i yusum Moses blong tekem ol man Isrel oli aot long Ijip mo i lidim olgeta long draeples. Moses i ting se hem i no naf blong mekem wok ya. Be nating, hem i talem se bambae hem i mekem. (Eks. 6:12) Moses wetem brata blong hem Eron, tufala i go toktok long nogud king ya Fero bakegen mo bakegen. Tufala i mekem tingting blong tufala i strong blong talemaot Ten Panis we oli kamaot long Jehova. Ol panis ya oli rod we Jehova i yusum blong mekem ol man Isrel oli fri, mo blong soemaot se ol god blong ol man Ijip oli no gat paoa. (Eksodas japta 7-12) God i stap givhan long Moses oltaem. Taswe, Moses i soemaot se hem i bilif long God mo hem i no fraet. Tede tu, God i stap givhan long yumi.—Dut. 33:27.
6. ?Sipos ol haeman oli askem kwestin long yumi, wanem bambae i givhan long yumi blong ansa long olgeta we yumi no fraet?
6 Yumi mas gat fasin olsem Moses we i no fraet. Jisas i talem se: “From we yufala i man blong mi, bambae oli save pulum yufala i go stanap long fes blong ol haeman blong gavman, mo long fes blong ol king. Be sipos oli mekem olsem, bambae yufala i gat janis blong talemaot gud nius blong mi long fes blong olgeta, mo long fes blong ol hiten man. Mo taem olgeta oli kam tekem yufala, bambae yufala i no wari. Yufala i no tingting tumas se, ‘?Bambae mi mi tok olsem wanem? ?Bambae mi talem wanem tok long olgeta?’ Bambae yufala i save talemaot tok we Tabu Spirit bambae i givim long yufala, stret long taem blong tok, from we bambae i no yufala nomo i tok. Spirit blong Papa blong yufala bambae i givim tok long yufala blong yufala i talemaot.” (Mat. 10:18-20) Sipos ol haeman oli askem kwestin long yumi long saed blong wok blong Kingdom, bambae spirit blong Jehova i givhan long yumi blong ansa long olgeta. Bambae tabu spirit i givhan long yumi blong toktok gud long olgeta we yumi ona long olgeta, mo yumi soemaot se yumi bilif long God mo yumi no fraet.—Ridim Luk 12:11, 12.
7. ?From wanem Josua i no fraet mo hem i mekem gud wok we God i givim long hem?
7 Afta long Moses, Josua nao i lidim ol man Isrel. Hem i stadi oltaem long Loa blong God, blong mekem se bilif blong hem i strong mo hem i no fraet. Long yia 1473 B.K.T., ol man Isrel oli rere blong go insaed long Promes Lan. God i talem long Josua se: “Tingting blong yu i mas strong, mo yu no mas fraet, yu mas stanap strong oltaem.” Mo God i talem se sipos Josua i obei long Loa blong hem, bambae Josua i waes mo i mekem gud wok ya we God i givim long hem. God i talem se: “Yu yu no mas fraet, mo tingting blong yu i no mas foldaon, from we mi bambae mi stap wetem yu long weples bambae yu yu go long hem. Hemia tok blong mi, we mi mi Hae God, mi God blong yu.” (Jos. 1:7-9) !Ating ol tok ya oli mekem Josua i harem gud tumas! Mo i tru se God i stap wetem hem. Yumi save samting ya, from we long sikis yia nomo, ol man Isrel oli tekem finis bighaf blong ol kantri long Promes Lan. Hemia long yia 1467 B.K.T.
OL WOMAN WE OLI NO FRAET BLONG MEKEM WOK BLONG GOD
8. ?From wanem Rehab i wan gudfala eksampol blong wan woman we i bilif long God mo i no fraet?
8 Long taem bifo, plante woman oli soemaot se oli no fraet blong mekem wok blong Jehova. Wan woman blong rod we i stap long taon blong Jeriko, nem blong hem Rehab. Hem i bilif se Jehova bambae i lukaot gud long hem. Ale hem i no fraet blong haedem tu man we Josua i sanem tufala blong go lukluk ples. Mo taem ol man i kam blong lukaot tufala, Rehab i sanem olgeta i go long narafala ples. Taem ol man Isrel oli mekem faet agens long taon ya Jeriko, oli no spolem Rehab mo famle blong hem. Rehab i lego ol rabis fasin we hem i stap mekem, mo hem i wosipim Jehova gogo hem i ded. !Mo Mesaea i kamaot long laen blong hem! (Jos. 2:1-6; 6:22, 23; Mat. 1:1, 5) Jehova i blesem Rehab bigwan from we hem i bilif mo hem i no fraet.
9. ?Debora, Barak, mo Jael, trifala i mekem wanem we i soemaot se trifala i no fraet?
9 Josua i ded samwe long yia 1450 B.K.T. Biaen God i jusumaot sam man blong oli mekem wok olsem ol jaj long neson blong Isrel. Blong twanti yia, King Jabin blong kantri ya Kenan, i mekem i strong tumas long ol man Isrel. God i yusum wan woman profet we nem blong hem Debora, blong talem long Jaj Barak, blong i go mekem faet agens long king ya. Debora i talemaot se wan woman bambae i kasem haenem from faet ya agensem ol man Kenan. Barak i tekem wan ami blong 10,000 man oli go long Hil ya Taboro. Hem i rere blong mekem faet agens long Siseraha we i komanda blong ami blong Jabin. Siseraha wetem ami blong hem mo 900 kat blong faet, oli go long Kison Reva. Reva ya i drae nomo, be taem ol man Isrel oli go long level ples, God i mekem bigfala wota i ron. Nao ol kat blong ol man Kenan i fas long sofmad. Ol man blong Barak oli winim faet ya, mo oli kilim i ded olgeta man long ami blong Siseraha. Siseraha i traem ronwe, i go haed long haos tapolen blong wan woman we nem blong hem Jael. Be Jael i kilim hem i ded taem hem i stap slip. Jael nao i woman ya we i kasem haenem from faet ya. From we Debora, Barak, mo Jael, trifala i no fraet blong girap agensem ol man Kenan, ol man Isrel oli stap gud 40 yia, we ol man Kenan oli no mekem trabol long olgeta. (Jaj. 4:1-9, 14-22; 5:20, 21, 31) Olsem trifala ya, plante man mo woman oli soemaot se oli bilif long God mo oli no fraet.
OL TOK BLONG YUMI OLI SAVE GIVHAN LONG NARAFALA BLONG I NO FRAET
10. ?From wanem yumi save se ol tok blong yumi oli save givhan long ol narafala blong oli no fraet?
10 Ol tok blong yumi oli save givhan long ol Kristin brata sista blong yumi, blong oli no fraet. Long ol yia 1000 B.K.T., King Deved i talem long Pikinini blong hem Solomon se: “Yu mas stanap strong oltaem, mo tingting blong yu i mas strong. Hae God i God blong mi, mi mi stap wok blong hem, mo hem bambae i stap wetem yu, gogo yu finisim ol wok ya we yu mas mekem long haos ya blong hem.” (1 Kron. 28:20) Solomon i mekem tingting blong hem i strong mo i no fraet, nao i wokem naesfala haos blong Jehova long Jerusalem.
11. ?Ol tok blong wan gel Isrel we i no fraet, i givhan long wan man olsem wanem?
11 Long ol yia 900 B.K.T., wan gel Isrel i talem ol tok we oli givhan long wan man we i kasem sik ya leprosi. Nem blong man ya Neman. Ol tok blong gel ya i givhan long Neman blong i kam gud bakegen mo blong i save Jehova. Ol man Siria oli tekem gel ya mo hem i wok slef blong Neman we i komanda blong ami blong ol man Siria. Gel ya i save ol merikel we Jehova yusum profet Elisa blong mekem. Taswe hem i talem long woman blong Neman se sipos Neman i go long Isrel, bambae Elisa i mekem hem i gud bakegen. Neman i mekem olsem we gel ya i talem. Ale Neman i kam gud bakegen mo hem i kam wan man blong Jehova. (2 King 5:1-3, 10-17) Sipos yu yu wan yangfala we yu laekem Jehova olsem yangfala gel ya, Jehova i save givhan long yu blong yu no fraet blong prij long ol tija blong yu, long ol fren blong yu long skul, mo long ol narafala.
12. ?Ol tok blong King Hesekia i mekem wanem long ol man blong hem?
12 Ol tok we oli stret blong givhan long man taem hem i kasem trabol, oli save givhan long hem blong i no fraet. Taem ol man Asiria oli rere blong mekem faet agens long ol man Jerusalem long ol yia 700 B.K.T., King Hesekia i talem long ol man blong hem se: “Olgeta. !Tingting blong yufala i mas strong! !Yufala i mas stanap strong oltaem! Yufala i no mas fraet long king ya blong Asiria wetem ol soldia blong hem. Hem i gat paoa, be paoa blong hem i kam long man nomo. Be long saed blong yumi i no olsem. Hae God i God blong yumi, mo hem nao i stap givhan long yumi. Paoa blong hem i bigwan moa winim paoa blong olgeta, mo hem bambae i faet long ol faet ya blong yumi.” ?Ol tok ya oli mekem wanem long ol man Juda? Baebol i talem se: “Nao tok ya blong hem i leftemap tingting blong olgeta, i mekem olgeta oli no moa fraet.” (2 Kron. 32:7, 8) Ol tok olsem we oli leftemap tingting blong yumi, oli save givhan long yumi mo long ol narafala Kristin blong oli no fraet, taem ol man oli mekem i nogud long olgeta.
13. ?From wanem i gud blong yumi folem fasin blong Obadaea blong no fraet?
13 Samtaem yumi soemaot se yumi no fraet taem yumi no toktok. Long ol yia 900 B.K.T., Obadaea we i lukaot long haos blong King Ehab, i no fraet blong tekem wan handred profet blong Jehova mo i go haedem olgeta long tu hol blong ston. “Hem i putum fifti long wan, fifti long wan.” Olsem nao, bambae rabis Kwin ya Jesebel i no save kilim olgeta i ded. (1 King 18:4) Obadaea i fraet long God. Plante man blong Jehova tede oli gat fasin olsem Obadaea. Taem ol man oli wantem save sam samting long saed blong ol Kristin brata sista, blong mekem i nogud long olgeta, ol narafala brata sista oli no talemaot samting we olgeta ya oli wantem save. Oli no fraet blong protektem ol Kristin brata sista blong olgeta.
KWIN ESTA I NO FRAET
14, 15. ?Kwin Esta i mekem wanem we i soemaot se hem i bilif strong long God mo hem i no fraet? ?Wanem gudfala samting i kamaot from fasin blong hem?
14 Kwin Esta i soemaot se hem i bilif strong long God mo hem i no fraet. Long ol yia 400 B.K.T., rabis man ya Haman i mekem plan blong kilim i ded olgeta man Jiu long kantri blong Pesia. Taem ol man Jiu oli harem nius ya, oli krae bigwan mo oli livim kakae blong soemaot we oli harem nogud. Mo ating oli prea long God long olgeta hat blong olgeta. (Esta 4:1-3) Kwin Esta i wari bigwan long ol man Jiu, we oli manples blong hem. Kasen brata blong Esta, Modekae, i sanem wan kopi blong loa long Esta. Loa ya i talem se bambae oli kilim olgeta man Jiu oli ded. Mo Modekae i talem long Esta blong i go luk king, mo i askem king blong i givhan long ol man Jiu. Be sipos wan man no woman i go stanap long fored blong king we king i no singaot hem, bambae hem i mas ded.—Esta 4:4-11.
15 Modekae i talem long Esta se: ‘Sipos yu yu stap kwaet, bambae God i givhan long mifala, i sevem mifala long wan narafala rod. ?Be hu i save? Maet yu yu kam kwin long taem ya, blong yu givhan long yumi long hadtaem ya.’ Esta i talem long Modekae blong singaot ol man Jiu we oli stap long taon ya Susa, oli kam wanples. Nao bambae oli no kakae mo oli no dring. Hem i talem se: “Mi wetem ol gel blong wok blong mi, bambae mifala tu i mekem sem samting. Nao long namba tri dei ya, nating we i agensem loa, be bambae mi mas go luk king. Mo sipos i min se mi mi mas ded from, be bambae i mas olsem.” (Esta 4:12-17) Samting we Esta i mekem i soemaot se hem i no fraet. Mo buk blong Esta i talem se God i sevem ol man Jiu. Tede, ol tabu Kristin wetem ol narafala man blong Jehova, oli soemaot se oli no fraet taem ol samting oli traem olgeta. Mo oltaem Jehova, God we i “stap ansa long ol prea,” i givhan long olgeta.—Ridim Ol Sam 65:2; 118:6.
“YU NO FRAET”
16. ?Jisas i soemaot wanem gudfala eksampol blong ol yangfala oli folem?
16 Taem Jisas i gat 12 yia, wan dei papa mo mama blong hem tufala i no save faenem hem. Tufala i lukaot hem gogo, tufala i faenem hem long haos blong God. Hem “i stap sidaon long medel blong ol tija blong ol laen blong Isrel. Hem i stap lesin long tok blong olgeta, mo i stap askem kwestin long olgeta.” Mo ‘olgeta evriwan we oli harem hem oli sapraes tumas long save blong hem, mo long ol ansa blong hem.’ (Luk 2:41-50) Nating se Jisas i yangfala nomo, hem i bilif long God mo hem i no fraet blong askem ol kwestin long ol tija long haos blong God, we olgeta oli olfala moa long hem. Ol yangfala long Kristin kongregesen oli mas tingbaot fasin blong Jisas. Hemia bambae i givhan long olgeta blong tekem evri janis blong talemaot long ol narafala from wanem oli bilif long God.—1 Pita 3:15.
17. ?From wanem Jisas i talem long ol disaepol blong hem blong oli “no fraet”? ?From wanem yumi mas gat fasin ya blong no fraet?
17 Jisas i talem long ol narafala blong oli “no fraet.” (Mat. 9:2, 22) Hem i talem long ol disaepol blong hem se: “Yufala i lesin. I gat taem i stap kam, yes taem ya i kamtru finis, we ol man oli save ronem yufala evriwan i go wanwan long ol ples blong yufala, gogo mi nomo mi stap, mi wan. Be bambae mi no stap mi wan nomo, from we oltaem, Papa blong mi i stap wetem mi. Mi mi talemaot ol samting ya finis long yufala, blong bambae tingting blong yufala i save stap kwaet, from we yufala i stap joen gud long mi. Long wol ya bambae yufala i harem nogud tumas. Be yufala i no fraet. Mi mi winim paoa blong olgeta samting blong wol ya finis.” (Jon 16:32, 33) Ol man blong wol oli no laekem yumi sem mak olsem we ol man bifo oli no laekem ol disaepol blong Jisas. Be nating, yumi no wantem kam olsem ol man blong wol. Sipos yumi tingting dip long fasin blong Jisas, bambae tingting blong yumi i strong blong no joen long wol mo bambae yumi no fraet. Jisas i winim paoa blong ol samting blong wol ya, mo yumi save mekem sem mak.—Jon 17:16; Jem. 1:27.
“HEMIA NATING YA. YU NO FRAET”
18, 19. ?Aposol Pol i soemaot olsem wanem se hem i bilif long God mo i no fraet?
18 Plante samting oli traem aposol Pol, be hem i stanap strong. Wan dei, ol man Jiu long Jerusalem oli wantem kilim Pol i ded. Be ol soldia blong ol man Rom oli sevem hem. Long naet ya, “Masta blong yumi i kamtru long Pol, i talem long hem se, ‘Hemia nating ya. Yu no fraet. Yu yu talemaot mi finis long ples ya long Jerusalem, mo bambae long Rom yu mas mekem olsem bakegen.’” (Wok 23:11) Pol i mekem stret olsem we Jisas i talem.
19 Taem ‘ol aposol we oli talem se oli nambawan,’ oli traem spolem kongregesen long Korin, Pol i talem long olgeta se oli mekem i no stret. Yes, Pol i no fraet. (2 Kor. 11:5; 12:11) Ol man ya oli giaman aposol. Fasin blong Pol blong stanap strong taem plante samting i traem hem, i soemaot se Jisas nao i sanem hem. Hem i go long kalabus plante taem. Ol man oli wipim hem. Plante taem long ol wokbaot blong hem, klosap hem i ded. Hem i hanggri mo hem i tosta. Hem i no slip long naet, mo hem i tingting tumas long ol Kristin brata sista long ol kongregesen. (Ridim 2 Korin 11:23-28.) !Nambawan fasin blong Pol blong bilif long God mo no fraet, i soemaot se God nao i givim paoa long hem!
20, 21. (a) Yu talem stori blong wan man we i soemaot se yumi no mas fraet blong mekem samting we i stret, taem yumi kasem trabol. (b) ?Yu no mas fraet blong mekem wanem samting? ?Mo yu mas tingbaot wanem?
20 I no olgeta Kristin we bambae oli harem nogud from we ol man oli kilim olgeta. Be yumi evriwan i no mas fraet blong mekem samting we i stret, taem yumi kasem trabol. Wan yangfala man long Brasil, hem i joen long wan grup blong ol yangfala we oli raf tumas. Taem hem i stadi long Baebol, hem i kasem save se hem i mas mekem sam jenis. Be sipos wan yangfala i lego grup ya, bambae oli kilim hem i ded. Yangfala man ya i prea long Jehova, mo hem i yusum ol vas blong Baebol blong soemaot long lida blong olgeta from wanem hem i mas lego grup ya. Ale, olgeta oli no kilim hem mo oli no givim panis long hem. Biaen hem i kam wan pablisa long kongregesen.
21 Yumi mas gat fasin ya blong no fraet taem yumi mekem plante defren samting long laef. Yumi no mas fraet blong talemaot gud nius. Ol yangfala oli no mas fraet blong mekem ol fasin we i stret, taem oli stap long skul. Yu no mas fraet blong askem spel long bos blong yu, blong go long trifala dei blong Distrik Asembli. Mo ating long sam narafala taem bakegen, bambae yu no mas fraet. Nomata wanem samting i traem yu, be yu mas tingbaot se bambae Jehova i harem “prea blong man we i bilif.” (Jem. 5:15) !Mo hem i save givim tabu spirit long yu, nao ‘tingting blong yu i strong, mo yu no fraet’!
[Tok blong pija long pej 19]
Inok i no fraet blong prij long ol man we oli no obei long God
[Tok blong pija long pej 20]
Jael i no fraet mo tingting blong hem i strong