Wajtaoa LAEBRI LONG INTENET
Wajtaoa
LAEBRI LONG INTENET
Bislama
  • BAEBOL
  • OL BUK
  • OL MITING
  • Revelesen—!Hapi En!
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 1

      Revelesen—!Hapi En!

      1. ?Olsem wanem yumi save se God i wantem we yumi hapi?

      REVELESEN LONG JON—gudfala buk ya i givim wan hapi en long Baebol. ?From wanem yumi talem se “hapi”? From we Baebol i kamaot long “hapi God ya.” Hem i putum “gud nyus ya” long han blong olgeta we oli laekem hem tumas. Hem i wantem we yumi hapi tu. Taswe, fas tok blong Revelesen i talem olsem: “Man we i ridim tok ya we God i givim, hem i save harem gud.” Mo laswan japta i talem se: “Olgeta we oli harem ol tok ya we God i givim, we i stap long buk ya, oli save harem gud.”—1 Timote 1:11, NW; Revelesen 1:3; 22:7.

      2. ?Yumi mas mekem wanem blong haremgud long buk blong Revelesen?

      2 ?Olsem wanem yumi save haremgud long buk blong Revelesen? Yumi save mekem olsem sipos yumi lukaotem mining blong ol saen mo pijatok blong hem, mo sipos yumi mekem laef blong yumi i laenap wetem olgeta. I no longtaem, ol bigfala trabol we i kamaot long ol man bambae oli finis olgeta. God mo Jisas Kraes, bambae tufala i jajem rabis wol blong naoia. Bambae i gat “nyufala heven wetem nyufala wol, tufala i stap.” Long taem ya, “bambae i no moa gat man i ded.” (Revelesen 21:1, 4) ?Yu yu wantem stap long wan nyufala wol, we i gat trufala pis mo seftaem long hem? Yumi evriwan i save stap sipos yumi wokem strong bilif from stadi blong Tok blong God. Samting ya i min se yumi mas stadi long ol dip profet tok blong Revelesen tu.

      Apokalips—?Hem i Minim Wanem?

      3. ?Plante man oli ting se Apokalips mo Amageden tufala tok ya i minim wanem?

      3 Samfala oli singaotem Revelesen se Apokalips. ?From wanem? From we a·po·kaʹly·psis i wan Grik tok, we oli tanem i kam “revelation” long Engglis. Taswe oli wokem tok ya “revelesen” long Bislama. Plante man oli ting se Apokalips i minim wan bigfala nyuklia faet, we bambae i spolem wol ya olgeta. Long wan bigfala taon long Teksas, long Amerika, oli mekem fulap nyuklia bom. Plante man blong taon ya we oli gat skul blong olgeta oli talem se: “Bambae mifala i ded fastaem.” Samfala pasta mo pris long ples ya oli talem se “oli save se Amageden i mas kam. Hem i kolosap nomo. Long laswan faet ya, bambae God i faetem Setan, mo ol gudfala fasin bambae oli faetem ol nogud fasin. Samting ya bambae i kamaot long wan nyuklia faet.”a

      4. ?Wanem trufala mining blong tok ya “apokalips”? ?From wanem nem blong laswan buk long Baebol, “Revelesen,” i stret nomo?

      4 ?Be wanem trufala mining blong tok ya apokalips? Sam diksonari oli talem se hem i minim “wan bigfala trabol we bambae i kavremap ful wol, i no longtaem.” Be long Grik lanwis, a·po·kaʹly·psis i minim “mekem wan samting we i haed i kam long klia ples.” Taswe nem blong laswan buk blong Baebol, “Revelesen” i stret nomo, from we tok ya i karem sem mining. Buk ya i no tokbaot wan nogud nyus long saed blong bigfala trabol long wol nomo. No gat. Be hem i mekem plante trutok blong God oli kam long klia ples. Ol gudfala trutok ya oli save mekem we yumi gat strong tingting mo bilif long saed blong fyuja.

      5. (a) ?Hu ol man we bambae oli lus long Amageden? ?Hu ol man we bambae oli sef long taem ya? (b) ?Ol man we oli pastru long bigfala faet ya long Amageden, oli save kasem wanem blesing long fyuja?

      5 Tru ya, laswan buk blong Baebol i talem se Amageden hem i “faet long bigfala Dei blong God ya we i gat olgeta paoa.” (Revelesen 16:14, 16) !Be faet ya bambae i defren olgeta long wan nyuklia faet! Sipos ol nyuklia bom oli faerap, i no moa gat enikaen laef long wol. Be Tok blong God i talem hapi nyus, se God bambae i spolem ol rabis man nomo we oli agensem hem. Mo God i bos long ol strong ami we bambae hem i yusum blong spolem ol rabis man ya. (Ol Sam 37:9, 10; 145:20) Wan bigfala kampani blong man, we oli kamaot long olgeta nesen, bambae oli pastru long Amageden hemia en blong jajem blong God long wol ya. Jisas Kraes, we i olsem Man Blong Lukaot Long Sipsip, bambae hem i lidim olgeta blong kasem laef blong olwe long Paradaes long wol. ?Yu yu wantem stap long medel blong ol man ya? !Yu yu save hapi, from we Revelesen i soemaot se yu save kasem blesing ya!—Revelesen 7:9, 14, 17.

      Lukaotem Ol Tok Haed Blong God

      6. ?Plante yia finis, wanem ol buk we Watch Tower Sosaeti i prentem blong mekem Revelesen i kam klia moa?

      6 Longtaem finis, long 1917, Watch Tower Sosaeti i prentem buk ya The Finished Mystery. Buk ya i eksplenem mining blong olgeta vas wanwan long tufala buk ya Esikel mo Revelesen. Afta, taem ol profet tok blong Baebol oli stap kamtru, oli prentem tu buk we nem blong tufala Light. Tufala buk ya i kamaot long 1930. Tufala i givim plante nyufala save long saed blong Revelesen. Laet i gohed blong ‘saen long ol stret man.’ Ale, long 1963, Sosaeti i prentem wan buk we i gat 704 pej blong hem, nem blong buk ya “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! Buk ya i givim fulap save long saed blong Bigfala Babilon, hemia ol gyaman skul blong wol ya. Hem i tokbaot olsem wanem Bigfala Babilon ya i stanap mo i foldaon. Mo las haf blong buk ya i tokbaot naen laswan japta blong Revelesen. Ale, ‘rod blong ol stret man i stap kam klia moa.’ Samting ya i tru moa long saed blong ol wok blong ol kongregesen. Nao long 1969, Sosaeti i prentem wan buk we i gat 384 pej, nem blong hem, “Then Is Finished the Mystery of God.” Buk ya i eksplenem mining blong ol faswan 13 japta blong Revelesen.—Ol Sam 97:11; Proveb 4:18.

      7. (a) ?From wanem Sosaeti i prentem buk ya long Revelesen? (b) ?Insaed long buk ya, i gat wanem samting we oli save givhan long ol man we oli ridim?

      7 ?Oraet, be from wanem mifala i prentem wan narafala buk long saed blong Revelesen naoia? From we plante buk we mifala i prentem finis oli bigwan mo oli eksplenem evri smosmol samting long Revelesen. From samting ya, mifala i no save tanem mo prentem ol tok blong olgeta long plante defren lanwis blong sanem i go long olgeta ples long wol. Taswe mifala i ting se i gud blong prentem wan buk nomo long saed blong Revelesen. Hemia mifala i save tanem i go long fulap defren lanwis. Mo tu, insaed long buk ya mifala i putum plante pija, map, mo toktok blong tingtingbak long ol bigfala poen. Ol samting ya oli gud blong tijim man. Oli save givhan long olgeta we oli ridim buk ya, blong oli luksave klia impoten mining blong nambawan profet tok ya.

      8. ?Mifala i prentem buk ya from wanem bigfala risen moa?

      8 Be mifala i prentem buk ya from wan narafala risen we i bigfala moa. Yumi nidim ol nyufala trutok we oli stap kamaot oltaem. Jeova i stap givim moa laet blong mekem mining blong Tok blong hem i klia moa. Yumi stap kam kolosap moa long taem blong ‘bigfala trabol.’ Taswe naoia, yumi kasem moa save long saed blong mining blong Revelesen mo ol narafala profet tok long Baebol. (Matyu 24:21; Revelesen 7:14) I impoten tumas we yumi kasem stret save. Long saed blong profet tok blong God, aposol Pita i talem se: “Ol samting ya oli mekem mifala i save moa we tok blong ol profet i tru. I gud yufala i lesingud long hem from we tok blong ol profet i olsem wan laet we i stap saen long ples we i tudak [long hat blong yufala, NW]. Laet ya bambae i stap saen, gogo i brok delaet, [mo wan moningsta i girap, NW].”—2 Pita 1:19.

      9. (a) ?Revelesen wetem sam narafala profet tok blong Baebol oli soemaot se bambae God i mekem wanem? (b) ?Wanem nyufala wol ya? ?Olsem wanem yu yu save stap laef blong go insaed long hem?

      9 Revelesen i sapotem plante narafala profet tok blong Baebol tu. Hem i soemaot se Jeova God i gat plan blong wokem nyufala heven mo nyufala wol. (Aesea 65:17; 66:22; 2 Pita 3:13; Revelesen 21:1-5) Toktok blong Revelesen i go fastaem long ol Kristin we God i makemaot olgeta. Jisas i pemaot olgeta wetem blad blong hem blong oli rul wetem hem long nyufala heven. (Revelesen 5:9, 10) Be gud nyus ya bambae i mekem bilif blong plante milyan narafala man i kam moa strong tu. Olgeta oli hop se bambae oli kasem laef blong olwe aninit long rul blong Kingdom blong Kraes. ?Yu yu wan long olgeta ya? Sipos i olsem, ale Revelesen bambae i mekem se yu tingting strong moa long laef long Paradaes long nyufala wol. Long taem ya, bambae yu haremgud long fulap pis long wol, from we bodi blong yu i strong nomo, mo from we ol bigbigfala blesing blong God oli no save finis. (Ol Sam 37:11, 29, 34; 72:1, 7, 8, 16) I impoten tumas we naoia nomo yu lesingud long ol bigbigfala samting we Revelesen i storebaot, we kolosap nao oli kamtru. Sipos yu mekem olsem, bambae yu yu save stap laef blong go insaed long nyufala wol ya.—Sefanaea 2:3; Jon 13:17.

      [Futnot]

      a Süddeutsche Zeitung, Myunik, Jemani, Janewari 24, 1987.

  • Bigfala Stampa Tok Blong Baebol
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 2

      Bigfala Stampa Tok Blong Baebol

      Faenemaot Stret Mining Blong Baebol Longtaem finis, ol gudfala studen blong Baebol oli traehad blong faenemaot stret mining blong ol tok haed blong buk blong Revelesen. Long stret taem blong God, ol tok haed ya oli mas kam long klia ples. ?Be olsem wanem? ?Wetaem? ?Mo hu bambae i faenemaot ol stret mining ya? Tabu speret blong God nomo i save givim stret mining long taem we ol samting ya i kam kolosap. (Revelesen 1:3) Ol tabu tok haed ya, God bambae i soemaot mining blong olgeta long ol man blong hem we oli wok strong long ol wok blong hem long wol. Ol save ya bambae i givim paoa long olgeta blong talemaot ol jajmen blong God. (Ridim Matyu 13:10, 11.) Mifala i no stretgud olgeta, taswe maet mifala i save mestem long wan mining we mifala i talemaot long buk ya. Mifala i gat sem tingting olsem Josef long taem bifo. Hem i talem se: “Paoa blong talemaot mining blong wan samting, hem i stap long God . . . nomo.” (Jenesis 40:8) Be mifala i bilif strong se ol mining we mifala i talemaot long buk ya oli laenap wetem olgeta haf blong Baebol. Oli soemaot olsem wanem ol profet tok blong God oli stap kamtru long ol samting we oli kamaot long wol naoia, long trabol taem we yumi stap long hem.

      1. ?Wanem bigfala plan blong Jeova?

      WAN proveb long Baebol i talem se: “En blong wan samting biaen i moa gud, i bitim stat blong hem.” (Eklesiastis 7:8) Buk blong Revelesen i tokbaot taem we bigfala plan blong Jeova bambae i kamtru olgeta. Bambae Jeova i mekem nem blong hem i tabu long fes blong ol man. Long taem bifo, God i yusum wan profet blong talem bakegen plante taem se: “Bambae oli mas save se mi mi Jeova.”—Esikel 25:17; 38:23.

      2. ?Yumi save haremgud long wanem save we Revelesen mo ol narafala buk blong Baebol oli givim long yumi?

      2 Buk blong Revelesen i eksplenem olsem wanem bambae God i win long en blong bisnes ya. Mo ol narafala buk blong Baebol tu oli tokbaot bisnes ya, olsem wanem hem i stat. Taem yumi stadigud long olgeta, yumi kasem save long ol bigfala kwestin we oli stanap. Mo yumi save luk olgeta haf blong bigfala plan blong God. !Yumi save haremgud tumas long samting ya! Mo tu, samting ya i save wekemap tingting blong yumi, blong yumi mekem sam samting. From samting ya, yumi save kasem nambawan fyuja we i stap fored long ol man. (Ol Sam 145:16, 20) Naoia i stret we yumi tokbaot ol samting we oli kamaot fastaem, mo stampa tok blong Baebol. Samting ya i save tijim yumi long bigfala kwestin we ol man oli fesem naoia. Ale yumi save luksave olsem wanem God bambae i ansarem kwestin ya.

      3. ?Wanem profet tok long buk blong Jenesis i soemaot stampa tok blong ful Baebol, mo blong Revelesen tu?

      3 Faswan buk blong Baebol, Jenesis, i tokbaot taem “bifo we bifo olgeta.” Hem i tokbaot ol samting we God i wokem fastaem, mo nambawan samting we hem i wokem long wol, hemia man. Mo tu, Jenesis i talemaot faswan profet tok blong God. 6,000 yia bifo, long garen blong Iden, God hem wan i talemaot profet tok ya. Fastaem, wan snek i gyaman long faswan woman Iv. Afta, woman ya i pulum man blong hem, Adam, nao tufala tugeta i brekem loa blong Jeova, from we tufala i kakae frut blong tri ya we ‘i save mekem tufala i save ol fasin we i gud mo ol fasin we i nogud.’ Taem God i jajem tufala ya from sin blong tufala, hem i talem long snek ya se: “Bambae mi mi mekem we yu mo woman ya, yutufala i enemi blong yutufala, mo laen blong yu mo laen blong hem, tufala i enemi blong tufala. Hem bambae i smasem hed blong yu, mo yu bambae yu smasem bak blong leg blong hem.” (Jenesis 1:1; 2:17; 3:1-6, 14, 15, NW) Profet tok ya i soemaot stampa tok blong ful Baebol, mo blong Revelesen tu.

      4. (a) ?Taem God i talem faswan profet tok ya finis, hem i mekem wanem long faswan papa mama blong yumi? (b) ?Wanem ol kwestin we oli stanap long saed blong faswan profet tok ya? ?From wanem yumi nidim blong save ol ansa?

      4 Taem God i talem profet tok ya finis, hem i ronemaot faswan papa mama blong yumi, oli aot long Iden. Oli no moa save tingbaot laef blong olwe long Paradaes. Nao tufala i mas stap afsaed long naesfala garen ya, long ples we i bus nomo, gogo tufala i ded. From we God i jajem tufala finis se tufala i mas ded, tufala i karem pikinini we oli fulap long sin. (Jenesis 3:23 kasem 4:1; Rom 5:12) ?Be wanem mining blong profet tok ya we God i talem long Iden? ?Hu ya olgeta ya we hem i stap tokbaot long profet tok ya? ?Olsem wanem profet tok ya i joen wetem Revelesen? ?Profet tok ya i tijim wanem long yumi tede? Jeova i talem profet tok ya from we tufala i no obei long hem. Yumi evriwan i karem frut blong sin blong tufala. Blong tekemaot ol trabol we yumi kasem long laef blong yumi from sin ya, i impoten we yumi save ansa long olgeta kwestin ya.

      ?Store Ya i Tokbaot Hu?

      5. ?Taem snek ya i gyaman long Iv, hem i talem wanem long saed blong rul mo nem blong God? ?Olsem wanem God bambae i stretem bisnes ya?

      5 God i talem profet tok ya blong Jenesis 3:15 long snek we i gyaman long Iv. Snek ya i talem long Iv se hem i no save ded sipos hem i brekem loa blong God. Hem i talem se, bambae hem i kam olsem God, we hem i save bos long hem wan. I olsem we snek ya i talem se Jeova i stap gyaman, mo we ol man oli save mekem laef blong olgeta i moa gud sipos oli sakem hae rul blong God. (Jenesis 3:1-5) Tok blong hem i stanemap wan kwestin long saed blong hae rul blong Jeova. Mo hem i sakem doti long gudnem blong God. Buk blong Revelesen i tokbaot olsem wanem stret Jaj ya, Jeova, i yusum rul blong Kingdom blong Pikinini blong hem, Jisas Kraes, blong leftemap rul blong hem, mo blong mekem nem blong hem i tabu.—Revelesen 12:10; 14:7.

      6. ?Olsem wanem Revelesen i soemaot hu ya i yusum snek blong toktok long Iv?

      6 ?Olsem wanem? ?Taem Baebol i tokbaot wan “snek,” hem i minim wan prapa snek nomo? !No gat! Revelesen i soemaot hu ya speret man ya we i bin yusum snek blong toktok long Iv. Hemia “bigfala algita ya, . . . snek ya blong bifo we nem blong hem ‘Setan’ no ‘Man we i agensem man’. Hem i gyaman long olgeta man long wol finis, i lidim olgeta oli go krangke.” Yes, hem nao i “gyaman long [Iv] long ol gyaman toktok blong hem.”—Revelesen 12:9; 2 Korin 11:3.

      7. ?Wanem i soemaot se woman ya long Jenesis 3:15 i kamaot long ples blong ol speret man?

      7 Mo tu, Jenesis 3:15 i tokbaot wan “woman.” ?Woman ya, hem i Iv? Maet Iv i bin tingting olsem ya. (Ridim Jenesis 4:1.) Be God i talem se “woman ya” mo Setan, tufala i mas stap badfren gogo longtaem long fyuja. Sipos Iv hem i woman ya, samting ya i no save kamaot tru, from we 5,000 yia finis, Iv i ded. Mo tu, Snek ya we Jeova i tok long hem, hem i no rili wan snek. Hem i wan speret man we yumi no save luk. Taswe, yumi save ting se woman ya tu i mas kamaot long ples blong ol speret man. Revelesen 12:1, 2 i agri long samting ya. Hem i soemaot se woman ya i wan saen blong ogenaesesen blong ol speret man blong Jeova long heven.—Lukluk long Aesea 54:1, 5, 13.

      Tufala Laen i Stap Badfren

      8. ?From wanem yumi intres long profet tok long saed blong tufala laen?

      8 Nekis haf blong Jenesis 3:15 i tokbaot tu laen. Yumi intres tumas long tufala laen ya, from we tufala i joen wetem bigfala kwestin ya se: ?Hu nao i gat raet blong rul long wol? Ansa long kwestin ya i gat paoa long laef blong yumi evriwan, nating we yumi yangfala no olfala. ?Yu yu laekem weswan long tufala laen ya?

      9. ?Hu ya i haf blong laen blong Snek ya?

      9 Fastaem yumi tokbaot laen, no ol pikinini, blong Snek ya. ?Hu ya olgeta ya? Hem i minim ol narafala speret man we oli mekem stronghed fasin olsem Setan. Olgeta long heven oli “sakemaot hem wetem olgeta enjel blong hem oli aot long heven,” oli kamdaon long wol. (Revelesen 12:9) Setan, no Bielsebal, hem i “jif blong ol devel.” Taswe i klia nomo we olgeta rabis enjel oli ogenaesesen blong Setan we yumi no save luk.—Mak 3:22; Efesas 6:12.

      10. ?Baebol i talem wanem blong soemaot ol narafala we oli haf blong laen blong Setan?

      10 Mo tu, Jisas i talem long ol lida blong ol man Isrel long taem blong hem, i se: “Yufala i gat sem fasin nomo we papa blong yufala Setan, hem i gat. Mo oltaem yufala i wantem mekem ol samting ya we hem i wantem.” (Jon 8:44) Ol lida blong skul ya oli agensem Pikinini blong God, Jisas. Long fasin ya, oli soemaot se olgeta tu oli pikinini blong Setan. Oli haf long laen blong Setan, mo oli mekem wok blong hem, olsem we hem i papa blong olgeta. Plante narafala man tu oli bin soemaot se oli man blong Setan from ol wok blong olgeta. Samting ya i tru moa long olgeta we oli agensem ol disaepol blong Jisas, mo oli stap mekem trabol long olgeta. Ol man ya oli joen blong mekem wan grup we oli olsem ogenaesesen blong Setan long wol.—Lukluk Jon 15:20; 16:33; 17:15.

      ?Laen Blong Woman, Hem i Hu?

      11. ?Taem plante handred yia oli stap pas, God i stap mekem wanem i kam klia long saed blong laen blong woman?

      11 Profet tok blong Jenesis 3:15 i tokbaot ol pikinini blong woman tu. Taem Setan i stap wokem laen blong hem, Jeova i stap mekem rod blong “woman” blong hem, no ogenaesesen blong hem long heven, blong i save gat pikinini. Gogo 4,000 yia i pas, Jeova i stap mekem ol smosmol samting long saed blong laen ya i kam klia long tingting blong ol man we oli obei long hem. (Aesea 46:9, 10) From samting ya, Ebraham, Aesak, mo Jekob, mo plante narafala oli save wokem bilif long promes ya, se laen ya bambae i kamaot long famle blong olgeta. (Jenesis 22:15-18; 26:4; 28:14) Plante taem Setan mo ol man blong hem oli mekem trabol long ol man ya blong Jeova, from we oli no save brekemdaon bilif blong olgeta.—Hibrus 11:1, 2, 32-38.

      12. (a) ?Nambawan man long laen blong woman i kamtru long wanem yia? ?Wanem i hapen long taem ya? (b) ?Jeova i makemaot Jisas blong mekem wanem?

      12 Longtaem biaen, long yia 29 K.T.,a stret man ya Jisas i go long Jodan Reva blong tekem baptaes. Long ples ya, Jeova i makemaot Jisas wetem tabu speret, i se: “Hemia pikinini blong mi, we mi laekem hem tumas. Tingting blong mi i harem gud tumas long hem.” (Matyu 3:17) Long ples ya, God i soemaot se Jisas i kamaot long ogenaesesen blong ol speret man blong God long heven. Mo tu, hem i makemaot hem se bambae hem i King long Kingdom long heven. Kingdom ya bambae i rul antap long wol long nem blong Jeova. Samting ya bambae i stretem blong olwe bigfala kwestin we i stanap long saed blong gavman no rul blong God. (Revelesen 11:15) Ale, Jisas nao, hem i nambawan Man long laen blong woman ya, hem i Mesaea we ol profet tok bifo i tokbaot.—Ridim Galesia 3:16; Daniel 9:25.

      13, 14. (a) ?From wanem yumi no mas sapraes taem yumi lanem se laen blong woman i no wan haeman nomo? (b) ?God i jusumaot hamas man long wol blong kam namba tu haf blong laen ya? ?Olgeta ya oli stap long wanem ogenaesesen? (c) ?Hu ol narafala we oli joen wetem laen ya blong mekem wok blong God?

      13 ?Be laen blong woman ya, hem i wan haeman nomo? Traem tingbaot laen blong Setan. Baebol i soemaot se fulap rabis enjel mo fulap man we oli no ona long God oli stap insaed long laen blong Setan. Taswe yumi no sapraes taem yumi lanem plan blong God, se hem i jusumaot 144,000 man long wol, we oli strong long bilif, blong oli rul olsem king mo pris wetem Mesaea, Jisas Kraes. Revelesen i tokbaot olgeta ya. Hem i talem se Setan i “go faetem ol narafala pikinini blong” woman ya, from we hem i no laekem nating ogenaesesen blong God we i olsem woman blong hem.—Revelesen 12:17; 14:1-4.

      14 Baebol i talem se ol Kristin we God i makemaot olgeta oli olsem ol brata blong Jisas. Taswe Papa mo mama blong Jisas, tufala i Papa mo mama blong olgeta tu. (Hibrus 2:11) Papa blong olgeta, hem i Jeova God. Ale, mama blong olgeta, i “woman ya,” hemia ogenaesesen blong God long heven we i olsem waef blong hem. Kraes Jisas hem i fas haf blong laen ya. Olgeta brata ya blong Jisas oli namba tu haf blong laen ya. Olgeta Kristin long wol we tabu speret i mekem olgeta oli kam pikinini blong God, oli stap long ogenaesesen blong God long wol. Ogenaesesen ya i stap wok aninit long han blong ogenaesesen long heven we i olsem woman ya. Taem olgeta ya long ogenaesesen blong wol oli ded, bambae oli laef bakegen, mo oli go long heven blong joen wetem Jisas Kraes. (Rom 8:14-17; Galesia 3:16, 29) Mo i gat plante milyan narafala sipsip long olgeta nesen long wol we oli joen wetem ogenaesesen blong God long wol. Nating we oli no haf long laen ya, be oli stap joen wetem olgeta blong mekem wok blong God. ?Yu yu wan long ol narafala sipsip ya? Ale yu yu save kasem wan hapi fyuja, hemia laef blong olwe long Paradaes long wol.—Jon 10:16; 17:1-3.

      ?Oli Kam Badfren Olsem Wanem?

      15. (a) Storebaot olsem wanem laen blong Setan i kamaot long wol mo long heven. (b) ?Laen blong Setan i mekem wanem long taem blong Noa mo Bigfala Ren?

      15 Longlongtaem bifo ol man blong Setan long wol oli stat blong soemaot se oli blong laen blong Setan. Wan eksampel: Ken i faswan man we hem i bon long wol. “Hem i wan pikinini blong Setan, nao hem i kilim brata blong hem [Ebel] i ded.” (1 Jon 3:12) Biaen, Inok i talem se: “Bambae [Jeova, NW] i kam wetem plante taosen tabu enjel blong hem. Bambae hem i jajem olgeta man, nao hem i givim panis long ol man we oli no obei long hem from ol samting nogud we oli mekem, mo from ol tok nogud we oli sakem long fes blong hem.” (Jud 14, 15) Mo tu, plante stronghed enjel oli joen wetem Setan, nao oli kam haf blong laen blong hem. Olgeta ya oli bin “livim prapa ples blong olgeta” long heven, nao oli kamdaon long wol, oli tekem bodi olsem ol man long wol blong oli save mared wetem ol gel long wol. Ol pikinini blong olgeta, oli no olsem ol man blong wol. Oli bigbigfala man we paoa blong olgeta i bitim paoa blong ol man, mo oli raf tumas. Long taem ya, raf fasin mo fasin nogud i kam fulap long wol. Ale, God i mekem Bigfala Ren i foldaon blong spolem ol rabis fasin ya. Be Noa mo ol famle blong hem, olgeta ya nomo oli stap sef. Ol enjel ya we oli no obei long God oli kam ol man blong Setan. Setan i bos long olgeta. Samting we God i mekem long taem ya i fosem olgeta blong lego ol woman mo pikinini blong olgeta, oli stap long wol ya. Nao olgeta oli lego bodi blong olgeta we i olsem bodi blong man, oli gobak long ples blong ol speret man. Long ples ya, oli stap wet blong God i jajem Setan wetem laen blong hem, nao oli mas lus. Taem ya i stap kam kwik nao.—Jud 6; Jenesis 6:4-12; 7:21-23; 2 Pita 2:4, 5.

      16. (a) ?Taem Bigfala Ren i finis, wanem nogud man i bon? ?Olsem wanem hem i soemaot se hem i pikinini blong Setan? (b) ?Olsem wanem God i blokem wok blong ol man we oli stap bildimap wan bigfala haos long Babilon?

      16 Bigfala Ren i finis, nao smoltaem biaen, wan nogud man i bon, nem blong hem Nimrod. Baebol i talem se hem i “strong man blong ronem anamol blong kilim olgeta, we hem i agensem Jeova.” Tru, hem i rili wan pikinini blong Snek ya. Hem i soemaot stronghed fasin olsem Setan. Hem i bildim wan bigfala taon, nem blong hem Babel no Babilon. Long rod ya, hem i traem blokem plan blong Jeova. Jeova i wantem we ol man oli go stap olbaot blong fulumap evri ples long wol. Be Nimrod i wantem mekem wan bigfala samting long taon ya Babilon, wan haos we i hae we i hae, “i go kasem skae antap.” Be God i blokem wok blong olgeta we oli stap bildim bigfala haos ya. Hem i mekem lanwis blong ol man ya i fasfas. Mo “hem i ronemaot olgeta man oli go stap olbaot long evri ples long wol.” Be hem i letem taon ya Babilon i stap.—Jenesis 9:1; 10:8-12, NW; 11:1-9.

      Ol Gavman Blong Politik Oli Kamkamaot

      17. ?Taem ol man oli kam plante long wol, wanem nogud fasin i kamkamaot? ?From samting ya, wanem ol bigbigfala nesen we oli stanap?

      17 Long Babilon bifo, ol man oli stat yusum sam defren kaen rod blong agensem rul blong Jeova. Wan long olgeta rod ya, hemia politik. Taem ol man oli kam plante long wol, samfala we oli wantem kasem bigfala paoa, oli folem fasin blong Nimrod. Ale man i stat blong mekem bos long narafala man, mo ol man oli harem nogud from. (Eklesiastis 8:9) Wan eksampel: Long taem blong Ebraham, tufala taon ya, Sodom mo Gomora mo sam narafala taon raonabaot, oli kam aninit long paoa blong ol king blong ples ya Saena, mo sam king blong sam narafala kantri farawe. (Jenesis 14:1-4) Sloslou, ol ami mo ol man we oli waes blong mekem ol narafala man oli wok tugeta, oli bildimap ol bigfala nesen, blong olgeta nomo oli winim mane mo paoa from. Baebol i tokbaot sam long olgeta nesen ya, olsem Ijip, Asiria, Babilon, Mido-Pesia, Gris, mo Rom.

      18. (a) ?Wanem tingting blong ol man blong God long saed blong ol lida blong politik? (b) ?Samtaem ol lida blong politik oli givhan long plan blong God olsem wanem? (c) ?Olsem wanem plante lida blong wol oli soemaot se oli blong laen blong Snek ya?

      18 Jeova i letem ol nesen ya we oli mekem politik oli stap. Mo ol man blong God we oli stap long ol nesen ya, oli obei long ol lida blong politik, long ol samting we oli no agensem loa blong God. (Rom 13:1, 2) Samtaem, ol lida blong politik oli givhan blong mekem plan blong God i go moa, no blong protektem ol man blong hem. (Esra 1:1-4; 7:12-26; Ol Wok 25:11, 12; Revelesen 12:15, 16) Be plante lida blong politik oli no gat sore, oli agensem trufala wosip olgeta. Oli soemaot se oli blong laen blong Snek ya.—1 Jon 5:19.

      19. ?Long buk blong Revelesen, wanem i pija blong ol bigfala nesen blong wol?

      19 Long bighaf blong wol, rul blong man i nogud olgeta. Hem i no mekem ol man oli hapi. Mo hem i no save winim ol trabol blong ol man. Jeova i letem ol man oli traem olgeta defren kaen gavman. Be hem i no agri long rabis fasin blong olgeta mo kruked rod we oli yusum blong rul long ol man. (Proveb 22:22, 23) Revelesen i tokbaot wan bigfala wael anamol we tingting blong hem i antap tumas. Hem i pija blong ol bigfala nesen blong wol we oli holem ol man oli stap daon, aninit long paoa blong olgeta.—Revelesen 13:1, 2.

      Ol Tredaman We Oli Tingbaot Olgeta Nomo

      20, 21. ?Wanem namba tu grup long wol we oli blong rabis laen blong Setan, olsem ol “komanda blong ol ami,” mo ol “strong man”? ?From wanem?

      20 Ol tredaman we oli yusum ol gyaman fasin blong winim plante samting blong olgeta, oli wok kolosap long ol lida blong politik. Ol hanraet we oli digim long ples we olfala Babilon i stap bifo, oli soemaot se long taem ya tu oli mekem bisnes we i spolem plante puaman. Kam kasem tede, ol tredaman long wol oli gohed long wok ya blong winim plante samting blong olgeta nomo. Long plante kantri, smol man nomo oli kam rijman. Bighaf blong ol man long ol kantri ya oli stap pua. Taem we i stat long 1900 i kam kasem tede, oli kolem ‘taem blong ol faktri.’ Ol man we oli bos long ol faktri ya oli win gud from we oli stap wokem plante rabis tul blong faet, blong salem long ol lida blong politik. Oli wokem ol nyuklia bom tu we ol man oli fraet tumas long olgeta, from we oli save spolem laef blong olgeta man long wol. Ol griri man blong mekem bisnes mo ol narafala we oli gat semkaen fasin, oli blong rabis laen blong Setan, olsem ol “komanda blong ol ami,” wetem ol “strong man.” Olgeta ya oli stap insaed long wan rabis ogenaesesen blong wol we God mo Kraes tufala i jajem hem finis, se hem i mas lus.—Revelesen 19:18, NW.

      21 Oraet, yumi tokbaot finis ol nogud fasin blong politik mo griri bisnes. Be i gat wan narafala haf blong wol we God bambae i jajem hem tu. ?Wanem namba tri haf ya? Maet yu yu sapraes long ol samting we Revelesen i talem long saed blong namba tri samting ya.

      Bigfala Babilon

      22. ?Babilon bifo i gat wanem kaen skul?

      22 Taem oli bildim taon ya Babilon bifo, hemia i no wok blong politik nomo. Oli bildim taon ya blong agensem hae rul blong Jeova. Taswe yumi save se ol skul oli insaed long bisnes ya. Yes, Babilon i stampa blong wosip blong ol aedol. Ol pris blong taon ya oli tijim ol samting we oli no ona long God nating. Oli talem se taem man i ded, sol blong hem i stap laef samples yet. Mo oli talem se ples blong ol dedman hem i ples blong harem i soa blong olwe, mo ol devel oli bos long ples ya. Oli pulum ol man blong wosip long ol narafala man, mo long plante man god mo woman god. Oli talem plante gyaman store blong traem eksplenem olsem wanem wol mo man i stat. Mo oli folem plante rabis kastom mo oli mekem ol rabis sakrifaes. Oli talem se samting ya bambae i givhan long olgeta blong gat plante pikinini mo blong mekem garen i gru gud, mo blong winim ol faet blong olgeta.

      23. (a) ?Taem ol man Babilon oli go stap olbaot long evri ples long wol, oli karem wanem i go wetem olgeta? ?Wanem i kamaot from? (b) ?Revelesen i putum wanem nem long olgeta gyaman skul long wol? (c) ?Oltaem ol gyaman skul oli agensem hu?

      23 Taem God i jenisim lanwis blong ol man we oli stap wokem taon ya Babilon, olgeta oli seraot oli go stap olbaot long evri ples long wol. Mo oli karem ol tijing blong skul blong Babilon i go wetem olgeta. Ale, ol kastom mo bilif blong ol man Babilon bifo oli go kasem Yurop, Afrika, Amerika, Jaena, mo ol aelan long solwora. Kam kasem naoia, plante bilif we oli kamaot long Babilon oli stap yet long ol kantri ya. Taswe i stret nomo we Revelesen i putum nem ya Bigfala Babilon long olgeta gyaman skul long wol. (Revelesen, japta 17, 18) Long evri ples we gyaman skul i stanap, hem i putumap sam pris blong bos long ol man. Plante tijing blong olgeta oli stanap long majik no laki, mo oli mekem man i fraet. Oli haedem plante save long ol man, mo oli agri long ol rabis fasin long saed blong seks. Ol gyaman skul oli olsem wan strong tul long han blong Setan. Oltaem Bigfala Babilon i yusum raf fasin blong agensem trufala wosip blong Hae God, Jeova.

      24. (a) ?Olsem wanem Snek ya i “spolem bak blong leg” blong Laen blong woman ya? (b) ?From wanem Baebol i talem se laen ya i kasem kil long bak blong leg blong hem nomo?

      24 Long faswan handred yia, wan haf blong laen blong Snek i gat fol moa bitim ol narafala haf. Hemia ol tija blong loa mo ol Farisi we oli blong skul blong ol man Isrel long taem ya. Oli faswan blong mekem trabol long laen ya, mo oli kilim i ded nambawan man long laen blong woman ya. Long taem ya nao, Snek ya i “smasem bak blong leg” blong laen ya. (Jenesis 3:15, NW; Jon 8:39-44; Ol Wok 3:12, 15) ?From wanem Baebol i talem se laen blong woman ya i kasem kil long bak blong leg blong hem nomo? From we samting ya i kamaot long Jisas blong smoltaem nomo, taem hem i stap long wol. Hem i ded, be hem i no stap ded blong olwe. Long namba tri dei, Jeova i givim laef bakegen long Jisas, mo hem i leftemap hem i go antap long heven, blong hem i laef olsem wan speret man.—Ol Wok 2:32, 33; 1 Pita 3:18.

      25. (a) ?Olsem wanem Jisas i yusum paoa blong hem finis blong mekem wan samting long Setan mo ol enjel blong hem? (b) ?Bambae laen blong Setan long wol i finis wetaem? (c) ?Taem Laen blong woman blong God i smasem “hed” blong Snek ya, Setan, samting ya bambae i mekem wanem long hem?

      25 Naoia, Jisas Kraes i stap sidaon long raetsaed blong God. Hem i tekem paoa blong hem finis, nao hem i stap jajem ol enemi blong Jeova. Hem i mekem wan samting finis long Setan mo olgeta enjel blong hem. Hem i sakemaot olgeta oli aot long heven, oli kamdaon long wol. Naoia oli save wok kolosap long wol nomo. Taswe long laswan handred yia, ol trabol long wol oli kam antap moa bitim mak. (Revelesen 12:9, 12) Be olsem Baebol i talem, taem God i jajem Bigfala Babilon mo ol narafala haf blong ogenaesesen blong Setan long wol, laen blong Setan long wol bambae i finis. Laen blong woman blong God, Jisas Kraes, bambae i smasem “hed” blong olfala Snek ya Setan. Bambae Setan i lus olgeta, hem i no moa save gat paoa long ol man.—Rom 16:20.

      26. ?From wanem i impoten tumas we yumi stadigud long profet tok blong Revelesen?

      26 ?Ol samting ya bambae oli kamaot olsem wanem? Buk blong Revelesen long Baebol i ansarem kwestin ya. Blong mekem olsem, hem i talemaot fulap samting olsem drim, no vison, we oli gat plante saen mo pijatok insaed. I gud we naoia yumi stadigud long bigfala profet tok ya. Yes, bambae yumi save hapi sipos yumi lesingud long ol tok blong Revelesen. Sipos yumi mekem olsemia, bambae yumi leftemap nem blong Hae God Jeova, mo bambae yumi kasem ol blesing we hem i givim blong olwe. Plis, yu ridim buk ya, mo yu mekem ol save ya i wok long laef blong yu. Samting ya i save sevem laef blong yu long taem ya blong yumi, from we taem ya i impoten tumas long histri blong ol man.

      [Futnot]

      a K.T. i min se Kristin Taem.

      [Bokis blong pija long pej 13]

      Hanraet long ol olfala ston i tokbaot olsem wanem oli mekem bisnes long taem bifo

      Wan buk, (Ancient Near Eastern Texts, we James B. Pritchard i raetem) i talemaot 300 loa we Hammurabi i stanemap long Babilon long taem bifo. Ol loa ya oli tok agens long ol nogud fasin blong stilim mane, we ol tredaman oli mekem long taem ya. Wan loa i talem olsem: “Maet wan masta i pem no i kasem selva no gol, no man slef no woman slef, no buluk no sipsip no dongki no enikaen narafala samting, long boe no slef blong narafala man. Be sipos masta ya i no gat wetnes long bisnes ya no i no raetem kontrak, hem i wan stil man. Bambae yufala i mas kilim hem i ded.”

  • Ol Samting We Oli Mas Kamtru, i No Longtaem
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 3

      Ol Samting We Oli Mas Kamtru, i No Longtaem

      1. ?Olsem wanem yu yu save stap sef long taem we God bambae i jajem wol ya?

      YU YU mas tingting dip long ol samting we oli stap kamaot long wol tede. ?From wanem? From we wol ya i no save ronwe long jajmen blong God. Be yu yu save stap sef long taem ya. Yu yu save mekem olsem sipos yu “no man blong wol” from we wol ya bambae i lus. Samting ya i no min se yu mas go haed samples yu wan. Yu yu save gat wan gudfala laef we i gat mining. Be long semtaem, yu mas stap longwe long ol rabis fasin blong politik, ol griri bigfala bisnes blong wol, mo ol gyaman skul we oli no ona long God. Mo yu no mas joen long ol raf fasin mo ol rabis fasin. Mo tu, yu mas folem ol gudfala fasin we God i glad long olgeta, mo yu mas traehad blong mekem wok blong hem. (Jon 17:14-16; Sefanaea 2:2, 3; Revelesen 21:8) Buk blong Revelesen long Baebol i soemaot se i impoten tumas we yu yu mekem laef blong yu i laenap wetem ol samting ya, mo yu jenisim ol samting we oli no stret long laef blong yu.

      2. ?Olsem wanem aposol Jon i statem bigfala profet tok blong Revelesen? ?God i givim hevi mesej ya long hu?

      2 Aposol Jon i statem bigfala profet tok blong Revelesen olsem: “Long buk ya, mi Jon mi raetem ol samting we Jisas Kraes i soemaot long mi. Hemia ol samting we God i givim long hem blong hem i soemaot long ol [slef, “NW”] blong hem, ol samting we bambae i no longtaem, oli kamtru.” (Revelesen 1:1a) Ale, God i givim hevi mesej ya long Jisas Kraes we hem i laef bakegen long ded. Vas ya i no tokbaot Jisas olsem we hem i haf long Triniti, we mining blong hem i stap haed. No gat. Jisas i stap aninit long han blong Papa blong hem. Long sem fasin, “ol slef blong hem,” hemia ol man blong hem long Kristin kongregesen, oli stap aninit long han blong Jisas Kraes. Taswe ‘oli biaen long hem long evri ples we hem i pas long hem.’ (Revelesen 14:4; Efesas 5:24) ?Be tede hu ya ol trufala “slef” blong God? ?Mo olsem wanem Revelesen i save givhan long olgeta ya?

      3. (a) ?Hu ya ol “slef” we oli stap aninit long han blong Jisas Kraes? (b) ?Ol enjel oli stap lidim ol “slef” ya long wanem wok?

      3 Aposol Jon i raetemdaon Revelesen, mo hem i tokbaot hem wan olsem wan slef. Ol narafala aposol oli ded finis. Be aposol Jon i stap yet. Mo hem i wan long olgeta “slef” we tabu speret i makemaot olgeta blong oli laef blong olwe long heven. Tede, i gat sam taosen nomo blong olgeta we oli stap yet long wol. God i gat plante narafala man blong hem tu. Hem i gat wan bigfala kampani blong ol man, ol woman, mo ol pikinini. Naoia namba blong olgeta i kasem sam milyan. Ol enjel oli lidim olgeta. Nao olgeta oli kam joen wetem ol “slef” we God i makemaot olgeta, blong talemaot gud nyus we i blong oltaem nomo, long olgeta man long wol. !Ol “slef” ya oli hadwok blong givhan long ol man we oli gat tingting daon, blong oli save kasem laef blong olwe long wol! (Matyu 24:14; Revelesen 7:9, 14; 14:6) Gud nyus ya i save mekem man i hapi. Revelesen i soemaot wanem we yu yu mas mekem blong kasem blesing from gud nyus ya.

      4. (a) ?From we Jon i raetemdaon Revelesen kolosap 1,900 yia finis, olsem wanem hem i save tokbaot “ol samting we bambae i no longtaem, oli kamtru”? (b) ?Ol samting we oli stap kamaot long wol naoia oli pruvum wanem long saed blong ol profet tok?

      4 ?Be olsem wanem Jon i save talem se hem bambae i soemaot “ol samting we bambae i no longtaem, oli kamtru,” long “ol slef blong hem”? Kolosap 1,900 yia finis Jon i raetemdaon ol tok ya. Be long tingting blong Jeova, wan taosen yia i olsem “yestede we i pas finis.” Ale, 1,900 yia ya i sot nomo, taem yumi tingbaot ol milyan milyan yia we Jeova i yusum blong wokem wol mo blong mekemrere evri samting blong man i save stap long hem. (Ol Sam 90:4) Aposol Pol i tokbaot wan samting nomo we ‘hem i wantem tumas, we hem i stap putum tingting blong hem long hem.’ Yes, long tingting blong Pol, presen we bambae hem i kasem i kolosap nomo. (Filipae 1:20) Be long taem blong yumi naoia, i gat fulap samting blong pruvum se olgeta profet tok bambae i kamaot tru long stret taem blong hem. Naoia, ol man oli gat paoa, oli save spolem laef blong olgeta man long wol. Neva bifo oli gat paoa olsem. !God nomo i save stretem trabol ya!—Aesea 45:21.

      Rod Blong Sanem Toktok

      5. ?Olsem wanem God i sanem toktok blong Revelesen i go long aposol Jon mo ol kongregesen long taem ya?

      5 Revelesen 1:1b, 2 i talem se: “Nao Kraes i sanem enjel blong hem blong i soemaot ol samting ya [Revelesen ya] long mi, [Jon] we mi mi [slef, “NW”] blong wok blong hem. [Mo hem i soemaot ol samting ya long ol saen, “NW”]. Nao mi mi raetemdaon ol samting ya we mi luk. Hemia tok ya we God i talem, mo trutok we Jisas Kraes i wetnes long hem se i tru.” Wan enjel i karem ol toktok we God i givim, i go long Jon. Jon i raetemdaon toktok ya, mo hem i sanem i go long ol kongregesen long taem blong hem. Mo yumi glad we God i lukaot long toktok ya blong i no lus. From samting ya, toktok ya i save leftemap tingting blong bitim 65,000 kongregesen blong ol man blong God tede, we oli joengud long olgeta ples long wol.

      6. ?Olsem wanem Jisas i soemaot rod we hem i stap yusum blong givim kakae long saed blong speret long “ol slef blong hem” tede?

      6 Long taem blong Jon, God i yusum wan spesel rod blong sanem toktok blong Revelesen i go long ol man. Mo Jon nao hem i rod we God i yusum long wol ya. Sem mak tede, God i yusum wan spesel rod blong givim kakae long saed blong speret long olgeta ‘slef’ blong hem. Jisas i givim wan bigfala profet tok long saed blong en blong rabis fasin blong wol ya. Insaed long profet tok ya, hem i soemaot wanem rod God i stap yusum long wol blong givimaot kakae ya. Hem i tokbaot “slef ya we i stret mo waes, we masta blong hem i putumap hem i bos long ol man blong hem blong givim kakae long olgeta long stret taem blong hem.” (Matyu 24:3, 45-47, NW) Tede hem i stap yusum grup ya we oli olsem Jon blong faenemaot mining blong profet tok ya.

      7. (a) ?Ol saen long Revelesen, oli mas gat paoa long yumi olsem wanem? (b) ?Samfala long grup ya we i olsem Jon, hamas yia finis oli bin givhan blong mekem ol vison blong Revelesen oli kamtru?

      7 Aposol Jon i talem se Jisas i yusum ‘ol saen’ no pija blong soemaot Revelesen long hem. Ol saen ya oli kliagud, mo yumi haremgud taem yumi stadi long olgeta. Oli soemaot sam wok we i strong. Taem yumi stadi dip long olgeta, oli save pusum yumi blong wok had blong talemaot profet tok ya mo mining blong hem long ol man. Revelesen i soemaot plante samting olsem drim, no vison, we yumi save sek from. Jon i stap insaed long sam vison ya, mo sam vison, Jon i stap lukluk olgeta nomo. Samfala we oli blong grup ya tede we i olsem Jon, oli bin givhan blong mekem ol vison ya oli kamtru long las 70 yia we oli pas. Naoia oli glad we tabu speret blong God i mekem mining blong profet tok ya i kam long klia ples, blong oli save eksplenem long ol narafala.

      8. (a) ?Wanem samting we i defren long saed blong ol vison blong Revelesen? (b) ?Olsem wanem profet tok blong Daniel i givhan long yumi blong kasem mining blong ol wael anamol long Revelesen?

      8 Ol vison ya long Revelesen oli no folfolem olgeta. Evriwan wanwan i gat taem blong hem. Plante long ol vison ya oli sem mak long sam narafala profet tok long Baebol. Ol narafala profet tok ya oli givhan long yumi blong kasem save long mining blong ol vison blong Revelesen. Wan eksampel: Profet tok blong Daniel i tokbaot fo wael anamol, we ol man oli save fraet from. Hem i eksplenem se ol anamol ya oli minim sam bigfala nesen we oli rulum wol. From samting ya, yumi kasem save se ol wael anamol blong Revelesen oli save minim sam bigfala nesen we oli rulum wol ya bifo mo tede tu.—Daniel 7:1-8, 17; Revelesen 13:2, 11-13; 17:3.

      9. (a) ?Grup ya tede we i olsem Jon, oli soemaot wanem fasin we i sem mak long fasin blong Jon? (b) ?Jon i talem se yumi mas mekem wanem blong haremgud?

      9 Jon i mekemgud wok ya blong raetemdaon mesej we God i givim long hem tru long Jisas Kraes. Hem i raetemdaon fulap smosmol poen long saed blong ‘ol samting we hem i luk.’ Sem mak tede, grup ya we oli olsem Jon bifo, oli wantem tumas blong God mo Jisas Kraes i halpem olgeta, blong oli save faenemaot olgeta mining blong profet tok ya, mo blong oli save talemaot hem long ol man blong God. Jon i raetemdaon sam tok i go long olgeta we tabu speret i makemaot olgeta. (Mo tu, tok ya i givhan long wan bigfala kampani long wol, we God bambae i lukaot long olgeta long taem blong bigfala trabol.) Jon i talem se: “Man we i ridim tok ya we God i givim, hem i save harem gud. Mo olgeta we oli harem, nao oli holem tok ya long tingting blong olgeta, olgeta ya tu oli save harem gud. From we taem blong ol samting ya i kam kolosap.”—Revelesen 1:3.

      10. ?Blong haremgud tumas long Revelesen, yumi mas mekem wanem?

      10 Yu yu save haremgud tumas sipos yu ridim Revelesen. Be bambae yu kasem moa blesing sipos yu folem ol tok blong hem. Long wan leta we Jon i raetem, hem i talem se: “Sipos yumi laekem God tumas, hemia i min se yumi stap folem ol loa blong hem. Mo ol loa blong hem oli no strong tumas blong folem, from we yumi evriwan we i bon long God, yumi save winim ol rabis fasin blong wol. Mo rod blong winim wol i olsem. Yumi stap win from we yumi bilif.” (1 Jon 5:3, 4) !Sipos yu wokem bigfala bilif ya, yu yu save haremgud tumas!

      11. (a) ?From wanem i impoten tumas we yumi kwik blong folem profet tok ya? (b) ?Yumi stap kolosap tumas long wanem taem?

      11 I impoten tumas we yumi kwik blong folem ol profet tok ya, “from we taem blong ol samting ya i kam kolosap.” ?Taem blong wanem? Taem blong ol profet tok ya blong Revelesen oli kamtru. Hemia taem blong God i jajem ol man tu. Kolosap nao, God mo Jisas Kraes bambae tufala i mekem laswan jajmen long wol blong Setan i kamtru. Taem Jisas i stap long wol, hem i talem se Papa blong hem nomo i save “dei blong samting ya, mo taem blong hem.” Jisas i talemaot ol trabol we oli mas kam plante long wol, i stat long taem blong Faswan Bigfala Faet Blong Wol. Nao hem i talem se: “Ol man we oli stap laef [long taem ya], bambae oli no save ded evriwan, gogo olgeta samting ya bambae oli kamtru.” Taswe yumi save se taem blong jajmen blong God i kolosap tumas. (Mak 13:8, 30-32) Habakuk 2:3 i talem se: “Vison ya bambae i kamtru long stret taem blong hem nomo. Bambae hem i hareap blong kasem en blong hem, mo hem i no save gyaman. Nating sipos hem i tektaem, be yu mas rere. From we bambae hem i kamtru. Hem i no save let.” Blong stap sef long taem blong bigfala trabol ya, yumi mas harem mo folem ol profet tok blong God.—Matyu 24:20-22.

      [Bokis blong pija long pej 15]

      Blong faenemaot mining blong buk blong Revelesen, yumi nidim

      ● Tabu speret blong Jeova blong givhan long yumi

      ● Blong luksave wetaem dei blong Masta i stat

      ● Blong luksave hu ya slef we i stret mo waes tede

  • Jisas i Kam, i Leftemap Tingting Blong Yumi
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 4

      Jisas i Kam, i Leftemap Tingting Blong Yumi

      1. ?Naoia Jon i raet i go long hu? ?Tede hu ya i mas intres long mesej blong hem?

      OL MAN we oli joen wetem ol kongregesen blong ol man blong God tede, oli mas intres long nekis haf blong profet tok ya. Nekis haf i gat sam mesej long hem. Ol mesej ya oli mas kamtru fulwan bifo “taem we God i makem finis” i kamtru. (Revelesen 1:3, NW) Sipos yumi harem tok blong ol mesej ya, yumi save kasem blesing blong olwe. Baebol i talem se: “Mi Jon, mi talem halo long yufala long ol seven jyos [kongregesen, “NW”] long ples ya Esia. Hemia prea blong mi, we God ya we i stap fastaem, bifo olgeta, mo we i stap naoia, mo we bambae i kam, wetem ol seven speret ya we oli stap long fes blong hem taem i sidaon long bigfala jea blong hem, mo Jisas Kraes ya . . . bambae oli stap givhan long yufala long gladhat blong olgeta, mo oli putum pis i stap wetem yufala.”—Revelesen 1:4, 5a.

      2. (a) ?Wanem mining blong namba ya “seven”? (b) ?Long stat blong dei blong Masta blong yumi kam kasem naoia, ol mesej we Jon i givim long ol “seven kongregesen” oli stret long hu bakegen?

      2 Long vas ya Jon i raet i go long “seven kongregesen.” Biaen, profet tok ya i talem ol nem blong ol seven kongregesen ya. Namba ya, “seven,” i kamaot plante taem long Revelesen. Namba ya i saen we i minim ‘fulwan.’ Hemia i stret moa long ol samting long saed blong God mo kongregesen blong hem we God i makemaot olgeta wetem tabu speret. Long stat blong dei blong Masta blong yumi kam kasem naoia, namba blong ol kongregesen blong ol man blong God long olgeta ples long wol i go antap, i kasem plante taosen. (Revelesen 1:10) Taswe yumi save se samting we Jon i talem long ol “seven kongregesen” blong ol man we God i makemaot olgeta wetem tabu speret, hemia i stret long ol man blong God tede tu. Yes, Jon i givim wan impoten mesej long olgeta kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long wol tede, mo long ol man we oli joen wetem olgeta.

      3. (a) ?Wanem stampa blong “gladhat” mo “pis” we Jon i tokbaot, taem hem i talem halo long ol kongregesen? (b) ?Wanem tok blong aposol Pol i kolosap sem mak long tok we Jon i yusum long taem ya?

      3 “Gladhat” mo “pis”—tufala fasin ya i gud tumas. !Mo tufala i gud moa taem yumi tingbaot stampa blong tufala! “God” i stampa blong tufala fasin ya. Hemia “King blong olwe,” Masta mo King blong yumi, Jeova. Hemia God ya we ‘i stap we i stap, mo bambae i save stap oltaem, gogo i no save finis.’ (1 Timote 1:17, NW; Ol Sam 90:2) Vas ya i tokbaot “ol seven speret” tu. Hemia i min se tabu speret no paoa blong God i stap wok fulwan blong blesem ol man we oli lesin long profet tok ya, mo blong mekem olgeta oli kasem save long hem. “Jisas Kraes” tu i gat wan impoten wok blong mekem insaed long bisnes ya. Biaen Jon i talem long saed blong Jisas se: “Hem i fulap long gladhat mo trutok.” (Jon 1:14) Taswe, taem Jon i talem halo long ol man long ol kongregesen ya, hem i yusum sem toktok olsem aposol Pol i yusum blong klosem namba tu leta we hem i sanem i go long kongregesen blong Korin. Pol i talem se: “Hemia prea blong mi, we Jisas Kraes, Masta blong yumi, bambae i stap givhan long yufala evriwan long gladhat blong hem, God bambae i laekem yufala evriwan tumas, mo Tabu Speret bambae i kampani wetem yufala evriwan.” (2 Korin 13:14) !Ol tok ya oli save go stret long ol man we oli laekem trutok tede tu!—Ol Sam 119:97.

      “Tru Wetnes”

      4. ?Olsem wanem Jon i gohed blong tokbaot Jisas Kraes? ?From wanem ol tok ya we Jon i yusum oli stret nomo long Jisas?

      4 Jeova i gat moa paoa bitim ol narafala man long heven mo long wol. Jisas hem i namba tu man, aninit long Jeova. Jon i luksave samting ya, taswe hem i talem se Jisas i “tru wetnes . . . mo i fas man blong i laef bakegen long ded mo i hae king blong ol king blong wol.” (Revelesen 1:5b) Olsem we mun i stap oltaem long skae, i stap wetnes long God, Jisas tu i stap oltaem, hem i nambawan Wetnes long Jeova, se hem i God. (Ol Sam 89:37) Hem i bin stap tru long God gogo hem i ded blong pemaot ol man. Afta, hem i laef bakegen long ded, hem i faswan man blong go antap long heven olsem wan speret man we i no save ded bakegen samtaem. (Kolosi 1:18) Naoia hem i stap kolosap long Jeova, hem i antap long olgeta king blong wol. Mo ‘God i givim olgeta paoa long hem, long olgeta samting long heven mo long wol.’ (Matyu 28:18; Ol Sam 89:27; 1 Timote 6:15) Long 1914, God i putumap hem olsem King, blong hem i rul antap long ol nesen blong wol.—Ol Sam 2:6-9; Matyu 25:31-33.

      5. (a) ?Olsem wanem Jon i gohed blong presem Masta blong yumi Jisas Kraes? (b) ?Hu ya i kasem blesing from stret laef blong Jisas we hem i givim blong pemaot ol man? ?Olsem wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, oli kasem wan spesel blesing from?

      5 Nao Jon i gohed blong presem Masta blong yumi Jisas Kraes. Hem i yusum ol gudfala tok ya, i se: “Jisas Kraes ya, hem i laekem yumi tumas, mo long ded blong hem, we blad blong hem i ron, hem i tekemaot ol sin blong yumi, i mekem yumi fri. Hem i king, nao i mekem yumi kam ol man blong hem, we yumi ol pris blong mekem wok blong God ya we i God mo Papa blong hem. Bambae yumi stap leftemap nem blong hem i go antap oltaem, yumi stap talemaot we hem i gat olgeta paoa, gogo i no save finis. Amen.” (Revelesen 1:5c, 6) Jisas i ded long wol blong givim stret laef blong hem. From samting ya, ol man we oli bilif long hem oli save kasem laef we i stretgud olgeta. !Yu, we yu stap ridim buk ya, yu tu yu save kasem laef olsem! (Jon 3:16) Mo ded blong Jisas i openem rod blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, olsem Jon, blong oli save kasem wan spesel blesing. From blad blong Jisas we hem i givim olsem wan sakrifaes blong pemaot ol man, God i save luk olgeta olsem we oli stret man finis long fes blong hem. Olgeta oli no moa gat tingting blong laef long wol long fyuja. Oli lego samting ya olsem Jisas i mekem. Tabu speret blong God i makemaot smol kampani ya, blong oli save laef bakegen long ded, nao oli save joen wetem Jisas Kraes long Kingdom blong hem blong mekem wok blong king mo pris. (Luk 12:32; Rom 8:18; 1 Pita 2:5; Revelesen 20:6) !Wan nambawan blesing ya! !Taswe Jon i save talem strong se Jisas i gat haenem mo olgeta paoa!

      “Jisas i Kam Long Klaod”

      6. (a) ?Jon i talem se Jisas bambae i “kam long klaod,” nao bambae wanem i hapen? ?Maet Jon i bin tingbaot wanem profet tok we Jisas i givim finis? (b) ?Olsem wanem Jisas bambae i ‘kam’? ?Hu olgeta long wol we bambae oli krae?

      6 Nao Jon i glad blong talemaot se: “Yufala i luk. Naoia nomo, bambae Jisas i kam long klaod. Olgeta man bambae oli luk hem, stret long ae blong olgeta. Ol man ya we bifo oli sperem hem bambae oli luk hem. Mo olgeta man long evri ples long wol bambae oli sore tumas, bambae oli krae from we oli luk hem. Bambae i olsem ya. Amen.” (Revelesen 1:7) Long ples ya i klia se Jon i stap tingbaot profet tok we Jisas i givim finis, long saed blong en blong olfala fasin blong wol ya. Long profet tok ya Jisas i bin talem se: “Nao saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae. Nao olgeta laen blong ol man blong wol bambae oli krae, nao bambae oli save luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod blong skae, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.” (Matyu 24:3, 30) Jeova i jajem finis ol nesen, se oli mas kasem panis. Nao taem Jisas i ‘kam,’ hemia i min se bambae hem i yusum paoa blong hem blong mekem ol panis blong Jeova i kamtru long olgeta nesen ya. Samting ya bambae i mekem plante bigfala jenis long wol. “Olgeta man long evri ples long wol” oli no wantem luksave se Jisas i stanap finis mo i tekem rul blong hem finis. Taswe ‘kros blong God ya we i gat olgeta paoa’ i mas kasem olgeta.—Revelesen 19:11-21; Ol Sam 2:2, 3, 8, 9.

      7. ?Olsem wanem “olgeta man,” mo olgeta we oli no obei long hem tu, bambae oli “luk” Jisas?

      7 Long laswan naet bifo we Jisas i ded, hem i stap wetem ol disaepol blong hem, nao hem i talem long olgeta se: “Bambae i no longtaem, ol man blong wol ya oli no moa save luk mi.” (Jon 14:19) Oraet nao, ?be olsem wanem “olgeta man bambae oli luk hem, stret long ae blong olgeta”? Yumi no mas ting se ol enemi blong Jisas bambae oli save luk hem stret long ae blong olgeta. Afta we Jisas i go antap long heven bakegen, aposol Pol i talem se naoia Jisas i “stap long delaet we i saen tumas, we man i no save kam kolosap.” Taswe “i no gat man we i luk hem samtaem, mo i no gat man we bambae i save luk hem samtaem.” (1 Timote 6:16) Taem Jon i talem se ol man bambae oli “luk” Jisas, i klia se hem i minim we bambae oli “luksave” sam samting long saed blong hem, olsem we yumi luksave ol fasin blong God from ol samting we hem i bin wokem. (Rom 1:20) “Bambae Jisas i kam long klaod.” ?Hemia i minim wanem? Taem ol klaod oli haedem san, yumi no save luk san. Sem mak long Jisas, bambae ol man oli no save luk hem wetem prapa ae blong olgeta. Taem klaod i haedem san, yumi save se san i stap from we yumi luk delaet raonabaot long yumi. Taswe nating we ol man oli no save luk Masta blong yumi Jisas, be bambae hem i soemaot se hem i stap. Bambae hem i olsem wan “faea we i laet finis. Hem bambae i kam blong givim panis long olgeta we oli no save ona long God, mo long olgeta we oli no save obei long gud nyus blong Jisas, Masta blong yumi.” Bambae hem i fosem ol man ya blong “luk hem.”—2 Tesalonaeka 1:6-8; 2:8.

      8. (a) ?Long 33 K.T. hu olgeta we “oli sperem” Jisas? ?Mo hu olgeta we oli mekem olsem tede? (b) ?Jisas i no moa stap long wol ya, taswe olsem wanem sam man oli save ‘sperem hem’?

      8 “Ol man ya we bifo oli sperem hem bambae oli luk hem” tu. ?Maet vas ya i stap tokbaot hu? Taem oli kilim Jisas i ded long 33 K.T., ol soldia blong Rom oli sperem hem. Ol man Isrel oli gat fol from ded blong Jisas tu, taswe biaen, long Pentekos, Pita i talem long sam long olgeta se: “God i tekem Jisas ya we bifo yufala i nilim hem long [pos, NW], nao hem i mekem hem i Masta blong yumi, mo i Mesaea tu.” (Ol Wok 2:5-11, 36; skelem wetem Sekaraea 12:10; Jon 19:37.) Olgeta man ya, blong Rom mo blong Isrel tu, oli ded kolosap 2,000 yia finis. Taswe olgeta we oli ‘sperem hem’ tede i mas minim ol nesen mo ol man we oli soemaot semkaen fasin olsem ol man long taem blong Jisas we oli no laekem hem nating, nao oli nilim hem long pos. Jisas i no moa stap long wol ya. Be ol Wetnes blong Jeova oli stap wetnes long Jisas. Taswe taem ol man we oli agensem olgeta oli mekem trabol long olgeta no oli agri we samfala oli mekem trabol long olgeta, i olsem we oli ‘sperem’ Jisas stret.—Matyu 25:33, 41-46.

      “Alfa Mo Omega”

      9. (a) ?Naoia hu i toktok? ?Long buk blong Revelesen, hem i toktok hamas taem? (b) ?Taem Jeova i talem se hem i “Alfa mo Omega” mo hem i “gat olgeta paoa” hem i minim wanem?

      9 !Naoia, wan bigfala sapraes! Hae Masta blong yumi, Jeova, hem wan i tok. !I stret nomo we hem i toktok bifo we hem i givim ol vison blong Revelesen, from we hem i Bigfala Tija blong ol man, mo hem nomo i stampa blong Revelesen! (Aesea 30:20) God blong yumi i talem se: “Mi mi Alfa mo mi mi Omega, . . . mi mi Hemia we i stap naoia, mo we i stap fastaem, bifo olgeta, mo we bambae i kam. Mi mi gat olgeta paoa.” (Revelesen 1:8, “NW”) Long buk blong Revelesen, Jeova we i stap long heven, i toktok tri taem. Hemia faswan long trifala taem ya. (Yu save ridim Revelesen 21:5-8; 22:12-15.) Ol Kristin long faswan handred yia oli save tufala tok ya ‘Alfa mo Omega,’ from we ‘alfa’ i statem alfabet blong ol man Gris, mo ‘omega’ i finisim alfabet ya. Jeova i putum tufala nem ya long hem wan blong soemaot se fastaem olgeta, bifo long hem, i no gat wan narafala god we i gat olgeta paoa olsem hem, mo long fyuja, biaen long hem tu bambae i no gat. Hem nomo bambae i ansarem gud kwestin ya, ?hu nomo i God? Mo bambae hem i ansarem kwestin ya blong olwe. Bambae hem i win blong olwe, bambae hem i soemaot se hem nomo i God we i gat olgeta paoa, hem nomo i Hae Rula long olgeta samting we hem i wokem finis.—Ridim Aesea 46:10; 55:10, 11.

      10. (a) ?Nao Jon i tokbaot hem wan olsem wanem? ?Hem i stap kalabus wea? (b) ?Hu ya i givhan long Jon blong sanem buk blong Revelesen i go long ol kongregesen long taem ya? (c) ?Plante taem tede, olsem wanem ol kakae long saed blong speret i goaot long ol man?

      10 Jon i save se Jeova bambae i mekem olgeta samting i kamaot olsem we hem i wantem. Taswe hem i talem long ol brata blong hem se: “Mi Jon, mi wan brata blong yufala from we mi joen finis long Jisas. Jisas hem i king blong yumi, mo mi mi stap joen long yufala blong harem nogud wetem yufala, mo blong stanap strong wetem yufala long taem blong trabol. Oli putum mi mi stap long aelan ya Patmos, from we mi stap talemaot tok blong God mo trutok we Jisas i wetnes long hem se i tru.” (Revelesen 1:9) Jon i stap kalabus long aelan ya Patmos, from we hem i stap talemaot gud nyus. Nao hem i stap stanap strong wetem ol brata blong hem long taem blong trabol. Hem i hop se long fyuja bambae hem tu i save rul wetem Kraes long Kingdom blong hem. Long ples ya Patmos, olfala Jon ya i luk faswan vison blong Revelesen. Yumi save se ol vison ya oli mas leftemap tingting blong Jon bigwan. Sem mak long ol man we oli olsem Jon tede. Taem oli luk we ol vison ya oli stap kamtru, samting ya i leftemap tingting blong olgeta tu. Jon i stap kalabus, taswe yumi no save olsem wanem hem i bin sanem buk blong Revelesen i go long olgeta kongregesen. (Revelesen 1:11; 22:18, 19) I klia se ol enjel blong Jeova oli givhan long bisnes ya. Tede tu, plante taem ol enjel oli protektem ol trufala Wetnes blong Jeova we oli stap mekem wok blong hem, long ol ples we gavman i blokem wok ya no i putum tabu long sam haf blong hem. From wok blong ol enjel ya, ol brata ya oli save seremaot kakae long saed blong speret long stret taem blong hem long ol brata blong olgeta we oli hanggri long trutok.—Ol Sam 34:6, 7.

      11. ?Tede grup ya we i olsem Jon bifo, oli tinghae long wanem blesing, we i kolosap sem mak long blesing we Jon i gat?

      11 Jon i tinghae tumas long bigfala blesing we Jeova i givim long hem. !Jeova i yusum hem olsem rod blong karem toktok long olgeta kongregesen! Long sem fasin, grup ya we i olsem Jon tede, i tinghae tumas long blesing we oli gat blong seremaot ‘kakae’ long saed blong speret long ol famle blong God, “long stret taem blong hem.” (Matyu 24:45, NW) Yu tu yu save kam strong from ol samting ya long saed blong speret, nao oli save mekem se yu kasem gudfala mak ya, laef we i no save finis.—Proveb 3:13-18; Jon 17:3.

      [Bokis blong pija long pej 21]

      ?Olsem Wanem Blong Kasem Kakae Long Saed Blong Speret Long Trabol Taem?

      Long ol las dei ya, taem ol Wetnes blong Jeova oli kasem trabol mo hadtaem, i impoten tumas we oli kasem kakae long saed blong speret, blong oli save stap strong long bilif. Kolosap evritaem, oli kasem inaf kakae blong stap strong. Yumi talem tangkyu long Jeova from we plante taem, hem i yusum paoa blong hem blong givim kakae long olgeta.

      Wan eksampel: Taem Hitler i rul long Jemani, ol Wetnes oli prentem mo oli seremaot Wajtaoa, nating we strong gavman blong ol Nasi oli putum tabu long magasin ya. Long taon ya Hambag, ol polis blong ol Nasi, nem blong olgeta Gestapo, oli go insaed long haos we oli stap prentem ol magasin ya long hem. Haos ya i smol, mo i no gat ples blong haedemgud ol samting we oli stap yusum. Oli putum taepraeta i go insaed long kabod nomo. Mo ol bigfala mesin blong prentem, oli putum long wan rum daon, insaed long tin blong ol poteto. Mo biaen long tin ya, i gat wan bag we i fulap long ol magasin. Ol Gestapo oli mas faenem ol samting ya. ?Be wanem i hapen? Wan polis i openem kabod long wan fasin we hem i no save luk taepraeta. Long saed blong rum we i stap daon, man blong haos i talem se: “Trifala polis oli stanap long medel blong rum ya, stret long ples we tin ya i stap, mo bag we i fulap long ol Wajtaoa i stap kolosap long hem. Be trifala i no luk ol samting ya. I olsem we wan samting i blaenem ae blong olgeta.” Tangkyu tumas long Jeova we hem i mekem bigfala samting ya, nao olgeta long haos oli save gohed blong seremaot kakae long saed blong speret long trabol taem ya we i denja.

      Biaen long 1960, gavman blong Naejiria i mekem faet long ol man blong Biafra, we oli seraot long Naejiria, oli wokem prapa gavman blong olgeta. Biafra i stap long medel blong graon blong ol man Naejiria, taswe i gat wan rod nomo blong goaot long kantri ya, hemia long plen. From trabol we i kamaot long Biafra, i luk olsem we ol Wetnes long kantri ya maet oli no moa save kasem kakae long saed blong speret. Be long 1968, gavman blong Biafra i sanem wan man i go blong mekem wan impoten wok long Yurop. Mo oli putum wan narafala i go wok long ples blong ol plen long Biafra. Tufala man ya i Wetnes blong Jeova. I gat wan rod nomo blong go insaed mo blong kamaot long Biafra, mo wan Wetnes i stap long wan en blong rod ya mo narafala Wetnes i stap long nara en blong rod ya. Tufala i luksave se hemia i plan blong Jeova nomo. Taswe tufala i agri blong mekem rod blong kakae long saed blong speret i save go insaed long Biafra. Hemia i wan wok we i denja tumas. Mo tufala i gohed blong mekem wok ya gogo faet ya i finis. Wan long tufala ya i talem se: “Plan ya i bitim ol samting we ol man oli save tingbaot.”

      [Bokis blong pija long pej 19]

      ?Ol Namba Long Revelesen Oli Saen Blong Wanem?

      Namba Mining

      2 Samting we oli talem tu taem i tru nomo.

      (Revelesen 11:3, 4; skelem wetem Dutronome

      17:6.)

      3 Hem i makem wan poen. Mo tu hem i mekem

      mining blong poen ya i strong moa.

      (Revelesen 4:8; 8:13; 16:13, 19)

      4 Hem i soemaot we wan samting i kamaot

      long ful wol. Mo tu i save min se olgeta

      saed blong wan bisnes oli stretgud, olsem

      samting we i skwea we ol fo saed blong

      hem oli sem mak. (Revelesen 4:6; 7:1, 2;

      9:14; 20:8; 21:16)

      6 Hem i min se wan samting i no stretgud

      olgeta, i narakaen, i defren. (Revelesen

      13:18; skelem wetem 2 Samuel 21:20.)

      7 Hem i minim ol samting we i fulwan long

      lukluk blong God, long saed blong plan

      blong Jeova no plan blong Setan. (Revelesen

      1:4, 12, 16; 4:5; 5:1, 6; 10:3, 4; 12:3)

      10 Hem i min se wan samting i fulwan long saed

      blong bodi, no long saed blong ol samting blong

      wol. (Revelesen 2:10; 12:3; 13:1; 17:3, 12, 16)

      12 Hem i stret long ogenaesesen blong God,

      long ol samting we hem i stanemap long

      heven no long wol. (Revelesen 7:5-8; 12:1;

      21:12, 16; 22:2)

      24 Namba ya i stret long ol plan we Jeova

      i stanemap. From we namba ya i sem mak

      long 12:12, hem i min se ol plan ya oli bigfala

      mo oli hae moa. (Revelesen 4:4)

      Sam namba long Revelesen oli no gat narafala mining, oli stret namba nomo. Plante taem ol vas we oli stap raonabaot oli givhan long yumi blong luksave samting ya. (Ridim Revelesen 7:4, 9; 11:2, 3; 12:6, 14; 17:3, 9-11; 20:3-5.)

  • Jon i Luk Jisas Wetem Bigfala Paoa Blong Hem
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 5

      Jon i Luk Jisas Wetem Bigfala Paoa Blong Hem

      Revelesen 1:10 kasem 3:22

      Stampa tok: Jisas i jekemap Isrel blong speret we i stap long wol, mo i leftemap tingting blong olgeta

      Taem we i kamtru: Samting ya i kamaot long dei blong Masta blong yumi, i stat long 1914, i go kasem taem we laswan blong ol trufala man we tabu speret i makemaot olgeta bambae i ded mo i laef bakegen

      1. ?Wanem i stap insaed long faswan vison? ?Olsem wanem Jon i talemaot wetaem bambae vison ya i kamtru fulwan?

      LONG Revelesen japta 1 vas 10, faswan vison long Revelesen i stat. Long vison ya mo long ol narafala vison long Revelesen, fastaem Jon i harem no i luk wan samting we i narakaen olgeta. (Revelesen 1:10, 12; 4:1; 6:1) Long faswan vison i gat ol mesej we oli go long ol seven kongregesen long taem blong Jon, long faswan handred yia. Be Jon i tokbaot taem we vison ya bambae i kamtru fulwan, i se: “Tabu speret i kam long mi, nao i olsem we mi stap finis long dei blong Masta blong yumi.” (Revelesen 1:10a, “NW”) ?Wanem “dei” ya? ?Ol bigfala trabol we oli kamaot long laswan handred yia, oli laenap wetem dei ya? Sipos yes, yumi mas lesingud long profet tok ya, from we hem i save gat paoa long laef blong yumi naoia, mo i save sevem yumi long fyuja.—1 Tesalonaeka 5:20, 21.

      Long Dei Blong Masta Blong Yumi

      2. ?Dei blong Masta blong yumi i stat wetaem? ?Mo bambae hem i finis wetaem?

      2 ?Samting ya i min se ol profet tok blong Revelesen oli mas kamtru long wanem taem? ?Wanem ya Dei blong Masta? Aposol Pol i talem se dei ya hem i taem we God bambae i jajem ol man, mo we ol promes blong hem bambae oli kamtru. (1 Korin 1:8; 2 Korin 1:14; Filipae 1:6, 10; 2:16) Taem “dei ya” i stat, sloslou, bigfala plan blong Jeova bambae i kamtru gogo i kasem fulmak blong hem. Hemia nao taem we Jeova bambae i win. “Dei ya” i stat taem Jeova i putumap Jisas olsem King long heven. Jisas bambae i mekem ol jajmen long wol blong Setan oli kamtru. Biaen, dei blong Masta i mas gohed yet, gogo hem i mekem Paradaes i kambak bakegen long wol ya, mo i mekem ol man oli stretgud olgeta. Nao afta, Jisas i save “givimbak Kingdom blong hem long God, Papa blong hem.”—1 Korin 15:24-26, NW; Revelesen 6:1, 2.

      3. (a) ?Olsem wanem profet tok blong Daniel long saed blong “seven taem” i givhan long yumi blong save taem we dei blong Masta i stat? (b) ?Wanem ol samting we oli kamaot finis long wol, we oli pruvum se 1914 hem i stat blong dei blong Masta blong yumi?

      3 Sam profet tok blong Baebol we oli kamtru finis oli givhan long yumi blong luksave wetaem dei blong Masta blong yumi i stat. Wan eksampel: Daniel i talem se rul blong laen blong King Deved bambae i finis. Ale, i stat long taem ya, “seven taem” i mas pas blong ol man oli luksave se “Hae God i stap rul long kingdom blong ol man, mo hem i gat raet blong givim rul ya long man we hem i wantem.” (Daniel 4:23, 24, 31, 32) Bigfala mining blong profet tok ya i stat kamtru taem ol ami oli spolem kingdom blong Juda. Baebol i soemaot se samting ya i hapen long Oktoba 607 B.K.T.a Revelesen 12:6, 14 i soemaot se 3 mo haf taem i sem mak long 1,260 dei. Taswe seven taem (dabolem namba ya) i sem mak long 2,520 dei. Nao sipos yumi jenisim “wan dei i kam wan yia,” yumi luksave se “seven taem” i mas ron gogo 2,520 yia i pas. (Esikel 4:6) Taswe Kraes Jisas i statem rul blong hem long heven long las haf blong 1914. Faswan bigfala faet blong wol i kamaot long yia ya. Hem i makem “stat blong ol trabol we i blong mekem man i harem nogud” we i stap kamaot long ol man kam kasem naoia. !Tingbaot olsem wanem ol samting we oli kamaot long wol, i stat long 1914 kam kasem naoia, oli soemaot klia nomo se 1914, hemia nao stat blong “dei ya” we Jisas i stap bakegen!—Matyu 24:3-14, NW.b

      4. (a) ?Revelesen i talem wanem blong soemaot wetaem faswan vison i kamtru? (b) ?Faswan vison i finis wetaem?

      4 Taswe faswan vison mo ol advaes blong hem i stret long dei blong Masta blong yumi, i stat long 1914 i kam. Wan samting we i soemaot poen ya: Taem yumi go moa long Revelesen, yumi luk we hem i tokbaot taem we ol stret mo tru jajmen blong God oli kamaot long ol man. Mo Masta blong yumi, Jisas hem i gat wan bigfala wok blong mekem long saed ya. (Revelesen 11:18; 16:15; 17:1; 19:2, 11) ?Sipos faswan vison i stat kamtru long 1914, wetaem bambae hem i finis? Ol mesej long vison ya oli go long kongregesen blong ol man long wol we God i makemaot olgeta wetem tabu speret. Taswe faswan vison i mas finis taem laswan trufala memba blong kongregesen ya i ded, nao hem i laef bakegen, i go antap long heven. Be dei blong Masta bambae i gohed. Bambae hem i givim blesing long ol narafala sipsip long wol, gogo Rul blong Jisas Kraes blong Wan Taosen Yia i pas finis.—Jon 10:16; Revelesen 20:4, 5.

      5. (a) ?Wan voes i talem long Jon se hem i mas mekem wanem? (b) ?From wanem ples we ol “seven kongregesen” oli stap long hem i mekem i isi nomo blong sanem buk blong ol mesej i go long olgeta?

      5 Long faswan vison, Jon i no luk wan samting yet. Be hem i harem wan voes i se: “Nao mi harem wan man i tok long bak blong mi, we i stap singaot bigfala olsem wan pupu. Hem i talem se ‘Yu raetemdaon olgeta samting ya we yu luk, oli go long wan buk, nao biaen yu sanem i go long ol jyos [kongregesen, “NW”] we i stap long ol seven taon ya. Yu sanem i go long [kongregesen] long Efesas mo Smana mo Pegamam mo Tuatira mo Sadis mo Filadelfia mo Laodisia.’ ” (Revelesen 1:10b, 11) Krae blong wan pupu i save mekem man i sek, nao hem i lesin. Sem mak long voes we Jon i harem, nao i talem long Jon blong raetemdaon ol samting ya we hem i luk, blong sanem i go long ‘ol seven kongregesen.’ Bambae hem i harem plante mesej, mo hem i mas raetemdaon ol samting ya we hem i luk mo i harem. Ol kongregesen no jyos ya we vas ya i talem, oli prapa nem blong sam kongregesen long taem blong Jon. Olgeta oli stap long ples ya, Esia Maena. Jon i stap long aelan ya Patmos, be ol kongregesen ya oli stap long narasaed long solwora. Ol man Rom oli wokem ol gudfala rod long ples ya, taswe i isi nomo blong wan man i karem buk blong ol mesej ya i go long ol kongregesen ya wanwan. Ol seven kongregesen ya oli kolosap sem mak long haf blong wan seket blong ol Wetnes blong Jeova tede.

      6. (a) ?“Ol samting we oli stap kamtru naoia,” oli minim wanem? (b) ?Olsem wanem yumi save se ol samting we i kamaot long ol kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta tede, oli kolosap sem mak long ol samting we oli kamaot long taem blong Jon?

      6 Bighaf blong ol profet tok long Revelesen oli kamtru taem Jon i ded finis. Ol profet tok ya oli tokbaot “ol samting we bambae oli kamtru.” Be ol advaes we i go long ol seven kongregesen ya oli tokbaot “ol samting we oli stap kamtru naoia.” Hemia ol samting we oli stap kamaot long ol seven kongregesen long taem ya. Ol mesej ya oli blong givhan bigwan long ol gudfala elda long ol seven kongregesen ya. Mo tu, oli save givhan long ol narafala kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta long taem ya.c Be bigfala mining blong vison ya bambae i kamaot long dei blong Masta. Taswe ol samting we Jisas i tokbaot long vison ya, oli kolosap sem mak long ol samting we oli kamaot long taem blong yumi, long ol kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta.—Revelesen 1:10, 19.

      7. ?Long faswan vison, Jon i luk hu? ?From wanem vison ya i impoten tumas long yumi tede, mo yumi glad from?

      7 Long faswan vison, Jon i luk Masta blong yumi Jisas Kraes long heven, we i saen from bigfala paoa blong hem. I stret nomo we Jon i luk Jisas olsemia, from we ol profet tok long vison ya oli tokbaot ol samting we bambae oli kamtru long bigfala dei blong Masta ya we God i givim wok long hem. Mo i impoten tu long yumi tede, we yumi stap laef long taem ya, mo we yumi lesingud mo obei long olgeta loa mo oda blong hem. Ol man we oli sapotem rul blong Jeova, oli glad tumas long vison ya. Hem i pruvum se ‘Laen’ ya we i Mesaea i laef naoia long heven. Nating we 1,900 yia finis Setan i “spolem” bak blong leg blong hem, mo i traem hem mo i mekem bigfala trabol long hem gogo hem i ded, be God i givim paoa long hem blong stanap strong, mo blong mekem bigfala plan blong God i win olgeta.—Jenesis 3:15.

      8. ?Jisas i stap rere blong mekem wanem?

      8 Jisas i kam King finis, nao hem i stap rere blong mekem sam samting. Jeova i putumap hem finis olsem bigfala man blong kilimdaon ol enemi blong hem. Bambae hem i mekem ol laswan jajmen blong Jeova long olfala rabis wol ya mo long rabis god blong hem, Setan, oli kamtru. Mo tu, hem i stap rere blong jajem kongregesen blong ol man we God i makemaot olgeta wetem tabu speret, mo blong jajem bigfala kampani blong ol man we oli joen wetem. Mo tu, hem i rere blong jajem wol.—Revelesen 7:4, 9; Ol Wok 17:31.

      9. (a) ?Olsem wanem Jon i talemaot Jisas we i stanap long medel blong ol ples blong putum laet we oli mekem long gol? (b) Samting ya i kolosap sem mak long samting we i save kamaot insaed long haos blong God. ?Taswe hem i minim wanem? ?Wanem mining blong klos blong Jisas? (c) ?Strap blong hem we oli wokem long gol, hem i minim wanem?

      9 Taem Jon i harem bigfala voes ya, hem i tanraon. ?Nao hem i luk wanem? Hem i talem se: “Nao mi tanraon blong luk hu ya i stap tok long mi, nao taem mi tanraon, mi luk seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem olgeta long gol.” (Revelesen 1:12) Biaen, Jon i faenemaot mining blong ol seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem long gol. Be man we i stanap long medel blong ol samting ya, hem nao i pulum ae blong Jon. “Long medel blong ol samting ya, mi luk wan man we i olsem Pikinini blong Man. Klos blong hem i longfala, i kasem graon, olsem klos blong haeman. Mo strap blong hem, oli wokem long gol, mo i goraon long jes blong hem.” (Revelesen 1:13) Jon i sek long ol samting ya. Jisas, “Pikinini blong Man,” i stanap fored long hem, olsem wan haeman, mo bodi blong hem i saen. Bigfala laet i stap saenaot long hem. Mo hem i stap long medel blong ol ples blong putum laet we oli wokem long gol, we faea i laet long olgeta. Samting ya i kolosap sem mak long samting we i save kamaot insaed long haos blong God. Taswe Jon i luksave se Jisas i stap mekem bigfala wok blong Hae Pris blong Jeova, mo hem i gat paoa blong jajem man. (Hibrus 4:14; 7:21-25) Longfala klos blong hem i stret long wok blong pris we hem i stap mekem. Ol hae pris blong ol man Isrel bifo oli werem wan strap. Jisas tu i werem wan strap, we oli wokem long gol, mo i goraon long jes blong hem. Strap ya i kavremap hat blong Jisas. Samting ya i soemaot se bambae hem i mekem olgeta wok we Jeova God i givim long hem wetem ful hat blong hem.—Eksodas 28:8, 30; Hibrus 8:1, 2.

      10. (a) ?Hea blong Jisas we i waet olsem sno i minim wanem? ?Mo ae blong hem we i olsem faea we i laet, i minim wanem? (b) ?Leg blong Jisas we i saen olsem bras i minim wanem?

      10 Jon i gohed, i se: “Hea blong hem i waet we i waet, i olsem hea blong sipsip no sno, mo ae blong hem i olsem faea we i laet.” (Revelesen 1:14) Hea blong hem we i waet olsem sno, i soemaot se Jisas i waes from we hem i olfala. (Ridim Proveb 16:31.) Ae blong hem i olsem faea we i laet. Samting ya i soemaot se hem i stap rere, hem i wekapgud, taem hem i lukluk ol man, i traem olgeta mo i soemaot we hem i kros long olgeta. Nao Jon i lukluk leg blong Jisas, i se: “Leg blong hem i saen olsem bras we oli kukum long faea blong i ronaot, nao i klin gud, nao oli rabem bakegen blong i saen gud. Mo voes blong hem i olsem bigfala wora we i ron.” (Revelesen 1:15, “NW”) Long vison ya, leg blong Jisas i saengud olsem bras we oli kukum long faea blong i ronaot, mo i klin. Tok ya i stret long Jisas we i wok strong long ol samting we Jeova i givim long hem blong mekem, mo we i stanap long fes blong Jeova, i klin nomo. Plante taem Baebol i yusum gol blong soemaot ol samting we oli blong God. Samtaem bras i minim ol samting we oli blong man.d Taswe leg blong Jisas we i saen olsem gudfala bras i mekem yumi tingbaot taem we hem i wokbaot long wol blong talemaot gud nyus. Long taem ya, leg blong hem i “naes tumas.”—Aesea 52:7; Rom 10:15, NW.

      11. (a) ?Leg blong Jisas we i saengud i pulum yumi blong tingbaot wanem? (b) ?Voes blong Jisas we i olsem “bigfala wora” i minim wanem?

      11 Tru ya, taem Jisas i stap long wol olsem wan man we i stret nomo, ol man mo ol enjel tu oli luk bigfala paoa mo glori blong hem. (Jon 1:14) Hem i Hae Pris blong ogenaesesen blong Jeova. Leg blong hem we i saen i pulum yumi blong tingbaot we insaed long ogenaesesen blong Jeova, i olsem we hem i wokbaot long graon we i tabu. (Ridim Eksodas 3:5.) Mo voes blong hem i olsem tanda, olsem noes blong wan bigfala wotafol. Voes ya i save mekem man i sek mo i fraet tu. Mo samting ya i stret nomo, from we hem i voes blong man ya we Baebol i kolem hem Waes Tok blong God. Hem bambae i “jajem olgeta man long wol, long stret fasin.”—Ol Wok 17:31, NW; Jon 1:1.

      12. ?Wanem mining blong “naef blong faet we i sap tu saed”?

      12 “Hem i holem seven sta long raethan blong hem, mo i gat naef blong faet we i sap tu saed i stap kamaot long maot blong hem. Mo fes blong hem i saen olsem san long medel dei. Taem mi mi luk hem, mi foldaon long leg blong hem, olsem we mi ded olgeta.” (Revelesen 1:16, 17a) Biaen Jisas hem wan i talem mining blong ol seven sta ya. ?Be yu luk wanem i stap kamaot long maot blong hem? “Naef blong faet we i sap tu saed.” !I stret nomo we Jisas i karem samting ya! ?From wanem? From we Jeova i givim wok long Jisas blong talemaot ol laswan jajmen blong Hem agens long ol enemi blong Hem. Ol jajmen we oli kamaot long maot blong hem, ol rabis man oli mas ded from.—Revelesen 19:13, 15.

      13. (a) ?Fes blong Jisas we i saen mo i waet olsem laet, i mekem yumi tingbaot wanem? (b) ?Olgeta haf blong vison blong Jon oli soemaot wanem long saed blong Jisas?

      13 Fes blong Jisas we i saengud mo i waet olsem laet i mekem yumi tingbaot taem blong Moses bifo. Antap long bigfala hil ya, Sinae, Jeova i toktok wetem Moses. Nao biaen, fes blong Moses i saen olsem san. (Eksodas 34:29, 30) Tingbaot tu we 1,900 yia finis, trifala aposol blong Jisas i luk we bodi blong Jisas i jenis, i kam narafala. Long taem ya, “fes blong hem i saen olsem san, mo ol klos blong hem oli kam waet olsem laet blong san.” (Matyu 17:2) Nao long vison blong Jon, hem i luk Jisas long dei blong Masta blong yumi. Fes blong hem i saen, olsem wan man we i bin stap kolosap long Jeova. (2 Korin 3:18) Evri samting long vison ya blong Jon i saen, i soemaot bigfala paoa. Hea we i waet olsem sno, ae we i olsem faea we i laet, bodi we i saen olsem san, mo leg we oli saen olsem bras, olgeta samting ya i soemaot wan nambawan pija blong Hemia we naoia “i stap long delaet we i saen tumas, we man i no save kam kolosap.” (1 Timote 6:16) !Jon i luk samting ya, i klia mo i tru nomo! Ale hem i fraet. ?Nao hem i mekem wanem? Aposol ya i talem long yumi se: “Taem mi mi luk hem, mi foldaon long leg blong hem, olsem we mi ded olgeta.”—Revelesen 1:17.

      14. ?Taem yumi ridim vison blong Jon long saed blong Jisas mo bigfala paoa blong hem, samting ya i mas mekem wanem long yumi?

      14 Jon i talemaot evri samting we hem i luk long vison ya, i klia nomo. From samting ya, ol man blong God tede oli save talem tangkyu long God long ful hat blong olgeta. Dei blong Masta blong yumi i ron 70 yia finis. Mo ol samting insaed long vison ya oli stap kamtru yet. Yumi save se rul blong Kingdom blong Jisas i tru, hem i stap rul naoia. Hem i no wan samting we bambae i kamaot long fyuja nomo. Yumi stap obei long rul blong Kingdom ya naoia. Taswe i stret nomo we yumi lukluk moa long ol samting we Jon i luk long faswan vison ya, mo yumi lesin mo obei long ol tok blong Jisas Kraes we i gat bigfala paoa.

      [Ol Futnot]

      a B.K.T. i min se Bifo Kristin Taem.

      b Blong kasem moa save long poen ya, yu save ridim pej 128-139, 186-189 long buk ya “Let Your Kingdom Come.” Olgeta we oli prentem Revelesen buk ya oli seremaot narafala buk ya tu.

      c Long faswan handred yia, taem wan kongregesen i kasem leta long wan aposol, fasin blong ol kongregesen ya i blong tekem leta i go long ol narafala kongregesen raonabaot tu, blong olgeta man oli save haremgud long ol advaes long leta ya.—Ridim Kolosi 4:16.

      d Haos blong God we Solomon i bildim, oli flasem insaed blong hem mo ol samting we i stap insaed long hem long gol. Be vranda wetem ol samting we i stap long yad blong haos ya, oli flasem long bras.—1 King 6:19-23, 28-35; 7:15, 16, 27, 30, 38-50; 8:64.

      [Tok blong pija long pej 23]

      Taem oli digim graon: Oli faenem ol ston ya we oli stap yet long ol ples blong ol seven taon ya bifo, we ol seven kongregesen oli stap long olgeta. Ol ston we oli stap yet oli soemaot we ol samting we Baebol i talem oli tru. Long ol ples ya nao, ol Kristin long faswan handred yia oli kasem ol mesej blong Jisas we oli leftemap tingting blong olgeta. Mo tede ol mesej ya oli wekemap tingting blong ol man long ol kongregesen long olgeta ples long wol

      PEGAMAM

      SMANA

      TUATIRA

      SADIS

      EFESAS

      FILADELFIA

      LAODISIA

  • Mining Blong Wan Tabu Tok Haed
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 6

      Mining Blong Wan Tabu Tok Haed

      1. ?Taem yumi tingbaot pija blong Jisas wetem paoa blong hem long Revelesen 1:10-17, yumi mas gat wanem tingting?

      !VISON blong Jisas we i kasem paoa blong hem long heven finis, tru, i samting blong sek from! Sipos yumi stap wetem aposol Jon long taem ya, nao yumi luk vison ya, yumi tu, yumi mas foldaon long leg blong Jisas olsem Jon, from we paoa blong hem i bigwan tumas. (Revelesen 1:10-17) God i mekem se nambawan vison ya we hem i givim i stap kasem tede. Hem i save wekemap tingting blong yumi, blong yumi wok strong moa. Olsem Jon, yumi mas gat tingting daon, mo yumi mas talem tangkyu from mining blong vison ya. Oltaem yumi mas soemaot ona mo respek long Jisas from we hem i sidaon long jea blong King finis, hem i Hae Pris, mo Jaj.—Filipae 2:5-11.

      ‘Faswan Mo Laswan’

      2. (a) ?Jisas i yusum wanem nem blong talemaot hem wan? (b) ?Jeova i minim wanem taem hem i talem se: “Mi mi faswan mo bambae mi mi laswan”? (c) ?Nem blong Jisas, “Faswan” mo “Laswan” i pulum yumi blong tingbaot wanem?

      2 Yumi sek long vison ya, be yumi no mas fraet tumas. Jisas i leftemap tingting blong Jon, olsem aposol ya i talem nao, i se: “Be hem i tajem mi long raethan blong hem, mo hem i talem se: ‘Yu no fraet. Mi mi Faswan, mo mi mi Laswan tu, mo mi mi man ya we i laef i stap.’ ” (Revelesen 1:17b, 18a, “NW”) Long Aesea 44:6, Jeova i tokbaot haenem blong hem. Hem i talem stret se hem nomo i God we i gat olgeta paoa. Hem i se: “Mi mi faswan, mo bambae mi mi laswan, mo i no gat wan narafala god, mi nomo.”a Taem Jisas i talem se hem nao ‘i Faswan mo i Laswan tu,’ hem i no stap talem se hem i sem mak long Jeova, Bigfala Man we i Wokem evri samting. No gat. Hem i talemaot wan nem we God nomo i givim long hem, mo i stret nomo long hem. Long Aesea, Jeova i stap talemaot se hem nomo hem i gat wan spesel ples, hem i trufala God. Hem i God blong olwe, mo i no gat narafala god olsem, hem nomo. (1 Timote 1:17) Long Revelesen, Jisas i stap tokbaot nem we God i givim long hem, mo hem i stap pulum ol man blong tingbaot we hem i laef bakegen long wan spesel fasin.

      3. (a) ?Olsem wanem Jisas i “Faswan” mo “Laswan”? (b) ?Jisas i holem “ol ki blong ded mo blong Hades,” i minim wanem?

      3 Tru ya, Jisas i “Faswan” we taem hem i laef bakegen long ded, hem i kam wan speret man we i no moa save ded bakegen samtaem. (Kolosi 1:18) Mo tu, hem i “Laswan” we Jeova hem wan i givim laef bakegen long hem. Taswe hem i ‘man ya we i laef . . . we i laef blong olwe.’ Hem i no moa save ded samtaem. Long saed ya, hem i olsem Papa blong hem, hem tu i no save ded samtaem. Hem i “God ya we i laef we i no save ded.” (Revelesen 7:2; Ol Sam 42:2) Jisas i save givim laef long ol narafala man, from we hem i “stampa blong laef bakegen long ded . . . stampa blong laef.” (Jon 11:25) Naoia hem i talem sam tok long Jon we i joengud long poen ya, i se: “Bifo mi ded, be yu luk. Naoia mi laef bakegen, we mi no moa save ded samtaem, mo mi gat [ol ki blong ded mo blong Hades, “NW”].” (Revelesen 1:18b) Jeova i givim paoa long hem, nao hem i save mekem ol dedman oli laef bakegen. Taswe Jisas i save talem se i olsem we hem i holem ol ki blong openem Hades (beregraon), nao ded i no moa save holem ol man oli kalabus.—Ridim Matyu 16:18.

      4. ?Bakegen Jisas i talem wanem long Jon? ?Hemia i blong givhan long hu?

      4 Nao Jisas i talem bakegen long Jon se hem i mas raetemdaon ol samting we hem i luk long vison ya. Hem i se: “Oraet, yu yu mas raetemdaon ol samting ya we yu luk, ol samting we oli stap kamtru naoia, wetem ol samting we bambae oli kamtru.” (Revelesen 1:19) ?Jon bambae i talemaot wanem gudfala samting bakegen, we oli save tijim yumi?

      Ol Sta Mo Ol Ples Blong Putum Laet

      5. ?Olsem wanem Jisas i eksplenem mining blong ol “seven sta ya” mo “seven ples blong putum laet i stanap”?

      5 Jon i luk Jisas finis, i stap stanap long medel blong seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem olgeta long gol, mo hem i holem seven sta long raethan blong hem. (Revelesen 1:12, 13, 16) Nao Jisas i eksplenem samting ya, i se: “?Yu luk ol seven sta ya we i stap long raethan blong mi, mo ol seven ples blong putum laet i stanap we oli wokem olgeta long gol? I gat tok haed blong olgeta. Ol seven sta ya, hemia ol enjel blong ol seven jyos ya [ol seven kongregesen ya, “NW”]. Mo ol seven ples ya blong putum laet i stanap, hemia ol seven jyos ya [kongregesen ya, “NW”] nomo.”—Revelesen 1:20.

      6. ?Ol seven sta ya oli minim hu? ?From wanem ol mesej ya oli go long olgeta?

      6 “Ol sta ya” hemia ‘ol enjel blong ol seven kongregesen ya.’ Long Revelesen, samtaem ol sta oli save minim ol enjel. Be Jisas i no save yusum wan man blong wol nomo blong raetem wan leta i go long ol speret man long heven. Taswe ol “sta ya” oli mas minim ol elda, no ol man we oli stap lukaot long ol kongregesen long wol. Olgeta ya oli olsem ol man blong karem tok blong Jisas.b Ol mesej oli go long ol sta ya, from we ol sta ya oli holem wok ya blong lukaotgud long ol sipsip blong Jeova.—Ol Wok 20:28.

      7. (a) ?Wanem i soemaot se taem Jisas i tok long wan enjel long ol kongregesen wanwan, samting ya i no minim se ol kongregesen ya wanwan oli gat wan elda nomo? (b) ?Ol seven sta ya long raethan blong Jisas oli minim hu?

      7 Jisas i tok long wan “enjel” nomo long ol kongregesen ya wanwan. ?Samting ya i minim se i gat wan elda nomo long ol kongregesen ya wanwan? No gat. Long taem blong Pol bifo, kongregesen blong Efesas i gat moa long wan elda. (Revelesen 2:1; Ol Wok 20:17) Taswe long taem blong Jon, taem oli sanem ol mesej oli go long ol seven sta blong oli ridimaot ol mesej ya long ol kongregesen ya (mo long kongregesen blong Efesas tu), ol sta ya oli mas minim olgeta elda insaed long kampani blong ol elda, long kongregesen blong Jeova we hem i bin makemaot wetem tabu speret. Sem mak tede, ol man we oli stap lukaot long ol kongregesen oli ridimaot ol leta we oli kasem long Hed Kampani. Ol elda long Hed Kampani, tabu speret i makemaot olgeta finis, nao oli wok aninit long hed blong olgeta, Jisas. Ol kampani blong elda insaed long ol kongregesen wanwan oli mas mekem ol advaes blong Jisas oli wok insaed long ol kongregesen blong olgeta. Ol advaes ya i no blong givhan long ol elda nomo. Hem i blong givhan long olgeta man we oli joen wetem ol kongregesen tu.—Ridim Revelesen 2:11a.

      8. Ol elda oli stap long raethan blong Jisas. ?Hemia i minim wanem?

      8 Jisas i olsem Hed blong kongregesen. Taswe i tru se ol elda oli stap long raethan blong hem. Hemia i min se oli stap aninit long paoa blong hem, mo hem i stap lidim olgeta. (Kolosi 1:18) Hem i Bigfala Man blong Lukaot long Sipsip, mo ol narafala man blong lukaot long sipsip oli stap daon long hem.—1 Pita 5:2-4.

      9. (a) ?Seven ples blong putum laet oli pija blong wanem? ?From wanem i stret nomo we oli pija blong olgeta ya? (b) ?Ating vison ya i pulum aposol Jon blong tingbaot wanem?

      9 Seven ples blong putum laet i stanap, hemia ol seven kongregesen we Jon i raetem buk blong Revelesen i go long olgeta: Efesas, Smana, Pegamam, Tuatira, Sadis, Filadelfia, mo Laodisia. ?From wanem ol ples blong putum laet oli pija blong ol kongregesen ya? From we olgeta Kristin man, taem oli stap wanwan no taem oli stap wetem kongregesen, oli mas ‘letem laet blong olgeta i saenaot i kasem ol man,’ long wol ya we i tudak we i tudak. (Matyu 5:14-16) Mo tu, insaed long haos blong God we Solomon i bildim bifo, i gat sam ples blong putum laet i stanap. Taem Jon i harem we ol kongregesen oli olsem ples blong putum laet i stanap, ating hem i tingbaot we ol kongregesen ya wanwan oli olsem “haos blong God” we speret blong God i stap finis long olgeta. (1 Korin 3:16) Mo tu, haos blong God blong ol man Isrel bifo i pija blong wan samting we i bigfala moa, hemia bigfala haos blong Jeova long saed blong speret. Jisas i Hae Pris long haos ya blong God, mo Jeova hem wan i stap long rum blong haos ya we i Tabu Tumas long heven. Ol memba blong kongregesen we tabu speret i makemaot olgeta finis oli stap wok insaed long haos blong God long saed blong speret, oli olsem “ol tabu pris blong God.”—1 Pita 2:4, 5, 9: Hibrus 3:1; 6:20; 9:9-14, 24.

      Bigfala Apostasic

      10. ?Long 70 K.T., wanem i hapen long fasin blong laef blong ol man Isrel, mo long ol man we oli sapotem hem, be oli no tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta?

      10 Kristin fasin blong laef i stat 60 yia bifo we Jon i raetemdaon Revelesen. Long stat blong hem go kasem 40 yia i pas, skul blong ol man Isrel i agensem fasin blong ol Kristin man. Long 70 K.T., i gat wan bigfala samting i hapen long fasin blong laef blong ol man Isrel. Olgeta we oli no tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta oli no moa save joen tugeta olsem wan nesen, mo oli lusum samting we long tingting blong olgeta i olsem wan aedol—hemia haos blong God long Jerusalem.

      11. ?From wanem taem ya i stret nomo blong Bigfala Man blong Lukaot long ol Sipsip i givim woning long ol kongregesen long sam fasin we oli stap kam antap?

      11 Aposol Pol i talem finis se i gat sam Kristin we tabu speret i bin makemaot olgeta we bambae oli lego Kristin bilif, nao oli agensem hem. Ol mesej blong Jisas oli soemaot se taem Jon i kam olfala, ‘apostasi ya’ i stat kamaot finis. Setan i yusum rod ya blong traehad blong spolem ‘laen blong woman.’ Jon i laswan long olgeta man we oli naf blong blokem fasin ya, blong i no kam insaed long Kristin kongregesen. (2 Tesalonaeka 2:3-12; 2 Pita 2:1-3; 2 Jon 7-11) Taswe taem ya i stret nomo blong Bigfala Man blong Lukaot long ol Sipsip blong Jeova i raet i go long ol elda blong ol kongregesen ya. Hem i mas talem long olgeta blong lukaot from we fasin ya i stat finis. Mo hem i mas leftemap tingting blong olgeta we hat blong olgeta i gud blong oli stanap strong long stret fasin.

      12. (a) ?Olsem wanem fasin blong apostasi i kam antap long ol yia we oli ron biaen long taem blong Jon? (b) ?Olsem wanem Krisendom i stat?

      12 Yumi no save wanem tingting blong olgeta long ol kongregesen ya taem oli kasem ol mesej blong Jisas long 96 K.T. Be yumi save se taem Jon i ded finis, fasin blong apostasi i kam antap kwiktaem. Long taem ya, “ol Kristin” oli no moa yusum prapa nem blong God, Jeova. Long sam hanraet blong Baebol, oli tekemaot nem ya, mo oli putum “Masta” no “God” long ples blong hem. Gogo biaen long 300 K.T., gyaman tijing blong Triniti i kam insaed long sam kongregesen. Mo tu, long taem ya, tingting ya we man i gat wan sol we i no save ded i stap kam antap tu. Gogo hed gavman blong Rom, nem blong hem Constantine, i putumap “Kristin jyos” olsem skul blong kantri ya. Hemia nao stat blong Krisendom.d Jyos mo gavman i joen blong rul gogo wan taosen yia i pas. Nyu kaen fasin ya i mekem i isi blong kam wan “Kristin.” Plante laen, taem oli kam Kristin, oli joenem sam hiten kastom blong bifo wetem skul ya. Plante lida blong Krisendom oli kam olsem ol strong rula blong politik we oli fosem ol man blong bilif long ol gyaman tijing blong olgeta we oli agensem trutok. Sipos man i no bilif, oli kilim hem i ded.

      13. ?Nating we Jisas i givim woning se oli no mas seraot long ol smosmol kampani, be ol Kristin we oli lego trufala bilif, oli mekem wanem?

      13 Ol Kristin we oli lego trufala bilif, nao oli bilif long ol gyaman tijing, oli no lesin nating long ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen ya. Jisas i talem long olgeta long kongregesen blong Efesas se oli mas traehad blong kasem bakegen bigfala lav we oli gat fastaem. (Revelesen 2:4) Be lav blong Jeova i no moa joenem ol memba blong Krisendom. Taswe plante nogud faet i kamaot mo olgeta oli mekem fulap trabol long olgeta. (1 Jon 4:20) Jisas i givim woning long kongregesen blong Pegamam se oli no mas seraot long ol smosmol kampani we oli stap folem man nomo. Be biaen long 100 K.T., oli stat seraot long ol smosmol kampani ya. Mo tede tu, Krisendom i gat plante taosen defren kampani mo skul we oli stap raorao oltaem nomo.—Revelesen 2:15.

      14. (a) ?Nating we Jisas i givim woning se oli mas lukaot we bambae oli no ded olgeta long saed blong speret, be ol gyaman Kristin oli mekem wanem? (b) ?Olsem wanem ol gyaman Kristin oli no harem woning blong Jisas agens long fasin blong wosip long ol narafala god mo agens long rabis fasin long saed blong seks?

      14 Jisas i givim woning long kongregesen blong Sadis se oli mas lukaot we bambae oli no ded olgeta long saed blong speret. (Revelesen 3:1) Ol gyaman Kristin oli sem mak olsem olgeta long Sadis. Kwiktaem nomo oli fogetem ol gudfala Kristin wok. I no longtaem oli livim impoten wok ya blong prij long han blong ol lida blong ol skul ya, mo oli pem olgeta from. Jisas i bin givim woning long kongregesen blong Tuatira se oli no mas mekem wosip long narafala god, mo oli no mas mekem rabis fasin long saed blong seks. (Revelesen 2:20) Be Krisendom i talemaot long open ples se i oraet nomo blong yusum ol aedol long wosip. Mo oli leftemap wosip blong ol aedol long wan narafala fasin we i haed. Oli pulum ol man blong ona long kantri blong olgeta, mo blong ronem ol sas samting blong wol nomo. Mo nating we samtaem oli tok agens long rabis fasin long saed blong seks, be oli no blokem, oli letem nomo.

      15. ?Ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen oli soemaot wanem long saed blong Krisendom? ?Ol lida blong ol skul blong Krisendom oli olsem hu?

      15 Taswe ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen ya oli soemaot klia se ol skul blong Krisendom oli no ol trufala man blong Jeova. Ol lida blong Krisendom oli bigfala haf blong laen blong Setan. Aposol Pol i talem se olgeta olsem wan grup oli olsem ‘man blong brekem loa.’ Hem i talem se man ya bambae “i kamtru long paoa blong Setan, mo hem bambae i wokem ol narnarafala merikel mo gyaman saen mo samting blong sapraes. Hem bambae i yusum evrikaen trik we oli no stret.”—2 Tesalonaeka 2:9, 10.

      16. (a) ?Ol lida blong Krisendom oli agensem hu moa? (b) ?Wanem i kamaot long Krisendom long taem ya we oli kolem ‘Medel Ejes’? (c) ?Taem ol man Protestan oli mekem stronghed, no ‘Refomesen,’ hem i jenisim fasin blong apostasi we Krisendom i stap mekem?

      16 Ol lida blong Krisendom, insaed long ol skul mo afsaed tu, oli stap talem se oli stap lukaot long ol sipsip blong God. Be oli bin soemaot se oli no laekem nating man we i pulum ol narafala man blong ridim Baebol, mo man we i mekem ol rabis fasin blong olgeta oli kam long klia ples. Oli mekem bigfala trabol long man ya, John Hus, mo man we i tanem Baebol i go long narafala lanwis, nem blong hem William Tyndale, mo biaen oli kilim tufala i ded. Long taem ya we oli kolem ‘Medel Ejes,’e wol i no gat fulap save. Rul blong ol man blong apostasi i kam antap bitim mak long taem blong ‘Katolik Inkwisisin.’ Long nogud taem ya, sipos man i no agri wetem tijing no rul blong jyos, oli no gat sore long hem, oli mekem i strong tumas long hem. Oli kilim mo spolem bodi blong plante taosen man from we oli talem se oli no agri long ol tijing blong jyos. Oli fasem samfala long wud, nao oli bonem olgeta gogo oli ded. Long rod ya, Setan i traehad blong smasem kwiktaem trufala laen blong ogenaesesen blong God we i olsem woman blong God. I stat long 1517, ol Protestan oli girap, oli agensem strong rul ya. Taem ya oli kolem ‘Refomesen.’ Long taem ya, plante man blong ol Protestan skul oli soemaot semkaen fasin, oli agensem ol man blong God. Olgeta tu oli gat kaon from blad blong plante man. Oli kilim ol man ya oli ded from we oli traehad blong stap tru long God mo long Jisas. !Tru ya, ‘blad blong ol tabu man blong God’ i ron bigwan!—Revelesen 16:6; skelem wetem Matyu 23:33-36.

      “Laen” i Stanap Strong

      17. (a) ?Parabol blong Jisas long saed blong wit mo ol rabis gras i tokbaot wanem taem long fyuja? (b) ?Wanem i kamaot long 1918? ?From samting ya, Masta i sakemaot hu mo i putumap hu?

      17 Jisas i talem wan parabol long saed blong wit mo rabis gras. Long parabol ya, Jisas i talemaot se taem ol skul blong Krisendom oli rul fulwan, wol bambae i stap long tudak nomo. Be long ol handred yia we ol man blong apostasi oli stap wok, bambae i mas gat wanwan man, we oli olsem wit, oli trufala Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. (Matyu 13:24-29, 36-43) Ale, taem dei blong Masta i stat long Oktoba 1914, i gat sam tru Kristin man oli stap yet long wol. (Revelesen 1:10) I luk olsem we tri mo haf yia biaen, long 1918, Jeova i kam blong jekemap haos blong hem long saed blong speret. Hem i kam wetem Jisas we hem i “man blong karem tok blong kontrak ya.” (Malakae 3:1; Matyu 13:47-50) Hemia i stret taem blong Masta i sakemaot ol gyaman Kristin, mo blong putumap ‘slef we i stret mo waes blong lukaot long ol samting blong hem.’—Matyu 7:22, 23; 24:45-47, NW.

      18. ?Long 1914, wanem “taem” i kamtru? ?Naoia i stret taem blong slef i mekem wanem?

      18 Mo tu hemia i stret taem blong slef ya i tingtinggud long ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen. Yumi luksave samting ya from ol save we i stap insaed long ol mesej ya. Wan eksampel: Jisas i tokbaot taem we bambae hem i kam blong jekemap mo skelem ol kongregesen. Samting ya, hem i mekem long 1918. (Revelesen 2:5, 16, 22, 23; 3:3) Hem i tokbaot we bambae hem i lukaotgud long kongregesen blong Filadelfia, “taem trabol ya i kamtru we bambae i kam blong traem olgeta man blong wol.” (Revelesen 3:10, 11) “Trabol ya” i kamtru long 1914, taem we dei blong Masta i stat. Biaen long yia ya, trabol i kamtru long ol Kristin blong traem olgeta, se bambae oli stap tru long Kingdom blong God we i stanap finis, no no gat.—Ridim Matyu 24:3, 9-13.

      19. (a) ?Ol seven kongregesen ya oli pija blong hu tede? (b) ?Hu ya bigfala hif blong man we oli joen wetem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta? ?Mo from wanem ol advaes blong Jisas mo ol fasin we hem i luk insaed long kongregesen oli stret long olgeta tu? (c) ?Yumi mas gat wanem tingting long saed blong ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen long faswan handred yia?

      19 Taswe long 1914 nomo, bigfala mining blong ol tok we Jisas i talem long ol kongregesen ya i stat kamtru. From samting ya, ol seven kongregesen ya oli pija blong olgeta kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, long dei blong Masta. Jon i pija blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Long las 50 yia we oli pas finis, fulap man we oli bilif se bambae oli laef blong olwe long Paradaes long wol, oli joen wetem ol Kristin ya we tabu speret i makemaot olgeta. Taswe advaes ya we Jisas Kraes i givim, mo ol fasin we hem i luk insaed long ol seven kongregesen ya, taem hem i go blong jekemap olgeta, oli stret nomo long ol man ya we bambae oli laef long Paradaes long wol tu. Ol rul long saed blong stret fasin mo fasin blong stap tru long God oli sem mak long olgeta man blong Jeova. (Eksodas 12:49; Kolosi 3:11) Taswe ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen long Esia Maena long faswan handred yia oli no store blong ol samting we oli kamaot long taem bifo nomo. No gat. Oli minim laef no ded long yumi evriwan wanwan. Taswe naoia yumi mas lesingud long ol tok ya blong Jisas.

      [Ol Futnot]

      a Long Aesea 44:6, long olfala lanwis Hibru, Jeova i no talem se hem i “faswan” ya mo “laswan” ya. Hem i talem “faswan” mo “laswan” nomo. Be taem Jisas i tokbaot hem wan long Revelesen 1:17, long olfala lanwis Grik, hem i talem se hem i “Faswan ya” mo “Laswan ya.” Taswe, Revelesen 1:17 i talemaot wan nem we God i givim long Jisas. Be Aesea 44:6 i defren, hem i tokbaot hae ples blong Jeova, se hem nomo i God.

      b Grik wod ya agʹge·los (oli talem “anʹge·los”) i save minim “man blong karem mesej” no i save minim “enjel.” Malakae 2:7 i tokbaot wan pris we i blong laen blong ol man Livae, olsem “man blong karem mesej.” (Hibru, mal·’akhʹ).—Lukluk futnot blong New World Translation Reference Bible.

      c Fasin blong lego trufala Kristin bilif mo agensem hem.

      d Krisendom i minim ol gyaman Kristin skul.

      e Oli talem se taem ya ‘Medel Ejes’ i ron samwe bitwin long ol yia 500 mo 1500 K.T.

      [Bokis blong pija long pej 32]

      Taem Blong Traem Mo Blong Jajem

      Long Oktoba 29 K.T., taem Jisas i tekem baptaes long Jodan Reva, God i makemaot hem se bambae hem i King. Tri mo haf yia biaen, long 33 K.T., hem i kam insaed long haos blong God long Jerusalem, nao hem i sakemaot ol man we oli stap mekem haos ya i kam olsem ples blong haed blong ol man blong stil. Taem ya i laenap wetem tri mo haf yia we i stat long Oktoba 1914, taem Jisas i ‘sidaon long bigfala jea blong hem’ long heven. Tri mo haf yia biaen, Jisas i kam blong jekemap ol man we oli talem se oli Kristin. Jajmen blong hem i stat nomo long haos blong God. (Matyu 21:12, 13; 25:31-33; 1 Pita 4:17) Long fas haf blong 1918 ol man blong Jeova we oli stap talemaot Kingdom blong hem oli kasem bigfala trabol. Traem ya i kasem olgeta long evri ples long wol, mo samfala we oli fraet oli lego trufala wosip. Long Mei 1918, ol lida blong ol skul blong Krisendom oli wokem wan nogud plan blong olgeta, oli putum sam lida blong Watch Tower Sosaeti long kalabus. Olgeta oli stap naen manis long kalabus, mo afta oli fri bakegen. Biaen, ol haeman oli talemaot se ol poen we oli sakem olgeta long kalabus from, oli gyaman nomo. Ale ol man blong God oli kasem traem, mo oli kam klin from. Taswe i stat long 1919, ogenaesesen blong God i gohed strong blong talemaot se Kingdom blong Jeova long han blong Jisas Kraes, hemia nomo i save sevem ol man.—Malakae 3:1-3.

      Taem Jisas i stat blong jekemap haos blong God long 1918, yumi save se hem i jajem ol lida blong Krisendom se oli man nogud. Olgeta oli bin mekem bigfala trabol agens long ol man blong God. Antap long samting ya, blad blong fulap man i stap long han blong olgeta, from we oli sapotem ol nesen we oli faet long Faswan Bigfala Faet Blong Wol. (Revelesen 18:21, 24) Long taem ya, ol lida blong ol skul ya oli trastem Ligofnesen, we ol man nomo oli stanemap hem. Taswe long 1919, ol skul blong Krisendom wetem ol narafala gyaman skul tu, oli foldaon olgeta long tingting blong God, hem i no moa glad long olgeta.

      [Map blong pija long pej 28, 29]

      (Lukluk niuspepa)

      PEGAMAM

      SMANA

      TUATIRA

      FILADELFIA

      SADIS

      EFESAS

      LAODISIA

      [Tok Blong Pija Long Pej 31]

      Ol Skul blong Krisendom oli gat bigfala kaon from blad blong plante man, oli mekem trabol long olgeta mo oli kilim olgeta oli ded. Oli mekem olsem long samfala we oli tanem Baebol i go long ol narafala lanwis, samfala we oli ridim Baebol, mo samfala we oli holem Baebol nomo

  • !Mekem Lav Blong Yufala i Strong Bakegen, Olsem Fastaem!
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 7

      !Mekem Lav Blong Yufala i Strong Bakegen, Olsem Fastaem!

      EFESAS

      1. ?Faswan mesej blong Jisas i go long wanem kongregesen? ?Hem i pulum tingting blong ol man we oli lukaot long ol kongregesen, blong oli tingbaot wanem?

      FASWAN mesej blong Jisas i go long kongregesen long Efesas. Long taem ya, Efesas i wan bisi taon, we i stap kolosap long solwora long Esia Maena. Aelan ya, Patmos, hem i stap kolosap tu. Nao Jisas i talem long Jon se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi i go long enjel blong [kongregesen] long Efesas, se ‘Hemia tok blong mi ya we mi stap holem ol seven sta long raethan blong mi, mo mi stap wokbaot long medel blong ol seven ples ya blong putum laet i stanap, we oli wokem olgeta long gol.’ ” (Revelesen 2:1) Long mesej ya, Jisas i mekem i sem mak olsem hem i mekem long ol narafala sikis mesej biaen. Hem i talem wan samting we i blong soemaot haenem mo paoa blong hem. Hem i pulum tingting blong ol man we oli lukaot long kongregesen long Efesas, se olgeta elda oli stap aninit long han blong hem. Hem i stap lukaot long olgeta mo lidim olgeta, mo hem i stap jekemap olgeta kongregesen. Kam kasem taem blong yumi, hem i gohed blong lidim ol kongregesen long lav. Hem i stap lukaotgud long wok blong ol elda. Mo long kaengud fasin, hem i stap lukaot long olgeta man we oli stap joen wetem ol kongregesen. Samtaem, hem i stretem sam samting insaed long kongregesen blong mekem se laet i save saen, i klia moa. Yes, Jisas i Bigfala Man blong Lukaot long ol Sipsip blong God.—Matyu 11:28-30; 1 Pita 5:2-4.

      2. (a) ?Wanem ol gudfala samting we Jisas i leftemap tingting blong kongregesen blong Efesas from? (b) ?I klia se ol elda long Efesas oli bin obei long wanem advaes blong aposol Pol?

      2 Nao Jisas i yusum wan kaen fasin blong toktok we hem i yusum bakegen long faef blong ol seven kongregesen ya. Long tu kongregesen nomo, hem i no yusum fasin ya. Hem i statem mesej blong hem wetem sam gudfala toktok we i leftemap tingting blong olgeta long kongregesen. Long ol man Efesas, hem i statem mesej blong hem olsem, se: “Mi mi save finis fasin blong [yu] long Efesas. Mi save we [yu yu] hadwok tumas, mo [yu yu] mekem tingting blong [yu] i longfala tumas. Mi save we [yu yu] no save glad nating long ol man blong mekem nogud, mo mi save we [yu yu] traem finis olgeta ya we oli stap talem se oli aposol be oli gyaman, mo [yu yu] faenemaot finis we oli gyaman nomo. Mi save tu we tingting blong [yu] i longfala. [Yu stap stanap strong from nem blong mi, mo yu no kam slak nating, “NW”].” (Revelesen 2:2, 3) Sam yia bifo, aposol Pol i bin givim woning long ol elda long kongregesen blong Efesas se bambae i gat sam man we oli olsem “wael dog” long kongregesen, oli lego trutok mo oli agensem hem, mo oli traem spolem pis blong ol sipsip. Hem i bin talem long ol elda ya se oli mas “stap wekap gud” olsem we hem i soemaot long olgeta long fasin blong hem, we i no kam slak nating. (Ol Wok 20:29, 31, NW) Yumi save se kongregesen ya i bin harem advaes ya blong Pol. Taswe nao Jisas i stap leftemap tingting blong olgeta from ol hadwok blong olgeta mo fasin blong olgeta blong stanap strong, we oli no kam slak nating.

      3. (a) ?Long taem blong yumi, olsem wanem sam “gyaman aposol” oli traehad blong tanem tingting blong ol trufala man blong God? (b) ?Pita i givim wanem woning long saed blong olgeta we oli agensem trutok?

      3 Long dei blong Masta blong yumi tu, i gat sam “gyaman aposol” we oli bin girap. “Oli gyaman nomo blong lidim ol man blong Jisas oli biaen long olgeta, oli go krangke.” (2 Korin 11:13, NW; Ol Wok 20:30; Revelesen 1:10) Oli stap talem se nating we ol skul oli gat ol defren tingting, be olgeta evriwan oli gud nomo. Oli stap talem se God i no gat wan spesel ogenaesesen blong hem. Mo oli no agri se Jisas i stat blong rul long Kingdom blong hem long 1914. Olgeta ya oli mekem profet tok blong 2 Pita 3:3, 4 i kamtru, we hem i talem se: “Long taem blong Lasdei, bambae sam man oli save kamtru, we fasin blong olgeta blong wantem ol samting nogud, hem i bos blong olgeta. Olgeta ya bambae oli laf long yufala, oli askem se ‘?Olsem wanem nao? ?Hem i promes finis blong kam, be hem i stap wea? Ol olfala blong yumi, ol man oli berem olgeta finis, be i no gat wan samting i jenis, i stat bifo olgeta, taem we God i mekem wol ya fastaem, i kam kasem tede. Evri samting oli stap olsem nomo.’ ”

      4. (a) ?Olsem wanem ol man we oli stap jikim ol man blong God oli soemaot fasin flas mo stronghed fasin long olgeta? (b) ?Ol Kristin tede oli mekem wanem long ol man blong gyaman we oli agensem trutok, olsem ol Kristin long Efesas bifo oli bin mekem?

      4 Ol man ya we oli stap jikim ol man blong God, oli no wantem nating blong talemaot bilif blong olgeta long open ples. (Rom 10:10) Olgeta oli pulum ol lida blong Krisendom blong sapotem olgeta. Mo oli yusum ol nyuspepa mo televisin blong talemaot ol gyaman ripot long saed blong olgeta we fastaem oli fren wetem olgeta. Kwiktaem nomo ol trufala man blong God oli luksave se ol tok mo ol fasin blong ol gyaman man ya oli no stret. Olsem ol man Efesas bifo, ol Kristin tede tu oli “no save glad nating long ol man blong mekem nogud.” Taswe oli putumaot olgeta long kongregesen, blong oli no moa save joengud wetem ol man blong hem.a

      5. (a) ?Jisas i talemaot wanem poen agens long kongregesen blong Efesas? (b) ?Ol man Efesas oli mas tingtingbak long wanem advaes?

      5 Be nao Jisas i talemaot wan bigfala poen agens long kongregesen blong Efesas. Biaen hem i mekem sem samting ya long faef long ol seven kongregesen. Hem i talem long ol man Efesas se: “Be i gat wan trabol blong [yu] i stap long fes blong mi. [Naoia, lav blong yu i no strong tumas, olsem lav blong yu fastaem, “NW”].” (Revelesen 2:4) Olgeta oli no mas kam slak long poen ya, from we 35 yia finis Pol i bin raetem leta long olgeta blong tokbaot ‘bigfala lav blong God we hem i stap soemaot long yumi.’ Long taem ya, hem i talem long olgeta se: “From we yufala i pikinini blong God, we hem i laekem yufala tumas, yufala i mas traehad blong folem fasin blong hem. Yufala i mas laekem ol man tumas, olsem we Kraes i laekem yumi tumas.” (Efesas 2:4; 5:1, 2) Mo tu, tok blong Jisas i mas stap strong long tingting blong olgeta. Hem i bin talem se: “[Jeova, God blong yumi, hem i wan Jeova nomo, i no gat narawan olsem hem, NW] mo yu mas laekem [Jeova] we i God blong yu long olgeta [hat] blong yu, mo long olgeta laef blong yu, mo long olgeta maen blong yu, mo long olgeta paoa blong yu.” (Mak 12:29-31) Be ol man Efesas oli lusum strong lav ya we fastaem oli gat.

      6. (a) ?Nating we yumi stap insaed long kongregesen longtaem finis, no we yumi jes joen nomo, be yumi mas lukaotgud we wanem samting i no pulum yumi? (b) ?Lav blong God i mas pusum yumi blong mekem wanem?

      6 Nating we yumi stap longtaem finis insaed long kongregesen, no yumi jes joen nomo, be yumi mas lukaotgud we yumi no lusum strong lav we yumi gat fastaem long Jeova. ?Olsem wanem yumi save lusum lav ya? Yumi save tinghae tumas long wok blong yumi, we yumi kasem vatu from. Yumi save wantem blong mekem plante mane. Mo yumi save ronem ol pleplei gogo hemia i kam bigfala samting long laef blong yumi. Ale yumi save kam we yumi stap tingting long ol samting long saed blong bodi nomo, yumi no moa stap tingbaot ol samting long saed blong speret. (Rom 8:5-8; 1 Timote 4:8; 6:9, 10) Sipos yumi harem se wan long ol samting ya i stap pulum yumi, ale lav blong Jeova i mas pusum yumi blong stretem bisnes ya, mo blong ‘putum Kingdom blong God wetem ol stret fasin blong hem oli stap fas ples’ long laef blong yumi. From samting ya, yumi save ‘hivimap ol gudgudfala samting blong yumi long heven.’—Matyu 6:19-21, 31-33.

      7. (a) ?Wanem fasin i mas pusum yumi blong mekem wok blong Jeova? (b) ?Long saed blong lav, Jon i talem wanem?

      7 Lav blong Jeova we i stap dip insaed long hat blong yumi i mas pusum yumi blong mekem wok blong hem. Yumi mas gat trufala tangkyu long hat blong yumi from ol samting we Jeova mo Kraes i mekem long yumi. Olsem we Jon hem wan i raetem biaen, i se: “Stampa blong fasin ya i no we yumi laekem God tumas, i we God i laekem yumi tumas, nao i sanem Pikinini blong hem blong i ded blong mekem rod blong God i tekemaot ol sin blong yumi.” Jon i gohed blong talem long yumi se: “God, [hem i lav, NW]. Man we i stap holem fasin ya oltaem, laef blong hem i stap joen long laef blong God, mo laef blong God i stap joen long laef blong hem.” !Yumi neva mas kam slak long lav blong yumi long Jeova, long Masta blong yumi Jisas Kraes, mo long Tok blong God we i laef! Yumi save soemaot lav ya long hadwok blong yumi long wok blong God. Be i no hemia nomo. Yumi save soemaot tu long fasin blong yumi blong obei long “loa ya we hem i givim long yumi, se man we i laekem God, hem i mas laekem brata blong hem tu.”—1 Jon 4:10, 16, 21, NW; Hibrus 4:12; lukluk tu long 1 Pita 4:8; Kolosi 3:10-14; Efesas 4:15.

      ‘Mekem Fasin Ya Bakegen We Yu Yu Mekem Fastaem’

      8. ?Jisas i talem long olgeta long Efesas se oli mas mekem wanem?

      8 Sipos oli no wantem mestem ol bigfala blesing, ol man long kongregesen blong Efesas oli mas mekem lav blong olgeta i strong bakegen, olsem fastaem. Taswe Jisas i talem long olgeta, i se: “[Yu] mas tingbaot bakegen ples we [yu yu] stap long hem fastaem, taem [yu] no foldaon yet. Nao [yu] mas tanem tingting blong [yu] from ol sin blong [yu], mo [yu] mas mekem fasin ya bakegen we [yu yu] mekem fastaem. Be sipos [yu] no tanem tingting blong [yu] from ol sin blong [yu], bambae mi mi kam long [yu], mi tekemaot ples blong stanemap laet blong [yu].” (Revelesen 2:5) ?Olsem wanem? ?Ol Kristin long kongregesen blong Efesas oli harem ol tok ya? Yumi no save. Yumi hop se olgeta oli bin tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta. Mo yumi hop se oli bin wekemap tingting blong olgeta, blong mekem lav we oli gat long Jeova i kam strong bakegen. Sipos no, laet blong olgeta bambae i ded, mo ples blong stanemap laet blong olgeta bambae i lus. Yes, bambae oli lusum bigfala blesing we oli gat, blong mekem trutok i saenaot olsem wan laet.

      9. (a) ?Jisas i talem wanem tok blong leftemap tingting blong olgeta long kongregesen blong Efesas? (b) ?Biaen long taem blong Jon, olsem wanem ol kongregesen oli no harem advaes ya we Jisas i givim long ol man Efesas?

      9 Be Jisas i talem sam tok long olgeta long kongregesen blong Efesas blong leftemap tingting blong olgeta tu, i se: “Be i gat wan samting we [yu] stap mekem we i gud. [Yu yu] no laekem fasin blong kampani blong Nikolas, [yu yu] agensem olgeta, olsem we mi tu mi agensem olgeta.” (Revelesen 2:6) Samting ya i gud: Olgeta oli no laekem nating fasin we kongregesen i save seraot long ol smosmol kampani, we ol kampani ya wanwan oli folem prapa tingting blong wan man nomo. Masta ya Jisas Kraes, hem tu i no laekem nating fasin ya. Be taem ol yia oli stap pas, plante kongregesen oli no moa harem tok ya blong Jisas. Oli kam slak long lav blong Jeova, oli no moa laekem trutok, mo oli no moa laeklaekem olgeta. From samting ya, sloslou oli stap go long tudak long saed blong speret. Oli stap seseraot long ol smosmol kampani we olgeta oli stap raorao nomo. Sam “Kristin” man we oli stap mekem plante kopi blong Baebol, oli no moa laekem Jeova. Taswe oli tekemaot nem blong God, i no moa stap long ol Grik hanraet blong Baebol. Mo tu, from we lav blong olgeta i kam slak, ol tijing mo kastom blong ol man Babilon mo ol man Gris oli stap kam insaed long kampani blong ol Kristin man. Sam long olgeta tijing ya: Helfaea, pegatri, mo Triniti. Bighaf blong olgeta ya we oli bin talem se oli Kristin man, oli no moa talemaot gud nyus blong Kingdom blong God from we oli no moa laekem God mo trutok. Ol lida blong ol gyaman skul oli stap bos long olgeta nao. Ol lida ya oli wantem kasem ol samting we olgeta nomo oli wantem, oli stap mekem kingdom blong olgeta nomo long wol ya.—Skelem wetem 1 Korin 4:8.

      10. ?Long 1918, ol skul blong Krisendom oli stap mekem wanem fasin?

      10 Long 1918, taem jajmen i stat long haos blong God, ol lida blong Krisendom oli talemaot klia se oli stap sapotem Faswan Bigfala Faet Blong Wol. Oli stap pulum ol Katolik mo Protestan man long wan saed blong oli kilim i ded ol Katolik mo Protestan man long narasaed. (1 Pita 4:17) Ol man long kongregesen blong Efesas oli no laekem nating fasin blong kampani blong Nikolas. Be ol skul blong Krisendom oli gat defren fasin. Longtaem finis oli agri long ol tijing we oli agens long God, mo ol tijing ya oli no joengud nating. Mo ol lida blong ol skul ya oli joen long wol. Be Jisas i bin talem se ol disaepol blong hem oli no mas joen long wol. (Jon 15:17-19) Ol man we oli stap insaed long ol skul blong Krisendom oli no save stampa tok blong Baebol, se Kingdom blong God. Ol jyos no kongregesen blong olgeta oli no olsem ol ples blong putum laet i stanap, we oli save mekem trutok blong Baebol i saenaotgud. No gat. Mo ol memba blong ol skul ya oli no haf blong haos blong Jeova long saed blong speret. Ol man [mo ol woman] we oli stap lidim olgeta oli no olsem sta. Long klia ples oli soemaot se oli memba blong grup ya we Baebol i kolem “man blong brekem loa.”—2 Tesalonaeka 2:3; Malakae 3:1-3.

      11. (a) ?Long 1918 wanem grup blong ol Kristin man oli mekem ol tok blong Jisas we hem i talem long ol man Efesas, i wok long laef blong olgeta? (b) ?I stat long 1919, kampani we i olsem aposol Jon oli mekem wanem?

      11 Taem ol trabol blong Faswan Bigfala Faet Blong Wol i finis, kampani we i olsem aposol Jon, oli laekem moa Jeova mo trutok. Samting ya i pusum olgeta blong mekem wok blong Jeova long fasin we i olsem faea i laet long olgeta. Be sam man oli traem mekem kongregesen i seraot long ol smosmol kampani. Olsem nao, samfala oli tinghae tumas long faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, Charles T. Russell, we hem i ded long 1916, we kolosap oli wosip long hem. Ol gudfala Kristin oli agensem ol man we oli mekem olsemia. Ol trabol mo traem we oli bin kasem oli stretem grup blong ol Kristin man ya. I klia se taem Masta blong olgeta i jajem olgeta hem i talem se: “Wan gudfala wok ya.” Mo hem i singaot olgeta oli joen wetem hem, blong oli save glad wetem hem. (Matyu 25:21, 23) Olgeta oli luksave from ol samting we i kamaot long wol mo from ol ekspiryens blong olgeta nomo se ol saen we Jisas i givim oli kamtru finis. Jisas i talem ol saen ya blong makem taem we hem i stap rul long Kingdom blong hem, we ol man oli no save luk hem. I stat long 1919, oli gohed blong mekem wan narafala haf blong bigfala profet tok ya blong Jisas i kamtru, we i talem se: “Mo gud nyus ya blong Kingdom, bambae oli talemaot long olgeta ples long wol we i gat man long hem, blong oli wetnes long olgeta nesen. Nao biaen, en bambae i kam.” (Matyu 6:9, 10; 24:3-14, NW) Bifo maet sam long olgeta oli bin slak long saed blong lav blong Jeova. Be i stat long taem ya, lav blong olgeta i kam strong olsem wan bigfala faea.

      12. (a) ?Long 1922, long wan bigfala asembli, oli singaot ol man blong mekem wanem? (b) ?Long 1931, ol trufala Kristin man oli tekem wanem nem? ?Mo oli sore from wanem?

      12 Long Septemba 5-13, 1922, i gat wan bigfala asembli long Seda Poen, Amerika. I gat 18,000 long ol Kristin man ya oli kam long asembli ya. Long taem ya oli singaot ol man ya blong mekem olsem se: “!Yufala ol pikinini blong God ya we i antap tumas, yufala i gobak blong ‘wokem graon’ blong yufala! . . . Wol ya i mas save se Jeova hem i God, mo Jisas Kraes hem i King we i hae moa long ol king, mo Masta we i hae moa long ol masta. . . . Taswe yufala i mas talemaot, talemaot, talemaot, King ya mo Kingdom blong hem.” Yes, oli stap mekem gudfala nem blong Jeova i kam moa long fored blong ol man. Long 1931, olgeta Kristin ya oli mekem wan asembli bakegen long Kolombas, Amerika. Long taem ya, oli glad tumas blong tekem nem ya we God i soemaot long olgeta long profet tok blong Aesea, se ol Wetnes blong Jeova. (Aesea 43:10, 12) Stat long Wajtaoa blong Maj 1, 1939, oli jenisim lelebet nem blong nambawan magasin ya blong ogenaesesen ya. Nao oli kolem Wajtaoa We i Talemaot Kingdom Blong Jeova. Fasin ya i stap givim ona fastaem long Man we i Wokem olgeta samting, mo long gavman blong hem long heven. Bifo, ating sam long ol Wetnes blong Jeova oli bin slak blong ona long hem mo blong leftemap haenem mo Kingdom blong hem. Be nao, i olsem se lav we oli gat long Jeova i kam nyuwan. Taswe oli sore long ol slak fasin we maet oli bin mekem finis.—Ol Sam 106:6, 47, 48.

      “Long Olgeta We Oli Win Long Faet Blong Olgeta”

      13. (a) ?Ol man Efesas oli save kasem wanem blesing sipos oli ‘win long faet blong olgeta’? (b) ?Olsem wanem ol Kristin long kongregesen blong Efesas oli save ‘win long faet blong olgeta’?

      13 Long las haf blong mesej ya, Jisas i mekem sem mak olsem hem i mekem long ol mesej blong ol narafala kongregesen. Hem i pulum ol man blong tingbaot tabu speret. Tabu speret i yusum hem blong talemaot ol blesing we olgeta oli save kasem sipos oli stap tru long God. Hem i talem long olgeta long Efesas se: “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen]. Long olgeta we oli win long faet blong olgeta, mi bambae mi givim raet blong oli kakae frut blong tri blong laef we i stap gru long garen blong God.” (Revelesen 2:7) Olgeta we oli stap lesingud oli mas wantem tumas blong obei long impoten mesej ya. From we olgeta oli save se mesej ya i no kamaot long Jisas nomo. Hem i kamaot long Hae Masta Jeova hem wan, tru long tabu speret no paoa blong hem. ?Olsem wanem oli save ‘win long faet blong olgeta’? Oli save mekem olsem sipos oli folemgud ol trak blong leg blong Jisas. Hem i holemtaet strong bilif gogo hem i ded, taswe hem i save talem se: “Yufala i no fraet. Mi mi winim ol samting blong wol ya finis.”—Jon 8:28; 16:33; lukluk tu long 1 Jon 5:4.

      14. ?“Garen blong God” we Jisas i tokbaot i minim wanem?

      14 Be ol man long kongregesen blong Efesas, tabu speret i makemaot olgeta finis. Ol Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta bambae oli no laef long Paradaes long wol long fyuja. Taswe ?olsem wanem oli save kasem blesing we oli save kakae frut blong “tri blong laef we i stap gru long garen blong God”? Ol man we oli stap long kongregesen blong Efesas oli haf blong 144,000 Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta finis. God i pemaot olgeta finis, i tekemaot olgeta long ol narafala man, blong oli rul wetem Smol Sipsip, Jisas Kraes. Bambae oli rul long bigfala Hil ya Saeon we i stap long heven, olsem ol speret pikinini blong Jisas. From samting ya, “garen blong God ya” long ples ya i no save minim Paradaes bakegen long wol. (Efesas 1:5-12; Revelesen 14:1, 4) Hemia i stap tokbaot heven olsem we hem i wan naesfala garen. Hemia nao ples we olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta oli go long hem. Long ples ya, “long garen blong God” ya bambae oli stap kolosap nomo long Jeova hem wan. Olgeta ya we oli win finis, God i mekem se oli no moa save ded samtaem. Taem vas ya i talem se bambae oli kakae frut blong tri blong laef, hemia i wan saen we i min se bambae oli laef gogo i no save finis.

      15. Jisas i leftemap tingting blong ol man blong win long faet blong olgeta. ?From wanem tok ya blong hem i impoten long bigfala kampani tede?

      15 ?Olsem wanem nao long ol trufala man blong God long wol, we oli stap sapotem ol 144,000 man we tabu speret i makemaot olgeta? Wan bigfala kampani blong ol Wetnes ya we oli stap frengud wetem ol 144,000 ya, olgeta tu oli stap win long faet blong olgeta. Be olgeta oli stap tingbaot laef long Paradaes long wol long fyuja. Long ples ya, bambae oli save dring long ‘reva ya we i stap ron, mo hem i wora blong laef.’ Mo ol “lif blong ol tri ya” we oli stap long tufala saed blong reva ya, bambae oli tekemaot ol sik blong ol man ya. (Revelesen 7:4, 9, 17; 22:1, 2) Sipos yu yu wan long grup ya, yu tu yu mas soemaot strong lav long Jeova, blong yu save win long faet ya long saed blong bilif. Olsem ya nao, yu yu save kasem wan hapi laef blong olwe long Paradaes.—Skelem wetem 1 Jon 2:13, 14.

      [Futnot]

      a Histri i soemaot olsem wanem ol gyaman aposol oli stat kamtru. Blong ridim moa long saed ya, yu save lukluk pej 37-44 [386-393 long Franis] blong buk ya Reasoning From the Scriptures. Yu save kasem buk ya long olgeta we oli prentem Revelesen buk ya.

      [Bokis blong pija long pej 36]

      Presem Jeova Mo Pikinini Blong Hem Long Lav

      Long 1905, ol man blong Jeova oli prentem wan singsing buk blong olgeta. Long buk ya, long evri tri singsing, i gat tu we i presem Jisas, mo wan nomo we i presem Jeova God. Long 1928, oli prentem wan narafala singsing buk bakegen. Long buk ya, long evri tu singsing, wan i leftemap Jisas, mo wan i leftemap Jeova. Be long laswan singsing buk we oli prentem long 1984, long evri faef singsing long buk ya, i gat fo we i givim ona long Jeova, mo wan nomo we i givim ona long Jisas. Hemia i stret long tok blong Jisas hem wan we i talem se: “Papa blong mi . . . i hae moa long mi.” (Jon 14:28) Fastaem yumi mas soemaot lav long Jeova. Wetem samting ya, yumi mas gat dip lav long Jisas tu. Mo yumi mas soemaot tangkyu from gudfala sakrifaes we hem i mekem mo haenem blong hem we hem i Hae Pris blong God mo King blong hem.

      [Bokis blong pija long pej 34]

      Fasin Blong Jisas Blong Givim Advaes

      (ol japta mo vas blong Revelesen oli stap)

      Mesej long Raet blong Fas tok Trabol i Advaes we Ol blesing

      kongregesen givim we i kam long i stretem we oli

      advaes ya leftemap klia ples mo leftemap kamaot

      tingting tingting from

      Efesas 2:1 2:2, 3 2:4 2:5, 6 2:7

      Smana 2:8 2:9 — 2:10 2:11

      Pegamam 2:12 2:13 2:14, 15 2:16 2:17

      Tuatira 2:18 2:19 2:20, 21 2:24, 25 2:26-28

      Sadis 3:1 — 3:1, 2 3:3, 4 3:5

      Filadelfia 3:7 3:8 — 3:8-11 3:12

      Laodisia 3:14 — 3:15-17 3:18-20 3:21

  • Traehad Blong Win Long Faet Ya
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 8

      Traehad Blong Win Long Faet Ya

      SMANA

      1. (a) ?Wanem nem blong namba tu kongregesen we i kasem wan mesej long Jisas we i stap long heven finis? (b) ?Taem Jisas i talem se hem i ‘Faswan mo Laswan,’ hem i pulum ol Kristin long kongregesen blong tingbaot wanem?

      TEDE, olfala taon ya Efesas i no moa stap, oli brekemdaon finis. Be namba tu taon ya we Jisas i sanem mesej i go long hem, hem i stap yet, naoia hem i wan bisi taon. Tatefaef kilomita not long ples we olfala taon ya Efesas i stap long hem, tede long ples ya, i gat wan taon long kantri ya Teki we nem blong hem Ismir. Long taon ya i gat wan strong kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova. Long faswan handred yia, taon ya Smana i stap long ples ya. Lesingud nao long nekis tok blong Jisas, i se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi i go long enjel blong [kongregesen] long Smana, se ‘Hemia tok blong mi ya we mi [“Faswan mo Laswan,” “NW”] we bifo mi ded be naoia mi laef bakegen.’ ” (Revelesen 2:8) Tok ya blong Jisas i pulum ol Kristin man long Smana blong tingbaot wan samting: Jisas hem i faswan we Jeova hem wan i givim laef bakegen long hem mo i leftemap hem i go long heven blong stap laef olsem wan speret man we i no moa save ded samtaem. Mo hem i laswan tu we Jeova hem wan i mekem olsem long hem. Biaen Jisas nomo i givim laef bakegen long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Taswe hem i nafgud blong givim advaes long ol brata blong hem, we oli hop se bambae oli joen wetem hem long heven, long laef we i no save finis samtaem.

      2. ?Olsem wanem tok ya “bifo mi ded be naoia mi laef bakegen,” i save mekem ol Kristin oli haremgud?

      2 Jisas i soemaot rod olsem wanem blong stanap strong long saed blong stret fasin, nating we ol man oli mekem trabol long hem. From samting ya, hem i kasem pei we i stret nomo. Hem i holemtaet bilif blong hem gogo hem i ded, mo biaen hem i girap i laef bakegen long ded. Hop blong ol Kristin man i stanap long tufala samting ya. (Ol Wok 17:31) Jisas i talem se ‘bifo hem i ded be naoia hem i laef bakegen.’ Tok ya i pruvum se nomata wanem trabol we yumi kasem from trutok, be sipos yumi stanap strong, i no blong nating nomo. God i givim laef bakegen long Jisas—samting ya i leftemap tingting blong ol Kristin man bigwan. I tru moa taem ol man ya oli mas stanap strong long trabol we oli kasem from bilif blong olgeta. ?Yu yu stap kasem trabol naoia from bilif blong yu? Ale nekis tok we Jisas i talem long kongregesen blong Smana i save givim paoa long yu blong stanap strong. Hem i se:

      3. (a) ?Olsem wanem Jisas i leftemap tingting blong olgeta Kristin long Smana? (b) ?Nating we ol Kristin long Smana oli puaman, be from wanem Jisas i talem se oli “rijman”?

      3 “Mi mi save finis ol trabol blong [yu]. Mi save we [yu yu] puaman, be i tru, [yu yu] rijman ya. Mo mi save ol rabis tok blong olgeta ya we oli stap tok nogud long [yu]. Oli stap talem se oli man Isrel, be oli stap gyaman. Haos blong prea blong olgeta i haos blong prea blong Setan stret.” (Revelesen 2:9) Jisas i no talem wan poen nating agens long ol brata blong hem long Smana. Hem i leftemap tingting blong olgeta nomo long kaengud fasin. Olgeta oli kasem plante trabol finis from bilif blong olgeta. Oli no gat plante samting long saed blong bodi, oli puaman nomo, ating from we oli stap holemtaet bilif blong olgeta. (Hibrus 10:34) Ol samting long saed blong speret oli bigfala samting long laef blong olgeta. Olgeta oli stap hivimap ol gudgudfala samting long heven, olsem Jisas i bin talem. (Matyu 6:19, 20) Taswe Bigfala Man blong Lukaot long Sipsip i talem long olgeta se, tru, olgeta oli “rijman.”—Skelem wetem Jemes 2:5.

      4. ?Hu i mekem bigfala trabol agens long ol Kristin long Smana? ?Mo Jisas i tingting olsem wanem long ol man we oli agensem olgeta?

      4 Wan samting we Jisas i makem: Ol Kristin long Smana oli bin stanap strong long trabol we ol man Isrel oli bin mekem long olgeta. Bifo long taem ya, plante man blong skul blong ol man Isrel oli agensem strong ol man we oli stap tijim Kristin bilif. (Ol Wok 13:44, 45; 14:19) Naoia, sam yia nomo biaen we ol enemi oli spolem taon ya Jerusalem, ol man Isrel ya long Smana oli stap soemaot sem fasin bakegen, we Setan nomo i stampa blong hem. !Yumi luksave from wanem Jisas i talem se haos blong prea blong olgeta i “haos blong prea blong Setan stret”!a

      5. ?Ol Kristin long Smana oli mas fesem wanem traem biaen?

      5 Oltaem ol Kristin long Smana oli mas fesem ol man ya we oli no laekem olgeta nating. Taswe oli haremgud long tok ya blong Jisas we i talem se: “I nogud [yu yu] stap fraet long ol samting we bambae oli kam long [yu]. Setan bambae i putum sam long kampani blong yufala i go long kalabus blong traem yufala. Nao bambae yufala i gat trabol ten dei. Be [yu] mas stanap strong gogo [yu] ded, nao bambae mi givim laef long [yu] blong flasem [yu], olsem we oli putum hat long man we i win long resis blong flasem hem.” (Revelesen 2:10) Tri taem Jisas i yusum Grik tok ya we i minim “yufala.” Samting ya i soemaot se tok blong hem i go long olgeta evriwan insaed long kongregesen. Jisas i no save promes long ol Kristin man long Smana se ol traem we oli stap kasem bambae oli finis i no longtaem. No gat. Bambae ol man oli save gohed blong mekem trabol, oli save kilim sam long olgeta, mo oli save sakem samfala oli go long kalabus. Bambae olgeta oli gat trabol ten dei. Namba ya ten, i minim ‘fulwan’ long saed blong wol. Ale, nating we ol gudfala man ya oli rij long saed blong speret, be bambae ol trabol we oli kam long olgeta i mas traem olgeta fulwan, taem oli stap long wol yet.

      6. (a) ?From wanem ol Kristin long Smana oli no mas fraet? (b) ?Olsem wanem Jisas i finisim mesej blong hem long kongregesen blong Smana?

      6 Be ol Kristin long Smana oli no mas lego bilif blong olgeta. Sipos oli stanap strong gogo en blong bisnes ya, bambae oli save kasem pei blong olgeta, “laef” we i olsem wan flas hat. Long saed blong olgeta, bambae oli kasem laef long heven, oli no save ded samtaem. (1 Korin 9:25; 2 Timote 4:6-8) Aposol Pol i tingbaot praes ya olsem wan samting we i sas tumas. Hem i rere blong lego olgeta narafala samting, blong hem i save kasem praes ya. Mo hem i rere blong lego laef blong hem long wol ya tu. (Filipae 3:8) I klia se olgeta we oli stap holemtaet bilif blong olgeta long Smana oli gat sem tingting. Nao Jisas i finisim mesej blong hem olsem, se: “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen]. Olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta, [namba tu ded i no save spolem olgeta, “NW”].” (Revelesen 2:11) Yes, hem i promes se olgeta we oli win long faet blong olgeta bambae oli kasem laef long heven, we ded i no moa save spolem laef ya samtaem.—1 Korin 15:53, 54.

      “Trabol Ten Dei”

      7, 8. ?Long 1918, Kristin kongregesen i kasem wanem trabol blong ‘traem olgeta fulwan,’ olsem kongregesen blong Smana bifo?

      7 Tede, grup ya we i olsem Jon bifo mo ol man we oli joen wetem olgeta, oli stap kasem trabol olsem ol Kristin long Smana bifo. Plante traem oli kasem olgeta finis, mo plante oli stap kasem olgeta yet. Ol samting ya oli ‘traem olgeta fulwan.’ From we oli stanap strong long ol traem ya, oli stap soemaot we oli rili trufala man blong God. (Mak 13:9, 10) Taem dei blong Masta blong yumi i jes stat nomo, smol grup blong ol man blong Jeova long wol oli haremgud tumas long ol tok we Jisas i talem long ol Kristin man long Smana. (Revelesen 1:10) I stat long 1879, smol grup ya oli bin traehad blong faenemaot ol gudgudfala samting long saed blong speret long Tok blong God, blong oli save serem ol samting ya wetem ol narafala, i fri nomo. Be long Faswan Bigfala Faet Blong Wol, oli kasem bigfala trabol. Oli no joen nating long faet ya, mo oli no fraet blong mekem ol rong blong Krisendom oli kam long klia ples. From tufala samting ya, ol man oli no laekem olgeta nating, oli agensem olgeta. Sam lida blong Krisendom oli pulum ol man blong mekem trabol agens long ol Kristin man ya. Gogo long 1918, trabol ya i kamaot fulwan. Taem ya i olsem taem we ol man Isrel oli mekem trabol long ol Kristin long Smana bifo.

      8 Long Amerika, bigfala trabol i kamaot. Hem i gohed gogo long Jun 22, 1918, oli sakem nyufala presiden blong Watch Tower Sosaeti, Joseph F. Rutherford, wetem seven fren blong hem, oli go long kalabus. Oli jajem bighaf blong olgeta se oli mas stap 20 yia long presin. Naen manis biaen oli lego olgeta, be oli holem sam mane blong olgeta gogo oli pas long kot bakegen. Ale long Mei 14, 1919, kot i jenisim rong disisen we hem i bin mekem. Oli faenemaot se i gat 125 mastik long faswan kot. I gat wan Katolik jaj, nem blong hem Manton, we hem i wan haeman long wan Katolik grup we oli talem se oli blong Bigfala Tabu Man ya Gregori. Long 1918, man ya i bin mekem i strong long ol Kristin ya. Hem i no wantem se oli pem mane blong oli gofri gogo oli mekem kot bakegen. Biaen, long 1939, man ya i mas pas long kot, ale oli faenemaot se sikis taem hem i bin askem mo tekem doti mane blong gyaman long disisen blong hem long kot. Oli panisim hem se hem i mas stap tu yia long presin, mo hem i mas pem 10,000 dola faen.

      9. ?Hitler i mekem wanem long ol Wetnes blong Jeova long Jemani long taem blong rul blong ol Nasi? ?Ol lida blong ol skul oli tingting olsem wanem long ol samting we Hitler i mekem?

      9 Long Jemani long taem blong rul blong ol Nasi, Hitler i putum tabu long wok blong prij blong ol Wetnes blong Jeova. Long plante yia we oli ron biaen long taem ya, oli sakem plante taosen Wetnes i go long ol rabis presin blong ol Nasi. Oli mekem i nogud tumas long ol Wetnes ya. Plante oli ded from. Oli kilim i ded plante handred yangfala man we oli no joen long ami blong Hitler. Ol lida blong ol skul oli sapotem raf fasin blong ol Nasi. Tok blong wan Katolik pris i soemaot samting ya. Oli prentem tok blong hem long wan nyuspepa (The German Way) long Mei 29, 1938. Haf blong tok blong hem i olsem: “Naoia i gat wan kantri long wol we hem i putum tabu long skul ya we oli kolem Baebol Studen [ol Wetnes blong Jeova]. !Hemia Jemani! . . . Taem Adolf Hitler i statem rul blong hem, mo ol bisop blong Katolik skul long Jemani oli askem bakegen long Hitler blong mekem wan samting agens long [ol Wetnes], Hitler i talem se: ‘Ol man ya we oli kolem Baebol Studen, [ol Wetnes blong Jeova] oli man blong mekem trabol nomo . . . Mi mi ting se oli no rili Baebol Studen, oli stap gyaman nomo. Mi mi no wantem we man Amerika ya, Jaj Rutherford, i spolem ol Katolik man long Jemani olsem ya. Taswe i stat naoia, mi mi putum tabu long wok blong skul ya [ol Wetnes blong Jeova] long Jemani.’ ” Taem hem i talem olsemia, pris i singaot se: “!Bravo!” (we i minim “!I gud ya!”)

      10. (a) ?Taem dei blong Masta blong yumi i stap gohed, ol Wetnes blong Jeova oli fesem wanem trabol? (b) ?Taem ol Kristin oli pas long kot blong traem kasem raet blong wosip olsem oli wantem, plante taem wanem i kamaot from?

      10 Ale, dei blong Masta blong yumi i stap gohed. Semtaem, Snek ya wetem laen blong hem oli stap faet oltaem agens long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, wetem ol man we oli joen long kampani blong olgeta. Plante long olgeta, oli sakem olgeta long kalabus, mo oli kilim nogud olgeta. (Revelesen 12:17) Ol enemi ya “oli stap mekem ol loa blong stanemap ol fasin nogud.” Be ol man blong Jeova oli stanap strong mo oli talem klia se: “Mifala i mas obei long God, mifala i no save obei long ol man nomo.” (Ol Sam 94:20, King James Version; Ol Wok 5:29) Long 1954, magasin ya Wajtaoa i mekem ripot ya se: “Long ol fote yia we oli pas finis, bitim sevente kantri oli bin stanemap sam loa blong blokem ol Wetnes blong Jeova. Mo oli bin mekem trabol long olgeta mo kilim olgeta tu.” Long sam kantri, loa i letem ol Wetnes oli pas long kot blong traem kasem raet blong mekem wosip olsem oli wantem. Ale, ol Kristin ya oli fesem kot, mo long plante kantri oli win. Long Saprim Kot blong Amerika nomo, ol Wetnes blong Jeova oli win 23 taem.

      11. ?Wanem profet tok blong Jisas blong makem taem we hem i stap bakegen, i kamtru fulwan long ol Wetnes blong Jeova long dei blong Masta blong yumi?

      11 I no gat wan narafala grup we oli traehad olsem olgeta blong obei long oda blong Jisas blong givimbak long Sisa ol samting we i blong Sisa. (Luk 20:25; Rom 13:1, 7) Mo i no gat wan narafala grup we ol man oli mekem i strong long olgeta olsem we oli mekem long ol Wetnes blong Jeova. Oli sakem plante Wetnes long presin long plante defren kantri, we ol defren kaen gavman i rul long olgeta. Mo samting ya i stap gohed kam kasem naoia long Amerika, Yurop, Afrika, mo long Esia. Long bigfala profet tok we Jisas i givim long saed blong saen we i makem taem we hem i stap bakegen, hem i talem se: “Long taem ya, bambae sam man oli holem yufala, oli mekem tumas trabol long yufala, gogo oli kilim yufala i ded. Bambae olgeta man oli no laekem yufala, oli agensem yufala, from we yufala i holem nem blong mi.” (Matyu 24:3, 9) Tru ya, samting ya i kamtru fulwan long ol Kristin Wetnes blong Jeova long dei blong Masta blong yumi.

      12. ?Olsem wanem grup ya we i olsem Jon bifo i givim paoa long ol man blong God blong oli save stanap strong long taem blong trabol?

      12 Tede, grup ya we i olsem Jon bifo i givhan long ol man blong God blong stanap strong long taem blong trabol. Oli stap talem bakegen long olgeta ol tok we Jisas i bin talem long ol Kristin blong Smana. Wan eksampel: Taem ol Nasi oli stat mekem trabol long ol man blong God, ol Wajtaoa blong 1933 mo 1934 oli karem sam haf we stampa tok blong olgeta i olsem: “Yufala i No Mas Fraet Long Olgeta” we i storebaot Matyu 10:26-33. “Trabol Ya We i Olsem Faea,” we i stanap long Daniel 3:17, 18, mo “Maot Blong Ol Laeon,” we Daniel 6:22 i stampa vas blong hem. Long ol yia we oli ron biaen long 1980, ol Wetnes blong Jeova oli kasem strong trabol long bitim 40 kantri. Long taem ya, Wajtaoa i stap givim paoa long ol man blong God, from ol haf olsem: “!Oli Harem Gud, Nating We Oli Kasem Trabol!” mo “Ol Kristin Oli Stanap Strong Long Hadtaem.”b

      13. ?Olsem ol Kristin long Smana long taem bifo, from wanem ol Kristin Wetnes blong Jeova tede oli no fraet long trabol we oli stap kasem?

      13 Tru ya, ol Kristin Wetnes blong Jeova oli stap harem nogud long bodi blong olgeta from ol trabol we oli stap kasem mo ol traem, gogo ‘ten dei i pas.’ Olsem ol Kristin long taem bifo long Smana, olgeta oli no fraet. Mo yumi no mas fraet taem ol trabol oli stap kam antap moa long wol. Yumi rere blong stanap strong, nating we yumi mas harem nogud samtaem. Mo yumi rere blong letem ‘ol man oli tekemaot olting blong yumi,’ yumi stap glad nomo. (Hibrus 10:32-34) Sipos yumi stadi long Tok blong God mo mekem i wok long laef blong yumi, bambae yumi naf blong stanap strong long bilif blong yumi. Yu yu save bilif strong se Jeova hem i naf blong lukaot long yu mo bambae hem i mekem olsem, blong yu holemtaet bilif blong yu. “Yufala i mas putum ol trabol blong yufala long han blong hem, from we oltaem hem i stap tingbaot yufala.”—1 Pita 5:6-11.

      [Ol Futnot]

      a Samwe long 60 yia biaen long ded blong Jon, wan man, nem blong hem Polycarp, hem i ded long Smana, taem i gat 86 yia blong hem. Oli bonem bodi blong hem gogo hem i ded from we oli no save fosem hem blong lego bilif blong hem long Jisas. Samwe long taem ya, oli raetem wan buk we nem blong hem Oli Kilim Polycarp i Ded (Hae Martyrdom of Polycarp). Buk ya i talem se taem oli stap karem faeawud blong mekem faea blong bonem hem, “ol man Isrel oli wok strong blong givhan long olgeta we oli stap karem faeawud. Oltaem ol man Isrel oli mekem olsem.” Oli mekem olsemia, nating we ol man oli kilim man ya i ded long “wan bigfala Sabat dei.”

      b Lukluk long Wajtaoa (Engglis) blong Novemba 1, 1933; Oktoba 1 mo 15, Desemba 1 mo 15, 1934; Mei 1, 1983. (Epril 1, 1984 long Bislama)

      [Bokis/Foto blong pija long pej 39]

      Long ol 50 yia we oli pas finis, sam man we oli stadi long histri oli bin raetemdaon sam store long saed blong fasin stanap strong blong ol Wetnes blong Jeova long Jemani, long rul blong ol Nasi. Wan man blong raetemdaon histri, Claudia Koonz, i raetem wan buk olsem (Mothers in the Fatherland). Oli prentem buk ya long 1986. Hem i talem se: “Bighaf blong ol man Jemani we bifo oli neva save long ol fasin blong ol Nasi, oli faenem wan rod blong oli save stap laef, nating we oli stap aninit long wan rul we oli no laekem nating. . . . Be i gat 20,000 Wetnes blong Jeova tu, we kolosap evriwan i talemaot klia se bambae oli no givim enikaen ona, mo bambae oli no obei nating long rul blong ol Nasi. . . . From we wosip blong olgeta i givim paoa long olgeta, grup ya i stanap strong long wan tingting. Long stat blong rul blong ol Nasi i go, ol Wetnes blong Jeova oli soemaot se oli no agri nating long enikaen fasin blong rul blong ol Nasi. Long 1933 ol Gestapo oli brekemdaon nasnal hedkwota blong ol Wetnes, oli spolem haos ya. Long 1935, oli putum tabu long ol Wetnes blong Jeova. Nating we oli mekem olsemia, be ol Wetnes oli stanap strong, oli no talem ‘Heil Hitler,’ (we i minim ‘Ona long Hitler’). Oli sakem kolosap stret haf blong ol Wetnes blong Jeova, long ol rabis presin blong ol Nasi, (bighaf blong olgeta oli man). Oli kilim i ded wan taosen long olgeta. Mo tu, i stat long 1933 kam kasem 1945, wan moa taosen i ded. . . . Ol lida blong Katolik mo Protestan skul oli singaot ol man blong olgeta blong wok tugeta wetem Hitler. Sipos oli no mekem olsem, oli agensem skul blong olgeta mo gavman.”

  • Holemgud Nem Blong Jisas
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 9

      Holemgud Nem Blong Jisas

      PEGAMAM

      1. ?Nekiswan mesej blong Jisas i go long wanem kongregesen? ?Ol Kristin long kongregesen ya oli stap laef long wanem kaen taon?

      SIPOS yumi lego taon ya Smana, yumi folem solwora i go 80 kilomita long not, nao yumi livim solwora, yumi folem reva ya we oli kolem Kaikas i go 24 kilomita long bus, ale yumi kasem taon ya Pegamam. Naoia oli kolem taon ya Begama. Long taem bifo ol man oli savegud taon ya, from we hem i gat wan bigfala haos blong wosip long God ya Sus, no Jupita. Biaen long yia ya 1800, ol man we oli digim ol ston oli seftem olta blong haos blong wosip ya i go long Jemani. Naoia ol man oli save luk olta ya wetem plante narafala aedol mo pija blong ol hiten god long Musium blong Pegamam long taon ya Belin. ?Bambae Masta Jisas i sanem wanem mesej long olgeta long kongregesen ya, we oli stap laef long medel blong ol wosip blong ol aedol?

      2. ?Olsem wanem Jisas i talemaot se hem i hu? Jisas i karem “naef ya blong faet we i sap tu saed.” ?Hemia i minim wanem?

      2 Fastaem, Jisas i talemaot se hem i hu. Hem i se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi, i go long enjel blong [kongregesen] long Pegamam, se ‘Hemia tok blong mi ya we mi gat naef ya blong faet we i sap tu saed.’ ” (Revelesen 2:12) Long ples ya, Jisas i talem bakegen sem samting we i talem finis long Revelesen 1:16 long saed blong hem wan. Hem i Jaj mo hem i Man blong Kilim rabis man i ded. Taswe bambae hem i kilimdaon olgeta we oli mekem trabol long ol disaepol blong hem. !Yumi save haremgud tumas long promes ya! Be long saed blong jajmen, i gat wan woning we i go long olgeta insaed long kongregesen tu. Bambae Jeova i yusum “man blong karem tok blong kontrak,” Jisas Kraes, blong hem i “wetnes kwiktaem” agens long olgeta gyaman Kristin we oli stap wosip long ol aedol, we oli stap mekem rabis fasin long saed blong seks, we oli stap gyaman, we oli stap stil, mo olgeta we oli no lukaotgud long ol puaman. (Malakae 3:1, 5; Hibrus 13:1-3) !Yes, God i yusum Jisas blong givim advaes ya mo blong stretem yumi, mo yumi mas harem!

      3. ?Pegamam i fulap long wanem gyaman wosip? ?Olsem wanem i tru we ‘jea blong Setan’ i stap long ples ya?

      3 Nao Jisas i talem long kongregesen ya se: “Mi mi save finis ples ya blong [yu] long Pegamam, we Setan i mekem olsem we hem i king long hem finis.” (Revelesen 2:13a) Tru ya, wosip blong Setan i stap raonabaot long ol Kristin ya evri ples. I gat haos ya we oli bildim blong wosip long Sus, mo i gat wan haos we oli yusum blong wosip long god we i mekem ol sikman oli gud bakegen, nem blong hem Eskulapias. Mo tu, Pegamam hem i stampa taon blong mekem wosip long lida blong ol man Rom. Hibru wod ya we oli tanem i kam “Setan,” hem i minim “Man we i agens.” “Jea” we Setan i sidaon long hem olsem king, i min se God i letem hem i rulum ful wol gogo taem blong hem i finis. (Job 1:6, New World Translation Reference Bible, futnot) Pegamam i fulap long wosip blong ol aedol. Samting ya i soemaot se “jea” blong Setan i stap long taon ya. !Be Setan i mas kros bigwan, taem we ol Kristin long taon ya oli no bodaon long hem, oli no wosip long nesen blong olgeta!

      4. (a) ?Jisas i talem wanem gudfala toktok blong leftemap tingting blong ol Kristin long Pegamam? (b) ?Ambasada ya, Pliny, i raetem wanem long lida blong Rom, Trajan, long saed blong ol samting we hem i mekem long ol Kristin? (c) ?Nating we i denja tumas long olgeta, be ol Kristin long Pegamam oli mekem wanem?

      4 Yes, ‘jea blong Setan’ i stap long Pegamam stret. Nao Jisas i gohed i se: “[Yu] stap holemgud nem blong mi yet. Mo taem we olgeta oli kilim tru wetnes ya blong mi Antipas, i ded long taon ya blong [yu], we Setan i gat hedkwota blong hem i stap long hem, be [yu yu] no haedem fasin blong [yu] blong bilif long mi.” (Revelesen 2:13b) !Gudfala tok ya i mas tajem hat blong olgeta! I klia se oli kilim Antipas i ded from we hem i no agri long ol fasin we oli stap mekem, we ol rabis speret oli stampa blong ol. Mo tu hem i no agri long wosip we oli mekem long lida blong ol man Rom. Biaen we Jon i kasem profet tok ya, i no longtaem, wan man, nem blong hem Pliny ya we i Yangwan, hem i ambasada long lida blong ol man Rom, Trajan. Man ya i raetem leta i go long Trajan, mo hem i eksplenem wanem we hem i stap mekem long ol man we hem i faenemaot se oli Kristin. Mo lida blong Rom hem i agri long ol samting ya we hem i mekem long olgeta. Pliny i lego olgeta we oli talem se oli no Kristin. Be fastaem “olgeta oli mas talem bakegen wan prea we mi mi mekem long ol god, mo oli mas bonem insens mo putum waen long fored blong pija blong yu [Trajan] . . . mo tu oli mas tok nogud long Kraes.” Oli kilim i ded olgeta we oli tru Kristin. Nating we ol Kristin man blong Pegamam oli fesem bigfala denja ya, be oli holemtaet bilif blong olgeta. Olgeta oli ‘holemgud nem blong Jisas’ from we oli gohed blong ona long haenem blong hem, olsem we hem i Man blong Leftemap Nem blong Jeova, mo Jaj we Jeova i putumap hem. Oli stap tru long Jisas, oli folem trak blong leg blong hem, oli stap talemaot Kingdom.

      5. (a) ?Grup ya blong bifo we oli wosip long lida blong Rom, oli pija blong wanem fasin tede we i traem ol Kristin long laswan handred yia? (b) ?Olsem wanem Wajtaoa i bin givhan long ol Kristin?

      5 Bifo finis, Jisas i bin talemaot se Setan hem i stap rulum rabis wol ya. Be Setan i no save holem Jisas i stap aninit long paoa blong hem, from we bilif blong Jisas i strong tumas. (Matyu 4:8-11; Jon 14:30) Long laswan handred yia, plante nesen we oli gat paoa oli stap agensem plante narafala nesen we olgeta tu oli gat paoa. Tufala grup ya evriwan oli stap traehad blong rulum wol ya. Baebol i kolem tufala grup ya se “king blong not” mo “king blong saot.” (Daniel 11:40) Oli pulum ol man blong tingting strong long kantri blong olgeta. Grup ya we oli wosip long lida blong Rom long taem blong Jon, hem i pija blong tingting ya we i stap kavremap ful wol tede, se man i wantem leftemap kantri blong hem olsem we hem i wosip long hem nomo. Long Wajtaoa (Engglis) blong Novemba 1, 1939, mo Novemba 1, 1979, mo Septemba 1, 1986, (Febuwari 1, 1981, mo Maj 1, 1987, long Bislama) i gat sam store long saed blong fasin blong no joen nating long bisnes blong ol nesen. Ol store ya oli talemaot klia ol tijing blong Baebol long bisnes ya. Oli givim sam rul we ol Kristin oli save folem. Mo oli mas folem sipos oli wantem wokbaot long nem blong Jeova mo winim wol ya, olsem Jisas i bin mekem.—Maeka 4:1, 3, 5; Jon 16:33; 17:4, 6, 26; 18:36, 37; Ol Wok 5:29.

      6. ?Olsem Antipas bifo, olsem wanem ol Wetnes blong Jeova tede oli stanap strong?

      6 Ol Kristin oli nidim ol advaes ya tumas. Ol Wetnes blong Jeova, hemia olgeta we tabu speret i makemaot olgeta wetem ol narafala we oli joen wetem olgeta, oli mas stanap strong long bilif, taem ol man we oli wantem ona tumas long ol kantri blong olgeta oli mekem i strong long olgeta. Long Amerika, plante tija oli sakemaot sam handred pikinini long skul from we oli no salut long flag blong nesen ya. Mo long Jemani, ol man oli kilim ol Wetnes mo mekem nogud long olgeta from we oli no salut long saen blong ol Nasi [swastika]. Olsem yumi save finis, Nasi pati blong Hitler i kilim i ded plante taosen man we oli stap tru long Jeova, from we oli soemaot klia se oli no save joen long wosip blong kantri blong olgeta, olsem we oli bodaon long wan aedol. Afta long 1930, ol man Japon we oli bilif long jyos ya Sinto, oli stap wosip long lida blong kantri blong olgeta. Long taem ya i gat tu paenia minista we tufala i sakem plante sid blong Kingdom long Taiwan. Long taem ya Taiwan i stap aninit long rul blong ol man Japon. Ol lida blong ami oli sakem tufala paenia long presin. Mo wan long tufala ya i ded long ples ya from we oli raf tumas long hem. Narafala paenia, biaen oli lego hem, be blong sutum hem long baksaed nomo. Tru, hem i wan Antipas blong tede. Kam kasem naoia i gat sam kantri long wol we oli fosem ol man yet blong bodaon long ol saen blong kantri blong olgeta mo blong givim ona i go nomo long gavman. Oli sakem plante yangfala Wetnes oli go long kalabus, mo oli kilim plante narafala i ded, from we ol Wetnes ya oli no fraet blong stanap strong. Oli folem Kristin fasin blong no joen long bisnes blong ol nesen. Sipos yu yu wan yangfala we yu stap fesem sam trabol olsemia, yu mas stadi long Tok blong God evri dei. Olsemia nao, yu save “gat bilif we bambae i sevem sol blong yu.” From samting ya, yu save kasem laef we i no save finis long fyuja.—Hibrus 10:39 kasem 11:1; Matyu 10:28-31.

      7. ?Olsem wanem sam yangfala long India oli kasem trabol from we oli no mekem wosip long kantri blong olgeta? ?Mo wanem i kamaot from?

      7 Sam yangfala long skul tu oli stap kasem trabol olsemia. Long 1985, long ples ya Kerala long India, i gat tri pikinini blong ol Wetnes blong Jeova we oli no lego bilif blong olgeta long Baebol. Taswe oli no obei long oda blong singim sing blong kantri blong olgeta. Taem ol narafala oli singsing, ol Wetnes pikinini oli stanap kwaet nomo mo oli soemaot respek. Nating we oli mekem olsemia be skul ya i sakemaot trifala ya. Papa blong trifala i mekem ol tija oli pas long kot gogo oli kasem Saprim Kot blong India. Tufala jaj long ples ya i mekem disisen se samting we trifala pikinini i mekem i stret nomo. Tufala jaj ya i no fraet blong talemaot se: “Kastom blong yumi i blong soemaot respek long tingting mo bilif blong narafala. Yumi stap tijim long ol man se oli mas mekem olsem. Konstitusen blong kantri blong yumi i talem se yumi mas mekem olsem. Ale yumi no mas slak blong mekem samting ya.” From disisen ya, i gat fulap gudfala store long nyuspepa. Oli talemaot klia long olgeta man se i gat sam Kristin man long kantri ya we oli wosip long trufala God Jeova, mo olgeta oli stap stanap strong oli stap obei long loa blong Baebol. Hemia i wan bigfala pablisiti from we 20% blong olgeta man long wol oli stap long India.

      Ol Samting Blong Spolem Gudfala Fasin Blong Olgeta

      8. ?Jisas i mas tok strong olsem wanem long ol Kristin long Pegamam?

      8 Yes, ol Kristin blong Pegamam oli stap holemstrong bilif blong olgeta. Jisas i talem se: “Be i gat sam samting we [yu] stap mekem we oli no stret long fes blong mi.” ?Olgeta oli bin mekem wanem blong Jisas i tok long olgeta olsemia? Jisas i talem se: “Long kampani blong [yu], i gat sam man we oli stap folem tok blong profet ya Balam bifo. Profet ya, hem i soemaot rod long King Balak blong i gyaman long ol man Isrel blong oli foldaon long sin. Nao olgeta oli kakae mit we oli yusum finis blong mekem wosip long narafala god, mo oli mekem nogud wetem woman.”—Revelesen 2:14.

      9. ?Balam hem i hu? ?Olsem wanem advaes blong hem i pulum “ol man Isrel blong oli foldaon long sin”?

      9 Balam i no man Isrel, be hem i wan profet we i save samting long saed blong ol fasin blong Jeova. Nao long taem blong Moses, Balak we hem i king blong Moab, i pem Balam blong hem i talemaot wan strong tok, blong wan samting nogud i kamaot long ol man Isrel. Be Jeova i agensem Balam, hem i fosem hem blong talemaot ol blesing nomo long ol man Isrel, mo ol trabol long ol enemi blong olgeta. Balak i kros from. Ale Balam i kwaetem hem, hem i storeyan long hem long wan samting we i save pulum ol man Isrel, be long fasin haed: Hem i talem se ol woman blong Moab oli mas switim ol man Isrel, ale oli save pulum olgeta blong slip wetem olgeta mo blong wosip long gyaman god ya Bel blong Peoro. Ale long rod ya oli winim sam man Isrel. Nao kros blong Jeova i kam antap bigwan, ale hem i sanem wan sik blong kilim i ded 24,000 long ol man Isrel ya we oli stap mekem rabis fasin. Sik ya i stap gogo pris ya Finehas i mekem wan samting blong tekemaot ol rabis fasin long Isrel.—Namba 24:10, 11; 25:1-3, 6-9; 31:16.

      10. ?Wanem sam samting we oli kam insaed long kongregesen long Pegamam finis we oli save foldaon from? ?Maet sam Kristin long taon ya oli ting se God bambae i fogivim ol sin blong olgeta from wanem?

      10 ?Long taem blong Jon, i gat sam samting we oli kolosap sem mak we oli save mekem sam man long kongregesen blong Pegamam i foldaon? !Yes i gat! Rabis fasin long saed blong seks mo wosip blong ol aedol i kam insaed long kongregesen ya finis. Ol Kristin ya oli no harem ol woning we God i givim finis tru long aposol Pol. (1 Korin 10:6-11) Oli stanap strong finis long trabol taem. From samting ya maet oli ting se Jeova bambae i no panisim olgeta from ol sin blong olgeta long saed blong seks. Taswe Jisas i talemaot klia se oli mas lego ol rabis fasin ya.

      11. (a) ?From wanem ol Kristin oli mas lukaot? ?Mo oli mas blokem wanem kaen tingting? (b) ?Long ol yia we oli pas finis, kongregesen blong ol Kristin man i sakemaot hamas man? ?Oli sakemaot bighaf blong olgeta from wanem?

      11 Sem mak tede, ol Kristin oli mas lukaot we oli no yusum gladhat blong God “olsem eskyus blong olgeta blong mekem ol rabis fasin blong olgeta.” (Jud 4) Yumi mas no laekem nating ol fasin nogud. Yumi mas ‘faetem bodi blong yumi’ blong yumi save wokbaot long klin Kristin fasin. (1 Korin 9:27; Ol Sam 97:10; Rom 8:6) Yumi neva mas ting se sipos yumi wok strong long ol wok blong God mo yumi stanap strong long trabol taem, samting ya i givim raet long yumi blong mekem fasin we i no stret long saed blong seks. No gat. Long ol yia we oli pas finis, kongregesen blong ol Kristin man long olgeta ples long wol i putumaot plante man we oli mekem ol bigfala sin. Bighaf blong olgeta, hemia plante taosen, oli mekem rabis fasin long saed blong seks. Samtaem long wan yia nomo, i gat moa man we oli foldaon long rabis fasin ya i bitim olgeta we oli foldaon long wosip blong Bel blong Peoro long Isrel bifo. !Oltaem yumi mas lukaot we yumi no foldaon long kampani blong ol man we oli mekem fasin olsem!—Rom 11:20; 1 Korin 10:12.

      12. ?Olsem ol man blong God long taem bifo, wanem sam rul we oli stret long ol Kristin tede tu?

      12 Mo tu, Jisas i tok long ol Kristin long Pegamam from we “oli kakae mit we oli yusum finis blong mekem wosip long narafala god.” ?Olsem wanem oli mekem olsemia? From ol tok we Pol i raetem i go long ol man Korin, i luk olsem we maet samfala oli stap yusum fasin fri blong ol Kristin man i bitim mak. Maet oli stap mekem sam samting we oli save se voes blong tingting blong narafala i no glad from. Be ating i no olsem. Yumi save ting se oli stap joen long sam seremoni we oli stap givim ona long ol aedol. (1 Korin 8:4-13; 10:25-30) Tede ol trufala Kristin man oli mas yusum fasin fri blong olgeta long ol rod we i no blong tingbaot olgeta nomo. Oli mas lukaotgud se oli no mekem sam narafala oli foldaon. Mo tu, i klia se oli mas blokem olkaen fasin we oli givim wosip long ol aedol. Oli no mas wosip long ol man we oli plei long sinema, mo long spot. Oli no mas mekem mane i olsem wan god, no mekem bel blong olgeta nomo i olsem wan god.—Matyu 6:24; Filipae 1:9, 10; 3:17-19.

      !Blokem Fasin Blong Seraot Long Ol Smol Kampani!

      13. ?Jisas i talem wanem tok blong stretem ol Kristin long Pegamam? ?From wanem kongregesen ya i nidim advaes ya?

      13 Jisas i go moa blong stretem ol Kristin long kongregesen blong Pegamam, i se: “Long sem fasin, long kampani blong [yu], i gat sam man we oli stap folem tok blong kampani blong Nikolas.” (Revelesen 2:15) Taem Jisas i sanem mesej i go long kongregesen blong Efesas, hem i leftemap tingting blong olgeta from we oli no laekem nating ol fasin blong kampani ya blong Nikolas. Be ol Kristin long Pegamam oli nidim advaes olsem wanem kongregesen i save blokem fasin ya blong seraot long ol smosmol grup. Tingting blong olgeta i mas strong moa blong holem ol gudfala Kristin fasin, blong oli save holemtaet fasin joengud we Jisas i prea from long Jon 17:20-23. Oli mas ‘tijim ol man long ol stret toktok ya, mo bambae oli save satem maot blong ol man we oli stap tok nogud long tok ya.’—Taetas 1:9.

      14. (a) ?I stat long taem bifo, kongregesen blong ol Kristin man i mas lukaot long hu? ?Olsem wanem aposol Pol i tokbaot ol man ya? (b) ?Sipos wan man i wantem seraot long kongregesen mo joen long wan smol kampani we i folem man nomo, hem i mas harem wanem tok blong Jisas?

      14 I stat long taem bifo, kongregesen blong ol Kristin i mas lukaot long ol flas man blong apostasi. Olgeta oli tok swit, oli tok gyaman blong ‘mekem kongregesen i seraot, mo blong spolem bilif blong ol man. Oli agens long’ ol tijing we oli kamtru long rod we Jeova i stap yusum. (Rom 16:17, 18) Kolosap evri leta we aposol Pol i raetem, hem i givim woning long saed blong ol man ya.a Long taem blong yumi, Jisas i mekem tru kongregesen blong ol Kristin man i klin bakegen mo i joengud bakegen. Be denja i stap. Kongregesen i mas lukaot we fasin blong seraot long ol smosmol kampani i no kam insaed long hem. Taswe, sipos wan man i wantem seraot long kongregesen mo joen long wan kampani we i folem tingting blong wan man nomo, hem i mas harem nekis tok blong Jisas we i talem se: “From samting ya, [yu] mas tanem tingting blong [yu] from ol sin blong [yu]. Sipos no, bambae mi mi kam long [yu] i no longtaem, nao bambae mi faet long olgeta ya, bambae mi katem olgeta long naef ya blong faet we i stap kamaot long maot blong mi.”—Revelesen 2:16.

      15. ?Olsem wanem fasin blong seraot long ol smosmol kampani i save stat?

      15 ?Olsem wanem fasin blong seraot long ol smol kampani i save stat? Maet wan man we hem i ting se hem i gudfala tija, i stat tok agens long wan trutok blong Baebol (olsem trutok ya we yumi stap long las dei finis). From samting ya, maet sam man oli no moa sua nao se tok blong Baebol i tru no i no tru. Ale oli save seraot long kongregesen mo mekem wan grup we oli stap folem man ya nomo. (2 Timote 3:1; 2 Pita 3:3, 4) No maet wan man i tok agens long rod we Jeova i stap yusum blong mekem wok blong hem tede. Maet hem i pulum ol man blong no wok strong tumas. Maet hem i stap talem se Baebol i no givim oda long yumi blong go long evri haos wanwan blong talemaot mesej blong Kingdom. Sipos ol man olsemia oli folem eksampel blong Jisas mo ol aposol blong hem blong talemaot mesej blong Kingdom, samting ya i save mekem tingting blong olgeta i stap daon. Be no gat. Oli wantem seraot long kongregesen, oli wantem isi laef. Long grup blong olgeta maet oli ridim Baebol sam samtaem nomo. (Matyu 10:7, 11-13; Ol Wok 5:42; 20:20, 21) Maet oli gat sam prapa tingting blong olgeta nomo long saed blong Memoriol blong tingbaot ded blong Jisas, long saed blong loa blong Baebol blong no karem blad, long saed blong fasin blong mekem lafet long ol holidei, mo fasin blong smok tabak. Ol man ya oli stap daonem nem blong Jeova. Kwiktaem oli gobak bakegen long ol fasin blong Bigfala Babilon, we oli agri long enikaen fasin nomo. Moa wos, Setan i save wok long tingting blong olgeta gogo hem i pulum olgeta blong “kilim ol narafala man blong wok,” hemia olgeta we fastaem oli brata blong olgeta.—Matyu 24:49; Ol Wok 15:29; Revelesen 17:5.

      16. (a) ?From wanem olgeta we oli stap seksek long bilif blong olgeta from toktok blong ol man blong apostasi oli mas kwik blong tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta? (b) ?Bambae wanem i hapen long olgeta we oli no wantem tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta?

      16 !Sipos i gat sam man we bilif blong olgeta i stap seksek from we sam man blong apostasi oli pulum olgeta, kwiktaem oli mas harem tok blong Jisas blong tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta! !Oli mas tanem baksaed long ol gyaman toktok we i agens long trutok! !Samting ya i olsem posen nomo! Toktok olsem i stanap long fasin blong no laekem man mo fasin jelas. Tufala fasin ya i agensem stret fasin, klin fasin, mo ol gudfala trutok we Jisas i tijim kongregesen blong hem long olgeta. (Luk 12:42; Filipae 1:15, 16; 4:8, 9) Olgeta we oli no wantem tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta, tru ya, Masta Jisas bambae ‘i faet long olgeta ya, bambae i katem olgeta long naef ya blong faet we i stap kamaot long maot blong hem.’ Jisas i stap jekemap ol man blong hem, i stap tekemaot olgeta we oli nogud, blong ol man blong hem oli save joengud oltaem. Hem i prea from samting ya long laswan naet we hem i stap wetem ol disaepol blong hem long wol. (Jon 17:20-23, 26) Ol man blong apostasi oli no wantem harem ol gudfala advaes we ol sta long raethan blong Jisas oli stap givim long kaengud fasin. From samting ya, Jisas i jajem olgeta, hem “i givim bigfala panis” long olgeta. Bambae hem i sakem olgeta “afsaed long tudak.” Kongregesen i mas putumaot olgeta ya, blong oli no moa save kam olsem ‘is’ long medel blong ol man blong God.—Matyu 24:48-51; 25:30; 1 Korin 5:6, 9, 13; Revelesen 1:16.

      ‘Mana We i Stap Haed Yet Mo Waet Ston’

      17. ?Sipos ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli ‘win long faet blong olgeta,’ bambae oli save kasem wanem presen? ?Ol Kristin long kongregesen blong Pegamam oli mas winim mo blokem wanem fasin?

      17 Tabu speret blong Jeova i lidim Jisas blong givim advaes ya. Ol man we oli harem advaes ya, oli save kasem wan gudfala presen. !Yu lesin! “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen]. Long olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta, mi bambae mi givim kakae ya mana we i stap haed yet, blong oli kakae. Mo bambae mi givim ol waet ston wanwan long olgeta, we i gat ol nyufala nem blong olgeta i stap long ol ston ya. Nyufala nem ya, ol man oli no save, man we i kasem ston blong hem, hem nomo bambae i save nem blong hem.” (Revelesen 2:17) Tok ya i pulum ol Kristin long Pegamam, olsem i bin pulum ol Kristin long Smana tu, blong ‘win long faet blong olgeta.’ Jea blong Setan i stap long Pegamam. Taswe olgeta long kongregesen ya, sipos oli wantem win, oli mas blokem fasin blong mekem wosip long ol aedol. Oli mas stretem ol rabis fasin long saed blong seks, mo fasin blong seraot long ol smosmol kampani, fasin blong apostasi we i olsem Balak mo Balam bifo, mo olsem kampani blong Nikolas tu. Sipos oli blokem ol fasin ya, Jisas bambae i singaot ol Kristin ya we tabu speret i makemaot olgeta blong oli kam kakae ‘mana we i haed yet.’ ?Wanem mining blong samting ya?

      18, 19. (a) ?Wanem mana ya we Jeova i givim long ol man Isrel? (b) ?Wanem mana ya we i stap haed yet? (c) ?Taem oli kakae mana we i stap haed yet, hemia i wan pija blong wanem?

      18 Long taem blong Moses, ol man Isrel oli wokbaot long drae ples. Long taem ya, Jeova i givim mana long olgeta blong oli kakae. Mana ya i no stap haed, from we evri moning Jeova i mekem wan merikel, mana i stap olbaot long graon olsem wora blong naet. Long moning blong Sabat dei nomo samting ya i no kamtru. Hemia wan samting we Jeova i givim long ol man Isrel blong oli save stap laef. Jeova i talem long Moses se hem i mas fulumap sam “bred” ya long wan botel we oli wokem long gol, nao hem i mas putum i stap insaed long tabu bokis blong kontrak, blong “ol pikinini we bambae oli kamaot biaen,” oli save tingbaot samting ya bakegen.—Eksodas 16:14, 15, 23, 26, 33; Hibrus 9:3, 4.

      19 !Mana ya i wan stret saen nomo! Oli haedem mana ya long Tabu Ples we i Tabu Tumas long haos tapolen. Long rum ya i gat wan laet i stap saenaot antap long led blong bokis blong kontrak. Laet ya i wan saen, olsem we Jeova hem wan i stap long ples ya. (Eksodas 26:34) I no gat wan man we i gat raet blong go insaed long tabu ples ya blong kakae mana ya we i stap haed. Be Jisas i talem long ol man blong hem we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli win, se bambae oli save kakae “mana we i stap haed yet.” Olsem Kraes bifo, oli “no go insaed long wan tabu ples we ol man nomo oli stanemap, we i olsem pija nomo blong prapa tabu ples we i stap, no gat. [Oli] go insaed long heven stret.” (Hibrus 9:12, 24) Taem oli laef bakegen long ded, oli kasem wan bodi we i no save kam nogud mo oli kasem laef we i no save finis samtaem. Presen ya i nambawan tumas. I olsem we Jeova i givim long olgeta “mana we i stap haed yet,” we i no save rotin samtaem. !Yes, smol grup ya we oli win long faet blong olgeta oli kasem wan bigfala blesing!—1 Korin 15:53-57.

      20, 21. (a) ?Taem Jisas i givim wan waet ston long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, hemia i saen blong wanem? (b) ?From we i gat 144,000 waet ston nomo, olgeta long bigfala kampani oli save tingbaot wanem fyuja?

      20 Olgeta ya wanwan oli kasem wan “waet ston.” Long ol kot blong ol man Rom bifo, oli yusum ol ston taem oli jajem ol man.b Wan waet ston i minim se man i save go fri. Be wan blak ston i minim se man i mas kasem panis, no ating hem i mas ded. Jisas i givim wan “waet ston” long ol Kristin man wanwan long Pegamam. Samting ya i soemaot se hem i jajem olgeta se oli klin, tabu, mo oli no gat poen. Be ol tok blong Jisas i save gat wan narafala mining tu. Long taem blong ol man Rom bifo, oli yusum ol ston olsem tikit we i givim raet long olgeta blong go insaed long wan ples we oli save luk no joen long wan impoten samting. Taswe waet ston i save minim wan samting we hem i spesel tumas. Ol Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta oli save kasem samting ya sipos oli win long faet blong olgeta. Bambae God i givim wan hae ples long olgeta long heven long mared blong Smol Sipsip blong hem. I gat 144,000 ston olsem, hemia nomo.—Revelesen 14:1; 19:7-9.

      21 ?Samting ya i min se God i no tingbaot narafala bigfala kampani blong ol man, we oli joen wetem ol 144,000 ya? !No gat! Sipos yu yu wan long olgeta, i tru se bambae yu no kasem waet ston we i givim raet long yu blong go long heven. Be sipos yu stanap strong longtaem, long fyuja yu save pastru long taem blong bigfala trabol long wol. Yu save joen long wok we i givim bigfala glad, hemia blong mekem wol i kam Paradaes bakegen. Ol gudfala man we oli laef bifo long taem blong ol Kristin man, wetem sam narafala sipsip we oli ded i no longtaem tumas, olgeta tu bambae oli laef bakegen long ded, blong joen wetem yu long wok ya. Sloslou, ol narafala dedman we Kraes i pemaot olgeta wetem blad blong hem bambae oli kasem blesing tu. Bambae oli laef bakegen long paradaes long wol ya.—Ol Sam 45:16; Jon 10:16; Revelesen 7:9, 14.

      22, 23. ?Wanem mining blong nem ya we i stap long smol ston we ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli kasem? ?Samting ya i mas leftemap tingting blong olgeta olsem wanem?

      22 ?Wanem nyufala nem we oli raetem long ston ya? Wan nem i talemaot se man hem i hu, mo i makem man ya se hem i defren long ol narafala man. Ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli kasem ston ya afta we oli finisim laef blong olgeta long wol, taem oli win finis. Ale i klia se nem ya we i stap long ston ya, hem i long saed blong blesing we olgeta oli kasem blong joen wetem Jisas long heven. Hemia i wan spesel hae ples we oli kasem mo wan spesel wok olsem king, we oli mas tinghae mo haremgud long hem. Wok ya, olgeta we oli kasem Kingdom blong heven nomo oli save mekem. Taswe, spesel wok ya mo haenem we oli kasem, “ol man oli no save, man we i kasem ston blong hem, hem nomo bambae i save nem blong hem.”—Skelem wetem Revelesen 3:12.

      23 !Samting ya i mas pulum grup ya we oli olsem Jon bifo blong “lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen],” mo blong mekem i wok! Mo samting ya i mas leftemap tingting blong bigfala kampani we oli joen wetem grup ya tu, blong oli wokgud tugeta wetem grup we i olsem Jon bifo. Semtaem, smol kampani i save haremgud blong frengud wetem olgeta taem oli stap long wol yet. Mo tu, oli save joen wetem olgeta blong talemaot Kingdom blong Jeova.

      [Ol Futnot]

      a Lukluk long 1 Korin 3:3, 4, 18, 19; 2 Korin 11:13; Galesia 4:9; Efesas 4:14, 15; Filipae 3:18, 19; Kolosi 2:8; 1 Tesalonaeka 3:5; 2 Tesalonaeka 2:1-3; 1 Timote 6:3-5; 2 Timote 2:17; 4:3, 4; Taetas 1:13, 14; 3:10; Hibrus 10:26, 27.

      b Lukluk Ol Wok 26:10 mo futnot, New World Translation Reference Bible.

      [Tok Blong Pija Long Pej 43]

      Long Musium blong Pegamam long Belin, ol samting ya oli stap blong soemaot rabis hiten wosip long taem bifo

      [Tok Blong Pija Long Pej 45]

      Sam mana i stap haed insaed long bokis blong kontrak. Olgeta we tabu speret i makemaot olgeta mo oli win long faet blong olgeta, oli kasem samting olsem mana we i haed, hemia laef we i no save finis samtaem

      [Tok Blong Pija Long Pej 45]

      Waet ston i blong olgeta we oli gat raet blong go long mared blong Smol Sipsip

  • Yumi Mas No Laekem Nating “Ol Tok Haed Blong Setan”
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 10

      Yumi Mas No Laekem Nating “Ol Tok Haed Blong Setan”

      TUATIRA

      1. ?Tuatira i stap wea, taem yumi tingbaot ol narafala kongregesen we Revelesen i tokbaot? ?I gat wanem kaen skul long taon ya?

      SAMWE long 65 kilomita saotis long taon ya Begama (Pegamam), i gat wan bisi taon blong Teki, nem blong hem Akisa. 1,900 yia bifo, taon ya Tuatira i stap long ples ya. Wan elda we hem i goraon long ol kongregesen i save kasem Tuatira kwiktaem. Hem i mas lego Pegamam, nao hem i no mas folem rod kolosap long solwora. Hem i mas pas long bus nomo. Nao hem i save goraon blong visitim ol narafala kongregesen we Revelesen japta 3 i tokbaot—hemia Sadis, Filadelfia, mo Laodisia. Tuatira i defren long Pegamam long sam fasin. I luk olsem we Tuatira i no wan stampa taon blong wosip long lida we i hed gavman long Rom. Be taon ya i gat sam olta mo haos blong wosip we ol man long taon ya oli yusum blong wosip long ol hiten god nomo. Tuatira i impoten taon long saed blong big bisnes.

      2, 3. (a) ?Bifo finis, Baebol i talem se hu blong Tuatira i kam wan Kristin? (b) Jisas i “Pikinini blong God” mo ae blong hem “i olsem faea we i laet.” ?Wanem mining blong samting ya long ol Kristin long Tuatira?

      2 Taem Pol i stap prij long Masedonia, hem i mitim wan woman Tuatira, nem blong hem Lidia. Hem i gat stoa blong salem flas kaliko we i red olsem klos blong king. Nao hem wetem ol famle blong hem oli glad long mesej blong Pol, oli harem tok blong hem. Mo hem i kaen tumas long Pol. (Ol Wok 16:14, 15) Hemia nao faswan man Tuatira we i akseptem Kristin mesej. Sloslou, taon ya i gat kongregesen blong ol Kristin man. Mesej blong Jisas we i go long kongregesen ya i longfala moa i bitim ol narafala mesej. Hem i se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi i go long enjel blong [kongregesen] long Tuatira, se ‘Hemia tok blong mi ya we mi Pikinini blong God, we ae blong mi i olsem faea we i laet, mo leg blong mi i saen olsem bras we oli saenemgud.’ ”—Revelesen 2:18.

      3 Tok ya “Pikinini blong God” i kamaot wan taem nomo long Revelesen, long vas ya nomo. Be long sam narafala ples long Revelesen Jisas i singaot Jeova se “Papa blong mi.” (Revelesen 2:27; 3:5, 21) Ating nem ya i pulum ol Kristin long Tuatira blong tingbaot olsem wanem Jisas i kolosap long Jeova. Ae blong Pikinini ya “i olsem faea we i laet.” Hemia i olsem woning long ol Kristin long Tuatira se jajmen blong hem agens long ol man we oli stap mekem kongregesen i doti bambae i olsem faea we i laet. Hemia i namba tu taem we Revelesen i talem se leg blong hem i saen olsem bras we oli saenemgud. Samting ya i makem long tingting blong ol man ya olsem wanem fasin blong Jisas blong stap tru long God taem hem i wokbaot long wol, i saenaot. I klia se ol Kristin long Tuatira oli harem advaes ya. !Tede yumi tu yumi mas harem!—1 Pita 2:21.

      4, 5. (a) ?From wanem Jisas i save talem sam gudfala toktok long ol Kristin long Tuatira? (b) ?Olsem wanem kongregesen long Tuatira i sem mak long bitim 65,000 kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova tede?

      4 I gud tumas we Jisas i save talem sam gudfala toktok long olgeta long Tuatira. Hem i se: “Mi mi save finis fasin blong [yu] long Tuatira. Mi save we [yu yu] laekem tumas ol man, mo [yu yu] bilif long mi. Mi save we [yu] stap wok blong givhan long ol man, mo mi save we tingting blong [yu] i longfala, i no save foldaon. Mo mi save tu we wok blong [yu] naoia i moa gud long wok ya we [yu yu] mekem fastaem.” (Revelesen 2:19) Defren long ol Kristin long Efesas, ol Kristin long Tuatira we tabu speret i makemaot olgeta oli no lusum lav we oli gat fastaem long Jeova. Bilif blong olgeta i stap strong yet. Mo tu oli stap wok strong moa bitim bifo. Olsem ol tri faswan kongregesen, ol Kristin long Tuatira tu oli stap stanap strong. !Sem mak long bitim 65,000 kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long olgeta ples long wol tede! Lav blong Jeova we olgeta i gat i stap saenaot. Olgeta long ogenaesesen oli gat strong tingting blong gohed strong long minista wok, mo tingting ya i stap pusum ol yangfala mo ol olfala tu. Namba blong ol paenia i stap go antap. !Olgeta oli stap yusum smol taem we i stap yet long waes fasin, blong talemaot gudfala hop blong Kingdom blong God we i kolosap nao!—Matyu 24:14; Mak 13:10.

      5 Fulap yia finis, plante blong smol kampani we tabu speret i makemaot olgeta wetem plante blong bigfala kampani, oli stap tru long God. Oli givim gudfala eksampel olsem wanem blong stanap strong long wok blong God, nating we ol man blong wol we oli stap raonabaot long olgeta oli no gat hop, oli stap go long tudak moa. !Yumi no mas fraet! Revelesen i talem bakegen tok we sam profet blong God oli talemaot bifo. “Bigfala dei blong Jeova i kolosap. Hem i kolosap, mo i stap hareap tumas.”—Sefanaea 1:14; Joel 2:1; Habakuk 2:3; Revelesen 7:9; 22:12, 13.

      “Woman Ya Jesebel”

      6. (a) ?Nating we kongregesen blong Tuatira i gat sam gudfala poen, be Jisas i talem se oli mas stretem wanem fasin kwiktaem? (b) ?Hu ya Jesebel? ?Hem i save talem stret se hem i wan profet?

      6 Ae blong Jisas we i olsem faea we i laet i lukluk i go insaed long kongregesen ya moa. Nao hem i luk samting we olgeta oli mas stretem naoia nomo. Hem i talem long ol Kristin long Tuatira se: “Be i gat wan samting we [yu] stap mekem we i no stret long fes blong mi. [Yu yu] letem woman ya i stap long [yu] yet, we hem i olsem woman ya Jesebel bifo. Hem i stap talem se hem i profet be i stap pulum ol man blong mi oli go krangke, oli stap mekem nogud wetem woman, mo oli stap kakae mit we ol man oli yusum finis blong mekem wosip long narafala god.” (Revelesen 2:20) Biaen long 1000 B.K.T., waef blong King Ehab blong Isrel, nem blong hem Kwin Jesebel, i stap wosip long gyaman god ya Bel. Hem i wan woman we i laekem blong bos long ol narafala man, hem i mekem rabis fasin long saed blong seks, mo hem i kilim plante man i ded. Jeova i makemaot Jehu blong hem i kilim woman ya i ded. (1 King 16:31; 18:4; 21:1-16; 2 King 9:1-7, 22, 30, 33) Jesebel we hem i stap wosip long ol aedol, hem i no save talem se hem i wan profet. Hem i no olsem Miriam mo Debora, we tufala woman ya i mekem wok blong trufala profet long Isrel. (Eksodas 15:20, 21; Jajes 4:4; 5:1-31) Mo tabu speret blong Jeova i no pusum Jesebel blong talemaot profet tok olsem i pusum olfala Ana mo fo gel blong Filip, we hem i man blong talemaot gud nyus.—Luk 2:36-38; Ol Wok 21:9.

      7. (a) ?Taem Jisas i tokbaot “woman ya Jesebel,” i klia se hem i stap tokbaot wanem fasin long kongregesen? (b) ?Maet sam woman long kongregesen oli mekem wanem blong traem soemaot se nogud rod we olgeta nomo oli wantem folem i stret nomo?

      7 Taswe i klia se “woman ya Jesebel,” we hem i stap talem se hem i wan profet long Tuatira, hem i no tru. Tabu speret blong God i no stap sapotem hem. ?Woman ya i hu? I luk olsem we hem i wan woman no wan grup blong ol woman we oli no sem blong karem sam rabis fasin i kam insaed long kongregesen. Maet sam woman we oli joen wetem kongregesen i bin pulum samfala long kongregesen blong mekem rabis fasin long saed blong seks. Maet samfala oli bin yusum sam vas blong Baebol long rong fasin, blong traem soemaot se rod we olgeta nomo oli wantem folem i stret nomo. !Tru ya, oli gyaman profet stret! Olgeta oli save pulum sam narafala blong folem ol rabis fasin blong olgeta, olsem fasin we “ol man oli stap mekem nogud wetem woman, ol woman oli stap mekem nogud wetem man, mo olgeta oli stap mekem ol samting blong sem. Ol man oli stap wantem woman tumas, ol woman oli stap wantem man tumas, mo olgeta oli stap wantem tumas ol sin. Mo olgeta oli stap wantem evri samting, be fasin ya, we man i stap wantem evri samting, hemia i olsem nomo we hem i stap mekem wosip long ol narafala god.” (Kolosi 3:5) Oli save pulum samfala long kongregesen blong mekem ol samting we i gud long olgeta nomo, mo ol fasin we oli no klin mo oli no stret. Hemia ol fasin we ol skul blong Krisendom oli stap mekem mo oli stap agri long olgeta.

      8. (a) ?Jisas i talem wanem long saed blong “Jesebel” long Tuatira? (b) ?Tede sam woman oli yusum paoa blong olgeta long wanem rod we i no stret?

      8 Jisas i gohed blong talem long ol elda long Tuatira se: “Mi mi givim jans long hem finis blong i tanem tingting blong hem, be hem i no wantem tanem tingting blong hem nating from ol sin blong hem. Oraet, from samting ya, bambae mi givim bigfala sik long hem, mi sakem hem i godaon long bed. Mo hem wetem ol man we oli stap mekem krangke wetem hem bifo bambae oli harem nogud tumas long bed ya. Sipos ol man ya oli no tanem tingting blong olgeta from rabis fasin ya we oli wokem wetem woman ya, bambae mi mekem samting ya naoia nomo.” (Revelesen 2:21, 22) Jesebel blong bifo i bos long man blong hem Ehab. Mo hem i agensem man we God i yusum blong kilim ol enemi blong hem, hemia Jehu. Taswe i luk olsem we fasin blong sam woman insaed long kongregesen ya i blong traem bos long hasban blong olgeta mo ol elda. Mo i luk olsem we ol elda long Tuatira oli letem fasin ya blong Jesebel i stap insaed long kongregesen. Long ples ya, Jisas i givim wan strong woning long olgeta, mo long kongregesen blong ol man blong Jeova tede long ful wol. Tede sam woman we oli gat strong tingting olsem oli bin pulum hasban blong olgeta blong lego mo agensem trutok wetem olgeta. Mo sam long olgeta oli bin mekem ol gudfala man blong Jeova oli pas long kot.—Skelem wetem Jud 5-8.

      9. (a) ?From wanem ol tok blong Jisas long saed blong Jesebel i no blong daonem olgeta woman long kongregesen? (b) ?Wetaem nomo ol fasin blong Jesebel oli save stanap long kongregesen?

      9 Tok ya i no daonem ol gudfala woman insaed long Kristin kongregesen. Naoia ol gudfala sista oli stap mekem bighaf blong wok blong prij long wol. From ol Baebol stadi we oli stap mekem, oli stap pulum fulap man oli kam long kongregesen blong God. God i blesem plan ya, olsem Ol Sam 68:11 (NW) i talem, se: “Jeova hem wan i talem tok ya. Ol woman we oli stap talemaot gud nyus oli olsem wan bigfala ami.” Ol waef we oli gat kwaet fasin mo oli soemaot respek oli stap mekem samting we “i gud tumas long fes blong God.” From gudfala fasin ya, ol waef oli save gat paoa we i gud long hasban blong olgeta. (1 Pita 3:1-4) King Lemuel i presem wan gudfala waef we hem i wok strong. (Proveb 31:10-31) Taem woman i switim man no i stanemap kwestin no i agensem fasin we man i bos, hemia nao taem we fasin blong Jesebel i stanap.—Efesas 5:22, 23; 1 Korin 11:3.

      10. (a) ?From wanem Jisas i jajem Jesebel wetem ol pikinini blong hem? (b) ?Olsem wanem olgeta we oli kam olsem ol pikinini blong Jesebel oli stap long denja? ?Olgeta oli mas mekem wanem?

      10 Jisas i stap tokbaot “woman ya Jesebel” yet, i se: “Bambae mi kilim ol pikinini blong hem tu oli ded, nao bambae olgeta [kongregesen] oli save we mi mi save tingting blong olgeta man, mo wanem samting olgeta oli wantem. Bambae mi mi givim pei long yufala evriwan wanwan, stret long mak blong fasin blong yufala.” (Revelesen 2:23) Jisas i givim taem long Jesebel wetem ol pikinini blong hem blong oli tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta. Be oli stap gohed long ol rod we oli no stret mo oli no klin, taswe hem i mas jajem olgeta from. Hemia i wan strong mesej long ol Kristin tede. Olgeta we oli folem fasin blong Jesebel, nating we oli man no woman, oli kam olsem pikinini blong hem from we oli agensem ol klin mo stret fasin blong Baebol mo rul ya we i talem se man i bos. Hed blong olgeta i strong, taswe oli sakem tiokratik oda. From ol samting ya, oli sik tumas long saed blong speret. Sipos wan man i gat fasin olsem, hem i mas askem long ol elda long kongregesen blong prea long hem. Nao “prea blong man we i bilif bambae i sevem sikman ya. [Jeova] bambae i mekem bodi blong hem i strong bakegen, mo sipos hem i bin mekem sam sin, [Jeova] bambae i fogivim hem from.” Jeova i save mekem olsemia sipos man ya i gat tingting daon, nao hem i jenisim fasin blong hem blong oli laenap wetem ol prea blong hem. Be i no mas gat wan we i ting se hem i save gyaman long God no Kraes. Hem i no mas traem haedem rabis fasin we hem i bin mekem, mo i no mas mekem olsem we hem i wan Wetnes we i wok strong long wok blong God.—Jemes 5:14, 15.

      11. ?Tede wanem i givhan long ol kongregesen blong stap wekap, mo blong blokem paoa blong ol woman we i no stret?

      11 Yumi glad we bighaf blong ol kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova tede oli stap wekap, oli lukaot we trabol ya i no kam insaed long kongregesen. Ol elda oli traem luksave sipos i gat sam tingting mo fasin we oli no laenap wetem ol tiokratik rul long kongregesen. Olgeta oli traem givhan long ol man mo ol woman we oli stap long denja, blong olgeta oli save kam strong moa long saed blong speret, mo stretem fasin blong olgeta bifo we i let finis. (Galesia 5:16; 6:1) Long kaengud mo strong fasin, ol Kristin elda ya oli blokem ol woman we oli traem mekem ol grup blong leftemap prapa tingting blong olgeta, olsem tingting we woman i fri, i no stap aninit long hed blong hem. Mo tu, samtaem advaes we i stret long trabol ya i kamaot long ol buk blong Watch Tower Sosaeti.a

      12. ?Tede olsem wanem grup ya we i olsem Jon bifo i soemaot fasin we i olsem Jehu?

      12 Be samtaem kongregesen i mas putumaot man we i mekem bigfala sin long saed blong seks mo i no tanem tingting blong hem from. Samting ya i tru moa sipos man ya i stap gohed long fasin ya. Tingbaot olsem wanem Jehu i wok kwik mo strong blong tekemaot olgeta paoa mo fasin blong Jesebel long Isrel. Tede tu, grup ya we i olsem Jon bifo oli mekem sam samting we i strong, blong givim eksampel long ol fren blong olgeta we oli olsem “Jonadab” bifo. Samting ya i soemaot se oli defren olgeta long ol lida blong Krisendom, we oli letem ol rabis fasin oli stap nomo.—2 King 9:22, 30-37; 10:12-17.

      13. ?Bambae wanem i hapen long olgeta we oli letem ol rabis fasin blong woman i gat paoa long olgeta?

      13 Pikinini blong God hem i Man blong Karem Mesej blong Jeova mo hem i Jaj. Hem i mekem i stret nomo taem hem i soemaot hu ya Jesebel tede, mo taem hem i sakem hem i godaon long bed from wan bigfala sik. Tru ya, sik blong hem long saed blong speret i bigwan tumas. (Malakae 3:1, 5) Olgeta we oli letem ol rabis fasin blong sam woman olsem i gat paoa long olgeta, bambae oli kasem bigfala trabol. Bambae oli harem nogud from we Kristin kongregesen i mas putumaot olgeta, olsem we oli ded nomo. Oli mas tanem tingting blong olgeta from sin ya, jenisim fasin blong olgeta, nao kongregesen i save letem olgeta oli kambak bakegen insaed long hem. Sipos oli no mekem olsemia, bambae oli ded olgeta long wan “sik we i blong ded nomo,” long taem blong bigfala trabol long wol. Sipos oli tanem tingting blong olgeta fulwan from ol rong fasin blong olgeta, i gat taem yet we oli save kam strong bakegen long saed blong speret.—Matyu 24:21, 22; 2 Korin 7:10.

      14. (a) ?Olsem wanem Jisas i stap yusum ol elda blong stretem sam trabol, olsem trabol we i save kamaot from fasin olsem Jesebel? (b) ?Olsem wanem olgeta long kongregesen oli mas sapotem ol elda we oli stretem ol trabol ya?

      14 “Olgeta kongregesen” oli mas save se Jisas i stap skelem “kidni” blong man, hemia oli dip filing blong hem. Mo hem i stap skelem ‘hat’ tu, hemia ol tingting we i haed long man, mo ol samting we i stap pusum hem. Blong mekem olsemia, hem i yusum ol sta no elda we hem i trastemgud olgeta. Oli save stretem ol trabol long kongregesen, olsem trabol we i save kamaot from fasin blong Jesebel. (Revelesen 1:20) Taem ol elda oli lukluk insaed long wan bisnes olsem, nao oli jajem hem, i no stap long olgeta long kongregesen wanwan blong save from wanem mo olsem wanem oli mekem disisen ya. Olgeta oli mas akseptem ol disisen blong ol elda, wetem tingting daon. Mo oli mas gohed blong sapotem ol sta ya long kongregesen. Sipos oli stap fasgud long Jeova mo long ogenaesesen blong hem, bambae oli kasem pei from. (Ol Sam 37:27-29; Hibrus 13:7, 17) Long saed blong yu wan, yu save kasem blesing taem Jisas i givim pei long olgeta man wanwan, stret long mak blong fasin blong olgeta.—Ridim Galesia 5:19-24; 6:7-9.

      “Holemstrong Ol Fasin Ya We Yufala i Gat”

      15. (a) ?Jisas i talem wanem long olgeta we oli no letem ol fasin blong Jesebel oli pulum olgeta? (b) ?Wanem i soemaot se i no olgeta Kristin evriwan long 1918 we oli letem ol gyaman Kristin skul oli spolem olgeta?

      15 Nao Jisas i leftemap tingting blong olgeta, i se: “Be yufala long Tuatira we yufala i no folem krangke toktok ya, we yufala i no lanem ol fasin ya we oli kolem gudfala tok haed blong Setan, mi mi gat tok blong yufala tu. Mi no wantem putum sam hevi samting long solda blong yufala bakegen, be mi wantem blong yufala i holemstrong ol fasin ya we yufala i gat, gogo kasem we mi bambae mi kamtru.” (Revelesen 2:24, 25) I gat sam gudfala man long kongregesen long Tuatira we oli no letem ol fasin blong Jesebel oli pulum olgeta. Sem mak long ol 40 yia bifo long 1918 mo ol yia we oli ron biaen long hem. Long taem ya, i no olgeta Kristin man we oli agri long ol rabis mo kruked fasin we oli fulap long Krisendom. Smol grup blong ol Baebol Studen, hemia ol Wetnes blong Jeova naoia, oli traehad blong givhan long ol memba blong ol skul blong luksave se stampa blong plante tijing blong ol skul blong Krisendom i no Kristin. Smol grup ya i sakem bilif mo fasin we i kamaot long Babilon fastaem, we oli bin kasem from ol gyaman Kristin skul. Mo oli sakemaot ol tijing mo fasin blong “woman ya Jesebel” tu.

      16. ?Nating we Jisas mo ol Kristin long hed kampani long faswan handred yia oli no wantem putum sam moa hevi samting long solda blong ol man long kongregesen, be wanem sam samting we yumi mas blokem?

      16 Grup ya tede we oli olsem Jon bifo oli pulum ol fren blong olgeta long bigfala kampani blong lukaot we sam rabis fasin olsem ol rabis pleplei blong wol tede, oli no gat paoa long olgeta. Yumi no gat nid blong lukluk no mekem ol rabis fasin blong save olsem wanem long olgeta no blong lanem olsem wanem blong blokem ol fasin ya. Man we i waes i stap longwe long ol “tok haed blong Setan.” I olsem Jisas i talem, se: “Mi no wantem putum sam hevi samting long solda blong yufala bakegen.” Tok ya i pulum yumi blong tingbaot rul we hed kampani blong ol Kristin man long faswan handred yia oli stanemap, se: “I tok blong Tabu Speret, mo i tok blong mifala tu, se bambae mifala i no putum sam narafala loa long yufala, we bambae i olsem wan hevi samting long yufala, antap long ol rul ya we i mas gat. Hemia ol rul ya. Bambae yufala i no kakae ol kakae ya we man i yusum finis blong mekem wosip long ol narafala god. Bambae yufala i no kakae blad. Bambae yufala i no kakae anamol we man i jokem nek blong hem nomo, we blad i stap yet long mit blong hem. Mo bambae yufala i no mekem nogud wetem woman. Sipos yufala i folem ol rul ya, bambae yufala i go long stret rod.” (Ol Wok 15:28, 29) Blong gohedgud long saed blong speret, yumi mas stap longwe long ol gyaman skul, blokem fasin blong yusum blad long rod we i no stret (olsem blad transfyusen), mo blokem rabis fasin long saed blong seks. Mo ating samting ya bambae i mekem bodi blong yumi i stap strong tu.

      17. (a) ?Olsem wanem Setan i stap pulum ol man tede wetem “ol tok haed” blong hem? (b) ?Yumi mas tingting olsem wanem long ol “tok haed” ya blong flas wol ya blong Setan?

      17 Tede Setan i stap yusum sam narafala “tok haed” tu. Hem i stap yusum ol flas mo waes tok blong ol man we oli gat hae save. Ol man ya oli talem se ol rabis fasin oli oraet nomo, oli talemaot ol tingting we i no stret nating, olsem wok blong ol rabis speret mo ‘evolusen.’b ?Wanem tingting blong God we hem i waes olgeta, long saed blong ‘ol tok haed ya’? Aposol Pol i talemaot tok blong God se: “Waes blong ol man we oli gat waes, bambae mi mekem i lus olgeta.” “Ol tingting blong God we man i no save faenemaot” oli narakaen olgeta. I isi blong kasem save long ol, oli klia, mo oli tajem hat blong man. Ol Kristin we oli waes oli blokem ‘ol tok haed’ blong flas wol ya blong Setan. Tingbaot, “wol ya wetem ol samting we ol man blong hem oli wantem, oli stap lus. Be man we i stap mekem ol samting we God i wantem, hem i stap we bambae i no save lus samtaem.”—1 Korin 1:19; 2:10; 1 Jon 2:17.

      18. ?Ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli holem wok blong olgeta gogo kasem en, Jisas bambae i givim wanem blesing long olgeta? ?Taem olgeta ya oli laef bakegen long ded, bambae oli kasem wanem blesing long Amageden?

      18 Nao Jisas i talem sam gudfala toktok we i leftemap tingting blong ol Kristin long Tuatira. Mo ol toktok ya i save enkarajem ol Kristin tede we tabu speret i makemaot olgeta. Hem i se: “Long olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta, we bambae oli holem wok we mi givim long olgeta gogo kasem en blong hem, mi bambae mi givim paoa ya long olgeta we Papa blong mi i givim long mi. Bambae mi leftemap olgeta blong oli hae moa long ol narafala man long wol, nao bambae oli rul long olgeta. Nao wokingstik blong olgeta we i saen blong haenem blong olgeta, hem bambae i olsem wan aean, we i naf blong brekem bodi blong ol man blong evri ples, olsem we aean i save smasem graonpot we i brobrok olgeta.” (Revelesen 2:26, 27) !Tru ya, hemia i wan nambawan blesing! Olgeta we tabu speret i makemaot olgeta finis, nao oli win long faet blong olgeta, bambae oli kasem paoa, taem oli laef bakegen long ded. Bambae oli givhan long Jisas blong yusum ‘wokingstik we i olsem wan aean,’ blong smasem ol stronghed nesen long Amageden. Taem Kraes i smasem ol enemi blong hem olsem we aean i save smasem graonpot we i brokbrok olgeta, paoa blong ol bigfala nyuklia bom long ol nesen ya bambae i nating nomo.—Ol Sam 2:8, 9; Revelesen 16:14, 16; 19:11-13, 15.

      19. (a) ?Hu ya “moningsta ya”? ?Olsem wanem bambae Jisas i givim hem long olgeta we oli win long faet blong olgeta? (b) ?Wanem samting i leftemap tingting blong bigfala kampani tu?

      19 Jisas i gohed moa, i se: “Mo bambae mi givim moningsta tu long olgeta.” (Revelesen 2:28) Biaen Jisas i eksplenem mining blong “sta” ya, i se: “Mi mi kamaot long laen blong olfala ya bifo, Deved, mi mi wan laen blong hem. Mi mi moningsta ya we i stap saengud.” (Revelesen 22:16) Yes, Jisas nao i fulumap profet tok ya we Jeova i fosem Balam blong talemaot, se: “Tru ya, wan sta bambae i kamaot long laen blong Jekob. Mo wokingstik blong king bambae i stanap long laen blong Isrel.” (Namba 24:17) ?Olsem wanem Jisas bambae i givim “moningsta ya” long olgeta we oli win long faet blong olgeta? Jisas i mekem olsem taem hem i givim hem wan long olgeta. Hem i pulum olgeta oli stap kolosap long hem, oli fren blong hem we oli kolosap moa i bitim ol narafala man. (Jon 14:2, 3) !Tru ya, presen ya i wan bigfala samting we i pulum olgeta blong stanap strong gogo kasem en! Bigfala kampani tu i glad blong save we “moningsta ya we i stap saengud” bambae hem i yusum paoa blong hem long Kingdom blong hem, i no longtaem, blong mekem wol ya i kam Paradaes.

      Stap Tru Long God

      20. ?Wanem sam samting we oli kamaot long Krisendom we oli mekem yumi tingbaot sam slak fasin blong kongregesen blong Tuatira?

      20 Mesej ya i mas leftemap tingting bigwan blong ol Kristin long Tuatira. Tingbaot: Pikinini blong God long heven we i kasem bigfala paoa finis, hem wan i toktok long ol Kristin ya long Tuatira long saed blong sam problem blong olgeta. Yumi save se sam long kongregesen oli mas akseptem ol gudfala toktok ya we i blong lidim olgeta. Mesej ya we i longfala moa i bitim ol narafala mesej, i givhan long yumi blong luksave trufala Kristin kongregesen tede tu. Long 1918, taem Jisas i kam blong jekemap haos blong Jeova, bighaf blong ol man long ogenaesesen we oli talem se oli Kristin, oli no klin. Oli stap wosip long aedol mo oli stap joen long sam fasin blong wol mo ol gyaman skul. (Jemes 4:4) Bilif blong samfala i stanap long tijing blong sam stronghed woman we oli laef biaen long yia ya 1800. Hemia ol woman olsem Ellen White we hem i blong skul Sevendei Adventis mo Mary Baker Eddy we hem i blong skul blong ol Kristin Sayentis, mo ol woman we i no longtaem oli girap, oli prij long ol skul. (Ridim defren fasin long 1 Timote 2:11, 12.) Insaed long ol defren kaen Katolik skul, plante taem ol man oli givim ona long Meri fastaem long God mo Kraes. Jisas i no ona long Meri olsemia. (Jon 2:4; 19:26) ?Ol ogenaesesen ya we oli letem paoa blong ol woman ya i rul long olgeta oli rili Kristin man?

      21. ?Mesej blong Jisas long kongregesen blong Tuatira i tijim wanem lesen long yumi?

      21 Olgeta Kristin wanwan, nating we oli blong grup ya we i olsem Jon bifo no blong ol narafala sipsip, oli mas tingtinggud long mesej ya. (Jon 10:16) Maet samfala oli wantem folem isi rod, olsem ol man we oli folem ‘Jesebel’ long Tuatira. I gat sam samting we oli save pulum yumi blong brekem loa blong God tu. Tede, plante Kristin oli fesem traem ya long saed blong blad transfyusen no fasin blong kakae blad. Maet samfala i ting se sipos oli wok strong long wok blong prij mo oli givim tok long kongregesen, samting ya i givim raet long olgeta blong slak long sam narafala fasin, olsem fasin blong lukluk sam video mo sinema we oli soemaot ol raf mo rabis fasin, no blong dring alkol i bitim mak. Woning we Jisas i givim long ol Kristin long Tuatira i talem long yumi se yumi no gat raet blong mekem olsemia. Jeova i wantem se yumi klin, yumi givim ful laef blong yumi i go long hem. Hem i no wantem we wosip blong yumi i hafhaf, olsem plante Kristin long Tuatira.

      22. ?Olsem wanem Jisas i makem long yumi se yumi mas lesingud?

      22 Lastok blong Jisas long mesej ya i olsem: “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen].” (Revelesen 2:29) Hemia namba fo taem we Jisas i talem samting ya bakegen. Mo biaen long ol nekis tri mesej hem i yusum sem toktok bakegen. ?Sora blong yu i rere blong lesingud long toktok ya? Oraet, yu mas gohed blong lesingud long ol advaes we God i stap givim from tabu speret, tru long ol man we hem i stap yusum.

      [Ol Futnot]

      a Eksampel: Lukluk Wekap! (Engglis) blong Mei 22, 1978: “Wok Blong Ol Woman Long Kongregesen Long Faswan Handred Yia.”

      b Ol man we oli bilif long evolusen oli ting se man i stat long wan narakaen laef fastaem, olsem anamol, ale sloslou hem i kam man.

      [Tok Blong Pija Long Pej 51]

      Tede, ol gudfala sista oli mekem bighaf blong wok blong prij. Semtaem, oli sapotem tiokratik oda wetem tingting daon

  • ?Nem Blong Yu i Stap Long Buk Blong Laef?
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 11

      ?Nem Blong Yu i Stap Long Buk Blong Laef?

      SADIS

      1. ?Olsem wanem long kongregesen blong Sadis long saed blong speret? ?Wanem fastok blong mesej we Jisas i sanem long olgeta?

      FOTE eit kilomita saot long taon ya we tede oli kolem Akisar (Tuatira), i gat wan kongregesen, Sadis. Jisas i sanem nekiswan mesej i go long hem. Biaen long 600 B.K.T., taon ya i bigfala taon blong olfala nesen ya Lidia. Mo hem i taon blong king ya we i rij tumas, King Croesus. Long taem blong Jon, taon ya i kasem hadtaem. Mo ol naes mo rij samting we hem i gat aninit long rul blong Croesus i finis. Sem mak long Kristin kongregesen long ples ya. Olgeta tu oli kam puaman long saed blong speret. Jisas i no statem mesej ya wetem sam gudfala toktok blong leftemap tingting blong olgeta. Hemia fastaem we Jisas i mekem olsem. Hem i tok long olgeta, i se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi i go long enjel blong [kongregesen] long Sadis, se ‘Hemia tok blong mi ya we mi gat ol seven speret blong God, wetem ol seven sta tu. Mi mi save finis fasin blong [yu] long Sadis. Mi save we ol man oli stap talem se [yu yu] laef, be [yu yu] ded.’ ”—Revelesen 3:1.

      2. (a) ?From we Jisas i gat “ol seven speret,” samting ya i minim wanem long ol Kristin long Sadis? (b) ?Ol man oli stap talem se kongregesen blong Sadis i olsem wanem? ?Samting ya i rili tru, no no gat?

      2 ?From wanem Jisas i talem se hem nao “i gat ol seven speret”? From we ol speret ya oli minim tabu speret blong Jeova, we hem i kafsaedem fulwan. Biaen, Jon i talem se ol speret ya oli olsem “seven ae.” Samting ya i minim se tabu speret i mekem we Jisas i save lukluk evri samting i klia nomo. (Revelesen 5:6) Taswe, hem i save mekem enikaen trabol i kam long klia ples mo stretem. (Matyu 10:26; 1 Korin 4:5) Ol man oli stap talem se kongregesen blong Sadis i laef, i stap wok strong. Be Jisas i luksave se hem i ded long saed blong speret. I klia se bighaf blong ol memba blong hem oli no moa kea, oli karem bakegen tingting ya we oli holem fastaem, bifo we oli kam Kristin man.—Skelem wetem Efesas 2:1-3; Hibrus 5:11-14.

      3. (a) ?From wanem “enjel blong [kongregesen] long Sadis” i mas makemgud we Jisas i holem “seven sta” ya? (b) ?Jisas i givim wanem strong advaes long kongregesen blong Sadis?

      3 Jisas i talem bakegen long “enjel blong [kongregesen] long Sadis” se Jisas nao i holem “ol seven sta.” Hem i holem ol elda ya blong kongregesen long raethan blong hem, olsem we hem i gat raet mo paoa blong lidim olgeta long wok blong olgeta blong lukaot long ol sipsip. Olgeta oli mas traehad long hat blong olgeta blong ‘save gud ol sipsip blong God.’ (Proveb 27:23) Taswe oli mas lesingud long nekis tok blong Jisas, se: “[Yu] mas wekap bakegen. [Yu] mas mekem smol laef ya we i stap long [yu] yet i kam strong bakegen, from we kolosap [yu yu] ded olgeta. Mi mi no faenem wan gudfala wok yet blong [yu] we [yu yu] finisim, we i stret gud long fes blong God blong mi. Oraet, [yu] mas stap tingbaot toktok we olgeta oli tijim [yu] long hem bifo, we [yu yu] harem finis. [Yu yu] mas holemgud toktok ya, nao [yu] mas tanem tingting blong [yu] from ol sin blong [yu]. Sipos [yu] no wekap bakegen, bambae mi mi kam long [yu] olsem we man blong stil i kam, we bambae [yu] no save long wanem taem bambae mi kamtru long [yu].”—Revelesen 3:2, 3.

      4. ?Olsem wanem ol tok blong Pita i save givhan long kongregesen blong Sadis blong ‘mekem smol laef ya we i stap long olgeta yet i kam strong bakegen’?

      4 Ol elda long Sadis oli mas tingbaot olsem wanem oli glad taem oli kasem trutok fastaem, mo ol blesing we oli bin kasem long taem ya. Be naoia oli ded long saed blong speret. Olgeta long kongregesen, kolosap laet blong olgeta i ded, from we oli no mekem ol wok we i mas joen wetem bilif blong olgeta. Plante yia bifo, aposol Pita i raetem leta i go long ol kongregesen long Esia (ating i go long Sadis tu). Hem i traehad blong bildimap fasin tangkyu long hat blong ol Kristin ya from gud nyus we oli akseptem finis. Olgeta we oli talemaot gud nyus ya long ol Kristin ya fastaem, oli mekem “long paoa blong tabu speret ya we God i sanemaot long heven i kam.” Ol seven speret long vison blong Jon oli saen blong paoa ya. Mo tu Pita i talem bakegen long ol Kristin long Esia se olgeta oli ‘man blong wan ples nomo, we olgeta i tabu man blong God. Olgeta i olsem ol man we God i tekemaot olgeta i blong hem nomo. God i mekem olsem long olgeta, blong bambae olgeta i save talemaot ol gudfala wok blong hem. Hem i singaot olgeta finis blong olgeta i aot long tudak, olgeta i kam long gudfala laet blong hem.’ (1 Pita 1:12, 25; 2:9) Sipos olgeta long kongregesen blong Sadis oli tingtinggud long ol trutok olsem long saed blong speret, samting ya bambae i givhan long olgeta blong tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta, mo blong ‘mekem smol laef we i stap long olgeta yet i kam strong bakegen.’—Skelem wetem 2 Pita 3:9.

      5. (a) ?Wanem i hapen long fasin tangkyu blong ol Kristin blong Sadis? (b) ?Sipos ol Kristin blong Sadis oli no harem advaes blong Jisas, bambae wanem i hapen long olgeta?

      5 Long taem ya, fasin tangkyu mo lav blong trutok we i stap long hat blong olgeta i olsem wan faea we kolosap i ded. Smosmol laet blong faea nomo i stap. Jisas i pulum olgeta blong mekem faea ya i kam bigwan, blong wekemap tingting blong olgeta, blong tanem tingting blong olgeta from ol sin we slak fasin i lidim olgeta blong mekem. Hem i wantem se oli kam wan kongregesen we i laef bakegen long saed blong speret. (Skelem wetem 2 Timote 1:6, 7.) Sipos no, taem Jisas bambae i kamtru olsem wan “man blong stil” blong jajem ol man, kongregesen ya long Sadis bambae oli sek long hem, bambae oli no rere.—Matyu 24:43, 44.

      Bambae Hem i Kam Olsem “Man Blong Stil”

      6. ?Long 1918, olsem wanem Jisas i kam olsem “man blong stil”? ?Mo hem i faenemaot se ol man we oli stap talem se oli man blong hem, oli talem tru, no no gat?

      6 Woning blong Jisas se bambae hem i kam olsem “man blong stil,” i stret long yumi tede tu. Hem i gat wan spesel mining long ol Kristin we oli laef i stap taem dei blong Masta i stat. I no longtaem biaen long 1914, profet tok blong Malakae i kamtru, we i se: “ ‘Wantaem nomo, tru Masta we yufala i stap lukaotem hem, Hem bambae i kam long haos blong Hem. Mo man blong karem tok blong kontrak, we yufala i harem gud tumas long hem, hem tu bambae i kamtru. Tru ya, bambae hem i kamtru.’ Jeova blong ol ami i tok olsem.” (Malakae 3:1; Revelesen 1:10) Jisas, we hem i “man blong karem tok blong kontrak,” hem i kam blong jekemap mo jajem olgeta we oli stap talem se oli man blong hem. (1 Pita 4:17) Long taem ya we hem i kamtru, hemia long 1918, ol skul blong Krisendom oli stap mekem fulap blad i ron long Faswan Bigfala Faet Blong Wol. Ol skul ya oli ded olgeta long saed blong speret. Bifo long faet ya, ol trufala Kristin oli wok strong blong prij. Be afta, olgeta tu oli slip long saed blong speret. Sam elda we oli hae, ol man oli sakem olgeta oli go long kalabus. Mo wok blong prij, kolosap i stop olgeta. Long nekis yia blong hem, taem tabu speret blong Jeova i wekemap ol Kristin ya, i no olgeta evriwan we oli rere. Samfala oli olsem ol yang gel long parabol blong Jisas, olgeta oli no waes. Oli no rere long saed blong speret blong mekem wok blong Jeova. Be i gud we fulap long olgeta oli olsem ol waes yang gel long parabol ya. Olgeta oli harem woning blong Jisas se: “Oraet, yufala i mas lukaot gud, from we yufala i no save dei blong samting ya mo haoa blong hem.”—Matyu 25:1-13.

      7. ?From wanem ol Kristin tede oli mas wekapgud?

      7 I no long stat blong dei blong Masta nomo we ol Kristin oli mas wekapgud mo stap rere. Long bigfala profet tok we hem i givim long saed blong “saen we bambae i soemaot we i stret taem blong ol samting ya,” Jisas i givim strong woning ya, se: “Be dei blong samting ya, mo taem blong hem, i no gat man naoia we i save. . . . Yufala i mas lukaot gud, oltaem yufala i mas rere, from we yufala i no save taem ya we olgeta samting ya bambae oli kam. Be tok ya we mi talem long yufala, mi stap talem long olgeta man, se ‘Yufala i mas lukaot gud.’ ” (Mak 13:4, 32, 33, 37) Yes, kam kasem naoia, yumi evriwan, nating we yumi blong smol kampani no bigfala kampani, be oltaem yumi mas rere, yumi mas wekapgud blong yumi no slak long saed blong speret gogo yumi slip olgeta. Taem dei blong Jeova i kamtru “olsem wan man blong stil, we i kamtru long naet,” yumi mas stap wekapgud blong yumi save kasem pei blong yumi.—1 Tesalonaeka 5:2, 3; Luk 21:34-36; Revelesen 7:9.

      8. ?Tede olsem wanem grup we i olsem Jon bifo oli wekemap ol man blong God blong oli stap strong long saed blong speret?

      8 Tede, grup we i olsem Jon bifo oli wekapgud. Oli luksave nid blong wekemap ol man blong God blong oli stap strong long saed blong speret. Blong mekem olsemia, evri yia oli ogenaesem ol spesel asembli long olgeta ples long wol. I no longtaem, long wan yia nomo, long 1,297 distrik asembli, i gat 7,020,459 man i kam. Mo 136,103 man oli tekem baptaes. Bitim wan handred yia we i pas, grup ya we i olsem Jon bifo oli yusum Wajtaoa magasin blong talemaot nem blong Jeova mo plan blong hem. Long tu bigfala faet blong wol, ol Wetnes blong Jeova oli kasem bigfala trabol. Be Wajtaoa i wekemap tingting blong olgeta blong wok strong bakegen. Sam magasin oli karem store olsem: “Olgeta We Oli No Fraet Bambae Oli Kasem Blesing” (1919), “Mifala i Singaot Yufala Blong Girap Mo Wok Strong” (1925), mo “Winim Ol Trabol” (1942).

      9. (a) ?Olgeta Kristin oli mas tingbaot wanem kwestin? (b) ?Olsem wanem Wajtaoa i leftemap tingting blong yumi?

      9 Sem mak long Sadis, i impoten we ol Kristin long ol kongregesen tede tu oli stap skelem fasin blong olgeta. Oltaem yumi wanwan i mas tingbaot sam kwestin olsem: ?Mi mi ‘finisim ol gudfala wok we i stretgud long fes blong God’? ?Mi stap jajem narafala, no mi wan mi rere blong livim sam samting we mi mi wantem mo traehad blong mekem wok blong God long olgeta laef blong mi? Long saed ya, Wajtaoa magasin i karem sam gudfala store blong pulum yumi, olsem: “?Yu Yu Stap Mekem Ol Samting We Yu Nomo Yu Wantem, No Yu Yu Rere Blong Livim Sam Samting Olsem?” mo “Yufala i Mas Faet Strong.”a Yumi save yusum ol advaes ya we i kamaot long Baebol blong skelem ol dip tingting blong yumi. Semtaem, yumi mas prea mo holem tingting daon blong fasgud oltaem long Jeova.—Ol Sam 26:1-3; 139:23, 24.

      “Sam Man Long Yufala”

      10. ?Long kongregesen blong Sadis, Jisas i talemaot wanem gudfala poen blong leftemap tingting blong olgeta? ?Samting ya i mas mekem se yumi tingting olsem wanem?

      10 Nekis tok we Jisas i talem long kongregesen blong Sadis i blong leftemap tingting blong olgeta. Hem i se: “Be [yu gat sam nem, “NW”] long Sadis we oli no mekem rabis fasin, olsem we klos blong olgeta i no doti. Olgeta ya bambae oli putum waet klos blong olgeta, oli wokbaot wetem mi, mo i stret nomo blong oli mekem olsem, from we oli mekem gudfala wok. Olgeta man we bambae oli win long faet blong olgeta, bambae oli putum waet klos olsem olgeta ya. Nao nem blong olgeta, bambae mi no save tekemaot long buk ya we nem blong ol man we oli gat laef i stap long hem. Mo long fes blong Papa blong mi, mo long fes blong ol enjel blong hem, bambae mi talemaot i klia we olgeta ya oli man blong mi.” (Revelesen 3:4, 5) ?Olsem wanem? ?Ol tok ya oli wekemap yumi mo oli mekem tingting blong yumi i strong blong holemtaet bilif blong yumi? Sipos ol elda long wan kongregesen oli slak, oli save mekem se ful kongregesen i slip long saed blong speret. Be maet sam insaed long kongregesen ya oli no fraet blong gohed, blong holem Kristin nem blong olgeta i stap klin mo tabu. From samting ya, wanwan oli save holem gudnem blong olgeta long fes blong Jeova.—Proveb 22:1.

      11, 12. (a) ?Long taem blong bigfala apostasi, olsem wanem samfala oli olsem “sam man” long Sadis we oli holemtaet bilif blong olgeta? (b) ?Long dei blong Masta, wanem samting i mekem ol Kristin we oli olsem ‘wit’ oli haremgud?

      11 “Klos blong olgeta” i minim stret fasin we i makem olgeta se oli Kristin man. (Skelem Revelesen 16:15; 19:8.) Ating Jisas i glad we “sam man,” long Sadis, sam Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, oli stap holem klin mo stret fasin we i makem ol Kristin man, nating we bighaf long kongregesen oli no moa kea. Sem mak long ol handred yia blong bigfala apostasi. Long taem ya, bighaf blong ol man we oli talem se oli Kristin oli joen long ol fasin blong Bigfala Babilon, hemia ol gyaman skul blong wol. Be oltaem i gat sam man we oli traehad blong gohed long wok blong Jeova, nating we namba blong olgeta i smol nomo. Ol man ya oli haed long medel blong ol defren kaen rabis skul, olsem ‘wit’ we i haed long medel blong ol ‘rabis gras.’—Revelesen 17:3-6; Matyu 13:24-29.

      12 Jisas i promes se bambae hem i stap wetem ol Kristin we oli olsem ‘wit’ “gogo wol ya i finis.” Hem i save hu ya ol gudfala Kristin ya, mo gudnem we oli bin mekem long fes blong Jeova. (Matyu 28:20; Eklesiastis 7:1) !Tingbaot glad blong ‘smol namba’ blong ol gudfala man we oli laef i stap taem dei blong Masta i stat! Long taem ya nao, oli kamaot long Krisendom we hem i ded long saed blong speret, mo oli hivap long wan stret kongregesen we i samting olsem kongregesen blong Smana.—Matyu 13:40-43.

      13. ?Ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, “we klos blong olgeta i no doti,” bambae oli kasem wanem blesing?

      13 Olgeta long Sadis we oli holem bilif go kasem en, we oli no letem gudfala Kristin nem blong olgeta i kam doti, oli save kasem nambawan blesing we oli bin wet long hem. Taem Jisas i stanemap finis Kingdom blong hem long heven long 1914, hem i mekem olgeta oli laef bakegen long speret bodi. Ol man ya we oli win long faet blong olgeta, hem i flasem olgeta wetem waet klos we i soemaot se oli stret man, oli no gat doti long olgeta no enikaen narafala samting blong spolem fasin blong ol. Oli wokbaot finis long smol rod ya we i go kasem laef, nao oli save haremgud blong olwe long presen we oli kasem.—Matyu 7:14; lukluk long Revelesen 6:9-11.

      !Long Buk Blong Laef Blong Olwe!

      14. ?Wanem ya “buk blong laef”? ?Hu ol man we nem blong olgeta i stap insaed long buk ya?

      14 ?Wanem ya “buk blong laef”? ?Hu ya olgeta we nem blong olgeta i stap insaed long hem? Buk blong laef i minim lis blong ol man blong Jeova we oli naf blong kasem presen ya, laef we i no save finis. (Malakae 3:16) Revelesen i tokbaot nem blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Be nem blong olgeta we oli naf blong kasem laef blong olwe long wol tu oli stap insaed long buk ya. Mo tu, God i save ‘tekemaot’ nem blong man long buk ya. (Eksodas 32:32, 33) Olgeta blong grup ya we oli olsem Jon bifo, we nem blong olgeta i stap long buk blong laef gogo oli ded, bambae oli kasem laef long heven, we oli no moa save ded samtaem. (Revelesen 2:10) Hemia nem blong ol man we Jisas bambae i talemaot i klia se oli man blong hem long fes blong Papa blong hem mo long fes blong ol enjel blong hem. !Presen ya i nambawan tumas!

      15. ?Olsem wanem ol memba blong bigfala kampani oli save mekem se nem blong olgeta i stap long buk blong laef blong olwe?

      15 Bigfala kampani, we nem blong olgeta i stap long buk blong laef tu, bambae oli laef tru long taem blong bigfala trabol. Sipos oli soemaot bilif gogo Wan Taosen Yia Rul blong Jisas mo laswan traem long en blong wan taosen yia ya i pas, bambae oli kasem presen ya, laef blong olwe long Paradaes long wol. (Daniel 12:1; Revelesen 7:9, 14; 20:15; 21:4) Long taem ya, nem blong olgeta bambae i stap long buk blong laef blong olwe. ?Taem yu kasem save long ol samting ya we tabu speret i soemaot, yu yu glad blong mekem wanem? Jisas i talem bakegen se: “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen].” (Revelesen 3:6) ?Yu yu glad blong mekem olsem?

      [Futnot]

      a Lukluk Wajtaoa, (Engglis) Ogis 1, 1978, mo Janewari 15, 1986. (Jun 1, 1986, long Bislama.)

      [Tok Blong Pija Long Pej 57]

      Nem blong yu i save stap long buk blong laef

  • ‘Yu Mas Holemgud Ol Samting Ya We Yu Kasem Finis’
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 12

      ‘Yu Mas Holemgud Ol Samting Ya We Yu Kasem Finis’

      FILADELFIA

      1. ?Jisas i sanem namba sikis mesej i go long wanem kongregesen? ?Nem blong taon ya i minim wanem?

      LAV LONG OL BRATA—!hemia fasin we yumi evriwan i wantem! Jisas i mas tingbaot fasin ya taem hem i sanem namba sikis mesej i go long kongregesen blong Filadelfia. Nem blong taon ya i minim “lav long ol brata.” Olfala Jon i save tingtingbak long wan samting we i hapen 60 yia bifo. Long taem ya, Pita i talem bakegen tri taem long Jisas se hem, Pita, i laekem Masta blong hem tumas. (Jon 21:15-17) ?Ol Kristin long Filadelfia, oli stap soemaot lav ya long ol brata blong olgeta? !Yes, i luk olsem!

      2. ?Filadelfia i wanem kaen taon? ?Kongregesen long ples ya i olsem wanem? ?Jisas i talem wanem long enjel blong kongregesen ya?

      2 Taon ya Filadelfia i stap samwe long 48 kilomita saotis long Sadis. (Tede, taon ya Alasehir long Teki i stap long ples ya.) Long taem blong Jon, Filadelfia i wan rij mo bisi taon. Samting we i moa impoten se Kristin kongregesen long ples ya i stap gohedgud, i stap gru oltaem. !Olgeta long kongregesen oli mas glad tumas blong mekem welkam long man ya we i karem mesej i kam long olgeta! Ating man ya i folem rod we i pastru long Sadis. Mesej we hem i karem i givim gudfala advaes long olgeta we i blong pulum tingting blong ol. Be fastaem mesej ya i tokbaot paoa blong Bigfala Man we i Sanem mesej. Hem i se: “Yu mas raetemdaon tok ya blong mi, i go long enjel blong [kongregesen] long Filadelfia, se ‘Hemia tok blong mi ya, we mi tabu, mo mi tru. Mi mi stap holem ki ya we i blong Deved fastaem, nao taem mi mi openem doa, i no gat man i save satem, mo taem mi mi satem, i no gat man i save openem bakegen.’ ”—Revelesen 3:7.

      3. ?From wanem i stret nomo blong talem se Jisas i “tabu”? ?Mo olsem wanem hem i “tru”?

      3 Pita i bin talem long man ya Jisas Kraes se: “Yu nomo yu gat ol tok blong laef ya we i no save finis. Mo mifala i bilif finis long yu. Mifala i save finis we yu yu Tabu Man ya blong God.” Long taem we Pita i talem tok ya, Jon tu i stap. (Jon 6:68, 69) Jeova God i stampa blong tabu fasin, taswe Pikinini blong hem, wan nomo we hem i gat, hem tu i “tabu.” (Revelesen 4:8) Mo Jisas i “tru” tu. Olfala Grik tok ya long ples ya (a·le·thi·nosʹ) i minim ‘prapawan.’ Taswe, Jisas i rili tru laet mo tru bred we i kamdaon long heven. (Jon 1:9; 6:32) Hem i prapa rop ya we oli mekem waen long frut blong hem. (Jon 15:1) Jisas i tru long wan narafala fasin tu: Ol man oli save trastem hem. Oltaem hem i tok tru nomo. (Lukluk Jon 8:14, 17, 26.) Tru ya, Pikinini ya blong God hem i nafgud blong mekem wok blong King mo Jaj.—Revelesen 19:11, 16.

      ‘Ki Blong Deved’

      4, 5. ?‘Ki blong Deved’ i joen wetem wanem kontrak?

      4 Jisas i holem “ki ya we i blong Deved fastaem.” From samting ya, ‘taem hem i openem doa, i no gat man i save satem, mo taem hem i satem, i no gat man i save openem bakegen.’ ?Wanem ya ‘ki blong Deved’?

      5 Jeova i mekem wan kontrak wetem King Deved blong Isrel, long saed blong wan kingdom we i no save finis. (Ol Sam 89:1-4, 34-37) I stat long 1070 B.K.T. kam kasem 607 B.K.T., olgeta long laen blong Deved nomo oli sidaon long jea blong king we Jeova i putumap long Jerusalem. Be long 607 B.K.T., jajmen blong God i kamtru long kingdom ya from we hem i kam nogud. Nao Jeova i stat blong mekem profet tok blong Esikel 21:27 i kamtru, i se: “Bambae mi spolem, we mi spolem, we mi spolem hem [Jerusalem long wol]. Mo samting ya tu [wokingstik we i makem laen blong Deved se oli mas rul], hem bambae i no go long han blong wan man gogo man ya i kam we hem i gat raet long hem, nao mi bambae mi givim long hem.”

      6, 7. ?Wetaem mo olsem wanem man ya we “i gat raet” bambae i kamtru?

      6 ?Wetaem mo olsem wanem man ya we “i gat raet” bambae i kamtru? ?Olsem wanem bambae hem i kasem wokingstik blong king we i stap long laen blong Deved?

      7 Samwe long 600 yia biaen, wan gel Isrel we hem i kamaot long laen blong Deved, nem blong hem Meri, hem i gat bel from tabu speret. God i sanem enjel ya Gabriel blong talem long Meri se bambae hem i mas bonem wan pikinini boe, we nem blong hem Jisas. Nao Gabriel i gohed, i se: “Hem bambae i wan hae man, mo ol man bambae oli save singaot hem se Pikinini blong God ya we i Antap Tumas. [Jeova, NW] bambae i mekem hem i king, olsem we Deved, olfala bubu blong hem bifo, hem i king. Nao hem bambae i king long olgeta we oli kamaot long laen blong Jekob bifo, mo hem bambae i rul, gogo i no save finis.”—Luk 1:31-33.

      8. ?Olsem wanem Jisas i pruvum se hem i nafgud blong rul olsem king we i kamaot long laen blong Deved?

      8 Long 29 K.T., Jisas i tekem baptaes long Jodan Reva, mo tabu speret i kamdaon long hem. Long taem ya nao, God i makemaot hem se bambae hem i King we i kamaot long laen blong Deved. Jisas i givim gudfala eksampel olsem wanem blong wok strong blong talemaot gud nyus blong Kingdom. Mo hem i givim wok ya blong prij long ol disaepol blong hem tu. (Matyu 4:23; 10:7, 11) Jisas i mekem tingting blong hem i stap daon blong i obei long God, gogo hem i ded. Samting ya i pruvum se hem i nafgud blong rul olsem king we i kamaot long laen blong Deved. Jeova i givim laef bakegen long Jisas, nao hem i mekem hem i kam wan speret man we i no save ded samtaem. Hem i leftemap hem i go long heven, nao Jisas i sidaon long raetsaed blong God. Long ples ya hem i kasem raet blong kam king ya we i kamaot long laen blong Deved. Long stret taem blong hem, Jisas i yusum raet ya blong “mekem ol enemi blong [hem] oli stap daon, oli slef blong [hem] nomo.”—Ol Sam 110:1, 2; Filipae 2:8, 9; Hibrus 10:13, 14.

      9. ?Olsem wanem Jisas i yusum ki blong Deved blong openem doa mo blong satem doa?

      9 Taem Jisas i stap wet long stret taem ya blong kam king, hem i yusum ki blong Deved. Hem i mekem olsem taem hem i givim plante jans mo blesing long saed blong Kingdom blong God. Olsem nao, ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta long wol, Jeova i yusum Jisas blong tekemaot olgeta “long paoa blong tudak,” mo blong putum olgeta “long kingdom blong Pikinini blong hem we i laekem hem tumas.” (Kolosi 1:13, 14, NW) Hem i yusum ki ya long narafala fasin tu: Hem i blokem olgeta we oli no stap tru long hem, blong oli no kasem ol blesing ya. (2 Timote 2:12, 13) Jeova nomo i stap givim paoa long man ya we i mas kam king blong olwe long kingdom blong Deved. Taswe i no gat wan man we i save blokem hem, blong hem i no mekem wok blong hem fulwan.—Skelem wetem Matyu 28:18-20.

      10. ?Olsem wanem Jisas i leftemap tingting blong kongregesen long Filadelfia?

      10 !Ol tok blong Jisas long ol Kristin long Filadelfia i mas rili leftemap tingting blong olgeta, from we Jisas i gat bigfala paoa! Hem i talem gudfala toktok ya long olgeta, i se: “Mi mi save finis fasin blong [yu] long Filadelfia. Mi save we paoa blong [yu] i smol nomo, be [yu yu] stap folem ol toktok blong mi, mo [yu] no haedem nem blong mi se [yu yu] no man blong mi. Oraet, mi mi openem doa finis long fes blong [yu], mo i no gat man we bambae i save satem.” (Revelesen 3:8) Kongregesen ya i stap mekem ol gudfala wok. Mo wan doa i open long fes blong olgeta—i klia se hem i minim jans blong mekem moa long minista wok. (Skelem wetem 1 Korin 16:9; 2 Korin 2:12.) Taswe Jisas i pulum kongregesen ya blong tekem jans blong mekem wok blong prij fulwan. Olgeta oli bin stanap strong longtaem mo oli bin soemaot se oli gat naf paoa, from tabu speret blong God, blong mekem moa ‘wok’ blong Jeova. (2 Korin 12:10; Sekaraea 4:6) Olgeta oli stap obei long ol oda blong Jisas mo oli no bin haedem nem blong hem, long toktok mo long ol wok blong olgeta.

      “Bambae Oli Bodaon Long Yu”

      11. ?Jisas i promes long ol Kristin ya se bambae oli kasem wanem blesing? ?Olsem wanem samting ya i kamtru?

      11 Nao Jisas i mekem promes se bambae oli karem frut ya: “[Yu] lesin. Bambae mi mi mekem wan samting long kampani ya we haos blong prea blong olgeta i haos blong prea blong Setan stret. Olgeta oli stap talem se oli man Isrel, be oli gyaman nomo. Bambae mi mekem olgeta oli kam foldaon long fes blong [yu], oli leftemap nem blong [yu]. Nao bambae olgeta ya oli save we mi mi laekem [yu] tumas.” (Revelesen 3:9) Olsem kongregesen blong Smana ating kongregesen ya tu i kasem trabol long ol man Isrel we oli stap raonabaot long olgeta. Jisas i talem se ol man ya we oli mekem trabol ya oli olsem “haos blong prea blong Setan stret.” Be sam long olgeta man Isrel ya oli mas luksave se mesej we ol Kristin oli stap talemaot long saed blong Jisas hem i tru. Bambae oli mas ‘kam foldaon long fes blong olgeta.’ Ating samting ya i mas hapen long sem fasin olsem Pol i tokbaot long 1 Korin 14:24, 25. Olgeta oli mas tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta mo kam Kristin man. Mo hat blong olgeta i mas fulap long tangkyu long bigfala lav we Jisas i soemaot, taem hem i givim laef blong hem blong pemaot ol disaepol blong hem.—Jon 15:12, 13.

      12. ?From wanem ol memba blong haos blong prea blong ol man Isrel long Filadelfia bambae oli sek sipos oli harem we oli mas “bodaon” long ol Kristin man we oli stap raonabaot long olgeta?

      12 Ol memba blong haos blong prea blong ol man Isrel long Filadelfia bambae oli sek sipos oli harem we sam long olgeta bambae oli “kam foldaon long fes blong” ol Kristin long ples blong olgeta. Plante memba blong kongregesen ya oli no man Isrel, oli man olbaot nomo. From samting ya, maet ol memba blong haos prea blong ol man Isrel oli ting se ol man we oli no man Isrel oli mas foldaon long fes blong olgeta we oli man Isrel. ?From wanem oli save tingting olsem? From we Aesea i talemaot finis se: “Ol king [we oli no blong Isrel] oli mas kam lukaot gud long pikinini blong yu [laen blong Isrel], mo ol gel blong ol king ya bambae oli givim titi long pikinini blong yu. Bambae oli bodaon long yu, we fes blong olgeta i tajem graon.” (Aesea 49:23; 45:14; 60:14) Tok we God i givim long Sekaraea blong raetemdaon i kolosap sem mak, i se: “Long taem ya nao, bambae ten man [we oli no blong Isrel] blong olgeta lanwis long olgeta nesen bambae oli holem, yes, bambae oli holemtaet klos blong man ya we i blong Isrel. Bambae oli talem se: ‘Bambae mifala i go wetem yufala, from we mifala i harem se God i stap wetem yufala.’ ” (Sekaraea 8:23) !Yes, ol profet tok ya oli no talem se ol man Isrel bambae oli bodaon long ol man we oli no blong Isrel! !Bambae ol man we oli no blong Isrel oli mas bodaon long ol man Isrel nomo!

      13. ?Ol profet tok we oli stret long Isrel bifo, oli mas kamtru long wanem kaen Isrel?

      13 Oraet, be ol profet tok ya oli go stret long nesen we God i jusumaot nomo. Long taem bifo, taem we ol profet oli talem ol tok ya, God i jusumaot nesen blong hem. Be taem nesen ya blong Isrel i tanem baksaed long Mesaea, Jeova i sakem nesen ya tu. (Matyu 15:3-9; 21:42, 43; Luk 12:32; Jon 1:10, 11) Long Pentekos long 33 K.T., hem i jusumaot trufala Isrel blong God, hemia Kristin kongregesen, blong tekem ples blong olgeta. Ol memba blong nesen ya oli man Isrel long saed blong speret nomo. Mo olgeta oli sakomsaes long prapa fasin, long hat blong olgeta. (Ol Wok 2:1-4, 41, 42; Rom 2:28, 29; Galesia 6:16) Afta long taem ya, i gat wan rod nomo blong ol man Isrel long saed blong bodi, olgeta wanwan oli save kambak long Jeova mo frengud wetem hem. Oli mas bilif se Jisas hem i Mesaea. (Matyu 23:37-39) Nao from promes blong Jisas, i klia se i no longtaem samting ya bambae i hapen long samfala long Filadelfia.a

      14. ?Long taem blong yumi, olsem wanem profet tok blong Aesea 49:23 mo Sekaraea 8:23 i kamtru bigwan?

      14 Long taem blong yumi, profet tok blong Aesea 49:23 mo Sekaraea 8:23 oli stap kamtru bigwan. From wok blong prij blong ol man we oli olsem Jon bifo, fulap man oli bin pastru long doa we i open long fes blong olgeta, blong mekem wok blong Kingdom.b Bighaf blong olgeta, oli aot long Krisendom, oli kam. Ol skul blong Krisendom oli stap talem se oli man Isrel long saed blong speret, be oli stap gyaman. (Skelem wetem Rom 9:6.) Ol man ya we oli stap talemaot Kingdom oli wan bigfala kampani. Olgeta oli wasem klos blong olgeta finis blong mekem olgeta oli kam waet. Oli mekem olsemia taem oli soemaot bilif long blad blong Jisas we hem i givim blong pemaot ol man. (Revelesen 7:9, 10, 14) From we oli stap obei long rul blong Kingdom blong Kraes, olgeta oli hop se bambae oli kasem ol blesing blong Kingdom ya long wol. Olgeta oli kam long ol brata blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli “bodaon” long olgeta, long saed blong speret. Oli mekem olsemia from we ‘olgeta i harem finis se God i stap wetem olgeta.’ Olgeta oli kam man blong wok blong ol man we tabu speret i makemaot olgeta. Oli joen wetem olgeta olsem brata nomo, blong olgeta evriwan i kam wan kampani nomo long wol.—Matyu 25:34-40; 1 Pita 5:9.

      ‘Haoa Blong Traem’

      15. (a) ?Wanem promes blong Jisas long ol Kristin long Filadelfia? ?Hem i pulum olgeta blong mekem wanem? (b) ?Wanem “praes ya” we ol Kristin ya oli hop se bambae oli kasem?

      15 Jisas i gohed moa i se: “[Yu] stap holemgud tok ya [long saed blong fasin blong mi blong stanap strong, “NW”]. From samting ya, taem trabol ya i kamtru [long haoa blong traem ya, “NW”] we bambae i kam blong traem olgeta man blong wol, be bambae mi mi lukaotgud long [yu], blong trabol ya [traem ya, “NW”] bambae i no kam spolem [yu]. Bambae mi mi kamtru long [yu] i no longtaem. [Yu yu] mas holemgud ol samting ya we [yu] kasem finis, blong bambae i no gat man i stilim praes we [yu] winim finis.” (Revelesen 3:10, 11) Ol Kristin long taem blong Jon oli no save stap laef gogo dei blong Masta i stat (long 1914). Be nating, strong bilif blong olgeta se Jisas bambae i kam, i givim paoa long olgeta blong gohed long wok blong prij. (Revelesen 1:10; 2 Timote 4:2) “Praes” blong laef blong olwe i stap wet long olgeta long heven. (Jemes 1:12; Revelesen 11:18) Sipos olgeta oli holemtaet bilif go kasem ded, i no gat man i save stilim praes ya long olgeta.—Revelesen 2:10.

      16, 17. (a) ?Wanem “haoa blong traem ya” we i mas kam “blong traem olgeta man blong wol”? (b) ?Taem “haoa blong traem” i jes stat, olsem wanem long olgeta we tabu speret i makemaot olgeta?

      16 ?Be wanem “haoa blong traem ya”? I klia se ol Kristin ya long Esia oli mas winim wan taem blong bigfala trabol we gavman blong Rom bambae i mekem long olgeta.c Be bigfala mining blong profet tok ya i kamtru long dei blong Masta, i stat long 1918, taem we Masta i kam blong jekemap mo jajem ol man blong hem. Traem ya i blong faenemaot sipos man i stap long saed blong Kingdom blong God we i stanap finis, no i stap long saed blong wol blong Setan. Traem ya i blong smoltaem nomo, wan “haoa.” Be hem i no finis yet. Go kasem hem i finis, yumi no mas fogetem se yumi stap long “haoa blong traem.”—Luk 21:34-36.

      17 Long 1918 ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta we oli olsem Jon bifo oli kasem trabol, olsem gudfala kongregesen blong Filadelfia i bin kasem. Ol man tede we oli olsem “haos blong prea blong Setan stret,” oli mekem trabol ya long olgeta. Ol lida blong ol skul blong Krisendom we oli stap talem se oli man Isrel long saed blong speret, oli yusum ol gyaman fasin we i haed blong pulum ol rula blong wol blong mekem i strong long ol trufala Kristin. Be ol Kristin ya oli traehad blong ‘holemgud tok blong Jisas long saed blong fasin blong hem blong stanap strong.’ Taswe hem i givim ‘smol paoa’ long olgeta blong givhan long ol, blong oli stap laef long saed blong speret. Mo tu, samting ya i mekem olgeta oli girap, oli pastru long doa we i open long fes blong olgeta. ?Olsem wanem?

      ‘Doa We i Open Finis’

      18. ?Long 1919, Jisas i putumap hu? ?Olsem wanem kampani we hem i putumap oli olsem gudfala man blong wok blong Esekaea?

      18 Long 1919 Jisas i mekem promes blong hem i kamtru. Hem i luksave smol grup blong trufala Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta, nao hem i putumap olgeta olsem “slef we i stret mo waes.” (Matyu 24:45-47) Olgeta oli kasem blesing we i kolosap sem mak long blesing we gudfala man blong wok Elaeakim i kasem long taem blong King Esekaea bifo.d Long saed blong Elaeakim, Jeova i bin talem se: “Bambae mi putum ki blong haos blong Deved long solda blong hem. Mo doa we hem i openem, i no gat man i save satem bakegen. Mo doa we hem i satem, i no gat man we hem i save openem bakegen.” Elaeakim i karem ol hevi responsabiliti blong Esekaea, we hem i king we i kamaot long laen blong Deved. Sem mak tede, grup ya we oli olsem Jon we tabu speret i makemaot olgeta finis, oli kasem “ki blong haos blong Deved.” Samting ya i putum bigfala wok long solda blong olgeta. Oli mas lukaotgud long olgeta samting we i joen wetem Kingdom blong Mesaea long wol. Jeova i givim paoa long ol man blong hem blong oli save karem wok ya we i olsem wan blesing tu. Smol paoa blong olgeta, hem i mekem i kam bigwan, blong oli naf blong finisim bigfala wok blong prij long olgeta ples long wol.—Aesea 22:20, 22; 40:29.

      19. ?Olsem wanem grup ya we i olsem Jon bifo oli lukaot long ol wok we Jisas i givim long olgeta long 1919? ?Mo wanem samting i kamaot from?

      19 I stat long 1919 i kam, smol kampani we tabu speret i makemaot olgeta oli folem eksampel blong Jisas, nao oli wok strong blong talemaot gud nyus blong Kingdom. (Matyu 4:17; Rom 10:18) From samting ya, sam we oli olsem haos blong prea blong Setan stret, hemia Krisendom, oli kam long smol kampani ya, oli tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta, nao oli “bodaon” long olgeta. Hemia i min se oli luksave wok blong slef ya mo oli agri long hem. Mo tu, oli kam blong joen wetem ol olfala long grup ya we oli olsem Jon bifo, blong mekem wok blong Jeova. Samting ya i gohed gogo grup blong ol brata blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta i kasem stret namba blong hem. Biaen, “wan bigfala kampani . . . [we] oli kamaot long olgeta nesen,” oli kam, oli “bodaon” long slef ya we tabu speret i stap long hem. (Revelesen 7:3, 4, 9, NW) Slef ya wetem bigfala kampani ya tufala i joen olsem wan kampani nomo, ol Wetnes blong Jeova.

      20. ?From wanem i impoten moa tede we ol Wetnes blong Jeova oli mas stap strong long bilif mo bisi long wok blong God?

      20 Ol Kristin long Filadelfia oli joengud from trufala lav we oli gat long ol brata insaed long kongregesen ya. Sem mak long ol Wetnes blong Jeova tede. Oli save se kwiktaem nomo oli mas finisim wok blong olgeta blong prij. I no longtaem, ‘taem blong bigfala trabol’ bambae i kamtru long rabis wol ya blong Setan mo i spolem hem olgeta. Long taem ya, yumi evriwan wanwan i mas strong long bilif, mo bisi long wok blong God. Nao Jeova bambae i no tekemaot nem blong yumi long buk blong laef. (Revelesen 7:14) Yumi mas tinghevi tumas long ol advaes blong Jisas we i go long kongregesen blong Filadelfia. Olsem nao, yumi save holemtaet ol blesing blong wok we Jeova i givim long yumi, mo yumi save kasem presen ya, laef we i no save finis.

      Blesing Blong Olgeta We Oli Win

      21. ?Olsem wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta tede oli ‘stap holem gud tok ya long saed blong fasin blong Jisas blong stanap strong’? ?Wanem blesing i stap fored long olgeta?

      21 Tede, grup ya we i olsem Jon bifo oli ‘stap holemgud tok ya long saed blong fasin blong Jisas blong stanap strong.’ Hemia i min se olgeta oli folem eksampel blong hem, oli stap stanap strong. (Hibrus 12:2, 3; 1 Pita 2:21) Nekis tok blong Jisas long kongregesen blong Filadelfia i bin leftemap tingting blong olgeta bigwan, hem i se: “Olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta, bambae mi mekem olgeta oli olsem ol pos blong haos blong prea blong God blong mi. Mo bambae oli no moa goaot long haos blong prea ya bakegen samtaem.”—Revelesen 3:12a.

      22. (a) ?Wanem ya haos blong prea blong God blong Jisas? (b) ?Olsem wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli win long faet blong olgeta, bambae oli save kam olsem ol pos long haos blong prea ya?

      22 !Traem tingbaot blesing ya, blong kam olsem ‘ol pos blong haos blong prea’ blong Jeova! Long Jerusalem bifo, prapa haos blong prea hem i stampa ples blong wosip blong Jeova. Wan dei evri yia, hae pris i tekem sam blad blong ol anamol we oli kilim blong mekem sakrifaes, mo i givim blad ya i go long God insaed long haos blong prea ya. Hem i mekem olsem long fored blong laet ya we God i mekem i saen oltaem. Laet ya i blong soemaot se i olsem we Jeova i stap long “Tabu Ples we i Tabu Tumas.” (Hibrus 9:1-7) Be taem Jisas i tekem baptaes, wan narafala haos blong prea i stanap. Hem i haos prea long saed blong speret. Hem i minim bigfala plan blong Jeova long saed blong speret we ol man oli mas folem, blong mekem wosip long hem. Insaed long haos blong prea ya, Tabu Ples we i Tabu Tumas hem i long heven nomo. Long ples ya nao Jisas i kam blong hem i “stanap long fes blong God.” (Hibrus 9:24) Jisas i Hae Pris. I gat wan sakrifaes nomo we i save kavremap olgeta sin blong man: Blad blong stret man ya, Jisas. (Hibrus 7:26, 27; 9:25-28; 10:1-5, 12-14) Ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, sipos oli holemtaet bilif blong olgeta, oli save wok olsem ol pris aninit long Hae Pris ya, taem oli stap yet long wol. Long taem ya, oli stap long yad blong haos blong prea ya long saed blong speret. (1 Pita 2:9) Be taem oli win long faet blong olgeta finis, olgeta tu oli go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas, long heven. Oli kam olsem ol strong pos we oli sapotem ol plan blong God long saed blong wosip. (Hibrus 10:19; Revelesen 20:6) Oli no moa save “goaot long haos blong prea ya bakegen samtaem.”

      23. (a) ?Long nekis tok blong Jisas, hem i mekem wanem promes long olgeta Kristin we tabu speret i makemaot olgeta nao oli win long faet blong olgeta? (b) ?Jisas i raetem nem blong Jeova mo nem blong nyufala Jerusalem long ol Kristin we oli win, nao wanem bambae i kamaot from?

      23 Jisas i gohed moa, i se: “Bambae mi mi raetem nem blong God blong mi, mo nem blong taon blong God blong mi, i stap long olgeta ya we oli olsem pos. Taon ya, hemia nyufala Jerusalem ya we bambae God blong mi i sanem i aot long heven, i kam long wol. Mo bambae mi raetem nyufala nem blong mi tu i stap long olgeta.” (Revelesen 3:12b) Yes, bambae hem i raetem nem blong Jeova we hem i God blong olgeta mo God blong Jisas long ol man we oli win long faet blong olgeta. Samting ya i soemaot klia se Jeova mo Jisas tufala i no sem man. Mo tufala i no tu haf blong God we i gat tri haf blong hem, olsem Triniti, no gat. (Jon 14:28; 20:17) Olgeta man oli mas luksave se ol man we God i makemaot olgeta wetem tabu speret oli blong Jeova nomo. Olgeta oli wetnes blong hem nomo. Mo tu, Jisas i raetem nem blong nyufala Jerusalem long olgeta. Taon ya i aot long heven i kamdaon. Hemia i minim se gudfala rul blong nyu Jerusalem bambae i kasem wol ya, i rul long ol gudfala man long wol. (Revelesen 21:9-14) From samting ya, olgeta Kristin man we oli olsem sipsip long wol bambae oli save se olgeta we God i putum tabu speret long olgeta nao oli win finis, oli stap rul long Kingdom, no Jerusalem blong heven.—Ol Sam 87:5, 6; Matyu 25:33, 34; Filipae 3:20; Hibrus 12:22.

      24. ?Nyufala nem blong Jisas i minim wanem? ?Olsem wanem hem i raetem nem ya long ol trufala Kristin we tabu speret i makemaot olgeta?

      24 Biaen, ol man ya we tabu speret i kam long olgeta nao oli win, bambae Jisas i raetem nyufala nem blong hem long olgeta. Hemia i minim nyufala wok blong Jisas mo ol spesel blesing we Jeova i givim long hem nomo. (Filipae 2:9-11; Revelesen 19:12) I no gat wan narafala man we bambae i save nem ya. Hem i minim se i no gat narafala man we bambae i kasem ol ekspiryens mo ol blesing we Jeova i givim long Jisas. Be taem Jisas i raetem nem blong hem long ol trufala brata blong hem, olgeta oli stap long heven wetem hem, nao oli fren wetem hem long wan fasin we i gud tumas, mo oli serem sam blesing we hem i kasem. (Luk 22:29, 30) Yumi no sapraes we long lastok blong mesej we Jisas i sanem i go long ol man ya we tabu speret i kam long olgeta, hem i talem bakegen wan moa taem se: “Man we i gat sora blong hem i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen].”—Revelesen 3:13.

      25. ?Tede olsem wanem ol Kristin wanwan oli save mekem ol advaes we Jisas i givim long kongregesen long Filadelfia i wok long laef blong olgeta?

      25 !Tingbaot olsem wanem gudfala toktok long mesej ya i leftemap bigwan tingting blong ol gudfala Kristin man long Filadelfia! Mo naoia, long dei blong Masta, hem i lanem wan bigfala lesen long grup ya we i olsem Jon. Be ol rul insaed long mesej ya oli impoten long ol Kristin wanwan, nating we oli blong grup ya we tabu speret i makemaot olgeta no blong ol narafala sipsip nomo. (Jon 10:16) I impoten we yumi wanwan i gohed blong karem frut blong Kingdom, olsem ol Kristin long Filadelfia. Yumi evriwan i gat smol paoa. Yumi naf blong mekem sam samting long wok blong Jeova. !Yumi mas yusum paoa ya! Mo yumi mas rere blong pastru long doa we i open long fes blong yumi, blong yumi save kasem sam moa blesing blong Kingdom. Yumi save prea long Jeova blong openem wan doa olsemia. (Kolosi 4:2, 3) Sipos yumi stanap strong olsem Jisas, mo yumi karem nem blong hem long trufala fasin, bambae yumi soemaot se sora blong yumi i lesingud long tok ya we tabu speret i stap talem long ol kongregesen.

      [Ol Futnot]

      a Long taem blong Pol, Sostinis, we hem i presiden blong haos blong prea blong ol man Isrel long Korin, hem i kam wan Kristin brata.—Ol Wok 18:17; 1 Korin 1:1.

      b Wajtaoa magasin, we grup ya we oli olsem Jon oli stap prentem, i stap soemaot from wanem i impoten we yumi kwik blong tekem evri jans blong joen fulwan long wok blong prij. Eksampel: Wajtaoa (Engglis) blong Desemba 15, 1985, (Mei 1, 1986, long Bislama) i karem tufala store ya: “Talemaot Kingdom Blong God” mo “Hareap—!I Mas Gat Moa Man Blong Wok!” Mo long Wajtaoa (Engglis) blong Febuwari 1, 1987, (Maj 1, 1988, long Bislama) store ya “Yumi Traehad Blong Talemaot Gud Nyus” i pulum plante man blong pastru long “Doa We i Open” blong mekem wok blong God fultaem. Long 1990, long wan manis nomo, i gat 821,108 fultaem paenia.

      c Cyclopedia blong McClintock mo Strong (Buk 10, pej 519) i talem se: “Long taem ya, ol pris blong ol hiten nesen oli luk se skul blong ol Kristin man i stap kam bigwan, i pulum plante man. Mo oli fraet from. Nao oli pulum plante man blong oli girap, oli mekem trabol long ol Kristin ya. Samting ya i fosem ol lida blong ol nesen ya blong teknotis long wok blong ol Kristin. Taswe Trajan [98-117 K.T.] i mekem sam loa blong sloslou bambae i stopem nyufala tijing ya we i pulum plante man blong no moa laekem ol god blong olgeta. Taem Pliny ya we i Yangwan i stap hedgavman long Bitinia [long not blong narafala graon blong ol man Rom long Esia], Kristin skul ya i stap gru bigwan kwiktaem. Ale ol hiten man we hem i rul long olgeta oli kam kros tumas from. Samting ya i mekem i strong long hem blong rul long ol man.”

      d Nem ya Esekaea i minim se “Jeova i Givim Paoa.” Lukluk futnot blong 2 King 16:20, New World Translation Reference Bible.

      [Bokis blong pija long pej 63]

      Givhan Long Fulap Man Blong Bodaon

      I gat 144,000 man we God i makemaot olgeta se bambae oli kasem Kingdom blong heven. I luk olsem we smolhaf blong olgeta nomo, we oli olsem Jon bifo, oli no finisim laef blong olgeta long wol yet. Namba blong olgeta i no kasem 9,000. Semtaem, bigfala kampani i stap kam bigwan moa, i kasem moa long 4,000,000 man. (Revelesen 7:4, 9) ?Wanem i mekem namba ya i kam antap bigwan? Ol Baebol skul blong ol Wetnes blong Jeova oli givhan bigwan. Oli defren olgeta long ol skul blong trenem ol lida blong Krisendom we oli tijim ol man long tingting blong ol man blong wol nomo, mo oli daonem Baebol. Defren nao, ol skul blong ol Wetnes oli blong wokem strong bilif long Tok blong God. Oli soemaot olsem wanem Baebol i save mekem fasin blong laef i gud mo klin, nao ol man oli save yusum laef blong ol blong mekem wok blong God. I stat long 1943, olgeta kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova wanwan, oli mekem Tiokratik Skul long ol Haos Kingdom blong olgeta. Long ol ples blong wol, plante milyan man oli kam long miting ya evri wik. Program we i tijim olgeta long saed blong Baebol i joengud long olgeta ples long wol.

      I stat long 1959, ol Wetnes blong Jeova oli stanemap ol Skul Blong Minista Wok Blong Kingdom, blong trenem ol elda mo ol man blong givhan long kongregesen. Mo i stat long 1977, ol Skul Blong Ol Paenia oli trenem moa long 200,000 brata mo sista. Olgeta ya oli gat tingting olsem ol man Filadelfia bifo. Oli stap wok fultaem long wok blong Jeova, hemia wok blong prij. Long 1987, Trening Skul Blong Minista Wok i stat. Hem i blong trenem ol Wetnes blong wok long ol ples long wol we oli gat spesel nid.

      Wan bigfala skul we ol Wetnes blong Jeova oli stanemap hemia Baebol Skul Blong Giled. Hem i stat long 1943, long Nyu Yok Stet. Skul ya i blong trenem ol misinari. Kolosap evri yia, hem i trenem tu grup blong ol studen. Hem i trenem finis bitim 6,000 minista blong Jeova blong oli wok long ol ples we oli nidim misinari. Nao oli stap wok long bitim wan handred kantri. Long plante ples, ol misinari ya oli statem wok blong Kingdom long kantri we oli go long hem. Sam long ol faswan misinari oli wok 40 yia finis, mo oli stap gohed yet. Oli stap joen wetem ol nyufala misinari blong mekem ogenaesesen blong Jeova i kam bigwan moa long olgeta ples long wol. !Samting ya i mekem wok ya i gru long wan nambawan fasin!

      [Bokis blong pija long pej 64]

      Long 1919, Jisas we hem i kam King finis, i openem doa long plante man, nao oli gat jans blong go moa long Kristin wok blong olgeta. Namba blong ol trufala Kristin we oli tekem jans ya i stap go antap oltaem.

      Oli Prij Hamas Man Ol Man

      Long Hamas i Joen Long We Oli Prij

      Yia Kantri Wok Yae Fultaemf

      1918 14 3,868 591

      1928 32 23,988 1,883

      1938 52 47,143 4,112

      1948 96 230,532 8,994

      1958 175 717,088 23,772

      1968 200 1,155,826 63,871

      1978 205 2,086,698 115,389

      1990 212 4,017,213 536,508

      [Ol Futnot]

      e Ol namba antap oli medel namba long olgeta manis blong yia.

      f Ol namba antap oli medel namba long olgeta manis blong yia.

      [Bokis blong pija long pej 65]

      Ol Wetnes Blong Jeova oli mekem wok blong olgeta wetem ful hat blong olgeta. Eksampel: Tingbaot ol haoa we oli spenem blong prij mo tij, mo bigbigfala namba blong ol Baebol stadi we oli mekem long haos blong ol man, i fri nomo.

      Hamas Haoa Hamas

      Oli Prij Baebol stadi

      Yia (Long Ful Yia) (Medel Namba)

      1918 19,116 No Save Namba

      1928 2,866,164 No Save Namba

      1938 10,572,086 No Save Namba

      1948 49,832,205 130,281

      1958 110,390,944 508,320

      1968 208,666,762 977,503

      1978 307,272,262 1,257,084

      1990 895,229,424 3,624,091

      [Tok blong pija long pej 59]

      Ki blong ol man Rom long faswan handred yia

  • Pem Gol We Oli Bonem Finis Long Faea
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 13

      Pem Gol We Oli Bonem Finis Long Faea

      LAODISIA

      1, 2. ?Laswan long ol seven kongregesen we i kasem mesej long Jisas we i laef bakegen, hem i stap wea? ?Wanem sam bigfala poen long saed blong taon ya?

      LAODISIA i laswan long ol seven kongregesen blong kasem wan mesej long Jisas we i laef bakegen. !Mo mesej ya i openem ae blong olgeta, i wekemap tingting blong olgeta bigwan!

      2 Oli spolem olfala taon ya Laodisia finis, sam ston nomo i stap. Tede sipos man i aot long Alasehir, i ron i go samwe long 88 kilomita long saotis, hem i save luk ol ston we oli stap yet long ples we Laodisia i stap fastaem. Ples ya i kolosap long taon ya Denisli. Long faswan handred yia, Laodisia i wan bisi mo rij taon. Hem i stap long kona we tu bigfala rod i joen. Mo hem i stampa taon blong ol big bisnes mo bang. I gat wan narafala samting tu we i mekem hem i rij. Taon ya i stap salem wan gudfala meresin blong ae. Mo long taon ya oli stap somap ol naes klos, we oli wokem long hea blong sipsip we i blak. Fastaem, taon ya i sot long wora. Afsaed long taon ya, i gat wan stampa blong hot springwora, nao ol man oli digim wan smol krik blong mekem wora ya i ron i kam kasem taon ya. Taswe, taem wora ya i kasem taon, hem i no moa hot, mo i no kolkol tu.

      3. ?Olsem wanem Jisas i statem mesej blong hem long kongregesen blong Laodisia?

      3 Laodisia i stap kolosap long Kolosi. Long leta we aposol Pol i raetem i go long Kolosi, hem i tokbaot wan leta we i bin sanem i go long olgeta long Laodisia. (Kolosi 4:15, 16) Yumi no save wanem we Pol i bin raetem long leta ya. Be mesej we Jisas i sanem i go nao long ol man long Laodisia i soemaot se oli foldaon bigwan long saed blong speret, oli sik tumas. Olsem ol narafala mesej, fastaem Jisas i tokbaot ol fasin blong hem wan, i se: “Mo yu mas raetemdaon tok ya i go long enjel blong kongregesen long Laodisia, se: ‘Hemia tok blong hemia we i Amen ya. Hem i tru wetnes ya we i no save tanem tok blong hem. Hem i faswan long olgeta samting we God i wokem.’ ”—Revelesen 3:14, “NW.”

      4. ?Olsem wanem Jisas i “Amen ya”?

      4 ?From wanem Jisas i talem se hem i “Amen ya”? Nem ya i mekem se mesej blong hem i hevi, i impoten moa. Wod ya “amen” i kamaot long wan Hibru wod we i minim “sua,” “i mas olsem.” Man i save talem amen long en blong prea blong soemaot se hem i agri long ol toktok blong prea ya. (1 Korin 14:16) Bilif blong Jisas we i stretgud olgeta mo ded blong hem i mekem se ol gudfala promes blong Jeova oli sua blong kamtru. Taswe Jisas i olsem “Amen ya.” (2 Korin 1:20) I stat long taem we Jisas i ded, i stret nomo we ol prea oli go long Jeova tru long Jisas.—Jon 15:16; 16:23, 24.

      5. ?Olsem wanem Jisas i “tru wetnes ya we i no save tanem tok blong hem”?

      5 Mo tu, Jisas i “tru wetnes ya we i no save tanem tok blong hem.” Jisas we hem i wosip long Jeova God nomo, hem i tru olgeta long evri samting. Taswe plante profet tok i joenem Jisas wetem trutok, stret fasin, mo fasin blong fasgud oltaem long God. (Ol Sam 45:4; Aesea 11:4, 5; Revelesen 1:5; 19:11) Jisas i nambawan Wetnes blong Jeova. Hem i “faswan long olgeta samting we God i wokem.” Taswe Jisas i stap talemaot paoa mo haenem blong God, i stat long taem we evri samting i jes stat nomo, kam kasem naoia. (Proveb 8:22-30) Taem hem i kam long wol olsem wan man nomo, hem i wetnes long trutok. (Jon 18:36, 37; 1 Timote 6:13) Taem hem i laef bakegen long ded, hem i promes blong givim tabu speret long ol disaepol blong hem. Hem i se: “Bambae yufala i mas go [wetnes long] mi long Jerusalem, mo long olgeta ples long Judia mo Sameria, gogo i finisim olgeta ples long wol.” I stat long Pentekos long 33 K.T., Jisas i lidim olgeta Kristin ya we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli talemaot gud nyus “long olgeta man long wol.” (Ol Wok 1:6-8; Kolosi 1:23) Tru ya, Jisas i nafgud blong tekem nem ya se tru wetnes we i no save tanem tok blong hem. Sipos ol Kristin long Laodisia we tabu speret i makemaot olgeta oli lesingud long ol tok blong Jisas, oli save kasem gudfala frut from.

      6. (a) ?Jisas i talem se ol man long kongregesen blong Laodisia oli olsem wanem long saed blong speret? (b) ?Wanem gudfala eksampel blong Jisas we ol Kristin long Laodisia oli no folem?

      6 ?Jisas i talem wanem mesej long ol man Laodisia? Hem i no talem wan gudfala tok blong leftemap tingting blong olgeta. Hem i tok stret nomo long olgeta, i se: “Mi mi save finis fasin blong [yu]. Long ol wok blong [yu], i olsem we [yu yu] no hot, mo [yu yu] no kol tu. Sipos [yu yu] hot gud no [yu yu] kol gud, hemia i moa gud, bambae mi mi moa glad long [yu]. Be from we [yu yu] hafhaf nomo, olsem we [yu yu] no hot gud, [yu yu] no kol gud, bambae mi finis long [yu], olsem we mi traot, nao [yu yu] kamaot long maot blong mi.” (Revelesen 3:15, 16) ?Sipos yu yu stap long kongregesen ya mo yu harem mesej ya blong Masta Jisas Kraes, bambae yu yu tingting olsem wanem? ?Yu ting se mesej ya i mas wekemap tingting blong yu, nao yu skelemgud yu wan? Tru ya, ol man ya long Laodisia oli mas wekemap tingting blong olgeta, from we olgeta oli kam les man finis long saed blong speret. Oli no gat tangkyu, oli no tinghevi nating long saed blong speret. (Skelem 2 Korin 6:1.) From we olgeta oli Kristin man, oli mas folem eksampel blong Jisas. Oltaem hem i wok strong long wok blong Jeova, olsem we faea i laet long hem. (Jon 2:17) Mo tu, olgeta we oli gat tingting daon oli luksave se oltaem Jisas i gat kaen mo kwaet fasin. Fasin ya i mekem olgeta oli haremgud olsem we wan kap kolwora i mekem man i haremgud long hot taem. (Matyu 11:28, 29) Be ol Kristin long Laodisia oli no hot gud mo oli no kol gud. Olgeta oli olsem wora ya we i ron i kam kasem taon blong olgeta. Oli hafhaf nomo long saed blong speret. From samting ya, maet bambae Jisas i finis long olgeta, ‘olsem we hem i traot, nao oli kamaot long maot blong hem.’ Oltaem yumi mas traehad blong folem eksampel blong Jisas. Yumi mas wok strong blong mekem ol narafala oli haremgud long saed blong speret, olsem we oli dring kolwora.—Matyu 9:35-38.

      “[Yu Yu] Stap Talem Se [Yu Yu] Rijman”

      7. (a) ?Olsem wanem Jisas i soemaot stampa blong ol trabol blong ol Kristin long Laodisia? (b) ?From wanem Jisas i talem se ol Kristin long Laodisia oli ‘blaen mo neked’?

      7 ?Wanem i stampa blong trabol ya blong ol Kristin long Laodisia? Nekis tok blong Jisas i givhan long yumi blong luksave: “Tok blong [yu], [yu] stap talem se [yu yu] rijman, [yu yu] gat evri samting, [yu yu] no sot long wan samting, be [yu] no save. [Yu yu] puaman we [yu yu] trabol gud, we olgeta man oli save sore long [yu], we ae blong [yu] i blaen mo bodi blong [yu] i neked.” (Revelesen 3:17; skelem wetem Luk 12:16-21.) Olgeta oli stap long wan rij taon. From samting ya, oli ting se oli no sot long wan samting. Ating ol pleplei long ol bigfala stad, mo ol sinema, mo ol spot oli gat paoa long fasin blong laef blong olgeta. Nao oli kam olsem ol “man we oli wantem tumas ol samting we oli stap harem gud long hem, i winim we oli stap laekem God.”a (2 Timote 3:4) Nating we ol man Laodisia oli rijman long saed blong bodi, be oli puaman long saed blong speret. Oli hivimap smol nomo long ol ‘gudgudfala samting long heven.’ No ating oli no hivimap wan gudfala samting nating. (Matyu 6:19-21) Oli no mekem ae blong olgeta i kliagud. Oli no putum Kingdom blong God i stap fas ples long laef blong olgeta. Oli rili stap long tudak, oli blaen, we oli no save lukluk nating long saed blong speret. (Matyu 6:22, 23, 33) Mo tu, nating we oli save pem plante gudfala klos wetem mane blong olgeta, be Jisas i luk olgeta olsem we oli neked nomo. Oli no stap werem klos long saed blong speret blong soemaot se oli Kristin man.—Skelem wetem Revelesen 16:15.

      8. (a) ?Olsem wanem samting ya we i kamaot long Laodisia bifo i stap kamaot plante taem tede? (b) ?Sam Kristin oli gyaman long olgeta nomo, nao oli mekem wanem blong folem griri fasin blong wol ya?

      8 !Samting ya i nogud tumas! ?Be yu yu luk we samting ya i kamaot plante taem tede tu? ?Wanem stampa risen blong samting ya? Samting ya i kamaot taem man i ting se hem i naf blong lidim hem wan. Hem i dipen nomo long ol samting blong hem long saed blong bodi mo mane blong hem. Olsem ol man we oli stap go long ol gyaman Kristin skul, sam man blong Jeova tu oli stap gyaman long olgeta nomo. Oli ting se oli save mekem God i glad sipos oli go long sam miting blong kongregesen nomo. Oli ting se i naf we oli mekem sam smol samting nomo blong soemaot se oli stap mekem “ol samting we tok ya [blong God] i talem.” (Jemes 1:22) Nating we grup ya we i olsem Jon bifo, oli stap talem bakegen plante woning long saed ya, be oli no lesin. Oli wantem pem ol gudfala klos, trak, mo haos. Ol pleplei mo ol samting we oli save haremgud long hem nomo, oli kam ol bigfala samting long laef blong ol. (1 Timote 6:9, 10; 1 Jon 2:15-17) From samting ya, oli no moa luksave klia long saed blong speret. (Hibrus 5:11, 12) Oli no mas hafhaf long saed blong speret, olsem we oli stap les nomo. Olgeta i mas mekem “faea blong speret” i laet bakegen long olgeta. Mo oli mas soemaot se oli glad mo oli wantem “talemaot tok” blong God.—1 Tesalonaeka 5:19, NW; 2 Timote 4:2, 5.

      9. (a) ?Wanem tok blong Jisas i mas mekem ol Kristin we oli hafhaf long saed blong speret oli sek? ?From wanem? (b) ?Olsem wanem kongregesen i save givhan long ol “sipsip” we oli lusum rod?

      9 ?Ol Kristin man we oli no hot gud mo oli no kol gud tu, Jisas i tingbaot olgeta olsem wanem? Stret tok we Jisas i talem i mas mekem olgeta oli sek: “Be [yu] no save. [Yu yu] puaman we [yu yu] trabol gud, we olgeta man oli save sore long [yu], we ae blong [yu] i blaen mo bodi blong [yu] i neked.” Voes blong hat blong olgeta i no moa stikim olgeta, i olsem we hem i ded nomo. Taswe oli no luksave nogud samting ya we i stap hapen long olgeta. (Skelem Proveb 16:2; 21:2.) Samting ya i nogud tumas. Kongregesen i mas tinghevi long samting ya, oli no mas mekem olsem we oli no kea. Ol elda mo ol narafala tu we ol elda oli yusum blong givhan long olgeta, oli mas givim wan gudfala eksampel. Oli mas lukaotgud long kongregesen long lav, mo oli mas faerap long wok blong Jeova. Olsem ya nao, maet oli wekemap tingting blong ol “sipsip” we oli lusum rod, nao oli save mekem wok blong Jeova wetem ful hat blong olgeta bakegen, mo oli save kasem sem glad we oli bin kasem fastaem.—Luk 15:3-7.

      Wan Advaes Blong Oli Save ‘Kam Rijman Tru’

      10. ?Jisas i talem long ol Kristin long Laodisia se oli mas pem wanem “gol” long hem?

      10 ?I gat wan samting we i save winim sik ya blong ol man long Laodisia? Yes, ol Kristin ya oli mas folem advaes ya blong Jisas: “Mi talem stret long [yu], [yu] mas pem gol long mi we oli bonem finis long faea blong mekem i klin gud, nao bambae [yu yu] kam rijman tru.” (Revelesen 3:18a) Trufala “gol” blong Kristin man, we oli bonem long faea blong tekemaot ol doti long hem, bambae hem i mekem olgeta oli ‘rijman long fes blong God.’ (Luk 12:21) ?Weples olgeta oli save pem gol olsem? I no long bang long taon blong olgeta, no gat. !Oli mas pem long Jisas! Aposol Pol i eksplenem mining blong gol ya. Hem i talem long Timote blong givim oda long ol Kristin man we oli rijman se “oli mas stap mekem ol gudfala fasin, mo oli mas kam olsem we oli rijman long ol gudfala wok. Oli mas gat gladhat blong givhan long ol man, mo blong seraot ol samting blong olgeta. Long fasin ya, i olsem we oli stap putumgud plante gudfala samting, i olsem we oli stap wokem wan fandesen blong laef, we i save stap strong oltaem.” Oli mas traehad blong mekem olsem. Long rod ya nomo, “bambae oli save kasem laef ya we i prapa wan.” (1 Timote 6:17-19) Ol man long Laodisia we oli rij long saed blong bodi oli mas folem advaes ya blong Pol, nao oli save kam rij long saed blong speret.—Lukluk long Proveb 3:13-18.

      11. ?Hu ya samfala tede we oli pem ‘gol we oli bonem finis long faea blong mekem i klin gud’?

      11 ?I gat sam man tede we oli pem ‘gol we oli bonem finis long faea blong mekem i klin gud’? !Yes, i gat! Taem dei blong Masta i no stat yet, wan smol grup blong ol Baebol studen oli luksave se plante tijing blong ol skul blong Krisendom oli gyaman nomo. Ol tijing ya oli kamaot long Babilon fastaem, olsem Triniti, sol i no save ded, helfaea, baptaes blong ol bebi, mo wosip blong ol aedol (wosip blong kros mo Meri tu). Ol Kristin ya oli leftemap trutok blong Baebol nomo. Oli talemaot Kingdom blong Jeova se hem nomo hem i hop blong ol man. Mo laef blong Jisas we hem i givim blong pemaot ol man, hem nomo i save sevem yumi. Kolosap 40 yia bifo long 1914, oli talemaot profet tok blong Baebol we i makem 1914 se hem i en blong rul blong ol ‘Jentael’ nesen.b Oli talemaot se paoa blong ol man mo ol skul tu bambae i seksek.—Revelesen 1:10; Luk 21:24-26, King James Version.

      12. ?Taem ol Kristin ya oli stat blong luksave ol trutok, hu ya wan long olgeta we i lidim olgeta? ?Wanem nambawan eksampel blong hem, olsem wanem blong hivimap ol gudgudfala samting long heven?

      12 Charles Taze Russell i lidim ol Kristin ya we oli stat blong luksave ol samting ya. Jes biaen long 1870, long Alegeni (naoia hem i haf blong Pitasbeg), Pensylvania, Amerika, hem i hivimap wan smol grup, nao oli stadi Baebol. Taem Russell i stat blong lukaotem trutok, hem i gat wan bisnes wetem papa blong hem. Hem i stap kam wan rijman, mo sipos hem i gohed, bambae hem i save kasem sam milyan dola. Be hem i salem ol stoa blong hem. Mo hem i yusum mane blong hem blong mekem tok blong Kingdom blong God i go long plante ples long wol. Long 1884, Russell i kam faswan presiden blong kampani we naoia oli kolem Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Long 1916, hem i mekem laswan trep blong hem blong prij long wes saed blong Amerika. Bodi blong hem i taed tumas, ale taem hem i stap gobak long Nyu Yok long tren, hem i ded, kolosap long taon ya Pampa, long Teksas. Hem i givim wan nambawan eksampel olsem wanem blong hivimap ol gudgudfala samting long saed blong speret long heven. Mo long taem blong yumi, plante handred taosen paenia we oli rere blong livim sam samting we olgeta nomo oli wantem, oli folem eksampel blong hem.—Hibrus 13:7; Luk 12:33, 34; skelem wetem 1 Korin 9:16; 11:1.

      Long Saed Blong Speret Oli Mas Putum Meresin Long Ae

      13. (a) ?Olsem wanem meresin blong ae long saed blong speret i save givhan long ol man Laodisia? (b) ?Jisas i talem se oli mas pem wanem kaen klos? ?From wanem?

      13 Nao Jisas i tok strong long ol man Laodisia i se: “[Yu] mas pem waet klos . . . , nao bambae bodi blong [yu] i no moa neked, [yu yu] no moa save sem. Mo [yu] mas pem meresin long mi blong putum long ae blong [yu], nao bambae ae blong [yu] i no moa blaen, [yu yu] save lukluk.” (Revelesen 3:18b) Olgeta oli blaen long saed blong speret. Taswe oli mas pem meresin blong ae blong traem mekem ae blong olgeta i kamgud bakegen. Hemia i no meresin we ol dokta long taon ya oli givim, no gat. Jisas nomo i save givim meresin ya. Bambae meresin ya i givhan long olgeta blong luksave ol impoten samting long saed blong speret. Bambae hem i halpem olgeta blong wokbaot long “rod blong ol stret man,” nao oli save lukluk i go long wil blong God nomo. (Proveb 4:18, 25-27) Olsem nao, oli mas putum gudfala “waet klos.” Hemia i no ol sas klos we oli wokem long blak hea blong sipsip long Laodisia nomo. ‘Waet klos ya’ i makem olgeta se oli man blong Jisas Kraes.—Skelem wetem 1 Timote 2:9, 10; 1 Pita 3:3-5.

      14. (a) ?I stat long 1879, ol man oli save kasem wanem meresin blong ae long saed blong speret? (b) ?Hu nomo i stap givim inaf mane long ol Wetnes blong Jeova blong gohed long wok blong olgeta? (c) ?Ol Wetnes blong Jeova oli yusum mane long wanem fasin we i defren long ol narafala skul?

      14 ?Long taem blong yumi, i gat meresin blong ae long saed blong speret? !Yes, i gat! Long 1879, Pasta Russell (ol man oli givim nem ya long hem from we oli laekem hem) i stat prentem wan magasin we i leftemap trutok. Nem blong magasin ya tede: Wajtaoa We i Talemaot Kingdom Blong Jeova. Long seken namba blong hem, hem i talem se: “Mifala i bilif se JEOVA nomo i sapotem [Wajtaoa]. Taswe neva bambae mifala i fosem no askem ol man blong givim mane blong sapotem wok ya. Jeova i talem se: ‘Olgeta gol mo selva long ol bigfala hil oli blong mi nomo.’ Sipos long fyuja hem i no moa givim naf mane blong mifala i gohed long wok ya, bambae mifala i save se hemia nao stret taem blong finis long wok blong prentem magasin ya.” Long taem blong yumi, sam prija we oli tok long televisin oli kasem fulap mane from. Oli no sem blong stap long haos we i flas bitim mak, mo sam long olgeta oli no sem long rabis fasin blong olgeta tu. (Ridim Revelesen 18:3.) Ol Baebol Studen no ol Wetnes blong Jeova tede, oli gat narakaen fasin. Oli no strong blong askem mane long ol man. Be oli yusum mane we ol man oli givim nomo, blong ogenaesem wok blong prij mo mekem gud nyus blong Kingdom blong Jeova i go moa long olgeta ples long wol. Kam kasem tede, grup ya we i olsem Jon bifo i lidim wok ya blong prentem Wajtaoa mo Wekap! Long 1990, evritaem we nyufala namba blong tufala magasin ya i kamaot, oli seremaot bitim 27 milyan kopi blong tufala. Oli prentem Wajtaoa long bitim 100 lanwis. Moa long fo milyan Kristin man oli stap yusum magasin ya blong putum meresin long ae blong olgeta long saed blong speret. Olsem nao, oli no moa blaen, oli luksave ol gyaman skul mo oli luksave nid blong talemaot gud nyus long olgeta nesen.—Mak 13:10.

      Panis Mo Fasin Blong Stretem i Karem Gudfala Frut

      15. ?From wanem Jisas i tok strong long ol Kristin long Laodisia? ?Kongregesen i mas mekem wanem nao?

      15 Nao yumi tingbaot ol man Laodisia bakegen. ?Jisas i talem ol strong advaes ya long olgeta, nao oli mekem wanem? ?Tingting blong olgeta i foldaon? ?Oli ting se Jisas i no moa wantem we oli folem hem? No gat. Mesej blong hem i gohed olsem: “Long olgeta man we mi laekem olgeta tumas, mi mi stap tok strong long olgeta, mo mi stap givim panis long olgeta. From samting ya, [yu] mas traehad blong tanem tingting blong [yu] from ol sin blong [yu].” (Revelesen 3:19) Jeova i stretem ol man we hem i laekem. Jisas tu i mekem olsem. (Hibrus 12:4-7) Kongregesen blong Laodisia oli mas harem ol kaengud advaes blong hem, mo mekem i wok long laef blong ol. Oli mas tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta. Oli mas luksave se tingting we i hafhaf long saed blong speret hem i wan sin. (Hibrus 3:12, 13; Jemes 4:17) Ol elda long kongregesen oli mas lego ol fasin blong lukaot ol samting long saed blong bodi nomo. Oli mas mekem paoa we God i givim long olgeta ‘i strong bakegen olsem wan faea.’ Taem meresin blong ae i stap wok blong winim sik blong olgeta long saed blong speret, evriwan long kongregesen i save haremgud olsem we oli dring springwora we i kolkol gud.—2 Timote 1:6; Proveb 3:5-8; Luk 21:34.

      16. (a) ?Olsem wanem Jisas i stap soemaot lav mo fasin kaengud tede? (b) ?Sipos yumi kasem sam strong advaes samtaem, yumi mas mekem wanem?

      16 ?Olsem wanem long yumi tede? Naoia tu Jisas i “laekem tumas ol man blong hem, we olgeta oli stap long wol ya.” Bambae hem i stap mekem olsemia “oltaem, gogo wol ya i finis.” (Jon 13:1; Matyu 28:20) Jisas i stap soemaot lav mo fasin kaengud tru long grup ya we i olsem Jon bifo, mo tru long ol sta no elda long kongregesen. (Revelesen 1:20) Naoia laef i strong tumas. Be ol elda oli wantem tumas blong givhan long yumi evriwan, ol olfala mo ol yangfala tu. Oli wantem se yumi stap insaed long ogenaesesen blong God, mo yumi agensem fasin independen, fasin blong wantem plante samting, mo ol rabis fasin blong wol. Sipos yumi kasem sam strong advaes no panis samtaem, yumi mas tingbaot se ‘olgeta tok we oli stretem yumi oli rod blong laef.’ (Proveb 6:23) Yumi evriwan i sinman. Yumi mas tanem tingting blong yumi from ol sin blong yumi. Olsem nao, yumi save stretem rod blong yumi, mo God i save laekem yumi.—2 Korin 13:11.

      17. ?Olsem wanem mane i wan denja long saed blong speret?

      17 Yumi no mas letem fasin blong wantem plante tumas samting, no mane, no fasin pua i mekem se yumi hafhaf long saed blong speret. Mane i save openem plante rod blong yumi mekem wok blong Jeova i go moa. Be mane i wan denja tu. (Matyu 19:24) Man we i gat plante mane i save ting se hem i no nidim blong wok strong long wok blong prij. Hem i save ting se sipos hem i givim plante mane lelebet blong givhan long wok ya, hemia nomo i naf. No maet hem i ting se from we hem i gat plante mane, hem i moa hae long ol narafala. Mo tu, man we i gat bigfala mane i save joen long plante kaen pleplei we ol narafala oli no save joen long olgeta from we oli pua moa. Be ol pleplei ya oli westem taem. Maet man i no luksave, be oli save mekem hem i no moa tinghae long minista wok blong ol Kristin. Olsem nao, oli save mekem hem i hafhaf nomo long saed blong speret. Yumi mas blokem ol trap olsem. Yumi mas ‘traehad tumas mo yumi mas stap hadwok’ wetem ful hat blong yumi, nao yumi save kasem laef ya we i no save finis long fyuja.—1 Timote 4:8-10; 6:9-12.

      ‘Kakae Blong Sapa Wetem Hem’

      18. ?Jisas i givim wanem jans long ol Kristin long Laodisia?

      18 Jisas i gohed moa i se: “[Yu] luk. Mi mi stap stanap long doa, mi stap kilkilim doa. Sipos wan man i harem tok blong mi, i openem doa, mi bambae mi kam insaed long haos blong hem, mi kakae wetem hem [mi tekem kakae blong sapa wetem hem, “NW”], mo hem bambae i kakae wetem mi.” (Revelesen 3:20) Sipos ol Kristin long Laodisia oli mekem welkam long Jisas long kongregesen blong olgeta, hem i save givhan long olgeta blong stretem fasin ya, we oli hafhaf long saed blong speret.—Matyu 18:20.

      19. ?Taem Jisas i promes blong tekem kakae blong sapa wetem kongregesen blong Laodisia, i olsem we hem i promes blong mekem wanem?

      19 Taem Jisas i tokbaot kakae, ol man Laodisia oli mas tingbaot plante taem we Jisas i kakae wetem ol disaepol blong hem bifo. (Jon 12:1-8) Olgeta we oli stap long taem ya oli haremgud long saed blong speret from. Taem Jisas i laef bakegen long ded, hem i kakae wetem ol disaepol blong hem bakegen. Samting ya i mekem olgeta oli kam strong moa long saed blong speret. (Luk 24:28-32; Jon 21:9-19) Taswe promes blong hem blong kam kakae wetem olgeta long kongregesen blong Laodisia, hem i olsem wan promes blong mekem olgeta oli haremgud long saed blong speret. Be fastaem, olgeta oli mas mekem welkam long hem.

      20. (a) ?Long stat blong dei blong Masta, wanem i kamaot from we ol gyaman Kristin skul oli hafhaf long saed blong speret? (b) ?Wanem i kamaot long Krisendom from we Jisas i jajem hem finis?

      20 Jisas i givim gudfala advaes ya long ol man Laodisia, from we hem i laekem olgeta tumas. Tede, advaes ya i gat bigfala mining long smol kampani blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Sam long olgeta oli save tingtingbak long stat blong dei blong Masta. Long taem ya, ol lida blong Krisendom oli hafhaf long saed blong speret, i bitim mak. Taem Masta i kambak long 1914, oli no rere. Long defren fasin, oli kilim ol narafala man i ded long Faswan Bigfala Faet Blong Wol ya. I gat 28 nesen i joen long faet ya, mo 24 long olgeta oli talem se oli Kristin nesen. !Man, oli rili gat kaon from blad blong ol man ya! Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, hem tu i kamaot long medel blong ol nesen blong Krisendom. Ale bakegen ol sin blong ol gyaman skul ya oli “hivap i go kasem heven.” (Revelesen 18:5) Mo tu, ol lida blong ol skul ya oli tanem baksaed long Kingdom blong Jeova we i stap kam. Oli sapotem Ligofnesen mo Yunaeted Nesen, mo ol stronghed grup we oli blong leftemap kantri blong olgeta nomo. I no gat wan long olgeta ya we i save winim ol trabol long wol. Longtaem finis, Jisas i tanem baksaed long ol lida ya blong ol skul ya. Hem i jajem olgeta finis. Hem i sakemaot olgeta, olsem we man blong pulum fis i sakemaot ol fis we oli nogud. Ol trabol we i stap kamaot long ol skul blong Krisendom naoia i stap soemaot se Jisas i jajem olgeta finis. !Panis we bambae oli kasem i wan woning long yumi!—Matyu 13:47-50.

      21. ?I stat long 1919 i go, olsem wanem ol Kristin long trufala kongregesen oli harem tok we Jisas i talem long ol Kristin long Laodisia?

      21 Insaed long trufala kongregesen tu, i bin gat sam man we oli hafhaf nomo long saed blong speret. Oli olsem wora we i no hot gud mo i no kol gud. Be Jisas i laekem kongregesen blong hem yet. Hem i rere blong givhan long ol Kristin we oli wantem mekem i gud long hem, olsem we oli singaot hem i kam tekem kakae blong sapa wetem olgeta. From samting ya, i stat long 1919 i go, i olsem we ae blong olgeta i open. Oli luksave mining blong plante profet tok blong Baebol. Nao oli haremgud from we oli kasem save long plante samting.—Ol Sam 97:11; 2 Pita 1:19.

      22. ?Maet Jisas i stap tingbaot wanem lafet long fyuja? ?Hu olgeta we bambae oli joen long lafet ya?

      22 Long tok ya blong Jisas long ol man Laodisia, maet hem i stap tingbaot wan narafala kakae tu. Biaen, long Revelesen hem i talem se: “Olgeta we God i singaot olgeta blong kam sidaon long kakae blong mared blong Smol Sipsip ya, oli save harem gud.” Hemia i bigfala lafet we bambae i kamaot afta we Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru long ol gyaman skul. Bigfala lafet ya i blong presem Jeova from we hem i win. Bambae Kraes tu i joen long lafet ya. Mo fulnamba blong 144,000 we oli olsem waef blong hem, olgeta tu bambae oli joen long lafet ya long heven. (Revelesen 19:1-9) Ol memba blong kongregesen blong Laodisia bifo, we oli harem tok blong Jisas, bambae oli tekem kakae blong sapa wetem hasban blong olgeta. Mo ol trufala brata blong Jisas Kraes tede tu, we oli stap werem ‘klin klos’ blong makem olgeta se oli tru Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, olgeta tu bambae oli joen long lafet ya. (Matyu 22:2-13) !Hemia i bigfala risen blong wok strong mo blong tanem tingting from sin!

      Jea Blong King Blong Olgeta We Oli Win

      23, 24. (a) ?Wanem narafala presen long fyuja we Jisas i tokbaot? (b) ?Wetaem Jisas i sidaon long jea blong Mesaea king? ?Wetaem hem i stat blong jajem ol man we oli talem se oli Kristin? (c) ?Taem Jisas i mekem Lodsapa wetem ol disaepol blong hem, hem i mekem wanem gudfala promes long olgeta?

      23 Nao Jisas i tokbaot wan narafala presen long fyuja, i se: “ ‘Mi mi win long faet blong mi finis, nao mi stap sidaon wetem Papa blong mi [long jea blong king blong hem] blong joen long hem long haenem blong hem. Mo long sem fasin, bambae mi mi givim raet long olgeta we bambae oli win long faet blong olgeta, blong oli kam sidaon wetem mi [long jea blong king blong mi], blong joen long mi long haenem blong mi.’ ” (Revelesen 3:21) From strong bilif blong hem, Jisas i winim wol ya. Long 33 K.T. hem i laef bakegen long ded. Stret long profet tok blong Deved long Ol Sam 110:1, 2, Papa blong hem i leftemap hem i go long heven blong i sidaon wetem hem long jea blong king blong hem. (Ol Wok 2:32, 33) 1914 i wan impoten yia tu. Long yia ya, Jisas i sidaon long prapa jea blong hem, blong hem i rul olsem Mesaea King mo Jaj. Long 1918, jajmen blong ol man we oli talem se oli Kristin i stat. Ol man we oli ded bifo long taem ya, we tabu speret i makemaot olgeta nao oli win long faet blong olgeta, oli laef bakegen, nao oli go joen wetem Jisas long Kingdom blong hem. (Matyu 25:31; 1 Pita 4:17) Taem hem i mekem Lodsapa wetem ol disaepol blong hem, hem i promes long olgeta se bambae i olsem. Hem i se: “Nao olsem we Papa blong mi i putumap mi blong bambae mi king, mi tu mi putumap yufala blong bambae yufala i save sidaon wetem mi blong kakae mo dring wetem mi [long Kingdom blong mi, NW]. Mo long taem ya, bambae yufala tu i gat ol gudfala jea blong yufala, olsem jea blong king. [Nao bambae yufala i sidaon long ol jea blong king, yufala i jajem ol twelef laen blong ol man Isrel, NW].”—Luk 22:28-30.

      24 !Wan nambawan wok ya! “Long taem blong wokem ol samting bakegen,” oli save rul wetem King ya. Oli save givhan long hem blong yusum stret sakrifaes blong hem, blong mekem ol man we oli obei oli kam stretgud olgeta long wan paradaes olsem Iden bifo. (Matyu 19:28, NW; 20:28) Olsem Jon i talem finis long yumi, Jisas bambae i mekem ol man we oli win oli kam “wan kingdom, ol pris blong Papa blong hem.” Bambae oli sidaon long ol jea blong king we oli stap raon long bigfala jea blong Jeova long heven. (Revelesen 1:6, NW; 4:4) Yumi evriwan, nating sipos yumi wan long olgeta we tabu speret i makemaot no yumi blong grup ya we bambae oli stap long Paradaes long wol long fyuja, yumi mas harem ol tok blong Jisas long ol man Laodisia.—2 Pita 3:13; Ol Wok 3:19-21.

      25. (a) ?Olsem ol narafala sikis mesej we Jisas i sanem finis, wanem lastok blong hem long kongregesen blong Laodisia? (b) ?Tede ol Kristin wanwan oli mas mekem wanem taem oli harem tok blong Jisas long kongregesen blong Laodisia?

      25 Lastok blong mesej ya i sem mak long lastok blong ol narafala mesej we Jisas i talem finis. Hem i se: “Man we i gat sora blong hem, i mas lesingud long tok we Tabu Speret i stap talem long ol [kongregesen].” (Revelesen 3:22) Longtaem finis yumi stap long ‘taem blong en’ blong wol ya. Ol samting we oli kamaot raonabaot long yumi oli soemaot klia se lav blong ol skul blong Krisendom i kolkol nomo. Ol tru Kristin oli mas defren. Oli mas obei long ol samting we Jisas i talem long kongregesen blong Laodisia, mo long ol mesej we hem i sanem long ol sikis narafala kongregesen tu. Yumi save mekem olsem sipos yumi wok strong blong mekem bigfala profet tok ya blong Jisas i kamtru, i se: “Mo gud nyus ya blong Kingdom, bambae oli talemaot long olgeta ples long wol we i gat man long hem, blong oli wetnes long olgeta nesen. Nao biaen, en bambae i kam.”—Matyu 24:12-14, NW.

      26. ?Jisas i no moa toktok stret long Jon long Revelesen gogo wetaem? ?Be hem i joen long wanem?

      26 Ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen i finis long ples ya. Hem i no moa toktok stret long Jon gogo laswan japta long Revelesen. Be hem i joen long plante vison, olsem taem hem i mekem ol jajmen blong Jeova oli kamtru. Nao yumi joen wetem grup ya we oli olsem Jon bifo blong luklukgud long seken gudfala vison we Masta Jisas Kraes i givim long Jon.

      [Ol Futnot]

      a Long ples we Laodisia i stap fastaem, ol man we oli digim ston oli faenem sam olfala ston we oli soemaot se taon ya i gat ol bigfala stad olsem.

      b Hemia ol nesen we oli no man Isrel.

      [Bokis blong pija long pej 73]

      Fasin Blong Wantem Tumas Samting i Agensem Waes

      Long 1956, wan man blong raetem store long nyuspepa i talem se: “Oli faenemaot se wan handred yia bifo, man i wantem 72 samting. Hem i nidim 16 nomo blong olgeta ya. Tede, i gat 474 samting we man i wantem. Hem i nidim 94 blong olgeta ya nomo. Wan handred yia bifo, ol man oli salem 200 defren kaen samting. Tede oli salem 32,000 defren kaen samting. Ol nid blong man oli smol nomo. Be ol samting we hem i wantem, i no gat en blong olgeta.” Tede, wol i leftemap tingting ya se mane mo olting blong olgeta oli bigfala samting long laef. Taswe plante man oli no moa harem waes advaes blong Eklesiastis 7:12, se: “Waes i blong lukaotgud long man olsem we mane i blong lukaotgud long man. Be save i moa gud i winim mane, from we waes i save sevem laef blong man we i kasem hem.”

      [Tok Blong Pija Long Pej 67]

      Taem wora i kasem Laodisia hem i no hot gud mo hem i no kol gud. Ol Kristin long Laodisia oli gat fasin we i hafhaf nomo long saed blong speret

  • Bigfala Jea Blong Jeova Long Heven i Naes Tumas
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 14

      Bigfala Jea Blong Jeova Long Heven i Naes Tumas

      Revelesen 4:1 kasem 5:14

      Stampa tok: Ol bigfala samting we oli hapen long fored blong jea blong God we i sidaon long hem blong jajem ol man

      Taem we i kamtru: Vison ya i tokbaot ol samting we oli mas kamaot i stat long 1914 go kasem en blong Wan Taosen Yia Rul blong Jisas mo biaen. Long taem ya, olgeta samting long heven mo long wol bambae i presem Jeova.—Revelesen 5:13

      1. ?From wanem yumi mas glad blong harem ol vison we Jon i talemaot long yumi?

      NAO Jon i talemaot sam moa vison we yumi save sek from. Paoa blong tabu speret i holem Jon, nao i olsem we hem i stap long dei blong Masta finis. Taswe ol samting we Jon i tokbaot i gat bigfala mining long yumi tede, we yumi stap laef long dei blong Masta stret. Yumi no save luk ol samting long heven long ae blong yumi. Be from ol vison ya, Jeova i mekem se yumi save luk ol samting ya. Ol jajmen blong God we bambae oli kamtru long wol ya, yumi save luk olgeta olsem God i luk olgeta. Nating we bambae yumi laef long heven no long wol nomo, ol vison ya oli givhan long yumi blong luksave prapa ples blong yumi long plan blong Jeova. From samting ya, oltaem yumi evriwan i mas harem tok ya blong Jon: “Man we i ridim tok ya we God i givim, hem i save harem gud. Mo olgeta we oli harem, nao oli holem tok ya long tingting blong olgeta, olgeta ya tu oli save harem gud.”—Revelesen 1:3.

      2. ?Wanem i hapen long Jon nao?

      2 !Nao Jon i luk samting we i moa gud i bitim ol video long taem blong yumi naoia! Hem i raetemdaon, i se: “Biaen long ol samting ya, mi luk, nao i gat wan doa i open long heven. Mo faswan voes we mi harem i olsem pupu. Nao hem i toktok long mi, i se: ‘Yu kam antap long ples ya, nao bambae mi soemaot long yu ol samting we oli mas kamtru.’ ” (Revelesen 4:1, “NW”) Long vison ya, Jon i luk wan ples long heven we yumi no save luk, hemia ples we Jeova i stap long hem. Hem i antap we i antap, i bitim ples we ol man oli sutum ol roket long hem, mo i bitim ol sta mo planet long heven tu. I olsem we Jon i pastru long wan doa we i open fored long hem. Nao wan man i singaot hem blong lukluk ol nambawan samting long ples blong ol speret man long heven, long ples we Jeova hem wan i sidaon long bigfala jea blong hem. (Ol Sam 11:4; Aesea 66:1) !Wan nambawan blesing ya!

      3. ?Voes ya we “i olsem pupu” i mekem yumi tingbaot wanem? ?I klia se hu nao i Stampa blong voes ya?

      3 ?“Faswan voes” ya i blong hu? Baebol i no talem. Bifo finis, Jon i harem bigfala voes blong Jisas, we i singaot bigfala olsem wan pupu. Nao voes ya i kolosap sem mak. (Revelesen 1:10, 11) Yumi save tingbaot samting we i hapen long bigfala Hil ya Sinae bifo, taem pupu i singaot bigfala blong talemaot se Jeova i stap long ples ya. (Eksodas 19:18-20) I klia se Jeova nomo hem i Stampa blong voes ya we i olsem wan pupu. (Revelesen 1:1) Long vison ya, hem i openem doa, blong Jon i save kam insaed long ples we i tabu moa i winim ol narafala ples we Jeova i rul long olgeta.

      Ples We Jeova i Stap Long Hem i Saenaot Bigwan

      4. (a) ?Vison blong Jon i gat wanem mining long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta? (b) ?Vison ya i gat wanem mining long olgeta we oli wantem laef blong olwe long wol?

      4 ?Jon i luk wanem? Lesingud nao. Jon bambae i eksplenem long yumi bigfala samting we i kamaot long hem, i se: “Wantaem nomo, Tabu Speret i kam long mi we paoa blong hem i holem mi, nao mi luk wan bigfala jea olsem jea blong king i stap long heven, mo i gat wan man i stap sidaon long hem.” (Revelesen 4:2) Wantaem nomo, bigfala paoa blong God i holem Jon, i tekem Jon long saed blong speret i go stret long bigfala jea blong Jeova. !Jon i mas haremgud tumas long ekspiryens ya! Long ples ya, hem i save luk heven we bambae hem mo ol narafala Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli go long hem. Long ples ya, God i stap lukaotgud long ‘ol gudfala samting we oli blong olgeta, we oli no save kam nogud, oli no save kam rotin, oli no save lus.’ (1 Pita 1:3-5; Filipae 3:20) Vison blong Jon i gat bigfala mining long olgeta we oli wantem laef blong olwe long wol tu. Vison ya i givhan long olgeta blong kasem save long bigfala paoa blong Jeova. Oli save luksave plan blong Jeova long heven blong rul mo blong jajem ol nesen, mo blong rul long ol man blong wol biaen. !Tru ya, Jeova i nambawan God blong oda!

      5. ?Led blong bokis blong kontrak i pija blong wanem prapa samting we Jon i lukluk?

      5 Plante samting we Jon i luk long heven i kolosap sem mak long sam samting long haos tapolen blong God long drae ples. Oli bildim haos tapolen ya 1,600 yia bifo, taem oli stap wokbaot long drae ples. Haos tapolen ya, ol man Isrel oli yusum blong wosip long God tru. Wan rum blong haos tapolen ya, nem blong hem Tabu Ples we i Tabu Tumas, i gat bokis blong kontrak i stap long hem. Oli kavremap bokis ya wetem gol, mo voes blong Jeova i kamaot stret antap long led blong bokis ya. (Eksodas 25:17-22; Hibrus 9:5) Taswe led blong bokis ya we oli wokem long gol i olsem pija blong bigfala jea blong Jeova. Nao Jon i stap luk prapa samting ya we led blong bokis i pija blong hem: !Haefala Masta Jeova hem wan i stap sidaon long bigfala jea blong hem long heven, mo hem i saen we i naes tumas!

      6. ?Jon i talem se hem i luk we Jeova i olsem wanem? ?From wanem tok blong hem i stret nomo?

      6 Bifo long taem ya, sam profet oli luk jea blong Jeova long vison, mo oli raetemdaon ol smosmol samting long saed blong Tabu Man ya we i sidaon long jea ya. Be Jon i no mekem olsem. (Esikel 1:26, 27; Daniel 7:9, 10) Jon i talemaot ol filing blong hem wan, taem hem i luk Man ya we i sidaon long jea ya, i se: “Man ya we i stap sidaon, mi luk hem olsem laet we i stap saenaot long tu gudfala ston ya jaspa mo kanilyan we tufala i red. Mo i gat wan renbo i goraon long jea ya, mo laet blong hem i saen olsem gudfala ston ya emral, we i grin.” (Revelesen 4:3) !Samting ya i naes tumas! Jon i luk wan samting we i kwaet mo i saen i naes tumas, olsem ol sas ston we oli naes, oli saengud. !Samting ya i stret nomo long tok we disaepol Jemes i talem, se Jeova i “Papa blong olgeta laet long skae”! (Jemes 1:17, NW) Smoltaem biaen we Jon i raetemdaon Revelesen, hem i talem se: “God hem i olsem delaet, i no gat tudak nating i stap long hem.” (1 Jon 1:5) !Glori blong Jeova i nambawan tumas!

      7. ?Yumi save lanem wanem long renbo we i stap raon long jea blong Jeova?

      7 Makem we Jon i luk wan renbo we i grin i goraon long jea ya. Grik wod ya we oli tanem i kam renbo (irʹis) i minim wan samting we i raon nomo. Taem blong Noa, hemia fastaem we Baebol i tokbaot renbo. Taem Bigfala Wora i finis, Jeova i mekem wan renbo i kamaot long klaod. Nao hem i eksplenem mining blong renbo ya, i se: “Bambae mi putum renbo blong mi i stap long klaod. Renbo ya i saen blong promes ya blong mi, we mi mekem wetem yufala. Bambae mi mi save tingbaot promes ya blong mi, we mi mekem wetem yufala. Bambae mi no moa save spolem laef blong yufala bakegen samtaem long bigfala wora olsem.” (Jenesis 9:13, 15) ?Oraet, vison ya blong Jon we hem i luk heven, i mas mekem hem i tingbaot wanem? Renbo ya i mas mekem hem i tingbaot we man i nidim blong frengud wetem Jeova long pis. Ol man tede we oli olsem Jon bifo oli mekem olsem. Mo tu, Jon i mas tingbaot se ples blong Jeova i gat pis mo i kwaet. Long nyufala wol, taem Jeova i pulum haos tapolen blong hem antap long ol man, pis ya bambae i kasem olgeta man we oli obei long hem.—Ol Sam 119:165; Filipae 4:7; Revelesen 21:1-4, NW.

      ?Hu Ya Ol 24 Elda?

      8. ?Jon i luk hu raonabaot long bigfala jea? ?Olgeta oli minim hu?

      8 Jon i save se bifo, God i putumap sam pris blong mekem wok long olfala haos tapolen. Taswe maet hem i sapraes long nekiswan samting we hem i luk: “Mo raonabaot long bigfala jea ya blong king, i gat twantefo narafala jea, oli stap, we oli bigfala tu, nao long ol jea ya i gat twantefo elda oli stap sidaon long olgeta. Olgeta ya, klos blong olgeta i waet, mo oli putum hat olsem hat blong king we oli wokem long gol.” (Revelesen 4:4) Yes, i no gat pris. Be i gat 24 elda we oli sidaon long jea blong king mo oli putum hat olsem king. ?Hu ya ol elda ya? Hemia olgeta long Kristin kongregesen we tabu speret i makemaot olgeta. Oli laef bakegen long ded, nao oli tekem ples long heven we Jeova i promes finis long olgeta. ?Olsem wanem yumi save samting ya?

      9, 10. ?Olsem wanem yumi save se ol 24 elda oli minim ol man blong Kristin kongregesen we tabu speret i makemaot olgeta, we oli tekem ples blong olgeta finis long heven?

      9 Faswan samting: Oli putum flas hat. Baebol i talem se ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta bambae oli kasem ‘praes [flas hat, NW] we i no save lus samtaem,’ oli gat laef we i no save finis samtaem. (1 Korin 9:25; 15:53, 54) Be long Revelesen, ol 24 elda ya oli stap sidaon long jea blong king. Taswe ol hat we oli wokem long gol we oli olsem hat blong king, long ples ya oli minim paoa mo raet blong rul olsem king. (Skelem wetem Revelesen 6:2; 14:14.) Samting ya i soemaotgud we ol 24 elda ya oli minim ol man blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta, we oli tekem ples blong olgeta finis long heven. Hemia i klia nomo, from we Jisas i mekem kontrak wetem olgeta blong oli sidaon long ol jea blong king long Kingdom blong hem. (Luk 22:28-30) Vison ya i talem se Jisas wetem ol 24 elda ya nomo oli stap rul long heven long fes blong Jeova. Ol enjel oli no mekem olsem.

      10 Samting ya i agri wetem promes we Jisas i mekem long kongregesen blong Laodisia, i se: “Man we i win long faet blong hem, bambae mi mekem hem i sidaon wetem mi long bigfala jea blong king blong mi.” (Revelesen 3:21, NW) Be wok blong ol 24 elda ya long heven i no blong rul long gavman nomo. Long fastok blong buk blong Revelesen, Jon i tokbaot Jisas, i se: “Nao hem i mekem yumi kam wan kingdom, ol pris blong God blong hem we i Papa blong hem tu.” (Revelesen 1:5, 6, NW) Ol elda ya oli king mo oli pris tu. “Olgeta ya bambae oli pris blong God mo blong Kraes, mo bambae oli joen wetem Kraes we hem i king, nao oli rul wetem hem, gogo wan taosen yia i pas.”—Revelesen 20:6.

      11. ?From wanem i stret we namba blong ol elda i 24? ?Namba ya i minim wanem?

      11 Jon i luk 24 elda raon long jea blong king. ?Olsem wanem namba ya 24 i spesel? Long plante fasin, ol gudfala pris blong Isrel bifo oli pija blong ol 24 elda ya. Aposol Pita i raetem leta blong hem i go long ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, i se: “Be yufala, God i bin jusumaot yufala blong yufala bambae i laen blong hem. Yufala i olsem ol pris blong King. Yufala i olsem ol man blong wan ples nomo, we yufala i tabu man blong God. Yufala i olsem ol man we God i tekem yufala i blong hem nomo.” (1 Pita 2:9) Ol pris long Isrel bifo oli seraot long 24 grup. Oli makemaot ol wik long yia we olgeta grup ya wanwan oli mas mekem wok long fored blong Jeova. Olsem nao, tabu wok ya i stap gohed oltaem nomo, i no stop. (1 Kronikel 24:5-19) Taswe i stret nomo we long vison ya blong Jon i gat 24 elda we oli mekem wok blong pris long heven. Olsem nao, ol pris ya oli mekem wok blong Jeova oltaem, oli no stop. Taem bambae ol 24 grup ya oli kasem fulnamba blong olgeta, oli mas gat 6,000 man we oli win long faet blong olgeta i stap long ol grup ya wanwan. Revelesen 14:1-4 i tokbaot 144,000 (24 x 6,000) man we “God i pemaot olgeta oli fri long wol.” Oli stanap long bigfala Hil ya Saeon long heven, wetem Smol Sipsip blong God, Jisas Kraes. Namba ya 12 i minim se ogenaesesen ya i kamaot long God, mo olgeta haf blong hem oli joengud tugeta. Sipos yumi dabolem 12 yumi kasem 24, mo hemia i minim se God i mekem plan ya i strong moa.

      Laetning, Ol Voes, Mo Tanda

      12. Wanem nekiswan samting we Jon i luk mo i harem? ?“Ol laetning mo ol voes mo ol tanda” oli pulum yumi blong tingbaot wanem?

      12 ?Wanem nekiswan samting we Jon i luk mo i harem? “Mo i gat ol laetning mo ol voes mo ol tanda, oli stap kamaot long jea blong king.” (Revelesen 4:5a, “NW”) !Samting ya i pulum yumi blong tingbaot bifo, we plante taem Jeova i soemaot bigfala paoa blong hem, nao ol man oli sek from! Wan eksampel: Taem Jeova i “kamdaon” long bigfala Hil ya Sinae, Moses i talem se: “Nao long namba tri dei ya, long moning, ol man oli luk bigfala laetning i laet, mo tanda i faerap, mo bigfala klaod i kam kavremap hil ya, mo oli harem bigfala noes blong pupu tu. . . . Nao noes blong pupu ya i stap kam bigfala moa oltaem. Moses i tok, nao Hae God [Jeova, NW] i ansa long hem long bigfala tanda we i faerap.”—Eksodas 19:16-19.

      13. ?Ol laetning we oli kamaot long bigfala jea blong Jeova oli pija blong wanem?

      13 Long dei blong Masta, Jeova i soemaot se hem i stap mo i soem paoa blong hem long wan bigfala fasin. Hem i no yusum prapa laetning. Ol samting we Jon i luk olsem laetning oli pija nomo. ?Ol laetning ya oli pija blong wanem? Taem laetning i saenaot, hem i save mekem se ples i olsem delaet nomo. Be hem i save kilim man i ded tu. Ol laetning we i kamaot long bigfala jea blong Jeova oli stret pija blong laet long saed blong speret we hem i givim oltaem long ol man blong hem. Mo samting we i moa impoten, oli pija blong ol strong mesej blong jajmen blong hem we oli olsem faea.—Skelem wetem Ol Sam 18:14; 144:5, 6; Matyu 4:14-17; 24:27.

      14. ?Olsem wanem ol voes ya oli singaot tede?

      14 ?Wanem ol voes ya? Taem Jeova i kamdaon long Hil ya Sinae bifo, wan voes i tok long Moses. (Eksodas 19:19) Sam voes we oli kamaot long heven oli talem plante loa mo plante toktok we i stap long buk blong Revelesen. (Revelesen 4:1; 10:4, 8; 11:12; 12:10; 14:13; 16:1, 17; 18:4; 19:5; 21:3) Mo tu, tede Jeova i talem sam oda mo toktok long ol man blong hem blong mekem ol profet tok mo ol rul blong Baebol i kam moa klia long tingting blong olgeta. Plante taem save ya we i givim moa laet i kamaot long ol intenasnal asembli. Afta, ol man oli talemaot ol nyufala trutok ya blong Baebol long ol ples long wol. Aposol Pol i tokbaot ol gudfala man blong talemaot gud nyus, i se: “Tok blong olgeta i goaot finis, i go long olgeta ples long wol. Tok ya we oli talemaot, i kasem ol las ples blong wol finis.”—Rom 10:18.

      15. ?Long haf blong dei blong Masta we yumi stap long hem naoia, wanem noes we i olsem tanda i kamaot long jea blong king?

      15 Kolosap evritaem we laetning i saenaot, biaen, tanda i faerap. Deved i talem se prapa tanda i olsem “voes blong Jeova.” (Ol Sam 29:3, 4, NW) Taem Jeova i givim paoa long Deved blong faet agens long ol enemi blong hem, Baebol i talem se tanda i kamaot long God. (2 Samuel 22:14; Ol Sam 18:13) Elaehu i talem long Job se voes blong Jeova i faerap olsem tanda, from we hem i mekem “plante bigfala samting we yumi no naf blong kasem save long ol.” (Job 37:4, 5) Long haf blong dei blong Masta we yumi stap long hem naoia, voes blong Jeova i olsem “tanda.” Hem i givim woning long ol bigfala samting we bambae i mekem agens long ol enemi blong hem. Ol woning ya we oli olsem noes blong tanda oli go long olgeta ples long wol, i no wan taem nomo, be plante taem bakegen. !Sipos yu yu lesin finis long ol woning ya we oli olsem tanda, yu yu save haremgud! !Mo yu save haremgud moa sipos yu yusum tang blong yu long waes fasin blong talemaot moa ol woning ya!—Aesea 50:4, 5; 61:1, 2.

      Ol Bigfala Laet Mo Solwora We i Olsem Glas

      16. ?‘Seven bigfala laet we oli stap laet’ oli minim wanem?

      16 ?Jon i luk wanem narafala samting bakegen? Hemia: “Long fran blong bigfala jea ya blong king, i gat seven bigfala laet oli stap laet. Hemia ol seven speret blong God ya. Mo bakegen long fran blong bigfala jea ya blong king, i gat samting olsem wan solwora i stap, we i olsem glas, we i saen we i saen.” (Revelesen 4:5b, 6a) Jon hem wan i talemaot mining blong seven laet ya, i se: “Hemia ol seven speret blong God ya.” Namba ya seven i minim fulwan long tingting blong God. Taswe ol seven bigfala laet ya i mas minim paoa blong tabu speret we i save mekem laet long saed blong speret i saen fulwan, i klia olgeta. Tede, grup ya we i olsem Jon bifo oli talem tangkyu tumas we God i givim laet ya long olgeta, blong oli kasem save. Mo oli glad we hem i givim wok ya long olgeta blong seremaot save ya i go long ol man long wol we oli hanggri long saed blong speret. !Yumi glad tumas we evri yia bitim 350 milyan kopi blong magasin ya Wajtaoa oli mekem laet ya i saenaot moa long bitim 100 lanwis!—Ol Sam 43:3.

      17. ?‘Samting we i olsem solwora we i saen olsem glas’ i minim wanem?

      17 Mo tu, Jon i luk “samting olsem wan solwora i stap, we i olsem glas, we i saen we i saen.” ?Hemia i pija blong wanem? ?Hem i minim wanem long olgeta we Jeova i singaot olgeta oli kam long haos blong hem long heven? Pol i tokbaot olsem wanem Jisas i mekem kongregesen i kam tabu, i se: “Kraes i mekem jyos ya i klin, i olsem we hem i wasem jyos ya long wora, mo long tok blong hem.” (Efesas 5:26) Bifo we Jisas i ded, hem i talem long ol disaepol blong hem, se: “Yufala i klin finis from ol tok ya we mi mi talem long yufala.” (Jon 15:3) Taswe samting we i olsem solwora we i saen olsem glas i minim Tok blong God, Baebol, we i save klinim man. Olgeta we bambae oli mekem wok blong ol pris long heven long fes blong Jeova, fastaem oli mas klin olgeta from Tok blong hem.

      !Yu Luk—“Fo Anamol”!

      18. ?Jon i luk wanem samting long medel blong ol samting ya, raonabaot long jea blong king?

      18 Nao Jon i luk wan narafala samting. Hem i talem se: “Long medel blong ol samting ya, raonabaot long bigfala jea ya blong king, long ol fo saed blong hem, i gat fo anamol oli stap stanap. Ol anamol ya oli gat plante ae blong olgeta, i kavremap fes blong olgeta mo bak blong olgeta tu.”—Revelesen 4:6b.

      19. ?Ol fo anamol oli pija blong wanem? ?Olsem wanem yumi save samting ya?

      19 ?Ol fo anamol ya oli minim wanem? Vison blong narafala profet Esikel i givhan long yumi blong ansarem kwestin ya. Long vison blong hem, Esikel i luk Jeova i stap sidaon long jea blong king long wan samting olsem wan kat long heven. Kolosap long kat ya i gat ol anamol we oli kolosap sem mak long ol anamol we Jon i luk. (Esikel 1:5-11, 22-28) Biaen, Esikel i luk bakegen kat ya wetem jea blong king i stap antap long hem, mo ol anamol kolosap long hem. Long taem ya hem i talem se ol anamol oli jerubim. (Esikel 10:9-15) Taswe ol fo anamol we Jon i luk oli mas minim ol jerubim blong God, hemia ol enjel we oli gat hae ples long ogenaesesen blong hem long heven. Jon i no save sapraes we ol jerubim oli stap kolosap long Jeova hem wan. From we long haos tapolen long taem bifo, tu jerubim we oli wokem long gol oli stap antap long led blong bokis blong kontrak, we i minim bigfala jea blong Jeova. Taem Jeova i talemaot ol oda mo loa long nesen blong Isrel, voes blong hem i kamaot long ples bitwin long tufala jerubim ya.—Eksodas 25:22; Ol Sam 80:1.

      20. ?Olsem wanem ol fo anamol oli stap “long medel blong ol samting ya, raonabaot long jea ya blong king”?

      20 Ol fo anamol ya oli stap “long medel blong ol samting ya, raonabaot long bigfala jea ya blong king.” ?Wanem stret mining blong samting ya? Hem i save minim se oli stap raon long bigfala jea blong king long ol fo saed blong hem, wan anamol long medel blong evri saed. Taswe ol man we oli tanem Baebol ya Today’s English Version oli tanem olfala Grik tok long ples ya olsem: “raon long bigfala jea blong king long ol fo saed blong hem.” No maet tok ya i minim se ol fo anamol oli stap long medel blong heven stret, long ples we jea blong king i stap long hem. Ating from samting ya nao, The Jerusalem Bible i tanem vas ya olsem: “long medel, olsem wan grup we oli raon long jea blong king.” Be hemia bigfala poen we yumi mas tingbaot: Ol jerubim oli stap kolosap nomo long jea blong Jeova. Sem mak long ol jerubim we Esikel i luk, oli stap long ol fo kona blong kat we i olsem ogenaesesen blong Jeova. (Esikel 1:15-22) Ol samting ya i agri wetem tok blong Ol Sam 99:1 we i talem se: “!Hae God [Jeova, NW], hem i king! . . . Hem i stap sidaon long ples blong hem antap long [ol] jerubim ya.”

      21, 22. (a) ?Jon i talem se ol fo anamol oli olsem wanem? (b) ?Wanem mining blong ol fo anamol ya?

      21 Jon i gohed se: “Fas anamol ya, hem i olsem laeon. Seken anamol, hem i olsem pikinini blong buluk. Namba tri anamol, fes blong hem i olsem fes blong man. Mo namba fo, hem i olsem wan igel we i stap flae.” (Revelesen 4:7) ?From wanem ol fo anamol ya oli defdefren? ?From wanem olgeta i no sem mak? I klia se ol anamol ya wanwan oli makem wan fasin blong God. Faswan hem i laeon. Baebol i yusum laeon olsem wan saen blong fasin no fraet. Samting ya i tru moa taem fasin ya i joen wetem stret fasin. (2 Samuel 17:10; Proveb 28:1) Taswe laeon i minim stret fasin we i joen wetem fasin no fraet, hemia wan fasin blong God. (Dutronome 32:4; Ol Sam 89:14) Seken anamol, hem i wan yang buluk. ?Buluk i pulum yumi blong tingbaot wanem fasin? Long taem blong ol man Isrel bifo, buluk i wan sas samting, from we hem i gat bigfala paoa. (Proveb 14:4; mo lukluk long Job 39:9-11.) Olsem nao, yang buluk i minim paoa, bigfala paoa we Jeova i givim.—Ol Sam 62:11; Aesea 40:26.

      22 Namba tri anamol, fes blong hem i olsem fes blong man. Hemia i mas minim lav we i olsem lav blong God, from we long olgeta samting we God i wokem long wol, hem i wokem man nomo i stret pija blong God, we i gat nambawan fasin ya lav. (Jenesis 1:26-28; Matyu 22:36-40; 1 Jon 4:8, 16) Yumi save se taem ol jerubim oli mekem wok blong olgeta raonabaot long bigfala jea blong Jeova, oli mas soemaot fasin ya. ?Olsem wanem long namba fo anamol? Hem ya i olsem wan igel we i stap flae. Igel i save lukluk i go longwe. Jeova hem wan i tokbaot fasin ya blong igel i se: “Ae blong hem i save lukluk i go farawe.” (Job 39:29) Taswe i stret nomo we igel i saen blong fasin waes we i save lukluk i go longwe long fyuja. Jeova i Stampa blong waes. Mo from we ol jerubim blong hem oli obei long ol loa blong hem, olgeta tu oli stap soemaot waes blong God.—Proveb 2:6; Jemes 3:17.

      Oli Singaot Blong Presem Jeova

      23. ?Wanem mining blong “fulap ae” blong ol fo anamol ya? ?Ol sikis wing blong ol jerubim (3 + 3) oli makem wanem poen?

      23 Jon i storeyan moa long ol samting we hem i luk, i se: “Ol fo anamol ya evriwan oli gat sikis wing blong olgeta, mo oli gat fulap ae blong olgeta, we i kavremap bodi blong olgeta long insaed blong hem mo long afsaed blong hem tu. Nao long dei mo long naet, oli no spel nating, oli stap singsing, se ‘Hae God ya [Jeova, “NW”] we i God blong yumi, we i gat olgeta paoa, hem i tabu we tabu we tabu. Hem i stap fastaem, bifo olgeta, hem i stap naoia, mo hem bambae i kam.’ ” (Revelesen 4:8) Oli gat fulap ae blong olgeta. Samting ya i minim se oli save lukluk klia mo lukluk i go longwe. Ol fo anamol ya oli mekem samting ya oltaem nomo, from we oli no nidim blong slip. Oli folem fasin blong Jeova, from we Baebol i talem se: “Long saed blong Jeova, ae blong hem i lukluk i go long olgeta ples long wol, blong soemaot paoa blong hem taem hem i givhan long olgeta we hat blong olgeta i fulwan long hem.” (2 Kronikel 16:9) Ol jerubim oli gat fulap ae. Taswe oli save lukluk i go long evri ples. Oli luk evri samting we i hapen. Taswe oli nafgud blong givhan long God long jajmen wok blong hem. Long saed blong Jeova, Baebol i talem se: “Ae blong Jeova i stap lukluk i go long evri ples. Hem i stap lukluk ol nogud man mo ol gud man tu.” (Proveb 15:3) Mo ol fo anamol ya, evriwan oli gat sikis wing blong olgeta. Namba ya sikis hem i olsem 3 + 3. Mo Baebol i yusum namba ya tri blong makemgud wan poen. Taswe ol wing ya oli minim se ol jerubim oli save spid olsem laetning, blong talemaot ol jajmen blong Jeova mo blong mekem olgeta oli kamtru.

      24. ?Olsem wanem ol jerubim oli presem Jeova? ?Wanem mining blong singsing ya?

      24 !Yu lesin! Ol jerubim oli stap singsing long wan sing we i gud tumas, i save tajem hat blong yumi. Oli presem Jeova olsem: “Hae God ya [Jeova, NW] we i God blong yumi, we i gat olgeta paoa, hem i tabu we tabu we tabu. Hem i stap fastaem, bifo olgeta, hem i stap naoia, mo hem bambae i kam.” Bakegen, oli talemaot tabu fasin blong Jeova tri taem, blong makem poen ya. Ol jerubim ya oli talemaot strong tabu fasin blong Jeova God. Jeova i Stampa blong tabu fasin. Mo i no gat narafala man we i save kasem mak blong tabu fasin blong Jeova. Mo tu, hem i “King blong olwe.” Oltaem hem i “Alfa mo Omega, faswan mo laswan, stat mo en.” (1 Timote 1:17, NW; Revelesen 22:13, NW) Ol jerubim oli no spel nating, oli gohed nomo blong talemaot ol nambawan fasin blong Jeova long olgeta man.

      25. ?Olsem wanem ol anamol ya mo ol 24 elda oli joen blong ona long Jeova?

      25 !Nao heven we i antap we i antap i fulap long singsing blong presem Jeova! Jon i eksplenem vison blong hem moa, i se: “Nao ol anamol ya oli stap sing blong leftemap nem blong God ya we i laef, mo i no save ded samtaem, we i stap sidaon long bigfala jea blong hem. Mo oli stap ona long hem, oli stap talem tangkyu long hem. Mo evritaem oli mekem olsem, ol twantefo elda ya tu oli foldaon long fes blong hem, oli mekem wosip long hem. Oli tekemaot hat blong olgeta we oli olsem hat blong king, oli sakemdaon long fran blong bigfala jea blong hem. Mo oli talem se ‘ [ Jeova, “NW” ] yu yu Masta blong mifala, yu yu God blong mifala. Yu yu mekem olgeta samting blong wol fastaem, mo from we yu yu wantem olsem, yu holem olgeta samting ya oli stap, mo yu givim laef long olgeta. From samting ya, i stret nomo blong ol man oli leftemap nem blong yu, mo blong oli foldaon, oli ona long yu, mo blong oli stap aninit long paoa blong yu oltaem.’ ” (Revelesen 4:9-11) !I no gat plante haf long Baebol we i givim bigfala ona long God mo Hae Masta blong yumi, Jeova, olsem haf ya i givim!

      26. ?From wanem ol 24 elda oli sakemdaon hat blong king blong olgeta long fored blong bigfala jea blong Jeova?

      26 Ol 24 elda oli gat sem tingting olsem Jisas. Mo oli tekemaot hat blong olgeta we oli olsem hat blong king, oli sakemdaon long fran blong bigfala jea blong Jeova. Oli no traem leftemap olgeta nating long fored blong God. Oli gat tingting daon, oli luksave se risen from wanem olgeta oli king, i blong ona long Jeova mo leftemap nem blong hem nomo, olsem Jisas i mekem oltaem. (Filipae 2:5, 6, 9-11) Oli gat fasin obei, oli luksave se oli smol nomo. Mo oli talemaot se rul blong olgeta i dipen long hae rul blong Jeova nomo. Long hat blong olgeta, oli glad blong joen wetem ol jerubim mo ol narafala samting we God i wokem, blong presem mo blong leftemap God ya we i wokem olgeta samting.—Ol Sam 150:1-6.

      27, 28. (a) ?Ol samting we Jon i eksplenem long vison ya i mas pulum yumi blong mekem wanem? (b) ?Wanem ol kwestin we oli stanap long saed blong nekiswan samting we Jon i luk mo i harem?

      27 !Vison ya blong Jon i mas tajem hat blong yumi evriwan! !Hem i nambawan mo i gat bigfala paoa! Be hemia i wan vison nomo. Traem tingbaot olsem wanem ol trufala samting we Jon i luk long vison ya oli mas saengud. Olgeta man we oli gat tangkyu long Jeova, taem oli tingbaot haenem blong hem, oli wantem joen wetem ol fo anamol ya mo ol 24 elda blong presem God. Blong mekem olsem, oli prea, mo oli talemaot nem blong Hem long fes blong olgeta man. Hemia nao God ya we ol Kristin tede oli save wetnes long hem se hem i tru. !Hemia i wan bigfala blesing ya! (Aesea 43:10) Yumi no mas fogetem se vison blong Jon i stret long dei blong Masta, hemia taem blong yumi naoia. “Ol seven speret blong God” oli stap olwe blong lidim mo givim paoa long yumi. (Galesia 5:16-18) Tede yumi gat Tok blong God, Baebol, blong givhan long yumi blong stap tabu long wosip blong tabu God ya. (1 Pita 1:14-16) Tru ya, yumi hapi blong ridim profet tok ya long bigfala voes. (Revelesen 1:3, NW) !Hem i pulum yumi blong stap tru long Jeova, mo blong blokem ol samting blong wol we oli save pulum yumi blong no moa presem hem!—1 Jon 2:15-17.

      28 Jon i eksplenem finis wanem we hem i luk taem wan voes i singaot hem blong pastru long doa we i open, blong kam insaed long heven. Bigfala samting we hem i bin tokbaot: Hem i luk Jeova, we i sidaon long bigfala jea blong hem, we haenem mo paoa blong hem oli naes tumas. Raonabaot long hem, i gat wan ogenaesesen we i bigwan moa i bitim ol narafala ogenaesesen. Oli saenaot olsem wan bigfala laet, mo oli obei mo stap tru long God. Kot blong God i rere nao. (Daniel 7:9, 10, 18) Hem i rere blong wan bigfala samting i hapen. ?Wanem ya? ?Olsem wanem samting ya i gat paoa long yumi tede? !Yumi wet long nekiswan samting we Jon i lukluk!

  • ‘?Hu Man We i Naf Blong Openem Buk Ya?’
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 15

      ‘?Hu Man We i Naf Blong Openem Buk Ya?’

      1. ?Wanem nekiswan samting we Jon i luk long vison blong hem?

      !NAMBAWAN! !Hem i mekem man i seksek! Hemia nao vison blong bigfala jea blong Jeova long medel blong ol faea we oli laet, ol jerubim, ol 24 elda, mo solwora we i saen olsem glas. Nao yumi wantem askem se: ‘E, Jon, ?biaen yu yu luk wanem narafala samting?’ Jon i tokbaot samting we i stap long medel blong ol samting ya long heven, i se: “Nao mi luk wan buk we i stap long raethan blong God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem. Oli raet long hem finis, [long fored mo long baksaed blong hem, “NW”] nao oli satem, mo oli lokem long seven lok. Nao mi luk wan enjel we i gat bigfala paoa i stanap, i singaot bigfala, i se ‘?Hu man we i stret gud, we i naf blong brekemaot ol lok ya, mo blong openem buk ya?’ Be i no gat wan man i stap long heven, no long wol, no long ples blong ol dedman, we i save openem buk ya, i save lukluk insaed long hem. Nao mi harem nogud tumas, mi krae, from we i no gat wan man i stap we i stret gud, we i naf blong openem buk ya, mo blong lukluk insaed long hem.”—Revelesen 5:1-4.

      2, 3. (a) ?From wanem Jon i wantem tumas we wan man i naf blong openem buk ya? ?Be i luk olsem we wanem bambae i hapen? (b) ?Tede, ol man blong God we hem i makemaot olgeta wetem tabu speret oli bin wet long wanem?

      2 Jeova hem wan, we hem i Hae Rula mo Masta blong olgeta samting, hem nao i holem buk ya. I klia se buk ya i gat fulap save long hem, from we raeting i stap long fored blong hem mo long baksaed blong hem tu. Nao yumi wantem save: “?Wanem i stap insaed long buk ya?” Yumi tingbaot we Jeova i bin singaot Jon, i se: “Yu kam antap long ples ya, nao bambae mi soemaot long yu ol samting we bambae oli kamtru.” (Revelesen 4:1) Taswe yumi wantem tumas blong save long ol samting ya, we oli stap long buk ya. !Be sore tumas, oli satem buk ya finis, mo oli lokem long seven lok!

      3 ?Enjel we i gat bigfala paoa, bambae hem i faenem wan man we i naf blong openem buk ya? Kingdom Interlinear Baebol i talem se buk ya i stap “antap long raethan” blong Jeova. Taswe i luk olsem we han blong Jeova i open, nao buk i stap antap long hem. Be i luk olsem we i no gat man long heven no long wol we hem i naf blong tekem buk ya mo blong openem. Ol gudfala man blong God we oli stap long ples blong ol dedman finis, olgeta tu oli no naf blong kasem bigfala ona ya. !Nao yumi save from wanem Jon i harem nogud tumas! Maet hem i ting se i no moa gat jans blong kasem save long “ol samting we bambae oli kamtru.” Tede tu, ol man blong God we tabu speret i makemaot olgeta, oli bin wet long Jeova blong i sanem laet mo trutok long saed blong Revelesen i kam long olgeta. Sloslou hem i mekem olsem, long stret taem we profet tok ya i mas kamtru, blong lidim ol man blong hem long rod we bambae ‘hem i sevem olgeta.’—Ol Sam 43:3, 5.

      Man We Hem i Naf

      4. (a) ?Hu ya i naf blong openem buk mo blong brekem ol lok blong hem? (b) ?Grup ya tede we i olsem Jon bifo, wetem ol fren blong olgeta, oli kasem wanem presen mo blesing?

      4 !Yes, i gat wan man we hem i naf blong openem buk ya! Jon i talem se: “Nao wan long ol elda ya i talem long mi, i se ‘Yu no krae. Yu luk. I gat wan man we hem i nambawan long olgeta ya long laen blong Juda, [hem i rus blong Deved, “NW”], mo i win long faet blong hem finis. Hem nao i stret blong brekemaot ol seven lok ya mo blong openem buk ya.’ ” (Revelesen 5:5) !Oraet, Jon i save ravemaot wora long ae blong hem nao! Grup ya tede we i olsem Jon wetem ol fren blong olgeta, oli bin wet wetem longfala tingting blong kasem moa laet long ol profet tok ya. Semtaem, oli stanap strong plante yia finis long ol bigfala traem we oli kasem. Taswe yumi glad we naoia yumi save kasem moa save long vison ya. Hemia i olsem wan presen. !Mo yumi glad we yumi save talemaot mesej blong profet tok ya long ol man! !Long rod ya, i olsem we yumi save givhan blong mekem profet tok ya i kamtru!

      5. (a) ?Wanem profet tok ya long saed blong Juda? ?Ol man long laen blong Juda oli rul wea? (b) ?Hu ya Silo?

      5 !A, “Laeon blong Juda”! Jon i savegud long profet tok we bubu blong ol man Isrel, Jekob, i talemaot long namba fo pikinini blong hem, Juda, i se: “Yu yu olsem wan laeon, we i go kilim anamol, i kakae finis, i kambak long hol blong hem, nao i ledaon, i stretem bodi blong hem, mo olgeta man oli fraet long hem, i no gat man i save go wekemap hem. Wan long olgeta we bambae i kamaot biaen long yu bambae i kam king, i holem wokingstik blong hem, mo olgeta we bambae oli kamaot biaen long hem oltaem bambae oli holem paoa blong rul, olgeta ya nomo bambae oli stap kam king, gogo [Silo, NW] i kam, nao olgeta man bambae oli obei long hem.” (Jenesis 49:9, 10) Ol man blong God we oli rul olsem king oli kamaot long laen blong Juda. Olgeta king we oli rul long Jerusalem, i stat long Deved i go kasem taem we ol man Babilon oli spolem taon ya, oli kamaot long laen blong Juda. Be i no gat wan long olgeta we hem i Silo we Jekob i talemaot long profet tok blong hem. Silo i minim se “hem we i gat raet.” Profet tok ya i makem Jisas, we naoia Kingdom blong Deved i stap long han blong hem blong olwe.—Esikel 21:25-27; Luk 1:32, 33; Revelesen 19:16.

      6. ?Olsem wanem Jisas i “wan smol branj” blong Jese? ?Mo olsem wanem hem i “rus blong Deved”?

      6 Kwiktaem nomo Jon i haremsave tok ya “rus blong Deved.” Sam narafala profet tok oli talem se Mesaea i olsem “wan smol branj we i kamaot long stampa ya Jese [papa blong King Deved],” olsem “wan gru” mo “rus blong Jese [we] bambae i stanap olsem wan saen long olgeta man.” (Aesea 11:1, 10) Jisas i olsem smol branj ya blong Jese, from we hem i kamaot long laen blong ol king, hemia laen blong Deved, we hem i pikinini blong Jese. Mo tu, hem i olsem rus blong Jese, from we hem nomo i mekem laen blong Deved i gru bakegen. I olsem we hem i putum laef long laen ya mo i mekem i stap laef blong olwe.—2 Samuel 7:16.

      7. ?From wanem Jisas nomo hem i naf blong tekem buk ya long han blong Hem we i stap sidaon long bigfala jea?

      7 Jisas i winim ol narafala man, from we taem hem i kam long wol olsem wan stret man, hem i holemtaet bilif blong hem long Jeova, nating we i kasem bigbigfala traem. Hem i ansa fulwan long kwestin we Setan i stanemap. (Proveb 27:11) Taswe long naet bifo we hem i ded, hem i save talem se: “Mi mi winim ol samting blong wol ya finis.” (Jon 16:33) From samting ya, Jeova i mekem Jisas i laef bakegen long ded, mo i givim “olgeta paoa . . . long heven mo long wol” long hem. Long olgeta man blong God, hem nomo i naf blong tekem buk ya, mo talemaot impoten mesej we i stap long hem.—Matyu 28:18.

      8. (a) ?Long saed blong Kingdom, wanem i soemaot se Jisas hem i naf? (b) ?From wanem i stret we wan long ol 24 elda i talemaot long Jon man ya we hem i naf blong openem buk ya?

      8 Yes, i stret nomo we Jisas i openem buk ya. Long 1914, hem i kam King long Kingdom blong Mesaea blong God. Mo buk ya i talemaot plante samting we Kingdom ya bambae i mekem. Taem Jisas i stap long wol, hem i wok strong blong talemaot Kingdom trutok ya. (Jon 18:36, 37) Hem i tijim ol man blong hem blong prea se Kingdom blong God bambae i kam. (Matyu 6:9, 10) Long stat blong Kristin taem, hem i statem wok blong talemaot gud nyus blong Kingdom. Mo hem i talemaot profet tok ya se long taem blong en, bambae wok blong prij i mas kasem bigfala mak blong hem. (Matyu 4:23; Mak 13:10) Mo i stret we wan long ol 24 elda i talemaot long Jon se Jisas bambae i openem buk ya. ?From wanem? From we ol elda ya oli rul wetem Kraes long Kingdom blong hem, oli sidaon long jea blong king mo oli putum hat blong king tu.—Rom 8:17; Revelesen 4:4.

      ‘Smol Sipsip Ya We Oli Kilim Hem Finis’

      9. ?Jon i no luk wan laeon, be hem i luk wanem i stanap “long medel blong bigfala jea blong God”? ?Olsem wanem Jon i talemaot samting ya we hem i luk?

      9 Nao Jon i lukluk i go long “Laeon blong Juda.” !Be hem i sek! ‘Laeon’ ya i no olsem laeon tru, hem i olsem wan narafala anamol. Jon i talem se: “Nao mi luk wan Smol Sipsip i stap stanap long medel blong bigfala jea blong God, wetem ol fo anamol ya, long medel blong ol elda. Smol Sipsip ya, mi luk hem olsem we oli kilim hem finis. Hem i gat seven hon blong hem mo seven ae blong hem, we ol ae ya blong hem, hemia ol seven speret ya we God i sanemaot olgeta oli go olbaot long wol.”—Revelesen 5:6.

      10. ?Hu ya “smol sipsip” ya we Jon i luk? ?From wanem nem ya i stret nomo long hem?

      10 !Long medel blong ol samting ya, kolosap long bigfala jea blong God, i gat wan smol sipsip, wetem ol fo anamol mo ol 24 elda oli raon long hem! Long tingting blong Jon ating hem i kasem save se smol sipsip ya, hemia nao “Laeon blong Juda” mo “rus blong Deved.” Hem i save se 60 yia bifo, Jon Baptaes i talem long ol man Isrel we oli stap lukluk Jisas se “man ya, hem i olsem smol sipsip blong God, we hem bambae i tekemaot sin blong olgeta man long wol.” (Jon 1:29) Long ful laef blong hem long wol, Jisas i olsem wan smol sipsip we i no gat mak long hem. Ol doti fasin blong wol oli no gat paoa long Jisas. Taswe hem i save givim laef blong hem we i no gat poen long hem nating, olsem wan sakrifaes blong pemaot ol man.—1 Korin 5:7; Hibrus 7:26.

      11. ?From wanem i no daonem Jisas blong talem se hem i olsem ‘wan smol sipsip we oli kilim hem finis’?

      11 Jisas i olsem ‘wan smol sipsip we oli kilim hem finis.’ ?Yu ting se tok ya i daonem hem? !No gat! Jisas i stap tru long God gogo hem i ded. Samting ya i mekem se Jeova God i winim Setan bigwan. Tok ya se Jisas i olsem ‘wan smol sipsip we oli kilim hem finis,’ i soemaot klia we Jisas i winim wol blong Setan. Mo tok ya i pulum yumi blong tingbaot bigfala lav we Jeova mo Jisas tufala i soemaot long ol man. (Jon 3:16; 15:13; skelem wetem Kolosi 2:15.) Samting ya i makem Jisas se hem i Laen ya we ol profet tok oli talemaot finis, mo hem i nafgud blong openem buk ya.—Jenesis 3:15.

      12. ?Ol seven hon blong Smol Sipsip ya oli minim wanem?

      12 ?Wanem narafala samting we i mekem se yumi tinghae long “smol sipsip” ya? Hem i gat seven hon blong hem. Plante taem long Baebol ol hon oli minim paoa no haenem. Mo namba ya seven i minim fulwan. (Skelem wetem 1 Samuel 2:1, 10; Ol Sam 112:9; 148:14.) Taswe ol seven hon blong Smol Sipsip ya i minim olgeta paoa we Jeova i putum long han blong Jisas finis. Hem i antap long olgeta “haeman, mo lida, . . . nem blong hem i antap long olgeta narafala nem we i gat paoa, long wol ya mo long narafala wol we bambae i kam.” (Efesas 1:20-23; 1 Pita 3:22) Naoia paoa blong Jisas blong rul i bigfala moa, i stat long 1914, taem Jeova i putumap hem olsem King long heven.—Ol Sam 2:6.

      13. (a) ?Ol seven ae blong Smol Sipsip ya oli minim wanem? (b) ?Smol Sipsip ya i mekem wanem nao?

      13 Mo tu, Smol Sipsip ya i gat seven ae blong hem, ‘hemia ol seven speret ya blong God.’ Samting ya i minim se tabu speret i fulapgud long Jisas. Jisas i rod we Jeova i yusum blong sanem bigfala paoa blong hem i go long ol man blong Hem long wol. (Taetas 3:6) I klia se speret ya nao i mekem we hem i save lukluk olgeta samting long wol, nating we hem i stap long heven. Olsem Papa blong hem, fasin luksave blong Jisas i stretgud olgeta. I no gat wan samting nating we i save haed long fes blong hem. (Skelem wetem Ol Sam 11:4; Sekaraea 4:10.) Yes, Pikinini ya i holemtaet bilif blong hem gogo hem i winim wol ya. Hem i Laeon blong Juda mo rus blong Deved. Hem i givim laef blong hem blong sevem ol man. Hem i gat olgeta paoa, hem i fulap long tabu speret mo Jeova God i givim fasin luksave long hem we i stret olgeta. From ol samting ya, i klia nomo we hem i nafgud blong tekem buk ya long han blong Jeova. ?Olsem wanem? ?Hem i slou blong akseptem wok ya long ogenaesesen blong Jeova we i hae olgeta? !No gat! Long defren fasin, hem “i go, i tekemaot buk ya long raet han blong God we i stap sidaon long bigfala jea blong hem.” (Revelesen 5:7) !Wantaem nomo hem i rere blong obei! !Hemia i nambawan eksampel!

      Singsing Blong Presem Hem

      14. (a) ?Taem Jisas i tekem buk ya long han blong God, ol fo anamol wetem ol 24 elda oli mekem wanem? (b) ?Olsem wanem ol save we Jon i kasem long saed blong ol 24 elda ya i soemaot klia se oli hu mo wanem wok blong olgeta?

      14 ?Ol narafala we oli stap fored long jea blong Jeova, oli mekem wanem? “Nao taem hem i tekem, ol fo anamol ya wetem ol twantefo elda ya oli foldaon long fes blong hem, oli ona long hem. Olgeta evriwan oli holem gita blong olgeta, mo oli holem ol smol savel we oli wokem long gol, we oli fulap long insens. Insens ya, smok blong hem i gat gudfala smel blong hem, mo i olsem ol prea blong ol man blong God.” (Revelesen 5:8) Ol fo anamol ya mo ol 24 elda, olgeta evriwan oli bodaon long Jisas blong ona long haenem blong hem. Be ol elda nomo oli holem gita wetem smol savel we oli fulap long insens.a Olgeta nomo oli singsing long wan nyufala sing. (Revelesen 5:9) Taswe olgeta ya oli olsem 144,000 man we oli blong tabu “Isrel blong God.” Olgeta tu oli holem gita mo oli singsing long wan nyufala sing. (Galesia 6:16; Kolosi 1:12; Revelesen 7:3-8; 14:1-4) Mo tu, ol 24 elda ya oli mekem wan wok long heven we i olsem wok blong pris. Wok blong ol pris long Isrel bifo hem i pija blong wok blong ol 24 elda ya. Ol pris oli bonem insens blong mekem wosip long Jeova long haos tapolen. Taem Jisas i ded long pos mo God i finisim Loa blong Moses, ol pris oli no moa gat wok ya. (Kolosi 2:14) ?Oraet, wanem mining blong ol samting ya? I minim se Jon i luk ol man ya we God i makemaot olgeta, nao oli win long faet blong olgeta, oli stap wok. Oli stap mekem wok olsem ol ‘pris blong God mo blong Kraes, we oli rul wetem hem, gogo wan taosen yia i pas.’—Revelesen 20:6.

      15. (a) ?Long Isrel, hu nomo i gat raet blong go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas long haos tapolen? (b) ?From wanem hae pris i save ded sipos hem i no bonem insens bifo we hem i go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas?

      15 Long Isrel bifo, hae pris nomo i gat raet blong go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas. Long ples ya, i olsem we hem i stap fored long Jeova stret. Sipos hem i no karem insens blong givim i go long God, hem i save ded from. Loa blong Jeova i talem se: “[Eron] i mas tekem bokis ya blong faea, we i fulap long hot jakol blong faea long olta we i stap long fored blong Jeova. Nao hem i mas fulumap tufala han blong hem wetem insens, we smel blong hem i gud. Nao hem i mas karem ol samting ya i kam insaed long rum ya. Hem i mas bonem insens ya long faea long fored blong Jeova. Mo smok blong insens i mas kavremap led blong Bokis blong Kontrak, we Testimoni i stap insaed long hem. Olsem nao, hae pris ya i no save ded.” (Levitikas 16:12, 13) I no gat narafala rod blong hae pris i go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas, hem i mas bonem insens.

      16. (a) ?Long plan blong God long Kristin taem, hu i save go insaed long ples we i olsem Tabu Ples we i Tabu Tumas? (b) ?From wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli mas ‘bonem insens’?

      16 Tabu Ples ya we i Tabu Tumas i saen blong ples blong Jeova long heven. Long plan blong God long Kristin taem, i no Jisas Kraes nomo we hem i olsem Hae Pris we i save go insaed long Tabu Ples ya. Olgeta 144,000 pris we oli stap aninit long hem, olgeta tu bambae oli go insaed long ples ya. (Hibrus 10:19-23) Ol 24 elda oli saen blong ol pris ya. Mo ol pris ya oli mas ‘bonem insens’ blong givim raet long olgeta blong go insaed long Tabu Ples we i Tabu Tumas. Hemia i min se oltaem oli mas prea mo askem strong long Jeova.—Hibrus 5:7; Jud 20, 21; skelem wetem Ol Sam 141:2.

      Wan Nyufala Sing

      17. (a) ?Ol 24 elda oli sing long wanem nyufala sing? (b) ?Kolosap evritaem we Baebol i talem tok ya “nyufala sing,” hem i minim wanem?

      17 Nao Jon i harem wan gudfala sing. Ol pris we oli joen wetem Smol Sipsip ya, hemia ol 24 elda, oli singim sing ya. Jon i talem se: “Mo oli stap sing long wan nyufala sing we i talem se ‘Yu yu gudfala tumas. Ol man oli kilim yu finis, mo long ded blong yu, we blad blong yu i ron, yu yu pemaot ol man, oli blong God. Olgeta ya oli kamaot long olgeta laen, mo long olgeta lanwis, mo long olgeta kantri, mo long olgeta kala.’ ” (Revelesen 5:9) Tok ya “nyufala sing” i stap long plante ples long Baebol. Kolosap evritaem i minim we ol man oli presem Jeova from wan bigfala samting we hem i mekem blong sevem olgeta. (Ol Sam 96:1; 98:1; 144:9) Sing ya i nyuwan from we man we i singim i talemaot ol nambawan wok we Jeova i jes mekem. Hem i presem haenem blong God long fasin we i olsem i nyu nomo.

      18. ?Long nyufala sing ya, ol 24 elda ya oli presem Jisas from wanem samting we hem i mekem?

      18 Be long ples ya ol 24 elda ya oli sing long nyufala sing ya long fored blong Jisas. Oli no stanap fored long Jeova. Be mining blong hem i sem mak nomo. Oli presem Jisas from ol nyufala samting we hem, Pikinini blong God, i mekem blong givhan long olgeta. From blad blong hem, hem i stanemap nyufala kontrak. Samting ya i mekem se wan nyufala nesen i stanap, wan spesel samting we i blong Jeova nomo. (Rom 2:28, 29; 1 Korin 11:25; Hibrus 7:18-25) Ol memba blong nyufala nesen ya long saed blong speret oli kamaot long plante defren nesen blong wol. Be Jisas i joenem olgeta oli kam wan kongregesen nomo, olsem wan nesen.—Aesea 26:2; 1 Pita 2:9, 10.

      19. (a) ?From we ol man Isrel bifo oli no obei, oli mestem wanem blesing? (b) ?Nyufala nesen blong Jeova bambae i kasem wanem blesing?

      19 Long taem blong Moses, Jeova i hivimap ol man Isrel blong oli kam wan nesen nomo. Nao hem i mekem wan kontrak wetem olgeta. Hem i promes se sipos olgeta oli obei long kontrak ya, bambae oli save kam wan kingdom blong ol pris blong hem. (Eksodas 19:5, 6) Be ol man Isrel oli no obei. Taswe promes ya i no kamtru long olgeta. Be nyufala nesen ya we Jisas i hivimap taem hem i stanemap nyufala kontrak, hem i stap obei. Taswe ol memba blong hem bambae oli rul antap long wol olsem ol king. Mo tu, bambae oli mekem wok blong pris. Olsem nao, oli save givhan long ol man we hat blong olgeta i stret, blong oli frengud bakegen wetem Jeova. (Kolosi 1:20) Nyufala sing ya i talem samting ya, i se: “Yu mekem olgeta . . . oli pris blong mekem wok blong God blong mifala, mo bambae oli king, oli rul long olgeta man long wol.” (Revelesen 5:10) !Ol 24 elda ya oli glad blong singim nyufala sing ya, blong presem haenem blong Jisas!

      Ol Enjel Long Heven Oli Singsing

      20. ?Jon i harem wanem singsing we i presem Smol Sipsip ya?

      20 ?Ol narafala enjel long bigfala ogenaesesen blong Jeova long heven, oli mekem wanem taem oli harem nyufala sing ya? Jon i haremgud long voes blong olgeta, hem i se: “Nao mi stap lukluk, nao mi harem sing blong plante taosen enjel we i tumas olgeta blong kaontem. Oli stap stanap raon long bigfala jea blong God mo raon long ol fo anamol mo ol elda ya, nao oli stap singsing bigfala, se ‘Hemia Smol Sipsip ya we ol man oli kilim i ded. I stret nomo blong hem i kasem paoa, mo blong hem i kam rijman, mo blong hem i kasem waes, mo blong hem i kam strong. I stret nomo blong olgeta man oli ona long hem, mo blong oli leftemap nem blong hem, mo blong oli presem hem.’ ” (Revelesen 5:11, 12) !Singsing ya i presemgud hem!

      21. ?Singsing ya we i presem Smol Sipsip hem i daonem hae nem mo rul blong Jeova? Traem eksplenem moa.

      21 ?Olsem wanem? ?Samting ya i min se Jisas i tekem ples blong Jeova God, nao olgeta samting we God i wokem oli presem Jisas nomo, oli no moa presem Papa blong hem? !No gat! Sing ya we i presem Jisas i agri long samting we aposol Pol i talem, se: “God i leftemap nem blong hem [Jisas] i go antap olgeta, i givim nem long hem we i hae moa long ol narafala nem. Nao olgeta long heven, mo long wol, mo long ples blong ol dedman, bambae oli foldaon, oli ona long nem blong Jisas, mo olgeta man bambae oli talemaot we Jisas Kraes . . . i Masta blong olgeta, blong leftemap nem blong God, Papa blong yumi.” (Filipae 2:9-11) Long ples ya, Pol i presem Jisas from samting we hem i mekem blong stretem bigfala kwestin we i stap fored long ol man, hemia: ?Jeova i gat raet blong rul long olgeta samting, no no gat? !Tru ya, samting ya we Jisas i mekem i leftemap nem blong Papa blong hem bigwan!

      Fulap Voes Oli Joen Blong Singsing

      22. ?Fulap voes we oli kamaot long wol oli joen wetem ol voes long heven blong singsing olsem wanem?

      22 Jon i luk ol enjel oli fulap long heven, oli singsing. Oli presem Jisas from fasin obei blong hem mo from haenem blong hem long heven. Nao i gat sam voes we oli kamaot long wol, we olgeta tu oli joen wetem ol voes long heven blong presem Papa mo Pikinini blong hem. Samting we wan pikinini i mekem i save leftemap nem blong papa mama blong hem. Olsem nao, gudfala fasin blong Jisas blong fasgud long God i “leftemap nem blong God, Papa blong yumi.” Taswe Jon i gohed, i se: “Nao mi harem olgeta samting we God i mekem we oli gat laef, oli stap sing. Olgeta samting long heven mo long wol mo long ples blong ol dedman, olgeta samting long solwora wetem olgeta samting long wol, evriwan we God i mekem, we oli gat laef, olgeta oli stap sing, se ‘God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, mo Smol Sipsip ya tu, yumi mas presem tufala, yumi mas ona long tufala, yumi mas leftemap nem blong tufala, mo yumi mas talemaot paoa blong tufala, gogo i no save finis.’ ”—Revelesen 5:13.

      23, 24. (a) ?Wanem i soemaot wetaem singsing ya i stat long heven? ?Mo wetaem long wol? (b) ?Taem ol yia oli stap pas, olsem wanem singsing ya i stap kam bigwan moa?

      23 ?Wetaem bigfala singsing ya i stat? Afta we dei blong Masta i stat. Taem Jisas i sakemaot Setan wetem ol rabis enjel blong hem oli aot long heven, “olgeta samting long heven” oli save joen long singsing blong presem God mo Jisas. Mo i stat long 1919, wan bigfala kampani blong ol man long wol oli joen wetem olgeta blong presem Jeova. Fastaem sam taosen man nomo oli stap long kampani ya, be long 1990, namba blong olgeta i bitim fo milyan man.b Taem rabis wol blong Setan i lus finis, “olgeta samting . . . long wol” bambae oli singsing blong presem Jeova mo Pikinini blong hem. Long stret taem blong Jeova, plante milyan dedman bambae oli laef bakegen. Long taem ya, “olgeta samting . . . long ples blong ol dedman,” we God i tingbaot olgeta bakegen, bambae oli gat jans blong joen long singsing ya.

      24 Tede, “long olgeta kona blong wol . . . long solwora mo . . . ol aelan,” plante milyan man oli joen wetem ogenaesesen blong Jeova long wol, nao oli sing long wan nyufala sing. (Aesea 42:10; Ol Sam 150:1-6) Gudfala sing ya we i presem God bambae i bigwan olgeta long en blong Wan Taosen Yia Rul. Long taem ya, ol man bambae oli stretgud olgeta. Afta long taem ya, Setan hem wan, we hem i Snek blong bifo, nambawan man blong gyaman, bambae hem i lus. Profet tok blong Jenesis 3:15 bambae i kamtru fulwan. Taem hem i kasem bigfala mak blong hem, olgeta samting we oli laef, ol speret man mo ol man blong wol tu, bambae oli singsing tugeta, se: “God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, mo Smol Sipsip ya tu, yumi mas presem tufala, yumi mas ona long tufala, yumi mas leftemap nem blong tufala, mo yumi mas talemaot paoa blong tufala, gogo i no save finis.” Long heven mo long wol, bambae i no gat wan voes we i no agri long singsing ya.

      25. (a) ?Taem yumi ridim vison ya blong Jon, samting ya i pulum yumi blong mekem wanem? (b) ?Long en blong vison ya, ol fo anamol mo ol 24 elda oli givim wanem gudfala eksampel long yumi?

      25 !Long taem ya, bambae glad i fulap! Tru ya, samting we Jon i talemaot i mekem hat blong yumi i fulap long glad. Mo hem i pulum yumi blong joen wetem ol enjel long heven long singsing we i presem Jeova God mo Jisas Kraes. ?Samting ya i mekem tingting blong yu i strong moa blong gohed strong long ol gudfala wok? Sipos yumi mekem olsem, yumi save bilif se Jeova bambae i givhan long yumi, nao yumi save stap laef gogo sing ya i kasem bigfala mak blong hem. Mo yumi save joenem voes blong yumi long olgeta voes long heven mo long wol. I klia se ol fo anamol ya we oli olsem jerubim mo ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli laef bakegen long ded, oli joengud, from we lastok blong vison ya i olsem: “Nao ol fo anamol ya oli ansa se ‘Amen’, mo ol elda ya oli foldaon, [oli wosip, “NW”].”—Revelesen 5:14.

      26. ?Yumi mas soemaot bilif long wanem? ?Smol Sipsip ya i rere blong mekem wanem?

      26 Yu we yu stap ridim buk ya, plis, yu soemaot bilif long sakrifaes blong Smol Sipsip ya, hemia we ‘i naf gud.’ Sipos yu traehad blong mekem wosip long Jeova wetem tingting daon, yu save kasem bigfala blesing blong “God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem.” Plis yu letem grup ya we i olsem Jon bifo, i givim long yu “kakae [long saed blong speret] long stret taem blong hem.” (Luk 12:42) !Be yu luk! Smol Sipsip ya i rere blong brekemaot ol seven lok ya. ?Wanem gudfala samting i stap insaed long buk ya?

      [Ol Futnot]

      a Vas ya “olgeta evriwan oli holem gita blong olgeta, mo oli holem ol smol savel we oli wokem long gol, we oli fulap long insens,” i luk olsem i save minim olgeta elda wetem ol fo anamol ya tu. Be ol vas raonabaot long vas ya, oli soemaot klia se tok ya i stret long ol 24 elda nomo.

      b Lukluk ol namba long japta 12.

  • !Fo Man Long Ol Hos Oli Resis i Go!
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 16

      !Fo Man Long Ol Hos Oli Resis i Go!

      Revelesen 6:1 kasem 17

      Stampa tok: Fo man oli resis long ol hos, ol wetnes we oli kilim olgeta oli ded from Jisas oli stap aninit long olta, mo bigfala dei blong kros blong God

      Taem we i kamtru: I stat long 1914 go kasem en blong rabis fasin blong wol ya

      1. ?Olsem wanem Jeova i soemaot long Jon ol save we i haed long buk we Jisas i openem?

      TAEM blong yumi i trabol tumas. ?Olsem wanem nao? ?Yumi intres long “ol samting we bambae i no longtaem, oli kamtru”? !Yes, ol samting ya bambae oli gat paoa long laef blong yumi! Taswe naoia yumi mas stap wetem Jon, from we Jisas bambae i openem wan buk we plante save i haed insaed long hem. Be Jon i no nidim blong ridim buk ya. ?From wanem? From we bambae hem i luk sam smol store, olsem we oli rili stap hapen long fored blong hem. Ol store ya oli olsem “ol saen” blong soemaot we ol tok blong buk ya oli olsem wanem.—Revelesen 1:1, 10, NW.

      2. (a) ?Jon i luk mo i harem wanem? ?From we jerubim i luk olsem wan laeon, samting ya i soemaot wanem long Jon? (b) ?Faswan jerubim i givim oda long hu? ?From wanem yu talem olsem?

      2 Nao lesin long Jon, taem Jisas i brekemaot faswan lok long buk: “Nao mi luk we Smol Sipsip ya, hem i brekemaot wan long ol seven lok blong buk ya. Nao mi harem wan long ol fo anamol ya i singaot bigfala, we voes blong hem i olsem tanda. Hem i talem se ‘Yu kam.’ ” (Revelesen 6:1) Hemia voes blong faswan jerubim. Hem i luk olsem wan laeon. Samting ya i soemaot long Jon se ogenaesesen blong Jeova i no fraet blong mekem ol stret jajmen blong Jeova i kamtru. ?Oda ya se “Yu kam,” i go long hu? Hem i no go long Jon, from we bifo finis wan voes i singaot Jon blong kam lukluk ol samting ya. (Revelesen 4:1) ‘Voes ya we i olsem tanda’ i stap singaot sam narafala blong oli joen long faswan blong ol fo samting olsem pleplei.

      Waet Hos Mo Haeman We i Ron Long Hem

      3. (a) ?Jon i talemaot wanem nao? (b) ?Stret long saen we Baebol i yusum, waet hos hem i minim wanem?

      3 !Jon i stap luk wan pleplei we i pas kwiktaem long fored blong hem! Mo olgeta tede we oli olsem Jon wetem ol fren blong olgeta, olgeta tu oli stap lukluk pleplei ya. Jon i talem se: “Nao mi luk wan waet hos i kamtru. Man we i stap sidaon long hem i holem bonara blong hem, mo i putum gudfala hat blong flasem hem, olsem hat blong [king, “NW”]. Hem i raed long hos i go, olsem man we i win long faet finis, nao i go blong faet bakegen, blong bambae i win bakegen [i win olgeta, “NW”].” (Revelesen 6:2) Saye, waet hos ya i kamtru. Hem i ansa long voes we i olsem tanda we i talem se “Yu kam.” Long Baebol, plante taem hos i minim faet. (Ol Sam 20:7; Proveb 21:31; Aesea 31:1) Ating hos ya i wan naes man hos. Hem i waetgud we skin blong hem i saen. Samting ya i minim tabu fasin, we i no gat doti long hem. (Skelem wetem Revelesen 1:14; 4:4; 7:9; 20:11.) Mining ya i stret nomo, from we hem i olsem wan saen blong, faet we i klin mo i stret long tabu ae blong Jeova.—Lukluk long Revelesen 19:11, 14.

      4. ?Hu ya i ron long waet hos ya? Eksplenem.

      4 ?Hu ya i ron long hos ya? Hem i holem bonara. Hemia i tul blong faet. Be hem i kasem flas hat blong king tu. Ol stret man we oli putum flas hat blong king long dei blong Masta, hemia Jisas wetem olgeta we oli olsem ol 24 elda nomo. (Daniel 7:13, 14, 27; Luk 1:31-33; Revelesen 4:4, 10; 14:14)a Be man ya we i sidaon long hos i no wan long ol 24 elda ya. From we taem wan long olgeta i kasem flas hat blong king, be i no from ol gudfala samting we hem wan nomo i mekem. Taswe man ya we i ron hem wan long hos, hemia Jisas Kraes nomo. Jon i luk hem olsem we hem i stap long heven finis long 1914. Hemia nao taem ya we Jeova i talem se: “Mi mi putumap king blong mi.” Nao hem i talemaot long Jisas from wanem hem i mekem samting ya, i se: “Ol narafala [nesen] ya, . . . bambae mi givim olgeta long yu, oli blong yu.” (Ol Sam 2:6-8)b Taswe, taem Jisas i brekemaot faswan lok blong buk ya, hem i soemaot olsem wanem hem wan bambae i faetem ol enemi blong hem. Hemia taem hem i jes kam King nomo, long stret taem we God i makemaot.

      5. ?Olsem wanem tok blong man we i raetem Ol Sam long saed blong Man we i Ron long hos ya i kolosap sem mak long Revelesen 6:2?

      5 Pleplei ya we Jon i luk i joengud wetem Ol Sam 45:4-7. Ol tok long ol vas ya oli go stret long King ya we Jeova i putumap hem, i se: “Yu raed long hos blong yu, yu go long paoa blong yu blong yu win. Yu faet from trutok mo stret fasin. !Paoa blong yu bambae i mekem yu yu win we yu win bigwan! Ol ara blong yu oli sap, bambae oli stikim bodi blong ol enemi blong yu, go kasem hat blong olgeta. Ol man blong narafala kantri bambae oli foldaon long leg blong yu blong ona long yu. Paoa we God i givim long yu blong yu yu king, bambae i stap oltaem nomo, i no save finis. Yu yu stap rulum ol man blong yu long stret fasin. Yu yu laekem ol samting we i stret, be yu no laekem ol samting we i nogud, yu agens long olgeta. Nao from samting ya, God, we i God blong yu, hem i jusumaot yu finis, mo i mekem yu yu glad moa, i winim we i mekem long ol narafala king.” Jon i save profet tok ya, mo hem i mas save se tok ya i stret nomo long wok blong Jisas, taem hem i kam King.—Skelem wetem Hibrus 1:1, 2, 8, 9, NW.

      Hem i Ron Long Hos i Go Blong Win Long Faet

      6. (a) ?From wanem Man we i Ron long hos ya i mas go blong win long faet? (b) ?Wanem ol yia we hem i stap ron i go blong win long faet blong hem?

      6 ?Be from wanem King ya we i jes tekem rul blong hem i mas ron i go blong faet? From we hem i gat plante enemi. Devel Setan, we hem i nambawan enemi blong Jeova, hem i no wantem se King ya i rul. Mo ol man long wol we oli folem Setan, nating we oli luksave no oli no luksave samting ya, be olgeta tu oli agensem Jisas. Taswe taem Kingdom i stanap, i mas gat wan bigfala faet long heven. Long faet ya, Jisas i tekem nem ya Maekel (we i minim “?Hu Ya i Olsem God?”) Ale Jisas i winim Setan mo ol rabis enjel blong hem, nao hem i sakemaot olgeta oli aot long heven oli kamdaon long wol. (Revelesen 12:7-12) Afta, Jisas i gohed, i stap ron blong win long faet blong hem gogo plante yia blong dei blong Masta i pas. Long semtaem, hem i jajem ol nesen mo ol man long wol, mo ol man we oli olsem sipsip oli hivap long saed blong King ya blong oli kasem laef. Tru, ful wol i stap yet “long paoa blong Setan.” Nating we i olsemia, be Jisas i gohed blong lukaot long ol brata blong hem we tabu speret i makemaot olgeta, wetem ol fren blong olgeta tu, from we hem i laekem olgeta tumas. Hem i givhan long olgeta wanwan blong win long faet ya blong holemtaet bilif blong olgeta.—1 Jon 5:19; Matyu 25:31-33.

      7. ?Long ol faswan yia blong dei blong Masta, Jisas i win long wanem faet long wol? ?Mo yumi mas gat strong tingting blong mekem wanem?

      7 ?Long ol 70 yia we oli pas finis long dei blong Masta, wanem sam narafala faet we Jisas i winim olgeta? Ol man blong Jeova long olgeta ples long wol, oli bin kasem plante traem mo trabol mo hadtaem. Samtaem wanwan Kristin nomo i kasem traem olsem, samtaem ful kongregesen i kasem. Ol traem ya oli kolosap sem mak long ol traem we aposol Pol i kasem, we i pruvum se hem i wan minista. (2 Korin 11:23-28) Ol Wetnes blong Jeova oli nidim ‘paoa ya we i bigfala tumas i blong God, i no blong olgeta,’ blong stanap strong long ol trabol ya. Samting ya i tru moa taem i gat faet mo raf fasin i kamaot. (2 Korin 4:7) Mo long ol bigfala traem, ol Wetnes we oli holemstrong bilif blong olgeta oli save talem olsem Pol, se: “Be Masta blong yumi, hem i stap wetem mi, mo hem i givim paoa long mi blong mi talemaot gud olgeta tok blong hem long fes blong ol hiten man, blong oli harem.” (2 Timote 4:17) Yes, Jisas i win long faet blong hem blong givhan long olgeta Wetnes ya. Mo bambae i gohed blong ron i go blong win bakegen, blong givhan long yumi. Sipos yumi gat strong tingting blong finisim faet blong yumi long saed blong bilif, gogo yumi win olgeta, bambae hem i gohed blong givhan long yumi.—1 Jon 5:4.

      8, 9. (a) ?Bigfala kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long wol i joen long wanem faet? (b) ?Wanem ol ples long wol we namba blong ol Wetnes blong Jeova i kam antap moa?

      8 King ya we hem i ron long hos blong win long faet, hem i stap lidim bigfala kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long olgeta ples long wol. From samting ya oli win wetem hem. Long 1918 hem i protektem ol Baebol Studen, blong oli no lus. Long taem ya, politik ogenaesesen blong Setan i ‘winim’ olgeta blong smoltaem. Be long 1919, King ya i letem olgeta oli gofri, olsem we hem i brekem lok blong doa blong presin blong olgeta. Afta, hem i givim paoa long olgeta blong oli talemaot gud nyus gogo oli “finisim olgeta ples long wol.”—Revelesen 13:7; Ol Wok 1:8.

      9 Bifo long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, mo taem faet ya i gohed, sam bigfala paoa blong wol oli traem spolem ol Wetnes blong Jeova long plante kantri. Ol lida blong ol skul oli sapotem ol strong man we oli rul long ol kantri ya. Samting ya i tru moa long ol lida blong Katolik skul. Taem faet ya i stat long 1939, i gat 71,509 Wetnes we oli stap prij. Long en blong faet long 1945, i gat 141,606. Namba ya i kam antap bigwan, nating we 10,000 blong olgeta oli stap plante yia long kalabus mo long ol rabis presin, mo plante taosen moa oli ded. Naoia namba blong ol Wetnes long olgeta ples long wol i kam antap kasem bitim fo milyan. Long ol Katolik kantri mo ol kantri we trabol i bigwan moa, olsem Jemani, Itali, mo Japan, namba i kam antap moa. Naoia, long trifala kantri ya wanwan, oli gat ova long 100,000 man blong prij.—Aesea 54:17; Jeremaea 1:17-19.

      10. ?Olsem wanem King ya i givhan long ol man blong hem blong win long faet taem oli mas pas long kot blong ‘blokem ol enemi blong Kraes mo blong wetnes long gud nyus’?

      10 King ya we i ron long hos blong win long faet blong hem, hem i blesem ol man blong hem we oli stap wok strong. Taem oli mas pas long kot no long fored blong ol haeman blong “blokem ol enemi blong Kraes mo . . . wetnes long gud nyus,” hem i lidim olgeta blong oli win plante taem. (Filipae 1:7; Matyu 10:18; 24:9) Samting ya i bin hapen long plante ples long wol—long Ostrelya, Ajentina, Kanada, Gris, India, Swasilan, Swiselan, Teki, mo plante narafala kantri bakegen. Long Saprim Kot blong Amerika, ol Wetnes blong Jeova oli win 23 taem. Wan long olgeta taem ya, Kot i givim raet long ol Wetnes blong talemaot gud nyus “long fes blong ol man, mo long ol haos” wanwan. Mo hem i givim raet long olgeta blong oli no joen long ol seremoni we oli leftemap kantri blong ol. (Ol Wok 5:42; 20:20; 1 Korin 10:14) From we oli win long kot olsem, rod i stap open blong oli save gohed blong wetnes long olgeta ples long wol.

      11. (a) ?Olsem wanem Man we i Ron long hos ya bambae “i win olgeta”? (b) ?Samting we Jon i luk taem Jisas i brekemaot namba tu, namba tri, mo namba fo lok long buk ya, i mas gat wanem paoa long yumi?

      11 ?Olsem wanem Jisas “bambae i win bakegen [i win olgeta, NW]”?c Fastaem bambae hem i mekem olsem taem hem i spolem ol gyaman skul. Mo biaen, bambae hem i sakem ol narafala haf blong ogenaesesen blong Setan long wol i go long samting olsem wan “lugun blong faea,” blong hem i lus. (Biaen bambae yumi tokbaot ol samting ya moa.) Samting ya bambae i leftemap hae rul blong Jeova. Naoia, yumi stap wet nomo long dei blong Amageden. !Hemia nao lastaem we “King blong ol king” bambae i winim politik ogenaesesen blong Setan we i stap mekem i strong long ol man! (Revelesen 16:16; 17:14; 19:2, 14-21; Esikel 25:17) Go kasem taem ya, Man ya we i Ron long waet hos we i no gat man i save winim hem, i gohed blong ron. Mo Jeova i gohed blong pulum ol man we oli gat gudfala hat oli kam insaed long stret nesen blong Hem long wol. (Aesea 26:2; 60:22) ?Yu yu stap joen wetem grup ya we oli olsem Jon, blong mekem wok blong Kingdom i go moa? Sipos yes, samting we aposol Jon i luk taem hem i brekemaot nekis trifala lok long buk bambae i pulum yu blong joen moa yet long bigfala wok blong Jeova long taem ya.

      !Yu Luk, Hos We i Red Olsem Faea!

      12. ?Jisas i talem se wanem samting bambae i makem taem we hem i stap rul olsem King, we man i no save luk hem?

      12 Kolosap long en blong minista wok blong Jisas long wol, taem ol disaepol nomo oli stap wetem hem, oli askem long hem se: “Plis yu talemaot long mifala: ?Wetaem bambae ol samting ya oli kamtru? ?Mo wanem saen bambae i soemaot we yu yu stap finis mo we fasin ya blong wol i kasem en blong hem?” Jisas i ansa long olgeta, nao hem i talemaot ol trabol we bambae oli kamaot, hemia “stat blong ol trabol we i blong mekem man i harem nogud.” Jisas i talem se: “Ol nesen bambae oli girap, oli agens long ol narafala nesen, mo ol kingdom bambae oli agens long ol narafala kingdom. Bambae graon i save seksek bigfala. Mo olbaot long wol ol man bambae oli gat hadtaem blong kasem kakae, mo bambae i gat ol strong sik oli spolem olgeta. Mo long skae, bambae i gat ol samting blong mekem man i fraet, mo ol bigbigfala saen.” (Matyu 24:3, 7, 8, NW; Luk 21:10, 11) Taem Jisas i brekemaot ol lok long buk ya, ol samting we Jon i luk oli laenapgud wetem profet tok ya blong Matyu. !Luklukgud nao, from we Jisas we i gat bigfala paoa i rere blong brekemaot seken lok ya!

      13. ?Jon bambae i luk wanem kaen paoa we i defren long paoa we i joen wetem stret fasin?

      13 “Nao Smol Sipsip ya i brekemaot namba tu lok blong buk ya, mo mi harem namba tu anamol i talem se ‘Yu kam.’ ” (Revelesen 6:3) Seken jerubim we i olsem wan buluk, hem nao i talem se “Yu kam.” Buluk i saen blong paoa, be hemia paoa we oli yusum long fasin we i stret. Be defren nao, Jon i luk wan paoa we i mekem i nogud long ol man, i karem ded nomo i kam long olgeta.

      14. ?Nao Jon i luk wanem hos mo man we i ron long hem? ?Vison ya i minim wanem?

      14 ?Wanem ansa long voes blong seken jerubim we i singaot se “Yu kam”? Hemia: “Nao wan narafala hos i kamtru we i red olsem faea. Man we i stap sidaon long hem, [hem i kasem paoa, “NW”] blong mekem pis i finis long wol, bambae faet nomo i gohed, we ol man oli stap kilkilim olgeta oli ded. Mo [hem i kasem, “NW”] wan bigfala naef blong faet.” (Revelesen 6:4) !Tru ya, vison ya i no karem gud nyus! !Mo i klia se hos ya i minim faet! Hem i no minim stret faet we King blong Jeova bambae i win long hem. No gat. Be hem i minim ol rabis faet we man i mekem long olgeta ples long wol, we oli mekem fulap blad i ron mo oli mekem plante man oli harem i soa. !Taswe i stret nomo we man ya i ron long hos we i red olsem faea!

      15. ?From wanem yumi no mas wantem joen nating wetem man we i ron long seken hos?

      15 Jon i no wantem joen nating wetem hos ya mo man we i ron long hem, from we profet tok i talem finis long saed blong ol man blong God, se: “Bambae oli no moa lanem fasin blong faet.” (Aesea 2:4) Nating we oli ‘stap long wol ya,’ be Jon mo olgeta we oli olsem Jon tede wetem bigfala kampani, oli “no man blong wol.” Ol man blong wol oli mekem blad blong fulap man i ron. Be yumi faet long saed blong speret nomo. Yumi stap yusum ol tul “blong faet blong God” blong talemaot trutok. Yumi no faet olsem ol man blong wol.—Jon 17:11, 14; 2 Korin 10:3, 4.

      16. ?Wetaem mo olsem wanem man we i ron long red hos i kasem “wan bigfala naef blong faet”?

      16 Bifo long 1914, taem Man we i Ron long waet hos i no kasem hat blong king yet, i gat plante faet i kamaot finis. Be nao man we i ron long red hos i kasem “wan bigfala naef blong faet.” ?Hemia i minim wanem? Long Faswan Bigfala Faet Blong Wol, ol man oli faet long fasin we i moa nogud, oli kilim moa man, mo spolem plante moa samting, bitim bifo. Taem oli faet long 1914 kasem 1918, oli yusum ol posen gas, ol plen, ol sip we oli save haed aninit long solwora, ol tank, mo ol bigfala masket we man i sut wetem (cannon), mo ol otomatik masket. Hemia fastaem we oli bin yusum ol tul olsem, mo fastaem we oli mekem wan bigfala faet olsem. Twante eit nesen oli joen long faet ya. Be i no ol soldia nomo we oli faet, oli pulum ol man olbaot tu blong joen long faet ya. Namba blong ol man we oli ded mo oli kasem kil i bitim mak. Moa long naen milyan soldia oli ded. Mo fulap long ol narafala man tu oli ded mo oli kasem kil. Taem faet ya i finis, pis i no moa stap long wol. Bitim 50 yia biaen long faet ya, wan haeman blong gavman blong Jemani, (Konrad Adenauer) i talem se: “I stat long 1914, seftaem mo kwaet taem i lus long laef blong ol man.” !Tru ya, man we i ron long hos we i red olsem faea i kasem paoa blong tekemaot pis long wol ya!

      17. ?Afta Faswan Bigfala Faet Blong Wol, olsem wanem “bigfala naef blong faet” i tekem laef blong plante moa man?

      17 Nao i olsem we man we i ron long red hos i wantem mekem plante moa blad i ron. Taswe hem i resis i go long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol. Long faet ya, oli yusum ol tul blong faet we oli moa nogud bakegen. Namba blong ol man we oli ded mo oli kasem kil long faet ya i fo taem antap long namba blong Faswan Bigfala Faet Blong Wol. Long 1945, i gat tu nyuklia bom i bosta long Japan. Wantaem nomo, oli spolem laef blong plante taosen man. Long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, man we i ron long red hos i spolem laef blong 55 milyan man. Be long tingting blong hem i no naf yet. Ol tru ripot oli talem se i gat bitim 19 milyan man we “bigfala naef blong faet” i kilim olgeta, i stat long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, i kam kasem naoia.

      18, 19. (a) Ol man we oli ded long ol faet biaen long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol oli no pruvum se teknik blong ol ami i gud. ?Be oli pruvum wanem? (b) ?Wanem denja i stap fored long ol man tede? ?Man we i Ron long waet hos bambae i mekem wanem blong blokem?

      18 ?Yumi save talem se ol faet ya oli pruvum bigfala waes blong teknik blong ol ami? No gat. Oli pruvum nomo se red hos ya we i no gat sore nating, hem i stap resis. ?Mo hem i stap resis i go wea? Sam man blong save oli talem se i mas gat wan mastik samtaem long ol 25 yia we oli kam, nao bambae wan nyuklia faet i kamaot from. Antap long samting ya, ol man oli naf blong mekem plan blong statem wan nyuklia faet tu. Yumi glad we Man we i Ron long waet hos, blong win long faet, hem i gat narakaen tingting.

      19 Stampa blong ol faet ya, se ol man oli tinghae tumas long kantri blong olgeta mo oli no laekem nating ol man blong narafala kantri. From samting ya, i olsem we olgeta man long wol oli sidaon long wan nyuklia bom, we i rere blong faerap. Sipos ol nesen oli finis blong wokem ol nyuklia bom, be hemia i no naf, from we oli save yet olsem wanem blong wokem. Oli save wokem bakegen ol rabis nyuklia bom blong kilim ol man oli ded. Sipos oli mekem wan faet wetem ol narafala tul blong faet, kwiktaem nomo i save kam wan nyuklia faet. Fasin flas mo fasin blong no laekem nating ol man blong narafala kantri i fulap long ol nesen tede. Samting ya i save pulum olgeta blong spolem olgeta laef long wol. Man we i Ron long waet hos, hem nomo i naf blong blokem red hos we i resis i go. Yumi save bilif se Kraes we hem i King, bambae hem i ron long hos blong mekem tu samting: blong winim wol ya we i stap aninit long paoa blong Setan, mo blong stanemap wan nyufala fasin blong laef long wol, we i stanap long lav nomo. Stampa fasin blong nyufala wol ya, se lav blong God mo lav blong ol man raonabaot long yumi. Samting ya nao i save mekem pis i kam long wol. Be ol nesen oli no mekem olsem. Oli wokem plante nyuklia bom blong bambae narafala nesen i fraet long olgeta, i no kam mekem faet long olgeta. Fasin olsem long krangke taem blong yumi i no save putum pis nating.—Ol Sam 37:9-11; Mak 12:29-31; Revelesen 21:1-5.

      Blak Hos i Kamtru

      20. ?Olsem wanem yumi save se Man we i Ron long waet hos hem i naf blong winim enikaen trabol?

      20 !Nao Jisas i brekemaot namba tri lok! ?Jon, yu yu luk wanem? Jon i se: “Nao Smol Sipsip ya i brekemaot namba tri lok blong buk ya, mo mi harem namba tri anamol i talem se ‘Yu kam.’ ” (Revelesen 6:5a) Yumi glad we fes blong namba tri jerubim “i olsem fes blong man.” Hemia i saen blong fasin lav. Bambae nyufala wol blong God i fulap long lav we i stanap long ol stret rul blong hem. Fasin ya i fulap long ogenaesesen blong Jeova tede tu. (Revelesen 4:7; 1 Jon 4:16) Man we i Ron long waet hos “i mas stap king fastaem, gogo God i winim olgeta enemi blong Kraes, i putum olgeta oli stap daon, aninit long leg blong Kraes.” Yumi save se Kraes ya we i gat bigfala lav, bambae i finisim ol trabol long wol. Mo nekiswan trabol we Jon i luk tu, bambae Jisas i finisim.—1 Korin 15:25.

      21. (a) ?Blak hos mo man we i ron long hem oli pija blong wanem? (b) ?Wanem i soemaot se blak hos ya i stap resis i go yet?

      21 ?Jon i luk wanem nao, we i olsem ansa long namba tri voes we i singaot se ‘Yu kam’? “Nao mi luk wan blak hos i kamtru, mo man we i stap sidaon long hem, hem i holem wan skel long han blong hem.” (Revelesen 6:5b) !Bigfala hanggri! Hemia nao mining blong profet tok ya. Hem i tokbaot samting we i kamaot long stat blong dei blong Masta. Long taem ya kakae i sot, mo oli skelem kakae blong ol man wanwan. I stat long 1914, hanggri i wan bigfala trabol long plante ples long wol. Ol faet oli mekem hanggri i kamaot. Long taem blong faet, oli no moa yusum mane blong pem kakae blong ol man, oli yusum nomo blong pem ol tul blong faet. Ol man oli no moa save wokem garen, from we oli fosem olgeta blong joen long ami. Mo tu ol faet oli spolem graon, nao kakae i no save gru gud. Mo tu samtaem olgeta nomo oli spolem plante kakae blong olgeta, blong ol enemi oli no save tekem. !Samting ya i tru long Faswan Bigfala Faet Blong Wol! !Long taem ya, plante milyan man oli ded from hanggri! Mo tu, taem faet ya i finis, man we i ron long blak hos i no stop. Hanggri i gohed nomo. Long ol yia biaen long 1930, kakae i sot long kantri ya Yukren. Faef milyan man i ded from. Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i mekem se kakae i sot moa. Blak hos ya i stap resis i go yet. Kampani we i lukaot long ol kakae long wol hem i talem se long 1987, 512 milyan man oli hanggri. Mo evri dei, i gat 40,000 pikinini oli ded from ol sik we oli kamaot from hanggri.

      22. (a) ?Jon i harem wan voes we i talem wanem? ?Tok ya i minim se ol man oli mas lukaot long wanem? (b) ?Praes blong wan lita wit mo tri lita bale i minim wanem?

      22 Jon i go moa i se: “Nao mi harem olsem wan voes long medel blong ol fo anamol i tok, i talem se ‘Wan lita wit, praes blong hem wan denarias. Tri lita bale, praes blong hem wan denarias. Be yu no mas spolem oel blong frut blong oliftri mo waen.’ ” (Revelesen 6:6, “NW”) Ol fo jerubim oli joen long wan voes blong talemaot se ol man oli mas lukaotgud long ol kakae. I sem mak long taem bifo we ol ami oli spolem Jerusalem long 607 B.K.T. Ol man long taem ya “oli mas skelem fastaem hamas bred oli gat raet blong kakae, mo oli wari tumas.” (Esikel 4:16) Long taem blong Jon, oli makemaot wan lita wit olsem kakae blong wan soldia blong wan dei. ?Wanem praes blong kakae ya? Wan denarias. !Hemia i olsem pei blong wan man blong wan dei! (Matyu 20:2)d ?Olsem wanem sipos man ya i gat pikinini? Hem i save pem tri lita bale we oli no klinimgud. Be hemia i naf long wan smol famle nomo. Mo tu, bale i no wan gudfala kakae olsem wit.

      23. ?Tok ya “Yu no mas spolem oel blong frut blong oliftri mo waen” i minim wanem?

      23 ?Wanem mining blong tok ya “Yu no mas spolem oel blong frut blong oliftri mo waen”? Samfala oli ting se mining blong tok ya i olsem: Nating se kakae i sot mo plante man oli hanggri, be ol gudfala kakae blong ol rijman bambae i stap olsem nomo. Be long Medel Is, oel mo waen tufala i no rili gudfala kakae blong rijman. Taem oli raetem Baebol, bred, oel, mo waen oli kakae blong olgeta man. (Skelem wetem Jenesis 14:18; Ol Sam 104:14, 15.) Long plante ples, wora i nogud, taswe oli dring waen. Mo samtaem oli yusum waen olsem wan kaen meresin. (1 Timote 5:23) Long saed blong oel, yumi save tingbaot wido blong Sarefat long taem blong Elaeja. Nating we hem i pua, be hem i gat sam oel i stap, we hem i yusum blong kukum laswan flaoa blong hem. (1 King 17:12) Taswe i luk olsem we oda ya blong “no spolem oel blong frut blong oliftri mo waen,” i olsem advaes blong yusumgud ol kakae blong olgeta, oli no mas westem. Sipos no, bambae oli ‘spolem’ kakae ya, hemia i min se bambae oli sot long kakae bifo we hadtaem ya i finis.

      24. ?From wanem yumi save se i no longtaem, blak hos ya bambae i no moa resis i go?

      24 !Yumi glad we i no longtaem Man we i Ron long waet hos bambae i blokem blak hos ya we i stap resis i go! Baebol i talem se from lav blong Hem, long nyufala wol bambae i mekem olsem: “Long ol dei blong hem, ol stret man bambae oli gru oli kam plante, mo bambae i gat plante pis gogo mun i no moa stap. . . . Bambae i gat fulap kakae olsem wit long wol. Antap long ol hil bambae i gat fulap tumas, gogo i ova.”—Ol Sam 72:7, 16, NW; mo lukluk Aesea 25:6-8.

      Hos We i Lusum Prapa Kala Blong Hem Mo Man We i Ron Long Hem

      25. ?Taem Jisas i brekemaot namba fo lok, Jon i harem voes blong hu? ?Samting ya i soemaot wanem?

      25 Store ya i no finis yet. !Jisas i brekemaot namba fo lok, nao Jon i talem wanem i hapen! “Nao Smol Sipsip ya i brekemaot namba fo lok blong buk ya, mo mi harem namba fo anamol i talem se ‘Yu kam.’ ” (Revelesen 6:7) Hemia voes blong namba fo jerubim, we i olsem wan igel we i stap flae. Hemia i minim fasin waes we i lukluk i go longwe long fyuja. Tru ya, taem yumi tingbaot mining blong samting ya, Jon, mo grup ya we i olsem Jon wetem ol narafala man blong God tede long wol, oli nidim waes wetem fasin luksave. Olsem nao, yumi save blokem plante trabol mo sik we oli kasem ol flas man tede we oli waes long ol tingting blong wol nomo, mo oli mekem ol rabis fasin.—1 Korin 1:20, 21.

      26. (a) ?Hu ya man we i ron long namba fo hos? ?From wanem kala blong hos ya i stret nomo? (b) ?Hu i biaen long man ya we i ron long namba fo hos? ?Ol man we namba fo hos i kasem olgeta, oli go wea?

      26 ?Wanem ol rabis samting we oli kamaot long wol, taem namba fo man we i ron long hos i kamtru? Jon i talem se: “Nao mi luk wan narafala hos i kamtru, we i lusum prapa kala blong hem, olsem we i ded finis. Man we i stap sidaon long hem, nem blong hem, Ded, mo i gat wan narafala man we i biaen long hem, we nem blong hem, Ples blong ol Dedman [Hades, “NW”].” (Revelesen 6:8a) Nem blong man we i ron long laswan hos ya: Ded. Long ol fo man we oli ron long ol hos long Apokalips, hem nomo oli talemaot klia wanem nem blong hem. I stret nomo we Ded i ron long wan hos we i lusum prapa kala blong hem, from we tok ya long olfala lanwis Grik (khlo·rosʹ ) oli yusum blong tokbaot fes blong man we i lusum kala, olsem we hem i sik. Mo tu, profet tok i no talem olsem wanem Hades (gref) i stap folem Ded, be i talem nomo se Hades i biaen long Ded. I stret nomo we i olsem, from we bighaf blong olgeta we namba fo man long hos i kilim olgeta, oli go long Hades. Yumi glad we olgeta ya bambae oli laef bakegen long ded, taem “ded wetem Hades tufala i givimbak ol dedman we oli stap long tufala.” (Revelesen 20:13, NW) ?Be olsem wanem Ded i kasem ol man ya?

      27. (a) ?Olsem wanem man we i ron long hos ya, nem blong hem Ded, i kasem plante man? (b) ?Profet tok i minim wanem taem hem i talem se Ded bambae i gat paoa long ‘wan long evri fo man long wol’?

      27 Vison ya i gohed blong talemaot olsem wanem Ded i kasem sam man, i se: “[Tufala i kasem paoa, “NW”] blong tufala i kilim smol haf blong ol man long wol oli ded. Taem tufala i kaontem fo man, tufala i mas kilim wan i ded, tri nomo i stap laef, gogo tufala i pasraon long olgeta man long wol. Tufala i save kilim olgeta oli ded [wetem longfala naef blong faet, “NW”] mo long hadtaem we i no gat kakae, mo long sik, mo long ol wael anamol blong wol.” (Revelesen 6:8b) Ating profet tok ya i no minim se long evri fo man long wol wan bambae i ded gogo i finisim olgeta man long wol. Be hem i minim se man we i ron long namba fo hos i gat paoa long bighaf blong wol, long ol ples we fulap man oli stap mo long ol ples we smol man nomo i stap. Man ya we i ron long hos ya i kasem ol man we man long seken hos i kilim olgeta oli ded wetem bigfala naef blong faet. Mo hem i kasem ol man we man long namba tri hos i kilim i ded wetem hanggri. Mo hem i kasem ol man we hem wan i kilim i ded long sik, mo ol man we oli ded taem graon i seksek bigwan, olsem Luk 21:10, 11 i talem.

      28. (a) ?Olsem wanem profet tok long saed blong ol “sik” i kamtru? (b) ?Wanem samting i blokem ol man blong Jeova tede blong oli no kasem samfala sik?

      28 Wan bigfala samting we i kamaot long taem blong yumi, se “sik.” Biaen long Faswan Bigfala Faet Blong Wol, sik ya ‘Spanis flu’ i kilim 20 milyan man i ded long sam manis nomo long 1918 kasem 1919. I gat wan ples nomo long wol we sik ya i no kasem, hemia wan smol aelan, nem blong hem Sent Helena. Long plante ples we kolosap olgeta man oli ded, oli hivimap ol dedbodi, mo oli bonem olgeta. Mo tede sik blong hat mo kansa i go antap tumas. Tufala sik ya i kasem plante man from we oli smok sigaret. Samfala oli kolem ol yia we i stat long 1980 go kasem 1990 se “ten yia we i nogud tumas.” Long ol yia ya, fasin blong laef blong ol man i soemaot se oli no wantem obei long ol loa blong Baebol. Taswe naoia bigfala sik ya AIDS i joen long ol narafala “sik.” Taem we mifala i raetem buk ya, oli no faenem meresin blong winim sik ya. Oli talem se long Not Amerika nomo long 1990 samwe long wan milyan man oli kasem sik ya AIDS. Long Afrika i luk olsem we plante milyan man bambae oli kasem. Ol man blong Jeova oli talem tangkyu tumas long hem from we waes advaes long Tok blong hem i blokem olgeta oli no mekem rabis fasin long saed blong seks mo oli no tekem blad. Tufala rod ya nao i mekem plante sik i kasem fulap man tede.—Ol Wok 15:28, 29; skelem wetem 1 Korin 6:9-11.

      29, 30. (a) ?Wanem mining tede blong ‘fo samting blong spolem man’ we Esikel 14:21 i tokbaot? (b) ?Wanem ol “wael anamol” blong Revelesen 6:8? (c) ?I luk olsem we profet tok ya i gat wanem bigfala mining?

      29 Vison blong Jon i talem se namba fo risen from wanem plante man oli ded, hemia ol wael anamol blong wol. Taem Jisas i brekemaot namba fo lok long buk ya, i gat fo samting i kamaot: faet, kakae i sot, sik, mo ol wael anamol we oli kilim plante man i ded. Long taem bifo, ol fo samting ya oli bigfala risen from wanem ol man oli ded. Taswe oli pija blong ol samting we oli kilim ol man oli ded tede. I sem mak long woning we Jeova i givim long ol man Isrel, i se: “Bambae i olsem taem mi jajem ol man, bambae mi yusum fo samting blong spolem olgeta: naef blong faet, hanggri, ol wael anamol, mo sik. Bambae mi sanem fofala samting ya oli kam long Jerusalem blong kilim i ded ol man blong graon mo ol anamol blong olgeta.”—Esikel 14:21.

      30 Long taem blong yumi, ol wael anamol oli no kilim plante man i ded. Samtaem nomo long ol hot kantri wael anamol i kilim wanwan man. Long fyuja, maet oli kilim moa man sipos faet i spolem graon long plante ples, i kam olsem drae ples nomo. No sipos plante man oli bunbun tumas from hanggri, ating oli no moa gat paoa blong blokem ol hanggri anamol. Mo tu, i gat plante man tede, we oli gat fasin olsem wael anamol nomo. Oli no tingtinggud, oli soemaot ol wael fasin we oli narakaen long ol fasin long Aesea 11:6-9. Ol man ya oli stampa blong ol fasin blong brekem loa we oli go antap tumas long wol ya. Olgeta oli fosem woman, kilim man i ded, oli raf tumas, mo oli sakem bom. (Skelem wetem Esikel 21:31; Rom 1:28-31; 2 Pita 2:12.) Man we i ron long namba fo hos i kasem ol man we oli ded from ol samting ya tu. Yes, i luk olsem we bigfala poen blong profet tok ya, se man we i raed long hos we i lusum prapa kala blong hem, i yusum plante rod blong kilim ol man oli ded taem oli no olfala tumas.

      31. ?Nating we ol man we oli ron long red mo blak hos mo hos we i lusum prapa kala blong hem oli stap mekem plante trabol long wol, be from wanem tingting blong yumi i save stap strong?

      31 Save we i kamaot taem Jisas i brekemaot ol faswan fo lok long buk ya i mekem tingting blong yumi i strong. ?Olsem wanem? Hem i tijim yumi se yumi no mas letem tingting blong yumi i kam hevi from ol samting we oli kamaot tede blong kilim man i ded, olsem faet, hanggri, mo sik. Mo yumi no mas letem tingting blong yumi i kam slak from we ol lida blong wol oli no save faenem rod blong winim ol trabol ya. Ol samting we oli stap kamaot long wol oli soemaot klia se ol man we oli ron long red mo blak hos, mo hos we i lusum prapa kala blong hem, oli stap resis i go. Be yumi no mas fogetem se Man we i Ron long waet hos i resis fastaem long olgeta. Jisas i kam King finis. Mo hem i win finis long wan faet: hem i sakemaot Setan long heven. Hem i gohed blong win from we hem i hivimap ol laswan blong ol pikinini blong Isrel long saed blong speret mo wan bigfala kampani we oli kamaot long ol nesen, we namba blong olgeta i kasem plante milyan, blong oli laef tru long taem blong bigfala trabol long wol. (Revelesen 7:4, 9, 14) Hem i mas gohed long resis blong hem gogo hem i win olgeta.

      32. ?Taem Jisas i brekemaot ol faswan fo lok long buk ya, wanem i kamaot biaen?

      32 Evri taem Jisas i brekemaot wan long ol lok ya, wan voes i singaot se: “Yu kam.” Mo evri taem, wan hos mo wan man we i ron long hem i kamtru. Taem hem i brekemaot namba faef lok long buk ya, yumi no moa harem voes ya we i singaot se “Yu kam.” Be ol man oli ron yet long ol hos ya, mo oli mas gohed blong resis gogo olfala fasin blong wol ya i finis. (Skelem wetem Matyu 28:20.) ?Taem Jisas i brekemaot ol las tri long ol lok long buk ya, wanem sam moa bigfala samting we oli kamaot? Sam samting we oli hapen, ol man oli no save luk. Sam narafala samting, ol man oli save luk, be long fyuja nomo. Nating se i olsem wanem, be olgeta profet tok ya bambae i kamtru. Yumi luk nao long mining blong olgeta.

      [Ol Futnot]

      a Be makemgud se “woman ya” blong Revelesen 12:1 (NW) i putum ‘hat blong king we i gat twelef sta long hem.’

      b Blong pruvum se Jisas i tekem rul long Kingdom blong hem long 1914, lukluk japta 14 mo apendiks blong buk ya “Let Your Kingdom Come,” we Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., i prentem.

      c Long vas ya plante Baebol oli talem “blong win” (Revised Standard, The New English Bible, King James Version) no “strong blong win” (Phillips, New International Version). Be long olfala lanwis Grik, oli yusum tok we i minim se bambae hem i finisim faet ya, i win olgeta, blong olwe. Taswe buk blong Robertson (Word Pictures in the New Testament) i talem se: “Fasin we oli yusum blong raetem vas ya i karem mining ya se hem i win olgeta, blong olwe.”

      d Lukluk futnot blong New World Translation Reference Bible.

      [Bokis blong pija long pej 92]

      King Ya i Resis Long Hos Blong Win Long Faet

      Long ol yia biaen long 1930 mo 1940, ol enemi blong ol Wetnes blong Jeova oli traehad blong pulum ol man blong oli bilif se ol Wetnes oli no gat raet blong mekem minista wok blong ol, oli agensem loa blong kantri mo oli traem sakemaot gavman. (Ol Sam 94:20) Long yia 1936 nomo, polis long Amerika oli holem 1,149 Wetnes. Plante taem ol Wetnes oli pas long kot blong Amerika gogo oli kasem Saprim Kot. Mo plante taem oli win long kot ya. Hemia sam eksampel:

      Long Mei 3, 1943, Murdock i agensem Pensylvanya long Saprim Kot. Kot i tekem disisen se ol Wetnes oli no nidim laesens blong kasem smol vatu from ol buk mo magasin we oli stap seremaot. Long sem dei, Martin i agensem Taon blong Strates long kot. Kot ya i talem se ol Wetnes oli no brekem loa taem oli visitim evri haos wanwan blong givimaot ol traket mo ol narafala pepa blong olgeta.

      Long Jun 14, 1943, Taylor i agensem Misisipi long Saprim Kot. Kot i talem disisen ya se ol Wetnes oli no stap pulum ol man blong agensem gavman taem oli prij. Long sem dei, Wes Vijinia Ministri blong Edukesen i agensem Barnette. Kot i talem se skul i no gat raet blong sakemaot ol pikinini blong ol Wetnes blong Jeova we oli no salut long flag. Long nekis dei nomo, ful Hae Kot blong Ostrelya i tekemaot wan loa we i blokem wok blong ol Wetnes blong Jeova. Oli talem se loa ya i “stanap long tingting blong sam man nomo, i olbaot, mo i hevi tumas.”

      [Bokis blong pija long pej 94]

      Hem i Kasem Paoa Blong Mekem Pis i Finis Long Wol’

      ?Ol waes mo teknik blong man oli pulum hem long wanem rod? Wan nyuspepa long Toronto, Kanada (The Globe and Mail) Janewari 22, 1987, i talemaot toktok blong presiden blong International Development Research Centre, nem blong hem Ivan L. Head. Hem i se:

      “Long evri fo sayentis mo man we i waes long ol nyufala teknik, we oli stadi dip blong traem faenem rod blong mekem wol i kam moa gud, wan i stap wok long ol tul blong faet. . . . Long 1986, oli spenem bitim 1.5 milyan dola evri menet long ol tul blong faet. . . . ?From ol save mo teknik we oli faenemaot, ol man oli moa sef? Ol nyuklia bom we ol bigfala nesen blong wol oli holem oli gat moa paoa i bitim olgeta tul blong faet blong Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol evriwan, mo 6,000 taem moa antap bakegen. Hemia i min se i olsem we oli save mekem 6,000 faet bakegen olsem Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol. Long ol yia we oli pas i stat long 1945, i gat seven wik nomo, no ating i no kasem seven wik, we wol i gat pis long evri ples. Long ol yia ya i gat 150 faet we plante nesen mo man oli joen long olgeta, nating we Yunaeted Nesen i stanap. Samwe long 19.3 milyan man oli ded long ol faet ya. Bighaf blong olgeta oli ded from we ol nyufala teknik mo save oli wokem ol tul blong faet we oli strong moa blong kilim plante man i ded.”

      [Bokis blong pija long pej 98, 99]

      Plan Blong Buk Blong Revelesen

      From ol save long Revelesen we yumi storebaot finis, yumi stat blong luk klia plan blong buk ya. Fastok blong hem i wekemap tingting blong yumi (Revelesen 1:1-9), nao biaen i olsem we hem i seraot long 16 vison olsem:

      VISON 1 (1:10 kasem 3:22): Paoa blong God i holem Jon, nao hem i luk Jisas long heven wetem olgeta paoa blong hem. Jisas i sanem mesej long ol seven kongregesen blong givim advaes mo leftemap tingting blong olgeta.

      VISON 2 (4:1 kasem 5:14): Vison ya blong jea we Jeova God i stap sidaon long hem long heven i naes tumas. Hem i givim wan buk long Smol Sipsip ya.

      VISON 3 (6:1-17): Smol Sipsip ya i brekemaot sikis lok blong buk ya. Sloslou hem i soemaot sam samting we oli mas kamaot long dei blong Masta. Ol fo man blong Apokalips we oli ron long ol hos oli kamtru. Ol slef blong God we oli kilim olgeta oli ded oli kasem waet klos. Mo hem i storeyan long bigfala dei blong kros blong God.

      VISON 4 (7:1-17): Ol enjel oli blokem ol win we oli save spolem wol gogo mak blong God i stap long ol 144,000 man Isrel long saed blong speret. Bigfala kampani i kamaot long olgeta nesen, mo i presem God mo Kraes from we tufala i sevem olgeta. Oli hivap long bigfala kampani ya blong pastru long taem blong bigfala trabol blong wol.

      VISON 5 (8:1 kasem 9:21): Smol Sipsip i brekemaot namba seven lok, nao seven pupu oli krae. Faswan go kasem namba sikis i stap insaed long namba faef vison. Krae blong sikis pupu ya i minim ol mesej blong Jeova blong jajem ol man. Taem namba faef mo sikis pupu oli krae, fas mo seken bigfala trabol i stat.

      VISON 6 (10:1 kasem 11:19): Enjel we i gat paoa i givim wan smol buk long Jon. Jon i makemaot haos blong God wetem wan longfala futrul. Mo yumi harem store blong tu wetnes. Namba sikis vison ya i kasem bigfala mak blong hem taem namba seven pupu i krae. Nao namba tri bigfala trabol i kam long ol enemi blong God, hemia Kingdom blong Jeova mo Kraes blong hem we i stap stanap.

      VISON 7 (12:1-17): Kingdom i stanap, mo from samting ya Maekel i sakemaot Snek blong bifo, Setan, i kamdaon long wol.

      VISON 8 (13:1-18): Wael anamol we i gat bigfala paoa i kamaot long solwora. Wael anamol we i gat tu hon blong hem olsem hon blong smol sipsip i traem fosem ol man blong wosip long faswan wael anamol.

      VISON 9 (14:1-20): Nambawan vison blong 144,000 we oli stap antap long Bigfala Hil ya Saeon. Ol enjel oli talemaot ol mesej long olgeta man long wol. Enjel i katemaot ol man we oli olsem frut ya we oli wokem waen long hem, long wol. Mo oli purumbut long olgeta, long ples we kros blong God i kasem man.

      VISON 10 (15:1 kasem 16:21): Kwiktaem nomo yumi lukluk insaed long heven bakegen. Ol seven besin we oli fulap long kros blong Jeova, ol enjel oli kafsaedem olgeta oli go long wol. Las haf blong vison ya, hem i wan profet tok long saed blong en blong rabis wol blong Setan.

      VISON 11 (17:1-18): Woman blong rod ya, Bigfala Babilon, i stap sidaon long wan wael anamol we i red we i red. Blong smoltaem anamol ya i go long bigfala hol we i godaon we i godaon. Biaen, hem i kamaot long hol ya, nao hem i spolem woman ya.

      VISON 12 (18:1 kasem 19:10): Enjel i talemaot se Bigfala Babilon i foldaon mo i lus. Taem hem i lus, samfala oli krae, samfala oli presem Jeova. Nao enjel i talemaot mared blong Smol Sipsip ya.

      VISON 13 (19:11-21): Jisas i lidim ol ami blong heven blong mekem ol jajmen blong God oli kamtru long wol blong Setan, mo long ol ami blong hem, mo long ol man we oli sapotem hem. Ol pijin oli kakae dedbodi blong olgeta.

      VISON 14 (20:1-10): Oli sakem Devel Setan i go long bigfala hol. Kraes wetem ol narafala we oli kam king oli rul blong Wan Taosen Yia. Laswan traem blong ol man long wol, nao Setan wetem ol rabis enjel blong hem oli lus blong olwe.

      VISON 15 (20:11 kasem 21:8): Fulap man oli laef bakegen, mo bigfala Jajmen Dei. Nyufala heven mo nyufala wol i kamtru, mo i givim blesing blong olwe long ol stret man long wol.

      VISON 16 (21:9 kasem 22:5): Long en blong Revelesen i gat wan gudfala vison blong Nyu Jerusalem, we i waef blong Smol Sipsip. Taon ya i stampa blong ol samting we God i mekem blong givim laef long ol man mo mekem bodi blong olgeta i gud bakegen.

      Long lastok blong Revelesen, Jeova, Jisas, enjel ya, mo Jon hem wan oli toktokgud, oli talem halo mo oli givim sam advaes. Voes i singaot long olgeta man evriwan se “Yu kam.”—Revelesen 22:6-21.

  • ‘Ol Sol We Ol Man Oli Kilim’ Oli Kasem Pei
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 17

      ‘Ol Sol We Ol Man Oli Kilim’ Oli Kasem Pei

      1. ?Yumi stap long wanem taem naoia? ?Wanem i pruvum samting ya?

      !KINGDOM blong God i stap rul! !Man we i Ron long waet hos hem i rere blong faet blong win bakegen, we i win olgeta! !Red hos, blak hos, mo hos we i lusum prapa kala blong hem, oli stap resis i go long olgeta ples long wol! I klia nomo se ol profet tok blong Jisas long saed blong taem we hem i rul oli stap kamtru naoia. (Matyu, japta 24, 25; Mak, japta 13; Luk, japta 21) Yes, yumi stap long ol las dei blong rabis fasin blong wol ya. (2 Timote 3:1-5) From samting ya, yumi mas lesin mo luklukgud taem Smol Sipsip ya, Jisas Kraes, i brekemaot namba faef lok long buk ya. ?Bambae yumi kasem wanem save moa, we i stap haed long buk ya?

      2. (a) ?Taem Jisas i brekemaot namba faef lok, Jon i luk wanem? (b) ?From wanem yumi no mas sapraes we samting olsem wan olta blong sakrifaes i stap long heven?

      2 Samting we Jon i luk naoia i tajem hat blong hem. Hem i se: “Nao Smol Sipsip ya i brekemaot namba faef lok blong buk ya. Nao mi luk ol [sol, “NW”] blong olgeta we ol man oli kilim olgeta oli ded bifo, from we oli stap talemaot tok blong God, mo oli stap wetnes se ‘Tok ya blong God i tru.’ Ol [sol] ya oli stap aninit long olta.” (Revelesen 6:9) ?Wanem ya? ?Wan olta blong mekem sakrifaes i stap long heven? !Yes! Hemia i fastaem we Jon i tokbaot wan olta. Be sam samting long heven we hem i tokbaot finis oli kolosap sem mak long sam samting long haos tapolen bifo, hemia tabu ples blong Jeova long Isrel. Hem i storebaot Jeova we i sidaon long bigfala jea blong Hem, ol jerubim we oli stap raonabaot, solwora we i saen olsem glas, ol laet, mo ol 24 elda we oli karem insens. (Eksodas 25:17, 18; 40:24-27, 30-32; 1 Kronikel 24:4) Taswe yumi no mas sapraes we i gat samting olsem wan olta blong sakrifaes long heven tu.—Eksodas 40:29.

      3. (a) ?Long haos tapolen blong ol man Isrel bifo, olsem wanem oli kafsaedem ol sol oli go “raon long olta”? (b) ?From wanem Jon i luk sol blong sam wetnes we ol man oli kilim olgeta oli ded, oli stap aninit long samting olsem wan olta long heven?

      3 Aninit long olta ya, Jon i luk “ol [sol, NW] blong olgeta we ol man oli kilim olgeta oli ded bifo, from we oli stap talemaot tok blong God, mo oli stap wetnes se ‘Tok ya blong God i tru.’ ” ?Wanem mining blong samting ya? Ol sol ya, hemia i no save minim se ol sol oli save aot long bodi blong ol man, olsem ol hiten man Gris bifo oli bilif. (Jenesis 2:7; Esikel 18:4) Jon i save se blad i olsem saen blong sol, no laef. Mo hem i save se taem ol pris long haos tapolen long Isrel bifo oli kilim anamol blong mekem sakrifaes, oli sakem blad blong hem “long olta mo raonabaot long hem.” Sipos no, oli kafsaedem blad ya “raon long olta we oli bonem sakrifaes long hem.” (Levitikas 3:2, 8, 13; 4:7; 17:6, 11, 12) Taswe sol blong anamol i joen wetem olta blong sakrifaes. ?Be from wanem sol no blad blong ol man ya i stap aninit long samting we i olsem olta long heven? From we ded blong olgeta i olsem sakrifaes long ae blong God.

      4. ?Olsem wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli ded olsem wan sakrifaes?

      4 Tru ya, taem olgeta we tabu speret i makemaot olgeta se oli speret pikinini blong God, oli ded, oli olsem sakrifaes we i go long God. I stret long wil blong God we oli lego hop blong kasem laef we i no save finis long wol, olsem we oli givim wan sakrifaes i go long hem. Oli mas rere blong lego laef ya blong mekem wok blong olgeta long Kingdom blong Jeova long heven. Taswe oli rere blong ded olsem wan sakrifaes blong leftemap hae rul blong Jeova. (Filipae 3:8-11; skelem wetem 2:17.) Samting ya i rili tru long olgeta we Jon i luk aninit long olta. Bifo, tabu speret i makemaot olgeta, nao ol man oli kilim olgeta oli ded from we oli wok strong blong talemaot mo leftemap Tok blong Jeova mo hae rul blong hem. Ol man oli kilim ‘ol sol blong olgeta oli ded, from we oli stap talemaot tok blong God, mo oli stap wetnes [mar·ty·riʹan] se Tok ya blong God i tru.’

      5. ?Nating we ol sol blong ol gudfala man ya oli ded finis, be olsem wanem oli stap singaot blong God i givim panis long ol man?

      5 Jon i storeyan moa, i se: “Mo oli stap singaot bigfala, oli talem se ‘Hae God, yu yu gat olgeta paoa. Yu tabu, mo yu tru. Plis yu no moa wet, yu jajem ol man long wol, yu givim panis long olgeta, from we oli kilim mifala i ded.’ ” (Revelesen 6:10) Baebol i talem se ol dedman oli no save wan samting nating. ?Olsem wanem ol sol blong olgeta—hemia blad blong ol—oli save singaot long God blong i givim panis long ol man ya? (Eklesiastis 9:5) Tingbaot taem Ken i kilim Ebel i ded. Blad blong stret man ya Ebel i singaot. Jeova i tok long Ken, i se: “?Wanem samting ya we yu yu mekem? !Yu lesin! Brata blong yu i ded finis. Blad blong hem i ron i go long graon, mo blad ya i stap singaot long mi yet blong mi stretem.” (Jenesis 4:10, 11; Hibrus 12:24) Samting ya i no min se blad blong Ebel i save toktok. Ken i kilim wan gudfala man, Ebel, i ded. Taswe i olsem we stret fasin i singaot se Ken i mas kasem panis from. Sem mak long ol man we oli kilim sam Kristin i ded. I stret nomo we ol man ya oli kasem panis from. (Luk 18:7, 8) Oli kilim plante taosen Kristin olsem i ded. Taswe voes we i singaot blong oli kasem panis, i bigfala.—Skelem wetem Jeremaea 15:15, 16.

      6. ?Hu i kasem panis long 607 B.K.T., from blad blong ol gudfala man we oli kilim olgeta i ded?

      6 Samting olsem i kamaot long nesen blong Juda bifo. Taem King Manase i stat rul long 716 B.K.T., nesen ya i lego trufala wosip. King ya i kilim plante gudfala man i ded. Ating hem nao i mekem se oli ‘tekem so, oli katem bodi’ blong profet ya Aesea long tu pis. (Hibrus 11:37; 2 King 21:16) Biaen, Manase i tanem tingting blong hem from sin mo i jenisim fasin blong hem. Be hem i gat kaon yet from blad blong ol man we hem i kilim olgeta oli ded. Taem ol man Babilon oli spolem kingdom blong Juda long 607 B.K.T., “Jeova nomo i talem long olgeta blong agensem Juda. Oli mas tekemaot Juda, blong Jeova i no moa luk hem, from ol sin blong Manase, olgeta samting we hem i bin mekem. Mo tu fulap man we oli no mekem rong, hem i mekem blad blong olgeta i ron, gogo Jerusalem i fulap long blad blong ol man ya we i no mekem rong. Nao Jeova i no wantem fogif.”—2 King 24:3, 4.

      7. ?Hu i gat kaon moa from “blad blong ol man blong God”?

      7 Tede tu, plante man oli kilim sam wetnes blong God oli ded. Maet sam long ol man ya oli ded longtaem finis. Be ogenaesesen we i stampa blong fasin ya blong kilim ol man blong God oli ded, hem i stap yet. Mo hem i gat bigfala kaon yet from blad blong olgeta. Hemia ogenaesesen blong Setan, no laen blong hem long wol. Bigfala haf blong ogenaesesen ya, hemia Bigfala Babilon, no olgeta gyaman skul blong wol.a Baebol i talem se hem i “fuldrong from we i dring blad blong ol man blong God, mo blad blong olgeta we ol man oli kilim olgeta from we oli stap holem nem blong Jisas.” Yes, ‘oli faenem blad blong ol profet mo blad blong ol man blong God . . . mo blad blong olgeta man we ol man oli kilim olgeta, i stap long ples ya Babilon.’ (Revelesen 17:5, 6; 18:24; Efesas 4:11; 1 Korin 12:28) !Man, kaon blong hem from blad blong ol man ya i bigwan tumas! Gogo Bigfala Babilon i lus blong olwe, blad blong ol man we hem i kilim olgeta oli ded bambae i singaot blong stretem bisnes ya.—Revelesen 19:1, 2.

      8. (a) ?Taem Jon i laef i stap, hu ya samfala we ol man oli kilim olgeta oli ded? (b) ?Hed gavman blong Rom i stampa blong wanem bigfala trabol blong ol Kristin?

      8 Long faswan handred yia, rabis Snek ya blong bifo mo laen blong hem long wol i faet agens long kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Mo Jon i stap, taem oli kilim i ded sam long ol Kristin ya. Mo tu Jon i stap, taem oli nilim Masta blong yumi long pos. Jon i laef tru long taem ya we oli kilim Steven i ded. Mo oli kilim i ded stret brata blong Jon, Jemes, mo Pita, Pol, mo sam narafala fren blong hem tu. (Jon 19:26, 27; 21:15, 18, 19; Ol Wok 7:59, 60; 8:2; 12:2; 2 Timote 1:1; 4:6, 7) Long 64 K.T., toktok i goraon se hed gavman blong Rom, Nero, i bonem taon ya. Blong traem blokem tok ya, Nero i mekem eskyus se ol Kristin oli bonem. Man blong raetemdaon histri, nem blong hem Tacitus, i mekem ripot ya, se: “Ol man oli yusum olkaen rod blong jikim ol [Kristin], mo blong kilim olgeta oli ded. Oli kavremap samfala wetem skin blong wael anamol, nao ol dog oli tereterem olgeta. Oli fasem samfala long pos,b mo oli bonem samfala blong yusum olgeta olsem wan laet long naet.” Taem hed gavman ya Domitian i rul (81-96 K.T.), bigfala trabol i kamaot long ol Kristin bakegen. Oli sanem Jon i go kalabus long aelan ya, Patmos. Tok blong Jisas i stret, se: “From we ol man blong wol oli stap ronem mi, i klia gud we bambae oli save ronem yufala.”—Jon 15:20; Matyu 10:22.

      9. (a) ?Biaen long 300 K.T., Setan i stanemap wanem nambawan samting blong gyaman long ol man? ?Hem i bigfala haf long wanem ogenaesesen? (b) ?Long Faswan mo Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, sam lida blong Krisendom oli mekem olsem wanem long ol Wetnes blong Jeova?

      9 Biaen long 300 K.T., Snek ya blong bifo, Devel Setan, i stanemap nambawan samting blong gyaman long ol man. Hemia ol skul blong Krisendom we oli lego tru Kristin bilif. Oli folem ol fasin blong Babilon, be oli putum wan “Kristin” fes blong haedem olgeta. Krisendom i bigfala haf blong laen blong Snek ya blong bifo. Ol skul ya oli seraot gogo naoia i gat fulap defren kaen fasin blong wosip we oli agensem olgeta nomo. Olsem Juda bifo we i no obei long God, Krisendom i gat kaon from blad blong fulap man. Hem i joen bigwan long ol ami long Fas mo Seken Bigfala Faet Blong Wol. Sam man long Krisendom we oli bigman long politik tu oli yusum ol faet ya olsem eskyus blong kilim i ded ol man we speret blong God i makemaot olgeta. Friedrich Zipfel i raetem wan buk, nem blong hem Kirchenkampf in Deutschland (Faet blong ol skul long Jemani). Wan man i storebaot buk ya, nao long saed blong raf fasin blong Hitler agens long ol Wetnes blong Jeova, hem i talem se: “Oli kilim i ded wan long evri tri [Wetnes]. Oli kilim nogud samfala gogo oli ded, oli fosem samfala blong wok olsem slef gogo oli ded, mo samfala oli ded from hanggri mo sik. Neva wan nesen i mekem raf fasin olsemia bifo. Oli mekem olsem from we wosip blong ol Wetnes i no save joen long politik tingting blong ol Nasnal Sosialis. Ol Wetnes oli no save lego bilif blong olgeta.” Wan tok blong Baebol i stret nomo long Krisendom mo ol lida blong hem, i se: “Oli faenem ol mak blong blad long ol klos blong yu. Hemia blad blong ol sol blong olgeta puaman, we oli no gat poen.”—Jeremaea 2:34.c

      10. ?Long plante kantri oli mekem wanem bigfala trabol long sam yangfala man blong bigfala kampani?

      10 I stat long 1935, long plante kantri, ol man oli mekem bigfala trabol long sam gudfala yangfala Kristin man long bigfala kampani. (Revelesen 7:9) Taem Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol kolosap i finis long Yurop, long wan taon nomo oli hangem 14 yangfala Wetnes blong Jeova. ?From wanem? From we ol yangfala ya oli no wantem “lanem fasin blong faet.” (Aesea 2:4) Biaen bakegen, long sam kantri blong Is mo long Afrika, oli kilim sam yangfala man gogo oli ded, mo oli sutum samfala wetem masket. Hemia from we olgeta tu oli no wantem faet. Ol yangfala man ya we oli ded from bilif blong olgeta, oli sapotemgud ol brata blong Jisas we tabu speret i makemaot. Oli sua blong kasem laef bakegen long nyufala wol we God i promes.—2 Pita 3:13; skelem wetem Ol Sam 110:3; Matyu 25:34-40; Luk 20:37, 38.

      Waet Klos

      11. ?Ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli ded from bilif blong olgeta, oli kasem “waet klos” olsem wanem?

      11 Aposol Pol i raetemdaon nem blong plante man blong bifo we oli holemtaet bilif blong olgeta. Nao hem i se: “From we olgeta ya oli stap bilif long God olsem, hem i givim gud nem long olgeta, we bambae i no save lus samtaem. Be olgeta ya oli no kasem ol gudfala samting yet we God i promes blong givim long olgeta, from we God i mekem wan plan blong hem finis, se bambae i mekem i gud moa long yumi. Mo long plan ya blong God, hem i tingbaot se hem i mas joenem olgeta long yumi fastaem, blong mekem olgeta oli kam we oli stret gud.” (Hibrus 11:39, 40) ?Wanem samting ya we i “gud moa,” we Pol mo ol narafala Kristin we tabu speret i makemaot oli wet long hem? Jon i luk samting ya long vison blong hem, i se: “God i givim waet klos long olgeta finis, nao i talem long olgeta, i se ‘I gud yufala i spel smol moa. I gat ol man oli stap yet we oli wok wetem yufala no oli brata blong yufala, we bambae ol man oli save kilim olgeta olsem we oli kilim yufala bifo. Fulnamba blong yufala bambae i mas kamtru fastaem.’ ” (Revelesen 6:11) Oli kasem “waet klos” taem oli laef bakegen, nao oli kam speret man we oli no save ded bakegen samtaem. Oli no moa stap olsem ol ded sol aninit long olta. Oli girap, nao oli kam memba blong grup ya blong ol 24 elda we oli bodaon long fored blong jea blong God long heven. Oli kasem jea blong king blong olgeta tu. Hemia i min se oli kasem gudfala wok blong king. Olgeta “oli putum waet klos.” Hemia i min se God i jajem olgeta se oli stret man. Oli naf blong kasem haenem long fored blong Jeova long heven. Samting ya i stret long promes blong Jisas long ol gudfala Kristin man long kongregesen blong Sadis, i se: “Olgeta man we bambae oli win long faet blong olgeta, bambae oli putum waet klos.”—Revelesen 3:5; 4:4; 1 Pita 1:4.

      12. ?Olsem wanem olgeta we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli laef bakegen long ded, oli “spel smol moa”? ?Oli spel gogo wetaem?

      12 Long 1914 Jisas i sidaon long jea blong king long heven. Nao hem i klinim heven, i sakemaot Setan wetem ol rabis enjel blong hem. Long taem ya nao, hem i stat resis i go long hos blong hem blong win long faet. Plante samting oli pruvum se ol man we oli blong go long heven, oli laef bakegen long ded i stat long 1918. Be God i talem long olgeta se oli mas ‘spel smol moa gogo fulnamba blong olgeta i kamtru fastaem.’ Sam long grup ya we i olsem Jon bifo, oli stap laef long wol yet. Oli mas stanap strong long bilif blong olgeta, nating we oli kasem traem mo trabol, no ol man oli kilim sam long olgeta oli ded. Bambae God i panisim Bigfala Babilon mo ol politik fren blong hem from blad blong olgeta gudfala man ya we oli kilim olgeta oli ded. Be naoia, olgeta we oli laef bakegen finis, oli bisi long wok blong olgeta long heven. Oli spel, be i no long fasin les. Oli wet nomo wetem longfala tingting long dei blong Jeova blong givimbak. (Aesea 34:8; Rom 12:19) Spel blong olgeta bambae i finis taem oli luk ol gyaman skul oli lus. Long taem ya, olgeta ya we God i ‘singaot mo jusumaot olgeta, mo we oli stap holem tok blong hem,’ bambae oli wok wetem Masta Jisas Kraes blong mekem jajmen long ol narafala haf blong rabis laen blong Setan long wol, i kamtru.—Revelesen 2:26, 27; 17:14; Rom 16:20.

      ‘Olgeta We Oli Ded Finis, Oli Laef Bakegen Fastaem’

      13, 14. (a) ?Aposol Pol i talem se olgeta we bambae oli go antap long heven, oli laef bakegen i stat wetaem? ?Hu ya olgeta ya we oli laef bakegen fastaem? (b) ?Olgeta we tabu speret i makemaot olgeta, mo oli laef long dei blong Masta, wetaem oli laef bakegen blong go long heven?

      13 Ol save we yumi kasem taem Jisas i brekemaot namba faef lok i agri fulwan wetem ol narafala vas long saed blong laef bakegen blong go stap long heven. Olsem nao, aposol Pol i talem se: “From we stret long tok blong Jeova, mifala i talem long yufala se: Yumi ya, we yumi laef i stap yet gogo kasem taem we Masta i stap, bambae yumi no save go fastaem long olgeta ya we oli slip finis long ded. From we Masta hem wan bambae i aot long heven i kamdaon, wetem tok blong givim oda, wetem voes blong jif blong ol enjel, mo wetem pupu blong God. Nao olgeta we oli joen long Kraes gogo oli ded, bambae oli girap bakegen fastaem. Ale biaen, yumi ya we yumi stap laef yet long taem ya, bambae hem i tekem yumi i go long ol klaod, tugeta wetem ol, blong mitim Masta long win ya antap. Olsem ya nao, bambae yumi stap oltaem wetem Masta.”—1 Tesalonaeka 4:15-17, NW.

      14 !Tok ya i wekemap tingting blong yumi! Tingbaot ol brata blong Jisas we tabu speret i makemaot olgeta: Taem Jisas i kambak, i stap, sam long olgeta oli ded finis, sam oli stap laef yet. Be olgeta we oli stap laef yet long wol taem Jisas i stap bakegen, oli no save go long heven fastaem. Olgeta we oli ded finis, oli girap bakegen long ded mo oli go fastaem. Olgeta oli bin joen long Kraes gogo oli ded. Nao oli girap bakegen taem Jisas i aot long heven i kamdaon. Hemia i min se Jisas i tingbaot olgeta blong mekem wan samting long olgeta. Nao hem i givim laef bakegen long olgeta, speret laef, mo hem i givim “waet klos” long olgeta. Biaen, olgeta we oli laef yet long wol oli mas finis long laef ya. Plante long olgeta oli ded from raf fasin blong ol man we oli agensem olgeta. Be taem oli ded, oli no stap slip long beregraon olsem olgeta we oli ded fastaem. Taem oli ded, oli jenis wantaem nomo, “olsem taem blong satem ae nomo.” Nao oli go antap long heven blong joen wetem Jisas mo ol narafala memba blong bodi blong Kraes. (1 Korin 15:50-52, NW; skelem wetem Revelesen 14:13.) Olsem nao, ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli laef bakegen afta we fo man blong Apokalips oli stat ron long ol hos blong olgeta.

      15. (a) ?Taem Jisas i brekemaot namba faef lok blong buk ya, Jon i kasem wanem gud nyus? (b) ?Man we i Ron long waet hos blong win long faet i stap resis gogo wetaem?

      15 Hemia nao gud nyus ya long saed blong ol man we tabu speret i makemaot olgeta, nao oli win from we oli holemtaet bilif blong olgeta gogo oli ded. Jon i harem gud nyus ya taem Jisas i brekemaot namba faef lok blong buk ya. Be hem i no harem gud nyus long saed blong Setan mo laen blong hem. Man we i Ron long waet hos blong win long faet hem i stap resis yet, gogo taem blong givim panis long wol ya we i “stap long paoa blong Setan.” (1 Jon 5:19) Taem Smol Sipsip ya i brekemaot namba sikis lok, Jon i luk samting ya, i klia nomo.

      [Ol Futnot]

      a Japta 33 blong buk ya i storebaot hu ya Bigfala Babilon.

      b Skelem wetem New World Translation Reference Bible, pej 1577, apendiks 5C, “Torture Stake” (Pos Blong Ded).

      c Japta 36 long buk ya i talem plante moa samting blong pruvum se ol skul oli gat kaon from blad blong ol man ya.

      [Bokis blong pija long pej 102]

      ‘Ol Sol We Oli Kilim Olgeta i Ded’

      Engglisman John Jortin i laef biaen long yia 1700. Hem i folem Protestan skul mo papa mama blong hem tufala i Franis man mo tufala i Protestan tu. McClintock and Strong Cyclopedia i talemaot tok blong man ya i se: “Taem man i mekem raf fasin long narafala man, Kristin fasin i finis. . . . Long taem bifo, ol man oli putumap Kristin skul se hem i nambawan skul we ol man [Rom] oli mas folem, mo oli givim mane mo haenem long ol lida blong skul ya. Long taem ya nao, raf mo nogud fasin i kam bigwan. Ale, oli kam strong blong ronem ol man, i bitim mak, mo oli spolem skul blong Gospel.”

      [Tok Blong Pija Long Pej 103]

      “God i givim waet klos long olgeta”

  • Graon i Seksek Long Dei Blong Masta
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 18

      Graon i Seksek Long Dei Blong Masta

      1, 2. (a) ?Taem graon i seksek bigwan, hem i olsem wanem? (b) ?Jon i luk wanem, taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya?

      ?YU YU bin stap long wan ples taem graon i seksek bigwan? Hemia i no wan gudfala ekspiryens. Fastaem yu save harem wan bigfala noes olsem tanda, biaen graon i seksek. Evri samting raonabaot long yu i seksek mo i lei. Yu yu traehad blong faenem wan sefples, ating aninit long tebel. No ating graon i seksek wantaem nomo, bigwan wantaem. Nao ol plet mo kap oli foldaon oli brobrok evriwan. Ol samting insaed long haos mo ol bilding oli brobrok. Taem graon i seksek olsemia, samting ya i save mekem ples blong yu i luk olsem ples blong doti nomo. Mo biaen i gat ol smol seksek bakegen we oli brekem sam moa samting mo mekem ol man oli harem nogud moa.

      2 Tingbaot samting ya, nao tingbaot wanem we Jon i lukluk taem Jisas i brekemaot namba sikis lok. Hem i talem se: “Nao mi luk we Smol Sipsip ya i brekemaot namba sikis lok blong buk ya. Noa graon i seksek tumas.” (Revelesen 6:12a) Jisas i mas brekemaot lok ya long semtaem we hem i brekemaot ol narafala lok. ?Wetaem long dei blong Masta graon i seksek bigfala olsemia? ?Mo etkwek ya i olsem wanem?—Revelesen 1:10.

      3. (a) ?Long profet tok blong Jisas long saen we i soemaot se hem i stap bakegen, wanem i mas kamaot? (b) ?Taem graon i seksek tede, olsem wanem hem i joen wetem bigfala etkwek we i saen nomo, long Revelesen 6:12?

      3 Baebol i tokbaot samfala taem we prapa graon i seksek mo hem i tokbaot sam narafala etkwek we oli saen nomo. Long bigfala profet tok blong Jisas long saen we i soemaot se hem i stap bakegen mo i rul long Kingdom blong hem, hem i talem se “olbaot long wol, bambae graon i seksek.” Samting ya i haf blong “stat blong ol trabol we i blong mekem man i harem nogud.” (NW) Afta 1914, taem namba blong ol man long wol i stap kam antap kwiktaem nao i gat plante taosen milyan man long wol, i gat plante etkwek tu we oli joen wetem ol narafala trabol blong mekem ol man oli harem nogud tumas long taem blong yumi. (Matyu 24:3, 7, 8) Nating we ol etkwek ya oli fulumap profet tok blong Baebol, be oli prapa etkwek nomo, we oli spolem plante man mo ples long wol tu. Oli hapen bifo we bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i kamaot. Bigfala etkwek ya i saen nomo. Hem i laswan long sam smol etkwek we oli mekem rabis wol blong Setan i seksek gogo fandesen blong hem i muf.a

      Ol Etkwek Long Medel Blong Ol Man

      4. (a) ?Wetaem ol man blong Jeova oli stat blong wet long ol trabol long 1914? (b) ?1914 i makem en blong wanem taem?

      4 I stat samwe long 1870, ol man blong Jeova oli stap wet long 1914. Oli ting se long yia ya bambae plante trabol i stat. Mo oli ting se yia ya bambae i makem en blong rul blong ol ‘Jentael’ nesen. Hemia en blong “seven taem” (2,520 yia) we oli stat long 607 B.K.T., taem ol ami oli spolem kingdom blong Deved long Jerusalem. Mo oli finis long 1914 K.T., taem Jisas i kam King long Jerusalem long heven.—Daniel 4:24, 25; Luk 21:24, King James Version.b

      5. (a) ?Long Oktoba 2, 1914, faswan presiden blong Sosaeti i talem wanem mesej? (b) ?I stat long 1914, wanem i kamaot long politik, we i mekem wol i seksek?

      5 Long Oktoba 2, 1914, faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, C. T. Russell, i joen wetem ol narafala memba blong Betel famle long Bruklin, Nyu Yok, blong mekem moning wosip. Be long dei ya, hem i talemaot wan spesel mesej olsem: “Rul blong ol Jentael nesen i finis finis. Ol king blong olgeta oli foldaon finis.” Tru ya, bigfala trabol we i stat long 1914 i gat paoa long fulap nesen. Plante gavman we wan man nomo i rul long olgeta oli lus olgeta. Long 1917, wan bigfala trabol we oli kolem ‘Bolsevik revolusen’ i finisim rul blong ol king (czar) long Rasia. From samting ya, i gat tu kaen fasin blong laef i kamaot we tufala i agensem tufala: (1) Ol bisnes mo kampani oli blong ol man wanwan (kapitalis). (2) Ol bisnes, graon, mo kampani oli blong olgeta man long komuniti (komunis). Long olgeta ples long wol tede, politik i stap jenisim plante samting. I olsem we fasin blong laef blong ol man i seksek, olsem ol smol etkwek. Sam gavman oli stanap blong wan no tu yia nomo. Samting we i kamaot long Itali i soemaot se politik i no stanap strong. Long ol 42 yia biaen long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol, Itali i jenisim gavman blong hem 47 taem. Be ol trabol ya we oli mekem plante kantri i seksek long saed blong politik, oli smol nomo. Long fyuja bambae i gat wan bigfala trabol we i gat paoa long olgeta gavman. ?Bambae wanem i kamaot from? Kingdom blong God, hem nomo bambae i rul antap long wol.—Aesea 9:6, 7.

      6. (a) ?Olsem wanem H. G. Wells i tokbaot nyufala taem we i stat long wol? (b) ?Wan man we i waes long tingting blong wol mo wan man blong politik tufala i talem wanem long saed blong wol biaen long 1914?

      6 Ol man blong histri, ol man we oli waes long ol tingting blong wol, mo ol lida blong politik oli talem se yia 1914 i statem wan nyufala taem we i impoten tumas. Seventin yia biaen long 1914, man blong raetem histri (H. G. Wells) i talem se: “Ol profet oli glad sipos oli save talemaot ol gudfala samting. Be oli mas talemaot ol tru samting nomo. Taswe wol we oli tokbaot i olsem: ol soldia, ol man we oli tinghae tumas long kantri blong olgeta, ol man we oli letem man i kaon long olgeta blong kasem bigfala intres, mo ol bisnesman, olgeta ya oli kontrolem wol ya. Wol ya i fulap long fasin blong no trastem mo no laekem narafala man. Kwiktaem nomo ol man oli stap lusum ol raet blong olgeta wanwan. Ol man we oli rij oli agensem ol puaman. Mo ol man oli stap mekemrere ol samting blong faet bakegen.” Long 1953 wan man we i waes long ol tingting blong wol (Bertrand Russell) i talem se: “I stat long 1914, tingting blong ol man i trabol tumas from nyufala fasin blong laef we i stap kamaot long wol. Oli luk se wol ya i stap ron i go long rod ya we bambae i kasem wan bigfala trabol moa long fyuja. . . . Oli luk we ol man long wol oli no moa save kontrolem fyuja blong olgeta. Oli olsem bigfala man blong kastom store blong ol man Gris bifo, we ol god we oli kros tumas oli kontrolem laef blong hem gogo wan bigfala trabol i kasem hem, nao hem i ded from.” Long 1980, wan lida blong politik (Harold Macmillan) i tokbaot ol yia blong pis biaen long 1900. Hem i se: “Wol we mi mi bon long hem i olsem: evri samting i stap kam moa gud gogo . . . long wan moning long 1914, wantaem nomo, fasin blong laef ya i finis.”

      7-9. (a) ?I stat long 1914, wanem sam bigfala samting we oli mekem fasin blong laef blong ol man i seksek? (b) ?Olsem wanem profet tok blong Jisas long Luk 21 i tokbaot ol bigfala trabol long wol, mo risal blong ol?

      7 Biaen long Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i gat plante moa bigfala trabol bakegen. Mo naoia taem yumi stap kam kolosap long yia 2000, ol smol faet oli mekem plante smol ‘etkwek’ long wol. ?Be yu ting se wol blong naoia i save stanap go kasem yia 2000? Plante man oli ting se wan bigfala nyuklia faet bambae i kamaot long wol bifo long yia 2000. Taswe yumi glad we ansa long kwestin ya i no dipen long ol man, i dipen nomo long Bigfala Man we i wokem ol man.—Jeremaea 17:5.

      8 Be i no ol faet nomo we i mekem fasin blong laef long wol i seksek, i stat long 1914. I gat sam narafala samting tu. Long Oktoba 29, 1929, bigfala trabol long saed blong mane i kamaot long Amerika. (‘Stok-maket’ i foldaon.) Hemia nao stat blong hadtaem ya we oli kolem ‘Bigfala Depresin.’ Trabol ya i kasem olgeta kantri we oli stap aninit long kapitalis gavman. Samwe bitwin long 1932 mo 1934 trabol ya i finis, be hem i gat paoa long sam haf blong laef blong yumi yet. Stat long yia 1929, ekonomi blong wol i kam nogud. Ol gavman oli mekem olkaen plan blong traem fiksimap trabol ya, be i blong smoltaem nomo. Oli spenem tumas mane, i bitim mane we oli rili gat, be oli no strong blong blokem fasin ya. Long 1973 wan bigfala trabol long saed blong oel i kamaot. Mo long 1987, ‘stok-maket’ i foldaon bakegen. Tufala samting ya i mekem ekonomi blong wol i seksek moa. Mo tu, plante milyan man oli kaon tumas from we oli pem ol samting long ‘kredit’ nomo. Mo fulap man oli foldaon long ol gyaman pablisiti, ol gyaman trik we ol man oli yusum blong winim vatu, mo lotri mo ol narafala plelake. Wok blong ol gavman i blong lukaot long ol man. Be plante taem ol gavman oli yusum ol trik ya blong pulum moa mane long ol man. !Ol prija blong Krisendom long televisin tu oli openem han blong olgeta blong tekem haf mane blong olgeta, we samtaem i kasem plante milyan vatu!—Skelem wetem Jeremaea 5:26-31.

      9 Bifo finis, ol trabol long ekonomi i openem rod blong tufala man ya, Mussolini mo Hitler, i tekem paoa. Kwiktaem nomo Bigfala Babilon i switim tufala. Long 1929 Vatikan i mekem kontrak wetem gavman blong Itali, mo long 1933 wetem gavman blong Jemani. (Revelesen 17:5) Ale hadtaem i kamaot biaen. Tru ya, samting ya i stret nomo long profet tok blong Jisas, se taem hem i tekem rul blong hem, “bambae ol man oli save ded from fraet, mo from we oli stap harem nogud long ol samting we bambae oli save kam kasem wol ya.” (Luk 21:7-9, 25-31)c Yes, ol samting we oli mekem olgeta nesen long wol oli seksek long 1914, oli stap gohed yet.

      Jeova i Mekem Wol i Seksek

      10. (a) ?From wanem i gat plante samting i kamaot we oli mekem laef blong ol man i seksek? (b) ?Jeova i stap mekem wanem? ?Hem i rerem ol samting ya blong mekem wanem long fyuja?

      10 Ol trabol ya we oli mekem ol nesen oli seksek, oli kamaot from we man i no naf blong jusum rod we hem i mas wokbaot long hem. (Jeremaea 10:23) Mo tu, Snek ya blong bifo, Setan, “hem i stap lidim olgeta man blong wol oli go krangke.” Hem i traehad laswan, blong mekem trabol long ol man blong pulum olgeta oli aot long wosip blong Jeova. Ol nyufala teknik blong man i mekem se nyus i save kasem olgeta ples long wol kwiktaem nomo. Taswe tingting ya we wan nesen no kala i no laekem narafala nesen no kala i stap mekem fasin blong laef blong ol man i seksek. Mo Yunaeted Nesen i no save faenem wan rod blong fiksimap trabol ya. Rul blong man antap long narafala man i stap spolem ol man moa naoia, i bitim ol taem bifo. (Revelesen 12:9, 12, NW; Eklesiastis 8:9) Be long ol 70 yia we oli pas finis, King mo Masta blong yumi, Jeova, we hem i mekem heven mo wol, hem i stap mekem ol nesen long wol oli seksek long defren fasin. Hem i stap mekem evri samting i rere blong winim ol trabol long wol, blong olwe. ?Olsem wanem?

      11. (a) ?Hagae 2:6, 7 i talem se laef blong ol man i mas seksek olsem wanem? (b) ?Olsem wanem profet tok blong Hagae i stap kamtru?

      11 Hagae 2:6, 7 i talem se: “Jeova blong ol ami i talem olsem: ‘I no longtaem, wantaem nomo bambae mi mekem heven mo wol mo solwora mo graon i seksek. Bambae mi mi seksekem olgeta nesen, hemia tok blong Jeova, mo bambae ol gudgudfala samting blong olgeta nesen oli mas kam insaed. Bambae mi mi fulumap haos ya wetem glori,’ hemia nao tok blong Jeova blong ol ami.” Jeova i givim paoa long ol wetnes blong hem blong talemaot ol jajmen blong hem long olgeta haf blong wol ya. Samting ya i tru moa biaen long 1919. Woning ya i mekem ful wol blong Setan i seksek.d Wok blong talemaot woning ya i stap kam antap moa. Hem i wekemap tingting blong ol man we oli fraetgud long God, hemia nao “ol gudgudfala samting blong olgeta nesen.” Ale olgeta oli seraot long ol bisnes blong ol nesen. Hemia i no min se ogenaesesen blong Setan i seksek, nao samting ya i fosem olgeta blong goaot, no gat. Olgeta nomo oli luksave mining blong ol samting we i kamaot long wol, nao oli tekem disisen blong olgeta wanwan blong joen wetem grup ya we tabu speret i makemaot, we i olsem Jon bifo. Oli joen wanples blong fulumap haos wosip blong Jeova wetem paoa blong hem. ?Olsem wanem oli mekem olsemia? Oli wok strong blong talemaot gud nyus ya se Kingdom blong God i stanap finis. (Matyu 24:14) Jisas mo ol tabu man blong hem oli rul long Kingdom ya. Kingdom ya bambae i stanap blong olwe blong soemaot paoa blong Jeova. “Kingdom ya i no save seksek.”—Hibrus 12:26-29, NW.

      12. ?Sipos yu yu harem finis mesej blong Matyu 24:14, yu mas mekem wanem bifo we bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i kamaot?

      12 ?Yu yu wan long ol man ya we oli harem woning we ol Wetnes oli stap talemaot? ?Ating yu yu wan long olgeta milyan man we oli bin kam long Memoriol blong ded blong Jisas long ol yia we oli jes pas? Sipos yes, yu mas gohed blong stadi trutok blong Baebol. (2 Timote 2:15; 3:16, 17) !Lego olgeta rabis fasin blong wol blong Setan we bambae i lus! Joen wetem ol Kristin man we bambae oli laef long nyufala wol. Joen fulwan long wok blong olgeta, bifo we laswan bigfala “etkwek” i smasem wol blong Setan evriwan. ?Be wanem mining blong bigfala etkwek ya? Bambae yumi luk mining blong hem naoia.

      !Bigfala Etkwek!

      13. ?Olsem wanem bigfala etkwek ya i nyufala samting we ol man oli neva luk bifo?

      13 Long ol las dei ya, tu kaen etkwek i mekem wol i seksek—prapa graon i seksek, mo etkwek we i saen nomo i mekem laef blong ol man i seksek. (2 Timote 3:1) Be taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya, Jon i luk wan narafala bigfala etkwek we bambae i mekem wol i seksek laswan. Ol smosmol etkwek oli kamtru finis. Bigfala etkwek ya we i kamaot long fyuja i nyu olgeta, ol man oli neva luk samting olsem bifo. Hem i bigfala tumas. Ol man oli no save skelem hem olsem oli skelem ol narafala etkwek. Hemia i no wan etkwek long wan ples nomo. Hemia i wan bigfala etkwek we i spolem olgeta “wol,” hemia olgeta man we oli stap mekem rabis fasin.

      14. (a) ?Wanem profet tok i talemaot wan bigfala etkwek mo samting we i kamaot from? (b) ?Profet tok blong Joel mo Revelesen 6:12, 13 i mas gat wanem mining?

      14 Sam profet blong Jeova bifo oli talemaot wan etkwek olsem mo ol trabol we i kamaot from. Long 820 B.K.T., Joel i talem se: “Bigfala dei blong Jeova we bambae i mekem ol man oli fraet, i stap kam.” Mo hem i se: “San bambae i kam tudak, mo mun bambae i kam olsem blad.” Biaen, hem i talem moa, i se: “Fulap fulap man oli hivap long flat ples blong disisen, from we dei blong Jeova i kolosap, long flat ples ya blong disisen. San mo mun tufala bambae i kam tudak. Mo ol sta bambae oli no moa saen. Jeova bambae i singaot olsem laeon, mo noes ya i kamaot long Saeon. Mo voes blong hem bambae i kamaot long Jerusalem. Mo tru, heven mo wol bambae tufala i seksek. Be Jeova bambae i olsem wan sefples long ol man blong hem, wan strong haos we ol pikinini blong Isrel oli save haed long hem.” (Joel 2:31; 3:14-16) Samting ya we i mekem heven mo wol i seksek i mas minim jajmen blong Jeova long taem blong bigfala trabol long fyuja. (Matyu 24:21) Taswe profet tok blong Revelesen 6:12, 13 we i kolosap sem mak i mas gat sem mining.—Lukluk tu Jeremaea 10:10; Sefanaea 1:14, 15.

      15. ?Profet Habakuk i tokbaot wanem bigfala samting we bambae i mekem wol i seksek?

      15 Tu handred yia biaen long taem blong Joel, profet Habakuk i prea long God, i se: “O Jeova, mi mi harem ripot long saed blong yu. O Jeova, mi mi fraet long wok blong yu. !Plis, long medel blong ol yia, yu mekem wok ya blong yu i kamtru! Long medel blong ol yia, yu mekem ol man oli save wok ya blong yu. Long taem blong trabol, plis yu no fogetem blong soemaot sore.” ?Wanem ya “taem blong trabol”? Habakuk i gohed blong talemaot klia olsem wanem long taem blong bigfala trabol we bambae i kam long wol ya. Hem i tokbaot Jeova, i se: “Hem i stanap, i stap kwaet nomo, blong mekem wol ya i seksek. Hem i luk, nao i mekem ol nesen oli jyam. . . . Yu yu stap maj long ol ples long wol, mo yu yu talemaot strong ol jajmen blong yu. Yu yu kros, nao yu purumbut long ol nesen. Be mi, bambae mi mi trastem Jeova nomo. Bambae mi glad long God ya we i sevem mi.” (Habakuk 3:1, 2, 6, 12, 18) !Tru ya, bambae Jeova i mekem wol ya i seksek bigwan, taem hem i purumbut long ol nesen!

      16. (a) ?Profet Esikel i talemaot wanem we i mas kamaot taem Setan i agensem ol man blong God, laswan? (b) ?Bigfala etkwek long Revelesen 6:12 i mekem wanem long ol man?

      16 Profet Esikel tu i tokbaot we Gog blong Magog (Setan we i foldaon finis) i agens long ol man blong God, laswan. Long taem ya, bambae Jeova i mekem “graon blong Isrel i seksek bigwan.” (Esikel 38:18, 19) Maet bambae prapa graon i seksek long taem ya. Be yumi mas tingbaot tu se Revelesen i fulap long ol saen. Profet tok ya mo plante narafala profet tok tu oli talemaot ol saen nomo. Taswe taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya, Jon i luk laswan samting olsem etkwek we i mekem wol ya i seksek. Be laswan etkwek ya i bigfala tumas, mo bambae i spolem ol man we oli agensem rul blong Jeova God.

      Taem Blong Tudak

      17. ?Bigfala etkwek ya i mekem wanem long san, mun, mo ol sta?

      17 Nao Jon i soemaot se i gat sam samting we oli kamaot semtaem long bigfala etkwek, we bambae oli mekem ol man oli fraet. Oli gat paoa long skae tu. Hem i se: “San i kam tudak we i blak olsem olfala bag. Mo mun i kam red olgeta we i olsem blad. Ol sta oli aot long skae, oli stap folfoldaon i kam long graon, olsem we bigfala win i kasem tri blong manggo, nao ol frut blong hem oli stap folfoldaon.” (Revelesen 6:12b, 13) !Wan narakaen samting olgeta! Vas ya i stap tokbaot ol trabol we Jisas i talemaot long Matyu 24:29, long taem we ol trabol ya oli kam bigfala. Traem tingbaot olsem wanem bambae ol man oli fraet sipos profet tok ya i kamaot long prapa wol ya, nao evri ples i tudak nomo. !Traem tingbaot sipos i no moa gat san long dei blong mekem man i haremgud mo i stap wom! ?Mo olsem wanem sipos i no moa gat mun i saenaot long naet, mo ol milyan milyan sta we oli stap saen long blak skae long naet? Sipos i olsem, olgeta ples i blak nomo, we tudak ya i mekem man i harem nogud.

      18. ?Olsem wanem ‘heven i kam tudak’ long Jerusalem long 607 B.K.T.?

      18 Wan profet tok i talemaot se Isrel bifo i stap long tudak olsem, be long saed blong speret nomo. Jeremaea i givim woning ya, i se: “Olgeta graon bambae i kam olsem drae ples nomo. Mo bambae mi mi spolem evri samting. From samting ya graon bambae i krae, mo heven antap bambae i kam tudak.” (Jeremaea 4:27, 28) Long 607 B.K.T., profet tok ya i kamtru long ol man blong Jeova. Mo tru, fyuja blong olgeta i luk olsem i tudak nomo. Ol ami blong Babilon oli spolem bigfala taon blong olgeta, Jerusalem. Oli spolem haos prea long ples ya, mo ol man ples oli mas livim graon blong olgeta. Oli no kasem wan laet long heven nating blong mekem olgeta oli haremgud. I stret olsem Jeremaea i talem, taem hem i krae long Jeova, i se: “Yu yu kilim olgeta. Yu yu no soemaot sore nating. Yu yu putum wan klaod blong blokem yu, blong ol prea oli no save kasem yu.” (Lamentesin 3:43, 44) Long Jerusalem bifo, skae we i tudak i minim se ol man ya oli kasem trabol mo ded.

      19. (a) ?Olsem wanem profet blong God, Aesea i tokbaot tudak long heven long Babilon bifo? (b) ?Wetaem profet tok ya blong Aesea i kamtru? ?Mo olsem wanem?

      19 Biaen, heven i kam tudak long Babilon tu. Hemia i min se Babilon i kasem bigfala trabol. Long saed ya, God i talem long profet blong hem blong raetemdaon tok ya: “!Yufala i luk! Dei blong Jeova i stap kam. Dei ya i nogud from we i fulap long panis mo kros blong God. Samting we bambae hem i mekem long ples ya, bambae ol man oli sek from. Bambae hem i spolem ol man nogud long ples ya. Mo ol sta long heven mo grup blong ol sta we nem blong hem se Kesil, bambae oli no moa saen. San bambae i kam antap, be i tudak nomo, mo mun bambae i no moa saenaot. Bambae mi mekem graon ya i kasem frut blong ol nogud fasin blong hem. Mo bambae ol rabis man oli kasem frut blong ol rong blong olgeta.” (Aesea 13:9-11) Long 539 B.K.T. profet tok ya i kamtru. Long yia ya ol man Midia mo Pesia oli spolem Babilon. Profet tok ya i soemaot gud olsem wanem tingting blong ol man Babilon i tudak nomo, oli no gat hop, i no gat wan samting olsem laet we oli save haremgud long hem. Babilon i foldaon blong olwe, neva bambae hem i kam nambawan nesen blong wol bakegen.

      20. ?Bigfala etkwek bambae i mekem wanem i kamaot long wol ya?

      20 Taem bigfala etkwek i kasem wol ya, bambae i kolosap sem mak. Bambae i olsem we olgeta man long wol oli stap long tudak, from we oli no gat hop nating. Ol samting long wol blong Setan we oli olsem ol sta mo mun mo san, bambae oli no moa saen, oli no moa givim wan hop nating. Long taem blong yumi finis, ol lida blong politik oli nambawan man blong gyaman, mo blong mekem kruked mo rabis fasin. Samting ya i tru moa long ol lida ya we oli haf long Krisendom. (Aesea 28:14-19) Ol man oli no moa save trastem olgeta. Smol laet we i stap long olgeta yet, bambae i ded olgeta, taem Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru long olgeta. Oli gat paoa long wol olsem we mun i saenaot long wol. Be Jeova bambae i soemaot se paoa blong olgeta i karem ded nomo, we i mekem fulap blad i ron. Ol bigfala man long wol we oli olsem sta, laet blong olgeta bambae i ded, olsem ol sta we i bon mo i foldaon. Olgeta bambae oli olsem ol manggo we oli no raep yet, we bigfala win i kasem olgeta, nao oli folfoldaon. Ful wol bambae i seksek from “bigfala trabol tumas, we neva man i luk olsem bifo, i stat long taem we God i mekem wol, i kam kasem tede. Yes, mo bambae i no moa gat sam bigfala trabol olsem bakegen samtaem.” (Matyu 24:21) !Hemia i rili samting blong fraet from!

      “Heven” i Gowe

      21. ?Long vison blong Jon, wanem i hapen long “heven” mo “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan”?

      21 Nao Jon i gohed long vison blong hem, i se: “Skae tu [heven, “NW”] i gowe, olsem mat we man i rolemap. Mo olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta, oli gowe.” (Revelesen 6:14) I klia se vas ya i no minim prapa heven mo ol prapa hil mo aelan long wol. ?Be oli pija blong wanem?

      22. ?Long Idom bifo, wanem ya “heven” we oli ‘rolemap, olsem we man i rolemap mat’?

      22 Wan profet tok we i kolosap sem mak i givhan long yumi blong kasem save long mining blong “heven.” Profet tok ya i talemaot olsem wanem Jeova i kros long olgeta nesen, i se: “Mo olgeta long ami long heven oli mas kam rotin. Mo bambae hem i rolemap heven, olsem we man i rolemap mat.” (Aesea 34:4) Nesen ya Idom i mas harem nogud moa from trabol ya. ?Olsem wanem? Taem ol man Babilon oli spolem Jerusalem finis long 607 B.K.T., oli spolem Idom tu. Long taem ya, i no gat wan bigfala samting i kamaot long prapa heven. Be bigbigfala trabol i kamaot long “heven” long Idom.e Gavman blong hem i foldaon olgeta, i no moa rul antap long ol man, olsem we i stap long heven. (Aesea 34:5) I olsem we ol ami oli “rolemap” paoa blong hem, sakem hem, olsem man i sakem olfala mat we i no moa gud blong yusum.

      23. ?Wanem ya “heven” we bambae i “gowe”? ?Olsem wanem tok blong Pita i agri long mining ya?

      23 Taswe “heven” we i “gowe” i minim ol gavman blong wol ya we oli agensem God. Man we i raed long waet hos blong win long faet, bambae hem i tekemaot ol gavman ya blong olwe. (Revelesen 19:11-16, 19-21) Tok blong aposol Pita i agri long mining ya. Ol samting we oli kamaot taem Jisas i brekemaot namba sikis lok blong buk ya, Pita i stap wet long ol. Hem i se: “Heven mo wol blong naoia tu, tufala i stap wet long faea. Tufala i stap wet long dei blong jajem mo spolem ol man we oli no obei long God.” (2 Pita 3:7, NW) ?Be olsem wanem long mining blong tok ya: “Olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta, oli gowe”?

      24. (a) Long profet tok blong Baebol, wetaem ol bigbigfala hil mo aelan oli seksek? (b) ?Olsem wanem ol “bigbigfala hil oli seksek” taem Nineve i foldaon?

      24 Sam profet tok long Baebol oli talem se ol bigbigfala hil mo aelan bambae oli seksek. Hemia i minim ol bigfala trabol long politik long wol. Eksampel: Profet Neham i talemaot ol jajmen mesej blong Jeova agens long taon ya Nineve, i se: “Hem i mekem ol bigbigfala hil oli seksek. Mo ol smol hil oli ron olsem wora. Fes blong hem bambae i mekem wol i sek wantaem.” (Neham 1:5) Taem Nineve i foldaon long 632 B.K.T., ol store long histri oli no talem se ol bigbigfala hil blong hem oli brok. Be long taem ya Nineve i bigfala nesen blong wol, olsem wan bigbigfala hil. Nao wantaem nomo paoa blong hem i lus, hem i foldaon.—Skelem wetem Jeremaea 4:24.

      25. ?Long en blong wol ya, olsem wanem bambae “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu oli aot long ples blong olgeta”?

      25 Taswe “olgeta bigbigfala hil mo ol aelan tu” we oli gowe taem Jisas i brekemaot namba sikis lok, hemia ol gavman mo ol bigfala ogenaesesen long wol. Ol man oli ting se ol ogenaesesen ya oli neva save seksek. Be bambae oli seksek gogo oli foldaon olgeta. Ol man we oli bin trastem olgeta, bambae oli sapraes mo oli harem nogud from. Olsem profet tok i gohed blong talem, bambae i klia nomo se bigfala dei blong kros blong Jeova mo Pikinini blong hem i kamtru finis. !Hemia nao laswan etkwek we bambae i mekem ogenaesesen blong Setan i lus olgeta!

      “Plis Yufala i Foldaon Antap Long Mifala”

      26. ?Ol man we oli agensem rul blong God bambae oli mekem wanem from we oli fraet tumas? ?Bambae oli talem wanem from we oli fraet?

      26 Tok blong Jon i gohed olsem: “Nao ol king blong wol, wetem ol bigfala jif mo ol hed kapten blong soldia, wetem ol rijman mo ol haeman, wetem ol narafala man, ol slef wetem ol friman, oli go haed. Olgeta evriwan oli go haed long ol hol blong ston, mo aninit long ol bigbigfala ston olbaot long ol hil. Nao oli talem long ol bigfala hil mo ol ston, se ‘Plis yufala i foldaon antap long mifala, yufala i haedem mifala. Nao bambae mifala i no pas long fes blong God ya we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, mo kros blong Smol Sipsip ya bambae i no kasem mifala. Hemia Bigfala Dei ya blong tufala, we kros blong tufala long sin bambae i kamaot. ?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?’ ”—Revelesen 6:15-17.

      27. ?Ol man Isrel blong Sameria we oli no obei long God, oli kraeaot olsem wanem? ?Olsem wanem profet tok ya i kamtru?

      27 Profet Hosea i talemaot jajmen blong Jeova long Sameria, hemia bigfala taon blong kingdom blong Isrel we i stap long not. Hem i se: “Ol ples blong wosip antap long ol hil long Bet-even, hemia ol sin blong ol man Isrel, bambae oli lus. Ol grasnil mo rabis gras bambae oli gru antap long ol olta blong olgeta. Mo tru, bambae ol man oli talem long ol bigfala hil, se: ‘!Plis yufala i kavremap mifala!’ Mo bambae oli talem long ol smol hil se: ‘!Plis yufala i foldaon antap long mifala!’ ” (Hosea 10:8) ?Olsem wanem profet tok ya i kamtru? Taem ol man Asiria oli stap spolem nogud ol man Sameria long 740 B.K.T., i no gat ples we ol man Isrel ya oli save go haed long hem. Profet tok ya blong Hosea i talemaot olsem wanem oli harem nogud long taem ya, oli fraet tumas, oli no gat wan samting blong givhan long olgeta, i olsem we oli fas long wan trap. Ol prapa hil long Sameria oli no save haedem olgeta. Mo ol ogenaesesen long Sameria we oli olsem ol bigbigfala hil, olgeta tu oli no save protektem olgeta, nating we bifo i luk olsem se i no gat samting i save mekem olgeta oli seksek.

      28. (a) ?Jisas i givim wanem woning long ol woman long Jerusalem? (b) ?Olsem wanem woning blong Jisas i kamtru?

      28 Mo tu, taem ol soldia blong ol man Rom oli stap tekem Jisas i go blong nilim hem long pos, Jisas i talem wan profet tok long ol woman long Jerusalem. Hem i se: “I gat taem i stap kam we bambae oli save talem se ‘Yufala we i no save karem pikinini, mo yufala we i no bonem pikinini samtaem, mo yufala we i no givim titi long pikinini samtaem, yufala i save harem gud.’ Long taem ya bambae oli save talem long ol bigbigfala hil, se ‘Plis yufala i foldaon long mifala.’ Mo bambae oli save talem long ol hil, se ‘Plis yufala i kam kavremap mifala.’ ” (Luk 23:29, 30) Long 70 K.T., ol man Rom oli spolem Jerusalem. Ol ripot long histri oli soemaot klia se tok blong Jisas i kamtru long sem fasin we profet tok blong Hosea i kamtru bifo. Ol man Isrel we oli no aot long Judia, oli no save faenem wan ples blong haed. Samfala oli traem haed olbaot long Jerusalem mo samfala oli ronwe oli go antap long ol bigbigfala hil long ples ya Masada. Be i no gat samting i save blokem kros blong Jeova, taem hem i jajem olgeta.

      29. (a) ?Taem dei blong kros blong Jeova bambae i kamtru, olsem wanem long olgeta we oli sapotem wol ya? (b) ?Wanem profet tok blong Jisas bambae i kamtru, taem Jeova i soemaot kros blong hem?

      29 Samting we Jon i luk taem Jisas i brekemaot namba sikis lok long buk ya i soemaot se bambae i sem mak long dei blong kros blong Jeova we i stap kolosap. Taem wol ya i seksek laswan, olgeta we oli sapotem hem bambae oli traehad blong faenem wan ples blong haed. Be bambae oli no save faenem wan ples. Long taem ya, Bigfala Babilon, hemia ol gyaman skul, bambae hem i no moa save givhan long olgeta nating. Bambae oli no save haed long ol hol blong ston long ol bigfala hil. Mo tu ol politik ogenaesesen mo big bisnes we oli olsem ol bigfala hil long wol ya, bambae oli no givhan long olgeta long saed blong mane no long narafala rod. I no gat wan samting nating we i save blokem kros blong Jeova. Jisas i talemaot olsem wanem bambae oli fraet, i se: “Nao saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae. Nao olgeta laen blong ol man blong wol bambae oli krae, nao bambae oli save luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod blong skae, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.”—Matyu 24:30.

      30. (a) ?Taem sam man oli talem se: “?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” i luk olsem we oli tingting olsem wanem? (b) ?I gat sam man we bambae oli naf blong stanap long taem blong jajmen blong Jeova?

      30 Yes, olgeta we oli no wantem obei long Man we i Ron long waet hos blong win long faet, bambae hem i fosem olgeta blong luksave rong blong olgeta. Ol man we oli wantem joen long laen blong Snek ya, bambae oli lus wetem wol blong Setan. (Jenesis 3:15; 1 Jon 2:17) Taem ya bambae i strong. Taswe plante man oli save askem se: “?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” I luk olsem we plante man bambae oli ting se i no gat wan man we Jeova i agri long hem long dei ya blong jajmen. Be ol man ya we oli talem olsem oli rong. Buk blong Revelesen i gohed blong soemaot samting ya.

      [Ol Futnot]

      a Bifo we graon i seksek, plante taem hem i seksek smosmol. Ol dog oli haremsave, ale oli singaot mo ronron olbaot. Mo sam narafala anamol mo fis tu oli muvmuf tumas. Be ol man oli no haremsave gogo graon i seksek tru.—Lukluk Wekap!, Julae 8, 1982, pej 14.

      b Japta 5, haf 3, i eksplenem moa poen ya.

      c Eksampel: Long 1931, ol Wetnes blong Jeova oli makemaot taem blong givimaot plante taosen buklet we nem blong hem, The Kingom, the Hope of the World. Oli givimaot long olgeta ples long wol, long ol lida blong ol skul, ol man blong politik, mo ol bisnesman wanwan.

      d Long ol magasin Wajtaoa we oli prentem long ol 35 yia we i stat long 1895 go kasem 1931, oli dro wan pija long fas pej blong olgeta. Hem i wan haos we i hae, we laet i saenaot long hem i go kasem ol blak klaod long skae, mo i go kasem solwora we i raf we i raf. Antap long pija ya oli raetem tok blong Luk 21:25, 28, 31.

      e Profet tok long Aesea 65:17, 18 i yusum wod ya “heven” long sem fasin, taem hem i tokbaot “nyufala heven.” Profet tok ya i kamtru fastaem taem nyufala gavman blong Serubabel mo Hae Pris Jesua i stanap long Promes Ples, taem ol man Isrel oli aot long kalabus long Babilon, oli kambak long graon blong olgeta.—2 Kronikel 36:23; Esra 5:1, 2; Aesea 44:28.

      [Bokis/Foto blong pija long pej 105]

      Oli Talemaot 1914

      “Long 606 B.K.T., kingdom blong God i finis, mo laswan king blong hem i tekemaot hat blong king. Nao olgeta ples long wol i stap aninit long rul blong ol Jentael nesen. Sipos yumi kaontem 2520 yia i stat long 606 B.K.T., yumi kasem 1914 K.T.”f—The Three Worlds, we oli prentem long 1877, pej 83.

      “Baebol i soemaot klia se ‘Rul blong ol Jentael nesen’ bambae i ron 2520 yia. Hem i stat long 606 B.K.T. mo bambae i finis long 1914 K.T.”—Studies in the Scriptures, Buk 2 we C. T. Russell i raetem mo oli prentem long 1889, pej 79.

      Plante yia bifo long 1914, Charles Taze Russell mo ol Baebol studen we oli kampani wetem hem oli luksave se yia 1914 bambae i makem en blong rul blong ol Jentael nesen. (Luk 21:24) Long taem ya oli no kasem save fulwan long ol samting we bambae oli kamaot. Be oli save se 1914 bambae i wan spesel yia long histri blong wol. Mo tingting blong olgeta i stret nomo. Makem toktok blong nyuspepa ya:

      “Bigfala faet we i stat finis long Yurop i stret long wan spesel profet tok. 25 yia finis, ol ‘Intenasnal Baebol Studen,’ [plante man oli kolem olgeta se ‘Millennial Dawners’], oli talemaot mo oli prentem long ol buk blong olgeta se Dei blong Kros we Baebol i tokbaot bambae i stat long 1914. Plante handred man we oli prij long olgeta ples blong wol oli bin singaot strong se: ‘!Lukaot! !Bambae 1914 i spesel!’ ”—The World, nyuspepa blong Nyu Yok, Ogis 30, 1914.

      [Futnot]

      f Long taem ya, God i mekem se ol Baebol Studen ya oli no luksave we i no gat yia 0 bitwin long “B.K.T.” mo “K.T.” Biaen nomo, taem oli stadi moa, oli luk we oli mas seftem 606 B.K.T. i go long 607 B.K.T., mo oli mas tekemaot yia 0 tu. Taswe yia we oli talemaot finis, hemia “1914 K.T.,” hem i stap tru nomo.—Lukluk buk ya “The Truth Shall Make You Free,” we Watch Tower Sosaeti i prentem long 1943, pej 239.

      [Bokis blong pija long pej 106]

      1914—Wol i Jenis

      Buk ya Politikens Verdenshistorie—Historiens Magt og Mening (buk blong Politiken long Histri Blong Wol—Paoa Mo Mining Blong Histri), we oli prentem long Kopenhagen long 1987, i talem olsem long pej 40:

      “Samwe long 1900, ol man oli bilif se bambae wol i gohedgud. Be long 1914, bilif ya i foldaon. Wan yia bifo long 1914, wan man Denmak, Peter Munch, we hem i man blong raetem histri mo man blong politik tu, hem i talem se: ‘I luk olsem se ol bigfala nesen blong Yurop bambae oli no faet. Tede i gat “denja blong faet,” be bambae hem i lus long fyuja, olsem i hapen plante taem finis, i stat long 1871.’

      “Biaen, man ya i jenisim tingting blong hem olgeta. Afta 1914 hem i raetemdaon se: ‘Faet we i stat long 1914 i jenisim laef blong ol man. Bifo, wol i gohedgud, mo ol man oli hapi, oli save traehad long wok blong olgeta mo harem sef tu. I stat long 1914, yumi kasem trabol, man i fraet, i no laekem narafala, mo i no harem se i sef. Kam kasem tede, i no gat man i save luksave se taem blong tudak we i stat long wol long 1914 bambae i spolem fasin blong laef we ol man oli bin wokem plante taosen yia finis, no no gat.’ ”

      [Tok Blong Pija Long Pej 110]

      ‘Olgeta bigbigfala hil oli aot long ples blong olgeta’

      [Tok Blong Pija Long Pej 111]

      Oli haed long ol hol blong ston

  • Wok Blong Makem Isrel Blong God
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 19

      Wok Blong Makem Isrel Blong God

      Revelesen 7:1 kasem 17

      Stampa tok: 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong ol, mo bigfala kampani i stanap fored long jea blong Jeova mo Smol Sipsip

      Taem we i kamtru: I stat long 1914, taem Jisas Kraes i kam King gogo hem i stap rul blong Wan Taosen Yia

      1. ?‘Hu bambae i naf blong stanap’ long bigfala dei blong kros blong God?

      ‘?HU BAMBAE i naf blong stanap long Dei ya?’ (Revelesen 6:17) ?Yes, tru, hu ya i naf? Taem bigfala dei blong kros blong God i spolem wol blong Setan, ating ol rula mo ol man blong wol bambae oli askem kwestin ya. Ating olgeta oli ting se bigfala trabol long taem ya bambae i kilim i ded olgeta man long wol. ?Be samting ya i tru? No gat. Yumi glad we profet blong God i mekem promes olsem: “Olgeta we oli singaot long nem blong Jeova bambae oli stap sef.” (Joel 2:32) Tufala aposol ya Pita mo Pol tufala i agri long poen ya. (Ol Wok 2:19-21; Rom 10:13) Yes, olgeta we oli singaot long nem blong Jeova bambae oli stap laef. ?Hu ya olgeta ya? Long nekis vison bambae yumi luk.

      2. ?From wanem yumi sapraes we sam man oli save laef tru long dei blong jajmen blong Jeova?

      2 Tru, yumi sapraes we sam man oli save laef tru long dei blong jajmen blong Jeova, from we wan narafala profet blong God hem i tokbaot dei ya olsem: “!Yu luk! Jeova i mekem wan bigfala win i blu, hemia kros blong hem, we i kam olsem wan hariken blong swipimaot ol samting. Waelwin ya bambae i kam kilim hed blong ol rabis man. Bigfala kros ya blong Jeova i no save finis, gogo hem i wokem olgeta plan long hat blong hem mo i mekem olgeta i kamtru.” (Jeremaea 30:23, 24) !I impoten tumas we naoia nomo yumi mekem sam samting blong yumi save stanap strong long bigfala win ya!—Proveb 2:22; Aesea 55:6, 7; Sefanaea 2:2, 3.

      Fo Win

      3. (a) ?Jon i luk we ol enjel oli mas mekem wanem spesel wok? (b) ?“Ol fo win” oli minim wanem?

      3 Bifo we Jeova i lego kros ya blong hem, ol enjel long heven oli mas mekem wan spesel wok. Jon i luk samting ya long vison blong hem, nao i se: “Nao biaen long ol samting ya, mi luk fo enjel we oli stap stanap long ol fo kona blong wol. Oli blokem ol fo win long wol, nao i no gat win i blu long graon, mo long solwora mo long tri.” (Revelesen 7:1) ?Hemia i minim wanem tede? Ol “fo win” ya oli klia saen blong jajmen we bambae i spolem ol rabis man long graon. Mo jajmen ya bambae i kasem “solwora,” we i minim ol man we oli no obei. Mo tu jajmen ya bambae i kamtru long ol rula blong wol we oli pulum ol man blong sapotem olgeta. Oli olsem ol bigfala tri.—Aesea 57:20; Ol Sam 37:35, 36.

      4. (a) ?Ol fo enjel oli minim wanem? (b) ?Taem ol enjel oli lego ol fo win ya, bambae wanem i hapen long ogenaesesen blong Setan long wol?

      4 I klia se ol fo enjel ya oli minim fo grup blong enjel we Jeova i yusum olgeta blong blokem jajmen blong hem gogo stret taem blong hem. Taem ol enjel ya oli lego ol waelwin ya we i minim kros blong God, nao oli blu wantaem long not, long saot, long is, mo long wes, bambae oli spolemgud olgeta samting we oli kasem. Bambae i kolosap sem mak long taem we Jeova i bin yusum fo win blong ronem ol man Elam wanwan, mo blong smasem mo kilimaot olgeta. Be win ya long fyuja, hem i bigwan moa bakegen. (Jeremaea 49:36-38) Hem i wan bigbigfala win we i moa strong i bitim “win” we Jeova i yusum blong kilim i ded nesen blong Amon bifo. (Emos 1:13-15) I no gat wan haf blong ogenaesesen blong Setan long wol we hem i naf blong stanap long dei ya blong kros blong Jeova. Long dei ya, Jeova bambae i soemaot blong olwe we rul blong hem i stret.—Ol Sam 83:15, 18; Aesea 29:5, 6.

      5. ?Olsem wanem profet tok blong Jeremaea i givhan long yumi blong kasem save se ol jajmen blong God bambae oli kasem olgeta ples long wol?

      5 ?Yumi save sua se bambae ol jajmen blong God oli kasem olgeta ples long wol? Lesin bakegen long profet blong God, Jeremaea: “!Yu luk! Wan bigfala trabol i stap go blong kasem olgeta nesen long wol wanwan. Mo wan bigfala win bambae i girap long ol ples long wol we oli farawe tumas. Mo tru, ol man we Jeova i kilim i ded olgeta, long dei ya bambae ol dedbodi blong olgeta oli stap olbaot long wol, i stat long wan saed blong wol i go kasem narasaed blong wol.” (Jeremaea 25:32, 33) Taem bigfala win ya i blu long wol, semtaem tudak bambae i kavremap wol. Olgeta rula mo gavman blong wol bambae oli seksek gogo oli lus olgeta. (Revelesen 6:12-14) Be i no olgeta man evriwan we fyuja blong ol i tudak. ?Oraet nao, ol enjel oli blokem ol fo win ya blong sevem hu?

      Wok Blong Makem Ol Slef Blong God

      6. ?Hu i talem long ol enjel blong blokem ol fo win ya? ?From samting ya, i gat naf taem blong mekem wanem wok?

      6 Nao Jon i gohed blong talem se samfala bambae oli kasem wan mak, nao oli save kasem laef from. Hem i se: “Nao mi luk wan narafala enjel i stap kam, we i aot long saed we san i stap kam antap. Hem i holem mak we God ya we i laef we i no save ded, hem i stap yusum blong makem ol man blong hem. Enjel ya i singaot bigfala, i tok long ol fo enjel ya we God i givim paoa finis long olgeta blong oli spolem graon mo solwora. Hem i talem se ‘Yufala i no spolem graon mo solwora mo tri fastaem, gogo bambae mifala i makem ol man blong wok blong God blong yumi, mifala i putum mak blong hem long fes blong olgeta.’ ”—Revelesen 7:2, 3.

      7. ?Namba faef enjel ya hem i rili hu? ?Wanem i givhan long yumi blong pruvum samting ya?

      7 Baebol i no talem nem blong namba faef enjel ya. Be plante samting i pruvum se enjel ya hem i Masta Jisas, taem hem i kasem paoa long heven finis. Jisas i jif blong ol enjel. Taswe long vas ya tu, hem i bos long ol narafala enjel. (1 Tesalonaeka 4:16; Jud 9) Hem i kamaot long is, olsem tufala ‘king we i kamaot long saed we san i kam antap,’ hemia Jeova mo Kraes blong hem. Tufala i kam blong mekem jajmen i kamtru long wol ya, olsem we tufala king ya Darias mo Saeras, tufala i daonem gud Babilon blong bifo. (Revelesen 16:12; Aesea 45:1; Jeremaea 51:11; Daniel 5:31) Mo tu, enjel ya i olsem Jisas from we hem i holem wok ya blong putum mak blong God i stap long fes blong ol Kristin man we tabu speret i makemaot olgeta finis. (Efesas 1:13, 14) Mo tu, taem ol enjel oli lego ol win ya, Jisas nao i lidim ol ami long heven blong oli mekem ol jajmen blong God oli kamtru long ol nesen. (Revelesen 19:11-16) Taswe yumi save se Jisas nomo i stret blong givim oda blong blokem ol enjel oli no spolem ogenaesesen blong Setan long wol gogo wok blong putum mak blong God long ol slef blong hem i finis.

      8. ?Wanem mak ya blong God? ?Wok blong putum mak ya i stat wetaem?

      8 ?Wanem mak ya blong God we i mas stap long fes blong olgeta? ?Mo hu ya ol slef ya blong God? Wok ya blong putum mak long olgeta i stat long Pentekos 33 K.T., taem ol faswan Kristin man Isrel oli kasem tabu speret. Biaen, God i singaot sam “hiten man” tu, mo i putum tabu speret blong hem long olgeta. (Rom 3:29; Ol Wok 2:1-4, 14, 32, 33; 15:14) Aposol Pol i talem se ol Kristin we God i putum tabu speret long olgeta oli savegud se oli “joen finis long Kraes.” Mo hem i talem se God i “putum mak blong hem long yumi, se yumi blong hem. Mo hem nomo i putum Tabu Speret ya long tingting blong yumi, we hem i olsem saen blong soemaot we ol promes blong God bambae oli kamtru long yumi.” (2 Korin 1:21, 22; skelem wetem Revelesen 14:1.) Taswe taem God i adoptem ol slef ya, nao oli kam ol speret pikinini blong hem, oli kasem wan saen blong pruvum se bambae oli go long heven. Hemia i wan mak, no wan promes. (2 Korin 5:1, 5; Efesas 1:10, 11) From samting ya, oli save talem se: “Speret ya blong God i kam joen long tingting blong yumi, blong talemaot we yumi pikinini blong God. Nao from we yumi pikinini blong hem, bambae yumi save kasem ol gudgudfala samting we God i putum olgeta oli tabu, se bambae oli blong ol man blong hem. Mo bambae yumi save joen long Kraes blong kasem haf long ol gudgudfala samting we God i putum olgeta oli tabu, se bambae oli blong Kraes. Mo from we yumi joen long Kraes blong harem nogud olsem we hem i harem nogud, be bambae yumi save joen long hem bakegen, blong kasem gudfala laef blong hem long heven.”—Rom 8:15-17.

      9. (a) ?Ol pikinini blong God we tabu speret i makemaot olgeta mo oli stap long wol yet, oli mas stanap strong olsem wanem? (b) ?Oli mas stap kasem traem gogo wetaem?

      9 ‘From we yumi harem nogud olsem we hem i harem nogud’—?wanem mining blong tok ya? Blong kasem gudfala presen ya, laef, ol Kristin we God i putum tabu speret long olgeta, oli mas stanap strong mo holemtaet bilif blong olgeta gogo oli ded. (Revelesen 2:10) Oli no save ting se: ‘God i sevem mi finis, blong olwe.’ No gat. (Matyu 10:22; Luk 13:24) Defren olgeta, Baebol i givim advaes ya, se: “Ol brata mo sista. God i jusumaot yufala, mo i singaot yufala blong yufala i man blong hem. From ol samting ya, yufala i mas traehad moa blong mekem tufala samting ya i karem frut long laef blong yufala. Sipos yufala i mekem olsem, bambae yufala i no save foldaon samtaem.” Oli mas folem fasin blong aposol Pol we long en blong laef blong hem, hem i save talem se: “Mi mi faet strong finis long gudfala faet ya we yumi stap faet long hem. Mi mi kamtru finis long en blong resis ya, mo mi stap holem yet fasin blong bilif.” (2 Pita 1:10, 11; 2 Timote 4:7, 8) Taswe ol pikinini blong God we tabu speret i makemaot olgeta mo oli stap yet long wol, oli mas kasem ol samting blong traem mo skelem olgeta gogo Jisas mo kampani blong ol enjel blong hem oli putum mak ya blong God ‘long fes’ blong olgeta blong olwe. Mak ya i soemaot klia mo blong olwe se oli trufala “man blong wok blong God blong yumi,” we oli winim finis ol traem long laef blong ol. Nao mak ya i save stap olwe long olgeta, we i no gat wan samting nating i save ravemaot hem. I klia se taem ol enjel oli lego ol fo win blong trabol long wol, wok blong putum mak ya long fes blong ol man Isrel blong speret bambae i finis olgeta, nating we sam long grup ya bambae oli laef yet long wol. (Matyu 24:13; Revelesen 19:7) !Long taem ya, bambae oli kasem fulnamba blong olgeta!—Rom 11:25, 26.

      ?Hamas Man Oli Kasem Mak Ya?

      10. (a) ?Wanem sam vas we oli soemaot se ol man we oli kasem mak ya oli gat stret namba blong olgeta we God i makemaot finis? (b) ?Hamas man evriwan oli kasem mak ya? Talem lis blong nem blong olgeta.

      10 Jisas i talem long olgeta we bambae oli mas kasem mak ya, se: “Yufala we i smol kampani blong ol sipsip, yufala i no fraet, from we Papa blong yufala hem i glad tumas blong givim kingdom long yufala.” (Luk 12:32, NW) Sam narafala vas, olsem Revelesen 6:11 mo Rom 11:25, oli soemaot se smol kampani ya i gat stret namba blong hem, we God i makemaot finis. Nekis tok blong Jon i pruvum samting ya, i se: “Nao mi harem namba blong ol man we mak blong God i stap long olgeta. I gat wan handred fotefo taosen man olgeta, we oli kamaot long olgeta laen blong ol man Isrel. Olgeta we mak blong God i stap long olgeta i olsem. Long laen blong Juda i gat twelef taosen man. Long laen blong Ruben i gat twelef taosen man. Long laen blong Gad i gat twelef taosen man. Long laen blong Isi i gat twelef taosen man. Long laen blong Naftali i gat twelef taosen man. Long laen blong Manase i gat twelef taosen man. Long laen blong Simeon i gat twelef taosen man. Long laen blong Livae i gat twelef taosen man. Long laen blong Isaka i gat twelef taosen man. Long laen blong Sebulan i gat twelef taosen man. Long laen blong Josef i gat twelef taosen man. Mo long laen blong Benjamin i gat twelef taosen man.”—Revelesen 7:4-8.

      11. (a) ?From wanem ol vas we oli talemaot ol 12 laen ya oli no stap tokbaot ol prapa man Isrel long saed blong bodi? (b) ?From wanem Revelesen i mekem lis blong 12 laen? (c) ?From wanem i no gat wan laen long Isrel blong God we i blong ol king no ol pris nomo?

      11 ?Ating ol vas ya oli stap tokbaot ol prapa man Isrel long saed blong bodi? No gat, from we nem blong ol laen long Revelesen 7:4-8 oli no sem mak evriwan long nem blong ol laen blong ol prapa man Isrel. (Namba 1:17, 47) I klia se lis ya i no blong talemaot nem blong ol laen blong ol prapa man Isrel. Hem i blong soemaot se Isrel blong speret i wan ogenaesesen we oda mo plan blong hem i sem mak long oda mo plan blong Isrel bifo. Samting ya i stret nomo. Namba blong nyufala nesen ya i mas stret—144,000 memba nomo. I mas gat 12,000 man i kamaot long ol 12 laen wanwan. I no gat wan laen long Isrel ya blong God we hem i laen blong ol king nomo no laen blong ol pris nomo. Olgeta evriwan long nesen ya bambae oli rul olsem king. Mo olgeta evriwan long nesen ya bambae oli mekem wok blong pris.—Galesia 6:16; Revelesen 20:4, 6.

      12. ?From wanem i stret nomo we ol 24 elda oli stanap fored long Smol Sipsip ya, nao oli singsing olsem Revelesen 5:9, 10 i talem?

      12 Ol prapa man Isrel mo ol narafala man we oli joen long tru wosip wetem ol man Isrel, oli kasem faswan jans blong God i jusumaot olgeta blong oli kam memba blong Isrel blong speret. Be smol nomo long nesen blong ol prapa man Isrel oli wantem. From samting ya, Jeova i singaot long ol man blong ol Jentael nesen tu. (Jon 1:10-13; Ol wok 2:4, 7-11; Rom 11:7) Fastaem, ol man Efesas oli “stap afsaed long kampani blong ol man Isrel.” Be biaen, olgeta wetem ol narafala man we oli no man Isrel, oli save kasem mak we tabu speret blong God i putum, nao oli save joen long kongregesen blong ol tabu Kristin man. (Efesas 2:11-13; 3:5, 6; Ol Wok 15:14) Taswe i stret nomo we ol 24 elda oli stanap fored long Smol Sipsip ya, nao oli singsing se: “Long ded blong yu, we blad blong yu i ron, yu yu pemaot ol man, oli blong God. Olgeta ya oli kamaot long olgeta laen, mo long olgeta lanwis, mo long olgeta kantri, mo long olgeta kala. Mo yu mekem olgeta oli kam wan kingdom, mo oli pris blong God blong yumi, mo bambae oli rul olsem king antap long wol.”—Revelesen 5:9, 10, NW.

      13. ?From wanem Jemes, we hem i brata blong Jisas, i mekem i stret nomo taem hem i raetem leta blong hem i go long ‘ol twelef laen blong ol man Isrel, we oli stap wanwan olbaot long wol’?

      13 Kristin kongregesen i “wan laen we God i jusumaot, wan kampani blong pris we i king, wan tabu nesen.” (1 Pita 2:9, NW) Ol man Isrel oli no moa spesel nesen blong God. Nyufala Isrel we hem i “prapa man Isrel blong God” i tekem ples blong olfala nesen ya. (Rom 9:6-8; Matyu 21:43)a Taswe Jemes we hem i brata blong Jisas, hem i mekem i stret nomo, taem hem i raetem leta blong hem i go long ‘ol twelef laen blong ol man Isrel, we oli stap wanwan olbaot long wol.’ Hemia i minim kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot we oli stap long olgeta ples long wol. Namba blong olgeta i mas kasem 144,000.—Jemes 1:1.

      Isrel Blong God Tede

      14. ?Wanem i soemaot se olwe ol Wetnes blong Jeova oli bin holem bilif se 144,000 man hem i trufala namba blong olgeta man Isrel blong speret?

      14 Faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, Charles T. Russell, hem i luksave se namba blong Isrel blong speret, hemia 144,000 man, hem i wan prapa namba, i no wan saen nomo. Long buk blong hem (The New Creation, Buk 6 long Studies in the Scriptures, we oli prentem long 1904), hem i talem se: “Mifala i bilif se buk blong Revelesen (7:4; 14:1) i talemaot stret namba blong ol man we God i jusumaot olgeta, nao i putum tabu speret long olgeta. Hemia 144,000 man ‘we oli kamaot long olgeta laen blong ol man.’ ” Seken presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i talem samting olsem long buk blong hem, (Light, Buk Wan, we oli prentem long 1930), i se: “144,000 memba blong bodi blong Kraes, hemia nao kampani we God i jusumaot, i putum tabu speret long ol, mo i putum mak blong hem long fes blong ol.” Ol Wetnes blong Jeova tede oli holem bilif ya yet se i rili gat 144,000 Kristin man we God i putum tabu speret long olgeta, hemia nao Isrel blong speret.

      15. ?Taem dei blong Masta i no stat yet, ol Baebol studen oli ting se wanem bambae i kamaot long ol man Isrel, taem rul blong ol Jentael nesen bambae i finis?

      15 ?Be ol man Isrel long saed blong bodi tede, i stret we oli kasem samfala spesel blesing yet, no no gat? Taem dei blong Masta i no stat yet, ol Baebol studen oli luksave finis plante stampa trutok blong Baebol. Be wan samting: Oli ting se taem rul blong ol Jentael nesen i finis, bambae ol man Isrel oli mas kam ol spesel man blong God bakegen. Taswe buk blong C. T. Russell (The Time Is at Hand, Buk 2 blong Studies in the Scriptures), we oli prentem long 1889, i talem se profet tok blong Jeremaea 31:29-34 bambae i kamtru long ol prapa man Isrel long saed blong bodi. Buk ya i talem se: “Ol man long wol oli luk we ol man Isrel oli bin kasem panis aninit long rul blong ol Jentael nesen i stat long 607 B.K.T. i kam kasem naoia. Mo hem i stap gohed yet. I no gat risen blong ting se ol man Isrel bambae oli hivap long wan nesen bakegen bifo long 1914 K.T. ‘Seven taem’ no 2520 yia i mas pas fastaem.” Oli ting se ol man Isrel bambae oli kam wan spesel nesen bakegen. Mo long 1917, i luk olsem we tingting blong olgeta i stret, from we Kontrak blong Balfour i promes se ol man Engglan bambae oli sapotem plan ya blong mekem Palestaen i ples blong ol man Isrel nomo.

      16. ?Olsem wanem ol Wetnes blong Jeova oli traehad blong mekem Kristin mesej i kasem ol man Jyu? ?Wok blong olgeta i karem wanem frut?

      16 Biaen long Faswan Bigfala Faet Blong Wol, Palestaen i stap aninit long rul blong Engglan. Nao rod i open blong plante man Isrel oli gobak long ples blong ol. Long 1948, oli stanemap Stet blong Isrel olsem wan nesen blong wol. ?Samting ya i soemaot se ol man Isrel ya oli rere blong kasem sam blesing long God? Gogo plante yia i pas, ol Wetnes blong Jeova oli ting olsem. Taswe long 1925, oli prentem wan buk we i gat 128 pej long hem, nem blong hem Comfort for the Jews. Long 1929, oli prentem wan naes buk we i gat 360 pej blong hem, nem blong hem se Life. Oli wokem i stret nomo long tingting blong ol man Isrel, mo oli tokbaot buk blong Job long Baebol. Oli traehad blong mekem mesej ya long saed blong Mesaea i kasem ol man Isrel. Oli traehad moa long taon ya Nyu Yok. Samfala oli harem mesej ya. Be bighaf blong ol man Jyu, oli olsem ol bubu blong olgeta long faswan handred yia. Oli no wantem luksave se Mesaea i kamtru finis.

      17, 18. ?Ol man blong wok blong God long wol oli kasem wanem save long nyufala kontrak, mo long ol profet tok blong Baebol we oli talem se nesen blong Isrel bambae i stanap bakegen?

      17 Nao i kam klia se nesen blong Isrel mo ol man long nesen ya wanwan, hemia i no Isrel ya we Revelesen 7:4-8 mo sam narafala profet tok long Baebol oli joenem wetem dei blong Masta. Ol man Isrel oli gohed blong folem kastom blong ol, oli no stap yusum prapa nem blong God. (Matyu 15:1-3, 7-9) Buk ya Jehovah we Watch Tower Sosaeti i prentem long 1934, i eksplenem Jeremaea 31:31-34. Hem i talem klia nomo se: “Nyufala kontrak i no joen nating wetem laen blong ol man Isrel mo wetem ol man olbaot. . . . Hem i stret nomo long ol man Isrel blong speret.” Ol profet tok blong Baebol we oli talem se Isrel bambae i kam wan nesen bakegen, oli no kamtru long ol man Isrel long saed blong bodi. Mo oli no kamtru long nesen blong Isrel tede, we hem i wan memba blong Yunaeted Nesen mo hem i haf blong wol ya we Jisas i tokbaot long Jon 14:19, 30 mo 18:36.

      18 Long 1931, ol man blong God long wol oli glad tumas blong tekem nem ya se ol Wetnes blong Jeova. Oli save agri wetem ful hat blong olgeta long ol tok blong Ol Sam 97:11, we i se: “Laet blong hem i stap saen long ol stret man, mo glad blong hem i stap kam fulap long ol gudfala man.” Long tingting blong olgeta i kam klia nomo se ol man Isrel blong speret nomo oli insaed long nyufala kontrak. (Hibrus 9:15; 12:22, 24) Ol prapa man Isrel we oli sakem Kraes oli no kam insaed long kontrak ya, mo ol man olbaot tu oli no stap long hem. Taem oli kasem save long samting ya, oli openem rod blong laet blong God i saen bigwan. Taem yumi ridim histri blong ol man blong God, yumi luk we hemia i bigfala taem long olgeta. I kam klia se Jeova i rere blong soemaot fulap sore, mo lav, mo kaen fasin, mo trutok long olgeta man we oli kam kolosap long hem. (Eksodas 34:6; Jemes 4:8) Yes, Isrel blong God mo plante narafala man bambae oli kasem blesing from we ol enjel oli blokem fo win blong oli no spolem wol yet. ?Hu ol narafala we oli kasem blesing from? ?Yu yu wan long olgeta ya? Yumi luk nao.

      [Futnot]

      a Mining blong nem ya Isrel i stret long olgeta. Hem i minim se “God i Faet; Man Blong Faet (Stap Traehad) Wetem God.”—Jenesis 32:28, New World Translation Reference Bible, futnot.

      [Tok Blong Pija Long Pej 117]

      God i stap jusumaot kolosap olgeta memba blong trufala Isrel blong hem i stat long Pentekos long 33 K.T. go kasem 1935. Long 1935 nao, i gat wan bigfala asembli blong ol Wetnes blong Jeova long Wasington. Long asembli ya, oli talem se wok we i bigfala moa i blong hivimap bigfala kampani we bambae oli laef long wol. (Revelesen 7:9)

  • Bigfala Kampani Blong Fulap Man
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 20

      Bigfala Kampani Blong Fulap Man

      1. ?Jon i talemaot se 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong ol, nao biaen hem i luk wanem narafala grup bakegen?

      JON i talem se ol 144,000 man oli kasem mak blong God long fes blong olgeta. Nao hem i gohed blong talemaot wan long ol nambawan ‘revelesen’ long Baebol. Taem hem i talemaot, ating hat blong hem i pam from glad. Hem i se: “Biaen long ol samting ya, mi mi luk wan bigfala kampani blong man, we i no gat man i save kaontem olgeta. Ol man ya oli kamaot long olgeta nesen, mo long olgeta laen, mo long olgeta kantri, mo long olgeta lanwis. Olgeta oli stap stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip, mo oli werem waet klos. Mo olgeta oli stap holem han blong pamtri long han blong olgeta.” (Revelesen 7:9, “NW”) Yes, from we ol enjel oli blokem ol fo win, ol 144,000 memba blong Isrel blong speret oli kasem laef. Be oli givim jans blong wan narafala grup i kasem laef tu: Wan bigfala kampania we i kamaot long olgeta nesen mo olgeta lanwis.—Revelesen 7:1.

      2. ?Sam man blong wol we oli eksplenem mining blong Baebol oli talem se bigfala kampani i hu? ?Mo ol Baebol Studen bifo oli ting se grup ya i hu?

      2 Sam man blong wol we oli stadi long mining blong Baebol oli talem se bigfala kampani ya hemia ol man we oli no man Jyu, we oli kamaot long ol narafala nesen, nao oli kam Kristin man. Sipos no, oli talem se hemia ol Kristin man we oli ded from bilif blong olgeta, nao oli rere blong go long heven. Ol Baebol Studen bifo oli ting se hemia seken grup we bambae oli go long heven. Oli talem samting ya long 1886 long Buk 1 blong Studies in the Scriptures, The Divine Plan of the Ages. Oli se: “Olgeta oli mestem praes ya, we hem i jea blong king wetem bodi blong speret man olsem God. Bambae oli kam speret man we oli daon moa, oli no save kasem bodi olsem God. Nating we olgeta ya oli givim laef blong ol i go long God finis, be speret blong wol ya i winim olgeta gogo oli no lego laef blong olgeta olsem wan sakrifaes.” Mo long 1930, buk ya Light, Buk 1 i talem se: “Olgeta long bigfala kampani ya, hemia ol man we God i singaot olgeta blong oli wetnes strong long Masta, be olgeta oli no wantem.” Buk ya i talem se grup ya i flas long stret fasin blong olgeta. Mo oli gat save long trutok, be oli no talemaot. Oli talem se grup ya bambae i kasem heven olsem wan seken grup blong heven, be olgeta oli no save rul wetem Kraes.

      3. (a) ?Sam man we oli gat gudhat we biaen oli kam strong long wok blong prij, oli kasem wanem hop? (b) ?Long 1923, olsem wanem Wajtaoa i eksplenem mining blong pijatok blong ol sipsip mo nani?

      3 Be i gat samfala we oli kampani wetem ol tabu Kristin ya we biaen oli kam strong long wok blong prij. Oli no ting se bambae oli go long heven. Hop blong olgeta i stret long stampa tok blong pablik tok we ol man blong Jeova oli mekem, i stat long 1918 kasem 1922. Fastaem, nem blong hem se: “Wol Ya i Finis Finis—Plante Milyan Man We Oli Laef Naoia Bambae Oli No Save Ded.”b Biaen i no longtaem, magasin ya Wajtaoa (Engglis) long Oktoba 15, 1923, i eksplenem mining blong pijatok blong Jisas long ol sipsip mo ol nani. (Matyu 25:31-46) Hem i talem se: “Ol sipsip ya hemia i no olgeta we tabu speret i makemaot olgeta. Hemia ol man long olgeta nesen we oli laekem stret fasin, we long tingting blong olgeta oli agri se Jisas Kraes i Masta blong yumi, mo we oli wet mo hop long ol gudfala blesing aninit long rul blong hem.”

      4. ?Olsem wanem laet long saed blong grup ya we bambae oli laef long wol i kam strong moa long 1931? ?long 1932? ?long 1934?

      4 Sam yia biaen, long 1931, buk ya Vindication, Buk 1, i storebaot profet tok blong Esikel japta 9. Hem i eksplenem se ol man we oli kasem mak long fes blong olgeta, nao oli laef tru long en blong wol, hemia ol sipsip long parabol blong Jisas. Buk ya Vindication, Buk 3, we oli prentem long 1932, i storebaot man ya Jonadab, we hem i no man Isrel. Hat blong hem i gud. Hem i jyam antap long kat blong King Jehu blong Isrel, mo hem i lukluk fasin blong Jehu, taem hem i strong blong kilim i ded ol man blong gyaman wosip. (2 King 10:15-17) Buk ya i talem se: “Naoia wan wok i gohed long wol we i olsem wok blong Jehu bifo [wok blong talemaot ol jajmen blong Jeova]. Jonadab hem i pija no saen blong kampani blong ol man long wol we oli glad blong harem ol mesej ya, oli no agri wetem ogenaesesen blong Setan, mo oli stanap long saed blong stret fasin. Hemia olgeta we Masta ya bambae i sevem olgeta long Amageden, oli aot long taem blong trabol ya, nao hem i givim laef long olgeta long wol gogo i no save finis. Hemia nao kampani blong ‘ol sipsip.’ ” Long 1934, Wajtaoa i talem klia se ol Kristin ya we oli hop se bambae oli laef long wol, oli mas givim laef blong ol i go long Jeova mo tekem baptaes. Tru ya, laet ya long saed blong grup ya we bambae oli laef long wol i saenaot i kam strong moa.—Proveb 4:18.

      5. (a) ?Long 1935, oli luksave se bigfala kampani i hu? (b) ?Long asembli long 1935, J. F. Rutherford i askem long ol man we oli hop se bambae oli laef blong olwe long wol blong stanap, nao wanem i hapen?

      5 !Taem i stret nao blong save long Revelesen 7:9-17 i kam bigwan, olsem we laet i saen fulwan! (Ol Sam 97:11) Oli makemaot Mei 30 kasem Jun 3, 1935, blong mekem wan asembli long Wasington, Amerika. Magasin ya, Wajtaoa i talem bakegen plante taem se oli wantem we asembli ya i “mekem olgeta oli haremgud tumas mo givhan” long olgeta we oli olsem Jonadab bifo. !Yes, asembli ya i mekem olsem! Presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i givim wan strong tok we stampa blong hem se “Bigfala Kampani Ya.” Twante taosen man oli harem ol vas we hem i yusum blong pruvum se ol narafala sipsip tede, oli sem mak long bigfala kampani blong Revelesen 7:9. Long en blong tok blong hem, hem i talem se: “Yufala we i hop se bambae yufala i kasem laef blong olwe long wol, plis yufala i stanap.” Bighaf blong ol man we oli lesin long hem oli stanap. Nao presiden ya i talemaot strong, se: “!Yufala i luk! !Hemia nao bigfala kampani ya!” Fastaem ol man oli stap kwaet nomo, be biaen oli singaot from glad we noes blong olgeta i olsem tanda nomo. !Grup ya we i olsem Jon bifo oli glad tumas! !Mo grup ya we i olsem Jonadab oli glad tu! Long nekis dei blong hem, 840 nyufala Wetnes oli tekem baptaes. Bighaf blong olgeta oli bilif se oli blong bigfala kampani.

      Oli Pruvum Se Bigfala Kampani Ya i Hu

      6. (a) ?From wanem i klia se bigfala kampani i minim grup blong ol Kristin tede we oli givim laef blong olgeta i go long God finis, nao oli hop se bambae oli laef blong olwe long wol? (b) ?Waet klos blong bigfala kampani oli minim wanem?

      6 ?Olsem wanem yumi save sua se bigfala kampani ya hemia grup blong ol Kristin tede we oli givim laef blong olgeta i go long Jeova finis, mo oli hop blong laef blong olwe long wol? Bifo finis, long vison blong Jon, hem i luk grup blong olgeta we oli blong go long heven, we Kraes i pemaot olgeta, “oli blong God. . . . Oli kamaot long olgeta laen, mo long olgeta lanwis, mo long olgeta kantri, mo long olgeta kala.” (Revelesen 5:9, 10) Bigfala kampani tu oli kamaot long olgeta ples long wol. Be fyuja blong olgeta i defren. Isrel blong God i gat stret namba blong hem. Be Baebol i no makemaot namba blong bigfala kampani. I no gat man i save talem hamas man bambae oli joen long bigfala kampani ya. Olgeta oli wasem klos blong olgeta finis long blad blong Smol Sipsip ya blong mekem oli waet. Hemia i min se oli stret man long fes blong Jeova from bilif blong olgeta long sakrifaes blong Jisas. (Revelesen 7:14) Mo oli holem han blong pamtri long han blong olgeta, blong ona long Mesaea olsem King blong olgeta.

      7, 8. (a) ?Taem Jon i luk ol man long vison we oli holem han blong pamtri, Jon i tingbaot wanem bakegen? (b) ?From we bigfala kampani oli holem han blong pamtri tu, hemia i minim wanem?

      7 Jon i stap lukluk vison ya, nao ating hem i tingtingbak long laswan wik blong laef blong Jisas long wol, 60 yia bifo. Long Naesan 9, 33 K.T., taem Jisas i wokbaot i kam long Jerusalem, fulap man oli ona long hem. Oli “tekem ol han blong pamtri, nao oli go blong mitim hem, we oli stap singaot se ‘!Hosana! Hae God [Jeova, NW], yu blesem man ya we i kam long nem blong yu. Yu blesem king ya blong ol man Isrel.’ ” (Jon 12:12, 13) Long vison blong Jon tu, bigfala kampani oli holem han blong pamtri mo oli singaot. Hemia i min se oli glad tumas blong akseptem Jisas olsem King we Jeova i putumap hem.

      8 Mo tu, ol han blong pamtri mo bigfala voes we Jon i harem i mas pulum hem blong tingbaot wan lafet blong ol man Isrel bifo, hemia Lafet blong Wokem ol Wansaed Haos. Long saed blong lafet ya, Jeova i talem long olgeta se: “Long fas dei blong hem, yufala i mas karem frut blong ol gudfala tri, mo han blong ol pamtri mo han blong ol tri we oli gat plante han blong olgeta mo ol bigfala tri we oli gru long krik. Nao yufala i mas haremgud long fored blong Jeova we hem i God blong yufala gogo seven dei i pas.” Ol han blong ol pamtri oli blong soemaot se oli haremgud tumas. Ol wansaed haos we oli wokem blong smoltaem nomo, oli blong tingbaot we Jeova i bin sevem ol man blong hem oli aot long Ijip, mo biaen oli go stap long ol haos tapolen long drae ples. “Ol strenja mo ol boe we oli no gat papa mo ol woman we man blong olgeta i ded,” oli joen long lafet ya. Olgeta man Isrel evriwan oli mas “harem gud nomo.”—Levitikas 23:40; Dutronome 16:13-15.

      9. ?Bigfala kampani oli singaot, oli talem wanem wetem fasin glad?

      9 Taswe i stret nomo we bigfala kampani oli mas holem han blong pamtri tu. Nating we oli no haf long Isrel blong speret, be oli glad mo oli gat tangkyu long hat blong ol. Taswe oli save singaot strong se God mo Smol Sipsip blong hem, tufala i win mo tufala i sevem olgeta. Jon i talem olsem nao: “Nao oli singaot bigfala, oli talem se ‘God ya blong yumi, we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, wetem Smol Sipsip ya, tufala ya nao i wokem rod blong sevem mifala.’ ” (Revelesen 7:10) Nating we bigfala kampani ya i kamaot long olgeta lanwis mo olgeta nesen, be oli singaot long wan ‘bigfala voes’ nomo. Be olgeta oli kamaot long ol defren nesen mo lanwis. ?Olsem wanem oli save singaot long wan voes?

      10. ?Nating we bigfala kampani i kamaot long olgeta nesen mo lanwis, be olsem wanem oli save joen long wan ‘bigfala voes’ nomo?

      10 I gat wan ogenaesesen nomo long wol tede we ol man blong hem we oli kamaot long ol defren nesen oli rili joengud. Mo bigfala kampani ya i haf long ogenaesesen ya. Olgeta oli no stap jenisim ol rul blong Baebol blong mekem i joen wetem kantri blong olgeta. No gat. Nomata weples long wol oli stap, be oli holemtaet ol stret rul blong Baebol. Oli no faet agens long gavman mo oli no joen long ol ogenaesesen we oli blong leftemap kantri blong olgeta nomo. Oli rili tanem “ol naef blong faet blong olgeta oli kam aean blong brekem graon long garen.” (Aesea 2:4) Oli no stap seraot long ol defren skul no long ol defren bilif. Taswe oli no stap mekem olsem ol skul blong Krisendom, we oli singaot plante mesej we i konfyusum ol man nomo mo oli agensem olgeta nomo. Mo tu, bigfala kampani ya oli no yusum wan grup olsem ol pasta blong tekem wok blong olgeta blong presem God. Oli no singaot se tabu speret i wokem rod blong sevem olgeta. No gat. ?From wanem? From we oli no wosip long wan triniti God. Long 200 ples long wol, oli joen olsem wan voes nomo blong singaot long nem blong Jeova. Long semtaem, oli toktok klin lanwis blong trutok, we hem i wan nomo. (Sefanaea 3:9) Oli talemaot long klia ples se Jeova i God blong sevem ol man, mo Jisas Kraes i Nambawan Man we God i yusum blong sevem laef, nao tufala i mekem rod blong sevem olgeta.—Ol Sam 3:8; Hibrus 2:10.

      11. ?Olsem wanem ol teknik blong ol man i givhan long bigfala kampani blong mekem voes blong olgeta i kam antap moa?

      11 Ol teknik blong tede i givhan blong mekem voes ya blong bigfala kampani i kam antap moa. I no gat wan narafala skul long wol we oli prentem ol buk long saed blong Baebol long moa long 200 lanwis. Hemia from we i no gat wan narafala grup long wol we oli wantem talemaot wan mesej nomo long olgeta man long wol. Mo tu Hed Kampani blong ol Wetnes blong Jeova we tabu speret i makemaot olgeta, oli lukaot long wok blong ol man we oli mekem wan rod blong prentem plante lanwis wantaem. Oli kolem MEPS (Multilanguage Electronic Phototypesetting System). Taem oli prentem buk ya, oli stap yusum MEPS long 80 hedkwota blong Watch Tower Sosaeti long wol. From samting ya, nambawan magasin blong olgeta we oli prentem tu taem long wan manis, Wajtaoa, naoia oli save prentem long 60 lanwis wantaem. Mo tu ol man blong Jeova oli prentem plante buk, olsem hemia we yu stap ridim, long plante defren lanwis wantaem. Olsem nao, ol Wetnes blong Jeova, we bigfala kampani i bighaf blong olgeta, oli save seremaot plante handred milyan buk evri yia long ol bigfala lanwis. Samting ya i givim jans long fulap moa man long olgeta nesen mo lanwis blong stadi long Tok blong God. Nao oli save joenem voes blong olgeta long bigfala voes ya blong bigfala kampani.—Aesea 42:10, 12.

      ?Long Heven No Long Wol?

      12, 13. ?Olsem wanem bigfala kampani i “stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip” ya?

      12 ?Taem Baebol i talem se oli “stanap long fes blong jea blong king,” hemia i minim we bigfala kampani ya oli stap long heven? No gat. ?Olsem wanem yumi save samting ya? I gat plante samting blong pruvum poen ya. Eksampel: Grik tok ya we oli tanem “long fes blong” (e·noʹpi·on) hem i rili min se God “i save lukluk olgeta.” Baebol i yusum tok ya plante taem, taem hem i tokbaot ol man long wol we oli stanap “long fes blong” Jeova, no Jeova i save “lukluk” olgeta. (1 Timote 5:21; 2 Timote 2:14; Rom 14:22; Galesia 1:20) Taem ol man Isrel oli stap long drae ples, Moses i talem long Eron se: “Yu go singaot olgeta man blong oli kam stanap long fes blong Hae God [Jeova, NW], from we hem i harem finis ol tok ya blong olgeta we oli stap tok agens long hem.” (Eksodas 16:9) Be ol man Isrel oli no go antap long heven blong stanap long fes blong Jeova. (Skelem wetem Levitikas 24:8.) Oli stap long drae ples nomo long wol. Be Jeova i save lukluk olgeta, mo hem i stap wajem olgeta.

      13 Mo tu Baebol i talem se: “Taem Pikinini blong man bambae i kamtru wetem olgeta paoa blong hem, . . . olgeta nesen bambae oli stap stanap long fes blong hem.”c Taem profet tok ya i kamtru, olgeta nesen long wol oli no stap long heven. Tru ya, olgeta we “oli go blong lus blong olwe,” oli no stap long heven. (Matyu 25:31-33, 41, 46, NW) Hem i minim se Jisas i lukluk ol man long wol, nao hem i wajem olgeta blong jajem olgeta. Sem mak nao long bigfala kampani. Oli stap “stanap long fes blong jea blong king, mo long fes blong Smol Sipsip” ya from we Jeova mo King blong hem, Jisas Kraes, tufala i save lukluk olgeta. Nao tufala i save jajem olgeta se olgeta oli trufala man blong God.

      14. (a) ?Hu i stap “raonabaot long jea” blong God mo “antap long bigfala hil ya Saeon [long heven]”? (b) ?Nating we bigfala kampani i mekem wok blong God “insaed long haos blong hem,” be from wanem oli no wan grup blong ol pris?

      14 Revelesen i talem se ol 24 elda mo ol 144,000 oli stap “raonabaot long jea” blong Jeova mo “antap long bigfala hil ya Saeon [long heven].” (Revelesen 4:4; 14:1) Bigfala kampani ya i no wan grup blong ol pris, mo oli no save kasem haenem olsemia. No gat. Revelesen 7:15 i talem se oli stap mekem wok blong God “insaed long haos blong hem.” Be haos ya blong hem i no minim Tabu Ples we i Tabu Tumas. Hem i minim yad blong haos blong God long saed blong speret, hemia long wol ya nomo. Grik tok ya na·osʹ, oli tanem long ples ya i kam “haos blong God.” Plante taem hem i minim olgeta haf long haos we oli bildim blong mekem wosip long Jeova. Tede, hem i wan plan long saed blong speret long heven mo long wol tu.—Skelem Matyu 26:61; 27:5, 39, 40; Mak 15:29, 30; Jon 2:19-21, New World Translation Reference Bible, futnot.

      Oli Singaot Long Heven Mo Long Wol Blong Presem God

      15, 16. (a) ?Taem bigfala kampani i hivap, wanem i kamaot long heven? (b) ?Taem Jeova i mekem ol nyufala haf blong plan blong hem oli kamtru, ol enjel oli mekem wanem? (c) ?Olsem wanem yumi long wol, yumi save joen long singsing we i presem God?

      15 Bigfala kampani oli stap presem Jeova. Be i gat sam narafala tu we oli singsing blong presem hem. Jon i talem se: “Olgeta enjel oli stap stanap raon long bigfala jea blong God, mo raon long ol elda mo ol fo anamol ya, nao oli foldaon long fes blong God, we i stap sidaon long bigfala jea blong hem, oli ona long hem, oli presem hem. Oli talem se ‘Yes i tru ya. God ya blong yumi, olgeta man oli mas presem hem, oli mas leftemap nem blong hem, oli mas talemaot waes blong hem, oli mas talem tangkyu long hem, oli mas ona long hem, oli mas talemaot hae nem blong hem, mo oli mas talemaot paoa blong hem, gogo i no save finis. Amen.’ ”—Revelesen 7:11, 12.

      16 Taem Jeova i wokem wol ya, olgeta tabu enjel blong hem “oli singaot bigwan tugeta, oli glad, mo olgeta pikinini blong God oli stat singaot from we oli harem gud.” (Job 38:7) Evritaem Jeova i soemaot wan nyufala haf blong plan blong hem, ating samting ya i pulum ol enjel blong singaot bakegen blong presem hem. Olsem nao, taem ol 24 elda, we oli minim ol 144,000 man long heven, oli singaot from we oli akseptem Smol Sipsip ya, ol narafala enjel blong God long heven oli joen wetem olgeta blong presem Jisas mo Jeova God. (Revelesen 5:9-14) Ol enjel ya oli haremgud finis olsem, from we oli stap taem Jeova i mekem plan blong hem i kamtru, nao hem i givim laef bakegen long ol trufala man we hem i makemaot wetem tabu speret, blong oli kasem haenem long heven. Taswe nao, ol gudfala enjel blong Jeova long heven oli singsing bakegen blong presem hem, taem bigfala kampani i hivap. Tru ya, ol man blong Jeova oli glad tumas we oli laef long dei blong Masta, from we ol gudfala samting ya oli stap kamaot long taem ya. (Revelesen 1:10) !Long wol ya, yumi gat bigfala blesing blong talemaot Kingdom blong Jeova! !Long fasin ya yumi joen long singsing we i presem hem!

      Bigfala Kampani i Kamtru

      17. (a) ?Wan long ol 24 elda ya i stanemap wanem kwestin? ?From we elda ya i save faenemaot ansa long kwestin ya, samting ya i soemaot wanem? (b) ?Wetaem kwestin blong elda ya i kasem ansa blong hem?

      17 I stat long taem blong aposol Jon gogo dei blong Masta, ol tabu Kristin oli no gat klia save se hu nao i bigfala kampani. Taswe i stret we wan long ol 24 elda ya, we i minim ol tabu man ya we oli stap finis long heven, hem nao i wekemap tingting blong Jon. Hem i stanemap wan kwestin we i joengud long bisnes ya. “Nao wan long ol elda ya i askem long mi, i se ‘!E! ?Ol man ya we oli werem waet klos blong olgeta, yu save olgeta? ?Yu save weples olgeta oli kamaot long hem?’ Nao mi mi ansa long hem, mi se ‘Olfala, yu nomo yu save.’ ” (Revelesen 7:13, 14a) Yes, elda ya i save faenemaot ansa long kwestin ya mo talem long Jon. Ating samting ya i soemaot se ol 24 elda ya we oli laef bakegen finis oli stap givhan blong pasem ol trutok blong God oli go long ol man tede. Olgeta we oli olsem Jon bifo, taem oli stap long wol, oli stap luklukgud ol wok we Jeova i stap mekem long medel blong olgeta. From samting ya, oli lanem hu nao bigfala kampani ya. Kwiktaem nomo oli luksave bigfala laetning ya blong God we i saenaot long Tiokratik ogenaesesen long stret taem we Jeova i makem, hemia long 1935.

      18, 19. (a) ?Long ol yia biaen long 1920 mo 1930, grup we oli olsem Jon oli tokbaot wanem hop moa? ?Be hu i harem trutok, we namba blong olgeta i go antap? (b) ?Taem oli luksave bigfala kampani long 1935, wanem i kam klia long saed blong ol 144,000 man? (c) ?Namba blong ol man we oli go long Memoriol i soemaot wanem?

      18 Long ol yia we oli ron biaen long 1920 mo 1930, grup ya we i olsem Jon oli tokbaot laef long heven moa. Oli mekem olsem long ol buk blong olgeta mo long wok blong prij tu. I luk olsem we long taem ya, grup blong ol 144,000 man i no kasem fulnamba blong hem yet. Fulap man oli harem trutok mo oli soemaot se oli wantem wok strong long wok blong prij. Mo namba blong olgeta we oli stap talem se oli wantem laef blong olwe long Paradaes long wol, i stap go antap oltaem. Oli no wantem go long heven. God i no singaot olgeta blong go antap. Olgeta oli no haf long smol kampani ya. Oli blong ol narafala sipsip nomo. (Luk 12:32; Jon 10:16) Long 1935, i kam klia se olgeta nao oli bigfala kampani blong ol narafala sipsip. Mo samting ya i pruvum se kolosap nao, God i jusum finis fulnamba blong 144,000 man blong go long heven.

      19 ?Namba blong ol man blong God long taem ya i sapotem samting ya? Yes. Long 1938, i gat 59,047 Wetnes blong Jeova oli stap prij long wol. 36,732 blong olgeta oli kakae bred mo dring waen long Memoriol blong ded blong Jisas. Hemia i soemaot se God i makemaot olgeta blong go long heven. Long ol yia we oli ron biaen, namba blong olgeta i stap godaon sloslou. Hemia from we sam long ol trufala Wetnes ya oli finis long laef ya long wol, oli ded. Long 1990, i gat 8,869 man nomo we oli dring waen mo kakae bred long Memoriol. Hemia i smosmol haf nomo (0.1%) long ol 9,950,058 man we oli kam long Memoriol.

      20. (a) ?Taem Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i stap gohed, presiden blong Sosaeti i talem wanem long saed blong bigfala kampani ya? (b) ?Be wanem sam samting blong soemaot se bigfala kampani ya i rili bigfala?

      20 Taem namba tu bigfala faet i stat long wol, Setan i mekem plante rabis samting blong traem blokem wok blong hivimap bigfala kampani ya. Hem i putum tabu long wok blong Jeova long plante kantri long wol. Taem ya i tudak nomo. Long Janewari 1942, jes bifo we presiden blong Watch Tower Sosaeti, J. F. Rutherford, i ded, hem i se: “I luk olsem we bigfala kampani ya bambae i no bigfala tumas.” !Be blesing blong God i mekem se i no kamaot olsem! Long 1946, namba blong ol Wetnes long wol i kasem 176,456. Bighaf blong olgeta oli blong bigfala kampani. Long 1990, i gat 4,017,213 Wetnes we oli stap mekem wok blong Jeova long 212 kantri long wol. !Tru ya, hemia i WAN BIGFALA KAMPANI! Mo namba blong olgeta i stap go antap yet.

      21. (a) ?Olsem wanem wok blong hivimap ol man blong God long dei blong Masta i stret nomo long vison blong Jon? (b) ?Olsem wanem sam impoten profet tok oli stat kamtru?

      21 Taswe wok blong hivimap ol man blong God long dei blong Masta, hem i stret long vison blong Jon: fastaem, wok blong hivimap ol laswan blong 144,000. Afta, wok blong hivimap bigfala kampani. Olsem profet Aesea i talem finis, naoia, “long las haf blong ol dei ya,” fulap man long olgeta nesen oli stap joen long tru wosip blong Jeova. Mo tru ya, yumi singsing bigwan blong talem tangkyu long Jeova from we hem i mekem “nyufala heven mo nyufala wol.” (Aesea 2:2-4; 65:17, 18) God i stap “hivimap bakegen olgeta samting long han blong Kraes, ol samting long heven mo ol samting long wol.” (Efesas 1:10, NW) Ol tabu man we bambae oli kasem Kingdom long heven, we God i jusumaot olgeta i stat long taem blong Jisas, hemia nao “ol samting long heven.” Mo bigfala kampani blong ol narafala sipsip, hemia nao ol faswan blong “ol samting long wol.” Sipos yu yu agri mo wok wetem plan ya, yu yu save hapi blong olwe.

      Ol Blesing Blong Bigfala Kampani Ya

      22. ?Jon i kasem wanem save bakegen long bigfala kampani ya?

      22 Nao long rod we God i yusum, Jon i kasem moa save long bigfala kampani ya. Hem i se: “Nao hem [elda ya] i talem long mi, se: ‘Hemia ol man ya we oli pastru long taem blong bigfala trabol. Mo oli wasem klos blong olgeta finis blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya. Taswe oli stanap long fes blong bigfala jea blong God, mo long dei mo long naet, oli stap mekem tabu wok blong hem insaed long haos blong hem. Mo Hemia we i stap sidaon long bigfala jea ya, bambae i pulum haos tapolen blong hem antap long olgeta.’ ”—Revelesen 7:14b, 15, “NW.”

      23. ?Wanem ya taem blong bigfala trabol we bigfala kampani i “pastru” long hem?

      23 Jisas i talem finis se bambae hem i stanap olsem king, nao bambae hem i rul wetem olgeta paoa blong hem gogo “bambae i gat bigfala trabol tumas, we neva man i luk olsem bifo, i stat long taem we God i mekem wol, i kam kasem tede. Yes, mo bambae i no moa gat sam bigfala trabol olsem bakegen samtaem.” (Matyu 24:21, 22) Blong mekem profet tok ya i kamtru, ol enjel bambae oli lego ol fo win ya blong wol blong spolem rabis wol blong Setan. Fastaem, Bigfala Babilon, we hem i minim olgeta gyaman skul long wol, bambae i lus. Biaen, taem bigfala trabol ya i kasem bigfala mak blong hem, Jisas bambae i sevem ol laswan blong 144,000 man long wol wetem ol man long bigfala kampani ya.—Revelesen 7:1; 18:2.

      24. ?Olsem wanem ol man long bigfala kampani wanwan oli kam naf blong kasem laef?

      24 ?Olsem wanem ol man long bigfala kampani ya wanwan oli kam naf blong kasem laef? Elda ya i talem long Jon se oli “wasem klos blong olgeta finis blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya.” Hemia i minim se oli soemaot bilif long Jisas, se hem i man we i pemaot olgeta. Mo oli givim laef blong olgeta i go long Jeova, oli tekem baptaes long wora blong soemaot samting ya, nao oli mekem ol stret fasin ‘we tingting blong olgeta i no save jajem olgeta from.’ (1 Pita 3:16, 21; Matyu 20:28) From samting ya, Jeova i lukluk olgeta olsem we oli klin mo oli stret man. Mo oli stap klin, ‘we ol samting blong wol oli no save mekem olgeta oli doti.’—Jemes 1:27, NW.

      25. (a) ?Olsem wanem bigfala kampani ya i mekem wosip long Jeova ‘long dei mo long naet, insaed long haos blong hem’? (b) ?Olsem wanem Jeova i “pulum haos tapolen blong hem antap” long bigfala kampani ya?

      25 Mo tu, oli wok strong blong wetnes long Jeova. “Long dei mo long naet, oli stap mekem tabu wok blong hem insaed long haos blong hem.” ?Yu yu wan long bigfala kampani ya we oli givim laef blong olgeta i go long Jeova? Sipos yes, hemia i wan bigfala blesing, we yu save mekem wok blong Jeova oltaem long wol, long yad blong bigfala haos blong hem long saed blong speret. Tede, bigfala kampani i mekem bighaf blong wok blong prij. Olgeta we tabu speret i makemaot olgeta, oli lidim bigfala kampani long wok ya. Nating we ol man long bigfala kampani oli gat ol narafala responsabiliti tu, be plante handred taosen blong olgeta oli stretem laef blong ol blong oli save mekem fultaem minista wok olsem ol paenia. Nating we yu yu paenia no no gat, be sipos yu wan memba blong bigfala kampani we yu givim laef blong yu i go long Jeova finis, yu yu save haremgud. From we bilif mo ol gudfala wok blong yu i mekem se God i luk yu olsem wan stret man mo wan fren blong hem. Mo hem i tekem yu yu kam insaed long haos tapolen blong hem. (Ol Sam 15:1-5; Jemes 2:21-26) Olsem nao, Jeova we hem i lukaotgud long ol man we oli kam long hem, hem i save “pulum haos tapolen blong hem antap” long olgeta we oli laekem hem, olsem we hem i protektem olgeta.—Proveb 18:10.

      26. ?Wanem ol narafala blesing we bambae bigfala kampani i haremgud long olgeta?

      26 Nao elda i gohed, i se: “Bambae oli no moa hanggri bakegen, oli no moa tosta bakegen. Bambae san i no moa bonem olgeta bakegen, bigsan bambae i no moa save kasem olgeta nating. From we Smol Sipsip ya we i stap long medel long bigfala jea blong God, hem bambae i lukaot long olgeta, olsem we man blong lukaot long sipsip i stap lukaot long ol sipsip blong hem. Hem bambae i lidim olgeta oli go dring long ol springwora ya we i save givim laef. Mo God bambae i ravemaot wora blong ae blong olgeta.” (Revelesen 7:16, 17) !Yes, Jeova i rili mekem welkam long olgeta! ?Be wanem bigfala mining blong ol tok ya?

      27. (a) ?Wanem profet tok blong Aesea i kolosap sem mak long tok blong elda ya? (b) ?Wanem i soemaot se profet tok blong Aesea i stat kamtru long Kristin kongregesen long taem blong Pol?

      27 Yumi save tingbaot wan profet tok we i kolosap sem mak. Hem i se: “Hemia nao toktok blong Jeova: ‘Long taem blong gladhat, mi mi ansa long yu. Long dei blong sevem man, mi mi givhan long yu. . . . Olgeta bambae oli no hanggri, bambae oli no tosta. Mo hot taem mo bigfala san bambae i no kilim olgeta. From we Hem we i gat sore long olgeta bambae hem i lidim olgeta. Bambae hem i lidim olgeta oli go long springwora.’ ” (Aesea 49:8, 10; mo lukluk tu long Ol Sam 121:5, 6.) Aposol Pol i talem se haf blong profet tok ya i stret long “dei ya blong sevem man” we i stat long Pentekos long 33 K.T. Hem i talem se: “Plis yufala i harem tok blong God. Hem i talem se ‘Long taem ya blong givhan long man, mi mi harem yufala. Long dei ya blong sevem man, mi mi givhan long yufala.’ Yufala i mas harem tok ya. Naoia i taem blong God i givhan long man. Tede i dei blong hem i sevem man.”—2 Korin 6:2.

      28, 29. (a) ?Olsem wanem profet tok blong Aesea i kamtru long faswan handred yia? (b) ?Olsem wanem tok blong Revelesen 7:16 i kamtru long bigfala kampani? (c) ?Bambae wanem i kamaot taem Smol Sipsip i lidim bigfala kampani oli “go dring long ol springwora ya we i save givim laef”? (d) ?Olsem wanem bigfala kampani i spesel?

      28 ?Olsem wanem promes ya se oli no save hanggri no tosta mo hot san i no save bonem olgeta, i kamtru long olgeta long taem blong Pol? Long faswan handred yia, samtaem ol Kristin man oli hanggri mo oli tosta. (2 Korin 11:23-27) Be long saed blong speret oli gat fulap. Oli no save hanggri no tosta long speret. Mo tu, taem Jeova i spolem fasin blong ol man Isrel long 70 K.T., hem i no kros long ol man blong hem, olsem we hot san i bonem olgeta. No gat. Long sem fasin, tok blong Revelesen 7:16 i stret long saed blong speret long bigfala kampani tede tu. Olgeta wetem ol tabu Kristin, olgeta evriwan oli haremgud long fulap kakae blong speret.—Aesea 65:13; Neham 1:6, 7.

      29 Sipos yu yu wan long bigfala kampani ya, gudfala hat blong yu bambae i pusum yu blong “singaot long glad,” nating we yu sot long plante samting mo yu mas winim plante traem long ol laswan yia blong rabis wol ya blong Setan. (Aesea 65:14) Taswe naoia tu, Jeova i save ‘ravemaot wora blong ae blong yu.’ Hot “san” we i minim jajmen blong God, i no moa save bonem yu. Mo taem ol enjel oli lego ol fo win blong spolem wol ya, “bigsan” bambae i no kasem yu. Hemia i min se Jeova i no save kros long yu. Taem olfala fasin blong wol ya i lus finis, Smol Sipsip ya bambae i lidim yu yu “go dring long ol springwora ya we i save givim laef.” Hemia i minim olgeta samting we Jeova i mekem blong givim laef blong olwe long yu. Bilif blong yu long blad blong Smol sipsip ya bambae i win, from we sloslou bambae yu kam stret olgeta. !Yufala evriwan long bigfala kampani we namba blong hem i kasem plante “milyan” man, yufala i spesel, from we neva bambae yufala i ded! Profet tok blong Revelesen bambae i kamtru fulwan long yufala, taem God i ravemaot olgeta wora blong ae blong yufala.—Revelesen 21:4.

      Meksua Se Yu Kasem Ol Samting We God i Singaot Yu From

      30. ?Vison blong Jon i mekem wanem gudfala pija long tingting blong yumi? ?Hu nao “i naf blong stanap”?

      30 !Ol tok ya oli mekem wan nambawan pija long tingting blong yumi! Jeova hem wan i sidaon long jea blong hem. Mo olgeta man blong hem long heven mo long wol oli joen blong presem hem. Ol man blong hem long wol oli tinghae long bigfala blesing ya blong joen long singsing ya blong presem hem. I no longtaem, bambae Jeova mo Jisas Kraes tufala i jajem wol ya. Long taem ya, bigfala voes bambae i singaot, se: “Hemia Bigfala Dei ya blong tufala, we kros blong tufala long sin bambae i kamaot. ?Hu nao bambae i naf blong stanap long Dei ya?” (Revelesen 6:17) ?Wanem ansa long kwestin ya? Smolhaf blong ol man nomo. Haf blong ol 144,000 man we oli gat mak blong God long fes blong olgeta mo oli stap laef yet long wol wetem bigfala kampani blong ol narafala sipsip, olgeta ya nomo bambae oli “naf blong stanap.” Hemia i min se bambae oli stap laef tru long taem ya.—Skelem Jeremaea 35:19; 1 Korin 16:13.

      31. ?Olsem wanem mining blong vison blong Jon i mas gat paoa long ol Kristin man, nating we oli blong smol kampani no bigfala kampani?

      31 From samting ya, ol tabu Kristin we oli olsem Jon bifo oli traehad mo wok strong blong ‘resis i go stret long mak, we i gat praes blong man we i win. Mo praes ya, hemia we God i singaot olgeta blong olgeta oli joen long Jisas Kraes, olgeta i go stap antap long ples blong hem.’ (Filipae 3:14) Oli save se ol trabol we oli stap kamaot long wol tede oli mekem i hadwok moa blong stanap strong. (Revelesen 13:10) Oli fasgud long wosip blong Jeova plante yia finis, oli stap holemtaet bilif blong olgeta yet, mo oli haremgud from we God i ‘raetemdaon nem blong olgeta, oli stap long heven finis.’ (Luk 10:20; Revelesen 3:5) Olgeta long bigfala kampani tu oli save se “man we i stanap strong gogo olgeta samting ya i finis, bambae God i sevem hem” nomo. (Matyu 24:13) God i makemaot bigfala kampani ya blong pastru long taem blong bigfala trabol. Be ol man long kampani ya wanwan oli mas traehad blong stap klin mo blong gohed strong long wok blong olgeta.

      32. ?From we i gat tu grup nomo we oli “naf blong stanap” long dei blong kros blong Jeova, i impoten tumas we naoia nomo ol man oli mekem wanem?

      32 Tu kampani ya nomo oli “naf blong stanap” long dei blong kros blong Jeova. I no gat wan samting we i soemaot se sam narafala man bambae oli kasem laef tu. ?Olsem wanem long plante milyan man we evri yia oli kam long Memoriol blong ded blong Jisas blong soemaot respek long sakrifaes blong hem, be oli no gat bilif long sakrifaes ya blong givim laef blong ol i go long Jeova mo tekem baptaes, mo mekem wok blong hem? ?Mo tu, olsem wanem long olgeta we fastaem oli mekem wok blong God, be biaen oli letem ‘tingting blong olgeta i kam slak, from we . . . oli stap tingting tumas long laef ya long wol’? Olgeta ya oli mas wekap. Mo oli mas stap wekap, ‘blong bambae oli gat paoa blong ronwe long olgeta trabol ya, blong bambae oli save stanap long fes blong Pikinini blong Man,’ Jisas Kraes. !Taem ya i sot!—Luk 21:34-36.

      [Ol Futnot]

      a Lukluk futnot blong New World Translation Reference Bible.

      b Wajtaoa (Engglis) Epril 1, 1918, pej 98.

      c Prapa mining se “long fored blong hem,” The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures.

      [Bokis blong pija long pej 119]

      God Nomo i Save Mining Blong Ol Profet Tok

      Gogo plante yia i pas, grup ya we i olsem Jon bifo oli traem faenemaot hu nao bigfala kampani ya, be oli no save faenemaot ansa long hem. ?From wanem? Ol tok blong gudfala man ya Josef i givim ansa long yumi. Hem i talem se: “Paoa blong talemaot mining blong drim, hem i stap long God blong mifala nomo.” (Jenesis 40:8) ?Wetaem mo olsem wanem God i talemaot mining blong ol profet tok ya? Kolosap evri taem hem i soemaot mining taem oli rere blong kamtru no taem oli stap kamtru. Hem i mekem olsemia blong ol man blong hem we oli stap lukaot mining blong profet tok ya, oli save luksave klia. Hem i talemaot mining ya long yumi “blong tijim yumi, nao yumi save gat hop, from we yumi stap stanap strong, mo from we ol tok blong Baebol oli stap leftemap tingting blong yumi.”—Rom 15:4, NW.

      [Bokis blong pija long pej 124]

      Ol memba blong bigfala kampani

      ▪ oli kamaot long olgeta nesen mo laen mo kantri mo lanwis

      ▪ oli stanap long fes blong bigfala jea blong Jeova

      ▪ oli wasem klos blong olgeta blong mekem oli waet long blad blong Smol Sipsip ya

      ▪ oli presem Jeova mo Jisas from we tufala i sevem olgeta

      ▪ oli pastru long taem blong bigfala trabol

      ▪ long dei mo long naet, oli mekem wok blong Jeova insaed long haos blong hem

      ▪ Jeova i laekem olgeta, nao hem i lukaotgud mo keagud long olgeta

      ▪ Jisas i lidim olgeta oli go dring long ol springwora we i givim laef

      [Tok Blong Pija Long Pej 127]

      God mo Smol Sipsip ya tufala i wokem rod blong sevem bigfala kampani

      [Tok Blong Pija Long Pej 128]

      Smol Sipsip ya bambae i lidim bigfala kampani oli dring long springwora we i givim laef

  • Ol Trabol We Jeova i Givim Long Krisendom
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 21

      Ol Trabol We Jeova i Givim Long Krisendom

      Revelesen 8:1 kasem 9:21

      Stampa tok: Sikis long ol seven enjel oli blou pupu blong olgeta

      Taem we i kamtru: I stat long 1914 taem Jisas Kraes i kam king gogo taem blong bigfala trabol i kamtru long wol

      1. ?Taem Smol Sipsip ya i brekemaot namba seven lok blong buk ya, wanem i hapen?

      OL ENJEL oli blokem “ol fo win” gogo olgeta 144,000 man Isrel long saed blong speret oli kasem mak blong God long fes blong olgeta, mo bigfala kampani i stret long ae blong God blong kasem laef. (Revelesen 7:1-4, 9) !Be bifo we bigfala win ya i kilim wol, ol man oli mas harem klia ol jajmen blong Jeova agens long wol blong Setan! Nao Smol Sipsip i brekemaot laswan lok blong buk ya, hemia namba seven lok. Ating Jon i stap luklukgud blong faenemaot wanem i stap insaed. Nao hem i talemaot long yumi wanem we hem i luk, i se: “Nao Smol Sipsip ya i brekemaot namba seven lok blong buk ya, mo taem i mekem olsem, i no gat noes nating long heven, gogo kolosap hafaoa i pas. Nao biaen, mi luk ol seven enjel we oli stap stanap long fes blong God, mo evri enjel oli holem pupu.”—Revelesen 8:1, 2.

      Taem Blong Prea Strong

      2. ?Wanem i kamaot taem i no gat noes nating long heven, gogo samting olsem hafaoa i pas?

      2 !Taem ya we i no gat noes nating i impoten tumas! Hafaoa i longtaem sipos yu stap wet long wan samting blong hapen. Ol enjel we oltaem oli stap singsing blong presem God long heven, olgeta tu oli stap kwaet. (Revelesen 4:8) ?From wanem? Long vison ya, Jon i luk risen blong hem: “Nao wan narafala enjel i stap we hem i gat wan smol savel [besin, “NW”] we oli wokem long gol, we i blong bonem insens insaed long hem. Nao hem i kam stanap kolosap long olta blong bonem insens we i stap kolosap long bigfala jea blong God. Olta ya tu oli wokem long gol. Enjel ya i gat plante insens we oli givim long hem finis blong i bonem long olta ya, blong smok ya blong insens we i gat gudfala smel blong hem, bambae i joen wetem ol prea blong ol man blong God. Nao smok blong insens ya i kamaot long smol savel ya [besin ya, “NW”] we enjel i holem, i joen wetem ol prea blong ol man blong God, i stap go antap long fes blong God.”—Revelesen 8:3, 4.

      3. (a) ?Fasin blong bonem insens i pulum yumi blong tingbaot wanem? (b) ?From wanem heven i no gat noes nating gogo hafaoa i pas?

      3 Samting ya i pulum yumi blong tingbaot ol man Isrel bifo. Long haos tapolen, mo plante yia biaen long haos blong God long Jerusalem, evri dei oli bonem insens. (Eksodas 30:1-8) Taem oli stap bonem insens, ol man Isrel we oli no pris oli wet afsaed long tabu ples ya. Mo oli stap prea long Hemia we smok blong insens i stap go long hem. I klia se oli stap prea long tingting blong olgeta nomo, i no wetem voes. (Luk 1:10) Nao Jon i luk samting olsemia i kamaot long heven. Insens ya we enjel i bonem i joen wetem “ol prea blong ol man blong God.” Long wan narafala vison bifo, insens i olsem saen blong ol prea ya. (Revelesen 5:8; Ol Sam 141:1, 2) Taswe i klia se taem ya we i no gat noes nating long heven, hemia i blong God i save harem ol prea blong ol tabu man blong hem long wol.

      4, 5. ?Wanem samting i kamaot long histri we i givhan long yumi blong faenemaot wetaem mining blong kwaet ‘hafaoa’ long heven i kamtru?

      4 ?Yumi save faenemaot wetaem samting ya i hapen? Yes. Blong mekem olsem, yumi save ridimgud ol vas raonabaot long vas ya. Mo yumi save skelem olgeta wetem ol samting we oli kamaot long wol long stat blong dei blong Masta. (Revelesen 1:10) Long 1918 mo 1919, ol samting we oli hapen long wol oli joengud wetem samting we Revelesen 8:1-4 i tokbaot. Long ol 40 yia bifo long 1914, ol Baebol Studen (hemia nem blong ol Wetnes blong Jeova long taem ya) oli no fraet blong talemaot klia se rul blong ol Hiten Nesen bambae i finis long 1914. Mo ol trabol we oli kamaot long 1914 oli pruvum se tok blong olgeta i tru. (Luk 21:24, King James Version; Matyu 24:3, 7, 8) Be tu, plante long ol Baebol Studen ya oli ting se long 1914 bambae God i tekem olgeta oli aot long wol oli go long heven. Be samting ya i no hapen. Defren olgeta, long ol yia we faswan bigfala faet blong wol i stap gohed, oli kasem hadtaem, mo oli mas stanap strong. Long Oktoba 31, 1916, faswan presiden blong Watch Tower Sosaeti, Charles T. Russell, i ded. Nao long Julae 4, 1918, oli tekem nyufala presiden, Joseph F. Rutherford, mo seven narafala lida blong Sosaeti oli go kalabus long Atlanta, Jojia, hemia long Amerika. Oli givim rong panis long olgeta se oli mas stap plante yia long kalabus.

      5 Ol tru Kristin ya, hemia grup ya we i olsem Jon bifo, tingting blong olgeta i fasfas. ?God i wantem we oli mekem wanem nao? ?Wetaem bambae oli go antap long heven? Wajtaoa (Engglis), Mei 1, 1919, i gat wan store long hem, nem blong hem se: “Taem Blong Pikimap Kakae i Finis—?Bambae Wanem i Kamaot Biaen?” Store ya i soemaot se oli no sua long ol samting we oli mas mekem, mo i pulum ol gudfala man blong God blong gohed blong stanap strong. Hem i se: “Mifala i bilif se naoia i tru we wok blong hivimap ol man we oli blong rul long kingdom i finis finis. Olgeta oli kasem mak long fes blong olgeta finis. Doa blong go insaed long grup ya i sat finis.” Long hadtaem ya, olgeta we oli olsem Jon oli prea strong, mo ol prea ya oli stap go antap, olsem smok we i gat strong smel blong insens long hem. !Mo God i stap harem ol prea blong olgeta!

      Hem i Sakem Faea i Godaon Long Wol

      6. ?Afta we kwaet taem i finis long heven, wanem i kamaot? ?Ol samting ya oli ansa long wanem?

      6 Jon i talem long yumi se: “Nao enjel ya i tekem smol savel ya [besin ya, “NW”] blong bonem insens, i savelem faea long olta ya, nao i sakem faea ya i godaon long wol. Nao i gat laetning i laet, mo tanda i faerap, mo graon i seksek, mo i gat ol bigbigfala noes [voes, “NW”].” (Revelesen 8:5) !Fastaem i no gat noes nating, nao wantaem nomo, plante samting i hapen! I klia se ol samting ya oli ansa long ol prea blong ol tabu man ya, from we oli kamaot stret long taem we enjel i savelem faea long olta blong bonem insens. Long 1513 B.K.T., long Hil ya Sinae, i gat tanda mo laetning, bigfala noes, faea, mo bigfala hil ya i seksek. Ol samting ya oli soemaot se Jeova i lukluk i go long ol man blong hem. (Eksodas 19:16-20) Sem mak long ol samting ya we Jon i talemaot. Oli soemaot se Jeova i lukluk i go long ol man blong hem long wol. Be ol samting ya we Jon i luk oli pija nomo. (Revelesen 1:1) ?Oraet, ol pija ya olsem faea, tanda, bigfala voes, laetning, mo graon i seksek, oli minim wanem tede?

      7. (a) ?Wanem samting i olsem faea we Jisas i putum long wol, taem hem i mekem minista wok blong hem? (b) ?Olsem wanem ol brata blong Jisas long saed blong speret oli laetem faea long Krisendom?

      7 Jisas i bin talem long ol disaepol blong hem se: “Mi mi kam blong putum faea long wol.” (Luk 12:49) Tru ya, Jisas i laetem wan faea. Hem i prij strong. From samting ya, hem i mekem se bigfala kwestin we i fesem ol man Isrel, hem i long saed blong Kingdom blong God. Kwestin ya i statem bigfala rao long nesen ya. (Matyu 4:17, 25; 10:5-7, 17, 18) Long 1919, ol brata blong Jisas long saed blong speret long wol, oli laetem wan faea long Krisendom, we i kolosap sem mak long faea we Jisas i laetem. Ol brata blong Jisas, hemia smol kampani blong ol tabu Kristin we oli winim ol traem long taem blong Faswan Bigfala Faet Blong Wol. Long Septemba, 1919, i klia nomo se tabu speret blong Jeova i stap wetem ol trufala Wetnes blong hem. Olgeta we oli stap long ol ples farawe mo kolosap, oli joen wanples long Seda Poen, long Amerika, blong mekem asembli. Long taem ya, Joseph F. Rutherford, i jes kamaot long kalabus. Mo i no longtaem biaen oli talemaot se ol poen agens long hem oli gyaman nomo. Long asembli ya hem i tok stret long ol man se: “Yumi mas obei long oda blong Masta blong yumi. Yumi mas luksave bigfala blesing mo wok we yumi gat blong faet agens long ol rong tijing, we longtaem finis oli holem ol man oli kalabus. Taswe wok blong yumi bifo mo naoia i blong talemaot se Kingdom blong Mesaea i stap rul.” !Hemia nao bigfala kwestin—Kingdom blong God!

      8, 9. (a) ?Presiden blong Sosaeti i talem se ol man blong God oli gat wanem tingting long taem blong faswan bigfala faet blong wol? ?Mo oli wantem mekem wanem long hadtaem ya? (b) ?Olsem wanem enjel i sakem faea i kamdaon long wol? (c) ?Wanem mining blong tanda, ol voes, laetning, mo graon i seksek?

      8 Nao hem i tokbaot ol bigfala traem we ol man blong God i kasem, i no longtaem bifo. Hem i se: “Enemi i no gat sore nating. Taswe plante long ol sipsip blong Masta oli sek, oli no save mekem wan samting from we oli sapraes tumas. Ale, oli prea, mo oli wet long Masta blong soemaot wanem we hem i wantem. . . . Nating we tingting blong olgeta i kam slak blong smoltaem, be stil oli wantem tumas blong talemaot mesej blong Kingdom.”—Lukluk Wajtaoa, (Engglis), Septemba 15, 1919, pej 280.

      9 Grup ya blong ol Kristin man i smol, be oli wok strong. Long 1919, rod i open blong mekem samting ya we oli wantem mekem. I olsem we faea i laet long saed blong speret long olgeta. Ale, oli statem bigfala wok blong prij long olgeta ples long wol. (Skelem wetem 1 Tesalonaeka 5:19.) !I olsem we enjel i sakem faea i godaon long wol, from we Kingdom blong God i kam bigfala kwestin long tingting blong ol man, olsem wan faea! !Mo long taem blong yumi, i sem mak yet! Ale, oli no moa stap kwaet. Voes blong olgeta i kam strong, oli talemaot mesej blong Kingdom, i klia nomo. Taem oli talemaot ol woning blong Baebol, i olsem we tanda i faerap. Taem oli kasem nyufala save long profet tok blong Jeova, i olsem we laetning i laet. Mo olgeta skul long wol oli seksek olsem we graon i seksek bigwan gogo fandesen blong olgeta i muf. Grup ya we i olsem Jon bifo oli luksave se oli gat wan bigfala wok blong mekem. !Mo kam kasem tede, wok ya i gohed, mo i stap kam bigwan moa long olgeta ples long wol!—Rom 10:18.

      Rere Blong Blou Pupu

      10. ?Ol seven enjel oli rere blong mekem wanem? ?From wanem?

      10 Jon i gohed blong talem se: “Nao ol seven enjel ya we oli holem ol seven pupu ya, oli mekem rere blong blou pupu.” (Revelesen 8:6) ?Hemia i minim wanem? Long taem blong ol man Isrel, oli blou pupu blong makem ol impoten dei no impoten samting we i hapen. (Levitikas 23:24; 2 King 11:14) Long sem fasin, krae blong ol pupu we Jon i harem i makem sam impoten samting we oli save givim laef no ded long ol man.

      11. ?I stat long 1919 go kasem 1922, grup we i olsem Jon i bisi long wanem wok blong mekemrere ol man?

      11 Ol enjel oli mekem rere blong blou pupu. Long semtaem, oli lidim wan wok long wol blong mekem ol man oli rere. I stat long 1919 go kasem 1922, grup ya we i olsem Jon, we oli kasem paoa bakegen, oli bisi. Oli mekem plan bakegen long minista wok blong olgeta, mo oli bildim ol woksap blong prentem ol buk. Long 1919, oli stat prentem magasin ya The Golden Age, we tede hem i Wekap! Oli talem se: “Magasin ya i stanap long Trutok, Strong Bilif, mo i givim Hop long ol man.” Yes, hem i olsem pupu, we bambae i mekem impoten wok blong soemaot se ol gyaman skul oli stap joen long politik.

      12. ?Taem ol enjel wanwan oli blou pupu, oli talemaot wanem? ?Samting ya i pulum yumi blong tingbaot wanem long taem blong Moses?

      12 Bambae yumi luk nao we taem ol enjel wanwan oli blou pupu, oli talemaot wan bigfala samting we i mas hapen. Hemia ol big trabol we oli gat paoa long sam haf blong wol. Sam long ol trabol ya oli pulum yumi blong tingbaot ol trabol we Jeova i givim long ol man Ijip long taem blong Moses. (Eksodas 7:19 kasem 12:32) Ol trabol ya oli olsem jajmen blong Jeova long nesen ya. Mo oli openem rod blong ol man blong God we oli stap olsem ol slef, oli save gofri. Ol trabol we Jon i luk oli mekem wan wok we i kolosap sem mak. Be ol trabol ya oli no ol prapa samting we oli kamaot. Oli olsem saen nomo we oli minim ol stret jajmen blong Jeova.—Revelesen 1:1.

      I Gat Paoa Long “Wan Haf,” “Tu Haf” i Stap

      13. ?Taem ol fo faswan enjel oli blou pupu blong olgeta, wanem i hapen? ?Wanem kwestin i stanap from?

      13 Bambae yumi luk we taem ol fo faswan enjel oli blou pupu blong olgeta, trabol i kam long “wan haf” blong graon, solwora, ol reva mo springwora, san, mun mo ol sta. (Revelesen 8:7-12) Hemia i wan bigfala haf, be i no fulwan. “Tu haf” i stap. (Skelem Aesea 19:24; Esikel 5:2; Sekaraea 13:8, 9.) ?Nao i stret we weswan “haf” i kasem trabol ya? Setan mo laen blong hem oli blokem ae blong bighaf blong ol man, mo oli pulum olgeta blong mekem rabis fasin. (Jenesis 3:15; 2 Korin 4:4) Deved i talem olsem se: “Be olgeta evriwan oli gorong finis, olgeta evriwan oli sem mak nomo, oli nogud. I no gat wan long olgeta we i mekem samting we i gud, i no gat wan man nating olsem.” (Ol Sam 14:3) Yes, i luk olsem we olgeta man evriwan long wol oli save kasem trabol. Be i gat wan haf we i mekem i moa nogud. !Ol man long “haf” ya, oli mas save se oli stap mekem nogud! ?Hu ya olgeta long “haf” ya?

      14. ?Wanem mining blong “haf” blong wol we oli kasem ol mesej blong trabol long Jeova?

      14 !Hemia Krisendom! I stat long 1920 kasem 1930, “wan haf” blong ol man long wol i stap insaed long Krisendom, “tu haf” i no stap. Ol skul blong Krisendom oli stat taem sam man oli lego trufala Kristin tijing, oli agens long hem. Jisas mo ol disaepol blong hem oli talemaot finis se fasin ya blong apostasi bambae i kam antap. (Matyu 13:24-30; Ol Wok 20:29, 30; 2 Tesalonaeka 2:3; 2 Pita 2:1-3) Ol lida blong Krisendom oli stap talem se oli stap insaed long haos blong God. Mo oli stap talem se oli stap tijim ol man long ol fasin blong ol Kristin man (Kristianiti). Be ol tijing blong olgeta oli narakaen long trutok blong Baebol. Mo oltaem oli stap spolem nem blong God. I stret we “haf ya” blong wol i minim Krisendom, from we oli kasem ol strong mesej blong trabol long Jeova. !Haf ya blong wol i no naf nating blong kasem blesing blong God!

      15. (a) ?I gat wan spesel yia we ol enjel oli blou pupu blong olgeta? Eksplenem. (b) ?Voes blong hu i joen wetem voes blong grup we i olsem Jon, blong talemaot ol jajmen blong Jeova?

      15 I gat seven enjel we oli blou pupu blong olgeta, wanwan. Samting ya i stret long sam spesel disisen we oli kamaot long seven asembli we oli stat long 1922 go kasem 1928. Be i no long ol yia ya nomo we ol enjel oli blou pupu. Oli gohed blong mekem ol rabis fasin blong Krisendom oli kam long klia ples. Mo oli stap gohed yet, long dei ya blong Masta. Oli mas talemaot ol jajmen blong Jeova long olgeta ples long wol, long olgeta nesen, nating we fasin blong no laekem man mo blong kilim man i kam antap long plante nesen. Taem wok ya i finis nomo, ale en blong wol blong Setan bambae i kam. (Mak 13:10, 13) Yumi glad we bigfala kampani i joenem voes blong hem long grup ya we i olsem Jon. Olgeta evriwan oli talemaot ol mesej ya we oli olsem tanda, mo oli impoten long olgeta man long wol.

      Faea i Kakae Wan Haf Blong Ol Man, Tu Haf i Stap

      16. ?Taem faswan enjel i blou pupu blong hem finis, wanem i kamaot?

      16 Jon i storebaot ol enjel ya, i se: “Nao fas enjel i blou pupu blong hem. Nao i gat ol ston blong aes i folfoldaon olsem ren, we ol ston blong aes ya wetem faea, tufala i meks wetem blad, nao oli kamaot long skae, oli foldaon long wol. Nao long wol, faea ya i kakae wan haf blong ol graon, tu haf blong graon i stap. Mo long ol tri, faea ya i kakae wan haf blong olgeta, tu haf blong olgeta i stap. Mo long ol grin gras, faea ya i kakae olgeta evriwan.” (Revelesen 8:7) Hemia i kolosap sem mak long namba seven trabol we i kam long Ijip bifo. ?Be wanem mining blong hem tede?—Eksodas 9:24.

      17. (a) ?Long Revelesen 8:7, tok ya “graon” i minim wanem? (b) ?Olsem wanem faea i kakae wan haf blong graon we i minim Krisendom, be tu haf i stap?

      17 Long Baebol plante taem tok ya “graon” i minim ol man. (Jenesis 11:1; Ol Sam 96:1) Seken trabol i kam long solwora, we i minim haf blong ol man tu. Taswe “graon” i mas minim haf blong ol man long wol we i luk olsem se laef blong olgeta i stanapgud, i no seksek. Hemia nao sosaeti we Setan i stanemap we kolosap nao bambae i lus. (2 Pita 3:7; Revelesen 21:1) Trabol ya i soemaot se Jeova i kros long wan haf blong wol, hemia Krisendom, olsem we faea i kakae hem, tu haf i stap. Ol bigfala man long Krisendom oli stanap olsem ol bigbigfala tri long medel blong hem. Be taem oli harem ol jajmen blong Jeova agens long olgeta, i olsem we faea i kakae olgeta. Sipos ol handred milyan memba blong ol skul blong Krisendom oli gohed blong sapotem hem, bambae oli kam olsem gras we faea i kakae hem. Hemia i min se long saed blong speret God i luk olgeta olsem we oli drae nomo.—Skelem wetem Ol Sam 37:1, 2.a

      18. ?Olsem wanem ol man we oli joen long asembli long 1922 long Seda Poen oli talemaot ol jajmen blong Jeova?

      18 ?Hu i stap talemaot ol jajmen ya blong Jeova? Ol radyo mo nyuspepa oli no talemaot. Oli haf long wol ya nomo, mo plante taem oli tok agens long “slef” blong God. (Matyu 24:45, NW) Long Septemba 10, 1922, oli talemaot mesej ya strong long seken asembli blong ol man blong God long Seda Poen. Ol man long asembli ya oli glad mo oli strong blong agri long wan disisen we nem blong hem se “Ol Lida Blong Wol Oli Fesem Wan Kwestin.” Oli tok stret, oli givim woning long olgeta we oli olsem ‘graon’ tede. Oli talem se: “Mifala i singaot ol nesen blong wol, ol lida mo ol haeman blong olgeta, ol lida blong ol skul, ol man we oli folem mo oli joen wetem olgeta, ol big bisnes, mo ol haeman long politik. Olgeta oli stap talem se oli save mekem pis mo gladtaem i kamaot long wol mo mekem ol man oli hapi. Mifala i askem olgeta blong pruvum samting ya. Sipos oli no save mekem olsem, mifala i singaot olgeta blong harem tok we mifala ol wetnes blong Masta i talem. Afta, oli save talem sipos tok ya i tru no no gat.”

      19. ?Wanem ol tok we ol man blong God oli talemaot long Krisendom long saed blong Kingdom blong God?

      19 ?Wanem ol tok ya we ol Kristin ya oli talem? Hemia: “Mifala i bilif mo mifala i talemaot se Kingdom blong Mesaea nomo i save stretem ol trabol blong ol man. Hem nomo i save mekem i gud long ol man mo mekem pis long wol, olsem ol nesen oli wantem. Mo ol man we oli rere blong obei long stret rul blong Kingdom ya we i rul finis, bambae oli kasem blesing blong pis we i gohed oltaem, laef, fasin fri, mo fasin hapi we i no save finis.” Long trabol taem ya we yumi stap long hem, ol gavman blong man oli no save stretem nating ol trabol long wol. Samting ya i tru moa long ol gavman long ol kantri blong Krisendom. Taswe naoia mesej ya we i olsem krae blong pupu i strong moa i bitim long 1922. !Tru ya, Kingdom blong God long han blong Kraes blong hem we i stap winim ol enemi blong hem, hem nomo i hop blong olgeta man!

      20. (a) ?Long 1922 mo biaen, wanem ol rod we ol tabu Kristin man oli yusum blong talemaot ol jajmen blong God, olsem we pupu i krae? (b) ?Oli blou faswan pupu, nao wanem i kamaot long Krisendom?

      20 Kongregesen blong ol tabu Kristin oli yusum ol disisen olsem, ol traket, ol buklet, ol buk, ol magasin, mo ol pablik tok blong talemaot ol jajmen blong Jeova olsem we pupu i krae. Faswan pupu we i krae i mekem se samting olsem ol ston blong aes i kilim ol man long Krisendom. Long ol yia biaen long 1900, Krisendom i mekem fulap blad i ron long ol faet we hem i joen long olgeta. Fasin ya blong hem i kam long klia ples, mo i klia nomo se bigfala kros blong Jeova i mas kakae hem olsem faea. Grup ya we i olsem Jon bifo, mo bigfala kampani we biaen oli sapotem hem, oli gohed blong talemaot krae blong faswan pupu. Oli stap talemaot tingting blong Jeova long saed blong Krisendom, se hem i mas lus nomo.—Revelesen 7:9, 15.

      Wan Bigfala Hil We Faea i Laet Olbaot Long Hem

      21. ?Seken enjel i blou pupu, nao wanem i kamaot?

      21 “Nao seken enjel i blou pupu blong hem. Nao wan samting olsem wan bigfala hil we faea i laet olbaot long hem, hem i foldaon [oli sakem i go, “NW”] long solwora. Nao long solwora, wan haf i jenis i kam blad, mo tu haf i stap olsem nomo. Mo long olgeta samting we i stap laef insaed long solwora, wan haf blong olgeta oli ded, mo tu haf blong olgeta oli stap laef. Mo long ol sip . . . long solwora, wan haf blong olgeta, faea i bonem olgeta oli lus, mo tu haf blong olgeta oli stap gud.” (Revelesen 8:8, 9) ?Wanem mining blong pija ya, we i save mekem man i fraet?

      22, 23. (a) ?I klia se taem seken enjel i blou pupu blong hem, wanem disisen i kamaot? (b) ?Wanem mining blong ‘wan haf blong solwora’?

      22 Blong kasem save long hem, i gud yumi tingbaot asembli blong ol man blong Jeova long Los Enjeles, long Amerika, long Ogis 18-26, 1923. Bigfala tok long Sarede aftenun we presiden blong Watch Tower Sosaeti i givim, i olsem: “Ol Sipsip Mo Ol Nani.” Hem i soemaot klia se ol “sipsip,” hemia ol man we oli laekem stret fasin, we bambae oli kasem laef long wol aninit long rul blong Kingdom. Nao biaen oli talemaot wan disisen we i makem fasin tu fes blong ol “lida blong ol skul we oli lego trutok finis, mo ‘ol haeman blong olgeta.’ Hemia sam man we oli gat paoa long ol man blong wol from we oli gat plante mane mo haenem long politik.” Disisen ya i singaot “ol man long ol skul we oli laekem pis mo oda . . . blong oli lego ol fasin blong wosip we oli no stret, we Masta blong yumi i kolem olgeta se ‘Babilon.’ ” Mo hem i talem long olgeta blong rere “blong kasem ol blesing blong Kingdom blong God.”

      23 I klia se disisen ya i kamaot from we seken enjel i blou pupu blong hem. Olgeta we bambae oli harem mesej ya oli mas seraot long grup ya we oli olsem ol nani. Aesea i tokbaot olgeta olsem: “Ol rabis man oli olsem solwora we i raf, we i no save kam kwaet. Oli olsem solwora ya we i stap sakem gras blong solwora mo sofmad i kam antap.” (Aesea 57:20; 17:12, 13) Taswe, “solwora” ya i stret pija blong haf blong ol man long wol we oli no save stap kwaet, oli olbaot, mo oli stronghed we oli mekem rao mo faet i kamaot. (Skelem wetem Revelesen 13:1.) Long fyuja, bambae “solwora” ya i no moa stap. (Revelesen 21:1) Be nao, taem seken enjel i blou pupu, Jeova i talemaot jajmen blong hem agens long wan haf blong ‘solwora ya,’ hemia Krisendom, we i no wantem obei.

      24. ?Bigfala hil ya we faea i laet olbaot long hem, nao oli sakem i go long solwora, hem i pija long wanem?

      24 Wan bigfala hil we faea i laet olbaot long hem, oli sakem i go long “solwora” ya. Long Baebol, plante taem ol bigfala hil oli pija blong ol gavman. Eksampel: Baebol i talem se Kingdom blong God i olsem wan bigfala hil. (Daniel 2:35, 44) Hem i talem se rabis Babilon bifo i kam olsem “wan bigfala hil we faea i kakae hem.” (Jeremaea 51:25) Be bigfala hil ya we Jon i luk, hem i stap bon. Oli sakem hem i go long solwora. Pijatok ya i soemaot gud se long faswan bigfala faet long wol mo biaen, kwestin long saed blong gavman i kam olsem wan faea we i laet olbaot long ol man. Samting ya i tru moa long ol kantri blong Krisendom. Long Itali, lida ya Mussolini i statem fasin blong rul we oli kolem ‘Fasis gavman.’ Long Jemani, Hitler i yusum ‘Nasi’ fasin blong rul. Mo long sam narafala kantri ol man oli traem fasin blong gavman we oli kolem ‘sosialis gavman.’ Long Rasia, i gat bigfala jenis. Faet ya we oli kolem ‘Bolsevik revolusen,’ i mekem faswan komunis gavman i stanap. From samting ya, ol lida blong Krisendom oli lusum paoa blong olgeta long ples ya we fastaem oli bos long hem.

      25. ?Biaen long Namba Tu Bigfala Faet Long Wol, olsem wanem kwestin long saed blong gavman i gohed, olsem wan faea we i laet olbaot long ol man?

      25 Rul blong ol Nasi mo Fasis gavman i finis long namba tu bigfala faet blong wol. Be bigfala kwestin long saed blong gavman i stap, olsem wan faea we i laet long ol man. Mo ol man we oli olsem “solwora,” oli no stap kwaet, oli stanemap plante nyu stronghed gavman. Long ol yia biaen long 1945, oli putumap ol gavman ya long plante kantri, olsem Jaena, Vietnam, Kuba, mo Nikaragua. Long Gris, oli traem fasin blong gavman we ami i bos long nesen. Long Kampujia (Kambodia), oli traem wan kaen komunis gavman bakegen, be biaen, bitim tu milyan man oli ded from trabol we i kamaot.

      26. ?Olsem wanem “bigfala hil we faea i laet olbaot long hem” i gohed blong mekem ‘ol wef’ long haf blong ol man blong wol we i olsem ‘solwora’?

      26 “Bigfala hil ya we faea i laet olbaot long hem,” i gohed blong mekem se ol man oli no save stap kwaet, olsem ol wef long solwora. Long Afrika, Not mo Saot Amerika, Esia, mo sam aelan long Pasifik, oli gohed blong rao mo faet from gavman. Plante long ol rao ya oli kamaot long ol kantri blong Krisendom, no long ol kantri we ol misinari blong Krisendom oli joen bigwan long politik. Sam pris blong Katolik skul oli joen wetem sam grup blong ol komunis we oli faet agens long gavman. Mo sam grup blong ol Protestan ‘Evanjelis’ long Sentrol Amerika oli agensem ol komunis tu, from we oli talem se ol komunis “oli wantem paoa tumas, olsem man we i tosta i wantem dring wora.” Be ‘ol wef ya long solwora’ oli no save mekem pis mo seftaem i kamaot long wol.—Skelem Aesea 25:10-12; 1 Tesalonaeka 5:3.

      27. (a) ?Olsem wanem ‘wan haf long solwora’ i jenis i kam blad? (b) ?Olsem wanem ‘wan haf blong ol samting we i stap laef long solwora’ oli ded? ?Bambae wanem i hapen long ‘wan haf blong ol sip long solwora’?

      27 Taem seken enjel i blou pupu, hem i soemaot wan samting: Ol man we oli no obei long rul blong Kingdom blong God, be oli joen long ol rao mo faet agens long ol gavman, han blong olgeta i fulap long blad. Taswe Krisendom i olsem ‘wan haf blong solwora’ we i jenis i kam blad. Olgeta samting we i stap laef long solwora ya, God i luk olgeta olsem we oli ded finis. Ol sip we oli stap flot long haf ya blong solwora, hemia ol stronghed ogenaesesen blong wol, oli no save blokem faea ya we bambae i bonem olgeta oli lus. !Yumi glad tumas we plante milyan man oli olsem sipsip we oli harem krae blong pupu, nao oli seraot long ol man we oli olsem ‘solwora,’ we han blong olgeta i fulap long blad mo oli tinghae tumas long kantri blong olgeta!

      Wan Sta i Kamaot Long Skae, i Foldaon

      28. ?Namba tri enjel i blou pupu blong hem, nao wanem i hapen?

      28 “Nao namba tri enjel i blou pupu blong hem. Nao wan bigfala sta we i laet olsem wan bigfala faea, hem i kamaot long skae, i foldaon long ol wora, i kasem wan haf blong ol wora, i mestem tu haf blong olgeta. Mo sta ya i kasem wan haf blong ol springwora, i mestem tu haf blong olgeta. Nao nem blong sta ya, oli talem se Konkon. Nao wan haf blong ol wora ya i kam konkon, tu haf blong olgeta i stap swit. Nao biaen, plante man oli ded from we oli dring wora ya we i kam konkon finis.” (Revelesen 8:10, 11) Bakegen, sam narafala haf blong Baebol oli givhan long yumi blong luksave olsem wanem vas ya i stret long dei blong Masta.

      29. ?Wanem mining blong “bigfala sta we i laet olsem wan bigfala faea”? ?From wanem mining blong hem i olsem?

      29 Bifo finis, long ol mesej we Jisas i sanem i go long ol seven kongregesen, hem i yusum sta olsem saen. Seven sta ya oli olsem saen blong ol elda long ol kongregesen.b (Revelesen 1:20) Ol “sta” we tabu speret i makemaot olgeta, wetem ol narafala we oli blong smol kampani ya, tabu speret i putum mak blong God long fes blong olgeta, nao i olsem we oli stap long heven finis long saed blong speret. Hem i olsem wan promes se bambae oli kasem laef long heven. (Efesas 2:6, 7) Be aposol Pol i givim woning se sam long olgeta we oli olsem sta, bambae oli lego trutok, oli agensem hem, oli pulum sam sipsip oli go krangke mo oli folem ol man ya nomo. (Ol Wok 20:29, 30) Fasin ya blong lego trufala bilif bambae i mekem wan bigfala apostasi i kamaot. Mo ol elda ya we oli foldaon bambae oli mekemap wan grup we Baebol i kolem ‘man blong brekem loa.’ Grup ya bambae i leftemap hem nomo olsem wan god long medel blong ol man. (2 Tesalonaeka 2:3, 4) Ol woning ya blong Pol oli kamtru taem ol skul blong Krisendom oli putumap ol pris mo pasta blong lidim olgeta. Ol lida ya, hemia nao “bigfala sta we i laet olsem wan bigfala faea.”

      30 Jon i luk we bigfala sta ya i kamaot long skae i foldaon. ?Olsem wanem? Ol ekspiryens blong wan king bifo oli givhan long yumi blong kasem save long mining blong tok ya. Aesea i tok long king blong Babilon, i se: “!O pikinini blong delaet, yu we yu saengud, yu yu kamaot long skae, yu foldaon finis! !Yu we yu mekem se ol nesen oli lus long faet, oli no moa save faet bakegen, yu yu foldaon long graon finis!” (Aesea 14:12) Profet tok ya i kamtru taem ol ami blong Saeras oli winim Babilon. King blong Babilon i no moa rul long wol, wantaem nomo hem i foldaon, i sem. Taswe, taem profet tok i talem se wan samting i kamaot long skae i foldaon, hem i save minim we wan man i lusum haenem mo rul blong hem, i foldaon, i sem olgeta.

      31. (a) ?Wetaem ol lida blong Krisendom oli kamaot long “skae,” oli foldaon? (b) ?Olsem wanem ol wora we ol lida ya oli dring oli “konkon”? ?From samting ya, wanem i hapen long plante man?

      31 Taem ol lida blong Krisendom oli lego tru Kristin bilif, oli agens long hem, i olsem we oli kamaot long “skae,” no oli lusum haenem blong olgeta we Pol i tokbaot long Efesas 2:6, 7. Oli no givim swit wora blong trutok long ol man. Defren olgeta, oli givim wora we i “konkon,” hemia ol gyaman tijing olsem helfaea, pegatri, Triniti, mo tijing se God i makemaot finis laef blong ol man wanwan. Mo tu, oli lidim ol nesen oli go blong faet. Oli no pulum ol man blong wokem ol gudfala fasin blong ol man blong God. ?Wanem i kamaot from? Ol gyaman tijing ya oli posenem ol man we oli bilif long olgeta, long saed blong speret. Oli olsem ol man Isrel long taem blong Jeremaea we oli no obei, nao Jeova i talem long olgeta se: “Nao mi mekem olgeta oli kakae ol samting we i konkon nomo, mo bambae mi givim wora long olgeta we i gat posen long hem, blong oli dring. From we ol profet long Jerusalem oli stampa blong apostasi we i kasem ol ples raonabaot.”—Jeremaea 9:15; 23:15.

      32. ?Wetaem i kam klia se Krisendom i kamaot long skae long saed blong speret, i foldaon finis? ?Mo olsem wanem samting ya i kam moa klia?

      32 Long 1919 i kam klia se ol lida blong Krisendom oli kamaot long skae long saed blong speret, oli foldaon. From we long taem ya, Kraes i no putumap ol lida blong Krisendom blong lukaot long ol bisnes blong Kingdom blong hem long wol. No gat. Hem i putumap smol kampani blong ol tabu Kristin blong mekem wok ya. (Matyu 24:45-47) Mo i stat long 1922, i kam klia moa se oli foldaon finis, from we smol grup blong ol Kristin man long taem ya oli stat bakegen blong talemaot klia ol poen blong ol lida blong Krisendom.

      33. ?Long 1924, long asembli long Kolambas, long Amerika, olsem wanem ol Baebol Studen oli mekem fasin blong ol lida blong Krisendom i kam long klia ples?

      33 Wan bigfala samting long saed ya, hemia toktok blong wan asembli long Kolambas, Amerika, long Julae 20-27, 1924. Magasin ya The Golden Age i talem se asembli ya “i bigfala moa i bitim ol narafala asembli blong ol Baebol Studen.” I klia se long taem ya namba tri enjel i blou pupu blong hem. Taswe long asembli ya oli talemaot wan strong disisen we biaen oli prentem long wan traket, nao oli givimaot 50 milyan kopi blong hem. Nem blong traket ya “Ol Poen Agens Long Ol Lida Blong Ol Kristin Skul.” Wan haf blong hem i tokbaot poen ya: “Laen Blong Promes i Agensem Laen Blong Snek.” Disisen ya i soemaot klia, fasin blong ol lida blong Krisendom long saed blong ol flas nem we oli tekem, fasin blong mekem ol big bisnesman mo ol bigman long politik oli haeman long skul, fasin blong leftemap olgeta nomo long fored blong ol man, mo tingting ya we oli no wantem talemaot mesej blong Kingdom blong Mesaea long ol man. Disisen ya i makem strong se God i givim wan wok long olgeta Kristin we oli givim laef blong ol i go long God. Oli mas talemaot “dei we God blong yumi bambae i givimbak.” Mo oli mas “leftemap tingting blong olgeta we oli krae.”—Aesea 61:2, KJ.

      34, 35. (a) ?Taem namba tri enjel i stat blou pupu blong hem, wanem i stat blong hapen long paoa blong ol lida blong Krisendom? (b) ?Wanem fyuja blong ol lida blong Krisendom?

      34 Taem namba tri enjel i stat blou pupu blong hem, ol lida blong Krisendom oli stat lusum paoa long ol man gogo tede, smol nomo oli holem paoa olsem bifo, we oli olsem god long ae blong ol man. From we ol Wetnes blong Jeova oli prij oltaem, fulap man oli luksave finis se plante tijing blong ol lida blong ol skul oli olsem posen long saed blong speret—oli “konkon.” Mo tu, long Not Yurop, paoa blong ol lida blong ol skul kolosap i finis. Long Jaena mo narafala kantri, gavman i strong blong blokem paoa blong olgeta. Long sam haf blong Yurop mo Amerika we Katolik skul i strong, ol rabis fasin blong olgeta long saed blong mane, politik, mo seks, oli spolem nem blong olgeta. Long fyuja, oli no save kam antap bakegen, bambae oli foldaon moa. From we i no longtaem, bambae oli kasem panis wetem ol lida blong ol narafala gyaman skul.—Revelesen 18:21; 19:2.

      35 Ol trabol we Jeova i givim long Krisendom oli no finis yet. Nao yumi tokbaot wanem i hapen taem namba fo enjel i blou pupu blong hem.

      !Tudak!

      36. ?Namba fo enjel i blou pupu blong hem, nao wanem i hapen?

      36 “Nao namba fo enjel i blou pupu blong hem. Nao wan haf blong san i kam ded, tu haf nomo blong hem i stap gud. Mo wan haf blong mun i kam ded, tu haf nomo blong hem i stap gud. Mo wan haf blong ol sta oli kam ded, tu haf nomo blong olgeta oli stap gud. Nao long dei, i gat laet long tu haf blong hem nomo, long wan haf blong hem i no gat. Mo long naet tu, i gat laet long tu haf blong hem nomo, long wan haf i no gat.” (Revelesen 8:12) Namba naen trabol we God i givim long Ijip bifo, hemia tudak we i kavremap evri ples. (Eksodas 10:21-29) ?Be wanem samting we i olsem tudak we i mekem trabol long ol man long taem blong yumi?

      37. ?Aposol Pita mo Pol tufala i talem se ol man afsaed long Kristin kongregesen oli stap olsem wanem long saed blong speret?

      37 Aposol Pita i talem long ol brata blong hem se bifo we oli kam Kristin man, oli stap long tudak long saed blong speret. (1 Pita 2:9) Pol tu i yusum tok ya “tudak” taem hem i eksplenem olsem wanem long ol man afsaed long Kristin kongregesen long saed blong speret. (Efesas 5:8; 6:12; Kolosi 1:13; 1 Tesalonaeka 5:4, 5) ?Be olsem wanem long olgeta long Krisendom we oli stap talem se oli bilif long God mo oli stap talem se oli akseptem Jisas olsem Sevya blong olgeta?

      38. ?Namba fo enjel i blou pupu blong hem, nao hem i talemaot wanem long saed blong “laet” blong Krisendom?

      38 Jisas i talem se ol man bambae oli luksave ol tru Kristin from frut blong olgeta. Mo hem i talem se plante man we oli stap talem se oli man blong hem oli rili “man blong brekem loa.” (Matyu 7:15-23, NW) Tingbaot frut blong ol nesen blong wol we oli stap insaed long Krisendom. Oli soemaot klia se ol man ya oli stap long tudak long saed blong speret, oli stap pusum han blong olgeta olbaot nomo. (2 Korin 4:4) Krisendom i gat fol moa i bitim ol narafala haf blong wol, from we ol skul blong Krisendom oli stap talem se oli Kristin. Taswe i stret nomo we taem namba fo enjel i blou pupu blong hem, hem i talemaot se “laet” long Krisendom i rili tudak, mo stampa blong “laet” blong hem i no Kristin, hem i hiten Babilon nomo.—Mak 13:22, 23; 2 Timote 4:3, 4.

      39. (a) ?Olsem wanem disisen we oli agri long hem long asembli long 1925 i eksplenem gyaman laet blong Krisendom? (b) ?Long 1955, olsem wanem ol gyaman fasin blong hem oli kam long klia ples moa?

      39 Stret long krae blong pupu ya we i kamaot long heven, fulap man blong God oli hivap long wan asembli long Indianapolis, Amerika, long Ogis 29, 1925. Nao oli agri blong prentem wan strong disisen we oli kolem “Mesej Blong Hop.” Bakegen, oli givimaot samwe long 50 milyan kopi blong disisen ya long plante lanwis. Hem i tokbaot gyaman laet we ol big bisnesman, ol lida blong politik, mo ol lida blong ol skul oli givim. Hem i talem se from samting ya, “tudak i kam kavremap ol man.” Mo hem i makem Kingdom blong God se hem i trufala hop blong kasem “ol blesing blong pis, fulap samting, strong bodi, laef, fasin fri, mo fasin glad blong olwe.” Smol kampani blong ol tabu Kristin long taem ya oli nidim fasin no fraet blong talemaot ol mesej olsem agens long bigfala ogenaesesen blong Krisendom. Be i stat afta 1920 kam kasem naoia, oltaem oli mekem olsem. Long 1955, oli prentem wan buklet long plante lanwis blong givimaot long olgeta ples long wol, nem blong hem: Krisendom no Kristianiti—?Weswan i “Laet Blong Wol”? (Christendom or Christianity—Which One Is “the Light of the World”?) Hem i soemaot moa ol rabis fasin blong ol lida blong ol skul. Tede fulap man long wol oli luksave ol gyaman fasin blong Krisendom, from we oli klia nomo. Be ol man blong Jeova oli no kam slak blong talemaot klia se hem i rili wan kingdom blong tudak nomo.

      Wan Igel We i Stap Flae

      40. ?Taem ol fo enjel oli blou pupu blong olgeta oli soemaot se Krisendom i olsem wanem?

      40 Taem ol fo enjel oli blou pupu blong olgeta oli soemaot tru fasin blong Krisendom, se hem i drae nomo long saed blong speret mo hem i karem ded nomo i kam long ol man. Oli soemaot se i stret nomo we Jeova i mekem ol jajmen blong hem oli kamtru long haf ya blong “graon.” Hemia haf we i minim Krisendom. Oli soemaot tu se sam stronghed gavman we oli stanap long ol kantri blong Krisendom mo sam narafala ples oli agensem ol samting long saed blong speret. Oli soemaot se ol lida blong Krisendom oli lusum paoa blong olgeta finis, mo oli mekem se ol man oli luksave we Krisendom i stap long tudak long saed blong speret. Tru ya, long olgeta haf blong wol blong Setan, Krisendom i gat fol moa long fes blong God.

      41. ?Taem ol enjel ya oli spel long wok blong olgeta, Jon i luk mo i harem wanem?

      41 ?I gat wanem moa blong soemaot? Bifo we yumi faenem ansa long kwestin ya, ol enjel ya we oli stap blou pupu blong olgeta, oli spel smol. Nao Jon i talem nekis samting we hem i lukluk i se: “Nao mi luk bakegen, nao mi harem wan igel we i stap flae antap tumas, i stap singaot bigfala. Hem i talem se ‘ [Trabol, trabol, trabol, “NW”]. I gat tri enjel i stap we trifala i no blou pupu yet. Taem trifala ya i blou pupu blong trifala, bambae i nogud tumas long ol man long wol.’ ”—Revelesen 8:13.

      42. ?Igel we i stap flae i save minim wanem? ?Mo hem i talemaot wanem mesej?

      42 Ol igel oli stap flae antap olgeta, taswe plante man long plante ples oli save luk olgeta. Ol igel oli save luklukgud mo oli save lukluk i go longwe long fored blong olgeta. (Job 39:29) Wan igel we i stap flae hem i pija blong wan long ol fo jerubim we oli stap raon long jea blong God long heven. (Revelesen 4:6, 7) Nating we igel long vison ya i minim jerubim ya no wan narafala man blong wok blong God, we i save lukluk i go longwe long fyuja, be hem i talemaot wan strong mesej wetem bigfala voes se: “Trabol, trabol, trabol.” Taem tri nekis enjel oli blou pupu blong olgeta, ol man long wol oli mas lesingud, from we voes blong trifala pupu ya i joen wetem ol trabol ya.

      [Ol Futnot]

      a Defren olgeta, Revelesen 7:16 i soemaot se Jeova i no kros long bigfala kampani, olsem we faea i kakae olgeta.

      b Ol seven sta long raethan blong Jisas oli pija blong ol elda we tabu speret i makemaot olgeta long Kristin kongregesen. Be bighaf blong ol elda long bitim 65,000 kongregesen long wol tede oli blong bigfala kampani nomo. (Revelesen 1:16; 7:9) ?Olsem wanem long olgeta? Tabu speret i yusum slef we i stret mo waes blong putumap olgeta. Taswe i stret blong talem se olgeta oli stap aninit long paoa blong raethan blong Jisas, from we olgeta tu oli man blong lukaot long ol sipsip blong hem. (Aesea 61:5, 6; Ol Wok 20:28) Oli sapotem “ol seven sta” from we oli wok long sam ples we i no gat ol tabu brata blong Kraes i stap.

      30. (a) ?Taem Aesea i talem long king blong Babilon se hem i kamaot long heven i foldaon, hem i minim wanem? (b) ?Taswe taem wan samting i kamaot long heven i foldaon, hem i save minim wanem?

      [Bokis blong pija long pej 139]

      I Kam Klia Se Ol Wora Blong Krisendom Oli Konkon Nomo

      Ol Bilif Mo Fasin Blong Wanem We Baebol

      OlSkul Blong Krisendom i Rili Talem

      Prapa nem blong God i no Jisas i prea se nem blong God

      impoten: “Fasin blong yusum bambae i tabu. Pita i talem se:

      wan prapa nem blong God “Ol man we oli singaot nem blong

      we i wan nomo . . . hem Jeova bambae hem i sevem olgeta.”

      i no stret nating long bilif (Ol Wok 2:21, NW; Joel 2:32;

      blong Kristin Jyos long wol.” Matyu 6:9; Eksodas 6:3;

      (Fastok blong Revised Standard Revelesen 4:11; 15:3; 19:6)

      Version)

      God hem i Triniti: “Papa ya Baebol i talem se Jeova i hae

      hem i God, Pikinini blong hem moa long Jisas mo hem i God

      hem i God, mo Tabu Speret hem mo hed blong Kraes. (Jon 14:28;

      i God. Be trifala ya i no tri God, 20:17; 1 Korin 11:3) Tabu

      oli wan God nomo.” (The Catholic speret hem i paoa blong God.

      Encyclopedia, we oli prentem long (Matyu 3:11; Luk 1:41; Ol

      1912) Wok 2:4)

      Sol blong man i no save ded: Sol hem i man nomo. Taem man

      “Taem man i ded, sol i seraot i ded, sol i no moa save

      long bodi. Bodi blong hem . . . tingting no harem wan

      i kam rotin . . . Be sol blong samting. Hem i kamaot long

      man i no save ded.” (What graon fastaem, mo hem i gobak

      Happens After Death, we Katolik long graon. (Jenesis 2:7; 3:19;

      skul i prentem) Ol Sam 146:3, 4; Eklesiastis 3:19,

      20; 9:5, 10; Esikel 18:4, 20)

      Ol rabis man oli kasem panis Pei blong sin hem i ded, hem

      long hel, taem oli ded: “Ol i no we man i harem nogud long

      Kristin man bifo oli bilif se bodi blong hem gogo olwe. (Rom

      hel hem i ples we man i save 6:23) Ol dedman oli no save

      harem nogud mo i harem soa samting, oli stap spel long hel

      gogo i no save finis.” (The (Hades, Seol), oli wet nomo

      World Book Encyclopedia, blong God i givim laef

      we oli prentem long 1987) bakegen long olgeta. (Ol Sam

      89:48; Jon 5:28, 29; 11:24, 25;

      Revelesen 20:13, 14)

      “Nem ya Mediatriks [woman I gat wan man nomo we i

      we i tekem ol man oli go save tekem ol man oli go long

      long God] i stret long Woman God, hemia Jisas. (Jon 14:6;

      Blong Yumi [Meri].” (New 1 Timote 2:5; Hibrus 9:15;

      Catholic Encyclopedia, we oli 12:24)

      prentem long 1967)

      Ol bebi oli mas kasem Baptaes i blong olgeta we oli

      baptaes: “Taem Jyos i stanap kam disaepol finis, we oli lanem

      kam kasem naoia oli baptaesem finis blong obei long ol loa

      ol bebi. Oli ting se hemia i blong Jisas. Blong kam naf

      stret long loa blong God. blong tekem baptaes, man i mas

      Be i no hemia nomo. Oli tijim kasem save long Tok blong God

      se ol bebi oli mas baptaes mo soemaot bilif. (Matyu

      blong God i sevem olgeta.” 28:19, 20; Luk 3:21-23;

      (New Catholic Encyclopedia, we Ol Wok 8:35, 36)

      oli prentem long 1967)

      Bighaf blong ol skul oli Olgeta Kristin long faswan

      seraot long tu grup—ol man handred yia oli minista mo oli

      blong skul, mo ol lida blong joen long wok blong talemaot

      skul we oli prij long ol man gud nyus. (Ol Wok 2:17, 18;

      ya. Ol lida oli kasem pei from Rom 10:10-13; 16:1) Ol Kristin

      minista wok blong olgeta. Mo oli mas mekem wok blong olgeta

      ol nem we oli kasem olsem i fri nomo. Oli no mas kasem

      “Reveren,” “Fada,” no “Per,” ‘pei from.’ (Matyu 10:7, 8)

      i leftemap olgeta oli hae moa Jisas i strong blong putum tabu

      long ol man blong skul.” long fasin blong putum nem long

      ol haeman long skul. (Matyu 6:2;

      23:2-12; 1 Pita 5:1-3)

      Oli yusum ol aedol, pija, mo Ol Kristin oli mas ronwe long

      kros long wosip: “Ol aedol wosip blong ol aedol, mo olkaen

      . . . blong Kraes, no blong wosip olsem. (Eksodas 20:4, 5;

      Vajin Mama blong God, no ol 1 Korin 10:14; 1 Jon 5:21) Oli

      narafala tabu man oli mas . . . no mas yusum samting we oli luk

      stap insaed long ol jyos, mo ol blong wosip long God, be oli

      man oli mas givim ona long mas wosip long speret mo

      olgeta.” (Toktok blong Kaonsel trutok. (Jon 4:23, 24;

      blong Tren [1545-1563]) 2 Korin 5:7)

      Ol memba blong ol skul oli Jisas i talemaot Kingdom blong

      lanem se politik bambae i God, hem i no talem se wan pati

      mekem ol plan blong God oli blong politik bambae i sevem ol

      kamtru. Kadinol Spellman we man. (Matyu 4:23; 6:9, 10) Hem i

      hem i ded finis, i talem bifo tanem baksaed long politik. (Jon

      se: “I gat wan rod nomo blong 6:14, 15) Kingdom blong hem i

      kasem pis . . . , hemia no haf long wol ya. Taswe ol

      ‘demokrasi’ (hemia fasin blong man blong hem tu oli no joen

      ol man nomo oli rul).” Ol ripot long bisnes blong wol ya.

      long radyo mo nyuspepa oli (Jon 18:36; 17:16) Jemes i givim

      talem se ol skul oli joen long woning se ol man blong hem

      politik (oli save agens long oli no mas fren wetem wol.

      gavman tu) mo oli sapotem (Jemes 4:4)

      Yunaeted Nesen se “hem i

      laswan jans blong kasem pis

      mo yuniti long wol.”

      [Tok Blong Pija Long Pej 132]

      Jisas i brekemaot ol seven lok long buk ya, nao biaen ol seven enjel oli blou pupu blong olgeta

      [Tok Blong Pija Long Pej 140]

      “Ol Lida Blong Wol Oli Fesem Wan Kwestin.” (1922)

      Disisen ya i givhan long wok blong talemaot trabol we Jeova bambae i givim long “graon”

      [Tok Blong Pija Long Pej 140]

      “Wan Woning Long Ol Kristin Man.” (1923)

      Disisen ya i talemaot long ol man jajmen blong Jeova agens long “wan haf blong solwora”

      [Tok Blong Pija Long Pej 141]

      “Ol Poen Agens Long Ol Lida Blong Ol Kristin Skul.” (1924)

      Taem ol man blong God oli givimaot traket ya long fulap ples long wol hem i givim woning long ol man se “sta” blong ol lida blong Krisendom i foldaon finis

      [Tok Blong Pija Long Pej 141]

      “Mesej Blong Hop” (1925)

      Ol man blong God oli yusum strong disisen ya blong soemaot se stampa blong ‘laet’ blong Krisendom hem i rili stampa blong tudak

  • Faswan Trabol—Ol Lokis
    Revelesen—Nambawan En
    • Japta 22

      Faswan Trabol—Ol Lokis

      1. ?Taem ol enjel oli blou pupu long heven, wanem i kamaot long wol? ?Namba faef pupu i talemaot wanem?

      NAMBA faef enjel i mekemrere blong blou pupu blong hem. Fo enjel oli blou pupu blong olgeta finis long heven. Mo fo panis i kasem wan haf blong wol, tu haf i stap. Jeova i kilim haf ya we hem i ting se i gat fol moa i bitim ol narafala haf, hemia Krisendom. Hem i putum long klia ples sik blong Krisendom we i karem ded. Taem ol enjel oli blou pupu blong olgeta long heven, sam man long wol oli talemaot sam mesej long olgeta man long wol. Nao namba faef enjel i rere blong blou pupu blong hem we bambae i talemaot faswan trabol. Trabol ya bambae i mekem man i fraet moa i bitim ol samting we i kamaot bifo. Hem i long saed blong fulap lokis. Be fastaem yumi mas lukluk sam narafala vas we bambae oli givhan long yumi blong kasem save moa long trabol ya.

      2. ?Wanem buk long Baebol i tokbaot fulap lokis we i kolosap sem mak long vison blong Jon? ?Oli mekem wanem long Isrel bifo?

      2 Buk blong Joel long Baebol, we hem i raetem biaen long 900 B.K.T., hem i tokbaot fulap bebet, mo lokis tu, we oli kolosap sem mak long olgeta long vison blong Jon. (Joel 2:1-11, 25)a Oli blong mekem ol man Isrel we oli lego tru wosip oli harem nogud. Be tu, trabol ya bambae i pulum wanwan man Isrel blong tanem tingting blong olgeta from sin mo blong kasem blesing blong Jeova bakegen. (Joel 2:6, 12-14) Taem samting ya i hapen, bambae Jeova i kafsaedem speret blong hem long “olkaen man.” Mo ol saen mo woning we oli mekem man i fraet mo seksek bambae oli kamaot fastaem long “bigbigfala dei blong Jeova we i mekem ol man oli fraet.”—Joel 2:11, 28-32.

      Wan Panis Long Faswan Handred Yia

      3, 4. (a) ?Wetaem profet tok blong Joel japta 2 i kamtru fastaem? ?Mo olsem wanem? (b) ?Long faswan handred yia, olsem wanem wan panis i kamaot we i olsem fulap lokis? ?Panis ya i gohed gogo wetaem?

      3 Long faswan handred yia, hemia fastaem we profet tok ya blong Joel japta 2 i kamtru. Long Pentekos long 33 K.T., God i kafsaedem tabu speret blong hem, ale hem i makemaot ol faswan Kristin mo givim paoa long olgeta blong toktok long plante lanwis long saed blong “ol bigbigfala wok ya we God i mekem.” From samting ya, fulap man oli hivap wanples. Aposol Pita i toktok long ol man ya we oli sapraes long ol bigbigfala wok blong God. Hem i talemaot profet tok blong Joel 2:28, 29 mo hem i eksplenem se profet tok ya i stap kamtru long fored blong olgeta. (Ol Wok 2:1-21) Be i no gat wan ripot se ol tru bebet oli fulap long taem ya, we oli mekem sam man oli harem nogud mo oli pulum sam narafala man blong tanem tingting blong olgeta from sin.

      4 ?Be i gat wan samting olsem wan trabol we i kilim ol man long taem ya? !Yes! Hemia from we ol Kristin we God i jes makemaot olgeta wetem tabu speret oli prij oltaem.b Jeova i yusum olgeta blong singaot ol man Isrel we oli wantem harem mesej blong hem, blong oli tanem tingting blong olgeta from sin mo haremgud long ol blesing long hem. (Ol Wok 2:38-40; 3:19) Sam man oli harem, mo olgeta ya oli kasem blesing blong God long bigfala fasin. Be olgeta we oli no harem, ol Kristin long faswan handred yia oli olsem fulap lokis we oli kam blong spolem olgeta. Ol Kristin oli stat prij long Jerusalem, mo oli go long ol ples long Judia mo Sameria tu. I no longtaem oli kasem evri ples. Oli mekem ol man Isrel we oli no bilif oli harem nogud tumas, from we oli talemaot long open ples se Jisas i laef bakegen, mo plante moa samting we i joen wetem mesej ya. (Ol Wok 1:8; 4:18-20; 5:17-21, 28, 29, 40-42; 17:5, 6; 21:27-30) Oli gohed blong givim trabol ya long ol man ya gogo ‘dei we i mekem ol man oli fraet,’ long 70 K.T. Long taem ya, Jeova i pulum ami blong ol man Rom blong i agensem Jerusalem mo i spolem hem. Ol Kristin we oli bilif mo oli singaot nem blong Jeova, olgeta nomo oli stap sef.—Joel 2:32; Ol Wok 2:20, 21; Proveb 18:10.

      Wan Panis Biaen Long 1900 K.T.

      5. ?I stat long 1919, olsem wanem profet tok blong Joel i kamtru?

      5 I stret blong ting se profet tok blong Joel i mas kamtru long bigfala fasin long taem blong en. !Yes, samting ya i tru ya! Long Septemba 1-8, 1919, ol Baebol Studen oli mekem asembli long Seda Poen, long Amerika. Long taem ya Jeova i kafsaedem speret blong hem bigwan, ale samting ya i pusum ol man blong hem blong mekemrere long wan bigfala wok blong prij long olgeta ples long wol. I gat plante man long taem ya we oli stap talem se oli Kristin. Be ol Baebol Studen, we oli luksave se Jisas i kam King long heven finis, olgeta nomo oli traehad blong talemaot gud nyus long olgeta ples long wol. Oli gohed nomo blong prij. Taswe, olsem profet tok ya i talem, oli kam olsem wan trabol we i mekem ol gyaman Kristin long Krisendom oli harem nogud tumas.—Matyu 24:3-8, 14; Ol Wok 1:8.

      6. (a) ?Taem namba faef enjel i blou pupu blong hem, Jon i luk wanem? (b) ?“Sta” ya i minim hu? ?From wanem?

      6 Twantesikis yia biaen we ol ami oli spolem Jerusalem, Jon i raetemdaon Revelesen. Mo hem tu i tokbaot trabol ya. ?Hem i talem wanem moa we profet tok blong Joel i no talem? Yumi ridim ripot blong Jon: “Nao namba faef enjel i blou pupu blong hem. Nao mi luk wan sta we i aot long skae, i foldaon long graon finis. Sta ya i gat ki blong openem bigfala hol we i godaon we i godaon olgeta.” (Revelesen 9:1) “Sta” ya i defren long sta we Jon i luk bifo, long Revelesen 8:10. Narafala sta i stap foldaon. Be naoia, hem i luk “wan sta we i aot long skae, i foldaon long graon finis.” Sta ya i gat wok blong mekem long wol ya. ?Sta ya i minim wan prapa man, no wan speret man? Biaen, Revelesen i talem se man ya we i gat “ki blong lokem bigfala hol we i godaon we i godaon olgeta,” i sakem Setan i go long “bigfala hol ya we i godaon we i godaon olgeta.” (Revelesen 20:1-3) Taswe man ya i mas wan speret man we i gat bigfala paoa. Long Revelesen 9:11, Jon i talem se ol lokis oli gat “jif [king, NWHS.5,] blong olgeta . . . hemia enjel ya we i bos blong bigfala hol ya we i godaon we i godaon olgeta.” Tufala vas ya i mas tokbaot semfala man, from we i stret we enjel we i gat ki blong bigfala hol ya hem i sem enjel we i bos blong bigfala hol ya. Mo sta ya i mas minim King we Jeova i putumap hem, from we ol tabu Kristin oli agri se oli gat wan King nomo we i olsem enjel, hemia Jisas Kraes.—Kolosi 1:13; 1 Korin 15:25.

      7. (a) Taem hem i openem “bigfala hol ya” wanem i hapen? (b) ?Wanem “bigfala hol ya we i godaon we i godaon olgeta”? ?Mo hu i stap smoltaem long bigfala hol ya?

      7 Ripot ya i gohed olsem: “Nao hem i openem bigfala hol ya, nao plante smok i kamaot long hem, olsem smok blong bigfala faea, nao smok ya i mekem san mo skae i kam tudak. Nao i gat ol lokis oli kamkamaot long smok ya, oli kamdaon long graon, mo oli gat paoa olsem paoa blong skopion.” (Revelesen 9:2, 3) Baebol i soemaot se “bigfala hol we i godaon we i godaon olgeta” hem i ples we i no gat wok nating long hem, hem i olsem ples blong ded nomo. (Skelem Rom 10:7; Revelesen 17:8; 20:1, 3.) Smol kampani blong ol brata blong Jisas oli stap smoltaem long wan “bigfala hol” olsem, taem oli kam slak long wok blong olgeta long en blong faswan bigfala faet blong wol (1918-1919). Be long 1919, Jeova i kafsaedem speret blong hem long ol man blong hem we oli tanem tingting blong olgeta from sin. Ale, oli girap, oli rere blong mekem bigfala wok we i stap fored long olgeta, olsem wan bigfala kampani blong lokis.

      8. ?Taem ol lokis oli kamkamaot, olsem wanem plante “smok” i kamaot tu?

      8 Olsem Jon i luk, taem ol lokis oli kamkamaot, i gat plante smok i kamaot tu, olsem “smok blong bigfala faea.”c Hemia nao samting we i hapen long 1919. Krisendom mo wol ya i kam tudak we i tudak. (Skelem wetem Joel 2:30, 31.) Fastaem ol lida blong Krisendom oli mekem plan blong finisim blong olwe wok blong talemaot Kingdom. Be taem ol lokis, hemia grup olsem Jon bifo, oli kamkamaot, oli winim ol lida blong Krisendom. Mo afta, ol lida ya oli sakem Kingdom blong God olgeta. God i givim raet long kampani ya we oli olsem lokis mo oli yusum raet ya blong talemaot ol strong jajmen mesej blong God. Samting ya i olsem smok we i kam kavremap ol gyaman skul blong Krisendom. “San” blong Krisendom, we i mekem Krisendom i luk olsem se i gat laet, hem i kam tudak. Mo “skae” (“win,” NW) i kam olsem smok from ol jajmen blong God we ol man blong hem oli talemaot, mo from we oli stap talemaot se “jif blong paoa blong win” blong wol ya, hemia god blong Krisendom.—Efesas 2:2, NW; Jon 12:31; 1 Jon 5:19.

      !Ol Lokis Ya We Oli Save Givim Sobodi Long Man!

      9. ?Ol lokis oli harem wanem oda blong faet?

      9 ?Ol lokis oli harem wanem oda we oli mas folem long wok blong olgeta? Jon i talem se: “Be oli gat tok blong olgeta finis se oli no save spolem gras mo tri mo ol samting olsem. Oli save spolem ol man ya nomo we mak blong God i no stap long fes blong olgeta. Mo oli gat tok tu se oli no save kilim ol man ya oli ded, be blong faef manis, oli save givim sobodi nomo long olgeta. Mo sobodi ya we oli save givim long olgeta, oli harem olsem we skopion i kakae olgeta. Nao long faef manis ya, bambae ol man ya oli traem lukaot rod blong ded, be bambae oli no save faenem rod blong hem sam ples. Bambae oli wantem tumas blong oli ded, be bambae ded i ronwe long olgeta, oli no save kasem.”—Revelesen 9:4-6.

      10. (a) ?Trabol ya i kilim hu fastaem? ?Mo hem i mekem wanem long olgeta? (b) ?Wanem sobodi we ol man ya oli kasem? (Lukluk futnot tu.)

      10 Makem se trabol ya i no kam fastaem long ol man mo ol bigfala man blong wol, hemia ol “gras mo tri.” (Skelem wetem Revelesen 8:7.) Ol lokis ya oli save spolem ol man nomo we mak blong God i no stap long fes blong olgeta, hemia ol man blong Krisendom we oli stap talem se oli gat mak blong God, be laef mo fasin blong olgeta i soemaot se oli stap gyaman. (Efesas 1:13, 14) Taswe toktok blong grup ya tede we oli olsem ol lokis i givim sobodi long ol lida blong ol skul blong Krisendom fastaem. !Traem tingbaot olsem wanem ol flas lida ya oli harem nogud taem oli harem tok ya se oli no stap lidim ol sipsip blong olgeta oli go long heven, mo antap long samting ya, olgeta tu bambae oli no kasem heven!d !Tru ya, i olsem we “wan blaenman i stap lidim wan narafala blaenman”!—Matyu 15:14.

      11. (a) ?Ol lokis oli gat raet blong givim sobodi long ol enemi blong God gogo hamas taem i pas? ?From wanem hemia i no wan sot taem nomo? (b) ?Sobodi blong olgeta i bigwan olsem wanem?

      11 Sobodi ya i stap gogo faef manis i pas. ?Hemia i sot taem nomo? No gat, long saed blong ol prapa lokis, hemia i longtaem. Faef manis i ful laef blong wan lokis. Samting ya i minim se ol man we oli olsem ol lokis tede oli stap stikim ol enemi blong God gogo laef blong olgeta i finis. Mo tu, oli mekem man i harem nogud tumas we hem i lukaot rod blong ded. Tru, yumi no harem wan ripot se wan man we ‘ol lokis’ oli kakae hem, hem i traem kilim hem wan i ded. No gat. Be tok ya i givhan long yumi blong kasem save olsem wanem man i harem nogud taem ol lokis we Revelesen i tokbaot oli kakae hem. Hem i harem olsem we skopion i kakae hem. Hem i kolosap sem mak long profet tok blong Jeremaea long saed blong ol man Isrel. Oli no stap tru long God, nao oli ron wanwan olbaot, taem ol man Babilon oli winim olgeta. Hem i talem se bambae oli harem nogud tumas, oli wantem ded nomo, oli no moa wantem laef.—Jeremaea 8:3; mo lukluk tu long Eklesiastis 4:2, 3.

      12. ?From wanem ol lokis oli kasem raet blong mekem ol lida blong Krisendom oli harem nogud tumas long saed blong speret, be oli no gat raet blong kilim olgeta oli ded?

      12 ?From wanem ol lokis oli gat raet blong mekem ol man ya oli harem nogud long saed blong speret, be oli no gat raet blong kilim olgeta oli ded? From we faswan trabol ya i blong mekem ol gyaman fasin blong Krisendom mo ol rong blong hem oli kam long klia ples. Biaen nomo, taem dei blong Masta i gohed moa, bambae oli talemaot fulwan se Krisendom i ded olgeta long saed blong speret. Long namba tu trabol nomo, wan haf blong ol man oli ded, tu haf i stap.—Revelesen 1:10; 9:12, 18; 11:14.

      Ol Lokis Oli Rere Blong Faet

      13. ?Ol lokis ya oli olsem wanem?

      13 !Jon i luk we ol lokis ya oli defren! Hem i talem se: “Ol lokis ya, mi luk olgeta oli olsem ol hos we oli mekemlaen long taem blong faet. Long hed blong olgeta oli gat samting olsem hat blong king, we oli wokem long gol blong flasem olgeta. Mo fes blong olgeta i olsem fes blong man. Hea blong olgeta i longfala, olsem hea blong woman, mo tut blong olgeta i olsem tut blong [laeon, “NW”]. Long bodi blong olgeta, mi luk we oli werem samting olsem [aean, “NW”] klos blong faet blong blokem bodi blong olgeta, ara i no save kasem olgeta. Mo noes blong wing blong olgeta i olsem noes blong plante kat blong faet we ol hos oli pulum, oli reses blong go long faet.” —Revelesen 9:7-9.

      14. ?Olsem wanem ol tok blong Jon long saed blong ol lokis i stret long grup blong ol Kristin man we oli laef bakegen long saed blong speret long 1919?

      14 Ol tok ya i stret long grup blong ol gudfala Kristin man we oli laef bakegen long saed blong speret long 1919. Olsem ol hos, oli rere blong faet long saed blong trutok long fasin we aposol Pol i talem. (Efesas 6:11-13; 2 Korin 10:4) Jon i luk we long hed blong olgeta oli gat samting olsem hat blong king, we oli wokem long gol. I no stret we oli werem trufala hat blong king, from we oli no rul taem oli stap long wol yet. (1 Korin 4:8; Revelesen 20:4) Be long 1919 finis, oli luk olsem ol king. Olgeta oli brata blong King. Mo hat blong king we bambae oli kasem long heven i stap wet long olgeta. Sipos oli stanap strong go kasem en, bambae oli kasem ol hat ya.—2 Timote 4:8; 1 Pita 5:4.

      15. ?Wanem mining blong ol haf ya blong ol lokis: (a) aean klos blong faet? (b) fes olsem man? (c) hea olsem woman? (d) tut olsem laeon? (e) bigfala noes blong olgeta?

      15 Long vison ya, ol lokis oli werem aean klos blong faet blong blokem bodi blong olgeta. Hemia i saen blong stret fasin we i no save brokdaon samtaem. (Efesas 6:14-18) Mo tu, fes blong olgeta i olsem fes blong man. Samting ya i makem fasin lav, from we God i mekem man i stret pija blong hem. Mo God hem i lav. (Jenesis 1:26; 1 Jon 4:16) Hea blong olgeta i longfala, olsem hea blong woman. Hemia i soemaot gud se oli obei long King blong olgeta, we hem i bos blong hol ya we i godaon we i godaon. Mo tut blong olgeta i olsem tut blong laeon. Laeon i yusum tut blong hem blong kakae mit. I stat long 1919 i kam, grup ya we i olsem Jon bifo, oli naf blong kakae strong kakae blong speret bakegen. Hemia i minim moa ol trutok long saed blong Kingdom blong God, we “Laeon blong Juda,” Jisas Kraes, i rul long hem. Laeon i saen blong fasin no fraet. Taswe oli nidim fasin no fraet bigwan blong kakae ol strong trutok we oli mas talemaot, blong prentem ol buk long hem, mo blong givimaot mesej ya long olgeta ples long wol. Ol man ya we oli olsem ‘ol lokis’ oli mekem fulap noes. Hem i olsem “noes blong plante kat blong faet we ol hos oli pulum, oli reses blong go long faet.” Oli folem eksampel blong ol Kristin long faswan handred yia, oli no save stap kwaet.—1 Korin 11:7-15; Revelesen 5:5.

      16. ?Wanem mining blong ‘tel blong skopion, we i gat tut long hem’?

      16 !Wok blong prij blong olgeta i no min se oli toktok nomo! “Oli gat tel olsem skopion nomo, we i gat tut long tel blong hem. Mo paoa ya we oli gat blong mekem ol man oli harem nogud long faef manis ya, hem i stap long tel blong olgeta.” (Revelesen 9:10) ?Wanem mining blong samting ya? Taem ol Wetnes blong Jeova oli mekem wok blong talemaot Kingdom, oli seremaot ol buk, magasin, buklet, mo traket long ol man. Ol tok insaed long ol buk ya oli gat paoa, oli stanap long Tok blong God nomo. Ol man oli save ridim ol buk long haos blong olgeta. From we ol buk ya oli givim woning se dei blong Jeova blong givimbak long ol man i stap kolosap nao, oli olsem skopion we i save kakae man. (Aesea 61:2) Bifo we laef blong ol lokis long saed blong speret i finis, oli mas finisim wok ya we God i givim blong talemaot ol jajmen blong Jeova. Samting ya bambae i mekem ol stronghed man we oli no gat respek long God mo long ol tabu samting oli harem nogud.

      17. (a) ?Long asembli blong ol Baebol Studen long 1919, oli talemaot wanem we bambae i mekem mesej blong olgeta i stikim man moa? (b) ?Olsem wanem ol lida blong ol skul oli kasem sobodi? ?Mo oli ansa olsem wanem?

      17 Smol grup blong ol man we oli olsem lokis oli glad tumas taem oli harem long asembli long 1919 se i gat wan nyufala magasin, nem blong hem The Golden Age. Magasin ya i kamaot wan taem long tu wik, mo hem i blong mekem mesej we oli talemaot long ol man i stikim olgeta moa.e Long Septemba 29, 1920, Namba 27 blong magasin ya i kamaot. Hem i talemaot tu fes fasin blong ol lida blong ol skul long 1918 kasem 1919, taem oli mekem bigfala trabol long ol Baebol Studen long Amerika. Long ol yia biaen long 1920 mo 1930, The Golden Age i givim sobodi long ol lida blong ol skul ya, from we hem i prentem sam moa store mo pija blong stikim olgeta. Hem i soemaot olsem wanem ol lida oli yusum politik blong trikim ol man. Mo hem i talemaot moa olsem wanem ol lida blong Katolik skul oli agri wetem ol rabis rula blong Fasis mo Nasi gavman. From samting ya, ol lida blong ol skul ya oli girap, oli ‘mekem ol loa blong stanemap ol fasin nogud.’ Mo oli putumap ol grup blong mekem raf fasin long ol man blong God.—Ol Sam 94:20, King James Version.

      Woning Long Ol Lida Blong Wol

      18. ?Ol ‘lokis’ oli gat wanem wok blong mekem? ?Wanem i hapen blong ansa long krae blong pupu blong namba faef enjel?

      18 Long taem ya, ol man we oli olsem lokis oli gat wan wok blong mekem. Oli mas talemaot gud nyus blong Kingdom. Oli mas mekem ol rong blong ol gyaman skul i kam long klia ples. Oli mas faenem ol sipsip we oli lus finis. Taem ol ‘lokis’ ya oli stap mekem wok ya, oli fosem ol man long wol blong wekap long tingting blong olgeta. Mo grup ya we i olsem Jon bifo, oli stap obei yet long krae blong pupu blong ol enjel. Oli gohed blong talemaot se i stret nomo we Jeova i mekem ol jajmen blong hem i kamtru long Krisendom. Blong ansa long krae blong pupu blong namba faef enjel, wan spesel haf blong ol jajmen mesej ya i kamaot long asembli blong ol Baebol Studen long London, Engglan, long Mei 25-31, 1926. Hemia i wan disisen we nem blong hem se: “Toktok We i Go Long Ol Lida Blong Wol Ya.” Mo tu, long Royal Albert Hall, oli mekem pablik tok we nem blong hem se: “?From Wanem Ol Bigfala Nesen Blong Wol Oli Stap Seksek?—?Mo Olsem Wanem Blong Winim Trabol Ya?” Long nekis dei blong hem, oli prentem tufala tok ya long wan bigfala nyuspepa blong London. Biaen, grup ya we i olsem ol lokis oli givimaot 50 milyan kopi blong wan traket we i talemaot disisen ya long olgeta ples long wol. !Tru ya, hemia i rili givim sobodi long ol lida blong ol skul! Plante yia biaen, ol man long Engglan oli tokbaot yet strong mesej long ol traket ya.

      19. ?Ol man we oli olsem lokis oli kasem wanem narafala tul blong faet? ?Hem i talem wanem long saed blong disisen we oli prentem long London?

      19 Long asembli ya, ol man we oli olsem lokis oli kasem wan nyufala tul blong faet, hemia wan nyufala buk, nem blong hem Deliverance. Hem i storeyan long ol saen we Baebol i talem blong pruvum se ‘pikinini boe,’ hemia Kingdom no gavman blong Kraes long heven, i ‘bon’ long 1914. (Matyu 24:3-14; Luk 21:24-26; Revelesen 12:1-10) Biaen, hem i talemaot disisen we oli prentem long London long 1917 mo eit lida blong skul i saenem. Ol man oli stap talem se ol lida ya “oli nambawan prija long wol.” Oli man blong talemaot toktok blong ol bigfala Protestan skul—Baptis, Kongregesenal, Presbyterian, Episkopelian, mo Metodis. Disisen ya i talemaot se “bigfala trabol blong naoia i soemaot se en blong rul blong ol Hiten Nesen i kolosap” mo “enitaem nomo, yumi save luk Masta blong yumi i kamtru.” !Yes, ol lida blong ol skul ya oli luksave saen we i soemaot se Jisas i stap bakegen! ?Be oli wantem mekem wan samting? Buk ya Deliverance i talem ansa long yumi se: “Bisnes ya i narakaen from we ol man ya we oli saenem disisen ya, biaen oli sakem hem. Mo oli no wantem luksave pruf se yumi stap kolosap long en blong wol mo insaed long dei we Masta blong yumi i stap bakegen.”

      20. (a) ?Ol lida blong ol skul oli mekem wanem jus long saed blong grup we i olsem ol lokis mo jif blong olgeta? (b) ?Jon i talem se hu i jif blong ol lokis ya? ?Mo wanem nem blong hem?

      20 Ol lida blong Krisendom oli no wantem talemaot Kingdom blong God. Oli wantem stap wetem wol blong Setan nomo. Oli no wantem joen wetem grup ya we oli olsem lokis mo King blong olgeta. Jon i tokbaot king no jif ya, i se: “Oli gat jif blong olgeta we i bos blong olgeta, mo jif ya, hemia enjel ya we i bos blong bigfala hol ya we i godaon we i godaon olgeta. Long lanwis blong ol man Isrel, nem blong jif ya Abadon [we i minim “Spolem”]. Mo long lanwis blong ol man Gris, oli talem se Apolion, [we i minim “Man blong spolem”].” (Revelesen 9:11) Jisas we hem i “bos blong bigfala hol ya” mo “Man blong spolem,” hem i rili mekem bigfala panis i kamtru long Krisendom. !Be i gat moa yet!

      [Ol Futnot]

      a Skelem Joel 2:4, 5, 7 (we i talem se ol bebet ya oli olsem ol hos, olgeta man, mo oli mekem noes olsem kat we i ron) wetem Revelesen 9:7-9. Mo tu, skelem Joel 2:6, 10 (hem i tokbaot soa we ol bebet oli givim) wetem Revelesen 9:2, 5.

      b Lukluk haf ya long Wajtaoa (Engglis), Desemba 1, 1961: “Joen Olsem Wan Agens Long Ol Nesen Long Krik Blong Disisen.”

      c I gud blong makem se man i no save yusum vas ya blong pruvum se i gat wan faea long bigfala hol ya, olsem we bigfala hol ya i helfaea. Jon i talem se i luk plante smok we i “olsem” smok blong bigfala faea. (Revelesen 9:2) Hem i no talem se hem i luk faea insaed long bigfala hol ya.

      d Grik wod we oli yusum long ples ya i kamaot long wan stampa wod ba·sa·niʹzo. Samtaem wod ya i save minim se man i harem i soa long bodi blong hem. Be hem i save minim tu se man i harem i soa long tingting blong hem. Wan eksampel: 2 Pita 2:8 i talem se Lot, “we tingting blong hem i stret i stap harem nogud” from ol rabis fasin we hem i luk long Sodom. Ol lida blong ol skul long taem blong ol aposol tu oli harem nogud long tingting blong olgeta, nating we hem i from wan narafala risen bakegen.

      e Magasin ya, we naoia oli prentem tu taem long wan manis, i kasem nyufala nem ya Consolation long 1937, mo Wekap! long 1946.

      [Tok Blong Pija Long Pej 143]

      Taem namba faef enjel i blou pupu blong hem, faswan long ol tri bigfala trabol i stat

      [Tok Blong Pija Long Pej 146]

      Ol ara oli stikim hat blong ol enemi blong King. (Ol Sam 45:5) Pija ya mo tok we i stap daon long hem, hem i olsem plante pija we oli prentem long ol yia biaen long 1930. Ol mesej olsem oli stikim ‘ol man we mak blong God i no stap long fes blong olgeta’

      [Tok Blong Pija Long Pej 147]

      Royal Albert Hall, we oli talemaot nyufala buk ya Deliverance, mo oli agri long disisen ya: “Toktok We i Go Long Ol Lida Blong Wol Ya”

Ol buk long Bislama (1987-2026)
Logaot
Login
  • Bislama
  • Serem
  • Setemap Olsem Yu Wantem
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ol Rul
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Login
Serem