Japta 18

Graon i Seksek Long Dei Blong Masta

1, 2. (a) ?Taem graon i seksek bigwan, hem i olsem wanem? (b) ?Jon i luk wanem, taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya?

?YU YU bin stap long wan ples taem graon i seksek bigwan? Hemia i no wan gudfala ekspiryens. Fastaem yu save harem wan bigfala noes olsem tanda, biaen graon i seksek. Evri samting raonabaot long yu i seksek mo i lei. Yu yu traehad blong faenem wan sefples, ating aninit long tebel. No ating graon i seksek wantaem nomo, bigwan wantaem. Nao ol plet mo kap oli foldaon oli brobrok evriwan. Ol samting insaed long haos mo ol bilding oli brobrok. Taem graon i seksek olsemia, samting ya i save mekem ples blong yu i luk olsem ples blong doti nomo. Mo biaen i gat ol smol seksek bakegen we oli brekem sam moa samting mo mekem ol man oli harem nogud moa.

² Tingbaot samting ya, nao tingbaot wanem we Jon i lukluk taem Jisas i brekemaot namba sikis lok. Hem i talem se: “Nao mi luk we Smol Sipsip ya i brekemaot namba sikis lok blong buk ya. Noa graon i seksek tumas.” (Revelesen 6:12a) Jisas i mas brekemaot lok ya long semtaem we hem i brekemaot ol narafala lok. ?Wetaem long dei blong Masta graon i seksek bigfala olsemia? ?Mo etkwek ya i olsem wanem?—Revelesen 1:10.

3. (a) ?Long profet tok blong Jisas long saen we i soemaot se hem i stap bakegen, wanem i mas kamaot? (b) ?Taem graon i seksek tede, olsem wanem hem i joen wetem bigfala etkwek we i saen nomo, long Revelesen 6:12?

³ Baebol i tokbaot samfala taem we prapa graon i seksek mo hem i tokbaot sam narafala etkwek we oli saen nomo. Long bigfala profet tok blong Jisas long saen we i soemaot se hem i stap bakegen mo i rul long Kingdom blong hem, hem i talem se “olbaot long wol, bambae graon i seksek.” Samting ya i haf blong “stat blong ol trabol we i blong mekem man i harem nogud.” (NW) Afta 1914, taem namba blong ol man long wol i stap kam antap kwiktaem nao i gat plante taosen milyan man long wol, i gat plante etkwek tu we oli joen wetem ol narafala trabol blong mekem ol man oli harem nogud tumas long taem blong yumi. (Matyu 24:3, 7, 8) Nating we ol etkwek ya oli fulumap profet tok blong Baebol, be oli prapa etkwek nomo, we oli spolem plante man mo ples long wol tu. Oli hapen bifo we bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i kamaot. Bigfala etkwek ya i saen nomo. Hem i laswan long sam smol etkwek we oli mekem rabis wol blong Setan i seksek gogo fandesen blong hem i muf.a

Ol Etkwek Long Medel Blong Ol Man

4. (a) ?Wetaem ol man blong Jeova oli stat blong wet long ol trabol long 1914? (b) ?1914 i makem en blong wanem taem?

⁴ I stat samwe long 1870, ol man blong Jeova oli stap wet long 1914. Oli ting se long yia ya bambae plante trabol i stat. Mo oli ting se yia ya bambae i makem en blong rul blong ol ‘Jentael’ nesen. Hemia en blong “seven taem” (2,520 yia) we oli stat long 607 B.K.T., taem ol ami oli spolem kingdom blong Deved long Jerusalem. Mo oli finis long 1914 K.T., taem Jisas i kam King long Jerusalem long heven.—Daniel 4:24, 25; Luk 21:24, King James Version.b

5. (a) ?Long Oktoba 2, 1914, faswan presiden blong Sosaeti i talem wanem mesej? (b) ?I stat long 1914, wanem i kamaot long politik, we i mekem wol i seksek?

⁵ Long Oktoba 2, 1914, faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, C. T. Russell, i joen wetem ol narafala memba blong Betel famle long Bruklin, Nyu Yok, blong mekem moning wosip. Be long dei ya, hem i talemaot wan spesel mesej olsem: “Rul blong ol Jentael nesen i finis finis. Ol king blong olgeta oli foldaon finis.” Tru ya, bigfala trabol we i stat long 1914 i gat paoa long fulap nesen. Plante gavman we wan man nomo i rul long olgeta oli lus olgeta. Long 1917, wan bigfala trabol we oli kolem ‘Bolsevik revolusen’ i finisim rul blong ol king (czar) long Rasia. From samting ya, i gat tu kaen fasin blong laef i kamaot we tufala i agensem tufala: (1) Ol bisnes mo kampani oli blong ol man wanwan (kapitalis). (2) Ol bisnes, graon, mo kampani oli blong olgeta man long komuniti (komunis). Long olgeta ples long wol tede, politik i stap jenisim plante samting. I olsem we fasin blong laef blong ol man i seksek, olsem ol smol etkwek. Sam gavman oli stanap blong wan no tu yia nomo. Samting we i kamaot long Itali i soemaot se politik i no stanap strong. Long ol 42 yia biaen long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, Itali i jenisim gavman blong hem 47 taem. Be ol trabol ya we oli mekem plante kantri i seksek long saed blong politik, oli smol nomo. Long fyuja bambae i gat wan bigfala trabol we i gat paoa long olgeta gavman. ?Bambae wanem i kamaot from? Kingdom blong God, hem nomo bambae i rul antap long wol.—Aesea 9:6, 7.

6. (a) ?Olsem wanem H. G. Wells i tokbaot nyufala taem we i stat long wol? (b) ?Wan man we i waes long tingting blong wol mo wan man blong politik tufala i talem wanem long saed blong wol biaen long 1914?

⁶ Ol man blong histri, ol man we oli waes long ol tingting blong wol, mo ol lida blong politik oli talem se yia 1914 i statem wan nyufala taem we i impoten tumas. Seventin yia biaen long 1914, man blong raetem histri (H. G. Wells) i talem se: “Ol profet oli glad sipos oli save talemaot ol gudfala samting. Be oli mas talemaot ol tru samting nomo. Taswe wol we oli tokbaot i olsem: ol soldia, ol man we oli tinghae tumas long kantri blong olgeta, ol man we oli letem man i kaon long olgeta blong kasem bigfala intres, mo ol bisnesman, olgeta ya oli kontrolem wol ya. Wol ya i fulap long fasin blong no trastem mo no laekem narafala man. Kwiktaem nomo ol man oli stap lusum ol raet blong olgeta wanwan. Ol man we oli rij oli agensem ol puaman. Mo ol man oli stap mekemrere ol samting blong faet bakegen.” Long 1953 wan man we i waes long ol tingting blong wol (Bertrand Russell) i talem se: “I stat long 1914, tingting blong ol man i trabol tumas from nyufala fasin blong laef we i stap kamaot long wol. Oli luk se wol ya i stap ron i go long rod ya we bambae i kasem wan bigfala trabol moa long fyuja. . . . Oli luk we ol man long wol oli no moa save kontrolem fyuja blong olgeta. Oli olsem bigfala man blong kastom store blong ol man Gris bifo, we ol god we oli kros tumas oli kontrolem laef blong hem gogo wan bigfala trabol i kasem hem, nao hem i ded from.” Long 1980, wan lida blong politik (Harold Macmillan) i tokbaot ol yia blong pis biaen long 1900. Hem i se: “Wol we mi mi bon long hem i olsem: evri samting i stap kam moa gud gogo . . . long wan moning long 1914, wantaem nomo, fasin blong laef ya i finis.”

7-9. (a) ?I stat long 1914, wanem sam bigfala samting we oli mekem fasin blong laef blong ol man i seksek? (b) ?Olsem wanem profet tok blong Jisas long Luk 21 i tokbaot ol bigfala trabol long wol, mo risal blong ol?

⁷ Biaen long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i gat plante moa bigfala trabol bakegen. Mo naoia taem yumi stap kam kolosap long yia 2000, ol smol faet oli mekem plante smol ‘etkwek’ long wol. ?Be yu ting se wol blong naoia i save stanap go kasem yia 2000? Plante man oli ting se wan bigfala nyuklia faet bambae i kamaot long wol bifo long yia 2000. Taswe yumi glad we ansa long kwestin ya i no dipen long ol man, i dipen nomo long Bigfala Man we i wokem ol man.—Jeremaea 17:5.

⁸ Be i no ol faet nomo we i mekem fasin blong laef long wol i seksek, i stat long 1914. I gat sam narafala samting tu. Long Oktoba 29, 1929, bigfala trabol long saed blong mane i kamaot long Amerika. (‘Stok-maket’ i foldaon.) Hemia nao stat blong hadtaem ya we oli kolem ‘Bigfala Depresin.’ Trabol ya i kasem olgeta kantri we oli stap aninit long kapitalis gavman. Samwe bitwin long 1932 mo 1934 trabol ya i finis, be hem i gat paoa long sam haf blong laef blong yumi yet. Stat long yia 1929, ekonomi blong wol i kam nogud. Ol gavman oli mekem olkaen plan blong traem fiksimap trabol ya, be i blong smoltaem nomo. Oli spenem tumas mane, i bitim mane we oli rili gat, be oli no strong blong blokem fasin ya. Long 1973 wan bigfala trabol long saed blong oel i kamaot. Mo long 1987, ‘stok-maket’ i foldaon bakegen. Tufala samting ya i mekem ekonomi blong wol i seksek moa. Mo tu, plante milyan man oli kaon tumas from we oli pem ol samting long ‘kredit’ nomo. Mo fulap man oli foldaon long ol gyaman pablisiti, ol gyaman trik we ol man oli yusum blong winim vatu, mo lotri mo ol narafala plelake. Wok blong ol gavman i blong lukaot long ol man. Be plante taem ol gavman oli yusum ol trik ya blong pulum moa mane long ol man. !Ol prija blong Krisendom long televisin tu oli openem han blong olgeta blong tekem haf mane blong olgeta, we samtaem i kasem plante milyan vatu!—Skelem wetem Jeremaea 5:26-31.

⁹ Bifo finis, ol trabol long ekonomi i openem rod blong tufala man ya, Mussolini mo Hitler, i tekem paoa. Kwiktaem nomo Bigfala Babilon i switim tufala. Long 1929 Vatikan i mekem kontrak wetem gavman blong Itali, mo long 1933 wetem gavman blong Jemani. (Revelesen 17:5) Ale hadtaem i kamaot biaen. Tru ya, samting ya i stret nomo long profet tok blong Jisas, se taem hem i tekem rul blong hem, “bambae ol man oli save ded from fraet, mo from we oli stap harem nogud long ol samting we bambae oli save kam kasem wol ya.” (Luk 21:7-9, 25-31)c Yes, ol samting we oli mekem olgeta nesen long wol oli seksek long 1914, oli stap gohed yet.

Jeova i Mekem Wol i Seksek

10. (a) ?From wanem i gat plante samting i kamaot we oli mekem laef blong ol man i seksek? (b) ?Jeova i stap mekem wanem? ?Hem i rerem ol samting ya blong mekem wanem long fyuja?

¹⁰ Ol trabol ya we oli mekem ol nesen oli seksek, oli kamaot from we man i no naf blong jusum rod we hem i mas wokbaot long hem. (Jeremaea 10:23) Mo tu, Snek ya blong bifo, Setan, “hem i stap lidim olgeta man blong wol oli go krangke.” Hem i traehad laswan, blong mekem trabol long ol man blong pulum olgeta oli aot long wosip blong Jeova. Ol nyufala teknik blong man i mekem se nyus i save kasem olgeta ples long wol kwiktaem nomo. Taswe tingting ya we wan nesen no kala i no laekem narafala nesen no kala i stap mekem fasin blong laef blong ol man i seksek. Mo Yunaeted Nesen i no save faenem wan rod blong fiksimap trabol ya. Rul blong man antap long narafala man i stap spolem ol man moa naoia, i bitim ol taem bifo. (Revelesen 12:9, 12, NW; Eklesiastis 8:9) Be long ol 70 yia we oli pas finis, King mo Masta blong yumi, Jeova, we hem i mekem heven mo wol, hem i stap mekem ol nesen long wol oli seksek long defren fasin. Hem i stap mekem evri samting i rere blong winim ol trabol long wol, blong olwe. ?Olsem wanem?

11. (a) ?Hagae 2:6, 7 i talem se laef blong ol man i mas seksek olsem wanem? (b) ?Olsem wanem profet tok blong Hagae i stap kamtru?

¹¹ Hagae 2:6, 7 i talem se: “Jeova blong ol ami i talem olsem: ‘I no longtaem, wantaem nomo bambae mi mekem heven mo wol mo solwora mo graon i seksek. Bambae mi mi seksekem olgeta nesen, hemia tok blong Jeova, mo bambae ol gudgudfala samting blong olgeta nesen oli mas kam insaed. Bambae mi mi fulumap haos ya wetem glori,’ hemia nao tok blong Jeova blong ol ami.” Jeova i givim paoa long ol wetnes blong hem blong talemaot ol jajmen blong hem long olgeta haf blong wol ya. Samting ya i tru moa biaen long 1919. Woning ya i mekem ful wol blong Setan i seksek.d Wok blong talemaot woning ya i stap kam antap moa. Hem i wekemap tingting blong ol man we oli fraetgud long God, hemia nao “ol gudgudfala samting blong olgeta nesen.” Ale olgeta oli seraot long ol bisnes blong ol nesen. Hemia i no min se ogenaesesen blong Setan i seksek, nao samting ya i fosem olgeta blong goaot, no gat. Olgeta nomo oli luksave mining blong ol samting we i kamaot long wol, nao oli tekem disisen blong olgeta wanwan blong joen wetem grup ya we tabu speret i makemaot, we i olsem Jon bifo. Oli joen wanples blong fulumap haos wosip blong Jeova wetem paoa blong hem. ?Olsem wanem oli mekem olsemia? Oli wok strong blong talemaot gud nyus ya se Kingdom blong God i stanap finis. (Matyu 24:14) Jisas mo ol tabu man blong hem oli rul long Kingdom ya. Kingdom ya bambae i stanap blong olwe blong soemaot paoa blong Jeova. “Kingdom ya i no save seksek.”—Hibrus 12:26-29, NW.

12. ?Sipos yu yu harem finis mesej blong Matyu 24:14, yu mas mekem wanem bifo we bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i kamaot?

¹² ?Yu yu wan long ol man ya we oli harem woning we ol Wetnes oli stap talemaot? ?Ating yu yu wan long olgeta milyan man we oli bin kam long Memoriol blong ded blong Jisas long ol yia we oli jes pas? Sipos yes, yu mas gohed blong stadi trutok blong Baebol. (2 Timote 2:15; 3:16, 17) !Lego olgeta rabis fasin blong wol blong Setan we bambae i lus! Joen wetem ol Kristin man we bambae oli laef long nyufala wol. Joen fulwan long wok blong olgeta, bifo we laswan bigfala “etkwek” i smasem wol blong Setan evriwan. ?Be wanem mining blong bigfala etkwek ya? Bambae yumi luk mining blong hem naoia.

!Bigfala Etkwek!

13. ?Olsem wanem bigfala etkwek ya i nyufala samting we ol man oli neva luk bifo?

¹³ Long ol las dei ya, tu kaen etkwek i mekem wol i seksek—prapa graon i seksek, mo etkwek we i saen nomo i mekem laef blong ol man i seksek. (2 Timote 3:1) Be taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya, Jon i luk wan narafala bigfala etkwek we bambae i mekem wol i seksek laswan. Ol smosmol etkwek oli kamtru finis. Bigfala etkwek ya we i kamaot long fyuja i nyu olgeta, ol man oli neva luk samting olsem bifo. Hem i bigfala tumas. Ol man oli no save skelem hem olsem oli skelem ol narafala etkwek. Hemia i no wan etkwek long wan ples nomo. Hemia i wan bigfala etkwek we i spolem olgeta “wol,” hemia olgeta man we oli stap mekem rabis fasin.

14. (a) ?Wanem profet tok i talemaot wan bigfala etkwek mo samting we i kamaot from? (b) ?Profet tok blong Joel mo Revelesen 6:12, 13 i mas gat wanem mining?

¹⁴ Sam profet blong Jeova bifo oli talemaot wan etkwek olsem mo ol trabol we i kamaot from. Long 820 B.K.T., Joel i talem se: “Bigfala dei blong Jeova we bambae i mekem ol man oli fraet, i stap kam.” Mo hem i se: “San bambae i kam tudak, mo mun bambae i kam olsem blad.” Biaen, hem i talem moa, i se: “Fulap fulap man oli hivap long flat ples blong disisen, from we dei blong Jeova i kolosap, long flat ples ya blong disisen. San mo mun tufala bambae i kam tudak. Mo ol sta bambae oli no moa saen. Jeova bambae i singaot olsem laeon, mo noes ya i kamaot long Saeon. Mo voes blong hem bambae i kamaot long Jerusalem. Mo tru, heven mo wol bambae tufala i seksek. Be Jeova bambae i olsem wan sefples long ol man blong hem, wan strong haos we ol pikinini blong Isrel oli save haed long hem.” (Joel 2:31; 3:14-16) Samting ya we i mekem heven mo wol i seksek i mas minim jajmen blong Jeova long taem blong bigfala trabol long fyuja. (Matyu 24:21) Taswe profet tok blong Revelesen 6:12, 13 we i kolosap sem mak i mas gat sem mining.—Lukluk tu Jeremaea 10:10; Sefanaea 1:14, 15.

15. ?Profet Habakuk i tokbaot wanem bigfala samting we bambae i mekem wol i seksek?

¹⁵ Tu handred yia biaen long taem blong Joel, profet Habakuk i prea long God, i se: “O Jeova, mi mi harem ripot long saed blong yu. O Jeova, mi mi fraet long wok blong yu. !Plis, long medel blong ol yia, yu mekem wok ya blong yu i kamtru! Long medel blong ol yia, yu mekem ol man oli save wok ya blong yu. Long taem blong trabol, plis yu no fogetem blong soemaot sore.” ?Wanem ya “taem blong trabol”? Habakuk i gohed blong talemaot klia olsem wanem long taem blong bigfala trabol we bambae i kam long wol ya. Hem i tokbaot Jeova, i se: “Hem i stanap, i stap kwaet nomo, blong mekem wol ya i seksek. Hem i luk, nao i mekem ol nesen oli jyam. . . . Yu yu stap maj long ol ples long wol, mo yu yu talemaot strong ol jajmen blong yu. Yu yu kros, nao yu purumbut long ol nesen. Be mi, bambae mi mi trastem Jeova nomo. Bambae mi glad long God ya we i sevem mi.” (Habakuk 3:1, 2, 6, 12, 18) !Tru ya, bambae Jeova i mekem wol ya i seksek bigwan, taem hem i purumbut long ol nesen!

16. (a) ?Profet Esikel i talemaot wanem we i mas kamaot taem Setan i agensem ol man blong God, laswan? (b) ?Bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i mekem wanem long ol man?

¹⁶ Profet Esikel tu i tokbaot we Gog blong Magog (Setan we i foldaon finis) i agens long ol man blong God, laswan. Long taem ya, bambae Jeova i mekem “graon blong Isrel i seksek bigwan.” (Esikel 38:18, 19) Maet bambae prapa graon i seksek long taem ya. Be yumi mas tingbaot tu se Revelesen i fulap long ol saen. Profet tok ya mo plante narafala profet tok tu oli talemaot ol saen nomo. Taswe taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya, Jon i luk laswan samting olsem etkwek we i mekem wol ya i seksek. Be laswan etkwek ya i bigfala tumas, mo bambae i spolem ol man we oli agensem rul blong Jeova God.

Taem Blong Tudak

17. ?Bigfala etkwek ya i mekem wanem long san, mun, mo ol sta?

¹⁷ Nao Jon i soemaot se i gat sam samting we oli kamaot semtaem long bigfala etkwek, we bambae oli mekem ol man oli fraet. Oli gat paoa long skae tu. Hem i se: “San i kam tudak we i blak olsem olfala bag. Mo mun i kam red olgeta we i olsem blad. Ol sta oli aot long skae, oli stap folfoldaon i kam long graon, olsem we bigfala win i kasem tri blong manggo, nao ol frut blong hem oli stap folfoldaon.” (Revelesen 6:12b, 13) !Wan narakaen samting olgeta! Vas ya i stap tokbaot ol trabol we Jisas i talemaot long Matyu 24:29, long taem we ol trabol ya oli kam bigfala. Traem tingbaot olsem wanem bambae ol man oli fraet sipos profet tok ya i kamaot long prapa wol ya, nao evri ples i tudak nomo. !Traem tingbaot sipos i no moa gat san long dei blong mekem man i haremgud mo i stap wom! ?Mo olsem wanem sipos i no moa gat mun i saenaot long naet, mo ol milyan milyan sta we oli stap saen long blak skae long naet? Sipos i olsem, olgeta ples i blak nomo, we tudak ya i mekem man i harem nogud.

18. ?Olsem wanem ‘heven i kam tudak’ long Jerusalem long 607 B.K.T.?

¹⁸ Wan profet tok i talemaot se Isrel bifo i stap long tudak olsem, be long saed blong speret nomo. Jeremaea i givim woning ya, i se: “Olgeta graon bambae i kam olsem drae ples nomo. Mo bambae mi mi spolem evri samting. From samting ya graon bambae i krae, mo heven antap bambae i kam tudak.” (Jeremaea 4:27, 28) Long 607 B.K.T., profet tok ya i kamtru long ol man blong Jeova. Mo tru, fyuja blong olgeta i luk olsem i tudak nomo. Ol ami blong Babilon oli spolem bigfala taon blong olgeta, Jerusalem. Oli spolem haos prea long ples ya, mo ol man ples oli mas livim graon blong olgeta. Oli no kasem wan laet long heven nating blong mekem olgeta oli haremgud. I stret olsem Jeremaea i talem, taem hem i krae long Jeova, i se: “Yu yu kilim olgeta. Yu yu no soemaot sore nating. Yu yu putum wan klaod blong blokem yu, blong ol prea oli no save kasem yu.” (Lamentesin 3:43, 44) Long Jerusalem bifo, skae we i tudak i minim se ol man ya oli kasem trabol mo ded.

19. (a) ?Olsem wanem profet blong God, Aesea i tokbaot tudak long heven long Babilon bifo? (b) ?Wetaem profet tok ya blong Aesea i kamtru? ?Mo olsem wanem?

¹⁹ Biaen, heven i kam tudak long Babilon tu. Hemia i min se Babilon i kasem bigfala trabol. Long saed ya, God i talem long profet blong hem blong raetemdaon tok ya: “!Yufala i luk! Dei blong Jeova i stap kam. Dei ya i nogud from we i fulap long panis mo kros blong God. Samting we bambae hem i mekem long ples ya, bambae ol man oli sek from. Bambae hem i spolem ol man nogud long ples ya. Mo ol sta long heven mo grup blong ol sta we nem blong hem se Kesil, bambae oli no moa saen. San bambae i kam antap, be i tudak nomo, mo mun bambae i no moa saenaot. Bambae mi mekem graon ya i kasem frut blong ol nogud fasin blong hem. Mo bambae ol rabis man oli kasem frut blong ol rong blong olgeta.” (Aesea 13:9-11) Long 539 B.K.T. profet tok ya i kamtru. Long yia ya ol man Midia mo Pesia oli spolem Babilon. Profet tok ya i soemaot gud olsem wanem tingting blong ol man Babilon i tudak nomo, oli no gat hop, i no gat wan samting olsem laet we oli save haremgud long hem. Babilon i foldaon blong olwe, neva bambae hem i kam nambawan nesen blong wol bakegen.

20. ?Bigfala etkwek bambae i mekem wanem i kamaot long wol ya?

²⁰ Taem bigfala etkwek i kasem wol ya, bambae i kolosap sem mak. Bambae i olsem we olgeta man long wol oli stap long tudak, from we oli no gat hop nating. Ol samting long wol blong Setan we oli olsem ol sta mo mun mo san, bambae oli no moa saen, oli no moa givim wan hop nating. Long taem blong yumi finis, ol lida blong politik oli nambawan man blong gyaman, mo blong mekem kruked mo rabis fasin. Samting ya i tru moa long ol lida ya we oli haf long Krisendom. (Aesea 28:14-19) Ol man oli no moa save trastem olgeta. Smol laet we i stap long olgeta yet, bambae i ded olgeta, taem Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru long olgeta. Oli gat paoa long wol olsem we mun i saenaot long wol. Be Jeova bambae i soemaot se paoa blong olgeta i karem ded nomo, we i mekem fulap blad i ron. Ol bigfala man long wol we oli olsem sta, laet blong olgeta bambae i ded, olsem ol sta we i bon mo i foldaon. Olgeta bambae oli olsem ol manggo we oli no raep yet, we bigfala win i kasem olgeta, nao oli folfoldaon. Ful wol bambae i seksek from “bigfala trabol tumas, we neva man i luk olsem bifo, i stat long taem we God i mekem wol, i kam kasem tede. Yes, mo bambae i no moa gat sam bigfala trabol olsem bakegen samtaem.” (Matyu 24:21) !Hemia i rili samting blong fraet from!

“Heven” i Gowe

21. ?Long vison blong Jon, wanem i hapen long “heven” mo “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan”?

²¹ Nao Jon i gohed long vison blong hem, i se: “Skae tu [heven, “NW”] i gowe, olsem mat we man i rolemap. Mo olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta, oli gowe.” (Revelesen 6:14) I klia se vas ya i no minim prapa heven mo ol prapa hil mo aelan long wol. ?Be oli pija blong wanem?

22. ?Long Idom bifo, wanem ya “heven” we oli ‘rolemap, olsem we man i rolemap mat’?

²² Wan profet tok we i kolosap sem mak i givhan long yumi blong kasem save long mining blong “heven.” Profet tok ya i talemaot olsem wanem Jeova i kros long olgeta nesen, i se: “Mo olgeta long ami long heven oli mas kam rotin. Mo bambae hem i rolemap heven, olsem we man i rolemap mat.” (Aesea 34:4) Nesen ya Idom i mas harem nogud moa from trabol ya. ?Olsem wanem? Taem ol man Babilon oli spolem Jerusalem finis long 607 B.K.T., oli spolem Idom tu. Long taem ya, i no gat wan bigfala samting i kamaot long prapa heven. Be bigbigfala trabol i kamaot long “heven” long Idom.e Gavman blong hem i foldaon olgeta, i no moa rul antap long ol man, olsem we i stap long heven. (Aesea 34:5) I olsem we ol ami oli “rolemap” paoa blong hem, sakem hem, olsem man i sakem olfala mat we i no moa gud blong yusum.

23. ?Wanem ya “heven” we bambae i “gowe”? ?Olsem wanem tok blong Pita i agri long mining ya?

²³ Taswe “heven” we i “gowe” i minim ol gavman blong wol ya we oli agensem God. Man we i raed long waet hos blong win long faet, bambae hem i tekemaot ol gavman ya blong olwe. (Revelesen 19:11-16, 19-21) Tok blong aposol Pita i agri long mining ya. Ol samting we oli kamaot taem Jisas i brekemaot namba sikis lok blong buk ya, Pita i stap wet long ol. Hem i se: “Heven mo wol blong naoia tu, tufala i stap wet long faea. Tufala i stap wet long dei blong jajem mo spolem ol man we oli no obei long God.” (2 Pita 3:7, NW) ?Be olsem wanem long mining blong tok ya: “Olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta, oli gowe”?

24. (a) Long profet tok blong Baebol, wetaem ol bigbigfala hil mo aelan oli seksek? (b) ?Olsem wanem ol “bigbigfala hil oli seksek” taem Nineve i foldaon?

²⁴ Sam profet tok long Baebol oli talem se ol bigbigfala hil mo aelan bambae oli seksek. Hemia i minim ol bigfala trabol long politik long wol. Eksampel: Profet Neham i talemaot ol jajmen mesej blong Jeova agens long taon ya Nineve, i se: “Hem i mekem ol bigbigfala hil oli seksek. Mo ol smol hil oli ron olsem wora. Fes blong hem bambae i mekem wol i sek wantaem.” (Neham 1:5) Taem Nineve i foldaon long 632 B.K.T., ol store long histri oli no talem se ol bigbigfala hil blong hem oli brok. Be long taem ya Nineve i bigfala nesen blong wol, olsem wan bigbigfala hil. Nao wantaem nomo paoa blong hem i lus, hem i foldaon.—Skelem wetem Jeremaea 4:24.

25. ?Long en blong wol ya, olsem wanem bambae “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta”?

²⁵ Taswe “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu” we oli gowe taem Jisas i brekemaot namba sikis lok, hemia ol gavman mo ol bigfala ogenaesesen long wol. Ol man oli ting se ol ogenaesesen ya oli neva save seksek. Be bambae oli seksek gogo oli foldaon olgeta. Ol man we oli bin trastem olgeta, bambae oli sapraes mo oli harem nogud from. Olsem profet tok i gohed blong talem, bambae i klia nomo se bigfala dei blong kros blong Jeova mo Pikinini blong hem i kamtru finis. !Hemia nao laswan etkwek we bambae i mekem ogenaesesen blong Setan i lus olgeta!

“Plis Yufala i Foldaon Antap Long Mifala”

26. ?Ol man we oli agensem rul blong God bambae oli mekem wanem from we oli fraet tumas? ?Bambae oli talem wanem from we oli fraet?

²⁶ Tok blong Jon i gohed olsem: “Nao ol king blong wol, wetem ol bigfala jif mo ol hed kapten blong soldia, wetem ol rijman mo ol haeman, wetem ol narafala man, ol slef wetem ol friman, oli go haed. Olgeta evriwan oli go haed long ol hol blong ston, mo aninit long ol bigbigfala ston olbaot long ol hil. Nao oli talem long ol bigfala hil mo ol ston, se ‘Plis yufala i foldaon antap long mifala, yufala i haedem mifala. Nao bambae mifala i no pas long fes blong God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, mo kros blong Smol Sipsip ya bambae i no kasem mifala. Hemia Bigfala Dei ya blong tufala, we kros blong tufala long sin bambae i kamaot. ?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?’ ”—Revelesen 6:15-17.

27. ?Ol man Isrel blong Sameria we oli no obei long God, oli kraeaot olsem wanem? ?Olsem wanem profet tok ya i kamtru?

²⁷ Profet Hosea i talemaot jajmen blong Jeova long Sameria, hemia bigfala taon blong kingdom blong Isrel we i stap long not. Hem i se: “Ol ples blong wosip antap long ol hil long Bet-even, hemia ol sin blong ol man Isrel, bambae oli lus. Ol grasnil mo rabis gras bambae oli gru antap long ol olta blong olgeta. Mo tru, bambae ol man oli talem long ol bigfala hil, se: ‘!Plis yufala i kavremap mifala!’ Mo bambae oli talem long ol smol hil se: ‘!Plis yufala i foldaon antap long mifala!’ ” (Hosea 10:8) ?Olsem wanem profet tok ya i kamtru? Taem ol man Asiria oli stap spolem nogud ol man Sameria long 740 B.K.T., i no gat ples we ol man Isrel ya oli save go haed long hem. Profet tok ya blong Hosea i talemaot olsem wanem oli harem nogud long taem ya, oli fraet tumas, oli no gat wan samting blong givhan long olgeta, i olsem we oli fas long wan trap. Ol prapa hil long Sameria oli no save haedem olgeta. Mo ol ogenaesesen long Sameria we oli olsem ol bigbigfala hil, olgeta tu oli no save protektem olgeta, nating we bifo i luk olsem se i no gat samting i save mekem olgeta oli seksek.

28. (a) ?Jisas i givim wanem woning long ol woman long Jerusalem? (b) ?Olsem wanem woning blong Jisas i kamtru?

²⁸ Mo tu, taem ol soldia blong ol man Rom oli stap tekem Jisas i go blong nilim hem long pos, Jisas i talem wan profet tok long ol woman long Jerusalem. Hem i se: “I gat taem i stap kam we bambae oli save talem se ‘Yufala we i no save karem pikinini, mo yufala we i no bonem pikinini samtaem, mo yufala we i no givim titi long pikinini samtaem, yufala i save harem gud.’ Long taem ya bambae oli save talem long ol bigbigfala hil, se ‘Plis yufala i foldaon long mifala.’ Mo bambae oli save talem long ol hil, se ‘Plis yufala i kam kavremap mifala.’ ” (Luk 23:29, 30) Long 70 K.T., ol man Rom oli spolem Jerusalem. Ol ripot long histri oli soemaot klia se tok blong Jisas i kamtru long sem fasin we profet tok blong Hosea i kamtru bifo. Ol man Isrel we oli no aot long Judia, oli no save faenem wan ples blong haed. Samfala oli traem haed olbaot long Jerusalem mo samfala oli ronwe oli go antap long ol bigbigfala hil long ples ya Masada. Be i no gat samting i save blokem kros blong Jeova, taem hem i jajem olgeta.

29. (a) ?Taem dei blong kros blong Jeova bambae i kamtru, olsem wanem long olgeta we oli sapotem wol ya? (b) ?Wanem profet tok blong Jisas bambae i kamtru, taem Jeova i soemaot kros blong hem?

²⁹ Samting we Jon i luk taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya i soemaot se bambae i sem mak long dei blong kros blong Jeova we i stap kolosap. Taem wol ya i seksek laswan, olgeta we oli sapotem hem bambae oli traehad blong faenem wan ples blong haed. Be bambae oli no save faenem wan ples. Long taem ya, Bigfala Babilon, hemia ol gyaman skul, bambae hem i no moa save givhan long olgeta nating. Bambae oli no save haed long ol hol blong ston long ol bigfala hil. Mo tu ol politik ogenaesesen mo big bisnes we oli olsem ol bigfala hil long wol ya, bambae oli no givhan long olgeta long saed blong mane no long narafala rod. I no gat wan samting nating we i save blokem kros blong Jeova. Jisas i talemaot olsem wanem bambae oli fraet, i se: “Nao saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae. Nao olgeta laen blong ol man blong wol bambae oli krae, nao bambae oli save luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod blong skae, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.”—Matyu 24:30.

30. (a) ?Taem sam man oli talem se: “?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” i luk olsem we oli tingting olsem wanem? (b) ?I gat sam man we bambae oli naf blong stanap long taem blong jajmen blong Jeova?

³⁰ Yes, olgeta we oli no wantem obei long Man we i Ron long waet hos blong win long faet, bambae hem i fosem olgeta blong luksave rong blong olgeta. Ol man we oli wantem joen long laen blong Snek ya, bambae oli lus wetem wol blong Setan. (Jenesis 3:15; 1 Jon 2:17) Taem ya bambae i strong. Taswe plante man oli save askem se: “?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” I luk olsem we plante man bambae oli ting se i no gat wan man we Jeova i agri long hem long dei ya blong jajmen. Be ol man ya we oli talem olsem oli rong. Buk blong Revelesen i gohed blong soemaot samting ya.

[Ol Futnot]

[Bokis/Foto blong pija long pej 105]

Oli Talemaot 1914

“Long 606 B.K.T., kingdom blong God i finis, mo laswan king blong hem i tekemaot hat blong king. Nao olgeta ples long wol i stap aninit long rul blong ol Jentael nesen. Sipos yumi kaontem 2520 yia i stat long 606 B.K.T., yumi kasem 1914 K.T.”f—The Three Worlds, we oli prentem long 1877, pej 83.

“Baebol i soemaot klia se ‘Rul blong ol Jentael nesen’ bambae i ron 2520 yia. Hem i stat long 606 B.K.T. mo bambae i finis long 1914 K.T.”—Studies in the Scriptures, Buk 2 we C. T. Russell i raetem mo oli prentem long 1889, pej 79.

Plante yia bifo long 1914, Charles Taze Russell mo ol Baebol studen we oli kampani wetem hem oli luksave se yia 1914 bambae i makem en blong rul blong ol Jentael nesen. (Luk 21:24) Long taem ya oli no kasem save fulwan long ol samting we bambae oli kamaot. Be oli save se 1914 bambae i wan spesel yia long histri blong wol. Mo tingting blong olgeta i stret nomo. Makem toktok blong nyuspepa ya:

“Bigfala faet we i stat finis long Yurop i stret long wan spesel profet tok. 25 yia finis, ol ‘Intenasnal Baebol Studen,’ [plante man oli kolem olgeta se ‘Millennial Dawners’], oli talemaot mo oli prentem long ol buk blong olgeta se Dei blong Kros we Baebol i tokbaot bambae i stat long 1914. Plante handred man we oli prij long olgeta ples blong wol oli bin singaot strong se: ‘!Lukaot! !Bambae 1914 i spesel!’ ”—The World, nyuspepa blong Nyu Yok, Ogis 30, 1914.

[Futnot]

[Bokis blong pija long pej 106]

1914—Wol i Jenis

Buk ya Politikens Verdenshistorie—Historiens Magt og Mening (buk blong Politiken long Histri Blong Wol—Paoa Mo Mining Blong Histri), we oli prentem long Kopenhagen long 1987, i talem olsem long pej 40:

“Samwe long 1900, ol man oli bilif se bambae wol i gohedgud. Be long 1914, bilif ya i foldaon. Wan yia bifo long 1914, wan man Denmak, Peter Munch, we hem i man blong raetem histri mo man blong politik tu, hem i talem se: ‘I luk olsem se ol bigfala nesen blong Yurop bambae oli no faet. Tede i gat “denja blong faet,” be bambae hem i lus long fyuja, olsem i hapen plante taem finis, i stat long 1871.’

“Biaen, man ya i jenisim tingting blong hem olgeta. Afta 1914 hem i raetemdaon se: ‘Faet we i stat long 1914 i jenisim laef blong ol man. Bifo, wol i gohedgud, mo ol man oli hapi, oli save traehad long wok blong olgeta mo harem sef tu. I stat long 1914, yumi kasem trabol, man i fraet, i no laekem narafala, mo i no harem se i sef. Kam kasem tede, i no gat man i save luksave se taem blong tudak we i stat long wol long 1914 bambae i spolem fasin blong laef we ol man oli bin wokem plante taosen yia finis, no no gat.’ ”

[Tok Blong Pija Long Pej 110]

‘Olgeta bigbigfala hil oli aot long ples blong olgeta’

[Tok Blong Pija Long Pej 111]

Oli haed long ol hol blong ston

Japta 19

Wok Blong Makem Isrel Blong God

Revelesen 7:1 kasem 17

Stampa tok: 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong ol, mo bigfala kampani i stanap fored long jea blong Jeova mo Smol Sipsip

Taem we i kamtru: I stat long 1914, taem Jisas Kraes i kam King gogo hem i stap rul blong Wan Taosen Yia

1. ?‘Hu bambae i naf blong stanap’ long bigfala dei blong kros blong God?

‘?HU BAMBAE i naf blong stanap long Dei ya?’ (Revelesen 6:17) ?Yes, tru, hu ya i naf? Taem bigfala dei blong kros blong God i spolem wol blong Setan, ating ol rula mo ol man blong wol bambae oli askem kwestin ya. Ating olgeta oli ting se bigfala trabol long taem ya bambae i kilim i ded olgeta man long wol. ?Be samting ya i tru? No gat. Yumi glad we profet blong God i mekem promes olsem: “Olgeta we oli singaot long nem blong Jeova bambae oli stap sef.” (Joel 2:32) Tufala aposol ya Pita mo Pol tufala i agri long poen ya. (Ol Wok 2:19-21; Rom 10:13) Yes, olgeta we oli singaot long nem blong Jeova bambae oli stap laef. ?Hu ya olgeta ya? Long nekis vison bambae yumi luk.

2. ?From wanem yumi sapraes we sam man oli save laef tru long dei blong jajmen blong Jeova?

² Tru, yumi sapraes we sam man oli save laef tru long dei blong jajmen blong Jeova, from we wan narafala profet blong God hem i tokbaot dei ya olsem: “!Yu luk! Jeova i mekem wan bigfala win i blu, hemia kros blong hem, we i kam olsem wan hariken blong swipimaot ol samting. Waelwin ya bambae i kam kilim hed blong ol rabis man. Bigfala kros ya blong Jeova i no save finis, gogo hem i wokem olgeta plan long hat blong hem mo i mekem olgeta i kamtru.” (Jeremaea 30:23, 24) !I impoten tumas we naoia nomo yumi mekem sam samting blong yumi save stanap strong long bigfala win ya!—Proveb 2:22; Aesea 55:6, 7; Sefanaea 2:2, 3.

Fo Win

3. (a) ?Jon i luk we ol enjel oli mas mekem wanem spesel wok? (b) ?“Ol fo win” oli minim wanem?

³ Bifo we Jeova i lego kros ya blong hem, ol enjel long heven oli mas mekem wan spesel wok. Jon i luk samting ya long vison blong hem, nao i se: “Nao biaen long ol samting ya, mi luk fo enjel we oli stap stanap long ol fo kona blong wol. Oli blokem ol fo win long wol, nao i no gat win i blu long graon, mo long solwora mo long tri.” (Revelesen 7:1) ?Hemia i minim wanem tede? Ol “fo win” ya oli klia saen blong jajmen we bambae i spolem ol rabis man long graon. Mo jajmen ya bambae i kasem “solwora,” we i minim ol man we oli no obei. Mo tu jajmen ya bambae i kamtru long ol rula blong wol we oli pulum ol man blong sapotem olgeta. Oli olsem ol bigfala tri.—Aesea 57:20; Ol Sam 37:35, 36.

4. (a) ?Ol fo enjel oli minim wanem? (b) ?Taem ol enjel oli lego ol fo win ya, bambae wanem i hapen long ogenaesesen blong Setan long wol?

⁴ I klia se ol fo enjel ya oli minim fo grup blong enjel we Jeova i yusum olgeta blong blokem jajmen blong hem gogo stret taem blong hem. Taem ol enjel ya oli lego ol waelwin ya we i minim kros blong God, nao oli blu wantaem long not, long saot, long is, mo long wes, bambae oli spolemgud olgeta samting we oli kasem. Bambae i kolosap sem mak long taem we Jeova i bin yusum fo win blong ronem ol man Elam wanwan, mo blong smasem mo kilimaot olgeta. Be win ya long fyuja, hem i bigwan moa bakegen. (Jeremaea 49:36-38) Hem i wan bigbigfala win we i moa strong i bitim “win” we Jeova i yusum blong kilim i ded nesen blong Amon bifo. (Emos 1:13-15) I no gat wan haf blong ogenaesesen blong Setan long wol we hem i naf blong stanap long dei ya blong kros blong Jeova. Long dei ya, Jeova bambae i soemaot blong olwe we rul blong hem i stret.—Ol Sam 83:15, 18; Aesea 29:5, 6.

5. ?Olsem wanem profet tok blong Jeremaea i givhan long yumi blong kasem save se ol jajmen blong God bambae oli kasem olgeta ples long wol?

⁵ ?Yumi save sua se bambae ol jajmen blong God oli kasem olgeta ples long wol? Lesin bakegen long profet blong God, Jeremaea: “!Yu luk! Wan bigfala trabol i stap go blong kasem olgeta nesen long wol wanwan. Mo wan bigfala win bambae i girap long ol ples long wol we oli farawe tumas. Mo tru, ol man we Jeova i kilim i ded olgeta, long dei ya bambae ol dedbodi blong olgeta oli stap olbaot long wol, i stat long wan saed blong wol i go kasem narasaed blong wol.” (Jeremaea 25:32, 33) Taem bigfala win ya i blu long wol, semtaem tudak bambae i kavremap wol. Olgeta rula mo gavman blong wol bambae oli seksek gogo oli lus olgeta. (Revelesen 6:12-14) Be i no olgeta man evriwan we fyuja blong ol i tudak. ?Oraet nao, ol enjel oli blokem ol fo win ya blong sevem hu?

Wok Blong Makem Ol Slef Blong God

6. ?Hu i talem long ol enjel blong blokem ol fo win ya? ?From samting ya, i gat naf taem blong mekem wanem wok?

⁶ Nao Jon i gohed blong talem se samfala bambae oli kasem wan mak, nao oli save kasem laef from. Hem i se: “Nao mi luk wan narafala enjel i stap kam, we i aot long saed we san i stap kam antap. Hem i holem mak we God ya we i laef we i no save ded, hem i stap yusum blong makem ol man blong hem. Enjel ya i singaot bigfala, i tok long ol fo enjel ya we God i givim paoa finis long olgeta blong oli spolem graon mo solwora. Hem i talem se ‘Yufala i no spolem graon mo solwora mo tri fastaem, gogo bambae mifala i makem ol man blong wok blong God blong yumi, mifala i putum mak blong hem long fes blong olgeta.’ ”—Revelesen 7:2, 3.

7. ?Namba faef enjel ya hem i rili hu? ?Wanem i givhan long yumi blong pruvum samting ya?

⁷ Baebol i no talem nem blong namba faef enjel ya. Be plante samting i pruvum se enjel ya hem i Masta Jisas, taem hem i kasem paoa long heven finis. Jisas i jif blong ol enjel. Taswe long vas ya tu, hem i bos long ol narafala enjel. (1 Tesalonaeka 4:16; Jud 9) Hem i kamaot long is, olsem tufala ‘king we i kamaot long saed we san i kam antap,’ hemia Jeova mo Kraes blong hem. Tufala i kam blong mekem jajmen i kamtru long wol ya, olsem we tufala king ya Darias mo Saeras, tufala i daonem gud Babilon blong bifo. (Revelesen 16:12; Aesea 45:1; Jeremaea 51:11; Daniel 5:31) Mo tu, enjel ya i olsem Jisas from we hem i holem wok ya blong putum mak blong God i stap long fes blong ol Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta finis. (Efesas 1:13, 14) Mo tu, taem ol enjel oli lego ol win ya, Jisas nao i lidim ol ami long heven blong oli mekem ol jajmen blong God oli kamtru long ol nesen. (Revelesen 19:11-16) Taswe yumi save se Jisas nomo i stret blong givim oda blong blokem ol enjel oli no spolem ogenaesesen blong Setan long wol gogo wok blong putum mak blong God long ol slef blong hem i finis.

8. ?Wanem mak ya blong God? ?Wok blong putum mak ya i stat wetaem?

⁸ ?Wanem mak ya blong God we i mas stap long fes blong olgeta? ?Mo hu ya ol slef ya blong God? Wok ya blong putum mak long olgeta i stat long Pentekos 33 K.T., taem ol faswan Kristin man Isrel oli kasem tabu speret. Biaen, God i singaot sam “hiten man” tu, mo i putum tabu speret blong hem long olgeta. (Rom 3:29; Ol Wok 2:1-4, 14, 32, 33; 15:14) Aposol Pol i talem se ol Kristin we God i putum tabu speret long olgeta oli savegud se oli “joen finis long Kraes.” Mo hem i talem se God i “putum mak blong hem long yumi, se yumi blong hem. Mo hem nomo i putum Tabu Speret ya long tingting blong yumi, we hem i olsem saen blong soemaot we ol promes blong God bambae oli kamtru long yumi.” (2 Korin 1:21, 22; skelem wetem Revelesen 14:1.) Taswe taem God i adoptem ol slef ya, nao oli kam ol speret pikinini blong hem, oli kasem wan saen blong pruvum se bambae oli go long heven. Hemia i wan mak, no wan promes. (2 Korin 5:1, 5; Efesas 1:10, 11) From samting ya, oli save talem se: “Speret ya blong God i kam joen long tingting blong yumi, blong talemaot we yumi pikinini blong God. Nao from we yumi pikinini blong hem, bambae yumi save kasem ol gudgudfala samting we God i putum olgeta oli tabu, se bambae oli blong ol man blong hem. Mo bambae yumi save joen long Kraes blong kasem haf long ol gudgudfala samting we God i putum olgeta oli tabu, se bambae oli blong Kraes. Mo from we yumi joen long Kraes blong harem nogud olsem we hem i harem nogud, be bambae yumi save joen long hem bakegen, blong kasem gudfala laef blong hem long heven.”—Rom 8:15-17.

9. (a) ?Ol pikinini blong God we tabu speret i makemaot olgeta mo oli stap long wol yet, oli mas stanap strong olsem wanem? (b) ?Oli mas stap kasem traem gogo wetaem?

⁹ ‘From we yumi harem nogud olsem we hem i harem nogud’—?wanem mining blong tok ya? Blong kasem gudfala presen ya, laef, ol Kristin we God i putum tabu speret long olgeta, oli mas stanap strong mo holemtaet bilif blong olgeta gogo oli ded. (Revelesen 2:10) Oli no save ting se: ‘God i sevem mi finis, blong olwe.’ No gat. (Matyu 10:22; Luk 13:24) Defren olgeta, Baebol i givim advaes ya, se: “Ol brata mo sista. God i jusumaot yufala, mo i singaot yufala blong yufala i man blong hem. From ol samting ya, yufala i mas traehad moa blong mekem tufala samting ya i karem frut long laef blong yufala. Sipos yufala i mekem olsem, bambae yufala i no save foldaon samtaem.” Oli mas folem fasin blong aposol Pol we long en blong laef blong hem, hem i save talem se: “Mi mi faet strong finis long gudfala faet ya we yumi stap faet long hem. Mi mi kamtru finis long en blong resis ya, mo mi stap holem yet fasin blong bilif.” (2 Pita 1:10, 11; 2 Timote 4:7, 8) Taswe ol pikinini blong God we tabu speret i makemaot olgeta mo oli stap yet long wol, oli mas kasem ol samting blong traem mo skelem olgeta gogo Jisas mo kampani blong ol enjel blong hem oli putum mak ya blong God ‘long fes’ blong olgeta blong olwe. Mak ya i soemaot klia mo blong olwe se oli trufala “man blong wok blong God blong yumi,” we oli winim finis ol traem long laef blong ol. Nao mak ya i save stap olwe long olgeta, we i no gat wan samting nating i save ravemaot hem. I klia se taem ol enjel oli lego ol fo win blong trabol long wol, wok blong putum mak ya long fes blong ol man Isrel blong speret bambae i finis olgeta, nating we sam long grup ya bambae oli laef yet long wol. (Matyu 24:13; Revelesen 19:7) !Long taem ya, bambae oli kasem fulnamba blong olgeta!—Rom 11:25, 26.

?Hamas Man Oli Kasem Mak Ya?

10. (a) ?Wanem sam vas we oli soemaot se ol man we oli kasem mak ya oli gat stret namba blong olgeta we God i makemaot finis? (b) ?Hamas man evriwan oli kasem mak ya? Talem lis blong nem blong olgeta.

¹⁰ Jisas i talem long olgeta we bambae oli mas kasem mak ya, se: “Yufala we i smol kampani blong ol sipsip, yufala i no fraet, from we Papa blong yufala hem i glad tumas blong givim kingdom long yufala.” (Luk 12:32, NW) Sam narafala vas, olsem Revelesen 6:11 mo Rom 11:25, oli soemaot se smol kampani ya i gat stret namba blong hem, we God i makemaot finis. Nekis tok blong Jon i pruvum samting ya, i se: “Nao mi harem namba blong ol man we mak blong God i stap long olgeta. I gat wan handred fotefo taosen man olgeta, we oli kamaot long olgeta laen blong ol man Isrel. Olgeta we mak blong God i stap long olgeta i olsem. Long laen blong Juda i gat twelef taosen man. Long laen blong Ruben i gat twelef taosen man. Long laen blong Gad i gat twelef taosen man. Long laen blong Isi i gat twelef taosen man. Long laen blong Naftali i gat twelef taosen man. Long laen blong Manase i gat twelef taosen man. Long laen blong Simeon i gat twelef taosen man. Long laen blong Livae i gat twelef taosen man. Long laen blong Isaka i gat twelef taosen man. Long laen blong Sebulan i gat twelef taosen man. Long laen blong Josef i gat twelef taosen man. Mo long laen blong Benjamin i gat twelef taosen man.”—Revelesen 7:4-8.

11. (a) ?From wanem ol vas we oli talemaot ol 12 laen ya oli no stap tokbaot ol prapa man Isrel long saed blong bodi? (b) ?From wanem Revelesen i mekem lis blong 12 laen? (c) ?From wanem i no gat wan laen long Isrel blong God we i blong ol king no ol pris nomo?

¹¹ ?Ating ol vas ya oli stap tokbaot ol prapa man Isrel long saed blong bodi? No gat, from we nem blong ol laen long Revelesen 7:4-8 oli no sem mak evriwan long nem blong ol laen blong ol prapa man Isrel. (Namba 1:17, 47) I klia se lis ya i no blong talemaot nem blong ol laen blong ol prapa man Isrel. Hem i blong soemaot se Isrel blong speret i wan ogenaesesen we oda mo plan blong hem i sem mak long oda mo plan blong Isrel bifo. Samting ya i stret nomo. Namba blong nyufala nesen ya i mas stret—144,000 memba nomo. I mas gat 12,000 man i kamaot long ol 12 laen wanwan. I no gat wan laen long Isrel ya blong God we hem i laen blong ol king nomo no laen blong ol pris nomo. Olgeta evriwan long nesen ya bambae oli rul olsem king. Mo olgeta evriwan long nesen ya bambae oli mekem wok blong pris.—Galesia 6:16; Revelesen 20:4, 6.

12. ?From wanem i stret nomo we ol 24 elda oli stanap fored long Smol Sipsip ya, nao oli singsing olsem Revelesen 5:9, 10 i talem?

¹² Ol prapa man Isrel mo ol narafala man we oli joen long tru wosip wetem ol man Isrel, oli kasem faswan jans blong God i jusumaot olgeta blong oli kam memba blong Isrel blong speret. Be smol nomo long nesen blong ol prapa man Isrel oli wantem. From samting ya, Jeova i singaot long ol man blong ol Jentael nesen tu. (Jon 1:10-13; Ol wok 2:4, 7-11; Rom 11:7) Fastaem, ol man Efesas oli “stap afsaed long kampani blong ol man Isrel.” Be biaen, olgeta wetem ol narafala man we oli no man Isrel, oli save kasem mak we tabu speret blong God i putum, nao oli save joen long kongregesen blong ol tabu Kristin man. (Efesas 2:11-13; 3:5, 6; Ol Wok 15:14) Taswe i stret nomo we ol 24 elda oli stanap fored long Smol Sipsip ya, nao oli singsing se: “Long ded blong yu, we blad blong yu i ron, yu yu pemaot ol man, oli blong God. Olgeta ya oli kamaot long olgeta laen, mo long olgeta lanwis, mo long olgeta kantri, mo long olgeta kala. Mo yu mekem olgeta oli kam wan kingdom, mo oli pris blong God blong yumi, mo bambae oli rul olsem king antap long wol.”—Revelesen 5:9, 10, NW.

13. ?From wanem Jemes, we hem i brata blong Jisas, i mekem i stret nomo taem hem i raetem leta blong hem i go long ‘ol twelef laen blong ol man Isrel, we oli stap wanwan olbaot long wol’?

¹³ Kristin kongregesen i “wan laen we God i jusumaot, wan kampani blong pris we i king, wan tabu nesen.” (1 Pita 2:9, NW) Ol man Isrel oli no moa spesel nesen blong God. Nyufala Isrel we hem i “prapa man Isrel blong God” i tekem ples blong olfala nesen ya. (Rom 9:6-8; Matyu 21:43)a Taswe Jemes we hem i brata blong Jisas, hem i mekem i stret nomo, taem hem i raetem leta blong hem i go long ‘ol twelef laen blong ol man Isrel, we oli stap wanwan olbaot long wol.’ Hemia i minim kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot we oli stap long olgeta ples long wol. Namba blong olgeta i mas kasem 144,000.—Jemes 1:1.

Isrel Blong God Tede

14. ?Wanem i soemaot se olwe ol Wetnes blong Jeova oli bin holem bilif se 144,000 man hem i trufala namba blong olgeta man Isrel blong speret?

¹⁴ Faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, Charles T. Russell, hem i luksave se namba blong Isrel blong speret, hemia 144,000 man, hem i wan prapa namba, i no wan saen nomo. Long buk blong hem (The New Creation, Buk 6 long Studies in the Scriptures, we oli prentem long 1904), hem i talem se: “Mifala i bilif se buk blong Revelesen (7:4; 14:1) i talemaot stret namba blong ol man we God i jusumaot olgeta, nao i putum tabu speret long olgeta. Hemia 144,000 man ‘we oli kamaot long olgeta laen blong ol man.’ ” Seken presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i talem samting olsem long buk blong hem, (Light, Buk Wan, we oli prentem long 1930), i se: “144,000 memba blong bodi blong Kraes, hemia nao kampani we God i jusumaot, i putum tabu speret long ol, mo i putum mak blong hem long fes blong ol.” Ol Wetnes blong Jeova tede oli holem bilif ya yet se i rili gat 144,000 Kristin man we God i putum tabu speret long olgeta, hemia nao Isrel blong speret.

15. ?Taem dei blong Masta i no stat yet, ol Baebol studen oli ting se wanem bambae i kamaot long ol man Isrel, taem rul blong ol Jentael nesen bambae i finis?

¹⁵ ?Be ol man Isrel long saed blong bodi tede, i stret we oli kasem samfala spesel blesing yet, no no gat? Taem dei blong Masta i no stat yet, ol Baebol studen oli luksave finis plante stampa trutok blong Baebol. Be wan samting: Oli ting se taem rul blong ol Jentael nesen i finis, bambae ol man Isrel oli mas kam ol spesel man blong God bakegen. Taswe buk blong C. T. Russell (The Time Is at Hand, Buk 2 blong Studies in the Scriptures), we oli prentem long 1889, i talem se profet tok blong Jeremaea 31:29-34 bambae i kamtru long ol prapa man Isrel long saed blong bodi. Buk ya i talem se: “Ol man long wol oli luk we ol man Isrel oli bin kasem panis aninit long rul blong ol Jentael nesen i stat long 607 B.K.T. i kam kasem naoia. Mo hem i stap gohed yet. I no gat risen blong ting se ol man Isrel bambae oli hivap long wan nesen bakegen bifo long 1914 K.T. ‘Seven taem’ no 2520 yia i mas pas fastaem.” Oli ting se ol man Isrel bambae oli kam wan spesel nesen bakegen. Mo long 1917, i luk olsem we tingting blong olgeta i stret, from we Kontrak blong Balfour i promes se ol man Engglan bambae oli sapotem plan ya blong mekem Palestaen i ples blong ol man Isrel nomo.

16. ?Olsem wanem ol Wetnes blong Jeova oli traehad blong mekem Kristin mesej i kasem ol man Jyu? ?Wok blong olgeta i karem wanem frut?

¹⁶ Biaen long Faswan Bigfala Faet Blong Wol, Palestaen i stap aninit long rul blong Engglan. Nao rod i open blong plante man Isrel oli gobak long ples blong ol. Long 1948, oli stanemap Stet blong Isrel olsem wan nesen blong wol. ?Samting ya i soemaot se ol man Isrel ya oli rere blong kasem sam blesing long God? Gogo plante yia i pas, ol Wetnes blong Jeova oli ting olsem. Taswe long 1925, oli prentem wan buk we i gat 128 pej long hem, nem blong hem Comfort for the Jews. Long 1929, oli prentem wan naes buk we i gat 360 pej blong hem, nem blong hem se Life. Oli wokem i stret nomo long tingting blong ol man Isrel, mo oli tokbaot buk blong Job long Baebol. Oli traehad blong mekem mesej ya long saed blong Mesaea i kasem ol man Isrel. Oli traehad moa long taon ya Nyu Yok. Samfala oli harem mesej ya. Be bighaf blong ol man Jyu, oli olsem ol bubu blong olgeta long faswan handred yia. Oli no wantem luksave se Mesaea i kamtru finis.

17, 18. ?Ol man blong wok blong God long wol oli kasem wanem save long nyufala kontrak, mo long ol profet tok blong Baebol we oli talem se nesen blong Isrel bambae i stanap bakegen?

¹⁷ Nao i kam klia se nesen blong Isrel mo ol man long nesen ya wanwan, hemia i no Isrel ya we Revelesen 7:4-8 mo sam narafala profet tok long Baebol oli joenem wetem dei blong Masta. Ol man Isrel oli gohed blong folem kastom blong ol, oli no stap yusum prapa nem blong God. (Matyu 15:1-3, 7-9) Buk ya Jehovah we Watch Tower Sosaeti i prentem long 1934, i eksplenem Jeremaea 31:31-34. Hem i talem klia nomo se: “Nyufala kontrak i no joen nating wetem laen blong ol man Isrel mo wetem ol man olbaot. . . . Hem i stret nomo long ol man Isrel blong speret.” Ol profet tok blong Baebol we oli talem se Isrel bambae i kam wan nesen bakegen, oli no kamtru long ol man Isrel long saed blong bodi. Mo oli no kamtru long nesen blong Isrel tede, we hem i wan memba blong Yunaeted Nesen mo hem i haf blong wol ya we Jisas i tokbaot long Jon 14:19, 30 mo 18:36.

¹⁸ Long 1931, ol man blong God long wol oli glad tumas blong tekem nem ya se ol Wetnes blong Jeova. Oli save agri wetem ful hat blong olgeta long ol tok blong Ol Sam 97:11, we i se: “Laet blong hem i stap saen long ol stret man, mo glad blong hem i stap kam fulap long ol gudfala man.” Long tingting blong olgeta i kam klia nomo se ol man Isrel blong speret nomo oli insaed long nyufala kontrak. (Hibrus 9:15; 12:22, 24) Ol prapa man Isrel we oli sakem Kraes oli no kam insaed long kontrak ya, mo ol man olbaot tu oli no stap long hem. Taem oli kasem save long samting ya, oli openem rod blong laet blong God i saen bigwan. Taem yumi ridim histri blong ol man blong God, yumi luk we hemia i bigfala taem long olgeta. I kam klia se Jeova i rere blong soemaot fulap sore, mo lav, mo kaen fasin, mo trutok long olgeta man we oli kam kolosap long hem. (Eksodas 34:6; Jemes 4:8) Yes, Isrel blong God mo plante narafala man bambae oli kasem blesing from we ol enjel oli blokem fo win blong oli no spolem wol yet. ?Hu ol narafala we oli kasem blesing from? ?Yu yu wan long olgeta ya? Yumi luk nao.

[Futnot]

[Tok Blong Pija Long Pej 117]

God i stap jusumaot kolosap olgeta memba blong trufala Isrel blong hem i stat long Pentekos long 33 K.T. go kasem 1935. Long 1935 nao, i gat wan bigfala asembli blong ol Wetnes blong Jeova long Wasington. Long asembli ya, oli talem se wok we i bigfala moa i blong hivimap bigfala kampani we bambae oli laef long wol. (Revelesen 7:9)

Japta 20

Bigfala Kampani Blong Fulap Man

1. ?Jon i talemaot se 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong ol, nao biaen hem i luk wanem narafala grup bakegen?

JON i talem se ol 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong olgeta. Nao hem i gohed blong talemaot wan long ol nambawan ‘revelesen’ long Baebol. Taem hem i talemaot, ating hat blong hem i pam from glad. Hem i se: “Biaen long ol samting ya, mi mi luk wan bigfala kampani blong man, we i no gat man i save kaontem olgeta. Ol man ya oli kamaot long olgeta nesen, mo long olgeta laen, mo long olgeta kantri, mo long olgeta lanwis. Olgeta oli stap stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip, mo oli werem waet klos. Mo olgeta oli stap holem han blong pamtri long han blong olgeta.” (Revelesen 7:9, “NW”) Yes, from we ol enjel oli blokem ol fo win, ol 144,000 memba blong Isrel blong speret oli kasem laef. Be oli givim jans blong wan narafala grup i kasem laef tu: Wan bigfala kampania we i kamaot long olgeta nesen mo olgeta lanwis.—Revelesen 7:1.

2. ?Sam man blong wol we oli eksplenem mining blong Baebol oli talem se bigfala kampani i hu? ?Mo ol Baebol Studen bifo oli ting se grup ya i hu?

² Sam man blong wol we oli stadi long mining blong Baebol oli talem se bigfala kampani ya hemia ol man we oli no man Jyu, we oli kamaot long ol narafala nesen, nao oli kam Kristin man. Sipos no, oli talem se hemia ol Kristin man we oli ded from bilif blong olgeta, nao oli rere blong go long heven. Ol Baebol Studen bifo oli ting se hemia seken grup we bambae oli go long heven. Oli talem samting ya long 1886 long Buk 1 blong Studies in the Scriptures, The Divine Plan of the Ages. Oli se: “Olgeta oli mestem praes ya, we hem i jea blong king wetem bodi blong speret man olsem God. Bambae oli kam speret man we oli daon moa, oli no save kasem bodi olsem God. Nating we olgeta ya oli givim laef blong ol i go long God finis, be speret blong wol ya i winim olgeta gogo oli no lego laef blong olgeta olsem wan sakrifaes.” Mo long 1930, buk ya Light, Buk 1 i talem se: “Olgeta long bigfala kampani ya, hemia ol man we God i singaot olgeta blong oli wetnes strong long Masta, be olgeta oli no wantem.” Buk ya i talem se grup ya i flas long stret fasin blong olgeta. Mo oli gat save long trutok, be oli no talemaot. Oli talem se grup ya bambae i kasem heven olsem wan seken grup blong heven, be olgeta oli no save rul wetem Kraes.

3. (a) ?Sam man we oli gat gudhat we biaen oli kam strong long wok blong prij, oli kasem wanem hop? (b) ?Long 1923, olsem wanem Wajtaoa i eksplenem mining blong pijatok blong ol sipsip mo nani?

³ Be i gat samfala we oli kampani wetem ol tabu Kristin ya we biaen oli kam strong long wok blong prij. Oli no ting se bambae oli go long heven. Hop blong olgeta i stret long stampa tok blong pablik tok we ol man blong Jeova oli mekem, i stat long 1918 kasem 1922. Fastaem, nem blong hem se: “Wol Ya i Finis Finis—Plante Milyan Man We Oli Laef Naoia Bambae Oli No Save Ded.”b Biaen i no longtaem, magasin ya Wajtaoa (Engglis) long Oktoba 15, 1923, i eksplenem mining blong pijatok blong Jisas long ol sipsip mo ol nani. (Matyu 25:31-46) Hem i talem se: “Ol sipsip ya hemia i no olgeta we tabu speret i makemaot olgeta. Hemia ol man long olgeta nesen we oli laekem stret fasin, we long tingting blong olgeta oli agri se Jisas Kraes i Masta blong yumi, mo we oli wet mo hop long ol gudfala blesing aninit long rul blong hem.”

4. ?Olsem wanem laet long saed blong grup ya we bambae oli laef long wol i kam strong moa long 1931? ?long 1932? ?long 1934?

⁴ Sam yia biaen, long 1931, buk ya Vindication, Buk 1, i storebaot profet tok blong Esikel japta 9. Hem i eksplenem se ol man we oli kasem mak long fes blong olgeta, nao oli laef tru long en blong wol, hemia ol sipsip long parabol blong Jisas. Buk ya Vindication, Buk 3, we oli prentem long 1932, i storebaot man ya Jonadab, we hem i no man Isrel. Hat blong hem i gud. Hem i jyam antap long kat blong King Jehu blong Isrel, mo hem i lukluk fasin blong Jehu, taem hem i strong blong kilim i ded ol man blong gyaman wosip. (2 King 10:15-17) Buk ya i talem se: “Naoia wan wok i gohed long wol we i olsem wok blong Jehu bifo [wok blong talemaot ol jajmen blong Jeova]. Jonadab hem i pija no saen blong kampani blong ol man long wol we oli glad blong harem ol mesej ya, oli no agri wetem ogenaesesen blong Setan, mo oli stanap long saed blong stret fasin. Hemia olgeta we Masta ya bambae i sevem olgeta long Amageden, oli aot long taem blong trabol ya, nao hem i givim laef long olgeta long wol gogo i no save finis. Hemia nao kampani blong ‘ol sipsip.’ ” Long 1934, Wajtaoa i talem klia se ol Kristin ya we oli hop se bambae oli laef long wol, oli mas givim laef blong ol i go long Jeova mo tekem baptaes. Tru ya, laet ya long saed blong grup ya we bambae oli laef long wol i saenaot i kam strong moa.—Proveb 4:18.

5. (a) ?Long 1935, oli luksave se bigfala kampani i hu? (b) ?Long asembli long 1935, J. F. Rutherford i askem long ol man we oli hop se bambae oli laef blong olwe long wol blong stanap, nao wanem i hapen?

⁵ !Taem i stret nao blong save long Revelesen 7:9-17 i kam bigwan, olsem we laet i saen fulwan! (Ol Sam 97:11) Oli makemaot Mei 30 kasem Jun 3, 1935, blong mekem wan asembli long Wasington, Amerika. Magasin ya, Wajtaoa i talem bakegen plante taem se oli wantem we asembli ya i “mekem olgeta oli haremgud tumas mo givhan” long olgeta we oli olsem Jonadab bifo. !Yes, asembli ya i mekem olsem! Presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i givim wan strong tok we stampa blong hem se “Bigfala Kampani Ya.” Twante taosen man oli harem ol vas we hem i yusum blong pruvum se ol narafala sipsip tede, oli sem mak long bigfala kampani blong Revelesen 7:9. Long en blong tok blong hem, hem i talem se: “Yufala we i hop se bambae yufala i kasem laef blong olwe long wol, plis yufala i stanap.” Bighaf blong ol man we oli lesin long hem oli stanap. Nao presiden ya i talemaot strong, se: “!Yufala i luk! !Hemia nao bigfala kampani ya!” Fastaem ol man oli stap kwaet nomo, be biaen oli singaot from glad we noes blong olgeta i olsem tanda nomo. !Grup ya we i olsem Jon bifo oli glad tumas! !Mo grup ya we i olsem Jonadab oli glad tu! Long nekis dei blong hem, 840 nyufala Wetnes oli tekem baptaes. Bighaf blong olgeta oli bilif se oli blong bigfala kampani.

Oli Pruvum Se Bigfala Kampani Ya i Hu

6. (a) ?From wanem i klia se bigfala kampani i minim grup blong ol Kristin tede we oli givim laef blong olgeta i go long God finis, nao oli hop se bambae oli laef blong olwe long wol? (b) ?Waet klos blong bigfala kampani oli minim wanem?

⁶ ?Olsem wanem yumi save sua se bigfala kampani ya hemia grup blong ol Kristin tede we oli givim laef blong olgeta i go long Jeova finis, mo oli hop blong laef blong olwe long wol? Bifo finis, long vison blong Jon, hem i luk grup blong olgeta we oli blong go long heven, we Kraes i pemaot olgeta, “oli blong God. . . . Oli kamaot long olgeta laen, mo long olgeta lanwis, mo long olgeta kantri, mo long olgeta kala.” (Revelesen 5:9, 10) Bigfala kampani tu oli kamaot long olgeta ples long wol. Be fyuja blong olgeta i defren. Isrel blong God i gat stret namba blong hem. Be Baebol i no makemaot namba blong bigfala kampani. I no gat man i save talem hamas man bambae oli joen long bigfala kampani ya. Olgeta oli wasem klos blong olgeta finis long blad blong Smol Sipsip ya blong mekem oli waet. Hemia i min se oli stret man long fes blong Jeova from bilif blong olgeta long sakrifaes blong Jisas. (Revelesen 7:14) Mo oli holem han blong pamtri long han blong olgeta, blong ona long Mesaea olsem King blong olgeta.

7, 8. (a) ?Taem Jon i luk ol man long vison we oli holem han blong pamtri, Jon i tingbaot wanem bakegen? (b) ?From we bigfala kampani oli holem han blong pamtri tu, hemia i minim wanem?

⁷ Jon i stap lukluk vison ya, nao ating hem i tingtingbak long laswan wik blong laef blong Jisas long wol, 60 yia bifo. Long Naesan 9, 33 K.T., taem Jisas i wokbaot i kam long Jerusalem, fulap man oli ona long hem. Oli “tekem ol han blong pamtri, nao oli go blong mitim hem, we oli stap singaot se ‘!Hosana! Hae God [Jeova, NW], yu blesem man ya we i kam long nem blong yu. Yu blesem king ya blong ol man Isrel.’ ” (Jon 12:12, 13) Long vison blong Jon tu, bigfala kampani oli holem han blong pamtri mo oli singaot. Hemia i min se oli glad tumas blong akseptem Jisas olsem King we Jeova i putumap hem.

⁸ Mo tu, ol han blong pamtri mo bigfala voes we Jon i harem i mas pulum hem blong tingbaot wan lafet blong ol man Isrel bifo, hemia Lafet blong Wokem ol Wansaed Haos. Long saed blong lafet ya, Jeova i talem long olgeta se: “Long fas dei blong hem, yufala i mas karem frut blong ol gudfala tri, mo han blong ol pamtri mo han blong ol tri we oli gat plante han blong olgeta mo ol bigfala tri we oli gru long krik. Nao yufala i mas haremgud long fored blong Jeova we hem i God blong yufala gogo seven dei i pas.” Ol han blong ol pamtri oli blong soemaot se oli haremgud tumas. Ol wansaed haos we oli wokem blong smoltaem nomo, oli blong tingbaot we Jeova i bin sevem ol man blong hem oli aot long Ijip, mo biaen oli go stap long ol haos tapolen long drae ples. “Ol strenja mo ol boe we oli no gat papa mo ol woman we man blong olgeta i ded,” oli joen long lafet ya. Olgeta man Isrel evriwan oli mas “harem gud nomo.”—Levitikas 23:40; Dutronome 16:13-15.

9. ?Bigfala kampani oli singaot, oli talem wanem wetem fasin glad?

⁹ Taswe i stret nomo we bigfala kampani oli mas holem han blong pamtri tu. Nating we oli no haf long Isrel blong speret, be oli glad mo oli gat tangkyu long hat blong ol. Taswe oli save singaot strong se God mo Smol Sipsip blong hem, tufala i win mo tufala i sevem olgeta. Jon i talem olsem nao: “Nao oli singaot bigfala, oli talem se ‘God ya blong yumi, we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, wetem Smol Sipsip ya, tufala ya nao i wokem rod blong sevem mifala.’ ” (Revelesen 7:10) Nating we bigfala kampani ya i kamaot long olgeta lanwis mo olgeta nesen, be oli singaot long wan ‘bigfala voes’ nomo. Be olgeta oli kamaot long ol defren nesen mo lanwis. ?Olsem wanem oli save singaot long wan voes?

10. ?Nating we bigfala kampani i kamaot long olgeta nesen mo lanwis, be olsem wanem oli save joen long wan ‘bigfala voes’ nomo?

¹⁰ I gat wan ogenaesesen nomo long wol tede we ol man blong hem we oli kamaot long ol defren nesen oli rili joengud. Mo bigfala kampani ya i haf long ogenaesesen ya. Olgeta oli no stap jenisim ol rul blong Baebol blong mekem i joen wetem kantri blong olgeta. No gat. Nomata weples long wol oli stap, be oli holemtaet ol stret rul blong Baebol. Oli no faet agens long gavman mo oli no joen long ol ogenaesesen we oli blong leftemap kantri blong olgeta nomo. Oli rili tanem “ol naef blong faet blong olgeta oli kam aean blong brekem graon long garen.” (Aesea 2:4) Oli no stap seraot long ol defren skul no long ol defren bilif. Taswe oli no stap mekem olsem ol skul blong Krisendom, we oli singaot plante mesej we i konfyusum ol man nomo mo oli agensem olgeta nomo. Mo tu, bigfala kampani ya oli no yusum wan grup olsem ol pasta blong tekem wok blong olgeta blong presem God. Oli no singaot se tabu speret i wokem rod blong sevem olgeta. No gat. ?From wanem? From we oli no wosip long wan triniti God. Long 200 ples long wol, oli joen olsem wan voes nomo blong singaot long nem blong Jeova. Long semtaem, oli toktok klin lanwis blong trutok, we hem i wan nomo. (Sefanaea 3:9) Oli talemaot long klia ples se Jeova i God blong sevem ol man, mo Jisas Kraes i Nambawan Man we God i yusum blong sevem laef, nao tufala i mekem rod blong sevem olgeta.—Ol Sam 3:8; Hibrus 2:10.

11. ?Olsem wanem ol teknik blong ol man i givhan long bigfala kampani blong mekem voes blong olgeta i kam antap moa?

¹¹ Ol teknik blong tede i givhan blong mekem voes ya blong bigfala kampani i kam antap moa. I no gat wan narafala skul long wol we oli prentem ol buk long saed blong Baebol long moa long 200 lanwis. Hemia from we i no gat wan narafala grup long wol we oli wantem talemaot wan mesej nomo long olgeta man long wol. Mo tu Hed Kampani blong ol Wetnes blong Jeova we tabu speret i makemaot olgeta, oli lukaot long wok blong ol man we oli mekem wan rod blong prentem plante lanwis wantaem. Oli kolem MEPS (Multilanguage Electronic Phototypesetting System). Taem oli prentem buk ya, oli stap yusum MEPS long 80 hedkwota blong Watch Tower Sosaeti long wol. From samting ya, nambawan magasin blong olgeta we oli prentem tu taem long wan manis, Wajtaoa, naoia oli save prentem long 60 lanwis wantaem. Mo tu ol man blong Jeova oli prentem plante buk, olsem hemia we yu stap ridim, long plante defren lanwis wantaem. Olsem nao, ol Wetnes blong Jeova, we bigfala kampani i bighaf blong olgeta, oli save seremaot plante handred milyan buk evri yia long ol bigfala lanwis. Samting ya i givim jans long fulap moa man long olgeta nesen mo lanwis blong stadi long Tok blong God. Nao oli save joenem voes blong olgeta long bigfala voes ya blong bigfala kampani.—Aesea 42:10, 12.

?Long Heven No Long Wol?

12, 13. ?Olsem wanem bigfala kampani i “stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip” ya?

¹² ?Taem Baebol i talem se oli “stanap long fes blong jea blong king,” hemia i minim we bigfala kampani ya oli stap long heven? No gat. ?Olsem wanem yumi save samting ya? I gat plante samting blong pruvum poen ya. Eksampel: Grik tok ya we oli tanem “long fes blong” (e·noʹpi·on) hem i rili min se God “i save lukluk olgeta.” Baebol i yusum tok ya plante taem, taem hem i tokbaot ol man long wol we oli stanap “long fes blong” Jeova, no Jeova i save “lukluk” olgeta. (1 Timote 5:21; 2 Timote 2:14; Rom 14:22; Galesia 1:20) Taem ol man Isrel oli stap long drae ples, Moses i talem long Eron se: “Yu go singaot olgeta man blong oli kam stanap long fes blong Hae God [Jeova, NW], from we hem i harem finis ol tok ya blong olgeta we oli stap tok agens long hem.” (Eksodas 16:9) Be ol man Isrel oli no go antap long heven blong stanap long fes blong Jeova. (Skelem wetem Levitikas 24:8.) Oli stap long drae ples nomo long wol. Be Jeova i save lukluk olgeta, mo hem i stap wajem olgeta.

¹³ Mo tu Baebol i talem se: “Taem Pikinini blong man bambae i kamtru wetem olgeta paoa blong hem, . . . olgeta nesen bambae oli stap stanap long fes blong hem.”c Taem profet tok ya i kamtru, olgeta nesen long wol oli no stap long heven. Tru ya, olgeta we “oli go blong lus blong olwe,” oli no stap long heven. (Matyu 25:31-33, 41, 46, NW) Hem i minim se Jisas i lukluk ol man long wol, nao hem i wajem olgeta blong jajem olgeta. Sem mak nao long bigfala kampani. Oli stap “stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip” ya from we Jeova mo King blong hem, Jisas Kraes, tufala i save lukluk olgeta. Nao tufala i save jajem olgeta se olgeta oli trufala man blong God.

14. (a) ?Hu i stap “raonabaot long jea” blong God mo “antap long bigfala hil ya Saeon [long heven]”? (b) ?Nating we bigfala kampani i mekem wok blong God “insaed long haos blong hem,” be from wanem oli no wan grup blong ol pris?

¹⁴ Revelesen i talem se ol 24 elda mo ol 144,000 oli stap “raonabaot long jea” blong Jeova mo “antap long bigfala hil ya Saeon [long heven].” (Revelesen 4:4; 14:1) Bigfala kampani ya i no wan grup blong ol pris, mo oli no save kasem haenem olsemia. No gat. Revelesen 7:15 i talem se oli stap mekem wok blong God “insaed long haos blong hem.” Be haos ya blong hem i no minim Tabu Ples we i Tabu Tumas. Hem i minim yad blong haos blong God long saed blong speret, hemia long wol ya nomo. Grik tok ya na·osʹ, oli tanem long ples ya i kam “haos blong God.” Plante taem hem i minim olgeta haf long haos we oli bildim blong mekem wosip long Jeova. Tede, hem i wan plan long saed blong speret long heven mo long wol tu.—Skelem Matyu 26:61; 27:5, 39, 40; Mak 15:29, 30; Jon 2:19-21, New World Translation Reference Bible, futnot.

Oli Singaot Long Heven Mo Long Wol Blong Presem God

15, 16. (a) ?Taem bigfala kampani i hivap, wanem i kamaot long heven? (b) ?Taem Jeova i mekem ol nyufala haf blong plan blong hem oli kamtru, ol enjel oli mekem wanem? (c) ?Olsem wanem yumi long wol, yumi save joen long singsing we i presem God?

¹⁵ Bigfala kampani oli stap presem Jeova. Be i gat sam narafala tu we oli singsing blong presem hem. Jon i talem se: “Olgeta enjel oli stap stanap raon long bigfala jea blong God, mo raon long ol elda mo ol fo anamol ya, nao oli foldaon long fes blong God, we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, oli ona long hem, oli presem hem. Oli talem se ‘Yes i tru ya. God ya blong yumi, olgeta man oli mas presem hem, oli mas leftemap nem blong hem, oli mas talemaot waes blong hem, oli mas talem tangkyu long hem, oli mas ona long hem, oli mas talemaot hae nem blong hem, mo oli mas talemaot paoa blong hem, gogo i no save finis. Amen.’ ”—Revelesen 7:11, 12.

¹⁶ Taem Jeova i wokem wol ya, olgeta tabu enjel blong hem “oli singaot bigwan tugeta, oli glad, mo olgeta pikinini blong God oli stat singaot from we oli harem gud.” (Job 38:7) Evritaem Jeova i soemaot wan nyufala haf blong plan blong hem, ating samting ya i pulum ol enjel blong singaot bakegen blong presem hem. Olsem nao, taem ol 24 elda, we oli minim ol 144,000 man long heven, oli singaot from we oli akseptem Smol Sipsip ya, ol narafala enjel blong God long heven oli joen wetem olgeta blong presem Jisas mo Jeova God. (Revelesen 5:9-14) Ol enjel ya oli haremgud finis olsem, from we oli stap taem Jeova i mekem plan blong hem i kamtru, nao hem i givim laef bakegen long ol trufala man we hem i makemaot wetem tabu speret, blong oli kasem haenem long heven. Taswe nao, ol gudfala enjel blong Jeova long heven oli singsing bakegen blong presem hem, taem bigfala kampani i hivap. Tru ya, ol man blong Jeova oli glad tumas we oli laef long dei blong Masta, from we ol gudfala samting ya oli stap kamaot long taem ya. (Revelesen 1:10) !Long wol ya, yumi gat bigfala blesing blong talemaot Kingdom blong Jeova! !Long fasin ya yumi joen long singsing we i presem hem!

Bigfala Kampani i Kamtru

17. (a) ?Wan long ol 24 elda ya i stanemap wanem kwestin? ?From we elda ya i save faenemaot ansa long kwestin ya, samting ya i soemaot wanem? (b) ?Wetaem kwestin blong elda ya i kasem ansa blong hem?

¹⁷ I stat long taem blong aposol Jon gogo dei blong Masta, ol tabu Kristin oli no gat klia save se hu nao i bigfala kampani. Taswe i stret we wan long ol 24 elda ya, we i minim ol tabu man ya we oli stap finis long heven, hem nao i wekemap tingting blong Jon. Hem i stanemap wan kwestin we i joengud long bisnes ya. “Nao wan long ol elda ya i askem long mi, i se ‘!E! ?Ol man ya we oli werem waet klos blong olgeta, yu save olgeta? ?Yu save weples olgeta oli kamaot long hem?’ Nao mi mi ansa long hem, mi se ‘Olfala, yu nomo yu save.’ ” (Revelesen 7:13, 14a) Yes, elda ya i save faenemaot ansa long kwestin ya mo talem long Jon. Ating samting ya i soemaot se ol 24 elda ya we oli laef bakegen finis oli stap givhan blong pasem ol trutok blong God oli go long ol man tede. Olgeta we oli olsem Jon bifo, taem oli stap long wol, oli stap luklukgud ol wok we Jeova i stap mekem long medel blong olgeta. From samting ya, oli lanem hu nao bigfala kampani ya. Kwiktaem nomo oli luksave bigfala laetning ya blong God we i saenaot long Tiokratik ogenaesesen long stret taem we Jeova i makem, hemia long 1935.

18, 19. (a) ?Long ol yia biaen long 1920 mo 1930, grup we oli olsem Jon oli tokbaot wanem hop moa? ?Be hu i harem trutok, we namba blong olgeta i go antap? (b) ?Taem oli luksave bigfala kampani long 1935, wanem i kam klia long saed blong ol 144,000 man? (c) ?Namba blong ol man we oli go long Memoriol i soemaot wanem?

¹⁸ Long ol yia we oli ron biaen long 1920 mo 1930, grup ya we i olsem Jon oli tokbaot laef long heven moa. Oli mekem olsem long ol buk blong olgeta mo long wok blong prij tu. I luk olsem we long taem ya, grup blong ol 144,000 man i no kasem fulnamba blong hem yet. Fulap man oli harem trutok mo oli soemaot se oli wantem wok strong long wok blong prij. Mo namba blong olgeta we oli stap talem se oli wantem laef blong olwe long Paradaes long wol, i stap go antap oltaem. Oli no wantem go long heven. God i no singaot olgeta blong go antap. Olgeta oli no haf long smol kampani ya. Oli blong ol narafala sipsip nomo. (Luk 12:32; Jon 10:16) Long 1935, i kam klia se olgeta nao oli bigfala kampani blong ol narafala sipsip. Mo samting ya i pruvum se kolosap nao, God i jusum finis fulnamba blong 144,000 man blong go long heven.

¹⁹ ?Namba blong ol man blong God long taem ya i sapotem samting ya? Yes. Long 1938, i gat 59,047 Wetnes blong Jeova oli stap prij long wol. 36,732 blong olgeta oli kakae bred mo dring waen long Memoriol blong ded blong Jisas. Hemia i soemaot se God i makemaot olgeta blong go long heven. Long ol yia we oli ron biaen, namba blong olgeta i stap godaon sloslou. Hemia from we sam long ol trufala Wetnes ya oli finis long laef ya long wol, oli ded. Long 1990, i gat 8,869 man nomo we oli dring waen mo kakae bred long Memoriol. Hemia i smosmol haf nomo (0.1%) long ol 9,950,058 man we oli kam long Memoriol.

20. (a) ?Taem Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i stap gohed, presiden blong Sosaeti i talem wanem long saed blong bigfala kampani ya? (b) ?Be wanem sam samting blong soemaot se bigfala kampani ya i rili bigfala?

²⁰ Taem namba tu bigfala faet i stat long wol, Setan i mekem plante rabis samting blong traem blokem wok blong hivimap bigfala kampani ya. Hem i putum tabu long wok blong Jeova long plante kantri long wol. Taem ya i tudak nomo. Long Janewari 1942, jes bifo we presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i ded, hem i se: “I luk olsem we bigfala kampani ya bambae i no bigfala tumas.” !Be blesing blong God i mekem se i no kamaot olsem! Long 1946, namba blong ol Wetnes long wol i kasem 176,456. Bighaf blong olgeta oli blong bigfala kampani. Long 1990, i gat 4,017,213 Wetnes we oli stap mekem wok blong Jeova long 212 kantri long wol. !Tru ya, hemia i WAN BIGFALA KAMPANI! Mo namba blong olgeta i stap go antap yet.

21. (a) ?Olsem wanem wok blong hivimap ol man blong God long dei blong Masta i stret nomo long vison blong Jon? (b) ?Olsem wanem sam impoten profet tok oli stat kamtru?

²¹ Taswe wok blong hivimap ol man blong God long dei blong Masta, hem i stret long vison blong Jon: fastaem, wok blong hivimap ol laswan blong 144,000. Afta, wok blong hivimap bigfala kampani. Olsem profet Aesea i talem finis, naoia, “long las haf blong ol dei ya,” fulap man long olgeta nesen oli stap joen long tru wosip blong Jeova. Mo tru ya, yumi singsing bigwan blong talem tangkyu long Jeova from we hem i mekem “nyufala heven mo nyufala wol.” (Aesea 2:2-4; 65:17, 18) God i stap “hivimap bakegen olgeta samting long han blong Kraes, ol samting long heven mo ol samting long wol.” (Efesas 1:10, NW) Ol tabu man we bambae oli kasem Kingdom long heven, we God i jusumaot olgeta i stat long taem blong Jisas, hemia nao “ol samting long heven.” Mo bigfala kampani blong ol narafala sipsip, hemia nao ol faswan blong “ol samting long wol.” Sipos yu yu agri mo wok wetem plan ya, yu yu save hapi blong olwe.

Ol Blesing Blong Bigfala Kampani Ya

22. ?Jon i kasem wanem save bakegen long bigfala kampani ya?

²² Nao long rod we God i yusum, Jon i kasem moa save long bigfala kampani ya. Hem i se: “Nao hem [elda ya] i talem long mi, se: ‘Hemia ol man ya we oli pastru long taem blong bigfala trabol. Mo oli wasem klos blong olgeta finis blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya. Taswe oli stanap long fes blong bigfala jea blong God, mo long dei mo long naet, oli stap mekem tabu wok blong hem insaed long haos blong hem. Mo Hemia we i stap sidaon long bigfala jea ya, bambae i pulum haos tapolen blong hem antap long olgeta.’ ”—Revelesen 7:14b, 15, “NW.”

23. ?Wanem ya taem blong bigfala trabol we bigfala kampani i “pastru” long hem?

²³ Jisas i talem finis se bambae hem i stanap olsem king, nao bambae hem i rul wetem olgeta paoa blong hem gogo “bambae i gat bigfala trabol tumas, we neva man i luk olsem bifo, i stat long taem we God i mekem wol, i kam kasem tede. Yes, mo bambae i no moa gat sam bigfala trabol olsem bakegen samtaem.” (Matyu 24:21, 22) Blong mekem profet tok ya i kamtru, ol enjel bambae oli lego ol fo win ya blong wol blong spolem rabis wol blong Setan. Fastaem, Bigfala Babilon, we hem i minim olgeta gyaman skul long wol, bambae i lus. Biaen, taem bigfala trabol ya i kasem bigfala mak blong hem, Jisas bambae i sevem ol laswan blong 144,000 man long wol wetem ol man long bigfala kampani ya.—Revelesen 7:1; 18:2.

24. ?Olsem wanem ol man long bigfala kampani wanwan oli kam naf blong kasem laef?

²⁴ ?Olsem wanem ol man long bigfala kampani ya wanwan oli kam naf blong kasem laef? Elda ya i talem long Jon se oli “wasem klos blong olgeta finis blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya.” Hemia i minim se oli soemaot bilif long Jisas, se hem i man we i pemaot olgeta. Mo oli givim laef blong olgeta i go long Jeova, oli tekem baptaes long wora blong soemaot samting ya, nao oli mekem ol stret fasin ‘we tingting blong olgeta i no save jajem olgeta from.’ (1 Pita 3:16, 21; Matyu 20:28) From samting ya, Jeova i lukluk olgeta olsem we oli klin mo oli stret man. Mo oli stap klin, ‘we ol samting blong wol oli no save mekem olgeta oli doti.’—Jemes 1:27, NW.

25. (a) ?Olsem wanem bigfala kampani ya i mekem wosip long Jeova ‘long dei mo long naet, insaed long haos blong hem’? (b) ?Olsem wanem Jeova i “pulum haos tapolen blong hem antap” long bigfala kampani ya?

²⁵ Mo tu, oli wok strong blong wetnes long Jeova. “Long dei mo long naet, oli stap mekem tabu wok blong hem insaed long haos blong hem.” ?Yu yu wan long bigfala kampani ya we oli givim laef blong olgeta i go long Jeova? Sipos yes, hemia i wan bigfala blesing, we yu save mekem wok blong Jeova oltaem long wol, long yad blong bigfala haos blong hem long saed blong speret. Tede, bigfala kampani i mekem bighaf blong wok blong prij. Olgeta we tabu speret i makemaot olgeta, oli lidim bigfala kampani long wok ya. Nating we ol man long bigfala kampani oli gat ol narafala responsabiliti tu, be plante handred taosen blong olgeta oli stretem laef blong ol blong oli save mekem fultaem minista wok olsem ol paenia. Nating we yu yu paenia no no gat, be sipos yu wan memba blong bigfala kampani we yu givim laef blong yu i go long Jeova finis, yu yu save haremgud. From we bilif mo ol gudfala wok blong yu i mekem se God i luk yu olsem wan stret man mo wan fren blong hem. Mo hem i tekem yu yu kam insaed long haos tapolen blong hem. (Ol Sam 15:1-5; Jemes 2:21-26) Olsem nao, Jeova we hem i lukaotgud long ol man we oli kam long hem, hem i save “pulum haos tapolen blong hem antap” long olgeta we oli laekem hem, olsem we hem i protektem olgeta.—Proveb 18:10.

26. ?Wanem ol narafala blesing we bambae bigfala kampani i haremgud long olgeta?

²⁶ Nao elda i gohed, i se: “Bambae oli no moa hanggri bakegen, oli no moa tosta bakegen. Bambae san i no moa bonem olgeta bakegen, bigsan bambae i no moa save kasem olgeta nating. From we Smol Sipsip ya we i stap long medel long bigfala jea blong God, hem bambae i lukaot long olgeta, olsem we man blong lukaot long sipsip i stap lukaot long ol sipsip blong hem. Hem bambae i lidim olgeta oli go dring long ol springwora ya we i save givim laef. Mo God bambae i ravemaot wora blong ae blong olgeta.” (Revelesen 7:16, 17) !Yes, Jeova i rili mekem welkam long olgeta! ?Be wanem bigfala mining blong ol tok ya?

27. (a) ?Wanem profet tok blong Aesea i kolosap sem mak long tok blong elda ya? (b) ?Wanem i soemaot se profet tok blong Aesea i stat kamtru long Kristin kongregesen long taem blong Pol?

²⁷ Yumi save tingbaot wan profet tok we i kolosap sem mak. Hem i se: “Hemia nao toktok blong Jeova: ‘Long taem blong gladhat, mi mi ansa long yu. Long dei blong sevem man, mi mi givhan long yu. . . . Olgeta bambae oli no hanggri, bambae oli no tosta. Mo hot taem mo bigfala san bambae i no kilim olgeta. From we Hem we i gat sore long olgeta bambae hem i lidim olgeta. Bambae hem i lidim olgeta oli go long springwora.’ ” (Aesea 49:8, 10; mo lukluk tu long Ol Sam 121:5, 6.) Aposol Pol i talem se haf blong profet tok ya i stret long “dei ya blong sevem man” we i stat long Pentekos long 33 K.T. Hem i talem se: “Plis yufala i harem tok blong God. Hem i talem se ‘Long taem ya blong givhan long man, mi mi harem yufala. Long dei ya blong sevem man, mi mi givhan long yufala.’ Yufala i mas harem tok ya. Naoia i taem blong God i givhan long man. Tede i dei blong hem i sevem man.”—2 Korin 6:2.

28, 29. (a) ?Olsem wanem profet tok blong Aesea i kamtru long faswan handred yia? (b) ?Olsem wanem tok blong Revelesen 7:16 i kamtru long bigfala kampani? (c) ?Bambae wanem i kamaot taem Smol Sipsip i lidim bigfala kampani oli “go dring long ol springwora ya we i save givim laef”? (d) ?Olsem wanem bigfala kampani i spesel?

²⁸ ?Olsem wanem promes ya se oli no save hanggri no tosta mo hot san i no save bonem olgeta, i kamtru long olgeta long taem blong Pol? Long faswan handred yia, samtaem ol Kristin man oli hanggri mo oli tosta. (2 Korin 11:23-27) Be long saed blong speret oli gat fulap. Oli no save hanggri no tosta long speret. Mo tu, taem Jeova i spolem fasin blong ol man Isrel long 70 K.T., hem i no kros long ol man blong hem, olsem we hot san i bonem olgeta. No gat. Long sem fasin, tok blong Revelesen 7:16 i stret long saed blong speret long bigfala kampani tede tu. Olgeta wetem ol tabu Kristin, olgeta evriwan oli haremgud long fulap kakae blong speret.—Aesea 65:13; Neham 1:6, 7.

²⁹ Sipos yu yu wan long bigfala kampani ya, gudfala hat blong yu bambae i pusum yu blong “singaot long glad,” nating we yu sot long plante samting mo yu mas winim plante traem long ol laswan yia blong rabis wol ya blong Setan. (Aesea 65:14) Taswe naoia tu, Jeova i save ‘ravemaot wora blong ae blong yu.’ Hot “san” we i minim jajmen blong God, i no moa save bonem yu. Mo taem ol enjel oli lego ol fo win blong spolem wol ya, “bigsan” bambae i no kasem yu. Hemia i min se Jeova i no save kros long yu. Taem olfala fasin blong wol ya i lus finis, Smol Sipsip ya bambae i lidim yu yu “go dring long ol springwora ya we i save givim laef.” Hemia i minim olgeta samting we Jeova i mekem blong givim laef blong olwe long yu. Bilif blong yu long blad blong Smol sipsip ya bambae i win, from we sloslou bambae yu kam stret olgeta. !Yufala evriwan long bigfala kampani we namba blong hem i kasem plante “milyan” man, yufala i spesel, from we neva bambae yufala i ded! Profet tok blong Revelesen bambae i kamtru fulwan long yufala, taem God i ravemaot olgeta wora blong ae blong yufala.—Revelesen 21:4.

Meksua Se Yu Kasem Ol Samting We God i Singaot Yu From

30. ?Vison blong Jon i mekem wanem gudfala pija long tingting blong yumi? ?Hu nao “i naf blong stanap”?

³⁰ !Ol tok ya oli mekem wan nambawan pija long tingting blong yumi! Jeova hem wan i sidaon long jea blong hem. Mo olgeta man blong hem long heven mo long wol oli joen blong presem hem. Ol man blong hem long wol oli tinghae long bigfala blesing ya blong joen long singsing ya blong presem hem. I no longtaem, bambae Jeova mo Jisas Kraes tufala i jajem wol ya. Long taem ya, bigfala voes bambae i singaot, se: “Hemia Bigfala Dei ya blong tufala, we kros blong tufala long sin bambae i kamaot. ?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” (Revelesen 6:17) ?Wanem ansa long kwestin ya? Smolhaf blong ol man nomo. Haf blong ol 144,000 man we oli gat mak blong God long fes blong olgeta mo oli stap laef yet long wol wetem bigfala kampani blong ol narafala sipsip, olgeta ya nomo bambae oli “naf blong stanap.” Hemia i min se bambae oli stap laef tru long taem ya.—Skelem Jeremaea 35:19; 1 Korin 16:13.

31. ?Olsem wanem mining blong vison blong Jon i mas gat paoa long ol Kristin man, nating we oli blong smol kampani no bigfala kampani?

³¹ From samting ya, ol tabu Kristin we oli olsem Jon bifo oli traehad mo wok strong blong ‘resis i go stret long mak, we i gat praes blong man we i win. Mo praes ya, hemia we God i singaot olgeta blong olgeta oli joen long Jisas Kraes, olgeta i go stap antap long ples blong hem.’ (Filipae 3:14) Oli save se ol trabol we oli stap kamaot long wol tede oli mekem i hadwok moa blong stanap strong. (Revelesen 13:10) Oli fasgud long wosip blong Jeova plante yia finis, oli stap holemtaet bilif blong olgeta yet, mo oli haremgud from we God i ‘raetemdaon nem blong olgeta, oli stap long heven finis.’ (Luk 10:20; Revelesen 3:5) Olgeta long bigfala kampani tu oli save se “man we i stanap strong gogo olgeta samting ya i finis, bambae God i sevem hem” nomo. (Matyu 24:13) God i makemaot bigfala kampani ya blong pastru long taem blong bigfala trabol. Be ol man long kampani ya wanwan oli mas traehad blong stap klin mo blong gohed strong long wok blong olgeta.

32. ?From we i gat tu grup nomo we oli “naf blong stanap” long dei blong kros blong Jeova, i impoten tumas we naoia nomo ol man oli mekem wanem?

³² Tu kampani ya nomo oli “naf blong stanap” long dei blong kros blong Jeova. I no gat wan samting we i soemaot se sam narafala man bambae oli kasem laef tu. ?Olsem wanem long plante milyan man we evri yia oli kam long Memoriol blong ded blong Jisas blong soemaot respek long sakrifaes blong hem, be oli no gat bilif long sakrifaes ya blong givim laef blong ol i go long Jeova mo tekem baptaes, mo mekem wok blong hem? ?Mo tu, olsem wanem long olgeta we fastaem oli mekem wok blong God, be biaen oli letem ‘tingting blong olgeta i kam slak, from we . . . oli stap tingting tumas long laef ya long wol’? Olgeta ya oli mas wekap. Mo oli mas stap wekap, ‘blong bambae oli gat paoa blong ronwe long olgeta trabol ya, blong bambae oli save stanap long fes blong Pikinini blong Man,’ Jisas Kraes. !Taem ya i sot!—Luk 21:34-36.

[Ol Futnot]

[Bokis blong pija long pej 119]

God Nomo i Save Mining Blong Ol Profet Tok

Gogo plante yia i pas, grup ya we i olsem Jon bifo oli traem faenemaot hu nao bigfala kampani ya, be oli no save faenemaot ansa long hem. ?From wanem? Ol tok blong gudfala man ya Josef i givim ansa long yumi. Hem i talem se: “Paoa blong talemaot mining blong drim, hem i stap long God blong mifala nomo.” (Jenesis 40:8) ?Wetaem mo olsem wanem God i talemaot mining blong ol profet tok ya? Kolosap evri taem hem i soemaot mining taem oli rere blong kamtru no taem oli stap kamtru. Hem i mekem olsemia blong ol man blong hem we oli stap lukaot mining blong profet tok ya, oli save luksave klia. Hem i talemaot mining ya long yumi “blong tijim yumi, nao yumi save gat hop, from we yumi stap stanap strong, mo from we ol tok blong Baebol oli stap leftemap tingting blong yumi.”—Rom 15:4, NW.

[Bokis blong pija long pej 124]

Ol memba blong bigfala kampani

▪ oli kamaot long olgeta nesen mo laen mo kantri mo lanwis

▪ oli stanap long fes blong bigfala jea blong Jeova

▪ oli wasem klos blong olgeta blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya

▪ oli presem Jeova mo Jisas from we tufala i sevem olgeta

▪ oli pastru long taem blong bigfala trabol

▪ long dei mo long naet, oli mekem wok blong Jeova insaed long haos blong hem

▪ Jeova i laekem olgeta, nao hem i lukaotgud mo keagud long olgeta

▪ Jisas i lidim olgeta oli go dring long ol springwora we i givim laef

[Tok Blong Pija Long Pej 127]

God mo Smol Sipsip ya tufala i wokem rod blong sevem bigfala kampani

[Tok Blong Pija Long Pej 128]

Smol Sipsip ya bambae i lidim bigfala kampani oli dring long springwora we i givim laef